Ευρωπαϊκό και Ελληνικό Νοµικό Πλαίσιο

∆ιαχείρισης των Υδατικών Πόρων -

Η Εφαρµογή της Οδηγίας Πλαίσιο για το Νερό 2000/60

Σηµειώσεις

∆ιατµηµατικό Μεταπτυχιακό

Τµήµα Βιολογίας του Α.Π.Θ.

∆ρ. Αγγελική Καλλία – Αντωνίου

∆ικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω

Καθηγήτρια στην Εθνική Σχολή ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης

ankallia@auth.gr

www.kallialaw.gr

Ιούνιος 2010

- 2 -

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή.

1.1. Η κατάσταση στον πλανήτη

1.2. Η κατάσταση στην Ευρώπη

1.3. Η κατάσταση στην Ελλάδα

2. Το Ευρωπαϊκό νοµοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδατικών πόρων

2.1. Γενικό νοµοθετικό πλαίσιο

2.2. Η Οδηγία πλαίσιο για το νερό

3. Το Ελληνικό νοµοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδατικών πόρων

4. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική για την Αντιµετώπιση της Λειψυδρίας

4.1.Εισαγωγή

4.2. Η Ευρωπαϊκή πολιτική

4.3. Παραδείγµατα Ορθής ∆ιαχείρισης Νερού

5. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική για την αντιµετώπιση των Πληµµυρών.

5.1. Εισαγωγή

5.2. Η Ευρωπαϊκή νοµοθεσία

5.3. Υφιστάµενα χρηµατοδοτικά µέσα

6. Έλεγχος εφαρµογής νοµοθεσίας για τους υδατικούς πόρους

6.1. Μηχανισµοί έλέγχου εφαρµογής της νοµοθεσίας

6.2. Η Ελλάδα ενώπιον του ∆ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

6.2.1. Οδηγία 91/271 για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων

6.2.2. Υποθέσεις που τέθηκαν στο αρχείο:

6.2.2.1. Οδηγία 76/160 για την ποιότητα των νερών κολύµβησης

6.2.2.2. Οδηγία 2006/7 για τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύµβησης και την

κατάργηση της οδηγίας 76/160

7. Συµπεράσµατα

8. Παράρτηµα: Κατάλογος Οδηγιών και Ενσωµάτωσή τους στο Εθνικό δίκαιο

9. Πηγές Πληροφόρησης: Ιστοσελίδες – Βιβλία – Περιοδικά

- 3 -

1. Εισαγωγή.

1.1. Η κατάσταση στον πλανήτη

Το νερό, βασική προϋπόθεση ζωής, υπήρξε πάντοτε, ιστορικά, αγαθό µε µεγάλη

στρατηγική αξία, αλλά δεν είχε αξία οικονοµική.

Ως φυσικός πόρος θεωρείτο δώρο της φύσης προς τον άνθρωπο.

Σήµερα οι ανάγκες που προκύπτουν από

• την αύξηση του πληθυσµού

• την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου

• την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων ή την αύξηση της παραγωγικότητας

υφιστάµενων δραστηριοτήτων

δηµιουργούν όλο και µεγαλύτερη ζήτηση νερού.

Συγκεκριµένα η συνεχής αύξηση του πληθυσµού της γης οδηγεί σε συνεχή µείωση

των κατά κεφαλή διαθέσιµων υδατικών πόρων, µε αντίστοιχη συνεχή αύξηση των κατά

κεφαλή απαιτήσεων, αποτέλεσµα της αλλαγής των συνθηκών διαβίωσης, της

εντατικοποίησης των ρυθµών ανάπτυξης, αλλά και της εφαρµογής υδροβόρων

τεχνολογικών µεθόδων.

Η διευθέτηση του ισοζυγίου προσφοράς και ζήτησης του νερού εµπλέκει, εκτός

από φυσικές, επιπλέον τεχνολογικές, οικονοµικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές

παραµέτρους. Απαιτείται συνεπώς συγκρότηση οργανωµένου στρατηγικού σχεδίου

βιώσιµης πολιτικής νερού.

Η συνεχής ποιοτική υποβάθµιση (ρύπανση) των νερών, οδήγησαν στην

διαπίστωση ότι το νερό από φυσικό αγαθό σε αφθονία αποτελεί πλέον εµπορικό προϊόν

σε ανεπάρκεια κι ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα του 21ου αιώνα.

Επιπλέον το νερό αναµένεται να αποτελέσει αιτία διαµάχης, ακόµη και πολέµων µεταξύ

γειτονικών χωρών. Και τούτο διότι το 40% των κατοίκων της γης ζει σε περισσότερες

- 4 -

από 200 διακρατικές υδρολογικές λεκάνες, µοιράζεται δηλαδή τα νερά των ίδιων

ποταµών και λιµνών.

Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται η περιβαλλοντική διπλωµατία ή

υδροδιπλωµατία, η οποία καλείται να λύσει, µε ειρηνικό τρόπο, τις διακρατικές

διενέξεις.

Η ∆ιεθνής Κοινότητα έχει ενεργοποιηθεί για να αντιµετωπίσει το πρόβληµα σ’

αυτό το πλαίσιο.

Από το έτος 1997 συγκαλείται κάθε τριετία το Παγκόσµιο Forum για το νερό και

ορίσθηκε η 22α Μαρτίου παγκόσµια ηµέρα νερού. Το δεύτερο Παγκόσµιο Forum

ανακήρυξε, το 2000, την πρόσβαση στο νερό θεµελιώδες ανθρώπινο δικαίωµα και

υιοθέτησε την ∆ιακήρυξη για την εξασφάλιση του νερού τον 21ο αιώνα.

Η ∆ιακήρυξη για το νερό προβλέπει επτά τρόπους για την εξασφάλισή του: α)

προστασία οικοσυστηµάτων, β) µοίρασµα των πηγών νερού, γ) αντιµετώπιση των

κινδύνων, δ) ορθολογική διαχείριση, ε) διασφάλιση της υδατικής παροχής, στ)

αντιµετώπιση των βασικών αναγκών, ζ) αξιολόγηση του νερού. Το 2010

πραγµατοποιήθηκε το τέταρτο Παγκόσµιο Forum για το νερό στο Μεξικό και

δηµοσιεύθηκε η δεύτερη έκθεση του ΟΗΕ µε θέµα «παγκόσµια ανάπτυξη και νερό».

Σύµφωνα µε τα φετινά στοιχεία του Ο.Η.Ε. το 18% του παγκόσµιου πληθυσµού δεν έχει

πρόσβαση σε ασφαλές πόσιµο νερό και το 40% στερείται εγκαταστάσεων βασικής

υγιεινής. Καθηµερινά δε, περίπου 6.000 άνθρωποι, πεθαίνουν από αίτια που σχετίζονται

µε το νερό. Το θέµα της Παγκόσµιας Ηµέρας Νερού το 2010 ήταν «καθαρό νερό για

έναν υγιή κόσµο». Όπως τόνισε ο Γενικός Γαµµατέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-Μουν «το νερό

είναι η πηγή ζωής που ενώνει όλα τα έµβια όντα του πλανήτη συνδέεται δε άµεσα µε

όλους τους στόχους του ΟΗΕ, ήτοι τη βελτίωση της µητρικής και παιδικής υγείας, του

προσδόκιµου ζωής, τη γυναικεία χειραφέτηση, την επισιτιστική ασφάλεια, την αειφόρο

ανάπτυξη και τον µετριασµό των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής. Η αναγνώριση

αυτής της σχέσης οδήγησε στην ανακήρυξη µε Ψήφισµα του ΟΗΕ, της δεκαετίας 2005-

- 5 -

2015 ως ∆ιεθνή ∆εκαετία για ∆ράση, µε στόχο «Νερό για τη Ζωή», καθώς και στη

διατύπωση έκκλησης για παγκόσµια συντονισµένη δράση για την προώθηση της

πρόσβασης στο νερό και στις εγκαταστάσεις υγιεινής».

1.2. Η κατάσταση στην Ευρώπη

Σύµφωνα µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Περιβάλλοντος (Ε.Ο.Π.)* που αποτελεί

συµβουλευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε έδρα την Κοπεγχάγη, σε ευρωπαϊκή

κλίµακα, παρατηρείται έλλειψη συγκρίσιµων στοιχείων για την κατάσταση των νερών,

ενώ τα διαθέσιµα στοιχεία για πολλούς ρύπους δεν είναι επαρκή για αξιόπιστες

εκτιµήσεις.

Από την εφαρµογή του δικτύου πληροφοριών και δεδοµένων που συντονίζει ο

Ε.Ο.Π. τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια, και από το Ευρωπαϊκό σύστηµα

πληροφόρησης για το νερό (WISE:Water Information System for Europe)†

που άρχισε να λειτουργεί το 2007, αντικαθιστώντας το προϋφιστάµενο δίκτυο

πληροφοριών, προκύπτει ότι:

- Στα επιφανειακά και υπόγεια νερά, εµφανίζονται φυτοφάρµακα από γεωργικές

χρήσεις, σε ανησυχητικά επίπεδα.

- Περίπου στο 1/3 των υπογείων υδάτων, για τα οποία διαθέτουµε πληροφορίες,

παρατηρείται υπέρβαση των ανώτατων τιµών νιτρικών αλάτων. Σηµειωτέον ότι το 65%

του πόσιµου νερού στην Ευρώπη προέρχεται από υπόγεια νερά.

- Εντοµοκτόνα, βαρέα µέταλλα, υδρογονωµένοι και χλωριωµένοι υδρογονάνθρακες

βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις.

- Η ποιότητα των νερών των ποταµών, κυρίως στην βόρεια και κεντρική Ευρώπη,

παρουσιάζει βελτίωση .

* www.eea.europa.eu. Ο ΕΟΠ συστάθηκε µε τον Κανονισµό 1210/1990 και άρχισε να λειτουργεί το 1993. Εποπτεύεται και χρηµατοδοτείται από την Γενική ∆ιεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. † http://www.eea.europa.eu/el/themes/water

- 6 -

Ήδη από το 1995, στην έκθεση για το περιβάλλον που δηµοσίευσε ο Ε.Ο.Π., την

γνωστή ως Dobris Assessment‡ τόνιζε ότι : «η υγεία και η ανάπτυξη απειλούνται λόγω

της χαµηλής ποιότητας των νερών. Οι πληµµύρες αποτελούν σοβαρό πρόβληµα για

πολλά κράτη-µέλη ενώ η καταστροφή υγροβιοτόπων τους µπορεί να οδηγήσει στη

µείωση της βιοποικιλότητας».

Τα προβλήµατα που ανακύπτουν από τη διαχείριση των υδάτων σε συνδιασµό µε τις

επιπτώσεις στα ύδατα της κλιµατικής αλλαγής και της υπερθέρµανσης του πλανήτη

ανησυχούν ιδιαίτερα τους ευρωπαίους πολίτες. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat

63% των ευρωπαίων δίνουν προτεραιότητα στο περιβάλλον έναντι της οικονοµικής

ανταγωνιστικότητας, ενώ το 90% εκτιµά ότι η περιβαλλοντική νοµοθεσία πρέπει να

εφαρµόζεται µε την ίδια αυστηρότητα όπως η νοµοθεσία για την οικονοµία και την

απασχόληση.

1.3. Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η χώρα µας διαθέτει συνολικά επαρκείς επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς

πόρους, αλλά διάφοροι λόγοι µειώνουν σηµαντικά την πραγµατικά διαθέσιµη ποσότητα

και δυσκολεύουν την αξιοποίησή τους.

Οι βασικότεροι λόγοι που προκαλούν προβλήµατα στην αξιοποίηση των υδατικών

πόρων είναι οι ακόλουθοι:

- Η άνιση κατανοµή των υδατικών πόρων στο χώρο.

Η δυτική Ελλάδα δέχεται πολύ µεγαλύτερα ύψη βροχών από την ανατολική. Το 24%

της συνολικής έκτασης της χώρας, δέχεται το 36% των συνολικών ατµοσφαιρικών

κατακρηµνισµάτων.

- Η ανοµοιόµορφη κατανοµή των υδατικών πόρων στο χρόνο.

Παρατηρείται µεγάλη συγκέντρωση βροχοπτώσεων κατά τη χειµερινή περίοδο. Στη

νότια Ελλάδα το 80-90% των ετήσιων βροχοπτώσεων συγκεντρώνεται τη χειµερινή

‡ Μελέτη Dobris «Το περιβάλλον της Ευρώπης» 15 ΒΝ 92 – 826 – 5409 – 5.

- 7 -

περίοδο. Το θερινό ύψος της βροχής αυξάνει προς βορρά, και στα βορειότερα

τµήµατα παίρνει τη µεγαλύτερη τιµή του, που ανέρχεται σε 20% του ετήσιου όγκου.

- Η άνιση κατανοµή της ζήτησης στο χώρο, αναντίστοιχη µε την κατανοµή της

προσφοράς.

Ο άξονας Θεσσαλονίκη – Αθήνα - Πάτρα, που παρουσιάζει τη µεγαλύτερη

συγκέντρωση πληθυσµού και δραστηριοτήτων, δεν διαθέτει σηµαντικούς υδατικούς

πόρους.

- Η ανοµοιόµορφη κατανοµή της ζήτησης στο χρόνο, αναντίστοιχη µε την

κατανοµή της προσφοράς.

Ο µεγαλύτερος καταναλωτής του νερού είναι η γεωργία (84%), και καταναλώνει το

νερό την ξηρή περίοδο. Την ίδια περίοδο, ιδιαίτερα τους µήνες Ιούλιο-Αύγουστο,

διπλασιάζεται η κατανάλωση νερού ύδρευσης λόγω τουρισµού.

- Η γεωµορφολογία της χώρας.

Ο έντονος οριζόντιος και κατακόρυφος διαµελισµός, καθώς και η δοµή και διάταξη

των πετρωµάτων, έχουν ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία πολλών µικρών

υδατορεµάτων µε χειµαρρική κυρίως δίαιτα, επιφανειακή απορροή µικρής διάρκειας,

αυξηµένη κατείσδυση και συχνά πληµµυρικά φαινόµενα.

- Η εξάρτηση της βόρειας Ελλάδας από τις επιφανειακές απορροές ποταµών που

προέρχονται από γειτονικά κράτη.

Πρόκειται για περίπου 13 hm3/χρόνο. Το 23% του συνολικού υδατικού δυναµικού

της χώρας προέρχεται από γειτονικές χώρες καθιστώντας ιδιαίτερα σηµαντική την

ανάγκη για προώθηση διασυνοριακών δράσεων διαχείρισης υδατικών πόρων.

- Το µεγάλο ανάπτυγµα ακτών.

