ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1909) ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (1913)

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1909)

Τέλος 19ου α: η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα

1893 :πτώχευση 1898 : επιβολή Διεθνούς Οικονομικού

Ελέγχου Αρχές 20ου α. : διεθνής οικονομική ύφεση

Δύσκολη η διάθεση των

ελληνικών προϊόντων στις ξένες

αγορές

Περιορισμός των

εμβασμάτων από την

Αίγυπτο και την Αμερική

Πολιτική ηγεσία αδύναμη να διαχειριστεί τις εθνικές διεκδικήσεις :

Ήττα Ήττα (1897(1897))

Αδράνεια

μπροστά στις

εξελίξεις

Κυβερνητική αστάθεια

Κυβερνήσεις σύντομης θητείας

Το κύρος των πολιτικών και της μοναρχίας μειωνόταν

Η μοναρχία κατηγορούνταν ΓΙΑΤΙ :

Παρέμβαινε στις ένοπλες δυνάμεις.,

Διάδοχος Κωνσταντίνος

ο πρίγκιπας Γεώργιος θεωρήθηκε υπεύθυνος για την επανάσταση

στο Θέρισο

Η οικονομική δυσπραγία είχε επιπτώσεις για όλους. Υπήρχαν όμως και εξωτερικές πολιτικές αιτίες για τη δυσαρέσκεια που το Γουδί εξέφραζε. Ο σοσιαλιστής ποιητής Κώστας Χατζόπουλος (1869-1920) έγραφε στις 21 Φεβρουαρίου 1910: «Η Τουρκία αφού ησύχασε με τη Βουλγαρία και την Αυστρία, έτριξε τα δόντια στους Ρωμιούς. Γυρεύοντας για την εσωτερική τους κυριαρχία οι νεότουρκοι μια διπλωματική επιτυχία, προκάλεσαν τους Ρωμιούς σε βαθμό εξευτελιστικό. Και έτσι οι Ρωμιοί αξιωματικοί έκαμαν τον Σύνδεσμο για να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση να κάμει πολεμικές ετοιμασίες.

Κάθε Ρωμιός πολιτικός όταν είναι στην κυβέρνηση βλέπει ότι ο πόλεμος με την Τουρκία είναι αδύνατος, όταν όμως είναι στην αντιπολίτευση φωνάζει για πολεμικές προετοιμασίες για να φέρει πράγματα στην κυβέρνηση και να τη ρίξει. Οι αξιωματικοί είχαν επίσης σοβαρά παράπονα από τον Διάδοχο και τον πρίγκιπα Νικόλαο. Ο πρώτος είχε κάμει σαν γενικός διοικητής του στρατού, τη συνηθισμένη καμαρίλα. Φέρνονταν βάναυσα στους αξιωματικούς που δεν τους προσκυνούσαν...».

Το νεοτουρκικό κίνημα του 1908 με τις αρχικά φιλελεύθερες επαγγελίες του στάθηκε αφορμή να τερματιστεί ο Μακεδονικός Αγώνας και η δράση των Ελλήνων αξιωματικών. Η κυβέρνηση ανακάλεσε τον Ιούνιο του 1908 όσους αξιωματικούς βρίσκονταν ακόμα στη Μακεδονία και τους απέσπασε, ώσπου να τοποθετηθούν σε κανονικές μονάδες, στο «Ειδικό Γραφείο Εθνικής Δράσεως».

Ο Αλέξανδρος Μαζαράκης σημειώνει στα «Απομνημονεύματά» του: «Όλοι όσοι επανήλθαμεν εκ Μακεδονίας, μετά την κατάπαυσιν του εκεί αγώνος, εφέρομεν μαζί μας την πεποίθησιν, ότι πολύ ταχέως ο αγών επικρατήσεως μεταξύ των Βαλκανικών λαών, ο προς στιγμήν ανασταλείς και ο αγών κατά των Νεοτούρκων θα εξελίσσετο εις πόλεμον και ότι αλλοίμονο εις τήν Ελλάδα αν τήν εύρισκε ο πόλεμος αυτός ασθενή στρατιωτικώς...»

