245ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑΑναλυτικό Πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής.Σκοπός του Πλαισίου Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής.Σκοπός του Πλαισίου Αναλυτικού Προγράμματος1Ειδικής Αγωγής (Π.Α.Π.Ε.Α.) είναι η υποστή-ριξη των Ατόμων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΑμΕΕΑ), ώστε να προαχθούν σωματικά,νοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά στο βαθμό που οι δυνατότητες τουςεπιτρέπουν και τελικά να ενταχθούν στο σχολικό και στο κοινωνικό περιβάλλον, μέσα σε κλίμαισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους.Ειδικότεροι σκοποί του ΠΑΠΕΑ κατά περιοχές είναι οι εξής:

Α) Σχολική ετοιμότητα:Τα παιδιά– Να αναπτύξουν την ικανότητα επικοινωνίας με τον προφορικό λόγο ή με άλλες εναλλακτικές

μορφές επικοινωνίας.– Να αναπτύξουν ψυχοκινητικές δεξιότητες.– Να καλλιεργήσουν τις νοητικές τους δυνατότητες.– Να οργανώσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο.– Να αποκτήσουν ετοιμότητα για την ομαλή εισαγωγή τους στις βασικές σχολικές δεξιότητες.

Β) Βασικές σχολικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες:Τα παιδιά– Να κατακτήσουν τους μηχανισμούς ανάγνωσης γραφής και κατανόησης κειμένου.– Να κατανοήσουν τις βασικές μαθηματικές έννοιες και πράξεις.– Να χρησιμοποιούν τις σχολικές δεξιότητες για την σχολική και την κοινωνική τους ένταξη.

Γ) Κοινωνικές δεξιότητες και προσαρμογή στο περιβάλλον:Τα παιδιά– Να γνωρίσουν το φυσικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον.– Να αποδεχτούν το περιβάλλον τους και να γίνουν αποδεκτά από αυτό.– Να φτάσουν στο ανώτερο δυνατό επίπεδο αυτονομίας.

Δ) Δημιουργικές δραστηριότητες:Τα παιδιά– Να βιώσουν τη χαρά της δημιουργίας και της αισθητικής απόλαυσης.– Να εμπεδώσουν τις σχολικές δεξιότητες.– Να αξιοποιούν σωστά τον ελεύθερο χρόνο.

Ε) Προεπαγγελματική ετοιμότηταΤα παιδιά– Να οργανώσουν την προσωπικότητά τους.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 245

– Να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους.– Να αναπτύξουν προεπαγγελματικές δεξιότητες.– Να προσανατολιστούν επαγγελματικά.

Μεθοδολογικές οδηγίεςΠροϋπόθεση για την αποτελεσματική εφαρμογή του ΠΑΠΕΑ είναι η τήρηση συγκεκριμένης δι-δακτικής μεθοδολογίας, η οποία περιλαμβάνει κυρίως.Α) Συστηματική εμπειρική παρατήρηση των μαθησιακών προβλημάτων.Β) Άτυπη παιδαγωγική ξιολόγηση των παιδιών, καταγραφή και εκτίμηση της μαθησιακής ετοιμό-

τητας των δυνατοτήτων, των δυσκολιών και των εκπαιδευτικών αναγκών.Γ) Επιλογή των διδακτικών στόχων και σχεδιασμό των διδακτικών προγραμμάτων.Δ) Ένταξη σύγχρονων στρατηγικών, μέσων και διδακτικών μεθόδων κατά την υλοποίηση των δι-

δακτικών προγραμμάτων.Ε) Αξιολόγηση και καταγραφή της προόδου των μαθητών και επανατροφοδότηση των διδακτικών

προγραμμάτων.

246 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΕΑΕ

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 246

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Ικανότητα ακρόασης

2. Συμμετοχή σε διάλογο

3. Δομή του λόγου

Το παιδί είναι ικανό– Να ακροάται τον ομιλητή.

– Να παρακολουθεί και να κατα-νοεί συζητήσεις.

– Να εκτελεί προφορικές εντο-λές και να ακολουθεί οδηγίες.

– Να αντιδρά με κριτική διάθεσησε όσα ακούει.

– Να απαντά σε ερωτήσεις.

– Να κάνει ερωτήσεις.

– Να συνομιλεί με ένα πρόσωπο.

– Να συμμετέχει στην συζήτησηομάδας.

– Να διατυπώνει απλές προτά-σεις.

– Συμμετοχή σε ποικίλες, απλές καισύντομες γλωσσικές δραστη ριό -τητες, π.χ. ιστορίες, διηγήσεις, παρα-μύθια, κου κλο θ έ α τρο, δρα μα το ποι-ήσεις, ανακοινώσεις, σε συνδυασμόδραστηριότητες ανά κλησης στημνήμη όσων είδα και άκουσα.

– Παρακολούθηση στην τάξη ζων-τανών ή μαγνητοφωνημένων καιμαγνητοσκοπημένων συζητήσεωνκαι έλεγχος κατανόησής τους.

– Εκτέλεση απλών και σύνθετωνεντολών. Π.χ. «Πήγαινε στον πί-νακα», «Πάρε την πλαστελίνη καιφτιάξε ένα κουλουράκι».

– Σχολιασμός προσώπων, κατα-στάσεων κτλ. που περιλαμβάνον-ται σε διηγήσεις, ιστορίες κτλ.που ακούει.

– Απαντήσεις σε ερωτήσεις απλέςή διπλής επιλογής και σε ερωτή-σεις που απαιτούν επεξήγηση.

– Με κατάλληλο προβληματισμό,το παιδί κάνει ερωτήσεις και ζητάδιευκρινίσεις.

– Απλές συνομιλίες με το δάσκαλοή με ένα συμμαθητή του, για συγ-κεκριμένο θέμα ή αντικείμενο.

– Συμμετοχή σε ομαδικές συζητή-σεις με εκδήλωση ενδιαφέρον-τος για απόψεις των άλλων,αποφυγή αντιδικιών, τήρηση κα-νόνων διαλόγου και συμμετοχήστη λήψη αποφάσεων.

– Διατύπωση προτάσεων τουΤύπου ΥΡ (εγώ πεινάω), ΥΡΑ(εγώ έφαγα το φαγητό μου).

– Εμπλουτισμός απλών προτά-σεων με τοπικούς, χρονικούς,

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΑ. 1η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικού λόγου

247ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΡΧΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 247

248 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

4. Προαγωγή του προφορικούλόγου

– Να διατυπώνει σύνθετες προ-τάσεις.

– Να αναδομεί τις προτάσεις.

– Να παράγει προτάσεις.

– Να κατανοεί και να παράγειπροφορικό λόγο.

– Να εμπλουτίζει τον προφορικόλόγο με χρήση νέων λέξεωνκαι σύνθεση προτάσεων.

– Να χρησιμοποιεί εκφράσειςτης καθημερινής ζωής.

– Να παρατηρεί και να περιγρά-φει.

– Να εκφράζεται με ρόλους.

επιθετικούς προσδιορισμούς.Π.χ. Το μεσημέρι που θα πάω στοσπίτι θα δω τον παππού μου.

– Μετατροπή προτάσεων από τονενικό στον πληθυντικό, από τουςπαροντικούς σε παρελθόντες ήμελλοντικούς χρόνους των ρη-μάτων και από κατάφαση σε άρ-νηση ή ερώτηση.

– Απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως:τι; τι λογής; πού; πότε; πώς;

– Ακροάσεις ιστοριών, διηγήσεωνκτλ. ζωντανών ή μαγνητοφωνη-μένων και έλεγχος της κατανόη-σης του περιεχομένου τους.Περιγραφές εικόνων, γεγονότωνκαι καταστάσεων. Παιχνίδια συμ-βολικά, φανταστικά, εξερεύνη-σης, που σχετίζονται με τηνανάπτυξη του συμβολικού επιπέ-δου της γλώσσας, π.χ. «οι αστρο-ναύτες στο διάστημα».

– Χρησιμοποίηση νέων λέξεων καισύνδεση προτάσεων για την πα-ραγωγή νοηματικά δεδομένουλόγου. Γίνονται κατάλληλες πα-ρεμβάσεις στις διηγήσεις καιανακοινώσεις του παιδιού. Π.χ.Ερωτήσεις: Τι είδες στην τηλεό-ραση χθες; Πώς ήταν ντυμένες οιχορεύτριες;

– Ανταλλαγή χαιρετισμών, φιλο-φρονήσεων, συστάσεων και επι-κοινωνία με το τηλέφωνο.

– Παρατήρηση και περιγραφή σκη-νών από τη φύση, την καθημε-ρινή ζωή πραγματικών ήφανταστικών προσώπων και γε-γονότων. Π.χ. η βροχή, ο παπ-πούς, τα γενέθλια κτλ.

– Υπόδηση ρόλων με αναπαρά-σταση σκηνών της καθημερινήςζωής. Π.χ. το πρωινό ξύπνημα, το

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 248

249ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

5. Βασικό λεξιλόγιο.

– Να εκφράζει τις προσωπικέςτου απόψεις.

– Να εκφράζει τα συναισθήματάτου.

– Να αφηγείται ιστορίες και γε-γονότα.

– Να αρθρώνει σωστά.

– Να ονομάζει τα μέλη του σώ-ματος.

– Να ονομάζει αντικείμενα καισυσκευές του σχολικού περι-βάλλοντος.

– Να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο πουσυνδέεται με το οικογενειακό,σχολικό, κοινωνικό και φυσικόπεριβάλλον.

– Να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο κα-τάλληλο για τις κοινωνικές τουσχέσεις.

– Να χρησιμοποιεί λέξεις καισύμβολα για προστασία και αυ-τόνομη μετακίνηση.

πρωινό ρόφημα, το ντύσιμο, η με-τάβαση στο σχολείο κτλ.

– Εκφράζει προφορικά απόψειςπου συνδέονται με πρόσωπα, γε-γονότα, καταστάσεις από το πε-ριβάλλον του ή από διηγήσεις,ιστορίες κτλ. που ακούει ζωντα-νές ή μαγνητοφωνημένες.

– Έκφραση θετικών ή αρνητικώνσυναισθημάτων και αναγνώρισητων διαθέσεων των άλλων.

– Αφήγηση παραμυθιών, ιστοριών,ανεκδότων, που ζωντανεύουν μεδραματοποιήσεις και κουκλοθέα-τρο.

– Ασκήσεις που δυναμώνουν ταόργανα αναπνοής, διορθώνουντις κινήσεις των γλωσσικών ορ-γάνων και βελτιώνουν την έκ-φραση και την άρθρωση τουπαιδιού.

