Κυκλαδικός πολιτισμός

• Ένας από τους παλαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης

• Αναπτύχθηκε στις Κυκλάδες

(3000 – 2000 π.Χ.)

Παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία

του κυκλαδικού πολιτισμου

• Ήπιο κλίμα

• Προνομιακή γεωγραφική θέση

Φυσική γέφυρα ανάμεσα σε Ευρώπη και

Ασία

3000 π.Χ.Τα πλοία των κυκλαδίτικων νησιών

μεταφέρουν στην Ευρώπη :

• Προϊόντα από Εγγύς Ανατολή• Ιδέες• Τεχνικές γνώσεις• Θρησκευτικές αντιλήψεις

Οικισμοί

• Αυτόνομος ο καθένας, δεν υπήρχε κεντρική εξουσία

• Αρχικά κοντά στη θάλασσα ή σε χαμηλούς λόφους

αλλά : από το 2300 π.Χ. :

νέοι πληθυσμού, ίσως από τη Μ. Ασία, τους παρενοχλούν

• άλλοι οικισμοί οχυρώνονται • άλλοι καταστρέφονται και χτίζονται οχυρωμένοι • άλλοι χτίζονται σε ψηλούς λόφους μακριά από τη

θάλασσα

• 2000 π.Χ. : Επαφές με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη

• Οι οικισμοί μεγαλώνουν, τα κτήρια πιο σύνθετα και επιβλητικά

• Σημαντικότερος οικισμός το Ακρωτήρι στη Σαντορίνη

1600 π.Χ. : οι κυκλαδικοί οικισμοίκαταστρέφονται από σεισμό

Οι Κυκλάδες περνούν στη σφαίρα επιρροής της μινωικής Κρήτης

1450 π.Χ. : καταστροφή μινωικών ανακτόρων

Στις Κυκλάδες κυριαρχούν οι Μυκηναίοι( μεταδίδουν στοιχεία του δικού τους πολιτισμού στην τεχνολογία, την

τέχνη και τη θρησκεία )

Τέχνη

Μαρμάρινα ειδώλια

• Τα Κυκλαδικά ειδώλια ήταν το πιο χαρακτηριστικό δημιούργημα του κυκλαδικού κόσμου. Ήταν πραγματικά μοναδικά έργα τέχνης.

• Είναι πιθανό τα ανθρωπόμορφα ειδώλια να προορίζονταν κυρίως για ταφική χρήση, δηλαδή να τοποθετούνταν μέσα στους τάφους μαζί με διάφορα άλλα αντικείμενα, όπως όπλα, εργαλεία, κοσμήματα και αγγεία που πίστευαν ότι ήταν απαραίτητα στο νεκρό στην άλλη του ζωή. Το γεγονός αυτό δείχνει τον σημαντικό ρόλο που έπαιζε η θρησκεία στη ζωή των ανθρώπων της εποχής.

• Επίσης τα πουλούσαν σε όλο το Αιγαίο και κυρίως στην Κρήτη.• Οπωσδήποτε, όμως, μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τον

Κυκλαδικό πολιτισμό.

ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ ΕΙΔΩΛΙΑ: Η χρήση τους

ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ ΕΙΔΩΛΙΑ: αναπαραστάσεις τους• Τα περισσότερα που έχουν βρεθεί είναι γυναικεία και

παριστάνουν γυναίκες, θεές ή νύμφες. Κατασκεύαζαν όμως και ανδρικά ειδώλια που παρίσταναν κυνηγούς, μουσικούς και ανθρώπους που γλεντούσαν.

• Κάποια από αυτά παριστάνουν σχηματικά μια γυναίκα έγκυο, με μεγάλα στήθη και διογκωμένη κοιλιά. Αυτή ήταν η γυναικεία θεότητα, η Μεγάλη Μητέρα, η θεά της γονιμότητας, η οποία λατρευόταν χάρη στη δυνατότητα που είχε, σαν γυναίκα, να δίνει ζωή και τροφή στα νεογέννητα.

• Οι Κυκλαδίτες καλλιτέχνες προσπάθησαν να αναπαραστήσουν την ανθρώπινη μορφή, με τρόπο αφαιρετικό που φαντάζει παράξενα σύγχρονος.

