Προληπτική Οδοντιατρική

H Προληπτική Οδοντιατρική αφορά:

• την καθημερινή στοματική υγιεινή, • τον έλεγχο της ζάχαρης και την υποκατάστασή

της • τον τακτικό επανέλεγχο στον οδοντίατρο και • την καθημερινή παρουσία του φθορίου στο

στοματικό περιβάλλον

Κάποιοι ορισμοί…• Αδαμαντίνη: το σμάλτο, το σκληρό, πλούσιο σε

ανόργανες ενώσεις, λευκό περίβλημα του δοντιού.• Οδοντίνη: ο ιστός του δοντιού, που παρεμβάλλεται

μεταξύ Αδαμαντίνης και Πολφού.• Πλάκα: μια λεπτή στρώση υγρού λεπτού φιλμ

(σιαλογενές υμένιο), μαζί με μικρόβια αποτελούν την πλάκα και καλύπτουν το δόντι.

• Τρυγία: ενασβεστιωμένη σκληρή πλάκα.• Περιοδόντιο: τα ούλα, το οστό και οι λοιποί ιστοί που

περιβάλλουν το δόντι.• Βλεννογόνος: οι μαλακοί ιστοί του στόματος, εκτός από

τη γλώσσα και τα ούλα.

Ανάγκη προληπτικής οδοντιατρικής• Η επιδερμίδα, κατόπιν επιφανειακής λύσης

(εκδορά), έχει τη δυνατότητα να επουλωθεί.• Οι τραυματικές βλάβες στα ούλα και τον

στοματικό βλεννογόνο, αποκαθίστανται ακόμα ταχύτερα.

• Οι οδοντικές επιφάνειες ΔΕΝ επουλώνονται!!! Αποτελούνται κυρίως από ανόργανα στοιχεία και δεν διαθέτουν την αναγεννητική ικανότητα των κυττάρων του δέρματος και του βλεννογόνου.

Ο οδοντίατρος ΔΕΝ κάνει θαύματα!!

• Η στοματική υγιεινή• Οι επανέλεγχοι στον οδοντίατρο• Ο έλεγχος της ζάχαρης Αυτά τα 3 καθορίζονται από τη

συμπεριφορά του ατόμου…

• Αν ο ασθενής ΔΕΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΕΊ, τότε ο οδοντίατρος περιορίζεται σε καθαρά επεμβατικό ρόλο, και οι οδοντιατρικές εργασίες απλώς ανακουφίζουν τον ασθενή προσωρινά. Αν για παράδειγμα ο ασθενής δεν εφαρμόζει στοματική υγιεινή, δεν ελέγχει την προσληφθείσα ζάχαρη, και δεν πηγαίνει στον οδοντίατρο, τότε είναι βέβαιο ότι οι εργασίες που έκανε (εμφράξεις, ενδοδοντικές θεραπείες) ΔΕ ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΝ!

«Έχω καλή πάστα δοντιών εγώ, άρα τα βουρτσίζω σπάνια»

Μικρόβια• Στο ανθρώπινο σώμα, σε κατάσταση υγείας

υπάρχουν μικρόβια.• Τα μικρόβια ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, για

λόγους ανοσίας, προσαρμοστικότητας με τα μικρόβια του περιβάλλοντος κλπ

• Τα μικρόβια τα οποία προκαλούν νόσους καλούνται παθογόνα/νοσογόνα μικρόβια.

Μικρόβια στη στοματική κοιλότητα

• Τα μικρόβια στο στόμα υπάρχουν παντού: στα χείλη, στον βλεννογόνο, στα ούλα, στη γλώσσα, στην υπερώα, στα δόντια.

• Με καλή στοματική υγιεινή, αυτά τα μικρόβια είναι ΦΊΛΟΊ ΜΑΣ!

Κατηγορίες μικροβίων στόματος• Μικρόβια που προσβάλλουν το δόντι

• Μικρόβια που προσβάλλουν την ουλοδοντική σχισμή

Μικρόβια που προσβάλλουν την ουλοδοντική σχισμή

• Στρεπτόκοκκοι• Το αναερόβιο περιβάλλον της ουλοδοντικής

σχισμής αποτελεί άριστο υπόστρωμα ανάπτυξής των

• Όσο η στοματική υγιεινή είναι σωστή, απομακρύνονται επαρκώς και δεν επεκτείνονται βαθύτερα

• Όταν όμως δεν απομακρύνονται, τότε εμφανίζονται οι φλεγμονώδεις νόσοι του περιοδοντίου (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) Η θεραπεία είναι η απόξεση των μικροβίων είτε με κλειστό είτε με ανοιχτό χειρουργικό πεδίο, και η κλινική εικόνα είναι συνήθως αυτή:

Ουλίτιδα Περιοδοντίτιδα

• Πολλοί ασθενείς μέσης ηλικίας δηλώνουν ότι «στην τάδε ηλικία άρχισαν να πέφτουν τα δόντια μου»… Κανένα δόντι δεν «πέφτει» από «μόνο» του. Υπαίτια είναι τα μικρόβια, σε κάποια νόσο του περιοδοντίου προχωρημένης μορφής

ΤΕΡΗΔΟΝΑ• Ορισμός: είναι η νόσος που προκαλούν τα

μικρόβια που προσβάλλουν το δόντι, και ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΑΧΑΡΗ (ή υδατάνθρακες) καταστρέφουν τα δόντια!

ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ

ΑΔΑΜΑΝΤΊΝΗ ΟΔΟΝΤΊΝΗ ΠΟΛΦΟΣ ΑΚΡΟΡΙΖΙΚΗ ΑΛΛΟΙΩΣΗ

Αφαλάτωση δοντιού Τερηδόνα

Καμπύλη Stephan

Συχνότητα νόσου

• Στην Ελλάδα πριν αρκετές δεκαετίες το 99% του πληθυσμού είχε σε ένα τουλάχιστον δόντι τερηδόνα. Την τελευταία δεκαετία το ποσοστό έγινε 50%, και αναμένεται να γίνει πιο χαμηλό

• Στατιστικά επίσης δείχνουν ότι άτομα που κατάγονται από την ύπαιθρο, ή οι οικογένειές τους είναι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, έχουν συχνότερα τερηδόνα

Γι’ αυτό ενημερωνόμαστε!!!!• Μια κλασική οδοντόκρεμα με φθόριο• Μια μαλακή οδοντόβουρτσα• Λίγα λεπτά σωστού βουρτσίσματος

Το κόστος από λίγες οδοντόβουρτσες και οδοντόκρεμες το χρόνο είναι πολύ μικρότερο από το κόστος των καθαρισμών/σφραγισμάτων/απονευρώσεων που θα προκύψουν σίγουρα χωρίς υγιεινή στόματος.

• Αλλάζουμε οδοντόβουρτσα όποτε φθείρεται (κάθε λίγους μήνες)

• Χρησιμοποιούμε μόνο μαλακή οδοντόβουρτσα (ή μέτρια). Οι σκληρές είναι μόνο για να γυαλίζουν αρβύλες!!

καλή

φθαρμένη

Διατροφή - Δίαιτα• Η Διατροφή αφορά τα 5 βασικά θρεπτικά

συστατικά που προσλαμβάνει ο ανθρώπινος οργανισμός: υδατάνθρακες, λιπίδια, πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα, νερό

• Η Δίαιτα είναι το εξατομικευμένο πρόγραμμα κατανάλωσης θρεπτικών συστατικών κάθε ατόμου

• Στην προληπτική οδοντιατρική οι υδατάνθρακες, και κυρίως η σακχαρόζη (ζάχαρη), επηρεάζουν ποσοτικά και ποιοτικά την οδοντική υγεία.

Θεραπεία• Ρόλος οδοντιάτρου: ο οδοντίατρος

απομακρύνει τον πόνο, τα μικρόβια και το κατεστραμμένο δόντι, επαναφέροντας την αρχική λειτουργικότητα, σχήμα, όγκο και αισθητική του δοντιού. Οι βασικές επεμβάσεις που κάνει είναι 2: εμφράξεις (σφραγίσματα) και περιοδοντικές θεραπείες (καθαρισμοί)

Εμφράξεις: πριν και μετά

Περιοδοντική θεραπεία: πριν και μετά

Θεραπεία

• Ρόλος ασθενούς: η θεραπεία του οδοντιάτρου απαιτεί τη συμμόρφωση του ασθενούς. Ο ασθενής καλείται να εφαρμόσει

• σωστή στοματική υγιεινή (βούρτσισμα)• προσαρμογή διαιτολογίου (ελάττωση ζάχαρης)• Τακτοί επανέλεγχοι στον οδοντίατρο

Σάλιο

Τα 2 βασικά χαρακτηριστικά του σάλιου που αφορούν το ρόλο του στην Προληπτική Οδοντιατρική είναι:

• Ρυθμιστική ικανότητα: PH: >6 επαρκές, 5,5-4,5 μειωμένο, <4,5 ανεπαρκές

• Ταχύτητα ροής: 1,1-3 ml/min φυσιολογικό

Φθόριο – Η σημασία του στην πρόληψη των λοιμώξεων του στοματικού οικοσυστήματος

Το ΦΘΟΡΙΟ κάνει πιο ανθεκτικά τα δόντια και προλαμβάνει την

νόσο τερηδόνα

Οι τελευταίοι αιώνες

Στους τελευταίους αιώνες, δύο είναι τα σημαντικότερα γεγονότα που στιγμάτισαν την

οδοντική υγεία:• Α) η ένταξη της σακχαρόζης (κοινή ζάχαρη)

στο διαιτολόγιο των ανθρώπων• Β) η χρήση του φθορίου στην πρόληψη

Αρχικά η χρήση της ζάχαρης προκάλεσε θεαματική αύξηση των τερηδονισμένων δοντιών σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο, η θεαματικότητα της οποίας μπορεί μόνο να συγκριθεί με την αντίστοιχη μείωση των τερηδονισμένων δοντιών μετά τη χρήση Φθορίου ως μέσου πρόληψης (1900-σήμερα).

