«Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Διά Βίου Διαχείρισης Σταδιοδρομίας».

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

ΤΙΤΛΟΣ: «Η αξιοποίηση της αποτυχίας»

(Εφαρμογή της μαθησιακής θεωρίας του “τυχαίου” για την

επαγγελματική ανάπτυξη των εφήβων)

Κοτσιαφίτου Αναστασία

Υπεύθυνη ΚΕΣΥΠ Πατησίων

ΑΘΗΝΑ 2013

2

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

H επαγγελματική σταδιοδρομία είναι μία εξελικτική διαδικασία, που την

επηρεάζουν οι συνεχείς αλλαγές και εξαρτάται από την εφαρμογή γνώσεων και

δεξιοτήτων σε πολλά επίπεδα. Ο άνθρωπος στη ζωή του είναι πλέον σίγουρος ότι θα

αλλάξει πολλές φορές επαγγέλματα και θα χρειαστεί να αναπροσανατολιστεί. Σε έναν

κόσμο εργασίας που αλλάζει, με δεδομένο το περιβάλλον βαθιάς οικονομικής

κρίσης, η ανάπτυξη δεξιοτήτων διά βίου διαχείρισης της σταδιοδρομίας,

θεωρείται σημαντικό «εφόδιο» στην προσωπική και την επαγγελματική ανάπτυξη

κάθε ατόμου. «Πρόκειται για δεξιότητες που μας βοηθούν σε κάθε ηλικία να

συλλέξουμε, να αναλύσουμε, να συνθέσουμε και να οργανώσουμε τις πληροφορίες

για τον εαυτό, την εκπαίδευση και τα επαγγέλματα, καθώς και δεξιότητες για να

πάρουμε αποφάσεις, να υλοποιήσουμε μεταβάσεις και να είμαστε ευέλικτοι και

προσαρμοστικοί»1. Χαρακτηριστικές δεξιότητες είναι «η ετοιμότητα στο τυχαίο», η

«δεξιοτεχνία» για τη δημιουργία εναλλακτικών προοπτικών για τη σταδιοδρομία μας,

η «επαγγελματική προσαρμοστικότητα», η «αυτoαποτελεσματικότητα» στο

σχεδιασμό της σταδιοδρομίας, η «επαγγελματική ανθεκτικότητα» και άλλες.

Στην παρούσα εργασία επιλέχθηκε η δεξιότητα «ετοιμότητα στο τυχαίο» και

εφαρμόστηκε σε μία σχολική τάξη, ως ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην παρούσα εργασία επιλέχθηκε η δεξιότητα «ετοιμότητα στο τυχαίο» και

εφαρμόστηκε σε μία σχολική τάξη, ως ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Θέμα: «Η αξιοποίηση της αποτυχίας» (Εφαρμογή της μαθησιακής θεωρίας του

«τυχαίου» για την επαγγελματική ανάπτυξη των εφήβων).

Πιο συγκεκριμένα:

1 Ασκήσεις και δραστηριότητες για μαθητές, φοιτητές, νέους και ενήλικες από τη συγγραφική

ομάδα: Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2013), Αθήνα,

Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.)

3

Στο πρώτο μέρος της εργασίας παρουσιάζεται το θεωρητικό πλαίσιο, στο οποίο

στηρίζεται η δραστηριότητα που επιλέχθηκε και ο καθορισμός της δεξιότητας «ετοιμότητα

στο τυχαίο».

Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει το σχέδιο εργασίας, τα φύλλα εργασίας, την

εφαρμογή, καθώς και τα συμπεράσματα.

Σκοπός αυτής της παρέμβασης ήταν η ενδυνάμωση των εφήβων, ώστε να

μπορούν να αξιοποιούν τιs διαθέσιμες ευκαιρίες μάθησης, να ενδυναμώνουν την

προσωπική τους ζωή, να προσπαθούν, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν το αποτέλεσμα, και να

μη φοβούνται όταν κάνουν λάθη.

Α΄ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ JOHN KRUMBO LTZ

Προερχόμενος από το χώρο των θεωρητικών της μάθησης, ο John Krumboltz2

εξετάζει τις επιλογές και την ανάπτυξη σταδιοδρομίας ενός ατόμου μέσα από το πρίσμα

του ρεπερτορίου των συμπεριφορών που έχει καταφέρει να μάθει. Στη Θεωρία της

Μάθησης για το «τυχαίο» υποστηρίζεται ότι τα άτομα χρειάζεται να αναπτύσσουν πέντε

(5) αναγκαίες δεξιότητες, προκειμένου να διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά τη

σταδιοδρομία τους: 1) περιέργεια, για την ανακάλυψη νέων μαθησιακών εμπειριών, 2)

επιμονή, δηλαδή επένδυση ενέργειας στους στόχους, 3) ευελιξία, ως ικανότητα

προσαρμογής στις νέες καταστάσεις, 4) αισιοδοξία και 5) ικανότητα ανάληψης ρίσκου.