• Από αυτή την άποψη, τα Κυκλαδικά ειδώλια μπορούν να θεωρηθούν ως τα πρώτα σπουδαία γλυπτά στην Ελλάδα. 

• Κατασκευάζονταν από μάρμαρο, αλλά και άλλα υλικά για την κατασκευή των κυκλαδικών ειδωλίων. Τέτοια υλικά είναι τα θαλάσσια όστρεα, το κόκαλο, το ελεφαντόδοντο, ο πηλός και ο μόλυβδος. Έχουν βρεθεί ορισμένα από τα σπάνια αυτά δείγματα, όπως ένα ειδώλιο κατασκευασμένο από όστρεο τρίτωνα και ένα άλλο κατασκευασμένο από όστρακο αγγείου.

ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ ΕΙΔΩΛΙΑ: μορφή και υλικά τους

Tα ανθρωπόμορφα ειδώλια απεικονίζουν κυρίως τυποποιημένες γυναικείες μορφές με διπλωμένα χέρια και κλίση του κεφαλιού προς τα πίσω. Τα σχηματικά ειδώλια έχουν ποικίλα σχήματα. Τα κεφάλια ορισμένων είναι παρόμοια στο περίγραμμα και την κλίση προς τα πίσω με τα ανθρωπόμορφα ειδώλια με διπλωμένα χέρια.

• Τα αγαλματίδια αυτά αποκτούσαν τη γενική μορφή τους με το πλάσιμο, πολλές όμως λεπτομέρειες τους αποδίδονταν με εγχάραξη και χρώμα (γαλάζιο ή κόκκινο). Οι αρχαίοι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν τα μάτια, το στόμα, τα μαλλιά και άλλες λεπτομέρειες που χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου.

• Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν ήταν ορυκτά, φυσικά δηλαδή χρώματα που βρίσκονται στη γη.Για να ετοιμάσουν οι Κυκλαδίτες το χρώμα, έπρεπε πρώτα να τρίψουν το ορυκτό ως που να γινει πούδρα, χρησιμοποιώντας δύο πέτρες και στη συνέχεια να το ανακατέψουν με λάδι ή νερό (πιθανώς και αυγό) για να σταθεροποιηθεί.

• Ο Αζουρίτης (ορυκτό από το οποίο προέρχεται το γαλάζιο χρώμα).Η Κιννάβαρι (ορυκτό από το οποίο προέρχεται το κόκκινο χρώμα).

ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ ΕΙΔΩΛΙΑ: Τα χρώματά τους

Αν μπορούσαν να μιλήσουν, τι θα μας έλεγαν;

• Είμαστε μια ομάδα γυναικών διαφορετικών

ηλικιών από τα νησιά των Κυκλάδων. Αποτελούμε

μια οικογένεια και χαιρόμαστε που μας

βρήκατε όλες μαζί και έτσι θα μείνουμε. 

Είμαι και εγώ μουσικός: παίζω διπλή

φλογέρα, δίαυλο, όπως το ονομάζαμε

στην εποχή μου. Χάρη σ' αυτόν έγινα γνωστός πέρα απ' τις Κυκλάδες και έμεινα

αθάνατος...

Ο αυλητής της Κέρου

Στην υγειά σας, στην κοιλιά σας! Eίμαι ο Γλεντζές.Καθισμένος στο σκαμνάκι,

εζαλίστηκα λιγάκι.

Είμαι καθισμένος σε σκαμνί και σηκώνω το ποτήρι μου που είναι γεμάτο κρασί για να κάνω

μια πρόποση σε ένα τραπέζι όπου βρίσκομαι μαζί με τους φίλους μου και γλεντάμε!!!

Eίμαι ένας μουσικός που παίζω άρπα, ένας αρπιστής, όπως με ονόμασαν πολλά χρόνια μετά. Είμαι χαρούμενος, γιατί αγαπώ πολύ τη μουσική, όπως και όλοι οι φίλοι μου. Έζησα στην Κέρο, ένα μικρό νησάκι στις Κυκλάδες, και νιώθω περήφανος που με βρήκαν και έτσι με γνωρίσατε και εσείς, τόσο καιρό μετά... Ο αρπιστής

της Κέρου

Είμαστε ένα ζευγάρι και ο άντρας μου

είναι κυνηγός. Ζούσαμε στις

Κυκλάδες πολλά χρόνια πριν να μας βρουν οι

αρχαιολόγοι και ήμασταν

ευτυχισμένοι. Φαίνεται

άλλωστε, αφού έχουμε μείνει μαζί για τόσα πολλά χρόνια. 