– Ονομασία μελών του σώματος,π.χ. χέρια, πόδια, μάτια, αυτιά,μύτη, γόνατο, πατούσα, κτλ.

– Ονομασία αντικειμένων σχολικήςζωής, π.χ. σάκα, μολύβι, τετρά-διο, σβηστήρα, θρανίο, τηλεό-ραση, βίντεο.

– Χρησιμοποίηση λέξεων που συν-δέονται με εικόνες, παραστάσειςκαι εμπειρίες του παιδιού από τηνεπαφή του με το περιβάλλον.Π.χ. Χθες πήγαμε εκδρομή στοδάσος.

– Χρησιμοποίηση λεξιλογίου πουσυνδέεται με κοινωνικές σχέ-σεις, π.χ. χαιρετισμοί, ευχαρι-στίες, συστάσεις, ευχές, κτλ.

– Αναγνώριση και χρήση λέξεων,οπτικών και ακουστικών σημάτωνπ.χ. «δηλητήριο», «προσοχή»,«κίνδυνος», «φωτιά», «είσοδος»,«έξοδος κινδύνου», «στάση»,

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 249

250 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

6. Εναλλακτικές μορφές επικοι-νωνίας.

– Να χρησιμοποιεί λεξιλόγιοσχετικό με τα επαγγέλματα.

– Να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο σχε-τικό με τον ελεύθερο χρόνο.

– Το τυφλό παιδί:Να ξέρει το Braille και άλλεςμορφές επικοινωνίας.

– Το κωφό παιδί:Να ξέρει προφορική και νοημα-τική γλώσσα και άλλες μορφέςεπικοινωνίας.

– Το παιδί με νοητική καθυστέ-ρηση:Να επικοινωνεί χρησιμοποιών-τας τις νέες τεχνολογίες.

– Το παιδί με εγκεφαλική βλάβη:Να ξέρει ειδικούς γλωσσικούςκώδικες και τεχνικές επικοινω-νίας με την χρήση νέων τεχνο-λογιών.

«Μετρό», «Toilet», «W.C.»,«Stop», κτλ.

– Χρησιμοποίηση λέξεων που ανα-φέρονται στη γνώση των επαγ-γελμάτων και στην εργασία π.χ.«ωράριο καταστημάτων», «ξυ-λουργός», «ταξιτζής», κ.ά.

– Χρησιμοποίηση λέξεων που συν-δέονται με την ψυχαγωγία, τασπορ, τις δημιουργικές απασχο-λήσεις και τις πολιτιστικές εκδη-λώσεις, π.χ. κολύμπι, ορειβασία,συναυλία κ.α.

– Χρήση του Braille και της γραφο-μηχανής βλεπόντων. Περιγραφήεικόνων από μαγνητοφωνημένεςκασέτες και Η/Υ. Π.χ. «Τώραβλέπω ένα ποτάμι με κροκόδει-λους».

– Χρήση χειλεανάγνωσης δακτυλι-κού αλφαβήτου, νοηματικήςγλώσσας, για περιγραφή εν-νοιών. Απαντήσεις σε ερωτήσειςακουόντων και κωφών με προ-φορική ή νοηματική γλώσσα.

– Χρησιμοποίηση βασικού λεξιλο-γίου επικοινωνίας με χρήση πο-λυμέσων, όπως είναι ο Η/Υ, π.χ.το παιδί συνθέτει εικόνες με πλη-κτρολόγηση στον Η/Υ (ΘρανίοP.C).

– Χρήση Η/Υ με μεγάλα πλήκτρα ήειδικές προσαρμογές στο πλη-κτρολόγιο, π.χ. πληκτρολόγια μετον αγκώνα ή ειδική κάσκα.Απαντήσεις σε ερωτήσεις με τηνχρήση Makaton, Bliss symbolsκτλ.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 250

251ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Ψυχοκινητικότητα – Να αναγνωρίζει την εικόνα τουσώματός του.

– Να γνωρίζει τον εαυτό του καινα αισθάνεται επαρκές.

– Να σταθεροποιήσει την πλευ-ρίωση του.

– Να βιώνει με το σώμα του τοχώρο.

– Να γνωρίζει το χρόνο και τορυθμό.

– Να εκτελεί αδρές κινήσεις.

– Αναγνώριση του σώματος καιτων μελών του σε κίνηση, ισορ-ροπία, ένταση, χαλάρωση, ανα-πνοή κτλ. Π.χ. Παρατήρηση τουσώματος στον καθρέφτη, ταύ-τιση του προσώπου με τη φωτο-γραφία του και παράλληληακρόαση της φωνής του από κα-σετόφωνο, Βίντεο κτλ.

– Ασκήσεις και παιχνίδια στα πλαί-σια των οποίων δίνονται ευκαι-ρίες να βιώνει επιτυχίες. Π.χ.«τυφλόμυγα», «γύρω γύρωόλοι», «πλύσιμο χεριών», κτλ.

– Ασκήσεις με κινήσεις από αρι-στερά προς τα δεξιά και αντί-στροφα και προσανατολισμούστο χώρο. Π.χ. Δεξιά το δεξί σουπόδι, σήκωσε το αριστερό σουχέρι, πιάσε το αριστερό σου αυτίμε το δεξί σου χέρι.

– Διαδρομές με συγκεκριμένα ση-μεία αναφοράς. Ομαδικές δραστη-ριότητες, ελεύθερες και κατευ θυ-νόμενες, για να συνειδητοποιήσειςτη θέση του σώματός του σεσχέση με τα πρόσωπα και τα αντι-κείμενα και αντίστροφα. Συνειδη-τοποίηση των κατευθύνσεων: απόπάνω προς τα κάτω, από αριστεράπρος τα δεξιά κτλ. Π.χ. παιχνίδιαστην παιδική χαρά (τραμπάλα,μύλος, σαρανταποδαρούσα κ.ά.).

– Περιγραφές διηγήσεων με χρο-νική διαδοχή και χρήση εννοιών:πριν (παρελθόν), τώρα (παρόν),μετά (μέλλον). Π.χ. Περιγραφήμιας εκδρομής. Ελεύθερες κινή-σεις στο χώρο. Π.χ. Ρυθμικά χτυ-πήματα χεριών, ποδιών μεσυνοδεία ταμπουρίνου, βάδισμαμε συνοδεία μουσικής κτλ.

– Γενικές κινήσεις του σώματος.

Α. 2η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανάπτυξη δεξιοτήτων ψυχοκινητικότητας

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 251

252 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να εκτελεί λεπτές κινήσεις.

Π.χ. Βάδισμα, τρέξιμο, πήδημα,χοροπήδημα, έρπυση, κύλημα,ισορροπίες, βάδισμα σε δοκό, γο-νάτισμα, κάθισμα, ύπτια θέσηκτλ. Διαδρομές με εμπόδια, π.χ.ανέβασμα / κατέβασμα σκάλας,σκαρφάλωμα, πέρασμα κάτωαπό έπιπλα, μέσα από τούνελκτλ.

– Λειτουργικές κινήσεις: πιάσιμο,μετακίνηση αντικειμένων,άνοιγμα-κλείσιμο, τύλιγμα-ξετύ-λιγμα-ξέφτισμα, κινήσεις αυτοε-ξυπηρέτησης και καλλωπισμού.Χρησιμοποίηση εργαλείων: ψα-λίδι, μαχαίρι, σφυρί, πένσα, κα-τσαβίδι. Συναρμολογήσεις: παζλ,συναρμολογούμενα παιχνίδια.Ασκήσεις συλλογής και διαχωρι-σμού διαφόρων αντικειμένων.Π.χ. Συλλογή καρπών, μολυβιών,καρφιών κτλ. Χρησιμοποίησηγραφικών μέσων π.χ. δακτυλομ-πογιές, μολύβια, μαρκαδόροι,στυλό, κιμωλίες. Γυμναστική καρ-πού-δακτύλων, παιχνίδια σκιώνμε τα χέρια, παίξιμο μουσικώνοργάνων. Κινήσεις οπτικοκινητι-κού συντονισμού. Π.χ. Πέταγμα-πιάσιμο μπάλας, παιχνίδι πινγκπονγκ, βόλεϊ, μπάσκετ, ποδό-σφαιρο κτλ.

Α. 3η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανάπτυξη δεξιοτήτων Συναισθηματικής οργάνωσης

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Η αυτοεικόνα – Να αγαπά και να φροντίζει τονεαυτό του.

– Ασκήσεις καθημερινής περιποί-ησης και φροντίδας του εαυτούτου. Π.χ. το παιδί αγαπά καιφροντίζει την καθαριότητα και

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 252

253ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Ενδιαφέρον για μάθηση

3. Συνεργασία με άλλους.

– Να αντιμετωπίζει αποτελεσμα-τικά τα προβλήματά του.

– Να έχει θετικό αυτοσυναί-σθημα.

– Να ενδιαφέρεται για νέες πλη-ροφορίες.

– Να συνειδητοποιήσει τη σπου-δαιότητα της μάθησης.

– Να συμμετέχει σε σχολικέςδραστηριότητες.

την υγιεινή: των δοντιών, των χε-ριών, των ποδιών, των μαλλιώντου. κ.τ.δ.

– Ασκήσεις αποδοχής της στήριξηςκαι της βοήθειας που του δίνεται.Π.χ. το παιδί δέχεται να παρακο-λουθήσει υποστηρικτικά εξατομι-κευμένα διδακτικά προγράμματαστην ειδική τάξη, συνεργάζεταιμε τον λογοπεδικό, την φυσικο-θεραπευτική κ.α.

– Ασκήσεις αποδοχής των φυσι-κών αδυναμιών και της χρήσηςτεχνικών μέσων. Π.χ. το παιδίξέρει το πρόβλημά του, μαθαί-νει και δέχεται να φορά σιδε-ράκια για να ισιώσουν ταδόντια του, «σαμάρι» στηνπλάτη, ανατομικά παπούτσια,γυαλιά κ.α., για να διορθώσειμια φυσική δυσκολία.

– Ασκήσεις ανεύρεσης και συλλο-γής νέων πληροφοριών, για διά-φορα θέματα. Π.χ. το παιδίψάχνει σε βιβλία, εφημερίδες,περιοδικά κ.τ.ο. και βρίσκει πλη-ροφορίες για τη ζωή του Μ. Αλε-ξάνδρου.