15.021 km, σε συνδυασµό µε τη λιθολογική σύσταση των πετρωµάτων, που

συντείνει, λόγω της εντατικής εκµετάλλευσης παράκτιων υδροφορέων, στην

υφαλµύρινσή τους.

- Τα πολλά άνυδρα, ή µε ελάχιστους υδατικούς πόρους νησιά της χώρας.

- 8 -

Ο κυριότερος όµως λόγος είναι η ανεπαρκής και αποσπασµατική διαχείριση των

υδατικών πόρων από την πολιτεία.

Το ολικό υδατικό δυναµικό υπερκαλύπτει την ποσότητα που διατίθεται στις

χρήσεις. Όµως µικρό µόνο µέρος του συνολικού υδατικού δυναµικού είναι οικονοµικά

και τεχνικά αξιοποιήσιµο. Εποµένως έχουµε προβλήµατα ανεπάρκειας νερού σε

διάφορες περιοχές και για συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα.

Η ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση νερού στην Ελλάδα είναι περίπου 750 κ.µ.,

που αντιστοιχεί σε 250 κ.µ. υψηλότερη του µέσου όρου της Ε. Ένωσης.

Η υψηλή κατανάλωση οφείλεται κατά κύριο λόγο, στα υψηλά ποσοστά άρδευσης.

Η συνολική κατανάλωση του νερού υπολογίζεται σε 8.184,3 hm3/έτος.

Από αυτά το 84% διατίθεται στην άρδευση, το 1% στην κτηνοτροφία, το 12% στην

ύδρευση και το 3% στη βιοµηχανία, ενέργεια και λοιπές χρήσεις.

Στο 92% των αρδευοµένων εκτάσεων της χώρας η άρδευση γίνεται µε συστήµατα

και τεχνικές υψηλών απωλειών, µεγαλύτερες του 50% και χωρίς ορθολογική

τιµολόγηση, όπου υπάρχουν δίκτυα άρδευσης, µε αποτέλεσµα την υπερεκµετάλλευση

των υδροφορέων.

Η ύδρευση γίνεται γενικά µέσω δικτύων µε υψηλά ποσοστά διαρροής, κυρίως

λόγω της απουσίας κεντρικών αυτοµάτων συστηµάτων ελέγχου και διαχείρισης των

δικτύων ύδρευσης στις περισσότερες εταιρείες ύδρευσης (µε εξαίρεση την ΕΥ∆ΑΠ και

λίγες ακόµα ∆ΕΥΑ).

Τα προβλήµατα διαχείρισης των υδατικών πόρων συµπληρώνονται από τα εξής

στοιχεία:

α. Η έρευνα και η παρακολούθηση των υδρολογικών µεγεθών, επιφανειακών και

υπόγειων, ποσοτικών και ποιοτικών, είναι σε µεγάλο βαθµό αποσπασµατική µε

µέτριο επίπεδο αξιοπιστίας.

β. Τα προβλήµατα τα σχετικά µε τη διαθεσιµότητα των υδατικών πόρων συνεχώς

επιτείνονται λόγω της σηµαντικής αύξησης της κατανάλωσης, της µείωσης της

- 9 -

εισροής των νερών των γειτονικών χωρών, της αλόγιστης χρήσης και

υπερεκµετάλλευσης των εύκολα προσεγγίσιµων υδατικών πόρων, καθώς και λόγω

της ρύπανσής τους.

γ. Σηµαντικές περιοχές της χώρας είναι, ή τείνουν να γίνουν, ελλειµµατικές σε νερό.

δ. Η ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα οξυµένα

προβλήµατα σε ό,τι αφορά τοξικούς ρύπους, εκτός ενδεχοµένως από µεµονωµένες

περιοχές. Η εικόνα δεν είναι τόσο ικανοποιητική σε ό,τι αφορά συµβατικούς

ρύπους από αστικές και γεωργικές δραστηριότητες, µε συνέπεια να παρατηρείται

υποβάθµιση τόσο των επιφανειακών όσο και των υπόγειων νερών, ιδίως στις

λίµνες και ορισµένες παράκτιες περιοχές και υπόγειους υδροφορείς.

ε. Οι γεωργικές δραστηριότητες έχουν µη σηµειακό χαρακτήρα και γι’ αυτό η

αντιµετώπισή τους µε µεθόδους επεξεργασίας είναι δύσκολη. Έµφαση θα πρέπει

να δοθεί στην πρόληψη, εφαρµόζοντας ορθολογικές γεωργικές πρακτικές.

στ. Αξιόλογη πρόοδος έχει επιτελεστεί στην αντιµετώπιση της ρύπανσης από αστικά

λύµατα (σηµειακές πηγές). Στις περισσότερες µεγάλες και µεσαίες πόλεις

λειτουργούν εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυµάτων και η µελλοντική προσπάθεια

θα πρέπει να επικεντρωθεί στην κατασκευή εγκαταστάσεων στους σχετικά

µικρούς οικισµούς (2.000-10.000 κάτοικοι). Συχνά όµως παρατηρούνται

προβλήµατα στον τρόπο λειτουργίας των υφιστάµενων εγκαταστάσεων.

ζ. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας βιοµηχανικών υγρών αποβλήτων συνήθως υπάρχουν

σε µεγάλες βιοµηχανίες, ενώ λείπουν κατά κανόνα από τις µικρότερες. Σε κάθε

περίπτωση το επίπεδο παρακολούθησης και ελέγχου δεν είναι ικανοποιητικό.

Στους πίνακες που ακολουθούν (πηγή: Εθνικό Πρόγραµµα ∆ιαχείρισης και

Προστασίας των Υδατικών Πόρων, ΕΜΠ, 2007) παρατίθεται η ενδεικτική σύγκριση της

προσφοράς και της ζήτησης Ιουλίου (σε hm3), ανά υδατικό διαµέρισµα, στον µεν πρώτο

σε σηµερινές συνθήκες, ενώ στον επόµενο παρατίθενται τα ίδια µεγέθη σε

µακροπρόθεσµο σενάριο.

- 10 -

Σύγκριση Προσφοράς και Ζήτησης Υδάτων (σηµερινές συνθήκες)

Κ.Α. Υδατικά διαµερίσµατα

Προσφορ

ά (hm3)

Ζήτησ

η (hm3)

Παρατηρήσεις

01 ∆υτικής Πελοποννήσου

73 55 Πλεονασµατικό

02 Βόρειας Πελοποννήσου

122 104 Πλεονασµατικό

03 Ανατολικής Πελοποννήσου

56 67 Ελλειµµατικό

04 ∆υτικής Στερεάς Ελλάδας

417 82 Πλεονασµατικό

05 Ηπείρου 206 39 Πλεονασµατικό 06 Αττικής 64 64 Οριακά

πλεονασµατικό(1)

07 Ανατ. Στερεάς Ελλάδας

128 176 Ελλειµµατικό(2)

08 Θεσσαλίας 223 337 Ελλειµµατικό 09 ∆υτικής Μακεδονίας 159 136 Πλεονασµατικό 10 Κεντρικής

Μακεδονίας 137 130 Οριακά

πλεονασµατικό 11 Ανατολικής

Μακεδονίας 354 132 Πλεονασµατικό

12 Θράκης 424 253 Πλεονασµατικό 13 Κρήτης 130 133 Οριακά

ελλειµµατικό(3)

14 Νήσων Αιγαίου 7 25 Ελλειµµατικό Σύνολο χώρας 2500 1733

(1) Οι υδατικοί πόροι είναι κατά βάση µεταφερόµενοι από γειτονικά διαµερίσµατα.

(2) Οι αρδευόµενες εκτάσεις κατά ΕΣΥΕ φαίνονται υπερεκτιµηµένες και γι’ αυτό, το

διαµέρισµα, ενώ έχει σήµερα οριακά επαρκείς πόρους, εµφανίζεται ως έντονα

ελλειµµατικό. (3) Σήµερα, η ζήτηση καλύπτεται πληµµελώς κυρίως από πηγές και γεωτρήσεις.

- 11 -

Σύγκριση Προσφοράς και Ζήτησης Υδάτων (µακροπρόθεσµο σενάριο)

Κ.Α. Υδατικά διαµερίσµατα

Προσφορά (hm3)

Ζήτηση (hm3)

Παρατηρήσεις

01 ∆υτικής Πελοποννήσου

125 123 Οριακά πλεονασµατικό

02 Βόρειας Πελοποννήσου

122 140 Ελλειµµατικό

03 Ανατολικής Πελοποννήσου

56 163 Ελλειµµατικό

04 ∆υτικής Στερεάς Ελλάδας

417 94 Πλεονασµατικό

05 Ηπείρου 206 56 Πλεονασµατικό 06 Αττικής 57 81 Ελλειµµατικό

(1) 07 Ανατ. Στερεάς

Ελλάδας 128 287 Ελλειµµατικό

(2)

08 Θεσσαλίας 425 337 Πλεονασµατικό 09 ∆υτικής Μακεδονίας 159 146 Οριακά

πλεονασµατικό 10 Κεντρικής

Μακεδονίας 159 188 Ελλειµµατικό

11 Ανατολικής Μακεδονίας

354 140 Πλεονασµατικό

12 Θράκης 578 680 Ελλειµµατικό 13 Κρήτης 170 164 Οριακά

πλεονασµατικό 14 Νήσων Αιγαίου 21 25 Ελλειµµατικό Σύνολο χώρας 2 905 2 622

(1) Οι υδατικοί πόροι είναι κατά βάση µεταφερόµενοι από γειτονικά διαµερίσµατα.

(2) Οι αρδευόµενες εκτάσεις κατά ΕΣΥΕ φαίνονται υπερεκτιµηµένες και γι’ αυτό, το

διαµέρισµα, ενώ έχει σήµερα οριακά επαρκείς πόρους, εµφανίζεται ως έντονα

ελλειµµατικό.

Ζήτηση νερού για ύδρευση-άρδευση-βιοµηχανία§

§ ΕΚΠΑΑ, Έκθεση: H Κατάσταση του Περιβάλλοντος 2008, σελ. 98 επ.

- 12 -

2. Το Ευρωπαϊκό νοµοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδατικών πόρων

2.1. Γενικό νοµοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδατικών πόρων

Η ποιότητα των νερών ήταν από τα πρώτα θέµατα που απασχόλησαν την περιβαλλοντική

πολιτική της Ε. Ένωσης.

Σύµφωνα µε τις αρχές που εκφράστηκαν στα Προγράµµατα ∆ράσης της Ε.

Επιτροπής για το Περιβάλλον, η Ε. Ένωση έχει εκδώσει µια σειρά Αποφάσεων,

Κανονισµών και κυρίως Οδηγιών, οι οποίες έχουν ενσωµατωθεί στην ελληνική έννοµη

τάξη ως επί το πλείστον µε Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ).

- 13 -

Το τρέχον 6ο Πρόγραµµα ∆ράσης της Ε. Επιτροπής για το περιβάλλον [Απόφαση

1600/2002, ΕΕ L 242, 10.9.2002] το οποίο καλύπτει την χρονική περίοδο 2002 έως 2012,

έθεσε ως προτεραιότητα τη βιώσιµη χρήση των φυσικών πόρων και την ενσωµάτωση της

προστασίας και της βιώσιµης διαχείρισης των υδάτων σε άλλους τοµείς της Κοινοτικής

πολιτικής, όπως στην ενεργειακή πολιτική, την πολιτική µεταφορών, τη γεωργική, την

αλιευτική και την τουριστική πολιτική.

Το κοινοτικό νοµοθετικό πλαίσιο για τα νερά στην αρχή ήταν αποσπασµατικό και

αποτελούσε αντίδραση σε συγκεκριµένα προβλήµατα, όχι έκφραση συγκροτηµένης,

συνολικής πολιτικής.

Υπήρξαν δύο νοµοθετικά «κύµατα». Με το πρώτο τέθηκαν ποιοτικοί στόχοι για τα

νερά, ανάλογα µε τη χρήση που αυτά προορίζονται να έχουν (περίοδος 1970-1980). Το

1988 στη Σύνοδο Υπουργών Περιβάλλοντος αποφασίσθηκε η συµπλήρωση και

αναθεώρηση της νοµοθεσίας, που οδήγησε στο δεύτερο νοµοθετικό «κύµα», που θέτει

ποιοτικούς στόχους στις πηγές που προκαλούν τη ρύπανση των νερών (περίοδος 1988-

2000). Το 1991 η σύνοδος Υπουργών Περιβάλλοντος αποφάσισε την εκπόνηση

συνολικής στρατηγικής για τη διαχείριση των υδάτων και άρχισε η δεκαετής διαδικασία

εκπόνησης της Οδηγίας Πλαίσιο για το νερό που υιοθετήθηκε το 2000 (Οδηγία 2000/60).

Παράλληλα η κλιµατική αλλαγή και η αναθεωρηµένη ευρωπαϊκή στρατηγική για

την αειφόρο ανάπτυξη επέβαλαν στα κράτη µέλη της Ε. Ένωσης πρόσθετες υποχρεώσεις

καταγραφής των προβληµάτων που αφορούν την διαχείριση των υδάτων, την κατάσταση

και τους κινδύνους που διατρέχει το έδαφος και των κινδύνων πληµµύρας.

Οι βασικές νοµοθετικές διατάξεις για τα νερά είναι οι εξής:

- ποιότητα των επιφανειακών νερών από τα οποία αντλείται πόσιµο νερό (Οδηγία

75/440: καταργήθηκε το 2007, Οδηγία 91/692),

- ποιότητα υδάτων κολύµβησης (Οδηγία 76/160 που αντικαταστάθηκε µε την 2006/7)

- ποιότητα του πόσιµου νερού (Οδηγία 98/83 που αντικατέστησε την 80/778),

- 14 -

- µέθοδοι δειγµατοληψίας και ελέγχου του νερού που προορίζεται για πόσιµο

(Οδηγίες 79/869: καταργήθηκε το 2007, 81/885, 91/692) ,

- ρύπανση από τα απορρυπαντικά (Οδηγία 648/2004, που κατήργησε την Οδηγία

73/404),

- έκχυση επικίνδυνων ουσιών στο υδάτινο περιβάλλον (Οδηγία 76/464: θα

καταργηθεί το 2013, 2006/11),

- απαιτούµενη ποιότητα των νερών για τα οστρακοειδή (Οδηγίες 79/923: θα

καταργηθεί το 2013, 2006/113),

- απαιτούµενη ποιότητα των νερών για τη διατήρηση της ζωής των ψαριών

(Οδηγίες 78/659: θα καταργηθεί το 2013, 91/692, 2006/44),

- προστασία των υπόγειων νερών (Οδηγίες 80/68: θα καταργηθεί το 2013, 2006/118),

- προστασία των νερών από την νιτρική ρύπανση που προκαλείται από

χρήση λιπασµάτων στη γεωργία (Οδηγία 91/676),

- υποχρέωση επεξεργασίας αστικών και βιοµηχανικών λυµάτων, (Οδηγίες 91/271,

98/15),

- αντιµετώπιση των έµµονων οργανικών ρύπων (ΡΟΡ), οι οποίοι είναι χηµικές

ουσίες που εµφανίζουν ορισµένες τοξικές ιδιότητες που αποικοδοµούνται δύσκολα,

και είναι για το λόγο αυτό ιδιαιτέρως επιβλαβείς για την υγεία του ανθρώπου και για

το περιβάλλον. Οι POP συσσωρεύονται στους ζωντανούς οργανισµούς, διασπείρονται

µέσω του αέρα, των υδάτων και των αποδηµητικών ειδών και συσσωρεύονται στα

χερσαία και τα υδάτινα οικοσυστήµατα. Το πρόβληµα είναι εποµένως διασυνοριακό,

γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη δράση σε διεθνές επίπεδο (Οδηγία 79/117,

Κανονισµός 850/2004, Απόφαση 2006/507),

- ολοκληρωµένη πρόληψη και αντιµετώπιση της ρύπανσης των νερών κατά την

διαδικασία αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων (Οδηγία 96/61,

αντικαταστάθηκε από την Οδηγία 2008/1),

- 15 -

- Oδηγία πλαίσιο για τα νερά (Οδηγία 2000/60),

- αντιµετώπιση κινδύνων πληµµυρών (Οδηγία 2007/60),

- προστασία του εδάφους (Πρόταση Οδηγίας 22.09.2006).

