Ιόνιο Πανεπιστήμιο-ΤΕΙ ΑθήναςΜεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην

Επιστήμη της Πληροφόρησης

Διοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με Έμφαση στις νέες Τεχνολογίες της

ΠληροφορίαςΕργασία στα πλαίσια του μαθήματος Ψηφιακές

Βιβλιοθήκες με θέμα: Διευρύνοντας μια ψηφιακή βιβλιοθήκη

ανθρωπιστικών επιστημών:Μουσικές αναφορές στα έργα του Θερβάντες

Φοιτητής: Μπουμπούς ΓεώργιοςΕπιβλέπων καθηγητής: Καπιδάκης Σαράντος

Εισαγωγή (1/1)• Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια ψηφιακή

βιβλιοθήκη η οποία επικεντρώνεται στην ανάπτυξη πόρων ανθρωπιστικών επιστημών.

• Συγκεκριμένα εξετάζεται ο τρόπος συνεχούς συγκέντρωσης νέων ψηφιακών πόρων δομημένων από επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων, και η επακόλουθη ένταξη και παρουσίαση τους από τη ψηφιακή βιβλιοθήκη.

• Περιγράφεται μια προσέγγιση του θέματος προερχόμενη από τη πρόσθεση της συνεχώς διευρυνόμενης μουσικής συλλογής Θερβάντες στο πρόγραμμα Θερβάντες (Cervantes Project).

Εισαγωγή (2/2)• Σήμερα οι ψηφιακές βιβλιοθήκες διευρύνονται

συνεχώς σε μέγεθος και οργανωτική δομή.• Καθιστούν τη πολύτιμη πληροφορία προσιτή στους

χρήστες μέσω μιας ποικιλίας μέσων και πηγών που διαθέτουν.

• Απαραίτητος ο εξοπλισμός τους με εργαλεία και στρατηγικές οργάνωσης της γνώσης.

• Υποστήριξη αυτόματης ένταξης τεκμηρίων προερχομένων από πολλές πηγές για την υποστήριξη πολλών και διαφορετικών αναγνωστών.

• Σύνδεση κάθε νέου αντικειμένου που προστίθεται στη συλλογή με τους ήδη υπάρχοντες πόρους της συλλογής σε ουσιαστικό και πρακτικό επίπεδο.

Το πρόγραμμα Θερβάντες

• Αποτελεί μια ψηφιακή συλλογή η οποία επικεντρώνεται στην ανάπτυξη on-line πόρων σχετικών με τη ζωή και τα έργα του Miguel de Cervantes Saavedra.

• Τα έργα στο πρόγραμμα μπορούν να ομαδοποιηθούν σε έξι υποπρογράμματα:

- Βιβλιογραφική πληροφόρηση - Μελέτες του κειμένου - Ιστορική έρευνα - Μουσική - Ex-libris - Εικονογραφία του κειμένου

Βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι:

• Η δημοσίευση της on-line διεθνούς βιβλιογραφίας ¨Θερβάντες¨.

• Η δημοσίευση εκδόσεων και μεταφράσεων των έργων του Θερβάντες.

• Η δημοσίευση ηλεκτρονικών εκδόσεων του πλήρους έργου του Θερβάντες με εργαλεία έρευνας πολλαπλών επιλογών.

• Η δημιουργία ενός ψηφιακού αρχείου εικόνων σχετικών με την εποχή και το έργο του Θερβάντες.

Η μουσική συλλογή Θερβάντες• Τα δεδομένα για την ανάπτυξη της μουσικής συλλογής

προέρχονται από τη διδακτορική διατριβή του Dr. Juan Jose Pastor.

• Οργανώνεται σε πέντε κύριες κατηγορίες: μουσικά όργανα, τραγούδια, χοροί, συνθέτες, βιβλιογραφικές εγγραφές.

• Περιέχει αποσπάσματα από έργα, τεχνικές περιγραφές, αρχεία ήχου, εικόνες και εκτελέσιμες παρτιτούρες.