– Ασκήσεις αξιολόγησης και εκτί-μησης των μαθησιακών δεδομέ-νων. Π.χ. το παιδί αξιολογεί καιεκτιμά τα μαθησιακά δεδομέναπου περιλαμβάνονται στην ενό-τητα «Ο Μότσαρτ», (η μουσική, ηπροσπάθειά του στη ζωή, ταέργα του κ.α.).

– Ασκήσεις κοινής εργασίας στηζωγραφική, στο κολάζ, στηναριθμητική, στη γυμναστική κ.α.Π.χ. το παιδί συνεργάζεται μεσυμμαθητές του και κάνει κολάζμε θέμα «η γειτονιά μου».

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 253

254 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να συμμετέχει σε εξωσχολι-κές δραστηριότητες.

– Συμμετοχή σε γιορτές συμμαθη-τών, επισκέψεις σε μουσεία μετους γονείς, εκδρομές, κατασκή-νωση κ.α. Π.χ. παίζει μπάσκετστο γήπεδο της γειτονιάς του,ανταποκρίνεται στις προσκλή-σεις των συμμαθητών του όταντο καλούν σε πάρτι. Κ.τ.λ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β). ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Προαπαιτούμενες δεξιότητες για τη γλώσσα και τα μαθηματικά

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Προαναγνωστικό στάδιο – Να αντιλαμβάνεται οπτικά ερε-θίσματα.

– Να αντιλαμβάνεται ακουστικάερεθίσματα.

– Να προσέχει οπτικά και ακου-στικά ερεθίσματα.

– Να θυμάται άμεσα οπτικά καιακουστικά ερεθίσματα.

– Να συνδέει τον προφορικό μετον γραπτό λόγο

– Παρατήρηση, ονομασία αντικει-μένων, εικόνων, σχεδίων και σχη-μάτων και επισήμανσηομ οι οτήτων και διαφορών. Π.χ. τοπαιδί βλέπει κάρτες με γεωμε-τρικά σχήματα και βρίσκει όμοια.

– Ασκήσεις διάκρισης φυσικών καιτεχνητών ήχων. Παιχνίδια εντο-πισμού της ηχητικής πηγής. Π.χ.το παιδί απαντά όταν καλείται μετο όνομά του. Αναγνωρίζει τηνκόρνα αυτοκινήτου που περνάέξω από το σχολείο κτλ.

– Επαναλήψεις με ορισμένη ή τυ-χαία σειρά ακολουθίας λέξεων,αντικειμένων κτλ. που βλέπει ήακούει. Π.χ. «σχολείο, σπίτι, δρό-μος, τώρα», «μολύβι, παπούτσι,βάζο νερό» κ.α.

– Ασκήσεις μνήμης με σειρές απόοπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.Π.χ. σειρές εικόνων, σχεδίων,σχημάτων, αριθμών, φθόγγων,συλλαβών και λέξεων.

– Παραγωγή και γραφή στον πίνακαπροτάσεων. Ασκήσεις κατανόη-σης της χωροχρονικής σχέσηςτων λέξεων. Π.χ. το παιδί ταυτίζειλέξεις με αντικείμενα, γράφει τοόνομά του στον πίνακα κ.α.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 254

255ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Προγραφικό στάδιο. – Να αγαπά το βιβλίο.

– Να βιώνει διαδρομές.

– Να χρησιμοποιεί γραφικά μέσα.

– Να γράφει με τη σωστή φορά.

– Να προσανατολίζεται στοχώρο και στο χρόνο.

– Να συγκρίνει μεγέθη.

– Να ταξινομεί αντικείμενα.

– Διάβασμα από ενήλικα στα παι-διά εικονογραφημένων βιβλίων.Συλλογή δικών τους εργασιών σεντοσιέ με μορφή βιβλίου κτλ.

– Εκτέλεση διαδρομών που έχουνσχεδιαστεί στο έδαφος ως σχή-ματα γραμμών. Γεωμετρικώνσχημάτων και γραμμάτων. Π.χ. τοπαιδί περπατά πατώντας ένα, ένατα γράμματα του ονόματός του.

– Γραφή σχεδίων, σχημάτων, γραμ-μάτων κτλ. Με ποικίλα γραφικάμέσα, π.χ. δακτυλομπογιές, πινέλα,μαρκαδόροι, μολύβια, κιμωλίες.

– Εκτέλεση διαδρομών με το δεί-κτη του δεξιού χεριού, αναλό-γως. Π.χ. το παιδί γράφει με τοδάκτυλο σε χαρτί ή σε αδρή επι-φάνεια από αριστερά προς ταδεξιά, από πάνω προς τα κάτωκαι από κάτω προς τα πάνω. Π.χ.το παιδί συμπληρώνει εικόνεςενώνοντας διακεκομμένες γραμ-μές ή τελείες.

– Ασκήσεις-παιχνίδια με τις έννοιεςπάνω-πάνω από, κάτω-κάτω από,πριν-πριν από, μετά-μετά από,δίπλα, περίπου, ανάμεσα κτλ. Με-τρήσεις μεγεθών, χώρου, χρόνου,βάρους, όγκου

– Ασκήσεις-παιχνίδια μέτρησης,ζύγισης και σύγκρισης, με βάσητις έννοιες: ίσο, μεγαλύτερο από,μικρότερο από, βαρύ – βαρύτεροαπό, ελαφρύ – ελαφρύτερο από.Π.χ. το παιδί μετρά και συγκρίνειξυλάκια, κύβους κ.ά. ζυγίζειφρούτα στη ζυγαριά κτλ.

– Ταξινομήσεις αντικειμένων, σχημά-των κτλ. Με βάση το χρώμα, τοσχήμα, το μέγεθος κ.τ.ο. Π.χ. τοπαιδί ταξινομεί ξύλινους πολύχρω-μους κύβους, με κριτήρια το χρώμα,το χρώμα και το μέγεθος κτλ.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 255

256 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Μηχανισμός ανάγνωσης καιγραφής

– Να αναγνωρίζει, να εκφέρεικαι να γράφει τα φωνήεντα.

– Να αναγνωρίζει, να εκφέρεικαι να γράφει τα σύμφωνα.

– Να διαβάζει, να αναλύει και νασυνθέτει συλλαβές.

– Να διαβάζει και να γράφει λέ-ξεις.

– Να διαβάζει και να γράφει προ-τάσεις.

– Ασκήσεις-παιχνίδια αναγνώρι-σης, εκφοράς και γραφής τωνφωνηέντων. Π.χ. το παιδί ανα-γνωρίζει, λέει και γράφει στον πί-νακα, στο χαρτί, με πλαστελίνηφωνήεντα που του ζητούνται.

– Ασκήσεις-παιχνίδια αναγνώρι-σης, έκφρασης και γραφής τωνσυμφώνων. Π.χ. το παιδί ανα-γνωρίζει, λέει και γράφει στον πί-νακα, στο χαρτί, με πλαστελίνησύμφωνα που του ζητούνται.

– Ασκήσεις-παιχνίδια σύνδεσηςσυμφώνων με φωνήεντα και πα-ραγωγής συλλαβών. Π.χ. με = με,λα = λα, κα = κα, το = το κτλ.

– Ασκήσεις-παιχνίδια σύνδεσηςσυλλαβών και παραγωγής λέ-ξεων. Π.χ. νερό = νερό, μαμά =μαμά.

– Ασκήσεις-παιχνίδια σύνδεσηςλέξεων και παραγωγής προτά-

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να βάζει αντικείμενα σε σει-ρές.

– Να αντιστοιχίζει αντικείμενα.

– Να γνωρίζει το αμετάβλητοτης ύλης.

– Σειροθέτηση αντικειμένων μεανιούσα ή κατιούσα τάξη και μεκριτήριο το μέγεθος, το ύψος καιτο πάχος. Π.χ. το παιδί βάζει σεσειρά κούκλες με βάση το ύψος,το μέγεθος κτλ.

– Αντιστοιχίσεις αντικειμένων έναπρος ένα, π.χ. ανθοδοχεία καιλουλούδια.

– Ασκήσεις-παιχνίδια μετασχηματι-σμού και διατήρησης της ύλης μεδιάφορα υλικά (π.χ. άμμο, νερό,πλαστελίνη κ.α.). Π.χ. το παιδίβάζει χρωματιστό νερό σε ποτή-ρια διαφορετικών διαστάσεων.Κάθε φορά παρατηρεί και σημει-ώνει τη στάθμη του νερού.

Β. 2η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες στην Ανάγνωση και την Γραφή

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 256

257ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Γραπτός λόγος ως μέσον επι-κοινωνίας

– Να διαβάζει, να κατανοεί καινα γράφει απλό κείμενο μέχρι5 στίχους.

– Να διαβάζει κείμενα, με κανο-νικό ρυθμό και χωρίς λάθη.

– Να κατανοεί και να αποδίδει τοπεριεχόμενο του κειμένου.

– Να γράφει κείμενα.

– Να γράφει ό,τι σκέφτεται τη-ρώντας τους συντακτικούς καιγραμματικούς κανόνες.

σεων. Π.χ. νερό θέλω = θέλωνερό. Κατίνα, Η, καλή είναι = ΗΚατίνα είναι καλή.

– Ασκήσεις ανάγνωσης και κατα-νόησης κειμένου. Π.χ. το παιδίδιαβάζει ένα κείμενο και ο δά-σκαλος ζητά να πει ό,τι κατάλαβεή κάνει ερωτήσεις για να διαπι-στώσει αν το παιδί κατάλαβε ήόχι το νόημα. Ο δάσκαλος διη-γείται μια σύντομη ιστορία καιζητά από το παιδί να γράψει με 5προτάσεις ό,τι κατάλαβε κτλ.

– Σιωπηρή ή μεγαλόφωνη ανά-γνωση κειμένου. Π.χ. το παιδί δια-βάζει κείμενα από βιβλία,περιοδικά, εφημερίδες κ.τ.ο. Ο δά-σκαλος ελέγχει την άρθρωση, τονρυθμό, την ταχύτητα, τα λάθη κτλ.

– Ασκήσεις ανάγνωσης κειμένουκαι απόδοσης του περιεχομένουτου. Π.χ. το παιδί διαβάζει το πα-ραμύθι «Τα τρία γουρουνάκια»και λέει τι κατάλαβε ή βάζει τίτλοσε ένα κείμενο που διάβασε κτλ.

– Αντιγραφή και γραφή με υπαγό-ρευση κειμένου, γραπτή περιγραφήεικόνας, ολοκλήρωση ημιτελώνιστοριών κ.α. Π.χ. το παιδί γράφει γιατην άνοιξη βλέποντας μια εικόνα τηςφύσης και την άνοιξη.