Η πραγματικότητα στην οποία ζούμε είναι από τη φύση της αβέβαιη, πολυσύνθετη και

ευμετάβλητη και δημιουργεί περιορισμούς σε σχέση με το τι γνωρίζουμε και, κυρίως, με

το τι ελέγχουμε στη ζωή μας. Έτσι, ακόμα και στις προσεκτικά σχεδιασμένες και

αυστηρά ελεγμένες καταστάσεις είναι πιθανόν να προκύψουν απρόβλεπτα δυσάρεστα

γεγονότα και αποτυχίες. Για να αντιμετωπίσουμε τις απρόβλεπτες καταστάσεις και να

2Krumboltz, J. D., & Baker, R. (1973). Behavioral counseling for vocational decisions. In H. Borow(Ed.), Career

guidance for a new age (pp. 235---284). Boston: Houghton Miffl in.).

Krumboltz, J. D. (1991). Th e career beliefs inventory. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.

Krumboltz, J. D. (1996). A learning theory of career counseling. In M. Savickas & B. Walsh (Eds.), Integrating career

theory and practice (pp. 233---280). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Books.

4

αποκτήσουμε μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή μας υποστηρίζεται ότι πρέπει να αναπτύξουμε

μία δεξιότητα ζωής, που ονομάζεται «ετοιμότητα στο τυχαίο».

H «ετοιμότητα στο τυχαίο» είναι η δεξιότητά μας να αναγνωρίζουμε και να

αξιοποιούμε τις τυχαίες καταστάσεις και τα αποτελέσματά τους. Είναι ένας τρόπος να

διαχειρίζεται κανείς αποτελεσματικά όχι μόνο τα θετικά αλλά και τα αρνητικά απρόοπτα

γεγονότα της ζωής του. Όσο πιο ευέλικτος, αισιόδοξος, περίεργος, επίμονος και

τολμηρός είναι ένας άνθρωπος, τόσο καλύτερα θεωρείται ότι μπορεί να διαχειρισθεί τα

απρόοπτα γεγονότα της ζωής του.

Έμφαση επίσης δίνεται στη δράση, γι΄αυτό, μεταξύ άλλων τεχνικών,

χρησιμοποιείται η «εγκεφαλοθύελλα» (brainstorming), σχετικά με δραστηριότητες που

μπορεί να αναλάβουν οι συμβουλευόμενοι για να βελτιώσουν την κατάστασή τους. Τα

λάθη αξιοποιούνται ως εμπειρίες μάθησης και όχι αποτυχίας. Ο Krumboltz3 συνοψίζει τη

φιλοσοφία που, λέγοντας: «Αν δεν προσπαθήσεις, δεν γίνεται να επιτύχεις. Αν

προσπαθήσεις, μπορεί να επιτύχεις ή να μην επιτύχεις. Εάν δεν επιτύχεις την

πρώτη φορά, μαθαίνεις τι δεν λειτουργεί. Ό,τι μαθαίνεις σε καθιστά ικανό να

προσπαθήσεις κάτι διαφορετικό την επόμενη.»

Β. ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

Το σχολικό πλαίσιο

Το σχολείο είναι ένας χώρος καθοριστικής σημασίας για την ηλικία που

εξετάζουμε. Μέσα σε αυτό οι μαθητές και οι μαθήτριες μορφώνονται και

κοινωνικοποιούνται, καθώς η σχολική φοίτηση αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του

καθημερινού τους χρόνου, όπου διαμορφώνονται σχέσεις και ομάδες αναφοράς. Σε πολύ

μεγάλο βαθμό ο χώρος του σχολείου είναι αυτός, μέσα στον οποίο αναζητούν τα

πρότυπά τους και διαμορφώνουν τις σχέσεις και τις φιλίες τους, που με τη σειρά τους

επηρεάζουν και τον εξωσχολικό τους χρόνο και τις υπόλοιπες δραστηριότητές τους.

