ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

3ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΧΑΛΚΙΔΑΣ 2015-2016

«ΕΠΙΛΕΓΩ ΤΗ ΖΩΗ – ΓΥΡΙΖΩ ΤΗΝ ΠΛΑΤΗ

ΜΟΥ ΣΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ»

Σύμφωνα με τις έρευνες και την υπάρχουσα βιβλιογραφία, τρεις είναι οι βασικότεροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν ένα νέο άτομο στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών:

• Η ανοχή του απέναντι στις κοινωνικές πιέσεις και η επιρροή των προτύπων του

• Η προσωπική του άποψη σχετικά με τις συνέπειες της χρήσης

• Οι κοινωνικοί δεσμοί του

Με βάση τους παράγοντες επικινδυνότητας τέθηκαν ως στόχοι για το Πρόγραμμά μας οι

παρακάτω:

• Η διαμόρφωση ενός πλαισίου αποδοχής και στήριξης

• Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και υπευθυνότητας των παιδιών

• Η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για την υιοθέτηση υγιών προτύπων, θετικών στάσεων και συμπεριφορών

• Η ενίσχυση της συνεργασίας και της συλλογικής δράσης

• Η ενθάρρυνση των πρωτοβουλιών των παιδιών

ΤΕΧΝΙΚΕΣ – ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ

• Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος• Ο καταιγισμός ιδεών• Η συζήτηση στην ομάδα• Η προβολή οπτικοακουστικού υλικού• Η συμπλήρωση ερωτηματολογίων• Τα παιχνίδια ρόλων• Η μελέτη περίπτωσης και επίλυση

προβλήματος• Η ενημέρωση από ειδικούς επιστήμονες

Αρχικά, κατά την πρώτη μας συνάντηση:

• Συζητήσαμε για τη θεματολογία, τις προσδοκίες και τους στόχους μας

• Καθορίσαμε το χρονοδιάγραμμα και τον τρόπο εργασίας του Προγράμματος

• Συμφωνήσαμε για τους κανόνες της Ομάδας και δημιουργήσαμε το «συμβόλαιό» της

Η πρώτη μας συνάντηση το Νοέμβρη

Το «Συμβόλαιο» της Ομάδας μας

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία αυτά κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μας διαπραγματευτήκαμε τα εξής θέματα:

1. Ταυτότητα και αυτοεκτίμηση

• Η αυτοεκτίμηση σχετίζεται με τη θετική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και εξαρτάται από το πώς εκτιμάμε την προσωπική μας αξία.

• Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας επηρεάζεται από τη σχέση που έχουμε με τους «σημαντικούς άλλους», γονείς, φίλους, μεγάλους, συνομηλίκους…

• Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης είναι σημαντική, κυρίως σε μαθητές που δεν έχουν θετική εικόνα για τον εαυτό τους, ενώ βοηθά σημαντικά στην πρωτογενή πρόληψη κατά της χρήσης ουσιών και στην επίλυση προσωπικών – διαπροσωπικών προβλημάτων

• Ένα από τα στάδια στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης των παιδιών είναι να αισθάνονται αποδεκτά γι’ αυτό που πραγματικά είναι

• Τα παιδιά χρειάζονται: την αγάπη και την επιβεβαίωση

των άλλωνένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και

ασφάλειας ξεκάθαρα όρια

Εκπαιδεύοντας τα παιδιά στην αναγνώριση

της ταυτότητάς τους, πρέπει να τα βοηθάμε

να κατανοούν το πώς διαμορφώθηκεσταδιακά η εικόνα που έχουν για τον

εαυτότους και να εκτιμούν τη

μοναδικότητα καιτην αξία τους, ακόμη κι όταν οι

άλλοι δεν ταεκτιμούν

• Η ισχυρή αίσθηση προσωπικής αξίας δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να χειρίζεται τόσο την επιτυχία όσο και την αποτυχία και να αντιμετωπίζει τα τυχόν λάθη, τις απογοητεύσεις και την απόρριψη με ψυχραιμία

Ένα παιδί με αυτοπεποίθηση καιαυτοεκτίμηση διατρέχει μικρό

κίνδυνονα καταλήξει στη χρήσηεξαρτησιογόνων ουσιών!