– Τήρηση ημερολογίου, «Σκέφτο-μαι και γράφω» κ.τ.ο. Π.χ. τοπαιδί κρατά ημερολόγιο της ανά-πτυξης του φασολιού που έχειφυτέψει στην γλάστρα.

Β. 3η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μαθηματικές δεξιότητες

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Μαθηματικές έννοιες – Να μετρά και να αισθητοποιείτους αριθμούς ως το 100.

– Ασκήσεις μέτρησης και αισθητο-ποίησης των αριθμών από το 1 ως

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 257

258 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να αισθητοποιεί αριθμούς ωςτο 1.000.

– Να βρίσκει το 1/2 και το 1/4.

– Να χρησιμοποιεί το μέτρο.

– Να γνωρίζει τα είδη των γραμ-μών.

– Να λέει την ώρα.

το 100 με αντικείμενα. Π.χ. τοπαιδί μετρά 10 ξυλαράκια ή του-βλάκια και τα βάζει μέσα σε κουτί.Μετά ανά 10 τα τουβλάκια μέχρινα φτάσει στο 100 και στη συνέ-χεια φτιάχνει ένα κατασκευαστικόσύνολο, π.χ. ένα αεροπλάνο.

– Ασκήσεις μέτρησης και αισθητο-ποίησης των αριθμών μέχρι το1.000 με αντικείμενα και σύμ-βολα. Π.χ. το παιδί αριθμεί με-τρώντας φασόλια που βάζει ήβγάζει ένα ένα σε σακούλι. Φτιά-χνει δέκα ίσα σύνολα με 100 ξυ-λάκια κάθε φορά.

– Ασκήσεις και παιχνίδια διαίρεσηςαντικειμένων, φρούτων κτλ. σεδύο ή τέσσερα κομμάτια. Π.χ. τοπαιδί κόβει ένα μήλο στη μέση μετο μαχαίρι. Κόβει με το ψαλίδιένα φύλλο χαρτί σε τέσσερακομμάτια κ.τ.ο.

– Ασκήσεις μέτρησης μήκους μεδεκαδικούς αριθμούς. Π.χ. τοπαιδί μετρά, σημειώνει και λέει τομήκος του τετραδίου του, τουθρανίου του κτλ. Μετρά το ύψοςτου κουκλοθέατρου, το δικό τουύψος κ.α.

– Ασκήσεις και παιχνίδια ανίχνευ-σης πάνω σε ευθείες, τεθλασμέ-νες, ανοιχτές και κλειστέςγραμμές. Π.χ. τα παιδιά περπα-τούν πάνω σε τεθλασμένηγραμμή το ένα πίσω από το άλλο,δίνουν τα χέρια και πιάνονται σεκύκλο κτλ.

– Ασκήσεις και παιχνίδια (ταυτί-σεις, ντόμινο, παζλ, ρυθμικά,κ.α.), με λεξιλόγιο της ώρας(ώρα, μισή, λεπτά κ.τ.ο.). Π.χ. «τοκουρδιστό ρολόι». Κάθε παιδίείναι μία ώρα. Ένα παιδί στέκεται

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 258

259ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Μαθηματικές πράξεις

– Να λέει τις μέρες, τους μήνεςκαι τις εποχές.

– Να υπολογίζει το βάρος

– Να μετρά και να υπολογίζει ταχρήματα.

– Να κάνει πρόσθεση και αφαί-ρεση.

– Να κάνει πολλαπλασιασμό καιδιαίρεση.

στη μέση του κύκλου και κάνειμε τα χέρια του τους δείκτες.

– Ασκήσεις και παιχνίδια χρόνου.Π.χ. το παιδί δείχνει στο ημερο-λόγιο ή γράφει στον πίνακα τηνημέρα, το μήνα, το έτος. Π.χ. Σή-μερα είναι Τρίτη 5 Μαΐου 1999).

– Ασκήσεις και παιχνίδια ζύγισηςαντικειμένων σε ζυγαριά. Π.χ. Τοπαιδί παίζει τον μανάβη και τουςπελάτες. Πουλά και αγοράζειμήλα, πατάτες, μπανάνες. Π.χ. 1κιλό μήλα, μισό κιλό μπανάνεςκ.ά.

– Ασκήσεις και παιχνίδια μέτρησηςκαι υπολογισμού χρημάτων. Π.χ.το παιδί πληρώνει ό,τι αγοράζειαπό το κυλικείο του σχολείουπ.χ. ένα κουλούρι κάνει 150δραχμές, δίνει διακόσιες δραχ-μές και παίρνει ρέστα 50. Κάνειταυτίσεις βάζοντας καρτέλες μετιμές στα είδη του παντοπωλείουτης τάξης κτλ.

– Ασκήσεις αισθητοποίησης τηςπρόσθεσης και της αφαίρεσης,με αντικείμενα και αριθμούς. Π.χ.το παιδί προσθέτει ή αφαιρείφρούτα (π.χ. έχω 10 μήλα, τρώωτα 4, πόσα έχω τώρα στο καλάθι).Κάνει πρόσθεση και αφαίρεσηοριζόντια (8 + 6 =, 15 + 23 =, 9 –4 =, 100 – 55 = κτλ) και κάθετα(8 15 9 100)+5 23 - 4 - 55

– Ασκήσεις και προβλήματα αισθη-τοποίησης του πολλαπλασιασμούκαι της διαίρεσης, με αντικείμενακαι αριθμούς. Π.χ. 5 x 3 =, 24 x 12=, 15: 3 =.Πήρα 3 κουλούρια με 50 δραχμέςτο ένα. Πόσα χρήματα θα δώσωστο κυλικείο; Μοιράζουμε 10 μπά-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 259

260 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να λύνει προβλήματα.

λες σε 5 παιδιά, δίνοντας από μίασε κάθε παιδί μέχρι να τελει-ώσουν και μετρούμε πόσες μπά-λες έχει κάθε παιδί.

– Προβλήματα με αγοροπωλησίααντικειμένων, υπολογισμού χρό-νου, διαχείρισης χρημάτων, αξιο-ποίησης του ελεύθερου χρόνου,κ.τ.ο. Π.χ. το παιδί επισκέπτεταιτο σούπερ μάρκετ και αγοράζειπράγματα που έχει προηγουμέ-νως καταγράψει σε χαρτί. Πλη-ρώνει στο ταμείο, ελέγχει ταρέστα, κρατεί την απόδειξη στοπορτοφόλι, μετρά τα χρήματαπου του έμειναν και σημειώνει σεένα τετράδιο τα χρήματα που τουέμειναν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ). ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ - ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΓ. 1η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες αυτονομίας στο περιβάλλον

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Αυτοεξυπηρέτηση – Να φροντίζει την ατομική τουυγεία.

– Να ντύνεται και να ξεντύνεται.

– Δραστηριότητες ατομικής υγιει-νής. Π.χ. περιποίηση του σώμα-τος: πλύσιμο χεριών,καθαριότητα και περιποίηση προ-σώπου, πλύσιμο δοντιών, περι-ποίηση μαλλιών, λουτρό, ντους.Χρήση προσωπικών ειδών υγιει-νής: ατομική πετσέτα, σαπούνι,οδοντόκρεμα-οδοντόβουρτσα,χτένι, βούρτσα μαλλιών, κρέμες,καλλυντικά. Αυτόνομη χρήσητουαλέτας (toilet training).

– Ντύνεται με τα κατάλληλα ρούχαανάλογα με την εποχή και τις και-ρικές συνθήκες. Φροντίζει για τηνκαθαριότητα των ρούχων και αλ-λάζει τακτικά εσώρουχα και κάλ-τσες. Μαθαίνει να δένει τακορδόνια των παπουτσιών. Μα-θαίνει να αγοράζει τα ρούχα του

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 260

261ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Προφύλαξη από κινδύνους.

– Να τρώει μόνο του.

– Να φροντίζει τη διατροφή του.

– Να κυκλοφορεί στο δρόμο μεασφάλεια.

– Να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζι-κής μεταφοράς.

– Να προφυλάσσεται από κινδύ-νους μέσα στο σχολείο και στοσπίτι.

– Να προφυλάσσεται από κινδύ-

και τα παπούτσια του. Μαθαίνεινα επιλέγει τα κατάλληλα μεγέθηκαι να φροντίζει για την περιποί-ηση και την τακτοποίησή τους.

– Πλένει τα χέρια του πριν και μετάτο φαγητό. Κάθεται σωστά στοτραπέζι. Χρησιμοποιεί σωστά τοπιρούνι, το κουτάλι, το μαχαίρι,το ποτήρι και την πετσέτα.

– Πλένει και καθαρίζει τα φρούτακαι τα λαχανικά. Παρασκευάζειαπλά φαγητά και ροφήματα.Δίνει παραγγελίες σε εστιατόριακαι ζαχαροπλαστεία. Φροντίζειγια τη σωστή διατροφή του. Απο-φεύγει την υπερβολική κατανά-λωση γλυκών και τροφίμων κτλ.

– Δραστηριότητες κυκλοφοριακήςαγωγής. Το παιδί μαθαίνει τα βα-σικά σήματα οδικής κυκλοφο-ρίας, τους φωτεινούςσηματοδότες, τους κανόνεςασφαλούς οδήγησης ποδηλάτουκαι την ασφαλή διέλευση οδώνκτλ.

– Το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιείτα μέσα μαζικής μεταφοράς:στάσεις προορισμοί δρομολο-γίων, εισιτήρια, σωστή συμπερι-φορά, αυτονομία στιςμετακινήσεις από και προς τοσχολείο και στο χώρο εργασίας.

– Δραστηριότητες και ασκήσειςπροφύλαξης από κινδύνους εσω-τερικού χώρου. Το παιδί μαθαίνεινα προφυλάσσεται από επικίνδυ-νες ουσίες (π.χ. απορρυπαντικά,καυστικά υγρά, εντομοκτόνα, δη-λητήρια, τοξικές ουσίες), από τηχρήση οινοπνευματωδών ποτών,ναρκωτικών ουσιών, καπνού κτλ.

– Δραστηριότητες με τις οποίες το

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:23 Page 261

262 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

νους σε χώρους έξω από τοσχολείο και το σπίτι.

– Να ζητάει και να προσφέρειβοήθεια, όταν χρειάζεται.