2.2. Η Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά

Η Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά αποτελεί µία συνολική και καινοτόµο προσπάθεια

προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων. ∆ηµοσιεύτηκε στην Εφηµερίδα των

Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 20.12.2000, αποτελεί το πιο βασικό θεσµικό εργαλείο που

εισάγεται στον τοµέα του νερού σε διεθνές επίπεδο, εδώ και πολλά χρόνια. Είναι

αποτέλεσµα της ανάγκης ολοκληρωµένου περιβαλλοντικού σχεδιασµού και διαχείρισης.

Η προετοιµασία της Οδηγίας διήρκεσε µία δεκαετία και αποτέλεσε πεδίο έντονης

επιστηµονικής και πολιτικής αντιπαράθεσης µεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής

Ένωσης.

Η Οδηγία έχει ως στόχο τη µακροπρόθεσµη προστασία όλων των υδάτων (επιφα-

νειακών, µεταβατικών, υπόγειων και παράκτιων) και των οικοσυστηµάτων της

Ε Ένωσης και δηµιουργεί ένα πλαίσιο αειφορικής διαχείρισης, το οποίο:

• αποτρέπει την περαιτέρω υποβάθµιση, προστατεύει και βελτιώνει την κατάσταση

όλων των υδατικών πόρων·

• προωθεί τη βιώσιµη διαχείριση των υδάτων, µέσω της µακροπρόθεσµης

προστασίας των διαθέσιµων υδατικών πόρων·

• ενισχύει την προστασία του υδατικού περιβάλλοντος, µε την εφαρµογή µέτρων για

τη µείωση της απόρριψης ρυπαντικών ουσιών και την εξάλειψη της απόρριψης

ορισµένων επικίνδυνων ρυπαντών που προσδιορίζονται και επικαιροποιούνται σε

ειδικούς καταλόγους ουσιών προτεραιότητας·

• διασφαλίζει την προοδευτική µείωση της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων και τη

σταδιακή αποκατάσταση της ποιότητάς τους·

- 16 -

• συµβάλλει στην αντιµετώπιση των επιπτώσεων ακραίων φαινοµένων, πληµµυρών

και ξηρασίας.

Για την επίτευξη του σκοπού αυτού θεσπίζεται µια σειρά ρυθµίσεων, που επιχειρούν:

• να επιτύχουν τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της καλής κατάστασης των

επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων µέχρι το 2015·

• να ενοποιήσουν και να συµπληρώσουν την προηγούµενη αποσπασµατική ευρω-

παϊκή νοµοθεσία για τα νερά·

• να προσεγγίσουν τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο Υδατικού

∆ιαµερίσµατος (περιοχή λεκάνης απορροής ποταµού ή περιοχή λεκανών απορροής

ποταµών), η οποία νοείται αποτελούµενη από µία ή περισσότερες γειτονικές

λεκάνες απορροής, µαζί µε τα συναφή υπόγεια και παράκτια ύδατα, ορίζοντας την

αρµόδια αρχή για την άσκησή της

• να ασκήσουν τη διαχείριση των υδατικών πόρων βάσει προγραµµάτων – σχεδίων

διαχείρισης Υδατικού ∆ιαµερίσµατος, τα οποία θα καταρτίσει κάθε κράτος-µέλος

µέχρι το 2009 και τα οποία θα περιλαµβάνουν τη γενική περιγραφή των

χαρακτηριστικών της περιοχής, τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων

στην ποσότητα και την ποιότητα των υδατικών πόρων, τις χρήσεις του ύδατος

κλπ.·

• να εξασφαλίσουν την κοινωνική συναίνεση µέσω προώθησης συµµετοχικών

διαδικασιών·

• να προωθήσουν ορθολογικές αναλύσεις κόστους (συµπεριλαµβανοµένου και του

περιβαλλοντικού κόστους) και να εξασφαλίσουν, τη µέσω οικονοµικών εργαλείων

(π.χ. κατάλληλη τιµολόγηση των υπηρεσιών), ορθολογική διαχείριση και

ανάκτηση του συνεπαγόµενου κόστους, µέχρι το 2010.

- 17 -

Τα Κράτη-Μέλη καλούνται να ενθαρρύνουν την ενεργό συµµετοχή όλων των

ενδιαφερόµενων φορέων κατά τα επιµέρους στάδια εφαρµογής της Οδηγίας, καθώς και

κατά τη σύνταξη των προγραµµάτων διαχείρισης.

Χρονοδιάγραµµα εφαρµογής

Τα πρώτα 9 χρόνια από την ψήφισή της προβλέπεται να είναι προπαρασκευαστικά,

προκειµένου να δηµιουργηθούν στα κράτη-µέλη οι κατάλληλες διοικητικές και λοιπές

υποδοµές. Αναλυτικότερα:

2002 Υποβάλλεται από την Επιτροπή πρόταση θέσπισης µέτρων κατά της ρύπανσης των

υπόγειων υδάτων.

2003 Ολοκληρώνεται η διαδικασία εναρµόνισης της εθνικής νοµοθεσίας των κρατών-

µελών µε την Οδηγία, και προσδιορίζονται τα υδατικά διαµερίσµατα, καθώς και τα

όρια δικαιοδοσίας των αρχών διαχείρισης.

2004 ∆ιαβιβάζεται προς την Επιτροπή ο κατάλογος µε τις αρµόδιες αρχές των κρατών-

µελών για κάθε υδατικό διαµέρισµα.

2004 Προσδιορίζονται τα υδάτινα σώµατα και ολοκληρώνεται η ανάλυση των πιέσεων

και των επιπτώσεων επί των υδατικών σωµάτων και η οικονοµική ανάλυση των

χρήσεων ύδατος.

2004 Ολοκληρώνονται τα µητρώα προστατευόµενων περιοχών.

2004 Επανεξετάζεται από την Επιτροπή ο κατάλογος ουσιών προτεραιότητας.

2006 Ολοκληρώνονται τα προγράµµατα παρακολούθησης της κατάστασης (ποσοτικής

και ποιοτικής-συµπεριλαµβανόµενης και της οικολογικής) των υδάτων.

2006 Οι διαβουλεύσεις µε το κοινό για τα σχέδια διαχείρισης υδατικού διαµερίσµατος

βρίσκονται σε εξέλιξη.

2007 Καταργούνται οι Οδηγίες 75/440/ΕΟΚ (επιφανειακά ύδατα) και 79/869/ΕΟΚ

(µετρήσεις των επιφανειακών υδάτων) και η Απόφαση 77/795/ΕΟΚ (ανταλλαγή

της πληροφορίας για τα επιφανειακά ύδατα).

- 18 -

2009 Λαµβάνοντας υπόψη τα προγράµµατα παρακολούθησης, τις αναλύσεις των

χαρακτηριστικών των υδατικών διαµερισµάτων, τις επιπτώσεις των ανθρώπινων

δραστηριοτήτων κλπ., προσδιορίζονται από τα Κράτη-Μέλη τα µέτρα που

απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας, µε οικονοµικά

αποτελεσµατικό τρόπο.

2009 ∆ηµοσιεύονται τα Προγράµµατα ∆ιαχείρισης Υδατικού ∆ιαµερίσµατος, στα οποία

περιλαµβάνεται και ο χαρακτηρισµός των ιδιαιτέρως τροποποιηµένων υδάτινων

σωµάτων.

2010 Εφαρµόζεται τιµολογιακή πολιτική για τις διάφορες χρήσεις των υδάτων µε σκοπό

τη βιωσιµότητα των υδατικών πόρων.

2012 Τίθενται σε λειτουργία τα προγράµµατα µέτρων.

2012 Καθιερώνονται έλεγχοι ρύπανσης των επιφανειακών υδάτων, µε βάση τις

βέλτιστες διαθέσιµες τεχνικές και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές.

2012 Υποβάλλεται από την Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκθεση για την

πρόοδο της εφαρµογής της Οδηγίας.

2013 Καταργούνται οι Οδηγίες 78/659/ΕΟΚ (ύδατα αλιείας), 79/923/ΕΟΚ

(οστρακοκαλλιέργεια), 80/86/ΕΟΚ (υπόγεια ύδατα) και 76/464/ΕΟΚ (επικίνδυνες

ουσίες).

2015 Πλήρης εφαρµογή των Προγραµµάτων ∆ιαχείρισης και επίτευξη των

περιβαλλοντικών στόχων.

3. Το Ελληνικό νοµοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδατικών πόρων

Στην χώρα µας δεν υπάρχει ένα συστηµατοποιηµένο νοµικό πλαίσιο, αλλά πλήθος

νοµοθετικών διατάξεων.

- 19 -

Αρχικά ο νοµοθέτης προσέγγισε το νερό από την άποψη της δηµόσιας υγείας. Οι

πρώτες διατάξεις αφορούσαν το πόσιµο νερό και ήταν υγειονοµικές διατάξεις που

εξέδιδε το Υπουργείο Υγείας και ρύθµιζαν την υποχρέωση απολύµανσης, τις µεθόδους

χλωρίωσης και φθορίωσης του νερού, ενώ απουσίαζε τελείως η οικολογική και

οικονοµική προσέγγιση. Μέχρι σήµερα το Υπουργείο Υγείας είναι αρµόδιο για τα

θέµατα που αφορούν το νερό από την άποψη της δηµόσιας υγείας. Συγκεκριµένα στη

Γενική ∆ιεύθυνση ∆ηµοσίας Υγείας, στη ∆ιεύθυνση Υγειονοµικής Μηχανικής και

Περιβάλλοντος υπάγεται το Τµήµα Υγειονοµικού ελέγχου Υδάτων και Αποβλήτων.

Το 1986 εκδίδεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος ο Ν.1650, Νόµος πλαίσιο για το

περιβάλλον, ο οποίος περιλαµβάνει διατάξεις για το νερό, διακηρυκτικού κυρίως

χαρακτήρα, που απαιτούν για την εφαρµογή τους έκδοση κανονιστικών αποφάσεων που

δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.

Το 1987 εκδίδεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης ο Ν.1739 «για την διαχείριση των

υδάτινων πόρων» που προσπαθεί να συστηµατοποιήσει το νοµικό πλαίσιο των υδάτινων

πόρων. Χωρίζει τη χώρα σε 14 υδατικά διαµερίσµατα, τα ακριβή όρια των οποίων

περιγράφονται στο Π.∆.60/1998, και θεσµοθετεί επίσης την ∆ιυπουργική Επιτροπή

Υδάτων και τις Περιφερειακές Επιτροπές Υδάτων.

Ο Νόµος αυτός, σε µεγάλο βαθµό, δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ.

Τα 14 Υδατικά ∆ιαµερίσµατα της Χώρας

- 20 -

Το 2003 ο Ν.3199, ΦΕΚ 280/Α/9.12.2000 «περί προστασίας και διαχείρισης των υδάτων» ενσωµατώνει στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία 2000/60 και αντικαθιστά τον Ν.1739/1987.

Οι σηµαντικότερες ρυθµίσεις του Νόµου 3199/2003 είναι οι ακόλουθες:

- 21 -

• Συστάθηκε η Εθνική Επιτροπή Υδάτων (ΕΕΥ), η οποία απαρτίζεται από τους

Υπουργούς ΠΕΧΩ∆Ε, νυν ΠΕΚΑ, Οικονοµίας και Οικονοµικών, Εσωτερικών,

Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ενώ

µπορούν, µετά από πρόσκληση, να συµµετάσχουν και άλλοι Υπουργοί.

• Συστάθηκε το Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων (ΕΣΥ∆), το οποίο συγκροτήθηκε µε την

ΥΠΑΠ 34685/2005, και τροποποιήθηκε µε την ΥΠΑΠ 23970/2007, καθορίσθηκε

δε ο τρόπος λειτουργίας του µε την ΥΠΑΠ 26798/2005.

Πρόεδρος του ΕΣΥ∆ είναι ο Υπουργός ΠΕΚΑ. Στο ΕΣΥ∆ συµµετέχουν

εκπρόσωποι φορέων και κοµµάτων, αποτελεί όργανο κοινωνικού διαλόγου και

δηµόσιας διαβούλευσης, διατυπώνοντας τις απόψεις του σε θέµατα διαχείρισης

υδατικών πόρων τουλάχιστον µια φορά το χρόνο. Στο ΕΣΥ∆ εισάγονται για

διαβούλευση τα Εθνικά Προγράµµατα Προστασίας και ∆ιαχείρισης του υδατικού

δυναµικού της χώρας, καθώς και η ετήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του

υδατικού περιβάλλοντος της χώρας, την εφαρµογή της νοµοθεσίας για την

προστασία και διαχείριση των υδάτων καθώς και για τη συµβατότητα µε το

κοινοτικό κεκτηµένο.

Το ΕΣΥ∆ σε συνεργασία µε την ΕΣΥ, έχει ως βασική αρµοδιότητα την υποβολή στη

Βουλή ετήσιων εκθέσεων σχετικά µε την κατάσταση του υδατικού δυναµικού της

χώρας.

Συστάθηκε στο ΥΠΕΚΑ Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων (ΚΥΥ) µε την ΥΠΑΠ

49139/2005, η οποία τροποποιήθηκε µε την ΥΠΠΑ 7575/2010, ΦΕΚ 183/Β/16.2.2010.