• Η συλλογή διευρύνεται συνεχώς λόγω της συνεχιζόμενης έρευνας.

• Απαραίτητη η σχεδίαση μιας διεπαφής που επιτρέπει την εύκολη πρόσθεση νέων πόρων

• Αυτόματη δημιουργία συσχετίσεων μεταξύ νέων και ήδη υφιστάμενων πόρων.

• Κατανόηση από τον χρήστη των άμεσων και των έμμεσων σχέσεων μεταξύ των αντικειμένων της συλλογής.

Δημιουργία του συστήματος ένταξης της μουσικής συλλογής στο πρόγραμμα Θερβάντες

• Μια σύντομη έρευνα σε άλλα σχετικά προγράμματα μπορεί να βοηθήσει στη σχεδίαση και ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος.

• Πρόγραμμα Περσεύς: - Ανάπτυξη στρατηγικών για αυτόματη δημιουργία

συνδέσμων. - Χρήση πυκνών καθοδηγητικών συνδέσμων - Ανάπτυξη εργαλείων βασισμένων στη γλώσσα τα οποία

συνδέουν τις λέξεις με τη γραμματική τους ανάλυση και άλλα υποστηρικτικά εργαλεία.

• Βοηθούνται οι αναγνώστες στην εξερεύνηση και τη κατανόηση θεμάτων με τα οποία δεν είναι εξοικειωμένοι.

• Το πρόγραμμα SCALE (Services for a Customizable Authority Linking Environment) :

- Αναπτύσσει υπηρεσίες αυτόματης σύνδεσης που συνδέουν λέξεις κλειδιά και φράσεις με συμπληρωματική πληροφορία .

- Παρέχει την υποδομή για την υποστήριξη αυτόματης σύνδεσης των συλλογών της εθνικής ψηφιακής βιβλιοθήκης επιστημών.

• Digital Library Service Integration (DLSI)

- Συστηματική προσέγγιση για την ενοποίηση των συλλογών και των υπηρεσιών των ψηφιακών βιβλιοθηκών.

- Χρήση λεξικολογικής ανάλυσης και δομής του τεκμηρίου για τη διάκριση δεσμών για τους όρους κλειδιά μέσα σε ένα τεκμήριο.

- Μόλις διακριθούν οι δεσμοί παράγονται αυτόματα σύνδεσμοι προς τις διαθέσιμες υπηρεσίες.

Στα πλαίσια της μουσικής συλλογής θερβάντες ακολουθείται η διάκριση συσχετίσεων μεταξύ των δομημένων αντικειμένων της συλλογής για τη παροχή αυτόματης υποστήριξης της συντακτικής διαδικασίας.

• Οι πόροι της συλλογής έχουν χωριστεί σε κατηγορίες δομημένης πληροφορίας (π.χ. μουσικά όργανα, τραγούδια, συνθέτες).

• Κάθε κατηγορία περιέχει ένα σύνολο αντικειμένων (π.χ. κάποιο συγκεκριμένο τραγούδι ή συνθέτη).

• Κάθε αντικείμενο αντιπροσωπεύεται από ένα δομημένο σύνολο τεκμηρίων.

• Κάθε αντικείμενο διακρίνεται από το όνομα του και από μία σειρά εναλλακτικών ονομάτων που μπορεί να φέρει.

• Το σύστημα διακρίνει τις αναφορές αυτών των όρων σε όλους τους πόρους που βρίσκονται οπουδήποτε στη συλλογή.

• Για τη παρουσίαση της πληροφορίας στον αναγνώστη χρησιμοποιείται μια εξιδανικευμένη αναπαράσταση των συνδέσμων.

• Λόγω της συνθετότητας των αντικειμένων που συνδέονται.

• Λόγω της διαφορετικότητας του κοινού που αναμένεται να κάνει χρήση της συλλογής.

• Πρόσβαση σε ειδικούς και μη ειδικούς• Η δημιουργία συνδέσμων ανάμεσα στα κείμενα του

Θερβάντες και της μουσικής συλλογής Θερβάντες επιτρέπει στους αναγνώστες τη πρόσβαση σε ένα πλούσιο και διαφορετικό σύνολο πόρων.