παιδί μαθαίνει να προφυλάσσεταιαπό: Ατυχήματα (π.χ. Ηλεκτρο-πληξία, εγκαύματα, πτώσεις,τραυματισμούς από αιχμηρά αν-τικείμενα κτλ.). Τις συνέπειες τηςπαρατεταμένης έκθεσης στονήλιο, στο κρύο και στην υγρασία.Την επαφή με τα ζώα (π.χ. τοπαιδί πλένει τα χέρια του ότανχαϊδέψει ένα ζώο). Την κατανά-λωση αλλοιωμένων φαγητώνκτλ.

– Δραστηριότητες με τις οποίες τοπαιδί μαθαίνει: Να καλεί στο τη-λέφωνο την άμεση δράση, τηνπυροσβεστική υπηρεσία, τις πρώ-τες βοήθειες κτλ. Να γνωστο-ποιεί τα συμπτώματα πόνου καιαδιαθεσίας. Να αντιμετωπίζει μι-κροατυχήματα (π.χ. τραύμα, έγ-καυμα, τσίμπημα εντόμων,αιμορραγία μύτης). Να καλεί τονδάσκαλο όταν ένας μαθητής χτυ-πήσει. Να χρησιμοποιείτο φαρ-μακείο του σχολείου, ότανχρειάζεται.

Γ. 2η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες κοινωνικής συμπεριφοράς

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Διαπροσωπικές σχέσεις – Να είναι καθαρό.

– Να εκφράζει φιλικά αισθήματαπρος τους άλλους.

– Το παιδί διατηρεί καθαρά: Τοσώμα, το πρόσωπο, τα χέρια, τανύχια, τη μύτη, τα ρούχα, τομπουφάν, το πουκάμισο, το παν-τελόνι, τις κάλτσες, τα εσώρουχακ.τ.ο. Τα πράγματά του (σάκα, τε-τράδια, βιβλία κ.α.). Το θρανίοτου. Το σχολείο. Το δωμάτιό του,την τουαλέτα κτλ.

– Το παιδί πλησιάζει με χαμόγελοκαι φιλική διάθεση τα άλλα παι-διά στο σχολείο, στο πάρκο, στηγειτονιά. Π.χ. Προσκαλεί παιδιά

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 262

263ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Συνεργασία με τους άλλους.

3. Κανόνες καλής συμπεριφο-ράς.

– Να βοηθά τους άλλους ότανέχουν ανάγκη.

– Να παίζει τηρώντας τους κανό-νες του παιχνιδιού.

– Να συμμετέχει στη λήψη απο-φάσεων.

– Να αναλαμβάνει τις ευθύνεςτου.

– Να είναι ευγενής όταν επικοι-νωνεί με άλλους.

στο σπίτι του όταν κάνει πάρτι,για παιχνίδι κτλ. Ή στο διάλειμμαγια να παίξουν ή στο γήπεδο ναπαίξουν ποδόσφαιρο κτλ.

– Δανείζει τα πράγματά του σταάλλα παιδιά όταν τα χρειάζον-ται. Βοηθά τα άλλα παιδιά ότανχρειάζονται. Βοηθά τα άλλα παι-διά να κάμουν μια εργασία ότανδυσκολεύονται. Βοηθά ένα ηλι-κιωμένο να περάσει το δρόμοόταν ανάβει ο πράσινος σηματο-δότης κτλ.

– Οργάνωση και εκτέλεση παιχνι-διών, με τα οποία το παιδί ασκεί-ται στην τήρηση κανόνων. Π.χ.«Τα σκλαβόπουλα», «τυφλό-μυγα» κ.α.

– Δραστηριότητες λήψης αποφά-σεων στην τάξη. Π.χ. το παιδί ψη-φίζει με κάλπες όταν εκλέγουναντιπρόσωπο της τάξης, ψηφίζειμε ανάταση του χεριού και βγά-ζουν την καλύτερη ζωγραφιάστην τάξη, συζητά και αποφασί-ζουν όλοι μαζί το μέρος που θαπροτείνουν να πάνε εκδρομή κτλ.

– Συλλογικές και ατομικές δραστη-ριότητες με υπεύθυνη συμμετοχήκαι δράση π.χ. το Παιδί αναλαμ-βάνει να κάμει μια εργασίακολάζ, να οργανώσουν μια εκδή-λωση, αναλαμβάνοντας υπεύ-θυνα ορισμένες υποχρεώσεις,αναλαμβάνει τις ευθύνες του γιατυχόν ανεπιθύμητη συμπεριφοράή αταξία ή ζημιές που γίνονταιστην τάξη κτλ.

– Με σχεδιασμένες δραστηριότη-τες το παιδί μαθαίνει: Να είναι ευ-γενικό και να χρησιμοποιεί λέξεις«ευχαριστώ», «παρακαλώ», «συ-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 263

264 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

4. Σεβασμός των δικαιωμάτωντων άλλων.

– Να εκτελεί πρόθυμα τις εντο-λές ή οδηγίες που του δίνον-ται.

– Να περιμένει τη σειρά του γιανα μιλήσει.

– Να σέβεται την γνώμη τωνάλλων.

– Να εκτιμά την εργασία τωνάλλων.

γνώμη», όταν επικοινωνεί με τοπροσωπικό του σχολείου, μετους ανθρώπους της γειτονιάς ήτης πολυκατοικίας του, με ταάλλα παιδιά του σχολείου καιτους συμμαθητές του, με τουςυπαλλήλους των καταστημάτωνπου ψωνίζει (π.χ. Περίπτερο,σούπερ μάρκετ). Να διατυπώνειμε διακριτικότητα και ευγένειατις απόψεις του όταν είναι δια-φορετικές από τις απόψεις τωνσυνομιλητών του κτλ.

– Δραστηριότητες-ασκήσεις εκτέ-λεσης οδηγιών: Το παιδί παίζειπαιχνίδια εκτέλεσης εντολών καιμηνυμάτων. Π.χ. «Πήγαινε στογραφείο και φέρε μια καρέκλα»,«Φώναξε τον Μιχάλη», «Δί-πλωσε το χαρτί στη μέση καιμετά ξαναδίπλωσέ το», «Πήγαινενα πλύνεις τα χέρια σου», κ.τ.ο.

– Δραστηριότητες και ασκήσεις, μετις οποίες το παιδί μαθαίνει: Ναμη διακόπτει τους άλλους ότανμιλούν. Να ζητά την άδεια για ναμιλήσει στην τάξη. Να περιμένειτη σειρά του για να μιλήσει ότανγίνεται συζήτηση στην τάξη κτλ.

– Το παιδί ασκείται: Να ακούει μεπροσοχή τα άλλα παιδιά όταν μι-λούν και να σέβεται τις απόψειςπου διατυπώνουν. Να συζητά ταθέματα της τάξης ή του σχολείουκαι να ανταλλάσσει απόψεις γιατη λήψη των αποφάσεων, χωρίςνα δυσανασχετεί, όταν ακούειαπόψεις που διαφέρουν από τιςδικές του.

– Η τάξη εκτελεί ατομικές ή ομαδι-κές εργασίες, τις οποίες το παιδίσχολιάζει και εκτιμά με διακριτι-κότητα. Π.χ. αναγνωρίζει και ση-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 264

265ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να διεκδικεί τα δικαιώματά τουμε διακριτικότητα.

– Να αναγνωρίζει «το δικό μου»και «το δικό σου».

– Να δέχεται την αποτυχία.

μειώνει την εργασία των άλλωνπαιδιών όταν συνεργάζονται γιανα φτιάξουν μια εργασία κολάζ,εκφράζει με διακριτικότητα τηνεκτίμησή του για εργασίες πουεκτελούν άλλα παιδιά και καλεί-ται να τις αξιολογήσει κ.α.

– Το παιδί μαθαίνει να διεκδικεί ταδικαιώματά του με ευγένεια καιδιακριτικότητα. Π.χ. κρατά τησειρά του. Λέει στο συμμαθητήτου, που θέλει να περάσει μπρο-στά να περιμένει τη σειρά του.Διεκδικεί με ευγένεια τη σειράτου στην τραμπάλα, στην κούνιακτλ.

– Το παιδί, ανάμεσα από πολλάσχολικά ή ατομικά πράγματα(π.χ. μολύβια, σβηστήρες, μπου-φάν, κ.τ.ο.) αναγνωρίζει και παίρ-νει τα δικά του ή δίνει τα δικά τουστα άλλα παιδιά. Δίνει στα άλλαπαιδιά πράγματά τους που βρί-σκει. (Π.χ. στο πάτωμα), ή τα δεί-χνει και ρωτά τίνος είναι για νατους τα δώσει ή τα παραδίδειστον υπεύθυνο για τα απολε-σθέντα. Παίρνει το παλτό του ήτο μπουφάν του από τις κρεμά-στρες της τάξης και δίνει π.χ. στηΜαρία, το δικό της που είναι κρε-μασμένο δίπλα στο δικό του κτλ.

– Το παιδί μέσα από δραστηριότη-τες ατομικές και ομαδικές, μαθαί-νει ότι είναι ανθρώπινο να κάνειλάθη και να αποτυγχάνει, αρκείνα αναγνωρίζει τα λάθη του καινα τα διορθώνει. Π.χ. Συζητά τιςδιεργασίες ζωγραφικής, εκτιμάτις αδυναμίες του και αντιλαμβά-νεται ότι όλα τα παιδιά έχουν δυ-σκολίες και κάνουν λάθη.Καλλιεργείται η αντίληψη ότιείναι φυσικό να μην τα καταφέρ-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 265

266 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

νει πολύ καλά σε μια περιοχή,ενώ είναι καλύτερα σε κάποιαάλλη. Έτσι επέρχεται η συναι-σθηματική εξισορρόπηση και ηαπαραίτητη αυτοπεποίθηση.

Γ. 3η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες προσαρμογής στο περιβάλλον

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Το φυσικό περιβάλλον – Να παρατηρεί το φυσικό περι-βάλλον.

– Να περιγράφει στοιχεία τουφυσικού περιβάλλοντος.

– Να ερμηνεύει στοιχεία του φυ-σικού περιβάλλοντος.

– Να αγαπά το φυσικό περιβάλ-λον και να ενδιαφέρεται εμ-πράκτως για τη διατήρησή του.

– Το παιδί, στα πλαίσια εκδρομώνκαι επισκέψεων στη φύση, σεμουσεία κ.τ.ο., ή με τη βοήθειαεποπτικών μέσων (χάρτες, μακέ-τες, προπλάσματα, εικόνες κ.α.)παρατηρεί:α) Το γεωφυσικό περιβάλλον (θά-λασσα, βουνό, πεδιάδα, ποταμός,κτλ.).β) Τα ζώα και τα φυτά της περιο-χής του.γ) Τα φυσικά φαινόμενα (βροχή,αέρας, αστραπή, κεραυνός κτλ.).