Η ΚΥΥ αποτέλεσε τον εθνικό φορέα διαχείρισης και ενιαίο διοικητικό τοµέα του

ΥΠΕΚΑ, του οποίου προΐσταται Ειδικός Γραµµατέας. Με το Π∆ 24/2010, 5.11.2009, η

ΚΥΥ µετατράπηκε σε Ειδική Γραµµατεία Υδάτων (ΕΓΥ)** και µεταφέρθηκαν σε αυτήν

** Μ. Ιατρίδου 2 και Λεωφ. Κηφισίας, 115 26 Αθήνα, τηλ: 210 693 1250 – 1, Φαξ: 210 699 4355

- 22 -

το σύνολο των αρµοδιοτήτων, θέσεων και προσωπικού της ∆ιεύθυνσης Υδατικού

∆υναµικού και λοιπών Φυσικών Πόρων (Π∆ 381/1989, αρθ.15). Η ΕΓΥ έχει

αρµοδιότητα κατάρτισης των προγραµµάτων προστασίας και διαχείρισης των υδατικών

πόρων της χώρας και συντονισµού των υπηρεσιών και κρατικών φορέων για την

προστασία και διαχείριση των υδάτων. Η ΕΓΥ σε συνεργασία µε τις Περιφερειακές

∆ιευθύνσεις Υδάτων, καταρτίζει εθνικά προγράµµατα προστασίας και διαχείρισης του

υδάτινου δυναµικού της χώρας και παρακολουθεί και συντονίζει την εφαρµογή τους.

Πριν την έγκρισή τους, τα προγράµµατα εισάγονται για διαβούλευση στο Εθνικό

Συµβούλιο Υδάτων. Η ΕΓΥ είναι οργανωµένη σε ∆ιευθύνσεις και Τµήµατα και

επικεφαλής της είναι ο εκάστοτε αρµόδιος Ειδικός Γραµµατέας του ΥΠΕΚΑ.

Οι ειδικότερες αρµοδιότητες της περιλαµβάνουν:

. Τον συντονισµό της διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων

. Την εφαρµογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά

. Την παρακολούθηση της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων

. Τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης

Σύµφωνα µε την Οδηγία 91/676 και για την αντιµετώπιση µη σηµειακών πηγών

ρύπανσης εντάσσονται σταδιακά γεωργικές εκτάσεις σε προγράµµατα

περιορισµού νιτρορύπανσης . Μεχρι τι 2003 εντάχθηκαν οι περιοχές Θεσσαλίας,

Κωπαϊδας, Αργολίδας και η Λεκάνη του Πηνειού Ηλείας.

Το 2006 εντάχθηκαν η πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, η Λεκάνη του Στριµόνα και η

πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας. Επιπλέον από το 1995 εφαρµόζεται το επιδοτούµενο

πρόγραµµα “Μείωση Νιτρορύπανσης Γεωργικής Προέλευσης” µε το οποίο για τη

περίοδο 201-2004 υπογράφθηκαν συµβάσεις για 248.000 στρέµµατα, την δε

περίοδο 2006-2007 συµβάσεις για 1.128.000 στρέµµατα. Την περίοδο 2007-2013

το πρόγραµµα θα επεκταθεί στους Νοµούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πέλλας,

Ηµαθίας, Σέρρών.

- 23 -

. Τη διαχείριση των λυµάτων και την επαναχρησιµοποίησή τους

Η Οδηγία 91/271 ρυθµίζει τη συλλογή, επεξεργασία και διάθεση αστικών λυµάτων και

συγκεκριµένων βιοµηχανικών υγρών αποβλήτων. Στόχος είναι η προστασία του

υδατικού περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις απο τη διάθεση

ανεπεξέργαστων ή ανεπαρκώς επεξεργασµένων λυµάτων. Η Οδηγία ενσωµατώθηκε

στην ελληνική έννοµη τάξη µε την ΚΥΑ 5673/400/1997.

Το 92% περίπου του πληθυσµού αιχµής των οικισµών που υποχρεούνται σε

συµµόρφωση µε την Οδηγία διαθέτουν Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυµάτων (ΕΕΛ)

και µπορούν να επεξεργάζονται τα λύµατά τους, µε συνολική δυναµικότητα

κατασκευασµένων ΕΕΛ 13,9 εκ. ισοδύναµο πληθυσµό. Από το σύνολο του

ισοδύναµου πληθυσµού των οικισµών προτεραιότητας αποχετεύεται σήµερα ποσοστό

της τάξης του 86%.

Σήµερα λειτουργούν 18 ΕΕΛ οικισµών πρώτης προτεραιότητας και είναι σε διαδικασία

κατασκευής µία. Επίσης έχουν κατασκευαστεί 67 ΕΕΛ οικισµών δεύτερης

προτεραιότητας (από τις οποίες 4 αδρανούν) και κατασκευάζονται 4 ΕΕΛ, ενώ

αποµένει να καλυφθούν µε υποδοµές άλλοι 4 οικισµοί δεύτερης προτεραιότητας. Όσον

αφορά στους οικισµούς τρίτης προτεραιότητας, έχουν κατασκευαστεί συνολικά 102

ΕΕΛ (από τις οποίες 20 αδρανούν –λειτουργούν 82) και κατασκευάζονται άλλες 46

που θα ολοκληρωθούν στο άµεσο µέλλον.

Σηµαντικά προβλήµατα παρουσιάζονται από την πληµµελή συντήρηση των

υφιστάµενων ΕΕΛ. Ορισµένες ΕΕΛ είναι αδρανείς ή λειτουργούν µε σοβαρές

ποιοτικές ανεπάρκειες µε αποτέλεσµα να εµφανίζονται οξυµένα προβλήµατα σε τοπικό

επίπεδο ιδιαίτερα σε οικισµούς µεσαίου µεγέθους ή σε τουριστικές περιοχές, ενώ

παράλληλα υπάρχουν αδυναµίες στη διαχείριση των ιλύων που προκύπτουν από ΕΕΛ.

. Την εφαρµογή της Οδηγίας για τις πληµµύρες

- 24 -

. Τις ακτές κολύµβησης και τις γαλάζιες σηµαίες

Από το 1988 παρακολουθείται συστηµατικά από το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία µε τις

Περιφέρειες και Νοµαρχίες της χώρας, η ποιότητα των νερών κολύµβησης των

σηµαντικότερων ακτών, σύµφωνα µε την Οδηγία 76/160, η οποία

αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από την Οδηγία 2006/7. Η χώρα µας συµµετέχει

επίσης στο πρόγραµµα “Γαλάζιες Σηµαίες” που είναι ένα είδος διάκρισης-

πιστοποίησης, που χορηγείται στις ακτές και µαρίνες που πληρούν ορισµένες

προϋποθέσεις και υποβάλλουν υποψηφιότητα συµµετοχής. Το 2008 “γαλάζια

σηµαία” απονεµήθηκε σε 430 ακτές και 8 µαρίνες.

. Την εφαρµογή της Οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική 2008/6

Η ηµεροµηνία υποχρέωσης ενσωµάτωσης στο ελληνικό δίκαιο είναι 15 Ιουλίου

2010.

. Τα διεθνή, διακρατικά και Μεσογειακά θέµατα νερού

• Συστάθηκαν οι Περιφερειακές ∆ιευθύνσεις Υδάτων (Π∆Υ) µε την ΥΠΑΠ

47630/2005. Οι Π∆Υ αποτελούν τις κύριες περιφερειακές διαχειριστικές αρχές,

µέσω των οποίων ασκούνται οι αρµοδιότητες κάθε περιφέρειας για την προστασία

και διαχείριση κάθε λεκάνης απορροής ποταµού στα διοικητικά όρια της οποίας

εκτείνεται.

Η Π∆Υ κάθε Περιφέρειας έχει τις ακόλουθες αρµοδιότητες:

- την παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών παραµέτρων των υδάτων

(επιφανειακών και υπόγειων), σε συνεργασία µε την Ε.Γ.Υ.

- την εφαρµογή των µακροπρόθεσµων και µεσοπρόθεσµων προγραµµάτων

διαχείρισης του υδατικού δυναµικού,

- την εφαρµογή µέτρων απορρύπανσης των υδάτων σε επίπεδο Περιφέρειας,

- την κατάρτιση και εφαρµογή των Σχεδίων ∆ιαχείρισης και των Προγραµµάτων

Μέτρων για τις υδρολογικές λεκάνες που ανήκουν στην οικεία Περιφέρεια,

- 25 -

Το Σχέδιο ∆ιαχείρισης περιέχει όλα τα στοιχεία, πληροφορίες και εκτιµήσεις που

είναι απαραίτητα για την προστασία και διαχείριση των υδάτων. Η κατάρτιση

των σχεδίων ∆ιαχείρισης οφείλει να λάβει υπόψη και τις κατευθύνσεις του

αντίστοιχου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου

Ανάπτυξης.

- την επιβολή των αναγκαίων περιορισµών σε υφιστάµενα ή νέα έργα που πιθανόν

υποβαθµίζουν την ποιότητα των υδάτων.

- Αν η ΛΑΠ εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσότερων Περιφερειών, οι

αρµοδιότητες ασκούνται από κοινού.

Συστάθηκαν αντίστοιχα στις 13 Περιφέρειες της χώρας, 13 Περιφερειακά

Συµβούλια Υδάτων (ΠΣΥ), µε την ίδια ανωτέρω ΚΥΑ 47630/2005, τα οποία

αποτελούν όργανα κοινωνικού διαλόγου και διαβούλευσης στα διοικητικά όρια

της Περιφέρειας. Τα Περιφερειακά Συµβούλια Υδάτων έχουν αντίστοιχες

αρµοδιότητες µε το Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων που λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο.

Γνωµοδοτούν πριν την έγκριση του Σχεδίου ∆ιαχείρισης λεκάνης απορροής καθώς

επίσης και για κάθε θέµα προστασίας και διαχείρισης των υδάτων που ο Γενικός

Γραµµατέας της οικείας Περιφέρειας τους υποβάλλει. Το κοινό πληροφορείται για

το περιεχόµενο του Σχεδίου ∆ιαχείρισης λεκάνης απορροής και συµµετέχει στη

δηµόσια διαβούλευση πριν γνωµοδοτήσει το ΠΣΥ.

• Καθορίσθηκαν οι κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων

αξιοποίησής τους, η διαδικασία έκδοσής τους, το περιεχόµενό τους και η

διάρκεια ισχύος τους, µε την ΥΠΑΠ 43504/2005.

Σύµφωνα µε την απόφαση αυτή οι χρήσεις νερού για τις οποίες απαιτείται άδεια

είναι η ύδρευση, η αγροτική χρήση, συµπεριλαµβανοµένης και της άρδευσης, η

- 26 -

βιοµηχανική χρήση, η ενεργειακή, καθώς και η χρήση για αναψυχή. Οι χρήσεις

αυτές αφορούν τόσο σε επιφανειακά όσο και σε υπόγεια νερά.

Τα έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων για τα οποία απαιτείται η έκδοση άδειας

είναι τα έργα υδροληψίας, µεταφοράς νερού, έργα δικτύων, ρύθµισης-αποθήκευσης,

επεξεργασίας νερού, τροφοδότησης και έργα προστασίας-συντήρησης.

Οι άδειες χρήσης για τις ανωτέρω χρήσεις νερού και για τα έργα αξιοποίησης

υδατικών πόρων, εκδίδονται από τον Γενικό Γραµµατέα της οικείας Περιφέρειας

στην οποία πρόκειται να ασκηθεί η χρήση ή να εκτελεστεί το έργο.

• Συγκροτήθηκε η Γνωµοδοτική Επιτροπή Υδάτων µε την ΥΠΑΠ 116031/2007.

• Εκδόθηκε Προεδρικό ∆ιατάγµα 51/8.3.2007, ΦΕΚ 54/Α/2007 για την

ολοκληρωµένη προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων το

οποίο απαιτεί την ανάληψη δράσεων µε σκοπό:

- Προσδιορισµό των υδατικών διαµερισµάτων και καθορισµό και ένταξη υδατίνων

σωµάτων σε αυτές

- Προσδιορισµό περιβαλλοντικών στόχων

- Εκτίµηση πιέσεων και ανάλυση επιπτώσεων

- Οικονοµική ανάλυση

- Σύνταξη µητρώου προστατευόµενων περιοχών

- Κατάρτιση Σχεδίων διαχείρισης και προστασίας των Υδατικών ∆ιαµερισµάτων

- Σύνταξη και εφαρµογή Προγραµµάτων Παρακολούθησης

- Σύνταξη Προγραµµάτων Μέτρων

- ∆ηµοσιοποίηση των Σχεδίων ∆ιαχείρισης

- Εκπλήρωση υποχρεώσεων προς την Ε. Επιτροπή

• Το 2010 εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση 110957, ΦΕΚ 394/Β/6.4.2010, (Άρθρο

6 παρ. 5, Ν.3199), από τα Υπουργεία ΠΕΚΑ και Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και

Ηλεκτρονικής ∆ιακυβέρνησης, µε την οποία καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας και η

- 27 -

γραµµατειακή υποστήριξη των Περιφερειακών Συµβουλίων Υδάτων, καθώς και ο

τρόπος δηµοσιοποίησης του σχεδίου διαχείρισης και συµµετοχής του κοινού στη

δηµόσια διαβούλευση.

• Mε την ΚΥΑ 39626/2208/Ε130/25.9.2009, ΦΕΚ 2075/Β/25.9.2009,

ενσωµατώθηκε η Οδηγία 2006/118 για την προστασία των υπόγειων νερών από τη

ρύπανση και την υποβάθµιση.

Κανονιστικές Πράξεις που προβλέπονται από το Ν. 3199 και δεν έχουν ακόµα

εκδοθεί

- Υπουργική Απόφαση µε την οποία ορίζεται το εθνικό δίκτυο παρακολούθησης της

ποιότητας και ποσότητας των υδάτων µε καθορισµό των θέσεων µετρήσεων, των

φορέων που υποχρεούνται στη λειτουργία τους, των υποχρεώσεων των φορέων που

συµµετέχουν στο εθνικό δίκτυο παρακολούθησης.

Συναρµόδιοι για την έκδοση της Απόφασης είναι οι Υπουργοί (ΠΕΧΩ∆Ε) ΠΕΚΑ,

(Ανάπτυξης), Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, Οικονοµίας και Οικονοµικών,

Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, (Άρθρο 4 παρ. 4).

Το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης βρίσκεται σήµερα σε τελικό στάδιο

διαµόρφωσης και αναµένεται να εκδοθεί στο άµεσο µέλλον.

