Κλιματική αλλαγή και τσουνάμι: η Ελληνική πραγματικότητα

Ε. ΔουκάκηςΑναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ

ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

παγκόσμιες κλιματικές αλλαγές

κλιματικές αλλαγές στην Ελλάδα

τσουνάμι στην Ελλάδα

κλιματικές αλλαγές και τσουνάμι: τι σχέση έχουν;

συμπεράσματα και προτάσεις

μελέτη στον Κορινθιακό κόλπο

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΓΗ

ΗΛΙΟΣ

ΣΤΡΩΜΑ ΟΖΟΝΤΟΣ

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ CO2 ΚΑΙ ΜΕΘΑΝΙΟΥ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ300 ΧΡΟΝΙΑ

ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΑΥΞΗΣΗ 10% ΣΤΟ CO2 !

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ 2Χ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΤΟΥ CO2

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ 4Χ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΤΟΥ CO2

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ 4ΧCO2 ΣΤΑ ΠΑΓΟΒΟΥΝΑ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΗΣ

ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣΘΑΛΑΣΣΑΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ1000 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ

+0.8o C

1.5 - 5.5o C

Οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορούν να

συγκριθούν με εκείνες των όπλων μαζικής καταστροφής

Η συγκέντρωση CO2 είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων

650.000 χρόνων!!

Λόρδος Μέι (27/11/2005) Πρόεδρος της Βρετανικής Ακαδημίας Επιστημών:

Pre

cip

ita

tio

n r

ate

(%

)

Pre

cip

ita

tio

n r

ate

(%

)

Pre

cip

ita

tio

n r

ate

(%

)

Pre

cip

ita

tio

n r

ate

(%

)

Temperature change (%)

Temperature change (%)

Temperature change (%)

Temperature change (%)

Στο πρώτο εννεάμηνο του 2005 η ΔΕΗ ξόδεψε 69 εκ. Ευρώ για αγορά

δικαιωμάτων εκπομπών CO2 !

Ιούλιος (1961-1990)

33 °C

Ιούλιος (2071-2100)

41 °C

ΑΘΗΝΑ 1961-1990 2071-2100

Συνολικός αριθμός ημερών με θερμοκρασία >370 C 195 1925

(987%)Συνολικός αριθμός

ημερών με θερμοκρασία >400 C

28

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΥΣΩΝΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

1078(3850%)

Πρέβεζα

290/001 15 [1981 – 1999] 1.17 +/- 2.29 48.7 38 57 N 20 46 E

Λευκάδα

290/004 19 [1970 – 1999] 2.68 +/- 0.75 27.5 38 50 N 20 42 E

Ποσειδωνία

290/011 15 [1969 – 1993] -12.15 +/- 1.90 56.5 37 57 N 22 57 E

Πάτρα

290/014 16 [1969 – 2001] 16.03 +/- 1.05 48.1 38 14 N 21 44 E

Kατάκολο

290/017 18 [1970 – 1998] 2.39 +/- 0.60 24.6 37 38 N 21 19 E

Kαλαμάτα

290/021 15 [1974 – 2000] 4.38 +/- 0.80 26.1 37 01 N 22 08 E

Ανάλυση παλιρροιών στην Ελλάδα(Proudman Oceanographic Institute-Liverpool)

Τι είναι τα τσουνάμι

“tsu” – λιμάνι

“nami”– κύμα

Ορισμός:

“Τσουνάμι είναι μια σειρά από κύματα τα οποία διαχέονται σε όλες τις κατευθύνσεις από μια περιοχή του θαλάσσιου πυθμένα στην οποία συνέβη ένα δυναμικό γεγονός”

Image courtesy NOAAhttp://www.tsunami.noaa.gov/tsunami_story.html

Υποθαλάσσιοςσεισμός

κατολίσθηση Έκρηξη υποθαλάσσιου

ηφαιστείου

αιτίες εμφάνισης τσουνάμι

Υποθαλάσσιοςσεισμός

κατολίσθηση Έκρηξη υποθαλάσσιου

ηφαιστείου

αιτίες εμφάνισης τσουνάμι

Τσουνάμι λόγω κατολίσθησης

Τσουνάμι λόγω κατολίσθησης

Τσουνάμι λόγω κατολίσθησης

Δυο κύματα σε απόσταση 20 sec.