Άσκηση αυτογνωσίας…αυτός είμαι εγώ

Πορεία ζωής…προσωπική αναζήτηση…

2. Εφηβεία

Η εφηβεία συνδέεται με αλλαγές που αφορούν• στο σχήμα του σώματος των παιδιών• στα συναισθήματα• στον τρόπο σκέψης • στη συμπεριφορά τουςΟι αλλαγές αυτές είναι φυσιολογικές και δε συμπίπτουν χρονικά σε όλα τα παιδιά

3. Συναισθήματα

Τα παιδιά μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται το θυμό τους και να τον εκδηλώνουν εποικοδομητικά

• επιλύοντας τις δυσκολίες που προκύπτουν

• σεβόμενοι τους άλλους • αποφεύγοντας ακραίες αντιδράσεις

και βίαια ξεσπάσματα…

• Η ικανότητα να αναγνωρίζουν τα παιδιά και να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους είναι πολύ βασική για την ψυχική τους υγεία και για την ανάπτυξη των διαπροσωπικών τους σχέσεων…

• Η δυσκολία έκφρασης και αντιμετώπισης των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, το οποίο, όταν παρατείνεται, μπορεί να προκαλέσει διάφορες διαταραχές και να οδηγήσει σε ακατάλληλες λύσεις, όπως χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, για μείωση της έντασης…

“Πράγματα που με θυμώνουν – τρόποι που αντιδρώ”

• Όταν τα παιδιά εξωτερικέυονται, αντιμετωπίζουν καλύτερα και αντικειμενικότερα τις καταστάσεις, κοιμούνται πιο ήρεμα και εργάζονται καλύτερα…

• Η εξωτερίκευση των «αρνητικών» συναισθημάτων, του θυμού, του φόβου, του πόνου, της θλίψης είναι απαραίτητη προϋπόθεση, για να μπορούν τα παιδιά να νιώθουν καλύτερα και να έχουν μια υγιή και χαρούμενη ζωή…

“Θερμόμετρο συναισθημάτων…”

ΟΤΑΝ ΝΙΩΣΕΙΣ ΘΥΜΟ, ΚΑΝΕ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΒΗΜΑΤΑ:

• ΣΚΕΨΟΥ• ΗΡΕΜΗΣΕ – ΣΚΕΨΟΥ ΜΙΑ

ΛΥΣΗ• ΠΡΟΧΩΡΑ – ΛΥΣΕ ΤΟ

ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Μαθαίνοντας τεχνικές χαλάρωσης…

και διαχείρισης άγχους…

Η κοινωνία μας δεν ενθαρρύνει την έκφραση συγκεκριμένων συναισθημάτων και επιβάλλει ισχυρές προκαταλήψεις ως προς αυτά…

Σε σχέση με ορισμένα συναισθήματα «ευαίσθητα» υπάρχουν στερεότυπες αντιλήψεις (οι πραγματικοί άντρες δεν κλαίνε, δε φοβούνται, δεν πληγώνονται, δε νιώθουν μοναξιά και δε ζητούν βοήθεια!!!)

• Η προσπάθεια ανταπόκρισης στα πρότυπα αυτά οδηγεί σε απομόνωση, προσποίηση και απομάκρυνση από τον πραγματικό μας ευατό

Πρέπει τα παιδιά • να κατανοήσουν την αξία και

αναγκαιότητα της συναισθηματικής έκφρασης

• να μάθουν να αξιοποιούν τις δυνατότητες αμοιβαίας υποστήριξης μεταξύ τους, τον πλούτο της πραγματικής επικοινωνίας με τους άλλους, να γνωρίσουν τη θεραπευτική αξία του να ακούνε τους άλλους…

5.Αλκοόλ, τσιγάρο, εισπνεόμενες ουσίες

Εξαρτησιογόνος ουσία είναι κάθε ουσία, εκτός από την τροφή, που μεταβάλλει τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος καθώς και τον τρόπο που ένας άνθρωπος ενεργεί, αισθάνεται ή σκέφτεται…

• Η κατάχρηση όλων των εξαρτησιογόνων ουσιών έχει βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, όπως και την πιθανότητα εξάρτησης