Θ. Βερέμης Το κίνημα στο Γουδί

Μάιος 1909 :δημιουργία Στρατιωτικού Συνδέσμου ,από κατώτερους αξιωματικούς

Τα μέλη του δυσφορούσαν

Για την κακή

κατάσταση των

ενόπλων δυνάμεων

Για την προώθηση

των ευνοούμενων

της βασιλικής

οικογένειας στο

στράτευμα

Η πολιτική ηγεσία προσπάθησε να διαπραγματευθεί

ΑΛΛΑ Στη συνέχεια προσπάθησε να συλλάβει

την ηγεσία του Αρχηγός του κινήματος συνταγματάρχης

Ν. Ζορμπάς 15-8-1909 : κίνημα στο Γουδί Η κυβέρνηση δέχεται τους όρους τους

ΦΡΟΥΡΗΣΗ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ

Ν.ΖΟΡΜΠΑΣ

ΠΑΓΚΑΛΟΣ

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Ο Σύνδεσμος ζητούσε

Την απομάκρυνση

των βασιλοπαίδων

από το στράτευμα

Κατάργηση ευνοιοκρατία

ς

Ανεμπόδιστη

βαθμολογική εξέλιξη

των αξιωματικώ

ν

Μεταρρυθμίσεις στην

διοίκησηοικονομία

δικαιοσύνη

εκπαίδευση

Οι στόχοι του κινήματος υιοθετήθηκαν από την ελληνική κοινωνία

Το κίνημα προκάλεσε μια έκρηξη των γενικότερων λαϊκών αιτημάτων

Κατά της ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ

Υπέρ της ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ

14-9-1909 : συλλαλητήριο του Συνδέσμου με συμμετοχή επαγγελματικών οργανώσεων

Κυβέρνηση Μαυρομιχάλη προσπάθησε να υλοποιήσει τις επιδιώξεις του κινήματος

ΑΛΛΑ αμοιβαία καχυποψία

Ο Σύνδεσμος καλεί τον Ελ. ΒΕΝΙΖΕΛΟ να αναλάβει την ηγεσία του

Ο ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ:Η ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1919-1912

Κίνημα 1909 :καλεί τον Ελ. Βενιζέλο να αναλάβει την πρωθυπουργία

ΑΛΛΑ αρνείται Δεν συμφωνούσε με την κατάργηση της

μοναρχίας

ΓΙΑΤΙ θα οδηγούσε σε διχασμό Συμφωνία για προκήρυξη εκλογών Και ανάδειξη ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΌΧΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

1910 : δύο εκλογικές αναμετρήσεις

Το κόμμα των ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ του Βενιζέλου κερδίζει την πλειοψηφία στη Βουλή

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Μετά από το κίνημα του 1909, η κυβέρνηση του

Ελευθερίου Βενιζέλου επέλεξε τη συγκρότηση Αναθεωρητικής και όχι Συντακτικής Συνέλευσης, αλλά με σαφή πρόθεση ριζικών συνταγματικών μεταρρυθμίσεων προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού των θεσμών. Στις σπουδαιότερες ρυθμίσεις της αναθεώρησης του 1911 συγκαταλέγονταν η αναβάθμιση της Βουλής, η καθιέρωση νέων βουλευτικών ασυμβίβαστων, η ίδρυση ειδικού δικαστηρίου για τον έλεγχο του κύρους των εκλογών, η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, η ενίσχυση των εγγυήσεων της δικαστικής ανεξαρτησίας, η απλούστευση της νομοθετικής και της αναθεωρητικής διαδικασίας,η διευκόλυνση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αλλά με προσδιορισμό της αποζημίωσης από τη δικαιοσύνη, η καθολική στρατιωτική υποχρέωση, η υποχρεωτική και δωρεάν στοιχειώδης εκπαίδευση, η αναγνώριση επίσημης γλώσσας του κράτους.

ΑΡΘΡΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ 1911

Άρθρο 16: Όλοι οι έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητες

Άρθρο 17: Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης. Αν ζητηθεί απευθείας ο οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της σχετικής συζήτησης στο δικαστήριοτους.

