Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΜΠΑΛΑ

Βασισμένη στη μέθοδο De Bono, «τα 6 καπέλα της σκέψης»

Αφροδίτη Ντίνου (ΠΕ11)5ο Δημοτικό Σχολείο Κιλκίς

LEARNING BY 6 THINKING HATS Πρόκειται για ένα project

στη Φυσική Αγωγή, χωρισμένο σε θεματικές ενότητες, που επιχειρήσαμε να το προσεγγίσουμε με τη μέθοδο των 6 καπέλων σκέψης του De Bono και του Artful thinking.

Βασίστηκε στις αρχές της Μάθησης Μέσω Σχεδιασμού και είναι η πρακτική εξάσκηση της συμμετοχής μου στο πρόγραμμα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης της ΔΔΕ Δράμας και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου

“Learning by 6 Thinking Hats”

ΣΚΟΠΟΣ Να βάλει τα παιδιά στη διαδικασία να

προσεγγίσουν ένα θέμα Φ. Α. τόσο διαχρονικά, όσο και διαθεματικά, αλλά και να προσαρμόσουν τους κανόνες του στις ιδιαιτερότητες της τάξης και της σχολικής αυλής, που δεν είναι ιδανική για αθλοπαιδιές κι ακόμα και το αθλητικό υλικό δεν είναι πολλές φορές επαρκές.

Να γίνει μια αναδρομή στο παρελθόν σχετικά με την πρώτη εμφάνιση μπάλας και τις αλλαγές που έγιναν μέχρι σήμερα στη μορφή και τη κατασκευή της

ΣΤΟΧΟΙ Να μάθουν τα παιδιά

να ερευνούν, να στοχάζονται με Artful thinking, να αναθεωρούν και να αναπροσαρμόζουν γνωστούς κανόνες ανάλογα με τις υπάρχουσες συνθήκες, να γνωρίσουν και τα πιο άγνωστα αθλήματα με μπάλα.

Να μπορούν να δουλεύουν ομαδικά και να διερευνούν με τη μέθοδο των 6 καπέλων, ώστε να ενεργοποιούν περισσότερο τη σκέψη τους, προσεγγίζοντας τα θέματά τους από περισσότερες κατευθύνσεις

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ 6 ΚΑΠΕΛΩΝ ΤΟΥ DE

BONOΗ βασική ιδέα της μεθόδου είναι ότι ο

ανθρώπινος εγκέφαλος σκέφτεται με έναν αριθμό διαφορετικών τρόπων που μπορούν

σκόπιμα να ενεργοποιηθούν.

Ο De Bono προσδιορίζει έξι διαφορετικές κατευθύνσεις προς τις οποίες ο εγκέφαλος

μπορεί να καθοδηγηθεί. Σε κάθε μία από αυτές τις κατευθύνσεις, ο εγκέφαλος θα

εντοπίσει και θα θέσει σε συνειδητή σκέψη ορισμένες πτυχές των ζητημάτων που

εξετάζονται (π. χ. ένστικτο, απαισιόδοξη εκτίμηση).

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΕΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ

Η ουσιαστική μάθηση απαιτεί υψηλού επιπέδου ικανότητες σκέψης, συνεργατική μάθηση, κριτική και δημιουργική σκέψη, δεξιότητες, προκειμένου οι μαθητές να δημιουργήσουν εμπειρογνωμοσύνη που θα αξιοποιηθεί καθ΄ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής και κοινωνικής τους πορείας. Τα «έξι καπέλα σκέψης» μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την ανάπτυξη μιας σειράς ικανοτήτων σκέψης

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ 6 ΚΑΠΕΛΑ Φορώντας, μεταφορικά, το λευκό καπέλο απαιτείται να συγκεντρωθούν ή να ανακληθούν πληροφορίες, το κόκκινο καπέλο επιτάσσει αυτόν που το φορά να σκεφτεί με το ένστικτο, το μαύρο καπέλο ενθαρρύνει κρίση και επίλυση προβλημάτων, το κίτρινο καπέλο επικεντρώνεται στον

τρόπο σκέψης για τις αξίες και τις θετικές πτυχές,

το πράσινο καπέλο τροφοδοτεί την δημιουργική σκέψη και το μπλε καπέλο βοηθά στη διαχείριση της διαδικασίας σκέψης.