ΚΑΝΕΝΑΣ ΗΧΟΣ

ΚΑΜΜΙΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ

Τσουνάμι λόγω κατολίσθησης

Τσουνάμι λόγω κατολίσθησης (Ιαπωνία)

Landslide

Tsunami

Η κατολίσθηση συνέβη μετά από σεισμό (21/5/1792). 15000 νεκροί από το τσουνάμι

Θέση κατολίσθησης στο δέλτα του ποταμού Ερινέου το 1963 και δημιουργία τσουνάμι

Τομή της θέσης κατολίσθησης

Το πιο πρόσφατο τσουνάμι παρατηρήθηκε στη Ρόδο στις

26/3/2002 και προκλήθηκε από τοπική, ασεισμική, υποβρύχια

κατολίσθηση

Υποθαλάσσιοςσεισμός

κατολίσθηση Έκρηξη υποθαλάσσιου

ηφαιστείου

αιτίες εμφάνισης τσουνάμι

Θήρας, ~1490 π.Χ.Ποτίδαιας Χαλκιδικής, 479 π.Χ.Ευβοϊκού, Μαλιακού Κόλπου και Σποράδων, 426 π.Χ.Ελίκης, 373 π.Χ.Αμοργού, 1956Κορινθιακού Κόλπου, 1963

Τα σπουδαιότερα tsunami στον Ελλαδικό χώρο:

Γεγονότα τσουνάμι στον Κορινθιακό

ΧΡΟΝΟΣ ΜΗΝΑΣ ΗΜΕΡΑ ΑΙΤΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΚοΥΨΟΣ

ΚΥΜΑΤΟΣ

(m)

373 π.Χ.

05 ER ΔΚΚ V ?

552 05 ER IV ?

1402 06 ER ΚΚ Καταστροφική πλημμύρα IV ?

1742 02 20 ER ΚΚ Πλημμύρα στη Βόστιζα III ?

1748 05 25 ER ΔΚΚΚαταστροφικά κύματα στο

ΑίγιοIV 10.00

1769 ER ΚΚΥποχώρηση θάλασσας στη

ΔεσφίναII ?

1794 06 11 EL ΚΚ Ισχυρή πλημμύρα III 3.00

1817 μ.Χ

08 23 ER ΔΚΚ Καταστροφική πλημμύρα IV 1.50

1858 02 21 ER ΚΚ Θαλάσσιο κύμα ? ?

1861 12 26 EL ΔΚΚΚαταστροφικά κύματα στο

ΑίγιοIII 2.10

1887 10 03 ER ΚΚΘαλάσσιο κύμα στο

ΓαλαξίδιII ?

1888 09 09 ER ΚΚΘαλάσσιο κύμα στο

ΓαλαξίδιII ?

1898 06 02 EA ΚΚ Θαλάσσια κύματα III ?

1928 04 22 EA ΑΚΚΘαλάσσια πλημμύρα

III 2.10

1963 02 07 GS ΔΚΚΚαταστροφικά

κύματα στο ΑίγιοIV 5.00

1965 07 06 EL ΔΚΚΔυνατό κύμα στην

ΕρατεινήIII 3.00

1981 02 24 ER ΑΚΚ Αδύναμο κύμα II 0.30

1984 02 11 ES ΔΚΚΔυνατά κύματα στη

ΣεργούλαIII ?

1995 06 15 ER ΔΚΚΘαλάσσιο κύμα στην Ερατεινή

III ?

1996 01 01 GS ΔΚΚΚαταστροφικά

κύματα στο ΑίγιοIV ?

...............20ος αιώνας

το «Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι» του

Αστεροσκοπείου Αθηνών έχει μείνει στα... χαρτιά από την ίδρυσή

του (9/2010).

ιι 0,3 16

III 2,55 40

IV 5,5 103

Ένταση τσουνάμι στην εξαβάθμια κλίμακα Sieberg (Κο)

Ύψος ανάβασης (m)

Περίοδος επαναφοράς (χρόνια)

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ

Η επιλογή του Νότιου Κορινθιακού κόλπου ως περιοχή μελέτης :

373 π.Χ. ~ σήμερα 20 περιστατικά τσουνάμι

6 περιστατικά τσουνάμι1963 μ.Χ. ~ σήμερα

Πως σχετίζονται τα τσουνάμι και οι

κλιματικές αλλαγές;

Κλιματική αλλαγή

Μεταβολή του κυματικού κλίματος

Εντεινόμενη διάβρωση

Χαλάρωση και αποσάθρωση υποθαλάσσιων πρανών

Κατολίσθηση πρανών (και με μικρής έντασης σεισμό)

τσουνάμι

Μεθοδολογία μελέτης της παράκτιας εξέλιξης

από τις κλιματικές αλλαγές και τα τσουνάμι

Μεταβολή της ακτογραμμής από Μεταβολή της ακτογραμμής από τις κλιματικές αλλαγέςτις κλιματικές αλλαγές