- Υπουργική Απόφαση µε την οποία µεταβιβάζονται στους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθµού

αρµοδιότητες που αφορούν τον έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων καθώς και

καθορισµός της διαδικασίας ελέγχου και επιβολής κυρώσεων.

Συναρµόδιοι για την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης είναι οι Υπουργοί

(ΥΠΕΧΩ∆Ε) ΥΠΕΚΑ και Εσωτερικών - ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης,

(Άρθρο 13 παρ. 5).

- 28 -

Η έκδοση της Απόφασης αυτής είναι δυνητική και πιθανόν να µην εκδοθεί.

- Υπουργική Απόφαση µε την οποία καθορίζονται οι φορείς που υποχρεούνται να

παρέχουν στοιχεία στην Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής

Πληροφορίας. Καθορίζεται επίσης ο τρόπος παροχής των πληροφοριών και η

λειτουργία και διαρκής ενηµέρωση της βάσης δεδοµένων.

Συναρµόδιοι για την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης είναι οι Υπουργοί

(ΥΠΕΧΩ∆Ε) ΥΠΕΚΑ, Εσωτερικών - ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης και ο

κατά περίπτωση αρµόδιος Υπουργός, (Άρθρο 15 παρ.2).

- Υπουργική Απόφαση µε την οποία καθορίζονται οι διαδικασίες, οι όροι, οι

προϋποθέσεις και η προθεσµία µέσα στην οποία όσοι έχουν δικαίωµα χρήσης

υδάτων, σύµφωνα µε προϊσχύουσες διατάξεις, εφόσον δεν έλαβαν άδεια σύµφωνα µε

το Ν.1739/1987, υποχρεούνται να υποβάλλουν αίτηση για τη χορήγηση άδειας.

Συναρµόδιοι για την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης είναι οι Υπουργοί

ΠΕΧΩ∆Ε (νυν ΠΕΚΑ), Ανάπτυξης (νυν αρµοδιότητες ΥΠΕΚΑ), Αγροτικής Πολιτικής,

Εσωτερικών - ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης (Άρθρο 16 παρ.4)

Η Εθνική Επιτροπή Υδάτων µε Αποφάσεις της που δηµοσιεύονται στην ΕτΚ οφείλει

να:

- καθορίζει τις λεκάνες απορροής ποταµών, ορίζει τις Περιφέρειες οι οποίες είναι

αρµόδιες για τη διαχείριση και την προστασία τους και κατανέµει τις

αρµοδιότητες µεταξύ των Περιφερειών. (Άρθρο 5 παρ. 2).

- καθορίζει τις διαδικασίες της µεθόδου και τα επίπεδα ανάκτησης του κόστους

των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του ύδατος λαµβάνοντας υπόψη

συγκεκριµένους παράγοντες και αρχές, (Άρθρο 12).

- 29 -

- Ο Γενικός Γραµµατέας της Περιφέρειας µε Αποφάσεις του οφείλει να:

- επιβάλλει µέτρα και περιορισµούς στη χρήση των υδάτων και την εκτέλεση έργων

αξιοποίησής τους ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι του Σχεδίου ∆ιαχείρισης και των

Προγραµµάτων Μέτρων και Παρακολούθησης (Άρθρο 5 παρ. 6).

Έχουν ήδη εκδοθεί αρκετές αποφάσεις

- συγκροτεί Περιφερειακό Συµβούλιο Υδάτων που συγκαλείται τουλάχιστον µία

φορά το χρόνο (Άρθρο 6 παρ. 4)

εγκρίνει το Σχέδιο ∆ιαχείρισης που καταρτίζει κάθε Περιφέρεια. (Άρθρο 7 παρ. 2).

4. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική για την Αντιµετώπιση της Λειψυδρίας 4.1. Εισαγωγή Ως ξηρασία ορίζεται η προσωρινή µείωση των διαθέσιµων υδάτινων πόρων π.χ. µειωµένες βροχοπτώσεις και ως λειψυδρία η ζήτηση νερού που υπερβαίνει τους εκµεταλλεύσιµους υδάτινους πόρους, σε συνθήκες αειφορίας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2003 εµφανίσθηκαν εκτεταµένα φαινόµενα ξηρασίας από τα οποία επλήγησαν 100 εκ. κάτοικοι, ενώ το κόστος ζηµιών ανήλθε σε 8,7 δις €. Το συνολικό κόστος ξηρασίας την τελευταία 30ετία ανήλθε σε 100 δις €. Μέχρι σήµερα στην Ευρώπη επλήγησαν από λειψυδρία το 11% του πληθυσµού και 17% του ευρωπαϊκού εδάφους. Σύµφωνα µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Περιβάλλοντος και την Π.Ο.Υ. η παγκόσµια θερµοκρασία έχει αυξηθεί κατά 0,8ο C, ενώ στην Ευρώπη κατά 1ο C. Με βάση τις τάσεις που υπάρχουν σήµερα το µεγαλύτερο τµήµα της Μεσογειακής Ευρώπης µπορεί να µετατραπεί σε έρηµο.

4.2. Η Ευρωπαϊκή πολιτική Η Ε. Επιτροπή υιοθέτησε το 2007 Ανακοίνωση για την αντιµετώπιση της λειψυδρίας και ξηρασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, [COM 2007/414, 18.7.2007]. Οι βασικοί στόχοι της ανωτέρω Ανακοίνωσης είναι οι εξής: - Πλήρης εφαρµογή της Οδηγίας Πλαίσιο για το νερό 2000/60, µε ιδιαίτερη έµφαση στην σωστή τιµολόγηση του νερού µέχρι το 2010.

- 30 -

- Βελτίωση σχεδιασµού χρήσης γης Το είδος οικονοµικής ανάπτυξης να είναι συµβατό και ανάλογο µε τη διαθεσιµότητα των υδάτινων πόρων. Ως Ενδεικτικά µέτρα αναφέρονται: - Η µη έντονη τουριστική ανάπτυξη σε Λεκάνες Απορροής Ποταµών που αντιµετωπίζουν πίεση ή λειψυδρία. - η στήριξη µέσω της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής της ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, και η προώθηση της αειφόρου γεωργίας. - Χρηµατοδότηση της Ορθολογικής Χρήσης του Νερού Να δοθεί προτεραιότητα στην αντιµετώπιση της λειψυδρίας – ξηρασίας µέσω του ΕΣΠΑ 2007-2013. Ενδεικτικά µέτρα αποτελούν τα φορολογικά κίνητρα για την προαγωγή συστηµάτων που ευνοούν την αποδοτικότερη χρήση νερού. - Εκπόνηση Σχεδίων ∆ιαχείρισης των Κινδύνων Ξηρασίας Χαρτογράφηση περιοχών που διαθέτουν ελάχιστους υδάτινους πόρους και καθορισµός επιπέδων συναγερµού. Ανταλλαγή πληροφοριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και βέλτιστων πρακτικών. Σε εθνικό επίπεδο ως το 2009 κατάρτιση από τα κράτη-µέλη, όπου είναι αναγκαίο, Ειδικών Σχεδίων ∆ιαχείρισης της Ξηρασίας συµπληρωµατικά µε τα απαιτούµενα από την Οδηγία 2000/60 Σχέδια ∆ιαχείρισης ΛΑΠ. - Σύσταση Παρατηρητηρίου και Συστήµατος Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα φαινόµενα ξηρασίας Στόχος η σύσταση Παρατηρητηρίου από την Ε. Επιτροπή ως το 2012. Το Παρατηρητήριο θα περιλαµβάνει δεδοµένα και ερευνητικά αποτελέσµατα από τα κράτη µέλη. Αντίστοιχη ενεργοποίηση θα πρέπει να έχουν και τα κράτη µέλη ως το 2012. - Προσθήκη των φαινοµένων ξηρασίας στις χρηµατοδοτούµενες δράσεις από το Ταµείο Αλληλεγγύης της Ε. Ένωσης Ενσωµάτωση στα ετήσια προγράµµατα του µηχανισµού Πολιτικής Προστασίας των προβληµάτων ξηρασίας - Πρόσθετα έργα υποδοµών υδροδότησης

- 31 -

Αποθεµατοποίηση (π.χ. φράγµατα, εκτροπή ποταµών). Μεταφορά υδάτινων πόρων µε αυστηρά κριτήρια, µε εφαρµογή της Κοινοτικής Νοµοθεσίας και µε ιδιαίτερη φειδώ ως τελευταία λύση, διότι υποσκάπτουν την αειφορία των οικοσυστηµάτων. Ενίσχυση των λύσεων αφαλάτωσης και επαναχρησιµοποίησης των λυµάτων - Προώθηση τεχνολογιών για αποδοτικότερη χρήση υδάτινων πόρων Έργα µείωσης των διαρροών του δικτύων που φθάνουν ενίοτε ως 50%. Εξετάζεται η σύνταξη Νέας Οδηγίας σχετικά µε την απόδοση κτιρίων στην κατανάλωση νερού περιλαµβανοµένων των βρύσεων, των ντους, την αξιοποίηση των οµβρίων και τη χρήση του γκρίζου νερού. - Νέα νοοτροπία για την εξοικονόµηση νερού Προώθηση της ενηµέρωσης, εκπαίδευσης και κατάρτισης. Κατάλληλη σήµανση των προϊόντων για πληροφόρηση των καταναλωτών ώστε αυτοί να προτιµούν προϊόντα που παράγονται και συσκευάζονται µε τρόπους που σέβονται τους υδάτινους πόρους και κάνουν χαµηλή κατανάλωση. - Βελτίωση Γνώσεων- Συγκέντρωση ∆εδοµένων Χρήση του συστήµατος WISE για την συγκέντρωση αξιόπιστων πληροφοριών για τους υδατικούς πόρους από τα κράτη µέλη. Προϋπόθεση η υιοθέτηση κοινής γλώσσας και κοινών «ορισµών» Αξιοποίηση της πρωτοβουλίας GMES για την Παγκόσµια Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος και της Ασφάλειας, καθώς και αξιοποίηση του 7ου Ευρωπαϊκού Πλαισίου για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη. 4.3. Παραδείγµατα Ορθής ∆ιαχείρισης Νερού Γαλλία Οι εκτοξευτήρες νερού για άρδευση είναι εξοπλισµένοι µε συσκευές µέτρησης σε ποσοστό 85% του συνόλου των αρδευοµένων εκτάσεων, που καλύπτει το 71% του εξοπλισµού. Επίσης, το καλοκαίρι του 2006, ξεκίνησε εκστρατεία ενηµέρωσης µε τίτλο «Θα υπάρχει αρκετό νερό για όλο τον κόσµο»;

- 32 -

Η εκστρατεία βασίσθηκε σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σποτ, και ενθάρρυνε την εξοικονόµηση νερού. Το 88% των Γάλλων επηρεάστηκε θετικά και καταβάλλει προσπάθειες εξοικονόµησης νερού. Γερµανία Το 1/5 των µεγαλύτερων πόλεων, από το 1998, συλλέγουν τα όµβρια ύδατα µε στόχο ως το 2010 να καλυφθεί από το συλλεγόµενο νερό το 15% της κατανάλωσης των κτιρίων Ισπανία Το 1997, η Σαραγόσσα εφάρµοσε ένα πρόγραµµα στηριζόµενο σε σύγχρονες υδραυλικές συσκευές και εξοπλισµούς, για τη µέτρηση της κατανάλωσης νερού και την ευαισθητοποίηση του κοινού. που οδήγησε στην εξοικονόµηση 1,2 δισεκατοµµυρίων λίτρων νερού ετησίως, µε αποτέλεσµα να παρουσιάζει σήµερα η Σαραγόσσα τη χαµηλότερη κατανάλωση νερού ανά κάτοικο και ανά ηµέρα σε ολόκληρη την Ισπανία (96 λίτρα/άτοµο/ηµέρα).

Κύπρος Η κυβέρνηση έλαβε µέτρα ώστε τα νοικοκυριά να αξιοποιήσουν τα οικιακά λύµατα, το «γκρίζο νερό», δηλαδή το νερό που προέρχεται από το πλύσιµο και από τα πλυντήρια, για το πότισµα κήπων και τις τουαλέτες. Η πρακτική αυτή µείωσε µέχρι 40%. την κατανάλωση νερού ανά κάτοικο. Το 2007 οι κυβερνητικές επιχορηγήσεις για την εφαρµογή αυτού του µέτρου καλύπτουν το 75% του κόστους του συστήµατος.

5. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική για την Αντιµετώπιση των Πληµµυρών.

5.1. Εισαγωγή

Περισσότερες από 100 µεγάλες ζηµιογόνες πληµµύρες έπληξαν την Ευρώπη µεταξύ

1998 και 2002.

Από το 1998 ως το 2004 προκλήθηκαν 700 θάνατοι από πληµµύρες και εκτοπίστηκαν

περισσότερα από 500.000 άτοµα. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισµού

Περιβάλλοντος, το κόστος των καταστροφών ανήλθε σε περισσότερα από 25 δις €

ασφαλισµένες οικονοµικές ζηµίες.

Οι πληµµύρες δεν προκαλούν µόνο οικονοµικές και κοινωνικές ζηµίες, αλλά έχουν και

σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον π.χ. κατακλυσµός εργοστασίων που έχουν

- 33 -

τοξικές χηµικές ουσίες, καταστροφές βιοτόπων -υγροτόπων, όσο και στην υγεία και

γενικότερα υπονοµεύουν την πορεία της Ε. Ένωσης προς την αειφόρο ανάπτυξη

5.2. Η Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία

Σύµφωνα µε τις επιστηµονικές εκτιµήσεις αναµένονται περισσότερες πληµµύρες στο

µέλλον ως αποτέλεσµα της κλιµατικής αλλαγής και των εµφανιζόµενων ακραίων

καιρικών φαινοµένων.

Το 2004 η Ε. Επιτροπή εξέδωσε Ανακοίνωση προς το Ε. Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο

µε τίτλο: «∆ιαχείριση του κινδύνου πληµµυρών – Πληµµύρες: πρόληψη, προστασία και

µείωση των επιπτώσεών τους», στην οποία επισηµαίνεται ότι η προστασία από τις

πληµµύρες θα είναι πιο αποτελεσµατική εάν η διαχείριση των κινδύνων γίνεται σε

κοινοτικό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται ο συντονισµός δράσης των κρατών µελών,

καθώς και η ανταλλαγή εµπειριών και πληροφοριών. Σηµειωτέον ότι πολλές Λεκάνες

Απορροής Ποταµών καθώς και παράκτιες περιοχές της Ευρώπης έχουν διασυνοριακό

χαρακτήρα.