– Το παιδί μετά από παρατήρηση ήμε βάση τα προσωπικά του βιώ-ματα, περιγράφει στοιχεία τουγεωφυσικού περιβάλλοντος,ζώα, φυτά κ.α. Π.χ. περιγράφειτου σκύλου τους ή άλλου ζώου(χαρακτηριστικά γνωρίσματα,τροφή, ανάπτυξη, αναπαραγωγή,σχέση με τα πρόσωπα της οικο-γένειας κτλ.).

– Το παιδί συζητά, αναλύει και ερ-μηνεύει διάφορα φυσικά φαινό-μενα (π.χ. βροχή, θερμοκρασία),την αναπαραγωγή και ανάπτυξητων ζώων και των φυτών κτλ.

– Επισκέψεις, παρατηρήσεις, συζη-τήσεις, αναλύσεις για τη σημασίατου φυσικού περιβάλλοντος στηζωή του ανθρώπου. Τις συνέ-πειες από την καταστροφή τουφυσικού περιβάλλοντος και τηνυποχρέωση και τους τρόπους

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 266

267ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Το κοινωνικό περιβάλλον – Να ξέρει το χώρο της κοινότη-τας που ζει.

– Να συμμετέχει στην πολιτι-στική ζωή της κοινότητας.

– Να συμμετέχει στη θρησκευ-τική ζωή της κοινότητας.

προστασίας του φυσικού περι-βάλλοντος π.χ. Το παιδί επισκέ-πτεται το πάρκο της περιοχήςτου ή ένα δάσος, καταγράφειτρόπους προστασίας του πράσι-νου, ενώ τα ίδια μαθαίνουν ναμην το καταστρέφουν.

– Το παιδί με επισκέψεις και άλ-λους τρόπους γνωρίζει: Κεντρικάσημεία και τις υπηρεσίες της κοι-νότητας: πλατείες, δρόμοι, εκ-κλησία, κοινοτικό ή δημοτικόκατάστημα, ταχυδρομείο, πυρο-σβεστική υπηρεσία (περίπτερο,φούρνος, σούπερ μάρκετ), λαϊκήαγορά κ.α. Μετακινείται μέσαστην κοινότητα πεζή ή με μέσασυγκοινωνίας. Κάνει χρήση τωνυπηρεσιών της κοινότητας, π.χ.του ταχυδρομείου, της πυροσβε-στικής υπηρεσίας, των πρώτωνβοηθειών κτλ. Εξοικειώνεται μετη σύγχρονη τεχνολογία (π.χ.χρήση ανελκυστήρα, Η/Υ, καρτο-τηλεφώνου κτλ.).

– Στο σχολείο οργανώνονται καιπραγματοποιούμε με τα παιδιάεκδηλώσεις πολιτιστικού περιε-χομένου (π.χ. Θεατρικές, μουσι-κές, χορευτικές παραστάσεις,εκθέσεις ζωγραφικής κ.α.). Επι-σκέψεις σε μουσεία όπου τοπαιδί συμμετέχει στα εκπαιδευ-τικά τους προγράμματα. Επίσηςπαρακολουθεί και συμμετέχειενεργά στις εκδηλώσεις της κοι-νότητας (εθνικές γιορτές, παρε-λάσεις, χορωδίες, γιορτές τηςάνοιξης κ.α.).

– Δραστηριότητες κατανόησης καιαποδοχής των χριστιανικώναρχών, της αγάπης και του αλλη-λοσεβασμού. Π.χ. το παιδί πηγαί-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 267

268 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να γνωρίζει τις σχέσεις αγο-ριού-κοριτσιού.

– Να γνωρίζει να χρησιμοποιείτον ελεύθερο χρόνο.

νει στην εκκλησία και κοινωνεί,μαθαίνει να κάνει τον σταυρό τουκαι να προσεύχεται.

– Παιχνίδια και ντοκιμαντέρ με θέ-ματα σεξουαλικής αγωγής καιδιαφυλικών σχέσεων, π.χ. Τα παι-διά μιλούν για την γιορτή τωνερωτευμένων, παρακολουθούνεκδηλώσεις για το Aids, μαθαί-νουν τους κινδύνους των σε-ξουαλικών σχέσεων, την χρήσηπροφυλακτικού κ.α.

– Το παιδί μαθαίνει να οργανώνεικαι να χρησιμοποιεί σωστά τονελεύθερο χρόνο του κάνονταςδημιουργικές δραστηριότητες,π.χ. ακούει μουσική, ζωγραφίζει,καλεί άλλα παιδιά στο σπίτι του,παίζει επιτραπέζια παιχνίδια ήπινγκ πονγκ, ή συζητά θέματαπου το ενδιαφέρουν ή πηγαίνειστο πάρκο της γειτονιάς και βλέ-πει τα ζώα τα πουλιά που υπάρ-χουν εκεί ή οργανώνει παιχνίδια(π.χ. ποδόσφαιρο, μπάσκετ,βόλεϊ) ή κάνει περιπάτους κτλ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ). ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΔ. 1η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες αισθητικής Αγωγής-Τέχνες

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Χειροτεχνικές δραστηριότη-τες

– Να γνωρίζει τα μέσα και ταυλικά.

– Δραστηριότητες προσέγγισηςκαι γνωριμίας των μέσων και τωνυλικών που χρησιμοποιούν στιςχειροτεχνικές δραστηριότητες.Το παιδί βλέπει πιάνει, συζητά καιγνωρίζει τα μέσα και τα υλικά.Π.χ. Χρώματα: δακτυλομπογιές,πλαστικά χρώματα, τέμπερες,ακουαρέλες, μαρκαδόρους, χρω-ματιστά μολύβια, κηρομπογιέςκ.α. Διάφορα είδη χαρτιού: κόλεςγλασέ, γκοφρέ, χαρτόνι, ρολόχαρτιών, χαρτί περιτυλίγματος,

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 268

269ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Θεατρικό παιχνίδι και δραμα-τοποίηση

– Να γνωρίζει τεχνικές επεξερ-γασίες των υλικών.

– Να χρησιμοποιεί ποικίλες μορ-φές θεατρικής έκφρασης.

εφημερίδες, περιοδικά, κ.α. Διά-φορα είδη ξύλου: σανιδάκια, μα-λακά ξυλάκια, πήχεις, φλοιοίδένδρων, κόντρα πλακέ κ.α. Είδηπλαστικής: πηλός, πλαστελίνη,γύψος, κόλλα, χαρτοπολτός,άμμος, ζυμάρι κ.α. Διάφορα νή-ματα και υφάσματα. Κούτες, τε-νεκεδάκια, πλαστικά μπουκάλια,βότσαλα, κοχύλια, όσπρια, με-ταλλικά πώματα, ξύσματα μολυ-βιού, μακαρόνια, ρύζι, χαλκός,μαλλί, σύρμα κ.α.

– Δραστηριότητες σχετικά με:* Τη ζωγραφική-ιχνογραφία: ελεύ-

θερη και κατευθυνόμενη έκ-φραση με σχέδιο και χρώματα.

* Χαρτοκοπτική: κόψιμο χαρτιού μεψαλίδι σε διάφορα σχέδια καισχήματα.

* Κολάζ: συνθέσεις με τη χρήσηκόλας και άχρηστων υλικών απόεφημερίδες, περιοδικά, φωτογρα-φίες, υφάσματα, όσπρια κ.α.

* Υφαντική: Χαρτοϋφαντική μεχρήση λωρίδων χαρτιού, υφαν-τική με μαλλί και κουρέλια κ.α.

* Κεραμική: Κατασκευή διαφόρωνειδών από πηλό με διακόσμηση.

* Πλαστική: διάφορες κατασκευέςμε πλαστελίνη, πηλό, ζυμάρικ.τ.ο.

* Διάφορες κατασκευές χαλκογρα-φία, πυρογραφία, βιτρώ, συνθέσειςμε κουτιά, κούκλες, δακτυλόκου-κλες, μάσκες, καπέλα κτλ.

– Δραστηριότητες θεατρικής έκ-φρασης όπως:

* Θεατρικό παιχνίδι: π.χ. ο Πινόκιο* Παντομίμα* Κουκλοθέατρο: με κούκλα, δα-

κτυλόκουκλες, μαριονέτες, φι-γούρες καραγκιόζη κ.α.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 269

270 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

3. Μουσική

– Να εκφράζεται με δραματοποί-ηση.

– Να βιώνει ήχους και ρυθμούςαπό τον περίγυρο.

– Να συνδέει τη μουσική με τηνκίνηση.

– Να παίζει μουσική.

* Θεατρικές παραστάσεις: Τα παι-διά οργανώνουν διάφορες θεα-τρικές παραστάσεις, με τηνευκαιρία εθνικών, θρησκευτικώνεορτών, πολιτιστικών εκδηλώ-σεων κτλ. Ετοιμάζουν τα σκηνικά,τα κουστούμια κ.α.

– Δραστηριότητες με τις οποίες τοπαιδί υποδύεται ρόλους, π.χ.αναπαράσταση σκηνών από τηνκαθημερινή ζωή ή γεγονότων, ταοποία περιλαμβάνονται σε κεί-μενα, όπως οι μύθοι του Αισώ-που, τα παραμύθια που χορεύουνκ.α. και συνδέονται με διάφορουςδιδακτικούς στόχους.

– Ηχητικά και ασκήσεις αναγνώρι-σης και διάκρισης ήχων, καθώςκαι αναγνώρισης των χαρακτηρι-στικών του ήχου και τήρησης τουρυθμού. Π.χ. το παιδί ακούει,αναγνωρίζει, διακρίνει και μιμεί-ται ήχους και ρυθμούς.

– Μουσικοκινητικές και χορευτικέςδραστηριότητες, όπως: Δραμα-τοποίηση παραμυθιού με συνο-δεία μουσικής. Το παιδί χορεύειπαραδοσιακούς χορούς, αυτο-σχεδιάζει ακούγοντας ένα μου-σικό κομμάτι, μαθαίνει τονβηματισμό της παρέλασης με τοτύμπανο, λέει μουσικοκινητικάτραγούδια π.χ. «χαρωπά τα δυομου χέρια τα χτυπώ» κ.α.

– Το παιδί παίζει μουσική με μου-σικά όργανα εμπορίου (π.χ. φλο-γέρα, μαράκες, κουδουνάκια,μεταλλόφωνο, ξυλόφωνο κ.α.),αυτοσχέδια (π.χ. ξυλάκια, κουτά-λια, τρίγωνα κ.α.) ή δικής τουςκατασκευής ατομικά ή ομαδικά.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 270

271ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Τηλεόραση

2. Άλλα μέσα (ραδιόφωνο, μα-γνητόφωνο, βίντεο κ.τλ.)