Παραδείγματα χρήσης του συστήματος

• Διαβάζοντας ο χρήστης ένα κείμενο του Θερβάντες, συναντά μια αναφορά σε ένα όργανο που του είναι άγνωστο.

• Ενεργοποιώντας το σύνδεσμο εμφανίζεται ένα κυλιόμενο μενού στο οποίο παρουσιάζονται σύνδεσμοι προς μια ποικιλία τεκμηρίων της συλλογής που σχετίζονται με το συγκεκριμένο όργανο.

• Τα τεκμήρια αυτά εμφανίζονται υπό τη μορφή δείγματος εικόνας, ήχου ή εισαγωγικού κειμένου.

Η Οργάνωση της ψηφιακής βιβλιοθήκης

• Η πληροφορία που περιέχεται στη συλλογή χωρίζεται σε οχτώ κύριες κατηγορίες:

1 Μουσικά όργανα 5 Βιβλιογραφία

2 Τραγούδια 6 Μουσική αποδοχή

3 Χοροί 7 Κείμενα

4 Συνθέτες 8 εικονική περιήγηση

• Οι περισσότερες από τις παραπάνω κατηγορίες υποδιαιρούνται σε αντικείμενα.

• Κάθε αντικείμενο περιέχει ένα σύνολο τεχνουργημάτων τα οποία κατηγοριοποιούνται σε διαφορετικά θέματα όπως ήχος, εικόνα, κείμενο.

Διασύνδεση

• Δημιουργία ενός καταλόγου των ονομάτων των αντικειμένων για τα οποία υπάρχει πληροφορία στη ψηφιακή βιβλιοθήκη.(λέξεις-κλειδιά).

• Διάκριση των αναφορών των παραπάνω λέξεων κλειδιών σε όλα τα κείμενα που παρουσιάζονται στη ψηφιακή βιβλιοθήκη. (χαρτογράφηση μέσω της ευρετηρίασης όλων των κειμένων ).

• Παρουσίαση των λέξεων κλειδιών που βρίσκονται σε ένα κείμενο με τη μορφή υπερσυνδέσμου.

• Ενεργοποίηση της παρουσίασης των σχετικών συνδέσμων.

Συμπεράσματα

• Συνθετότητα σχεδίασης διεπιστημονικών ψηφιακών συλλογών ανθρωπιστικών επιστημών.

• Δυνατότητα αποτελεσματικής ένταξης νέων πόρων σε μια πολυδιάστατη συλλογή.

• Μέσω των αρχείων υπερμέσων βελτιώνεται η ικανότητα του χρήστη για πρόσβαση και διαντίδραση με τη συλλογή ως σύνολο.

• Αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την εκδοτική διαδικασία η οποία:

- επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μιας κεντρικής ολοκληρωμένης εργασίας η οποία έχει σχετικά παγιωθεί ανά το χρόνο.

Στροφή από το βιβλίο ως πρωταρχική τεχνολογία για την ανάπτυξη επιστημονικών εκδόσεων στα ηλεκτρονικά μέσα.• Οι γενόμενες εκδόσεις φέρουν ομοιότητες με τις

προγενέστερες τους : - Διατηρούν την αντίληψη ενός ολοκληρωμένου έργου

- Δημιουργούνται από ένα συντάκτη ή από μια ομάδα συγγραφέων υπό τη καθοδήγηση μιας συντακτικής επιτροπής.

• Τέτοιου είδους εκδόσεις δεν επιτρέπονται για πιο σύνθετους τύπους πληροφοριακών αναγκών.

• Προγράμματα όπως το πρόγραμμα Θερβάντες, παραμένουν πάντα ανοιχτά και δύσκολα περιορίζονται σε ένα κλειστό σύνολο επιστημονικών απόψεων.

• Οι συντελεστές είναι περισσότερο μεμονωμένοι ερευνητές που ακολουθούν τις δικές τους μοναδικές ιδέες.