Μεταβολή της ακτογραμμής από Μεταβολή της ακτογραμμής από τις κλιματικές αλλαγέςτις κλιματικές αλλαγές

• Οι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στη Οι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στη μεταβολή της ακτογραμμής είναι:μεταβολή της ακτογραμμής είναι:

• Οι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στη Οι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στη μεταβολή της ακτογραμμής είναι:μεταβολή της ακτογραμμής είναι:

Πλημμύρα - κατακλυσμόςΠλημμύρα - κατακλυσμόςΠλημμύρα - κατακλυσμόςΠλημμύρα - κατακλυσμός

ΔιάβρωσηΔιάβρωσηΔιάβρωσηΔιάβρωση

Ιστορική αλλαγή της ακτογραμμήςΙστορική αλλαγή της ακτογραμμήςΙστορική αλλαγή της ακτογραμμήςΙστορική αλλαγή της ακτογραμμής

Κύματα τσουνάμιΚύματα τσουνάμιΚύματα τσουνάμιΚύματα τσουνάμι

ΑμμοληψίαΑμμοληψίαΑμμοληψίαΑμμοληψία

Α =Α =Α =Α =

Β =Β =Β =Β =

Γ =Γ =Γ =Γ =

Δ =Δ =Δ =Δ =

Ε =Ε =Ε =Ε =

S = Α + Β + Γ + Δ +ΕS = Α + Β + Γ + Δ +Ε

Συνολική Συνολική μεταβολή μεταβολή ακτογραμμήςακτογραμμής

Συνολική Συνολική μεταβολή μεταβολή ακτογραμμήςακτογραμμής

Λόγγος

Ροδιά

Αίγιο

ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ

Γεωγραφικό υλικόΓεωγραφικό υλικό

• 6 χάρτες κλίμακας 1:5.000 (1978)6 χάρτες κλίμακας 1:5.000 (1978)• 6 χάρτες κλίμακας 1:5.000 (1978)6 χάρτες κλίμακας 1:5.000 (1978)

• 1 χάρτης κλίμακας 1:50.0001 χάρτης κλίμακας 1:50.000• 1 χάρτης κλίμακας 1:50.0001 χάρτης κλίμακας 1:50.000

• 1 1 χάρτης 1:500 (2000)χάρτης 1:500 (2000)• 1 1 χάρτης 1:500 (2000)χάρτης 1:500 (2000)

• 55 Α/Φ κλίμακας 1:30.000 (1960) Α/Φ κλίμακας 1:30.000 (1960) • 55 Α/Φ κλίμακας 1:30.000 (1960) Α/Φ κλίμακας 1:30.000 (1960)

• 5 5 Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1992)Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1992)• 5 5 Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1992)Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1992)

• 22 Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1996) Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1996)• 22 Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1996) Α/Φ κλίμακας 1:15.000 (1996)

Σενάρια εφαρμογής

1.Τσουνάμι μέγιστου ύψους ανάβασης 3,0m

2.Τσουνάμι μέγιστου ύψους ανάβασης 3,5m

3.Τσουνάμι μέγιστου ύψους ανάβασης 5,0m

4.Τσουνάμι μέγιστου ύψους ανάβασης 5,5m

+ άνοδος της μ.σ.θ. 0.5m

+ ιστορική αλλαγή της ακτογραμμής

+ διάβρωση ακτών από κυματισμό και άνοδος στάθμης θάλασσας

Αποτελέσματα μετά την εφαρμογή των σεναρίων Αρχική κατάσταση

Ακτογραμμή

Συνολικό μήκος : 21Km

Κύρια οδική αρτηρία

Συνολικό μήκος :26.5 Κm

Οικισμοί

Ρέματα

Αλυκή

Σενάριο 1ο

Εμβαδόν κατακλυσμένης περιοχής : 390 εκτάρια

Μέση απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 251 m

Μέγιστη απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 936 m

Εμβαδόν οικισμού που θα υποστεί ζημιές : 62 εκτάρια

Μήκος οδικής αρτηρίας που θα υποστεί ζημιές :366 m

Σενάριο 2ο

Εμβαδόν κατακλυσμένης περιοχής : 464 εκτάρια

Μέση απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 312 m

Μέγιστη απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 1017 m

Εμβαδόν οικισμού που θα υποστεί ζημιές : 71 εκτάρια

Μήκος οδικής αρτηρίας που θα υποστεί ζημιές :1024 m

Σενάριο 3ο

Εμβαδόν κατακλυσμένης περιοχής : 682 εκτάρια

Μέση απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 450 m

Μέγιστη απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 1225 m

Εμβαδόν οικισμού που θα υποστεί ζημιές : 98 εκτάρια

Μήκος οδικής αρτηρίας που θα υποστεί ζημιές :5010 m

Σενάριο 4ο

Εμβαδόν κατακλυσμένης περιοχής : 760 εκτάρια

Μέση απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 499 m

Μέγιστη απόσταση εισχώρησης πλημμύρας : 1323 m

Εμβαδόν οικισμού που θα υποστεί ζημιές : 110 εκτάρια

Μήκος οδικής αρτηρίας που θα υποστεί ζημιές :7467 m

Υψος κύματος (F=103 y): 5.0 m

Άνοδος Στ. Θάλασσας : 0.5 m

Οριζόντια μετατόπιση

ακτογραμμής :