Στη συνέχεια το 2006 η Ε. Επιτροπή πρότεινε την Οδηγία για τις πληµµύρες 2007/60, η

οποία υιοθετήθηκε και δηµοσιεύθηκε στην Επίσηµη Εφηµερίδα των Ε. Κοινοτήτων στις

6 Νοεµβρίου 2007 (EE L 288 σελ. 27) και τέθηκε σε ισχύ στις 26 Νοεµβρίου 2007.

Τα κράτη µέλη οφείλουν να την ενσωµατώσουν στο εθνικό δίκαιο το αργότερο έως τις

26 Νοεµβρίου 2009.

Σκοπός της Οδηγίας 2007/60 είναι ο καθορισµός πλαισίου για την αξιολόγη και τη

διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας, καθώς και η µείωση των κινδύνων από τις

πληµµύρες στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονοµιά και τις

οικονοµικές δραστηριότητες [Άρθρο 1].

Ειδικότερα:

- 34 -

Προκαταρκτική αξιολόγηση των κινδύνων πληµµύρας για κάθε ΛΑΠ και για

σχετικές παράκτιες περιοχές [Άρθρα 4 και 5]

Βάσει της προκαταρκτικής αξιολόγησης τα κράτη µέλη προσδιορίζουν και

κατηγοριοποιούν τις περιοχές για τις οποίες εκτιµούν ότι υπάρχουν σοβαροί ή µη

σοβαροί κίνδυνοι πληµµύρας.

Αυτή η εκτίµηση πρέπει να δηµοσιεύεται και να επικαιροποιείται κάθε 6 χρόνια.

Για κάθε σενάριο εκτιµώνται η έκταση της πληµµύρας, το βάθος του νερού και η

ταχύτητα της ροής.

Οι χάρτες κινδύνου πληµµύρας περιγράφουν τις δυνητικές αρνητικές συνέπειες των

πληµµυρών, ήτοι:

Ενδεικτικός αριθµός κατοίκων που ενδέχεται να πληγούν

Τύπος οικονοµικής δραστηριότητας στην περιοχή που ενδέχεται να πληγεί

Εγκαταστάσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν ταχεία ρύπανση σε περίπτωση

πληµµύρας, [Οδηγίες 96/61 και 2008/1: Ολοκληρωµένη Πρόληψη και Έλεγχος της

Ρύπανσης, Παράρτηµα. Ι]

Τα Σχέδια ∆ιαχείρισης Κινδύνων Πληµµύρας βασίζονται στην Αρχή της αλληλεγγύης

ήτοι:

τα µέτρα που λαµβάνει ένα κράτος - µέλος

να µην αυξάνουν τους κινδύνους πληµµύρας

σε άλλο κράτος - µέλος ανάντη ή κατάντη, αλλά µε συντονισµό να βρεθεί κοινά

αποδεκτή λύση από τις γειτονικές χώρες.

Να καταλήγουν δηλαδή τα κράτη στη λήψη κοινών αποφάσεων προς όφελος όλων.

Στην περίπτωση διεθνών περιοχών Λεκανών Απορροής Ποταµών που βρίσκονται µέσα

στην Ε. Ένωση τα κράτη-µέλη καταρτίζουν:

1.Ένα µόνο διεθνές σχέδιο διαχείρισης κινδύνων πληµµύρας ή

- 35 -

2.Μία συντονισµένη δέσµη σχεδίων.

Η Εφαρµογή της Οδηγίας 2007/60 γίνεται σε συντονισµό µε την Οδηγία Πλαίσιο για τα

Νερά 2000/60, ώστε να αποφεύγεται επικάλυψη διαδικασιών και να επιτυγχάνονται

βέλτιστα αποτελέσµατα

Ειδικότερα:

- Οι διοικητικές µονάδες εφαρµογής των Οδηγιών είναι οι ίδιες, οι ΛΑΠ

- Οι αρµόδιοι Φορείς εφαρµογής είναι οι ίδιοι

- Οι απαιτούµενες εκθέσεις προόδου εφαρµογής των Οδηγιών προς την Ε. Επιτροπή

συντάσσονται συγχρονισµένα.

Τέλος στα Σχέδια διαχείρισης των ΛΑΠ µπορούν να περιληφθούν τα Σχέδια διαχείρισης

κινδύνων πληµµυρών.

Τα κράτη µέλη πρέπει να βασίζουν τις αξιολογήσεις, τους χάρτες και τα σχέδια

διαχείρισης σε βέλτιστες πρακτικές και βέλτιστες διαθέσιµες τεχνολογίες που δεν

συνεπάγονται υπερβολικό κόστος.

5.3. Υφιστάµενα χρηµατοδοτικά µέσα

- Κανονισµός 2012/2002 Ταµείο Αλληλεγγύης Ε. Ένωσης [EE L 311, 14.11.02]

Ενεργοποιείται σε περιπτώσεις εκτάκτων καταστάσεων µείζονος καταστροφής ( ως

µείζον καταστροφή ορίζεται η άµεση ζηµία > 3 δις € ή >0,6% Ακαθάριστου Εθνικού

Εισοδήµατος)

- Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

- Ταµείο Συνοχής

- Πρόγραµµα INTERREG

- 36 -

6. Έλεγχος εφαρµογής νοµοθεσίας για τους υδατικούς πόρους

6.1. Μηχανισµοί έλέγχου εφαρµογής της νοµοθεσίας

1) Γενικός µηχανισµός ελέγχου

Ο έλεγχος για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων ασκείται από την Υπηρεσία που

είναι αρµόδια για την ίδρυση, τη λειτουργία ή την πραγµατοποίηση του έργου ή της

δραστηριότητας, δηλαδή την αδειοδοτούσα αρχή.

Βάσει των διατάξεων περί αποκέντρωσης οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι έχουν περιέλθει

κυρίως στην Περιφέρεια και στις Νοµαρχίες

2) Ειδικοί µηχανισµοί ελέγχου

i. Τα Κλιµάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ), τα οποία

συστάθηκαν µε το ν.1650/1986 (άρθ. 26). Τα ΚΕΠΠΕ υπάγονται ΥΠΕΚΑ και ελέγχουν

την τήρηση περιβαλλοντικών όρων και γενικά την εφαρµογή της περιβαλλοντικής

νοµοθεσίας. Τα ΚΕΠΠΕ διενεργούν αυτοψίες, κάνουν συστάσεις, συντάσσουν σχετικές

εκθέσεις και εισηγούνται κυρώσεις. Λειτουργούν σε συνεργασία µε τους ΟΤΑ

ii. Ο Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης που δηµιουργήθηκε µε τον Ν.

3074/2002. Έχει αποστολή:

α) τη διασφάλιση της εύρυθµης και αποτελεσµατικής λειτουργίας της διοίκησης,

β) την παρακολούθηση και η αξιολόγηση του έργου των ελεγκτικών σωµάτων της

δηµόσιας διοίκησης και

γ) τον εντοπισµό των φαινοµένων διαφθοράς και κακοδιοίκησης.

- 37 -

Ο Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης προεδρεύει του Συντονιστικού

Οργάνου Επιθεώρησης και Ελέγχου (ΣΟΕΕ) στο οποίο µετέχουν οι επικεφαλής

όλων των ελεγκτικών σωµάτων και υπηρεσιών.

Η δράση του Γενικού Επιθεωρητή ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης ξεκινά είτε αυτεπάγγελτα, είτε

µετά από καταγγελίες φυσικών ή νοµικών προσώπων, είτε µε αφορµή πόρισµα ή

έκθεση επιθεώρησης ελέγχου των ιδιαίτερων σωµάτων ελέγχου και επιθεώρησης της

δηµόσιας διοίκησης.

Ο Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης διατύπωσε, τον Μάρτιο 2010††, τις

ακόλουθες προτάσεις για την αποτελεσµατική εφαρµογή του περιβαλλοντικού

δικαίου:

- Η διαδικασία ελέγχων - επιθεωρήσεων και η επιβολή προστίµων να γίνεται κατά

ενιαίο τρόπο από όλες τις αρµόδιες υπηρεσίες.

- Να οργανωθεί ενιαίο πλαίσιο επιβολής περιβαλλοντικών όρων για οµοειδείς

δραστηριότητες. Η υπηρεσία που είναι αρµόδια για την περιβαλλοντική

αδειοδότηση µιας δραστηριότητας, να είναι υπεύθυνη και για την έκδοση όλων

των συναφών αδειών (υγρά, στερεά απόβλητα), µε στόχο τον περιορισµό της

γραφειοκρατίας.

- Να συσταθεί κεντρική υπηρεσία κατεδαφίσεων αυθαιρέτων, απεξαρτηµένη από

την τοπική αυτοδιοίκηση.

- Να επεκταθούν οι επιθεωρήσεις µε σύσταση µικτών κλιµακίων ελέγχου µε

επιθεωρητές από διάφορες υπηρεσίες και σώµατα επιθεώρησης και

ελέγχου, ώστε να µειωθεί το κόστος και η απασχόληση τουλάχιστον κατά

75%, όπως απέδειξαν οι σχετικές µελέτες.

†† « Ο Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και η Προστασία του Περιβάλλοντος», Μάρτιος 2010, Ηλεκτρονικό νοµικό περιοδικό ΝΟΜΟΣ + ΦΥΣΗ:www.nomosphysis.org.gr

- 38 -

- Να εκσυγχρονιστεί ο Ν. 1650/86 όπως τροποποιήθηκε µε τον Ν. 3010/2002,

αλλά κυρίως να εφαρµόζεται ο νόµος αυτός µε όλες τις προβλεπόµενες από

αυτόν κυρώσεις.

- Στις ποινικές δίκες για την προσβολή του περιβάλλοντος να επιτρέπεται η

παράσταση πολιτικής αγωγής για χρηµατική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης

στο ∆ηµόσιο και τις οικολογικές οργανώσεις.

- Να ολοκληρωθούν και να κυρωθούν το συντοµότερο δυνατόν οι δασικοί χάρτες,

ώστε να ανασχεθεί η καταπάτηση δασικών εκτάσεων και να είναι εφικτός ο

χαρακτηρισµός ως αναδασωτέων των δασικών εκτάσεων µετά από πυρκαγιές.

iii. Το Σώµα Επιθεωρητών-Ελεγκτών ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης (ΣΕΕ∆∆), το οποίο

συστάθηκε µε το ν. 2477/1997 (άρθ. 6 παρ. 1). Το ΣΕΕ∆∆ υπάγεται στο Υπουργείο

Εσωτερικών, ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης και ελέγχει τις Υπηρεσίες του

∆ηµοσίου, των ΟΤΑ και άλλων Νοµικών Προσώπων ∆ηµοσίου ∆ικαίου.

Σκοπός του είναι η πάταξη της διαφθοράς, της αναποτελεσµατικότητας και της

κακοδιοίκησης. Η λειτουργία του είναι παράλληλη και ανεξάρτητη από την ΕΥΕΠ, µε

την οποία συνεργάζεται. Στο πλαίσιο του ΣΕΕ∆∆ λειτουργεί Συντονιστικό Όργανο

Επιθεώρησης και Ελέγχου για την παρακολούθηση και το συντονισµό της επιθεώρησης

και του ελέγχου όλων των Σωµάτων Επιθεώρησης και Ελέγχου της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης

iv. Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) στελεχώθηκε το

2004 και σήµερα απασχολεί 38 άτοµα. Η δηµιουργία της αποτέλεσε συµµόρφωση της

χώρας µας προς την Κοινοτική Σύσταση 2001/331 «Ελάχιστες απαιτήσεις για

περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις». ∆ιενεργεί ελέγχους, εισηγείται επιβολή προστίµων και

διατυπώνει προτάσεις θεσµικών µέτρων βελτίωσης των ελέγχων. Εδρεύει στην Αθήνα

και στη Θεσσαλονίκη. Από το 2004 έχει διενεργήσει 604 ελέγχους. Υπέβαλε εισήγηση

για επιβολή προστίµου σε 306 υποθέσεις, συνολικού ύψους € 10.184.454.

- 39 -

Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ εισηγούνται την επιβολή προστίµων:

• Στον Νοµάρχη για ποσό ως € 58.695

• Στον Γενικό γραµαµτέα της Περιφέρειας για ποσό από € 58.695 έως € 146.736

• Στον Υπουργό ΠΕΚΑ για ποσό άνω των € 146.736

Με το Ν. 3818/2010 για την «προστασία δασών και δασικών εκτάσεων του Νοµού

Αττικής, σύσταση της Ειδικής Γραµµατείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας

και λοιπές διατάξεις» συστήθηκε στο YΠEKA Ειδική Γραµµατεία Επιθεώρησης

Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Ε.Γ.Ε.Π.Ε). H Ε.Γ.Ε.Π.Ε έχει αρµοδιότητα την

επίβλεψη, το συντονισµό και την παρακολούθηση της εφαρµογής της περιβαλλοντικής

και ενεργειακής πολιτικής της χώρας σε όλα τα επίπεδα διοίκησης, κεντρικό,

περιφερειακό, νοµαρχιακό και ΟΤΑ.

Σε θέµατα περιβάλλοντος η Ειδική Γραµµατεία Επιθεώρησης έχει ως βασικό σκοπό την

εφαρµογή της νοµοθεσίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη (Π.∆. 148/2009) µε σκοπό

την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζηµιάς, µέσω της συγκρότησης και

ενός αυτοτελούς Συντονιστικού Γραφείου Αντιµετώπισης Περιβαλλοντικών Ζηµιών που

θα συντονίζεται µε αντίστοιχα Γραφεία που θα συγκροτηθούν στις Περιφέρειες της

χώρας.

Στην Ειδική Γραµµατεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπάγονται οι

υπηρεσίες:

1. Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε.Υ.Ε.Π.)

2. Η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων

3. Το αυτοτελές Συντονιστικό Γραφείο για την Πρόληψη και Αποκατάσταση των

Περιβαλλοντικών Ζηµιών (ΣΥ.Γ.Α.ΠΕ.Ζ.)

4. Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ)

iv. Ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος θεσµοθετήθηκε ως ανεξάρτητη αρχή µε την

αναθεώρηση του Συντάγµατος το 2001 (άρθ. 103 παρ. 9 Συντ.).

- 40 -

Οι αρµοδιότητές του καθορίστηκαν µε το ν. 3094/2003. Αποτελεί εξωδικαστικό

µηχανισµό ελέγχου που επιλύει προβλήµατα µεταξύ πολιτών και δηµόσιας διοίκησης και

δηµοσιοποιεί τα αποτελέσµατα των ερευνών του, µε σύνταξη ετήσιας έκθεσης.