Άρθρο 103: Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του κράτους και υπηρετούν το λαό, οφείλουν πίστη στο σύνταγμα και αφοσίωση στην πατρίδα. Τα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους. Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο συμβούλιο της επικρατείας, όπως ο νόμος ορίζει.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1911 Προστάτευε τις ατομικές ελευθερίες Επέτρεπε στο κράτος να αφαιρεί από

τους ιδιοκτήτες του μεγάλες εκτάσεις γης με αποζημίωση για να μοιραστούν στους ακτήμονες

Θέσπιζε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων

Απαγόρευε στους στρατιωτικούς και στους δημοσίους υπαλλήλους να εκλέγονται βουλευτές

Καθιέρωνε την υποχρεωτική δωρεάν εκπαίδευση

Σημαντική η συμβολή του Αλ.Παπαναστασίου

Ο Βενιζέλος

Αναδιοργάνωσε τις ένοπλες

δυνάμεις

Απέκτησε ισχυρή επιρροή

στο στράτευμα

Επιδίωξε την αξιοποίηση όλων των

αξιωματικών

Επανέφερε στην ηγεσία του στρατού το

διάδοχο Κων/νο

Προκάλεσε αντιδράσει

ς

Ο Βενιζέλος

Πίστευε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει μέρος σε πόλεμο για επιτύχει τους εθνικούς της στόχους.

Τήρησε συμβιβαστική στάση απέναντι

στη μοναρχία

Προώθησε μέτρα υπέρ

των ασθενέστερω

ν τάξεων

Ανασυγκρότησε στρατιωτικά

τη χώρα

Μάρτιος 1912 :εκλογές : θρίαμβος του Κόμματος των ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ Μεγάλη ανανέωση των βουλευτών

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ (1912-1913) ΑΙΤΙΑ

Νεότουρκοι

Εκτουρκισμός του

οθωμανικού κράτους

Διώξεις εις βάρος

των αλλοεθνών

Αναζωπύρωση εθνικών

συναισθημάτων γειτονικών βαλκανικών

λαών

ΑΙΤΙΑ Ανάμειξη Δυνάμεων

Πλήττουν τα συμφέροντα των άλλων Δυνάμεων Αποκαλύπτουν τις αδυναμίες της οθωμανικής

αυτοκρατορίας

Γερμανία διεισδύει

οικονομικά στην

οθωμανική αυτοκρατορ

ία

Ιταλία 1911καταλαμβάνει τη Λιβύη1912 12/νησα

Αυστροουγγαρία 1908

προσαρτά τη Βοσνια-

Ερζεγοβινη

ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

Βενιζέλος ακολουθεί κατευναστική πολιτική απέναντι στις προκλήσεις των Νεότουρκων

Άνοιξη 1911 υιοθετεί την τακτική της βαλκανικής συνεννόησης

Άνοιξη 1912 υπογράφονται συνθήκες συμμαχίας ανάμεσα Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1912

ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1908 -13 / 1914

ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΕΣ

Α΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1912-ΜΑΙΟΣ 1913)

ΑΦΟΡΜΗ : Oι βαλκάνιοι σύμμαχοι ζήτησαν από το σουλτάνο να σέβεται τα δικαιώματα των χριστιανικών εθνοτήτων και να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις

ΑΛΛΑ ήταν απρόθυμος

Ξεκινάει ο Α΄ βαλκανικός πόλεμος

Ο ελληνικός στρατός με αρχηγό το διάδοχο Κων/νο προελαύνει στη Μακεδονία

Σέρβοι κατέλαβαν το Μοναστήρι και προωθήθηκαν μέχρι το Δυρράχιο

Βούλγαροι φτάνουν σε μικρή απόσταση από την Κωνσταντινούπολη και καταλαμβάνουν τη Δ. Θράκη και Αν. Μακεδονία

ΕΝΑΡΞΗ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΜΑΧΗ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ

ΕΥΖΩΝΟΙ

ΟΙ ΕΥΖΩΝΟΙ ΜΑΧΟΝΤΑΙ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

ΒΕΡΟΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Οι Βούλγαροι κατευθύνονται προς τη Θεσσαλονίκη