3 Krumboltz, J. D. (2009). The Happenstance Leaning Theory. Journal of Career Assessment,

17(2), 135-154. doi: 10.1177/1069072708328861

Krumboltz, J. D. (2011). Capitalizing on happenstance. Journal of Employment Counseling, 48,

156-158.

5

Έτσι, για να κατανοήσουμε καλύτερα το σχολικό πλαίσιο των μαθητών της παρέμβασης,

ακολουθεί η παρουσίαση του προφίλ του Σχολείου.

Κατά την άποψη της συστημικής (Bertalanffy, 1934) και της οικολογικής προσέγγισης

(Γεώργας, 1991), κατανοούμε καλύτερα τα άτομα, εάν έχουμε κατανοήσει την ολότητα

του συστήματος ή του ευρύτερου πλαισίου μέσα στο οποίο ζουν και με το οποίο

αλληλοεπιδρούν.

Το προφίλ του Σχολείου

Το 19ο Γενικό Ενιαίο Λύκειο Αθηνών εδρεύει στην περιοχή Κάτω Πατησίων και ανήκει

στην Α΄ Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Αττικής. Στις 13-4-2006

έγινε η μεταστέγαση του Σχολείου στο νεόδμητο κτήριο των οδών Θήρας 45-47 και

Ιεροσολύμων, ένα πραγματικό κόσμημα από όλες τις απόψεις, για την περιοχή του

Κέντρου της Αθήνας. Η δυναμικότητα του Σχολείου είναι 200 μαθητές και μαθήτριες, με

ποσοστό 60℅ αλλοδαπούς και μετανάστες και 25 εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων.

Το Σχολείο από τη φετινή σχολική χρονιά έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα σίτισης όλων των

μαθητών και μαθητριών.

Δραστηριοποιείται επίσης στους εξής τομείς:

α) Εκδίδει ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΑΘΗΝΑ ΠΑΛΛΑΔΑ»

6

Θ ΡΑΣ 19

«Θήρας 19νέα» ονομάζεται η σχολική μας

εφημερίδα. Το όνομα της εφημερίδας μας είναι

«Θήρας 19νέα», παραπέμποντας στην οδό που

φιλοξενεί το 19ο Λύκειο, αλλά και στη «θύρα»,

στην «πύλη» του σχολείου μας, μέσω της οποίας

επικοινωνούμε με τον έξω κόσμο, καθώς και στην

προσπάθειά μας να θηρεύσουμε τη γνώση, την

ενημέρωση, την έκφραση…

Συνεχίζοντας την προσπάθεια να έχομε ένα δικό

μας έντυπο ως μέσο έκφρασης των ανησυχιών, των

ενδιαφερόντων, των ταλέντων μας, κατορθώσαμε

να κυκλοφορήσει, επιτέλους, το 8ο τεύχος.

Ποιες ανησυχίες, σκέψεις, όνειρα έχουν οι

έφηβοι; Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μία

πιθανή αποτυχία; Επηρεάζονται από την οικονομική

κρίση; Οι μαθητές και οι μαθήτριες του 19ου

Λυκείου δίνουν τη δική τους απάντηση...

β) Συμμετέχει σε διάφορα Ευρωπαϊκά Προγράμματα

Το 19ο Λύκειο Αθηνών, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Comenius,

κατά τα σχολικά έτη 2011-2012 και 2012-2013, συμμετέχει στο πρόγραμμα με θέμα

«Drama journey of a coin throughout European history». Τα σχολεία των άλλων χωρών

που συμμετείχαν ήταν από τη Γέλα της Σικελίας, την πόλη Τσεστοχόβα της Πολωνίας και

το Ντούνα Χαράστι της Ουγγαρίας. Οι μαθητές του σχολείου μας, μαζί με τους

υπεύθυνους καθηγητές, ταξίδεψαν στις παραπάνω πόλεις, φιλοξενήθηκαν, ήλθαν σε

επαφή με τους μαθητές των αντίστοιχων σχολείων και γνώρισαν την ιστορία και τον

πολιτισμό τους. Στο πλαίσιο του προγράμματος το σχολείο μας υποδέχθηκε και

φιλοξένησε, τον Μάρτιο του 2013, μαθητές και καθηγητές από τις συμμετέχουσες

7

χώρες. Η εμπειρία μαθητών και καθηγητών από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ήταν

εξαιρετική, αφού δόθηκε η ευκαιρία σε όλους να διαπιστώσουμε πόσα κοινά πράγματα

ενώνουν όλους τους λαούς και να κατανοήσουμε τη σημασία της έννοιας του Ευρωπαίου

πολίτη.