Η προσέγγιση των έξι καπέλων σκέψης μπορεί να αποτελέσει ένα διασκεδαστικό τρόπο επίλυσης των προβλημάτων

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Εισαγωγικές βιωματικές δράσεις

αυτογνωσίας (Ο Βυθός και ο Αφρός) Ενημέρωση για το project – Συμβόλαιο

ομάδας

Προσέγγιση του θέματος με τη μέθοδο των «6 καπέλων». Καταιγισμός ιδεών

Έρευνα στο διαδίκτυο για αθλήματα με μπάλα στην αρχαία και στη σύγχρονη εποχή

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

ΟΜΑΔΙΚΟ ΚΟΛΛΑΖ Εσύ τι καπέλο είσαι; Αιτιολόγησε. Έρευνα στο διαδίκτυο: Πώς ήταν οι πρώτες

μπάλες; (κόκκινο – άσπρο – μπλε καπέλο) Artful Thinking – Προσέγγιση του θέματος

μέσω των τεχνών (εικαστικά) άσπρο καπέλο – οπτική πληροφορία κόκκινο καπέλο – τι νιώθω, τι νομίζω μπλε καπέλο – συζήτηση – αποτίμηση όσων ειπώθηκαν σχετικά με τα έργα τέχνης, που μελετήσαμε

ARTFUL THINKING

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους μπορεί να επισημανθεί η

χρήση σφαιρικού ή ωοειδούς αντικειμένου σε διάφορους αγώνες και αθλήματα. Η μπάλα αναφέρεται σε πολλά πρώιμα γραπτά κείμενα, ενώ συχνές είναι και οι απεικονίσεις της σε έργα τέχνης. Ο Όμηρος και άλλοι πρώιμοι συγγραφείς αναφέρουν πως οι Αρχαίοι Έλληνες εκτιμούσαν ιδιαίτερα το παίξιμο της μπάλας ως μέσο για την απόκτηση χάρης και ελαστικότητας στο σώμα.

Τα παιγνίδια με την μπάλα καλλιεργήθηκαν ευρύτατα στην Αρχαία Ελλάδα. Σε πολλά παιχνίδια της πρώιμης περιόδου η μπάλα πετιόταν απλώς μπρος και πίσω από μεμονωμένους παίκτες αλλά στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν παιχνίδια μεταξύ των ομάδων και κανονικοί αγώνες που ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί στη Σπάρτη. Ένα αρχαίο ελληνικό παιχνίδι με μπάλα ονομαζόταν επίσκυρος.

Στην αρχαία Ελλάδα η σφαίρα ήταν μικρή, σε μέγεθος μήλου, καμωμένη από ύφασμα η δέρμα , είτε από πολλά φύλλα ραμμένα και χρωματιστά η διακοσμημένα με διάφορα σχέδια. Γεμισμένη άλλοτε με τρίχα αλόγου, άλλοτε με μαλλί με προβάτου και άλλοτε με πτίλα

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΜΠΑΛΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Επίσκυρος: Το αρχαίο ελληνικό

ποδόσφαιροΜια εξαιρετική περιγραφή του παιχνιδιούβρίσκουμε από τον Γαληνό στοέργο του «Περί ασκήσεων με μικρή μπάλα»"Όταν οι παίκτες παρατάσσονται σε αντίθετεςσειρές και αγωνίζονται, για να εμποδίσουν τοναντίπαλο να κρατήσει την μπάλα στο κέντρο,τότε είναι βίαια άσκηση με κρατήματα στουςώμους και λαβές πάλης. Έτσι το κεφάλι και ο λαιμόςασκούνται με τις κινήσεις, τα κρατήματα των ώμωνκαι τα πλευρά και το στήθος και το στομάχιασκούνται από τα κρατήματα και τις λαβές πάλης