Μικροσκοπική δράση Φθορίου

• Μειώνει την απώλεια ανόργανων συστατικών από την αδαμαντίνη (σμάλτο) των δοντιών

• Συμβάλλει στην επαναπρόσληψη ανόργανων• Συντελεί στον μεταβολισμό των μικροβίων

της οδοντικής πλάκας

ΠΡΙΝ ΜΕΤΑ

Μετά από 3 δεκαετίες έρευνας κατέληξαν πως:

«το καθόλου φθόριο είναι κακό,το λίγο φθόριο είναι τέλειο,το πολύ φθόριο είναι κακό.»

Το «πολύ» φθόριο

Ποιο όμως είναι το «λίγο» φθόριο;

Και από πού το παίρνουμε;

Φθόριο παίρνουμε από• Οδοντόκρεμες/Στοματοπλύματα (Μόνοι μας)• Πόσιμο νερό (Μόνοι μας)• Βερνίκια επάλειψης (Οδοντίατρος)• Δισκία για από του στόματος χρήση ή μαστίχες

που περιέχουν ιοντικές ενώσεις φθορίου (πχ ELMA μπλε 0,32% NAF) (Μόνοι μας/με συνταγή)

Η κατανάλωση φθοριωμένου νερού• Πριν την ολοκλήρωση της διάπλασης των

δοντιών, θα οδηγήσει σε αυξημένη αντοχή της δομής τους μετά την ανατολή

• Μετά την ολοκλήρωση της διάπλασης των δοντιών, η ενίσχυση των δοντιών γίνεται έμμεσα, δηλαδή μέσω του σάλιου το οποίο περιέχει ιόντα φθορίου

Τοπική δράση φθορίου• Η σημαντικότερη χρήση του φθορίου είναι η

συνεχώς ανανεούμενη παροχή του επί των οδοντικών επιφανειών, κυρίως μέσω της οδοντόκρεμας κατά την ψήκτριση (βούρτσισμα)

• Τα βερνίκια επάλειψης χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει υψηλός τερηδονικός κίνδυνος

• Συμπληρωματικά ο οδοντίατρος μπορεί να προτείνει δισκία φθορίου, αλλά κι ο ασθενής μπορεί μετά από τα γεύματα να μασήσει για 20 τουλάχιστον λεπτά μια μαστίχα με φθόριο

ΕΤΣΊ:ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟ ΜΕΣΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΒΟΥΡΤΣΙΣΜΑ ΜΕ ΜΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΦΘΟΡΙΟΥΧΟ

ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑ (1450 ppmF)

Δείκτες πλάκας-αιμορραγίας• Δείκτης πλάκας = οδοντικές επιφάνειες με πλάκα

/ συνολικές οδοντικές επιφάνειες (με δισκία χρώσης μικροβιακής πλάκας)

• Δείκτης αιμορραγίας = οδοντικές επιφάνειες με αιμορραγία στην ψηλάφηση / συνολικές οδοντικές επιφάνειες

• <5% άριστη στοματική υγιεινή• 5-20% καλή -//-• 20-50% πλημμελής -//-• >50% κακή -//-

Στοματική υγιεινή (ασθενής)• Ψήκτριση με οδοντόβουρτσα (βούρτσισμα)• Στοματικά διαλύματα (χλωρεξιδίνη κλπ)• Οδοντικό νήμα• Μεσοδόντια βουρτσάκια

Τεχνικές Οδοντοψήκτρισης (βουρτσίσματος)

Υπάρχουν 3 επιφάνειες του οδοντικού φραγμού που συμμετέχουν στο βούρτσισμα:• Παρειακή («έξω»)

• Μασητική («πάνω»)

• Γλωσσική/Υπερώια («μέσα»)

Επικρατέστερη τεχνική βουρτσίσματος

• Είναι η «μέθοδος κατά Bass, με είσοδο των θυσάνων κατά 45 μοίρες στην ουλοδοντική σχισμή, και τροποποιημένη κατά Stillman για ούλα με λεπτό βιότυπο καθώς και τραυματικές υφιζήσεις»

Κίνηση οδοντόβουρτσας• ΔΕΝ κινούμε ποτέ την οδοντόβουρτσα ΜΟΝΟ

οριζόντια γιατί τραυματίζουμε τις μεσοδόντιες θηλές

Πώς θα απομακρυνθεί η πλάκα από τις όμορες επιφάνειες;

• ΔΕΝ κινούμε ποτέ την οδοντόβουρτσα ΜΟΝΟ κατακόρυφα γιατί δεν ακολουθούμε το σχήμα της παρυφής των ούλων επί της ουλοδοντικής σχισμής

• Αντίθετα χρησιμοποιούμε ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΤΩΝ 2 ΚΙΝΗΣΕΩΝ, και οριζόντια και κατακόρυφη

• ΔΗΛΑΔΗ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗ!!!

Ευχαριστώ πολύ!!!