Το ναυτικό στο Βυζάντιο

Εργασία του μαθητή:Κυριακίδη Δημήτρη Τμήμα: Β’2

Πολεμικά Πλοία

Γενικές ΠληροφορίεςΣτο στόλο των Βυζαντινών ανήκαν οι δρόμωνες, οι πάμφυλοι, που ήταν μικρότεροι των δρομώνων, οι μονήρεις ελάσσονες δρόμωνες για ανιχνεύσεις, οι γαλέες (γαλέρες), τα βοηθητικά σανδάλια, τα ιππαγωγά χελάνδια (βενετσιάνικα: chelandio), τα μεταγωγικά καματηρά καράβια κ.ά.

Ο ‘‘Δρόμων’’• Ο Δρόμων, απόγονος της ρωμαϊκής λιβυρνίδος, υπήρξε το

πλοίο το οποίο «αποτέλεσε την κατεξοχήν μονάδα μάχης του Βυζαντινού Ναυτικού». Η πρώτη πολεμική του εμφάνιση αναφέρεται επί Ιουστινιανού στην Β΄ ναυτική επιχείρηση κατά των Βανδάλων της Αφρικής (533 μ.Χ.).

Το ‘‘Χελάνδιον’’Το Χελάνδιον ήταν τύπος βυζαντινού πολεμικού πλοίου που έφερε δύο ιστούς, κινούμενο με κουπιά και με τη βοήθεια δύο μεγάλων τετράγωνων πανιών. Το πλοίο αυτό έφερε έμβολο πάνω από την επιφάνεια της θαλάσσας. Επίσης έφερε δύο μικρές υπερκατασκευές, μία στη πλώρη όπου υπήρχε και ο φλογοβόλος εξοπλισμός του υγρού πυρός και μια στη πρύμνη.

Η ‘‘Γαλέα’’• Η Γαλέα ήταν μικρό κωπήλατο πολεμικό πλοίο ο

τύπος του οποίου με εκείνο του Δρόμωνα απετέλεσαν τους προδρόμους της Γαλέρας. Κυριότερες χρήσεις αυτού του τύπου πλοίου ήταν ως ταχυδρομικό των Βυζαντινών στόλων αλλά και ως ανιχνευτικό σε νηοψίες και για παρακολούθηση άλλων στόλων.

Εμπορικά Πλοία

Γενικές ΠληροφορίεςΤα εμπορικά πλοία ήταν σχετικά μικρά, με στρογγυλό κύτος, και είχαν ένα, δύο ή τρία κατάρτια, καθένα από τα οποία έφερε από ένα τριγωνικό ιστίο (λατίνι). Τα εμπορικά πλοία διευθύνονταν με τη βοήθεια δύο πηδαλίων, προσαρμοσμένων στα διαμερίσματα της πρύμνης, και ήταν κατεξοχήν ιστιοφόρα πλοία, παρόλο που ορισμένοι τύποι χρησιμοποιούσαν και κουπιά εκτός από πανιά.

Η ‘‘Κουμπαρέα’’Μικρό εμπορικό πλοίο με ιστιοφορία που είχαν τα "λατίνια", δηλ. τριγωνικό πανί. Η διακυβέρνησή του γινόταν με 2 πλευρικά κουπιά-τιμόνια που βρισκόταν στην πρύμη. Μεγάλης ιστορικής σημασίας για τους Κρητικούς, αφού με 5 τέτοια καράβια 1500 Κρητικοί πήγαν για βοήθεια της αποκλεισμένης από τους Τούρκους Κωνσταντινουπόλεως. Για την μεγάλη τους ανδρεία ο Σουλτάνος, τους άφησε ελεύθερους να φύγουν με πολλές τιμές.

Το ‘‘Yassi-Ada’’Πλοίο του 7ου αιώνα, το οποίο πήρε το όνομά του από το νησάκι, κοντά στο οποίο βυθίστηκε, στις Μικρασιατικές ακτές. Το πλοίο αυτό ήταν εμπορικό και εξαιρετικά καλοσχεδιασμένο. Η μεγαλύτερη καινοτομία του πλοίου αυτού για την εποχή του ήταν ότι διέθετε μαγειρεία, τα οποία είχαν επενδυθεί με πλάκα για να προστατεύεται το πλοίο από τυχόν φωτιά.

Τα θαλάσσια ταξίδια στο ΒυζάντιοΤα θαλασσινά ταξίδια ήταν πάντοτε ταχύτερα από τα χερσαία. Γινόταν με εμπορικά πλοία, η μέση ταχύτητα των οποίων υπολογίζεται σε 50 χλμ την ημέρα. Ωστόσο, ένας Βυζαντινός δεν μπορούσε να υπολογίσει με ασφάλεια τη διάρκεια ενός θαλασσινού ταξιδιού, διότι αυτή δεν εξαρτιόταν μόνο από τις αποστάσεις, τον τύπο του πλοίου και την ικανότητα του κυβερνήτη και του πληρώματος. Σημαντικό ρόλο είχαν και οι καιρικές συνθήκες, καθώς και η πειρατεία, οι απρόοπτες επισκευές, η διάρκεια του ανεφοδιασμού, κ.α.

Τα βυζαντινά λιμάνια

Το λιμάνι της Κωνσταντινούπολης

Ο Μέγας Κωνσταντίνος τον 4ο αιώνα ιδρύει λιμάνια στην Κωνσταντινούπολη. Ήδη από τον 5ο αιώνα λειτουργούσε ένα δίκτυο τεχνητών λιμανιών κατά μήκος του Κερατίου κόλπου και της Προποντίδας.

Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης

Ως διοικητικό κέντρο η Θεσσαλονίκη συγκέντρωσε πολλές υπηρεσίες και στρατιωτικές αρχές, ενώ από το λιμάνι της διακινούνταν τα προϊόντα όλης της Βαλκανικής.

Το λιμάνι του Ιουλιανού

Το λιμάνι αυτό ,που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, μετονομάστηκε το 570 σε λιμάνι της Σοφίας, όταν η αυτοκράτειρα Σοφία διέταξε να υψωθούν ψηλά τείχη πάνω στους λιμενοβραχίονες του εσωτερικού λιμανιού. Στόχος της αυτοκράτειρας ήταν η ασφαλέστερη οχύρωση του λιμανιού.

Το λιμάνι του Κοντοσκαλίου

Από το 1261-1453 το λιμάνι του Κοντοσκαλίου υπήρξε το πιο σπουδαίο εμπορικό και πολεμικό λιμάνι της Προποντίδας. Το εσωτερικό λιμάνι κυκλώθηκε από ένα μεγάλο τόξο. Αντί για συμπαγή τείχη, πάνω τους χτίστηκαν συνεχόμενες αψίδες που λειτουργούσαν ως κυματοθραύστες. Οι αψίδες αυτές ήταν επινόηση των Ρωμαίων.

Πηγές:• http

://eclass31.weebly.com/betaupsilonzetaalphanutauiotanu972sigmaf-sigmatau972lambdaomicronsigmaf---upsilongammarho972-piupsilonrho.html#.WCxeW-aLRdh

• http://perialos.blogspot.gr/2012/03/blog-post.html

• http://www.hellenicaworld.com/Byzantium/Military/gr/Chelandion.html

• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%B1

• http://www.mar-mus-crete.gr/index.php/photo-gallery

• http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=11073

• http://www.pagkritio.gr/files/items/8/88/1.pdf

• http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/C2.3.html

• http://www.slideshare.net/kioufe/ss-42422181

Κυριακίδης Δημήτρης Β’2