Post on 14-Jun-2015
ΧΡΗΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Εύρεση πληροφοριών και Σύνταξη εργασίας : Κατσουλάκη Ιοκάστη Γ1 2ου Γυμνασίου Βόλου
Δαμιανού Ευαγγελία Γ1
Επεξεργασία σε Η/Υ :
Βαλσάμης Ορέστης Γ1
Υπεύθυνη καθηγήτρια:Στουμποβίκου Κ.
Κροίσος
Ο Ηρόδοτος αναφέρει, ότι ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος θέλησε κάποτε να ελέγξει την αξιοπιστία των γνωστότερων μαντείων της τότε εποχής. Έστειλε απεσταλμένους στα μαντεία του Αμφιάραου, του Τροφωνίου, του Διδύμειου, των Δελφών και της Δωδώνης, ζητώντας να απαντήσουν στην ερώτηση, τι έκανε ο Κροίσος εκείνη την ώρα. Το μαντείο των Δελφών έδωσε τη σωστή απάντηση, αποκαλύπτοντας ότι ο Κροίσος έβαλε σε μια χάλκινη χύτρα να βράσουν μια χελώνα κι ένα αρνί μαζί (Ηρόδοτος 1, 48-49).
Φάλανθος
Οι περισσότεροι χρησμοί της Πυθίας ήταν σκοτεινοί και διφορούμενοι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία της εποίκησης του Τάραντα και η ίδρυση της πόλης από τον
Φάλανθο, στα μέσα του 7ου αιώνα προ Χριστού. Ο Φάλανθος πριν ξεκινήσει ζήτησε χρησμό από το μαντείο των Δελφών και του απάντησαν πως θα κατακτούσε εδάφη και μια πόλη, όταν θα αισθανόταν βροχή κάτω από καθαρό ουρανό. Φτάνοντας στην Ιταλία είχε
πολλές νίκες, αλλά δεν κατόρθωσε να καταλάβει κάποια πόλη ή εδάφη. Καθώς θεωρούσε αδύνατο να βρέξει με καθαρό ουρανό όπως έλεγε η προφητεία, ήταν απογοητευμένος και
έγειρε το κεφάλι του στα γόνατα της γυναίκας του. Εκείνη τότε ξέσπασε σε κλάματα, τα οποία έβρεξαν τα μαλλιά του Φάλανθου και ξαφνικά συνειδητοποίησε το νόημα της
προφητείας: τα δάκρυα της γυναίκας του ήταν σα βροχή και το όνομά της ήταν Αίθρα, δηλαδή καθαρός ουρανός. Πράγματι, την επόμενη νύχτα επιτέθηκε στον Τάραντα και
κατέκτησε την πόλη.
Σπαρτιάτης ευγενής Σε μια από τις διασημότερες προφητείες του Μαντείου, ένας Σπαρτιάτης ευγενής ρώτησε την Πυθία εάν θα πεθάνει στην επικείμενη μάχη και, άρα, εάν θα πρέπει να λάβει μέρος. Η απάντηση της Πυθίας ήταν κλασσική:
"Ήξεις αφίξεις ου εν τω πολέμω θνήξεις". Εάν μπει κόμμα μετά το "ήξεις" η προφητεία σημαίνει "Θα πας, δεν θα γυρίσεις, στον πόλεμο θα πεθάνεις". Εάν, πάλι, μπει κόμμα μετά το "αφίξεις", η προφητεία σημαίνει "Θα πας και θα γυρίσεις, δεν θα πεθάνεις στον πόλεμο". Η προφητεία βέβαια παραδόθηκε χωρίς κόμμα και θα έβγαινε αληθινή όποιο και να ήταν το αποτέλεσμα της μάχης.
Θεμιστοκλής Σε μια άλλη διάσημη περίπτωση, όταν οι Πέρσες βάδιζαν προς την Αθήνα, το 480 π.Χ., οι Αθηναίοι ζήτησαν τη συμβουλή του θεού και του Μαντείου. Η Πυθία συμβούλευσε την πόλη ότι θα σωθεί από τα "ξύλινα τείχη" της. Πολλοί γηραιότεροι και θρησκευόμενοι Αθηναίοι θεώρησαν ότι αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να χτίσουν ξύλινα τείχη γύρω από την Ακρόπολη και να οχυρωθούν εκεί για να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες. Ο Θεμιστοκλής, όμως, ένας από τους στρατηγούς της Αθήνας, έπεισε τον υπόλοιπο λαό της πόλης ότι τα "ξύλινα τείχη" της πόλης ήταν ο ένδοξος στόλος της. Ο Θεμιστοκλής μετέφερε τον πληθυσμό της πόλης στην Αίγινα και μετά κατέστρεψε τον Περσικό στόλο και στρατό στην Σαλαμίνα. Οι άμοιροι που ερμήνευσαν τον Δελφικό χρησμό κυριολεκτικά χάθηκαν στον βράχο της Ακρόπολης ύστερα από σύντομη Περσική πολιορκία.