Βενιζέλος διατάζει τον Κων/νο να κινηθεί προς τη Θεσσαλονίκη

26-10-1912 ο ελληνικός στρατός μπήκε στη Θεσσαλονίκη

Αργότερα φτάνει και ο βασιλιάς Γεώργιος 22-2-1913 καταλήφθηκαν τα Ιωάννινα Ο ελληνικός στόλος ,με επικεφαλής το

ναύαρχο Κουντουριώτη ,έθεσε υπό τον έλεγχό του τα νησιά του Β.και Αν. Αιγαίου

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΜΕΤΩΠΟ ΗΠΕΙΡΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ ΣΤΟ ΜΠΙΖΑΝΙ

ΜΑΧΗ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΕΝΕΔΟΥ ΛΗΜΝΟΥ

ΝΑΥΤΕΣ

ΣΥΝΘΗΚΗ ΛΟΝΔΙΝΟΥ 17-5-1913

Τερματίζεται ο Α΄ Βαλκανικός Η οθωμανική αυτοκρατορία εγκαταλείπει

τα ευρωπαϊκά εδάφη της Το μέλλον των νησιών του Β. και Αν.

Αιγαίου της χερσονήσου του καθεστώτος και της Αλβανίας θα καθοριζόταν από τις Δυνάμεις

29-7-1913 Αλβανία ανεξάρτητο κράτος 12/νησα υπό ιταλική διοίκηση και κατοχή Μάρτιος 1913 :δολοφονία Γεωργίου

(υποστηρίχτηκε ότι πίσω απ’ αυτήν βρισκόταν η Γερμανία)

ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1912

ΣΗΜΕΙΟ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΚΗΔΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Β’ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 1913 ) Ελλάδα Σερβία Ρουμανία

Οθωμανική αυτοκρατορία

Ελληνικός στρατός καταλαμβάνει Αν. Μακεδονία

και Δ. Θράκη Σέρβοι τη Δ. Μακεδονία Ρουμάνοι φτάνουν μέχρι τη ΣόφιαΤούρκοι ανακατέλαβαν Αδριανούπολη και Δ.

Θράκη

Βουλγαρία

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

28-7-1913 Συνθήκη Βουκουρεστίου Ελλάδα εξασφαλίζει : μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας Σημαντικά νησιά στο Β.και Αν. Αιγαίο Κρήτη

Η Ελλάδα διπλασίασε τα εδάφη και τον πληθυσμό της

Νέες Χώρες

Σερβία κέρδισε σημαντικό τμήμα της ΒΔ. Μακεδονίας

Στη Βουλγαρία αποδόθηκε το μεγαλύτερο μέρος της Δ. Θράκης

Η οθωμανική αυτοκρατορία ανέκτησε την Αν. Θράκη

12/νησα υπό ιταλικό έλεγχο Β. Ήπειρος παραχωρήθηκε στην

Αλβανία

ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ

ΛΟΝΔΙΝΟ -ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ

Θεσσαλονίκη Ιωάννινα Καβάλα Μυτιλήνη Χίος Ηράκλειο Ελληνικό κράτος αντιμέτωπο με το έργο της

αφομοίωσης ΓΙΑΤΙ Μουσουλμανικοί και σλαβικοί πληθυσμοί κατείχαν καλλιεργήσιμες γαίες Ισχυρή εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης

Ακμαία οικονομικά

κέντρα

Αντιμετώπι-σαν με δυσπιστία

τις ελληνικές

αρχές

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΕΒΡΑΙΩΝ

ΕΒΡΑΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ

Κυβέρνηση Βενιζέλου 1912 Αναγνώρισε τε εργατικά σωματεία Θέσπισε μέτρα για την ασφάλιση των

εργαζομένων Καθιέρωσε την 8 /ωρη εργασία Ιδρύθηκαν αγροτικοί συνεταιρισμοί

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΚΗ

Άρνηση σουλτάνου να δεχτεί την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Β. και Αν. Αιγαίου Ιταλική κατοχή 12/νησων Πυκνοί ελληνικοί πληθυσμοί στη Β. Ήπειρο , Θράκη και Μ. Ασία

Δημιουργούν έντονη

κινητικότητα