– Να γνωρίζει πότε θα δει τηλεό-ραση.

– Να γνωρίζει τι θα δει.

– Να γνωρίζει πόσο χρόνο δια-θέτει για τηλεόραση.

– Να συζητά γι’ αυτό που βλέπειστην τηλεόραση.

– Να ακούει επιλεγμένες ραδιο-φωνικές εκπομπές.

– Το παιδί μαθαίνει να ανοίγει τηντηλεόραση όταν έχουν τελειώσειτις δουλειές τους. Π.χ. Παρακο-λουθεί μια αγαπημένη του σειράτο απόγευμα αφού έχει φάει καιέχει μαζέψει το τραπέζι.

– Επιλογή αγαπημένων τηλεοπτι-κών εκπομπών. Π.χ. το παιδί κοι-τάζει το πρόγραμμα τηςτηλεόρασης σε περιοδικά καιεφημερίδες, κόβει τη φωτογρα-φία που αναφέρεται στην εκ-πομπή που θέλει να δει, τηνκολλά σε ένα τετράδιο και σημει-ώνει την ημέρα της εβδομάδας,το κανάλι και την ώρα που θα δειτην συγκεκριμένη εκπομπή.

– Το παιδί οργανώνει και προγραμ-ματίζει το χρόνο που διαθέτει γιατηλεόραση με βάση και το πρό-γραμμα μαθημάτων, καθώς και τιςσχολικές και άλλες εργασίες πουέχει να κάμει. Π.χ. ώρα 5 μ.μ. «ΤαΔεινοσαυράκια». Μαθαίνει ότι μετάτο τέλος του προγραμματισμένουχρόνου για τηλεόραση κλείνει τηντηλεόραση χωρίς διαμαρτυρίες.

– Το παιδί συζητά σχολιάζει και κρί-νει αυτά που βλέπει στην τηλεό-ραση. Π.χ. συζητά στην τάξη ήκαι στο σπίτι για τον ποδοσφαι-ρικό αγώνα που παρακολούθησε,ασκεί κριτική για το διαιτητή καιτα επεισόδια βίας που ξέσπασανστις κερκίδες, μιλά για τον παίχτηπου προτιμά, περιγράφει με χει-ρονομίες και κινήσεις με το σώμαπως αυτός παίζει στο γήπεδο κ.α.

– Επιλογή από το πρόγραμμα ρα-διοφώνου εκπομπών που θέλουννα ακούσουν. Π.χ. το παιδί διαλέ-

Δ. 2η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δεξιότητες διαχείρισης ελεύθερου χρόνου

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 271

272 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

3. Παιχνίδια

4. Συμμετοχή στις δραστηριότη-τες της κοινότητας

– Να ακούει τη μουσική που τονευχαριστεί.

– Να κάνει συλλογές αντικειμέ-νων.

– Να παίζει επιτραπέζια παιχνί-δια.

– Να κάνει σπορ.

– Να συμμετέχει σε δραστηριό-τητες με οικολογικό περιεχό-μενο.

– Να συμμετέχει σε εκδηλώσειςπολιτισμικού περιεχομένου.

γει και ακούει σε συνέχειες έναλογοτεχνικό βιβλίο που διαβάζει,μια αγαπημένη ηθοποιός.

– Το παιδί φτιάχνει την προσωπικήμουσική κασετοθήκη ή δισκοθήκητου και επιλέγει κάθε φορά καιακούει τη μουσική και τα τραγού-δια που του αρέσουν. Π.χ. ελα-φρά ελληνική μουσική, δημοτικάτραγούδια, νησιώτικα τραγούδιακτλ.

– Ταξινομήσεις αντικειμένων καιδημιουργία συλλογών. Π.χ. τοπαιδί κάνει συλλογή με σπιρτό-κουτα, με κάρτες λουλουδιών, μεκοχύλια της θάλασσας κτλ.

– Παιγνίδια με κάρτες, ζάρια, κλε-ψύδρα χρόνου. Π.χ. δύο παιδιάπαίζουν το «φιδάκι», τέσσεραπαιδιά παίζουν με τραπουλό-χαρτα, ένα παιδί συνθέτει έναmemo-pazl, δύο παιδιά παίζουντον «γκρινιάρη» κ.α.

– Δραστηριότητες και ασκήσεις μεομαδικά παιχνίδια με μπάλα (π.χ.μπάσκετ, ποδόσφαιρο, τένις),τρέξιμο, πήδημα, ορειβασία, κο-λύμπι, ψάρεμα, περπάτημα κτλ.Π.χ. το παιδί συμμετέχει σε μιαεκδρομή στην Πάρνηθα, σε μιαεπίσκεψη στον Άγιο Κοσμά γιαάθληση κ.α.

– Δραστηριότητες προστασίας καιαύξησης του πράσινου, καθαριό-τητας κ.τ.ο. Π.χ. το παιδί συμμε-τέχει σε δενδροφυτεύσεις, σεεκστρατείες καθαριότητας τουπάρκου της γειτονιάς, της παρα-λίας κ.τ.ο.

– Συμμετοχή στις πολιτιστικές εκ-δηλώσεις της κοινότητας με ομά-δες θεάτρου, κουκλοθέατρο,καραγκιόζη, χορωδίας, χορούκ.α. Π.χ. το παιδί χορεύει παρα-

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 272

273ΠΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να συμμετέχει στην κατασκή-νωση.

δοσιακούς και λαϊκούς χορούςστη γιορτή της άνοιξης που ορ-γανώνει ο δήμος.

– Συμμετοχή στις τοπικές κατα-σκηνώσεις και στις δραστηριότη-τες που οργανώνονται σ’ αυτές.Π.χ. το παιδί για δυο εβδομάδεςζει μακριά από τους γονείς του,γνωρίζει καινούριους φίλους,μοιράζεται το χώρο για ύπνο, γιαμπάνιο, για φαγητό, για παιχνίδικτλ. Συμμετέχει σε ομαδικά παι-χνίδια, στον καθαρισμό τουχώρου της κατασκήνωσης κτλ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε). ΠΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ Ε. 1η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Προεπαγγελματικές δεξιότητες

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Τα εργαλεία – Να γνωρίζει τα εργαλεία και ταυλικά.

– Να χρησιμοποιεί τα εργαλείακαι τα υλικά.

– Να προφυλάσσεται από τουςκινδύνους.

– Το παιδί γνωρίζει:α) Τα εργαλεία (π.χ. σφυρί, κοπίδι,τανάλια, πένσα, πριόνι, ψαλίδι,κατσαβίδι, φτυάρι, τσάπα, κα-σμάς, τρυπάνι, ηλεκτρικό πριόνι,αργαλειός, ραπτομηχανή κ.α.).β) Τα υλικά (π.χ. ξύλα, νήματα,υφάσματα, μέταλλα, χαρτί,πηλός κ.α.).

– Το παιδί χρησιμοποιεί εργαλεία:το πριόνι για να κόψει ξύλο, τοσφυρί για να καρφώσει καρφιά,το κατσαβίδι για να βιδώσει βίδεςκ.τ.ο. Χρησιμοποιεί υλικό: ξύλογια να κατασκευάσει ένα κρεβάτι,πηλό για να κάμει κεραμικά, υφά-σματα για να κάμει κούκλες κ.α.

– Το παιδί φορά γάντια, γυαλιά,ποδιά, μάσκα αναπνοής κ.τ.ο.όταν κόβει ή επεξεργάζεταιξύλα, τοξικά υλικά κ.α. Πιάνει μεστεγνά χέρια τα ηλεκτρικά εργα-λεία. Προστατεύει τα μάτια τουαπό σκόνη, ρινίσματα σιδήρου,

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 273

274 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Πρακτικές δεξιότητες – Να κάνει εργασίες κηπουρικής.

– Να κάνει αντικείμενα με πηλό.

– Να κάνει κατασκευές με ξύλο.

– Να ράβει και να κεντά.

τοξικές ουσίες, έντονο φως, (π.χ.οξυγονοκόλληση) κτλ.

– Δραστηριότητες καθαρισμού καιπεριποίησης κήπου. Π.χ. το παιδίμαζεύει φύλα, πέτρες, ξερά λου-λούδια, ποτίζει με λάστιχο ή τοποτιστήρι, σκάβει, φυτεύει, σκα-λίζει, κλαδεύει, βοτανίζει τονκήπο κ.τ.ο. Φροντίζει τις τριαντα-φυλλιές, κουρεύει το γκαζόν, με-ταφέρει το καρότσι με ταεργαλεία, ασπρίζει με τη βούρ-τσα τις γλάστρες κ.α.

– Το παιδί ασκείται να ετοιμάσειτον πηλό και κάνει δραστηριότη-τες διαμόρφωσης της μάζας του.Π.χ. το παιδί πιάνει με τα χέριατον πηλό, τον βρέχει, τον ζυμώ-νει, κατασκευάζει ένα τασάκι μετη βοήθεια κατάλληλων εργα-λείων, πλάθει χρησιμοποιώνταςτροχό ένα βάζο κτλ. Έπειταψήνει αντικείμενα που φτιάχνειστο φούρνο, τα βάφει με ειδικάβερνίκια και τα βάζει στην έκθεσητου σχολείου.

– Το παιδί κάνει διάφορες ξυλουρ-γικές εργασίες στον ξυλουργικόπάγκο με τη βοήθεια κατάλλη-λων εργαλείων (μέτρο, γωνία,σφυρί, τρυπάνι, κόφτη κ.α.). Π.χ.το παιδί στερεώνει ένα ξύλοστον πάγκο, το κόβει με το πριόνιστα μέτρα που έχει σημειώσει, τοροκανίζει με την πλάνη, τρίβει τιςάκρες με γυαλόχαρτο και μετάκολλά κατάλληλα τα ξύλα, καρ-φώνει με το σφυρί, στοκάρει τιςτρύπες, και κάνει ένα δίσκο σερ-βιρίσματος. Τον βάφει και τονβάζει στην έκθεση του σχολείου.

– Άσκηση σε απλής μορφής κέν-τημα και ράψιμο π.χ.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 274

275ΠΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

3. Συμπεριφορά στην εργασία.

– Να υφαίνει στον αργαλειό.

– Να ξέρει και να αναγνωρίζειτην αξία της εργασίας.

– Να έχει καλές διαπροσωπικέςσχέσεις.

– Να έχει καλές συνθήκες εργα-σίας.