∆ιαµεσολαβεί µεταξύ των πολιτών και των ∆ηµοσίων Υπηρεσιών, των ΟΤΑ, των άλλων

Νοµικών Προσώπων ∆ηµοσίου ∆ικαίου για την προστασία των δικαιωµάτων του πολίτη,

την καταπολέµηση της κακοδικίας και την τήρηση της νοµιµότητας. Η παράβαση των

κανόνων του περιβαλλοντικού δικαίου εντάσσεται στο λεγόµενο «κύκλο ποιότητας

ζωής», που αποτελεί ένα από τους πέντε κύκλους θεµάτων της αρµοδιότητάς του.

Πρόσβαση στις κυριότερες υποθέσεις του Συνηγόρου, µπορεί έχει κάθε

ενδιαφερόµενος στην ιστοσελίδα του.

v. Η Βουλή µε την άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου

vi. Το Συµβουλίου της Επικρατείας, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο. Κατά την

άσκηση του ρόλου του αντιµετωπίζει συχνά την αδράνεια, τον εµπειρισµό και τις

υστερήσεις της ελληνικής διοίκησης, αλλά και τις αβλεψίες του νοµοθέτη.

6.2. Η Ελλάδα ενώπιον του ∆ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (∆ΕΚ)

6.2.1. Οδηγία 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων

Η Οδηγία 91/271 µεταφέρθηκε στο εθνικό δίκαιο µε την ΥΠΑΠ 5673/400/1997 (ΦΕΚ

192/Β). Η Ε.Επιτροπή απέστειλε το 2006 στην Ελληνική Κυβέρνηση Προειδοποιητική

Επιστολή, βάσει του άρθρου 228 ΣυνθΕΚ, για µη συµµόρφωση µε την απόφαση του

∆ΕΚ , Υπόθεση C-119/02, λόγω καθυστερήσεων των έργων στο Θριάσιο Πεδίο, όπου το

σύστηµα συλλογής και επεξεργασίας των αστικών λυµάτων είχε κριθεί ως ακατάλληλο.

- 41 -

Στη συνέχεια η Ε. Επιτροπή απηύθυνε στην Ελληνική Κυβέρνηση, τον Ιανουαρίου

2009, Αιτιολογηµένη Γνώµη προς (υπόθεση 1999/4336).

Επίσης, η Ε. Επιτροπή απέστειλε τον Μάρτιο 2009 Προειδοποιητική Επιστολή στην

Ελλάδα για παράλειψη κοινοποίησης των πληροφοριών που ορίζει το άρθρο 15, παρ.4

της Οδηγίας‡‡ 91/271 από τις αρµόδιες αρχές (υπόθεση 2009/2033).

6.2. 2.Υποθέσεις που τέθηκαν στο αρχείο:

6.2.2.1. Οδηγία 76/160 για την ποιότητα των νερών κολύµβησης

Η µεταφορά της Οδηγίας 76/160 έγινε µε την ΥΠΑΠ 46399/1352/1986 (ΦΕΚ

438Β/1986). Η Ε.Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή τον Απρίλιο 2006 προς

την Ελληνική Κυβέρνηση λόγω απόσυρσης, χωρίς ειδική αιτιολόγηση, υδάτων

κολύµβησης από το πλαίσιο προστασίας της εν λόγω Οδηγίας (υπόθεση 2006/2016). Η

υπόθεση τέθηκε στο αρχείο τον Μάϊο 2009, µε την έκδοση της ΚΥΑ

8600/416/Ε103/23.2.2009 (ΦΕΚ Β 356/26.2.2009).

6.2.2.2. Οδηγία 2006/7 για τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύµβησης και

την κατάργηση της οδηγίας 76/160

Η Ε.Επιτροπή απηύθυνε αιτιολογηµένη γνώµη στην Ελλάδα τον Οκτώβριο 2008 λόγω

µη εµπρόθεσµης ενσωµάτωσης της Οδηγίας 2006/7 (υπόθεση 2008/0398). Στη συνέχεια,

προσέφυγε στο ∆ΕΚ τον Μάρτιο 2009. Η ενσωµάτωση της Οδηγίας 2006/7 έγινε µε την ‡‡ . Άρθρο 15 της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ : ‘1 . Οι αρµόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα παρακολουθούν : - τις απορρίψεις από σταθµούς επεξεργασίας αστικών λυµάτων, για να εξακριβώνουν τη συµµόρφωση προς τις απαιτήσεις του παραρτήµατος Ι σηµείο Β, σύµφωνα µε τις διαδικασίες ελέγχου που ορίζονται στο παράρτηµα Ι σηµείο ∆, - την ποσότητα και τη σύνθεση της λυµατολάσπης που διατίθεται σε επιφανειακά ύδατα. 2 . Οι αρµόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα παρακολουθούν τα ύδατα που δέχονται απορρίψεις από σταθµούς επεξεργασίας αστικών λυµάτων και απ' ευθείας απορρίψεις, σύµφωνα µε το άρθρο 13, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες µπορεί να αναµένεται ότι θα θιγεί σηµαντικά το περιβάλλον από τις απορρίψεις αυτές . 3 . Στην περίπτωση απόρριψης που υπόκειται στις διατάξεις του άρθρου 6 και στην περίπτωση διάθεσης της λυµατολάσπης σε επιφανειακά ύδατα, τα κράτη µέλη παρακολουθούν και διεξάγουν κάθε άλλη ενδεχοµένως απαιτούµενη µελέτη για να επαληθεύσουν ότι η απόρριψη ή η διάθεση δεν επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον. 4 . Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τις αρµόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα σύµφωνα µε τις παραγράφους 1, 2 και 3, φυλάσσονται από τα κράτη µέλη και τίθενται στην διάθεση της Επιτροπής εντός έξι µηνών από την παραλαβή σχετικής αίτησης. 5. Οι κατευθυντήριες γραµµές για την αναφερόµενη στις παραγράφους 1, 2 και 3 παρακολούθηση, µπορούν να καταρτίζονται µε τη διαδικασία του άρθρου 18 .’

- 42 -

έκδοση της KYA 8600/416/Ε103/2009 (ΦΕΚ 356B/26.02.2009) και η υπόθεση τέθηκε

τον Μάϊο 2009 στο αρχείο.

7. Συµπεράσµατα

- Αποτελεί ιδιαίτερα θετικό βήµα η συγκέντρωση των αρµοδιοτήτων για τη διαχείριση

των υδάτων που ανήκαν στο παρελθόν το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο Υπουργείο ΠΕΚΑ,

καθώς και η αναβάθµιση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων σε Ειδική Γραµµατεία.

- Η εναρµόνιση της ελληνικής νοµοθεσίας προς την Οδηγία πλαίσιο για τα νερά

χρειάζεται να επιταχυνθεί και να εκπονηθούν άµεσα: α) τα Σχέδια ∆ιαχείρισης, β) η

διαδικασία τιµολόγησης του νερού, γ) η έκδοση ΚΥΑ που θα ορίζει το εθνικό δίκτυο

παρακολούθησης της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων, δ) η έκδοση ΚΥΑ για την

Εθνική Τράπεζα Υδρολογικών δεδοµένων, ε) η έκδοση ΚΥΑ για την ενσωµάτωση της

Οδηγίας για τις πληµµύρες, που έπρεπε να είχε γίνει τον Νοέµβριο του 2009.

Παράλληλα απαιτείται πλήρης στελέχωση και οικονοµική ενίσχυση των

Περιφερειακών ∆ιευθύνσεων Υδάτων για να ανταποκριθούν στα αυξηµένα καθήκοντά

τους. Καθοριστική συµβολή στην υλοποίηση των ανωτέρω στόχων θα έχει η επιτάχυνση

της απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

- Για την αποτελεσµατική εφαρµογή της νοµοθεσίας, ο Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας

∆ιοίκησης έχει προτείνει τα ακόλουθα:

- Α) Κωδικοποίηση του νοµοθετικού πλαισίου διαχείρισης υδατικών πόρων.

- Β) Η διαδικασία ελέγχων - επιθεωρήσεων και η επιβολή προστίµων να γίνεται

µε ενιαίο τρόπο από όλες τις αρµόδιες υπηρεσίες. Οργάνωση ενός ενιαίου

πλαισίου επιβολής περιβαλλοντικών όρων για οµοειδείς δραστηριότητες

- Γ) Να επεκταθούν οι επιθεωρήσεις µε σύσταση µικτών κλιµακίων ελέγχου µε

επιθεωρητές από διάφορες υπηρεσίες και σώµατα επιθεώρησης και ελέγχου,

ώστε να µειωθεί το κόστος και η απασχόληση τουλάχιστον κατά 75%,

όπως απέδειξαν οι σχετικές µελέτες.

- 43 -

8. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Κατάλογος Οδηγιών και Ενσωµάτωσή τους στο Εθνικό δίκαιο

Ο∆ΗΓΙΑ: 2000/60/ΕΚ

Για τη θέσπιση πλαισίου Κοινοτικής δράσης στον τοµέα της πολιτικής των υδάτων

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Νόµος 3199/2003 (ΦΕΚ 280Α/9-12-03) ‘‘ Προστασία και ∆ιαχείριση των Υδάτων – Εναρµόνιση µε την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000’’

2. Προεδρικό ∆ιάταγµα 51/2007 (ΦΕΚ 54Α/8-3-2007) ‘‘Καθορισµός µέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωµένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συµµόρφωση µε τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ’’.

3. Κοινή Υπουργική Απόφαση 43504/5-12-2005 (ΦΕΚ 1784Β/20-12-2005) «Κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους, διαδικασία έκδοσης, περιεχόµενο και διάρκεια ισχύος αυτών»

4. Υπουργική Απόφαση 34685/6-12-2005 (ΦΕΚ 1736Β /9-12-2005) «Συγκρότηση Εθνικού Συµβουλίου Υδάτων»

5. Υπουργική Απόφαση 26798/22-6-2005 (ΦΕΚ 1736Β/9-12-2005) «Τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συµβουλίου Υδάτων»

6. Κοινή Υπουργική Απόφαση 49139/24-11-2005 (ΦΕΚ 1695Β/2-12-2005) «Οργάνωση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ∆ηµοσίων Έργων», τροποποιήθηκε µε την ΚΥΑ 7575/2010, ΦΕΚ 183 Β/16.2.2010

7. Κοινή Υπουργική Απόφαση 47630/16-11-2005 (ΦΕΚ 1688Β/1-12-2005) «∆ιάρθρωση της ∆ιεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας»

8. Κοινή Υπουργική Απόφαση 110957/2010 (ΦΕΚ 394Β/6-4-2010) “Τρόπος λειτουργίας και γραµµατειακή στήριξη των Περιφερειακών Συµβουλίων Υδάτων, καθώς και τρόπος δηµοσιοποίησης του σχεδίου διαχείρισης και συµµετοχής του κοινού στη δηµόσια διαβούλευση.

Ο∆ΗΓΙΑ: 2006/118/ΕΚ

Σχετικά µε την προστασία των υπόγειων υδάτων από την ρύπανση και την υποβάθµιση

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

- 44 -

Κοινή Υπουργική Απόφαση 39626/2208/E130 (ΦΕΚ 2075Β/25-09-2009) σχετικά µε τον καθορισµό µέτρων για την προστασία των υπόγειων νερών από την ρύπανση και την υποβάθµιση

Ο∆ΗΓΙΑ: 2006/7/ΕΚ

Σχετικά µε τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύµβησης και την κατάργηση της Οδηγίας 76/160/ΕΚ

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση 8600/416/E103 (ΦΕΚ 356Β/26-02-2009) σχετικά µε την ποιότητα και τα µέτρα διαχείρισης των υδάτων κολύµβησης

Ο∆ΗΓΙΑ: 98/83/ΕΚ

Περί της ποιότητας του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892Β/11-07-2001) σχετικά µε την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης

Ο∆ΗΓΙΑ: 91/271/ΕΟΚ (L35 της 30.5.1991)

Για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 48392/939 (ΦΕΚ 405405Β/3-04-02) Συµπλήρωση της 19661/1982/1999 ΚΥΑ «Τροποποίηση της 5673/400/1997/ κοινής υπουργικής απόφασης… κλπ» (Β122). Κατάλογος ευαίσθητων περιοχών για τη διάθεση αστικών λυµάτων…..

2. Κοινή Υπουργική Απόφαση 19661/1982 (ΦΕΚ 1811Β/29-9-1999) Μέτρα και όροι για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων – Κατάλογος ευαίσθητων περιοχών

3. Κοινή Υπουργική Απόφαση 5673/400 (ΦΕΚ 192Β/1997) Μέτρα και όροι για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων – Κατάλογος ευαίσθητων περιοχών

Ο∆ΗΓΙΑ: 91/676/ΕΟΚ (L35 της 31.12.1991)

Προστασία υδάτων από νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 16190/1335 (ΦΕΚ 519Β/1997) σχετικά µε τον καθορισµό µέτρων και όρων για την προστασία των νερών από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης

- 45 -

2. Κοινή Υπουργική Απόφαση 20419/2522 (ΦΕΚ 1212Β/18-9-2001) Προσδιορισµός των νερών που υφίστανται νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης – κατάλογος ευπρόσβλητων περιοχών

3. Κοινή Υπουργική Απόφαση 16175/824 (ΦΕΚ 530Β/28-04-06) Πρόγραµµα δράσης για την περιοχή του κάµπου Θεσσαλονίκης–Πέλλας-Ηµαθίας που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης…..

4. Κοινή Υπουργική Απόφαση 25638/2905 (ΦΕΚ 1422Β/22-10-2001) Πρόγραµµα δράσης για το Θεσσαλικό πεδίο που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης…..

5. Κοινή Υπουργική Απόφαση 20417/2520 (ΦΕΚ 1195Β/14-9-2001) Πρόγραµµα δράσης για την περιοχή του Κωπαϊδικού πεδίου που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης…..

6. Κοινή Υπουργική Απόφαση 20416/2519 (ΦΕΚ 1196Β/14-9-2001) Πρόγραµµα δράσης για την περιοχή του Αργολικού πεδίου που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης…..

7. Κοινή Υπουργική Απόφαση 20417/2520 (ΦΕΚ 1195Β/14-9-2001) Πρόγραµµα δράσης για τη Λεκάνη του Πηνειού Ν. Ηλείας που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης……

8. Κοινή Υπουργική Απόφαση Πρόγραµµα ∆ράσης για την περιοχή της λεκάνης του Στρυµόνα, που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης

9. Κοινή Υπουργική Απόφαση Πρόγραµµα ∆ράσης για την περιοχή της πεδιάδας Άρτας – Πρέβεζας, που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης

Ο∆ΗΓΙΑ: 90/415/ΕΟΚ (L219 της 14.8.1990)

Τροποποίηση του Παραρτήµατος ΙΙ της οδηγίας 86/280/ΕΟΚ σχετικά µε τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις ορισµένων επικινδύνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο Ι του Παραρτήµατος της Οδηγίας 76/464/ΕΟΚ.