ΟδυσσέαςΑ)Στο Μαντείο της Δωδώνης είχε έλθει ο Οδυσσεύς για να πάρει χρησμό σχετικά με την επιστροφή του στην Ιθάκη καθώς κι ο ήρως Αινείας από την Τροία, όταν, μετά την καταστροφή της, έλαβε χρησμό για το μέρος που θα έκτιζε τη νέα του πόλη (Ρώμη).Β)Ο Οδυσσέας ενημερώνεται εγκαίρως από χρησμό του μαντείου των Δελφών ότι θα σκοτωθεί από τον γιο του. Υποθέτει όμως ότι ο χρησμός εννοεί τον Τηλέμαχο, τον οποίο και εξορίζει σε γειτονικό νησί. Ο Τηλέγονος ,γιος του Οδυσσέα και της Κίρκης ,φθάνοντας στην Ιθάκη, πλησιάζει τη βασιλική κατοικία του Οδυσσέα, αλλά οι φρουροί δεν του επιτρέπουν να δει τον πατέρα του. Ακολουθεί συμπλοκή και ο Οδυσσέας, νομίζοντας ότι επέστρεψε ο Τηλέμαχος, επιτίθεται στον Τηλέγονο οπότε ο Τηλέγονος σκότωσε άθελά του τον ίδιο του τον πατέρα, του οποίου το πρόσωπο δεν είχε αντικρύσει ποτέ στη ζωή του, με το δηλητηριώδες κεντρί (άκανθα) της ουράς ενός σαλαχιού. Στη συνέχεια ο Τηλέγονος πληροφορήθηκε πού βρισκόταν και ποιον είχε σκοτώσει. Τότε μετέφερε το σώμα του Οδυσσέα στο νησί της Κίρκης μαζί με την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο. Η Κίρκη τους έκανε αθάνατους και παντρεύτηκε τον Τηλέμαχο, ενώ ο Τηλεγόνος πήρε την Πηνελόπη ως σύζυγό του, με την οποία απέκτησαν ένα γιο, τον Ιταλό.
ΛάιοςΟ Λάιος νυμφεύτηκε την Ιοκάστη, όμως, πριν γίνει βασιλιάς, όταν ήταν ανήλικος και τον επιτρόπευε ο Νυκτέος και ο Λύκος, ήταν «εξόριστος» στην Ηλεία, όπου τον φιλοξένησε ο βασιλιάς της, Πέλοπας. Όμως, ο Λάιος έκλεψε το γιο του Πέλοπα, Χρύσιππο, και τον έφερε στη Θήβα, όπου το βασιλόπουλο αυτοκτόνησε. Έτσι, ο Πέλοπας, οργισμένος και πληγωμένος για το χαμό του γιου του, καταράστηκε το Λάιο να μην αποχτήσει ποτέ παιδιά ή να σκοτωθεί απ’ το γιο του και η Ήρα συμφώνησε με την κατάρα.Οταν ο Λάιος επισκέφθηκε το μαντείο των Δελφών, ο Απόλλωνας, μέσω της Πυθίας τον συμβούλεψε να μην τεκνοποιήσει.Όμως ο Λάιος μια νύχτα μέθυσε και έτσι, μετά από πολλά χρόνια ατεκνίας, απόκτησαν μαζί τον Οιδίποδα που, σύμφωνα με το Μαντείο, θα σκότωνε τον πατέρα του και θα νυμφευόταν τη μητέρα του, εν αγνοία του.
ΟρέστηςΟ Ορέστης, όταν ανδρώθηκε, πήρε διαταγή από τον Απόλλωνα, μέσω του μαντείου των Δελφών, να εκδικηθεί για τον θάνατο του πατέρα του σκοτώνοντας την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Ο Ορέστης, για να εκπληρώσει την εκδίκησή του, παρουσιάστηκε ως ταξιδιώτης , που ερχόταν από τη Φωκίδα και πήγαινε στο Άργος και που ο Στρόφιος του είχε αναθέσει να αναγγείλει το θάνατο του Ορέστη. Μετά το φόνο του Αίγισθου και της Κλυταιμνήστρας, ο Ορέστης, καταδιωκόμενος από τις Ερινύες , φτάνει στους Δελφούς, στο ναό του Απόλλωνα. Και εκεί , όπου άλλοτε του είχε δοθεί από τον Απόλλωνα η εντολή να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του , τώρα, πάλι με την επέμβαση του θεού,εξαγνιζεται από τον διπλό φόνο.
ΘέτιδαΑ) Ο Δίας και ο Ποσειδώνας θέλησαν και οι δυο τους να κατακτήσουν τη Θέτιδα, ως την ημέρα που ένας χρησμός της Θέμιδας αποκάλυψε πως ο γιος που θα γεννιόταν από τη Θέτιδα θα γινόταν πιο δυνατός από τον πατέρα του. Οι δυο μεγάλοι θεοί δεν επέμεναν και έσπευσαν να τη δώσουν σε ένα θνητό.Β) Όταν ο Αχιλλέας ήταν εννέα χρόνων μάντης Κάλχας προφήτευσε πως η Τροία δεν μπορούσε να παρθεί χωρίς τη βοήθεια του Αχιλλέα. Η Θέτιδα που ήξερε ότι ο Αχιλλέας θα εύρισκε τον θάνατο μπροστά στην πόλη , τον οδήγησε στο παλάτι του βασιλιά Λυκομήδη στη Σκύρο και τον έκρυψε ανάμεσα στις κόρες του.