• Η εξάρτηση οδηγεί σε καταναγκαστική κατανάλωση μιας ουσίας, με επακόλουθες σωματικές και ψυχικές βλάβες

• Ανάμεσα σε αυτές τις ουσίες, το οινόπνευμα (αλκοόλ) και ο καπνός είναι τα πιο προσιτά στους μαθητές

• Τα προγράμματα πρόληψης είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της χρήσης ουσιών στους νέους

• Τα σχολεία είναι από τους πιο σημαντικούς χώρους για την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και μπορούν να παρέχουν ορισμένους από τους πιο καθοριστικούς προστατευτικούς παράγοντες κατά της χρήσης ουσιών (μόρφωση, πρότυπα, καλλιέργεια δεξιοτήτων, διανοητική συνοχή, ψυχική ενδυνάμωση)

Η πληροφόρηση και η διερεύνηση των επιλογών μας είναι ζωτικής σημασίας, πριν πάρουμε υπεύθυνες αποφάσεις σε θέματα που αφορούν στην χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Φαίνεται ότι έχω συνηθίσει το

αλκοόλ και δεν μπορώ να το

κόψω…

Ο βήχας μου χειροτερεύει

από τα πολλά

τσιγάρα…

Καπνίζω πολλά τσιγάρα και είμαι

συνέχεια άφραγκος…

Η μυρωδιά του τσιγάρου

παραμένει στα ρούχα μου…

ΑΛΚΟΟΛ• Το αλκοόλ είναι μια από τις πιο

διαδεδομένες εξαρτησιογόνες ουσίες • Συνδέεται άμεσα με πολλές

κοινωνικές εκδηλώσεις • Η κατάχρησή του όμως μπορεί να

έχει πολύ σοβαρές συνέπειες τόσο για τον ίδιο το νέο άτομο όσο και για το περιβάλλον του…

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ και ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΛΚΟΟΛ

• Προβλήματα υγείας (εγκέφαλος, συκώτι, καρδιά, στομάχι,νεφρά)

• Εξασθένηση κρίσης, χαμηλός αυτοέλεγχος, άρση αναστολών, ακραίες αντιδράσεις, ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη

• Μειωμένη αντίληψη και έλλειψη συντονισμού, ατυχήματα

• Απώλεια αισθήσεων• Κενά μνήμης, επιθετικότητα• Σύγχυση στην ομιλία, μειωμένη ικανότητα

συντονισμού κινήσεων, δυσκολία στο βάδισμα, διπλωπία

ΚΑΠΝΙΣΜΑ – ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

• Ασθένειες (βρογχίτιδα, καρδιοπάθειες, καρκίνος, πεπτικό έλκος, αναπνευστικά προβλήματα, απώλεια γεύσης)

• Κατά μέσο όρο κάθε τσιγάρο μικραίνει τη ζωή κατά 5 λεπτά

• Κοινωνικά αποτελέσματα (κακοσμία, κιτρινισμένα δόντια και δάχτυλα) και συμπτώματα απομόνωσης

• Οικονομικό κόστος• Παθητικοί καπνιστές• Προβλήματα στους χώρους όπου το κάπνισμα

απαγορεύεται• Ρύπανση

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ (αερίων, χημικών

ουσιών ή ατμών)• Παραισθήσεις, οπτικές αλλοιώσεις• Δυσκολία στη σκέψη, απώλεια ελέγχου,

μειωμένη ικανότητα αντίληψης χώρου και χρόνου

• Παραλήρημα, συγκεχυμένη ομιλία• Επιθετική και βίαιη συμπεριφορά• Μείωση κριτικής ικανότητας• Ισχυροί πονοκέφαλοι, ζαλάδες, διαταραχές

ύπνου, απώλεια βάρους και όρεξης• Κώμα, οξύ ψυχωσικό επεισόδιο, θάνατος

6. Κατανόηση επιρροών

• Η συμπεριφορά και οι αποφάσεις μας επηρεάζονται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες: από τις αντιλήψεις, τις αξίες μας, την οικογένεια, τους φίλους μας, τα ΜΜΕ, την κοινωνία, τη νομοθεσία