α) Κέντημα: Σταυροβελονιά, γκομ-πλέν, ριζοβελονιά, κοφτό κ.α.β) Ράψιμο: Τρύπωμα, στρίφωμα,ράψιμο κουμπιού κ.α.

– Διάφορες εργασίες υφαντικής(μάζεμα νήματος, κουβάρια, κόμ-ποι, υφάδι, στημόνι, σαΐτα, κτλ.).Π.χ. το παιδί δένει δέκα στημό-νια, κάθεται σε ένα τελάρο 45 x60 cm, περνά την κλωστή με τηνσαΐτα εναλλάξ μέσα έξω μέχρινα φτάσει στη μια άκρη και συνε-χίζει από την αντίθετη πλευρά(δεξιά/αριστερά). Όταν τελειώνειδένει τα κρόσσια, κόβει τα στη-μόνια και βγάζει το υφαντό πουέχει φτιάξει από το τελάρο.

– Συζήτηση, αξιολόγηση και εκτί-μηση της εργασίας, με βάση επι-σκέψεις σε εργοστάσιαβιοτεχνίες κ.τ.ο. ή φιλμ (π.χ. βιν-τεοταινίες), που συνδέονται μεχώρους εργασίας και παραγω-γής. Π.χ. Το παιδί επισκέπτεταιεργοστάσιο παιχνιδιών, παρατη-ρεί τις εργασίες που γίνονται, συ-ζητά με το προσωπικό για τηνεργασία και επεξεργάζεται τιςπληροφορίες και τα υλικά πουσυγκεντρώνει συνδέοντάς τα μετην αξία της εργασίας.

– Το παιδί χαιρετά τους εργάτεςκαι τους προϊστάμενους, ότανέρχεται και όταν φεύγει, σέβεταιτους ανθρώπους που συνεργάζε-ται (συνάδελφοι, απλοί συνεργά-τες, προϊστάμενοι, πελάτες κ.α.).

– Το παιδί φοράει τη φόρμα εργα-σίας, διατηρεί το χώρο καθαρό,καθαρίζει και τακτοποιεί τα εργα-λεία όταν τελειώνει την εργασίατου, προσέχει την ατομική τουκαθαριότητα κτλ.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 275

276 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

– Να εκτιμά την εργασία πουκάνει.

– Το παιδί εκτιμά ποιοτικά και πο-σοτικά την εργασία του με βάσητο χρονοδιάγραμμα και τις προ-διαγραφές που έχουν τεθεί. Π.χ.Ζωγραφίζει με πινέλο ένα αυγό,το διακοσμεί με μια μαργαρίτακαι αξιολογεί ποιοτικά και ποσο-τικά (ταχύτητα εκτέλεσης) τοαποτέλεσμα της εργασίας του.

Ε. 2η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Επαγγελματικός Προσανατολισμός

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Πρόσβαση στην αγορά εργα-σίας

– Να γνωρίζει τα επαγγέλματα.

– Να γνωρίζει την αμοιβή του.

– Το παιδί γνωρίζει τα επαγγέλ-ματα μέσα από βιβλία, τραγούδιακ.τ.ο. Π.χ. αγοράζει φρούτα απότο μανάβικο της γειτονιάς, εφη-μερίδες και περιοδικά από το πε-ρίπτερο. Επισκέπτεται τη λαϊκήαγορά και αγοράζει μπανάνες,φρούτα κ.α. Μιλά με τους εμπό-ρους. Ρωτά πώς προμηθεύονταιτα προϊόντα που πουλούν, πώςτα φέρνουν στη λαϊκή κτλ. Ρω-τούν τον ηλεκτρολόγο και τονυδραυλικό για τα εργαλεία πουέχουν στην τσάντα τους, παρα-κολουθούν το σφίξιμο μιας βρύ-σης, την αλλαγή μιας ηλεκτρικήςλάμπας. Οι δραστηριότητεςαυτές επαναλαμβάνονται με επι-σκέψεις στο ιατρείο της περιοχήςτους στο ταχυδρομείο και αλλού.

– Με τις παραπάνω δραστηριότη-τες και συζητήσεις στην τάξη μα-θαίνει ότι: Σε κάθε εργασίααντιστοιχεί μια αμοιβή (π.χ. με-ροκάματα, μισθός, αποζημίωσηκτλ.). Κάθε φορά που πληρώνε-ται μετρά τα χρήματα που παίρ-νει και διαβάζει την απόδειξη πουυπογράφει. Μαθαίνει επίσης, ότισυμφωνεί με τον εργοδότη κάθε

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 276

277ΠΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

2. Κανόνες εργασίας

– Να επιλέγει το επάγγελμά του.

– Να τηρεί τους όρους εργασίας.

– Να διατηρεί την εργασία του.

– Να γνωρίζει την κοινωνικήασφάλιση και τη σημασία της.

– Να προγραμματίζει την άδειάτου.

πότε θα πληρώνεται (π.χ. μερο-κάματο, δεκαπενθήμερο, μηνιαίομισθό κτλ.). Και υπογράφει συμ-βόλαιο ή συμφωνητικό κ.τ.ο.

– Το παιδί περιγράφει διάφοραεπαγγέλματα, συζητά τι επάγ-γελμα θα κάνει όταν μεγαλώσει,λέει τους λόγους για τους οποί-ους προτιμά ένα συγκεκριμένοεπάγγελμα κτλ.

– Το παιδί μαθαίνει να έρχεται καινα φεύγει στην ώρα του, ναχτυπά κάρτα, να εργάζεται χωρίςάσκοπες διακοπές και καθυστε-ρήσεις κτλ.

– Το παιδί εκτελεί με ενδιαφέροντην εργασία που αναλαμβάνει καιτη συνεχίζει, χωρίς να τη διακό-πτει ή να αναζητά άλλη δουλειά,όταν δεν υπάρχουν σοβαροίλόγοι.

– Το παιδί μαθαίνει τι είναι το βι-βλιάριο υγείας και πώς το χρησι-μοποιεί. Επισκέπτεται φαρμακείακαι αγοράζει φάρμακα με βιβλιά-ριο ασθενείας, μαθαίνει να χρη-σιμοποιεί το βιβλιάριο ασθενείαςστο νοσοκομείο κ.τ.ο. Συζητά γιατο ταμείο ανεργίας, για την σύν-ταξη κτλ.

– Το παιδί επισκέπτεται χώρους ερ-γασίας και συζητά με τους εργα-ζομένους τις διαδικασίες τωναδειών και των διακοπών τους.Στην τάξη παίζει παιχνίδια ρόλων,εργαζομένων και εργοδοτών,κάνει αιτήσεις αδειών και οργα-νώνει τις διακοπές του (πότε,πού, πώς, με πόσα χρήματα κτλ.).

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 277

278 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) ΠΑΠΕΑ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ – ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

1) Το Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος Ε.Α. ΠΑΠΕΑ αποτελεί ένα ενδεικτικό κεί-μενο διαχείρησης ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών για τον εκπαιδευτικό, από όπουαντλεί ιδέες, υλικό για να σχεδιάσει τα δομημένα διδακτικά του προγράμματα ειδι-κής αγωγής και εκπαίδευσης.

2) Σε καμία περίπτωση δεν νοείται περιχαράκωση των πρωτοβουλιών και των δρα-στηριοτήτων του δασκάλου, ο οποίος χρησιμοποιεί το υλικό του ΠΑΠΕΑ, με την δυ-νατότητα να μπορεί να το τροποποιεί, να το διαφοροποιεί, να το εμπλουτίζει και νατο προσαρμόζει στις δυνατότητες, τις δυσκολίες και τις ανάγκες των παιδιών πουεκπαιδεύει κάθε φορά.

3) Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προστεθούν φυλλάδια Αναλυτικού Προγράμματος (ΑΠ) για αυ-στηρά εξατομικευμένα διδακτικά αντικείμενα ή περιπτώσεις όπως είναι για παράδειγμα:- Το πρόγραμμα για παιδιά, με διάχυτες εξελικτικές διαταραχές στο αυτιστικό

φάσμα.- Η γλώσσα στα παιδιά με προβλήματα ακοής.- Η κινητικότητα και ο προσανατολισμός για παιδιά με προβλήματα όρασης κτλ.- Το πρόγραμμα για παιδιά με πολλαπλές αναπηρίες.

4) Η σύνταξη του ΠΑΠΕΑ με την μορφή του curriculum δεν έγινε τυχαία. Αυτό το μον-τέλο υποστηρίζεται σήμερα από τους περισσότερους εκπαιδευτικούς στις περισ-σότερες εκπαιδευτικά προοδευμένες χώρες βλ. www.EverychildMatters. gov. uk (ημ.προσ. 12-11-2008) Το περιεχόμενο του προκύπτει από την σύνθεση της αντζέταςτων εκπαιδευτικών και των γονέων στην κοινή προσπάθεια για να αντιμετωπίσουναπό κοινού τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών.

5) Η διαφοροποίηση, σ’ ό,τι αφορά την εσωτερική δομή και τη διάταξη των κειμένων,από το Εθνικό Αναλυτικό Πρόγραμμα (Ε.Α.Π.) ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ, του σχολείου δενείναι τυχαία και δεν αποτελεί απλή παράλειψη. Αυτή προκύπτει λόγω των ατομικώνκαι ενδοατομικών διαφορών, που παρατηρούνται έντονα στα άτομα με ειδικές εκ-παιδευτικές ανάγκες, ακόμα και μεταξύ των ατόμων της ίδιας κατηγορίας και τηςίδιας ηλικίας. Συνεπώς, θα ήταν παρακινδυνευμένο να διαταχθεί η ύλη κατά τάξειςή βαθμίδες ή ηλικίες, όπως συμβαίνει με τα προγράμματα του κοινού σχολείου. Μιατέτοια διάταξη δεν θα ήταν σύμφωνη με την πραγματικότητα και θα ήταν αντίθετημε τις αρχές της ευελιξίας και της προσαρμοστικότητας.

6) Η σύνδεση του Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής Ε.Α. με το Διαθεματικά Ενι-αίο Πλαίσιο Προγραμμάτων (ΔΕΠΠΣ) και Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ)Σπουδών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου προτείνεται σε διττή διάταξη προσβασιμότητας

α) οριζόντια, στην θεματολογία κάθε μαθήματοςβ) κάθετη, σε όλες τις βαθμίδες από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Επαγγελματικό Λύκειο.

drastiriotites mathisiakis etoimotitas_bibliou daskalou_2_teliko_1:Layout 1 9/3/09 13:24 Page 278