ΗρακλήςΤο όνομα του ήρωα δεν ήταν αυτό που είχε στην αρχή. Ήταν ένα όνομα μυστικό που του επιβλήθηκε από τον Απόλλωνα είτε άμεσα είτε έμμεσα με τη μεσολάβηση της Πυθίας, τη στιγμή που έγινε υπηρέτης της Ήρας, υποχρεωμένος να πραγματοποιήσει τους άθλους που του επέβαλε η θεά. Στην αρχή ο γιος του Αμφιτρύωνα και της Αλκμήνης ονομαζόταν Αλκίδης ή Αλκαίος. Όταν ο ήρωας πήγε να ζητήσει εξιλέωση από την Πυθία ύστερα από τον φόνο των παιδίων του, που είχε αποκτήσει από τη Μεγάρα, η Πυθία ανάμεσα σε άλλες εντολές που του έδωσε τον πρόσταξε να πάρει το όνομα Ηρακλής που σημαίνει η δόξα της Ήρας, αναμφίβολα επειδή οι άθλοι τους οποίους επρόκειτο να αναλάβει θα χρησίμευαν στην εξύμνηση της θεάς.
ΚασσάνδραΚατά τον ερχομό του Πάρη στην Τροία, η Κασσάνδρα προέβλεψε πως ο νέος αυτός έμελλε να φέρει την καταστροφή στην πόλη. Είναι μάλιστα έτοιμη να πετύχει την θανάτωσή του όταν αναγνωρίζει ότι είναι γιος του Πριάμου, πράγμα που του σώζει τη ζωή. Αργότερα, Όταν ο Πάρης επιστρέφει στην Τροία με την Ελένη,η Κασσάνδρα προλέγει ότι αυτή η αρπαγή θα προκαλέσει το χαμό της πόλης.
Τειρεσίας Στον Τειρεσία αποδίδουν αριθμό προφητειών, που αφορούν τα πιο σημαντικά γεγονότα του θηβαϊκού μυθικού κύκλου. Αποκαλύπτει, για παράδειγμα, στον Αμφιτρύωνα την πραγματική ταυτότητα του αντιζήλου του για την Αλκμήνη, ξεσκεπάζει τα εγκλήματα για τα οποία έγινε ένοχος, χωρίς να το ξέρει ο Οιδίποδας και συμβουλεύει τον Κρέοντα να διώξει το βασιλιά για να απελευθερώσει τη Θήβα από το μίασμα που της προκαλεί. Κατά την εκστρατεία των επτά αρχηγών,προφητεύει ότι η πόλη θα σωζόταν, αν ο Μενοικέας, ο γιος του Κρέοντα , θυσιαζόταν, για να κατευνάσει την οργή του Άρη. Τέλος, την εποχή της εκστρατείας των Επιγόνων, συμβουλεύει τους Θηβαίους να συνάψουν κρυφά μαζί τους ανακωχή και να εγκαταλείψουν κρυφά την πόλη κατά τη διάρκεια της νύχτας για να αποφύγουν μια γενική σφαγή.
ΤεύκροςΟ Τεύκρος ήρθε από την Κρήτη στην Τρωάδα μαζί με τον πατέρα του Σκάμανδρο.Κατα την αναχώσηση τους είχαν συμβουλευτεί το Μαντείο , που τους είχε παραγγείλει να εγκατασταθούν στον τόπο όπου θα δέχονταν επίθεση από τους γιούς της γης. Μια νύχτα λοιπόν που στρατοπέδευσαν στη Τρωάδα, ποντικοί ροκανισαν τα όπλα, τις ασπίδες και τις χορδές των τόξων τους.Καστάλαβαν πως ο χρησμός είχε επαληθευτεί και ίδρυσαν στον τόπο αυτό ένα ιερό στον Απόλλωνα Σμινθέα [ τον Απόλλωνα των ποντικών] και εγκαταστάθηκαν εκεί.
ΑνδρομέδαΗ Ανδρομέδα ηταν κορη του βασιλιά της Αιθιοπίας Κηφέα, που η μητέρα της Κασσιόπη ισχυριστηκε ότι ηταν ομορφότερη από τις Νηρηίδες. Οι Νηρηίδες ζητησαν από τον Ποσειδώνα να πάρει εκδίκηση γι αυτή την προσβολή, κι εκείνος έστειλε ένα τέρας που μάστιζε την χώρα του Κηφέα. Για να σταματήσει το κακό το μαντείο του Αμμωνα Δία που ρωτήθηκε απάντησε πως έπρεπε να θυσιατεί η κόρη του Κηφεα και της Κασσιόπης Ανδρομέδα, και την έδεσαν πάνω σ΄ενα βράχο. Ο Περσέας σκότωσε το τέρας και πήρε την Ανδρομέδα γυναίκα του.