450 m(μ.ο)

Επιφάνεια που θα πληγεί : 660 ha

300 m2 /

m

Koρινθιακός κόλπος

Οικισμός

Εμβαδόν οικισμού που θα υποστεί ζημιές

ha

Σενάριο 1 Σενάριο 2Σενάριο

3 Σενάριο 4

Λόγγος 336.564 7.485 9.841 10.782

20% 22% 30% 32%

Σελιανίτικα 242.214 2.582 3.240 3.408

9% 11% 14% 14%

Ακόλη 6310.809 11.670 22.028 26.422

17% 18% 35% 42%

Καρύζου 110.214 0.252 1.086 1.274

2% 2% 10% 11%

Σμερτικά 364.992 5.491 6.965 7.376

14% 15% 19% 20%

Αίγιο 30210.037 12.787 16.602 18.786

3% 4% 6% 6%

Διμελιώτικα 152.952 3.538 5.261 5.849

19% 22% 33% 37%

Βαλιμίτικα 2012.646 13.682 16.845 18.464

62% 68% 83% 91%

Ελίκη 299.888 12.723 16.984 17.301

34% 44% 58% 59%

Κύρια οδική αρτηρία Οδική αρτηρία που θα υποστεί ζημιές

Συνολικό μήκος (m) Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3Σενάριο

4

19000366 1024 5009 7367

Ποσοστό

2% 5% 26% 39%

Τρωτότητα κύριας οδικής αρτηρίας

ΣενάριαΕμβαδόν

κατακλυσμένης περιοχής

(εκτάρια)

1τσουνάμι 3.0m + άνοδος της Μ.Σ.Θ.

0.5m + ιστορική οπισθοχώρηση390

2τσουνάμι 3.5m + άνοδος της Μ.Σ.Θ.

0.5m + ιστορική οπισθοχώρηση464

3τσουνάμι 5.0m + άνοδος της Μ.Σ.Θ.

0.5m + ιστορική οπισθοχώρηση682

4τσουνάμι 5.5m + άνοδος της Μ.Σ.Θ.

0.5m + ιστορική οπισθοχώρηση760

ΜΕΤΡΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (1)

Σωστή πληροφόρηση των πολιτών

Οικονομικά κίνητρα και επιχορηγήσεις στους ιδιοκτήτες που κινδυνεύουν οι περιουσίες τους, έτσι ώστε να κινηθούν σε υψηλότερο έδαφος

Καθιέρωση εθνικού κεφαλαίου για την αποζημίωση των ιδιοκτησιών που δεν θα χτιστούν

Δημιουργία νέων όρων δόμησης

ΜΕΤΡΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (2)

Υπογραφή συμφωνητικών από τους πολίτες,

που τους καθιστούν επίσημα ενήμερους για τους κινδύνους που διατρέχουν οι ιδιοκτησίες τους και οι μελλοντικές επενδύσεις τους => Οι πολίτες θα παίρνουν τις ευθύνες των πράξεών τους

Κατάργηση δημοσίων επενδύσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων στις περιοχές υψηλού κινδύνου

9 Ιούλιου 1956 3:11: ισχυρός σεισμός 7,5R χτυπά την Αμοργό. Προκαλεί μεγάλες ζημιές στα νησιά Αστυπάλαια, Ανάφη, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο και Σαντορίνη. Ο σεισμός συνοδεύεται από ένα θαλάσσιο κύμα βαρύτητας(τσουνάμι),λόγω μιας υποθαλάσσιας κατολίσθησης, που το ύψος του έφτασε τα 25 m στην NA Αμοργό, 10 m στην Αστυπάλαια και 3m στην ΒΔ Κω. Επίσης, μεγάλα κύματα έπληξαν τα λιμάνια των νησιών της Καλύμνου, Λέρου και Πάρου. Ο απολογισμός αυτού του τραγικού γεγονότος ήταν να σκοτωθούν 53 άτομα και να τραυματιστούν περίπου 100.

Αν συνέβαινε σήμερα ;