1 7 Ο ∆ Η Μ Ο Τ Ι Κ Ο Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο Κ Α Λ Α Μ Α Ρ Ι Α Σ

« Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Β Ι Ω Σ Ι Μ Η Π Ο Λ Η »

Μουσείο Ρωµαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης

Στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην βόρεια πλευρά του, στα σύνορα µε την Άνω πόλη, βρίσκεται η µεγάλη ρωµαϊκή αγορά, που αποκαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 60, και έκτοτε ανασκάπτεται συνεχώς. Μία µεγάλη κιονοστοιχία αφήνει στο µέσον έναν µεγάλο ανοιχτό χώρο. Τα δύο µεγάλα συγκροτήµατα που διασώθηκαν είναι το Ωδείο, στην ανατολική πλευρά της Αγοράς και µία εντυπωσιακή στοά, που λέγεταιcryptoporticusκαι συνδέεται µε την λατρεία του Αγίου ∆ηµητρίου. Η αγορά στην πράξη υπερβαίνει το µέγεθος της σηµερινής πλατείας. Στην περιοχή έχουν κατά καιρούς βρεθεί αγάλµατα αλλά και αρχιτεκτονικά µέλη ενός ναού ιωνικού µεγάλου µεγέθους, το οποίο προϋπήρχε εκεί.

Το µουσείο εκτείνεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και ως συνέχεια της Κρυπτής Στοάς.

Στον προθάλαµό του, ο επισκέπτης µπορεί να βρει κείµενα µε το ιστορικό αποκάλυψης της Ρωµαϊκής Αγοράς και των διεκδικήσεων για την ανάδειξή του,

καθώς και στοιχεία για τις εργασίες ανέγερσης του µουσείου.

Στην κυρίως αίθουσα ξεδιπλώνεται η ιστορία του χώρου. Από τα ελληνιστικά χρόνια, οπότε λειτουργούσαν εργαστήρια παραγωγής αγγείων και ειδωλίων, την περίοδο ακµής της Ρωµαϊκής Αγοράς και µέχρι τον 4ο αιώνα, οπότε έπαψε να είναι το διοικητικό κέντρο της περιοχής και άρχισαν να λειτουργούν ξανά εργαστήρια κεραµικής. Επίσης, παρουσιάζονται εκθέµατα που σχετίζονται µε τη νεότερη ιστορία της περιοχής, κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας και µέχρι την πυρκαγιά του 1917. Όλα τα εκθέµατα πλαισιώνονται απόεπεξηγηµατικάκείµενα και φωτογραφίες.

Ο µοναδικός κίονας που βρέθηκε στον κτιστό αγωγό της ανατολικής στοάς (είχαν στο µεταξύ εντοπιστεί η κρυπτή στοά και τα ψηφιδωτά δάπεδα) αναστηλώθηκε την τελευταία ηµέρα της ανασκαφής (31/3/1966) µε πρωτοβουλία του τότε εφόρου Αρχαιοτήτων Φώτη Πέτσα.

Ο κίονας παραµένει µέχρι σήµερα στον χώρο της Αγοράς ενώ φωτογραφίες από την ιστορική ηµέρα της αναστήλωσής του (που σήµανε ουσιαστικά το τέλος του «πολέµου» και το κέρδος του µεγαλύτερου αρχαιολογικού χώρου στην καρδιά της πόλης) εκτίθενται στην πρώτη αίθουσα.

Η αφήγηση της ιστορίας της πόλης στο «κρυπτό» µουσείο αρχίζει από τον 3ο π.Χ.αιώνα σ’ έναν διάδροµο εκατέρωθεν του οποίου οι βιτρίνες φιλοξενούν σειρά ευρηµάτων (από τα 25.000 και πλέον τα οποία ανακαλύφθηκαν στον χώρο από το 1962 µέχρι σήµερα που διήρκεσαν οι ανασκαφές

Εργαστήρια κεραµικής και οστέινα εργαλεία (του 2ου π.Χ. αιώνα), τέσσερις ογκώδεις αµφορείς (παλαιστινιακής τεχνικής και εισαγωγής) του 148 π.Χ., ρωµαϊκές επιγραφές που «θέλουν» τη Θεσσαλονίκη µια πόλη ελεύθερη («Civitaslibera»), ένα ογκώδες φαλλόσχηµοτελετουργικό αγγείο µε τη µορφή του ∆ιονύσου του 1ου π.Χ. αιώνα, γυάλινα αγγεία από το βαλανείο µε ανάγλυφη τη θεά Τύχη µε το Κέρας της Αµάλθειας (1ος αιώνας π.Χ.), αρχαίοι δονητές… (από τα εξαρτήµατα του βαλανείου το οποίο εντοπίστηκε µόλις το 1997), δεκάδες λυχνάρια, εργαλεία του νοµισµατοκοπείου, εφυαλωµένα πιάτα κ.ά

ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ

Ήταν µια φορά κι έναν καιρό, µια µαρµάρινη αφίσα-πρόγονος των σηµερινών χάρτινων πουεπικολλούνται σε τοίχους και κολώνες που καλούσετους πολίτες της ρωµαιοκρατούµενης Θεσσαλονίκηςσε µονοµαχικούς αγώνες. Μόνο που εκείνη η αφίσατου 259 µ.Χ ήταν εγχάρακτη και λαξευµένη σεµαρµάρινη πλάκα, και βαµµένη µε εντυπωσιακόκόκκινο και µαύρο χρώµα. Υπέρ υγείας και σωτηρίαςκαι νείκης και αιωνίου διαµονής των µεγίστων καιθειοτάτων κυρίων ηµών αηττήτωναυτοκρατόρων…… (κενό) ευσεβούς…» (αναγράφεταιστην επιγραφή

Και είχε κείµενο και επιγραφές αλλά καιζωγραφισµένες απεικονίσεις από σκηνές µεµονοµαχίες και θηριοµαχίες και κυνήγια —ό,τι δηλαδή περιγραφόταν στο κείµενο τηςπρόσκλησης. Κι ύστερα η πρώτη µαρµάρινηαυτή αφίσα, στο πλαίσιο της ιδιότυπης«ανακύκλωσης» της εποχής, γυρίστηκε…ανάποδα κι έγινε πλάκα δαπέδου στηνορχήστρα του Ωδείου της Αρχαίας-Ρωµαϊκής Αγοράς της Θεσσαλονίκης. Αφούόµως σβήστηκαν τα ονόµατα τωναυτοκρατόρων τα οποία επικαλείται στοντρίτο κιόλας από τους δεκαεπτά στίχους τηςη επιγραφή: «Αγαθήι τύχηι….»

Είναι χαρακτηριστικό το σβήσιµο των ονοµάτων των αυτοκρατόρων από τους αµέσους επόµενους «συνεχιστές» του έργου τους και πολιτικούς τους απογόνους. Είναι η damnatio memoriae (λατινική φράση που σηµαίνει στην κυριολεξία «καταδίκη της µνήµης» και αναφέρεται στην επίσηµη κύρωση µιας πολιτείας που αποσκοπεί στο να ακυρώσει κάθε ίχνος του ατόµου από τη ζωή του σαν µην είχε υπάρξει ποτέ…

Το Σήκωµα: Πρόκειται για µια µαρµάρινη κατασκευή - εργαλείο της εποχής (του 2ου µ.Χ. αιώνα) που χρησιµοποιούσαν οι έµποροι της αγοράς για τη µέτρηση του όγκου των προϊόντων (σιτάρι, κρασί, λάδι) τα οποία στη συνέχεια έχυναν µέσα σε αγγεία για την πώλησή τους. Σηκώµατα (έτσι ονοµάζεται η ιδιότυπη συσκευή - πρόδροµος της ζυγαριάς ή άλλων συσκευών ογκοµέτρησης) έχουν εντοπιστεί σε άλλες ανασκαφές και χρησιµοποιούνταν από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Το συγκεκριµένο αποκαλύφθηκε µόλις το 1995 κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του χώρου της Αρχαίας Αγοράς.

Η έκθεση ολοκληρώνεται µε λιγοστά ευρήµατα από τη βυζαντινή περίοδο και την παρακµή της Αγοράς, την περίοδο της Τουρκοκρατίας και τέλος µία ενότητα µε ευρήµατα - αποκαΐδια (θραύσµατα πολυτελών πιάτων από εφυαλωµένο πηλό και πορσελάνη) ενός εβραϊκού σπιτιού από τα πολλά των εβραίων κατοίκων τα οποία βρίσκονταν πέριξ της Αρχαίας Αγοράς και αποτεφρώθηκαν στην πυρκαγιά του 1917.

πηγή: http://kostasvakouftsis.blogspot.gr/2013/01/museum-of-roman-agora-of-thessaloniki