• Πολλές από τις επιρροές που δεχόμαστε είναι θετικές – μας βοηθάνε να προσδιορίσουμε τις ιδέες μας και να μάθουμε καινούρια πράγματα

• Άλλες πάλι είναι αρνητικές…

Αν τα παιδιά κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο δράσης αυτών των επιρροών

• θα μπορούν να παίρνουν πιο υπεύθυνες αποφάσεις και

• να ελέγχουν περισσότερο τη ζωή τους

Οι νέοι θα πρέπει να προβληματίζονται για τον τρόπο αντίδρασής τους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και να έχουν κριτική στάση απέναντι στους παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους…

Όταν οι νέοι αρχίζουν να νιώθουν την ανάγκη ανεξαρτητοποίησης από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, αυξάνουν σημαντικά οι επιρροές που δέχονται από τους συνομηλίκους τους

• Η επιρροή αυτή εξαρτάται από το είδος των σχέσεων

• Οι περισσότεροι νέοι πρωτοχρησιμοποιούν εξαρτησιογόνες ουσίες (νόμιμες ή παράνομες) μαζί με φίλους

• Η μύηση στη χρήση τους εμφανίζεται σαν φαινόμενο ομάδας

• Η αποδοχή και η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών από τους συνομηλίκους κατατάσσεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς παράγοντες επιρροής στην απόφαση των νέων να χρησιμοποιήσουν ουσίες…

Διερευνώντας την πίεση που ασκείται από συνομηλίκους, τα παιδιά μπορούν να κατανοούν το αποτέλεσμά της στην δική τους συμπεριφορά και στην συνέχεια να προσδιορίζουν ό, τι τα βοηθά να εκφράζονται και να ενεργούν ανεπηρέαστα…

Ο κύκλος των φίλων μου…

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΑΝΤΙΣΤΣΗ ΣΤΗΝ ΠΙΕΣΗ…

• Κράτα τη θέση σου, κάνε υπομονή, περίμενε, δείξε θάρρος

• Μην κατεβάζεις το κεφάλι, να είσαι περήφανος για την θέση σου, διεκδίκησε το δικαίωμά σου στην επιλογή

• Σκέψου ό,τι γνωρίζεις και ό, τι έχεις μάθει για την αντιμετώπιση πειράγματος, βρισιάς, απομόνωσης ή απόρριψης

• Αν η πίεση συνεχίζει, μήπως να σκεφτείς σοβαρά να βρεις μια νέα παρέα που θα σέβεται περισσότερο τις αποφάσεις σου;

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ• Κέντρο Πρόληψης Ν. Ευβοίας • ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός Κατά των

Ναρκωτικών)• Μονάδα εφήβων «Ατραπός»• Μουσείο Συναισθημάτων• ΕΠΑΨΥ (Εταιρεία Περιφερειακής

Ανάπτυξης και Ψυχοκοινωνικής Υγείας)

Ενδεικτική βιβλιογραφία

• Στηρίζομαι στα πόδια μου• Λέω ΌΧΙ στο τσιγάρο• Κάπνισμα; ΌΧΙ εμείς• Ξέρω τι ζητάω• Συζητήσεις εφήβων

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Αγιαννιώτης Μιχάλης, Αναγνώστου Μαρία,

Αναστασοπούλου Ξένια, Γερογιάννη Ασημίνα, Κατέβα Κάλια, Κοπανέλου Βαγγελίτσα, Κότσαρη Κατερίνα, Κουτσός Λευτέρης, Κρινή Βαγγελίτσα, Λάμπρου Δήμητρα, Λογοθέτης Βασίλης, Λούκα Σέρτζιο, Μαγουλά Βαρβάρα, Μάλλιαρης Γιώργος, Μάλλιαρης Χρήστος, Μαστραντωνά Ιωάννα, Μιχαηλίδης Τάσος, Μπαξεβάνη Έλενα, Μπιλάλη Δήμητρα, Μπιλίνης Μπάμπης, Σιμηστήρας Βαγγέλης και Τρίκα Μαρία

Υπεύθυνες καθηγήτριες:

Μητσάκη ΚλεοπάτραΣκούρα Ευσταθία

Λεονταρίδη Ιωάννα