μετα χέρια. Σε αυτό το παιχνίδι οι γλουτοί και τα

πόδιατεντώνονται βίαια, γιατί αποτελούν την βάση τωνκινήσεων. Ο συνδυασμός με το τρέξιμο μπροστά καιπίσω και τα πηδήματα στα πλάγια, κάθε άλλοπαρά μικρή άσκηση είναι όχι μόνο για τα πόδια αλλάκαι για όλο το σώμα που είναι σε κίνηση."

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΜΠΑΛΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ουρανία: Ένας από τους παίκτες πετούσε την σφαίρα όσο ψηλότερα μπορούσε και οι άλλοι προσπαθούσαν να την πιάσουν καθώς έπεφτε.

Φαινίνδα: Παιζόταν από δύο ομάδες παικτών. Αυτοί που είχαν την σφαίρα την πετούσαν μεταξύ τους, ενώ την ίδια ώρα οι αντίπαλοι προσπαθούσαν να τους την αποσπάσουν.

Κερητίζειν: Το κερητίζειν εστί μετά τέρψεως αθλεύειν»Η παραπάνω περιγραφή του αθλήματος φανερώνει ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητό και διασκέδαζε πολύ κόσμο. Μάλιστα, στον Πλούταρχο αναφέρεται ότι σε ένα σφαιριστήριο στην Αθήνα υπήρχε ένα άγαλμα του ρήτορα Ισοκράτη στο οποίο εμφανιζόταν να παίζει μπάλα με κυρτωμένο ξύλο.Πολλές παραλλαγές του παιχνιδιού συναντάμε σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΟΣΜΟ Ένα είδος παιχνιδιού με μπάλα απεικονίζεται

και σε πρώιμα αιγυπτιακά μνημεία. Ακόμη και στους Ρωμαίους που δεν αγαπούσαν

την συμμετοχή σε αθλήματα, τα παιχνίδια με την μπάλα ήταν γνωστά. Στα ρωμαϊκά λουτρά υπήρχε ειδικός χώρος για το παιχνίδι, όπως και για πολλές ιδιωτικές βίλες. Η ρωμαϊκή μπάλα ήταν συνήθως φτιαγμένη με δερμάτινες ταινίες ραμμένες μεταξύ τους και παραγεμίζονταν με διάφορα υλικά. Η μικρότερη σε μέγεθος που ονομαζόταν harpastum ήταν σκληρή και γεμάτη με φτερά. Η μεγαλύτερη ο follis περιείχε μια σαμπρέλα που γέμιζε με αέρα όπως περίπου οι σημερινές.

Σε ομάδες: Διαλέγουμε άθλημα και τοπροσεγγίζουμε ως προς τα παρακάτω

σημεία

1. Ιστορική αναδρομή του αθλήματος2. Προσαρμογή των κανόνων στις

συνθήκες3. Δημιουργία αφίσας4. Παίζουμε το άθλημά μας στην

προσαρμοσμένη μορφή που συμφωνήσαμε

ΔΙΑΛΕΓΟΥΜΕ ΑΘΛΗΜΑ

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΣΥΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΜΑΣ

Ποδόσφαιρο Καλαθοσφαίριση

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΜΑΣ

Πετοσφαίριση Χειροσφαίριση

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΜΠΑΣΚΕΤ (Ε’ – ΣΤ)

ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΜΠΑΛΕΣ

ΜΠΑΛΑ ΝΑ’ΝΑΙ ΚΙ ΟΠΩΣ ΝΑ’ΝΑΙ!(παίζουμε με τις μπάλες που φτιάξαμε)

ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΑ 6 ΚΑΠΕΛΑ (και στη Γεωγραφία)

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΜΠΑΛΑ

ΕΤΟΙΜΑΣΑΜΕ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΜΕ ΑΓΩΝΑ ΧΑΝΤΜΠΟΛ ΣΤΟ ΚΙΛΚΙΣ

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟ «ΤΟΠΙ»Προσεγγίσαμε το θέμα μας με ένα θεατρικό δρώμενο, όπου ο Οδυσσέας συναντά τη Ναυσικά και τις φίλες της να παίζουν το τόπι(4 διαφορετικές μπάλες) και, φορώντας το άσπρο καπέλο δίνει πληροφορίες, ενώ τα άλλα καπέλα λένε αναλόγως την άποψή τους

ο Οδυσσέας εξηγεί… και τα κορίτσια σχολιάζουν

…έτσι παίζεται το Ποδόσφαιρο

…στην Πετοσφαίριση χτυπάμε με τα δάχτυλα τη μπάλα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑξιολογήσαμε οκαθένας τον

εαυτότου όσον αφοράστη συμμετοχή

τουστο project.Στη συνέχεια, σεάλλο φύλλοεργασίας,αξιολογήσαμε τοίδιο το project,πάντα φορώνταςτο καπέλο μας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΤΕΛΙΚΑ: Μάθαμε να εργαζόμαστε σε ομάδες Μάθαμε να δουλεύουμε εργασίες στον υπολογιστή (word,

power point, projector) Η ιστορία της μπάλας χάνεται στα βάθη των αιώνων Υπήρχαν παιχνίδια με μπάλα που δεν γνωρίζαμε, αλλά και

άλλα που δεν είχαμε παίξει πριν Μάθαμε ότι το να είσαι σωστός φίλαθλος θέλει

εκπαίδευση και σου μαθαίνει ότι και η ήττα, όπως και η νίκη, είναι μέρος του αγώνα κι έχει να σου διδάξει κάτι.

Μας άρεσε πολύ το artful thinking Τα 6 καπέλα είναι ένας νέος τρόπος να σκεφτόμαστε και

να λύνουμε προβλήματα με πιο ευχάριστο τρόπο. Τα 6 καπέλα μας έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσουμε

καλύτερα τον εαυτό μας Γνωρίσαμε νέες πτυχές της Φ. Α. και καταλάβαμε ότι

είναι επιστήμη και ψυχαγωγία μαζί. Μας αρέσει ακόμη περισσότερο!!!

ΠΗΓΕΣ

http://www.debonothinkingsystems.com/about/ http://www.slideshare.net/DamianGordon1/using-the-de-bo

no-6hats-technique-as-a-learning-styles-model http://neamathisi.com/learning-by-design/ http://gym-filoth.att.sch.gr/e-Nea/ereuna.htm (‘Ερευνα: Σίλα Βογιατζάκη – Δάφνη Γιαννακοπούλου) http://www.hellenichockey.gr/03thegame/historyancient.ht

m Ελληνική Ομοσπονδία Χόκεϊ

http://www.anexigita.com/2012/06/blog-post_4448.html http://www.istorikathemata.com/2011/01/blog-post_24.ht

ml https://www.artattheedge.org/artists/category/commission

ed-sculptors/ http://www.tampouloukia.gr/2012/03/blog-post_633.html http://

sludgeonline.blogspot.gr/2011/07/quidditch-frisbee.html Επίσης, τα παιδιά άντλησαν πληροφορίες από το βιβλίο Φ. Α. της Ε’-ΣΤ’ και από την Βικιπαίδεια

ΤΕΛΙΚΑ….μάθαμε πώς να μαθαίνουμε!!

…και ποιος ξέρει που μπορεί να φτάσει η εξέλιξη των αθλημάτων με μπάλα…

Quidditsch frisbee Harry Potter_Quidditch.mp4

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!