Είμαι μια Κυκλαδίτισσα έγκυος, όπως βλέπετε. Στην εποχή μου οι

άνθρωποι θαύμαζαν εμάς

τις γυναίκες που φέρνουμε

τη ζωή, γι' αυτό και μας λάτρευαν σαν

θεές. Πολύ κολακευτικό, δε νομίζετε?

• Οι άνθρωποι εκείνα τα χρόνια πίστευαν ότι η γέννηση ήταν ένα θαύμα. Ακόμα δεν ήξεραν πως δεν γίνεται μία γέννηση χωρίς τον άντρα.

• Υπήρχε όμως άλλος ένας λόγος: αυτά τα ειδώλια γυναικών σε κατάσταση εγκυμοσύνης συμβόλιζαν τη Μάνα γη. Η Μάνα γη ήταν η πρώτη τους θεότητα.

Γιατί γυναίκες; Γιατί εγκύους;

Είμαστε "ανθρωπάκια" όσο κι αν δεν

μοιάζουμε. Αν μας παρατηρήσετε προσεκτικά θα

ξεχωρίσετε τον μακρύ μας λαιμό (δεν έχουμε όπως βλέπετε κεφάλι), τους ώμους, τη λεπτή

μας μέση και τη φαρδιά λεκάνη μας και

θα συμπεράνετε ότι είμαστε χαριτωμένες

Κυκλαδίτισσες. Επειδή θυμίζουμε

βιολιά, οι αρχαιολόγοι που μας βρήκαν μας

ονόμασαν "βιολόσχημα"

ειδώλια. 

ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Συγκέντρωση υλικού- επιμέλεια: Καλλιόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

• Η Κυκλαδική ζωγραφική, άνθησε παράλληλα με την Μινωική (17ος-16ος αι. π.Χ.)

• Έχει πρότυπα παρμένα από τη φύση, είναι όμως περισσότερο ανθρωποκεντρική από τη Μινωική τέχνη, κάτι το οποίο την συνδέει με την μετέπειτα κλασσική τέχνη.

ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ• Θαυμάσια δείγματα κυκλαδικής ζωγραφικής έχουμε σε αγγεία

(Φυλακωπή Μήλου) και τοιχογραφίες (Ακρωτήρι Θήρας).

Αγγεία από την Φυλακωπή Μήλου

Κυλινδρική βάση με παράσταση ψαράδων από τη Φυλακωπή Μήλου

Τοιχογραφία από τη Φυλακωπή της Μήλου

ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Οι ανασκαφές στο Ακρωτήρι της Θήρας αποκάλυψαν το τμήμα μιας πόλης κάτω από την τέφρα του ηφαιστείου.

Βρέθηκαν πλατείες, δρόμοι και επιβλητικά κτήρια με πολλά δωμάτια.Τα διώροφα και τριώροφα κτήρια ήταν στολισμένα με θαυμάσιες τοιχογραφίες.

«Τοιχογραφία της Άνοιξης»• Θαυμάσια νατουραλιστική τοιχογραφία με πολύχρωμα βράχια,

κόκκινα κρίνα και χελιδόνια.

«Τοιχογραφία της Άνοιξης»

«Τοιχογραφία της Άνοιξης»

Νότιος και δυτικός τοίχος από το δωμάτιο Β1 στο Ακρωτήρι της Θήρας

Οι πυγμάχοι

Νωπογραφία από το νότιο τοίχο του δωματίου Β1

στο Ακρωτήρι της Θήρας

Αντιλόπες

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι Θήρας.

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι Θήρας.

Ζωφόρος της

νηοπομπής

Ζωφόρος της νηοπομπής (λεπτομέρεια)

Ζωφόρος της νηοπομπής (λεπτομέρεια)

Οικία με θαλάσσιους ασφόδελους

Τοιχογραφία με κροκοσυλλέκτριες.

Λεπτομέρεια από την τοιχογραφία των κροκοσυλλεκτριών.

Τοιχογραφία

γυναικών

και

Παπύρων

Τοιχογραφία

του βωμού

Κυανοπίθηκοι

Τοιχογραφία « των ψαράδων»