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 90461/2193 (ΦΕΚ 843Β/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αρ. 55648/2210/ 1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 255/13.7.1994 (ΦΕΚ 123Α/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αρ. 55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και

- 46 -

περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

Ο∆ΗΓΙΑ: 90/154/ΕΟΚ

Τροποποίηση της 76/464

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 90461/2193 (ΦΕΚ 843Β/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αρ.55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 255/13.7.1994 (ΦΕΚ 123Α/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αριθ. 55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

Ο∆ΗΓΙΑ: 88/347/ΕΟΚ (L 158 της 25.6.1988)

Τροποποίηση του παραρτήµατος ΙΙ της οδηγίας 86/280/ΕΟΚ σχετικά µε τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο Ι του Παραρτήµατος της οδηγίας 76/464/ΕΟΚ

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 55648/2210/1991 (ΦΕΚ 323Β/1991) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 73/1990 (ΦΕΚ 90Α/1990) «Καθορισµός των κατευθυντήριων και οριακών τιµών από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών...κλπ»

Ο∆ΗΓΙΑ: 86/280/ΕΟΚ (L 181 της 4.7.1986)

Σχετικά µε τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον κατάλογο Ι του παραρτήµατος της Οδηγίας 76/464/ΕΟΚ

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 255/13.7.1994 (ΦΕΚ 123Α/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αριθ. 55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

- 47 -

2. Κοινή Υπουργική Απόφαση 55648/2210/1991 (ΦΕΚ 323Β/1991) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

3. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 73/1990 (ΦΕΚ 90Α/1990) «Καθορισµός των κατευθυντήριων οριακών τιµών και απορρίψεις επικίνδυνων ουσιών ...κλπ»

Ο∆ΗΓΙΑ: 84/491/ΕΟΚ (L 274 της 17.10.1984)

Για τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις εξαχλωροκυκλοεξανίου

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 18186/271/1988 (ΦΕΚ 126Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος κλπ..»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 144/2.11.1987 (ΦΕΚ 197Α/1987) «Προστασία υδάτινου περιβάλλοντος που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον»

Ο∆ΗΓΙΑ: 84/156/ΕΟΚ (L 74 της 17.3.1984)

Για τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις υδραργύρου σε τοµείς άλλους εκτός από τον τοµέα της ηλεκτρόλυσης των χλωριούχων αλάτων των αλκαλίων

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 18186/271/1988 (ΦΕΚ 126Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος κλπ..»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 144/2.11.1987 (ΦΕΚ 197Α/1987) «προστασία υδάτινου περιβάλλοντος από τη ρύπανση που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον»

Ο∆ΗΓΙΑ: 83/513/ΕΟΚ (L 291 της 24.10.1983)

Για τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις καδµίου

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 18186/271/1988 (ΦΕΚ 126Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος κλπ...»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 144/2.11.1987 (ΦΕΚ 197Α/1987) «προστασία υδάτινου περιβάλλοντος από τη ρύπανση που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον»

Ο∆ΗΓΙΑ: 82/176/ΕΟΚ (L 81 της 27.3.1982)

- 48 -

Για τις οριακές τιµές και τους ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις υδραργύρου από τον βιοµηχανικό τοµέα της ηλεκτρόλυσης των χλωριούχων αλάτων αλκαλίων

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 18186/271/1988 (ΦΕΚ 126Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος κλπ..»

2. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 144/2.11.1987 (ΦΕΚ 197Α/ 1987) «προστασία υδάτινου περιβάλλοντος από τη ρύπανση που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον»

Ο∆ΗΓΙΑ: 80/778/ΕΟΚ (L 229 της 30.8.1980)

Οδηγία του Συµβουλίου της 15.7.1980 περί της ποιότητας του πόσιµου νερού

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση Α5/288/23.1.1986 «περί της ποιότητας του πόσιµου νερού»

Ο∆ΗΓΙΑ: 80/68/ΕΟΚ (L 20 ΤΗΣ 26.1.1980)

Περί προστασίας των υπογείων υδάτων από τη ρύπανση που προέρχεται από ορισµένες επικίνδυνες ουσίες

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση 26857/553/88 (ΦΕΚ 196Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία των υπογείων νερών από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών»

Η Οδηγία αυτή καθώς και οι νοµοθετικές ρυθµίσεις εναρµόνισής της καταργούνται µέχρι τέλους 2013

Ο∆ΗΓΙΑ: 79/923/ΕΟΚ (L 281 της 10.11.1979)

Περί της απαιτούµενης ποιότητας των υδάτων για οστρακοειδή

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση 46399/1352/1986 (ΦΕΚ 438Β/1986) «Απαιτούµενη ποιότητα των επιφανειακών νερών που προορίζονται για: πόσιµα, κολύµβηση, διαβίωση ψαριών σε γλυκά νερά και καλλιέργεια και αλιεία οστρακοειδών, µέθοδοι µέτρησης, συχνότητα δειγµατοληψίας κ.λ.π. (Β’ 438)»

Η Οδηγία αυτή καθώς και οι νοµοθετικές ρυθµίσεις εναρµόνισής της καταργούνται µέχρι τέλους 2013

Ο∆ΗΓΙΑ: 78/659/ΕΟΚ (L 222 της 14.8.1978)

Περί της ποιότητας των γλυκών υδάτων που έχουν ανάγκη προστασίας ή βελτιώσεως για τη διατήρηση της ζωής των ιχθύων

- 49 -

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση 46399/1352/1986 (ΦΕΚ 438Β/1986) «Απαιτούµενη ποιότητα των επιφανειακών νερών που προορίζονται για: πόσιµα, κολύµβηση, διαβίωση ψαριών σε γλυκά νερά και καλλιέργεια και αλιεία οστρακοειδών, µέθοδοι µέτρησης, συχνότητα δειγµατοληψίας κ.λ.π. (Β’ 438)»

Η Οδηγία αυτή καθώς και οι νοµοθετικές ρυθµίσεις εναρµόνισής της καταργούνται µέχρι τέλους 2013

Ο∆ΗΓΙΑ: 76/464/ΕΟΚ (L 123 της 18.5.1976)

Περί ρυπάνσεως που προκαλείται από ορισµένες επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον της Κοινότητας

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση 35308/1838/2005 (ΦΕΚ 1416Β/12-10-05) «Ειδικό πρόγραµµα µείωσης της ρύπανσης των νερών της λίµνης Κορώνειας από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών…κλπ»

2. Κοινή Υπουργική Απόφαση 90461/2193/ (ΦΕΚ 843Β/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αριθ. 55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

3. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 255/13.7.1994 (ΦΕΚ 123Α/1994) Συµπλήρωση του παραρτήµατος του άρθρου 12 της υπ’ αριθ. 55648/2210/1991 ΚΥΑ «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

4. Κοινή Υπουργική Απόφαση 18186/271/1988 (ΦΕΚ 126Β/1988) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και ειδικότερα καθορισµός οριακών τιµών και επικίνδυνων ουσιών στα υγρά απόβλητα»

5. Κοινή Υπουργική Απόφαση 15782/1849/2001 «Ειδικό πρόγραµµα µείωσης της ρύπανσης των νερών των λιµνών Βεγορίτιδας και Πετρών και του ποταµού Σουλού από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών…κλπ»

6. Κοινή Υπουργική Απόφαση 15784/1864/2001 «Ειδικό πρόγραµµα µείωσης της ρύπανσης των νερών του Παγασητικού κόλπου από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών…κλπ»

7. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 2/1.2.2001 (ΦΕΚ 15Α/2-2-01) «καθορισµός των κατευθυντήριων και οριακών τιµών ποιότητας των νερών από απορρίψεις ορισµένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο ΙΙ της Οδηγίας 76/464/ΕΟΚ»

- 50 -

8. Κοινή Υπουργική Απόφαση 4859/726/2001 (ΦΕΚ 253Β/9-3-2001) «Μέτρα και περιορισµοί για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος κλπ..»

9. Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 144/2.11.1987 (ΦΕΚ 197Α/1987) «Προστασία υδάτινου περιβάλλοντος από τη ρύπανση που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον»

Η Οδηγία αυτή καθώς και οι νοµοθετικές ρυθµίσεις εναρµόνισής της καταργούνται µέχρι τέλους 2013

Ο∆ΗΓΙΑ: 76/160/ΕΟΚ (L 31της 5.2.1976)

περί της ποιότητας υδάτων κολύµβησης

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ:

Κοινή Υπουργική Απόφαση 46399/1352/1986 (ΦΕΚ 438Β/1986) «Απαιτούµενη ποιότητα των επιφανειακών νερών που προορίζονται για: πόσιµα, κολύµβηση, διαβίωση ψαριών σε γλυκά νερά και καλλιέργεια και αλιεία οστρακοειδών, µέθοδοι µέτρησης, συχνότητα δειγµατοληψίας κ.λ.π. (Β’ 438)»

Η Οδηγία ισχύει µερικώς από 15/2/2008 και καταργείται πλήρως µέχρι τέλους 2014

51

Κοινοτικές Οδηγίες που δεν έχουν ενσωµατωθεί στο Εθνικό ∆ίκαιο

Ο∆ΗΓΙΑ: 2007/60/ΕΚ

για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕΧΡΙ: 26 Νοεµβρίου 2009

Ο∆ΗΓΙΑ: 2008/56/ΕΚ

περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική)

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕΧΡΙ: 15 Ιουλίου 2010

Ο∆ΗΓΙΑ: 2008/105/ΕΚ

σχετικά µε πρότυπα ποιότητας περιβάλλοντος στον τοµέα της πολιτικής των υδάτων καθώς και σχετικά µε την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών του Συµβουλίου 82/176/ΕΟΚ, 83/513/ΕΟΚ, 84/156/ΕΟΚ, 84/491/ΕΟΚ και 86/280/ΕΟΚ και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου

ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕΧΡΙ:13 Ιουλίου 2010

9. Πηγές Πληροφόρησης: Ιστοσελίδες – Βιβλία – Περιοδικά

- Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής.

Στην ιστοσελίδα του παρουσιάζονται οι πολιτικές του Υπουργείου,

καθώς και κείµενα σχεδίων νόµων για δηµόσια διαβούλευση:

www.ypeka.gr

- Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης. Στην

ιστοσελίδα του παρουσιάζονται πληροφορίες για την κατάσταση του

περιβάλλοντος στην Ελλάδα και η ετήσια έκθεση κατάστασης του

περιβάλλοντος 2008: www.ekpaa.gr

- Εθνικό Ινστιντούτο Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας. Στην

ιστοσελίδα του παρουσιάζεται η Ελληνική και Ευρωπαϊκή

περιβαλλοντική νοµοθεσία: www.elinyae.gr/el/index.jsp

- Συνήγορος του πολίτη, ανεξάρτητη Αρχή. Στην ιστοσελίδα του

αναρτάται η ετήσια έκθεση πεπραγµένων, που περιλαµβάνει τον τοµέα

ποιότητα ζωής: www.synigoros.gr

52

- Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην ιστοσελίδα της παρουσιάζει την

ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική και όλη την ευρωπαϊκή

περιβαλλοντική νοµοθεσία στην Ελληνική γλώσσα:www.europa.eu

- Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην ιστοσελίδα του παρουσιάζονται τα

σχέδια ευρωπαϊκής νοµοθεσίας, οι τροπολογίες που προτείνει το

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και τα σχετικά Ψηφίσµατα που υιοθετεί η

ολοµέλεια:www.europarl.europa.eu

- ∆ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (∆ΕΚ). Στην ιστοσελίδα

του παρουσιάζεται περίληψη των αποφάσεων του ∆ΕΚ που αναφέρονται,

µεταξύ άλλων στην εφαρµογή της περιβαλλοντικής

νοµοθεσίας:www.curia.europa.eu

- Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: www.consilium.europa.eu

- Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος (European Environmental

Agency): www.eea.europa.eu

- Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης:

www.oecd.org

- Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (European Environmental

Bureau), µε έδρα τις Βρυξέλλες. Αποτελεί ευρωπαϊκή οργάνωση για το

περιβάλλον µε µέλη εθνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις :www.eeb.org

- Birdlife International: Αποτελεί ∆ιεθνή οργάνωση µε σκοπό την

προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους. Στην ιστοσελίδα του

παρουσιάζονται πληροφορίες για τους ευρωπαϊκούς βιοτόπους:

www.birdlife.org

ΒΙΒΛΙΑ

Καράκωστας Ι. 2007, Περιβάλλον και ∆ίκαιο , εκδόσεις Α. Σάκκουλας,

Αθήνα-Κοµοτηνή.

Σιούτη Γλ. 2007, ∆ίκαιο Περιβάλλοντος, εκδόσεις Α. Σάκκουλας, Αθήνα-

Κοµοτηνή.

53

Τάχος Α. 2007, Βασικές διατάξεις προστασίας του περιβάλλοντος,

εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη.

Περιοδικά:

Καλλία Α., 2008, Εφαρµογή της νοµοθεσίας για την προστασία του

περιβάλλοντος, Περιοδικό «ΕΝΩΠΙΟΝ», τεύχος 47, ∆ικηγορικός

Σύλλογος Θεσσαλονίκης.

Καριψιάδης Γ., ∆ρ. Ν., 2008, Η Οδηγία-Πλαίσιο για τα ύδατα. διαχείριση

διασυνοριακών υδάτων, Ηλεκτρονικό Περιοδικό «Νόµος και Φύση»,

www.nomosphysis.org.gr

Καλλία Α., 2007, Νοµικό Πλαίσιο ∆ιαχείρισης Υδάτινων Πόρων. Η

Εφαρµογή της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60, Περιοδικό «Περιβάλλον και

∆ίκαιο», τεύχος 4, Νοµική Βιβλιοθήκη.

Καλλία Α., 2007, Η άσκηση του δικαιώµατος αναφοράς στο Ευρωπαϊκό

Κοινοβούλιο και η συµβολή του στη προστασία του περιβάλλοντος,

Περιοδικό «Περιβάλλον και ∆ίκαιο», τεύχος 4, Νοµική Βιβλιοθήκη.

Πρακτικά Συνεδρίων:

Kallia-Antoniou, 2009, «The European Union Policy on Water

management”, China-Europe Forum - Conference on Healthy Rivers and

the Implementation of Sustainable Water Resource Management,

Chongqing University Faculty of Urban Construction and Environmental

Engineering, Chongqing China,.

Kallia-Antoniou, 2008, “The EU Marine Strategy Directive”

International Conference for Black Sea, Trabzon.

Kallia-Antoniou, 2008, “The new EU legislative approach on Marine

environment. The Marine Strategy directive” UNESCO International Conference

on trans-boundary waters management, Thessaloniki.