Καθηγητές από τις χώρες που

συμμετείχαν στο Πρόγραμμα.

Από το ταξίδι στην Πολωνία

Από την επίσκεψη στο θέατρο της Επιδαύρου.

γ) Θεατρική και Περιβαλλοντική αγωγή.

δ) Διδασκαλία δημοτικών και ευρωπαϊκών χορών.

ε) Επίσης, υπάρχει ένας ειδικός χώρος άθλησης για το άθλημα καλαθοσφαίρισης.

8

δ) Πολιτιστικές - Περιβαλλοντικές επισκέψεις, που διοργανώνονται μία φορά το

μήνα σε σχετικούς χώρους.

Προφίλ συμμετεχόντων

Συμμετείχαν στην παρέμβαση 20 μαθητές και μαθήτριες της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου,

12 αγόρια και 8 κορίτσια, με τα εξής χαρακτηριστικά:

Πολυπολιτισμική ομάδα (12 Έλληνες και 8 αλλοδαποί, εκ των οποίων τα 5 κορίτσια) από

διάφορες χώρες: Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Ουκρανία, Ρωσία, Αίγυπτος, Συρία, με τα

εξής χαρακτηριστικά:

Μέτρια προς χαμηλή σχολική επίδοση.

Χαμηλό οικογενειακό εισόδημα γονέων.

Παράλληλη απασχόληση μαθητών σε ευκαιριακές δουλειές, κατά τη διάρκεια της

φοίτησής τους στο Σχολείο.

Προερχόμενοι από μονογονεϊκές οικογένειες, με άτυπο χωρισμό.

Σχολική διαρροή.

Γ. Προσδιορισμός στόχων4

Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν να αναπτύξουν τη δεξιότητα στο τυχαίο, ώστε:

1. Να αναγνωρίζουν πιθανές ευκαιρίες

Δηλαδή να μάθουν πώς να μετατρέπουν τα απρόοπτα, τα μη προσχεδιασμένα

γεγονότα, τις τυχαίες καταστάσεις σε ευκαιρίες για τη σταδιοδρομία τους.

4 Εγχειρίδιο με το Θεωρητικό πλαίσιο από τη συγγραφική ομάδα: Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ.,

Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2013). Αθήνα, Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και

Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.).

9

2. Να ξεπερνούν τις δυσκολίες που τους εμποδίζουν να δράσουν

Παράλογες πεποιθήσεις και σκέψεις για τη σταδιοδρομία (παραπληροφόρηση ή

διαστρέβλωση της πραγματικότητας, προκατάληψη, «παρερμηνείες», «παράλογες

προσδοκίες») μπορεί να αποτελέσουν εμπόδια στην επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου.

3. Nα προετοιμαστούν για την πραγματική ζωή

Να μάθουν πώς θα επαναξιολογούν τις προτεραιότητές τους, όταν οι καταστάσεις

αλλάζουν, και να προχωρούν σε κάτι άλλο, όταν τα όνειρά τους δεν εκπληρώνονται. Οι

ευκαιρίες μπορεί να τους προσφέρουν εμπειρία και δεξιότητες που θα τους φανούν

χρήσιμες για το μέλλον.

4. Να προχωρούν και να μη φοβούνται να κάνουν λάθη

Τα λάθη και οι αποτυχίες δεν αποτελούν σημείο απογοήτευσης, αλλά την αρχή ενός

νέου ξεκινήματος στη ζωή τους. Μπορούν να παρέχουν εμπειρίες για μάθηση, να τους

ενθαρρύνουν να δοκιμάσουν νέες δραστηριότητες και να τους βοηθήσουν να

καταλάβουν ότι «κανείς δεν είναι τέλειος».

Δ. Μεθοδολογία

Η διαδικασία βασίστηκε στις αρχές του σχεδίου εργασίας (μέθοδος project).

Η θεματική που επιλέχθηκε για την εκπόνηση της εργασίας μου είναι:

1. «Δουλεύοντας τις δεξιότητες διά βίου διαχείρισης της σταδιοδρομίας με εφήβους και

νέους». Θέμα: «Η αξιοποίηση της αποτυχίας»

(Εφαρμογή μαθησιακής θεωρίας του «τυχαίου» για την επαγγελματική ανάπτυξη-

Krumboltz)2. Λαμβάνοντας υπόψη το γενικό πλαίσιο της περιοχής και τα βασικά

χαρακτηριστικά της ομάδας, ως δραστηριότητα επιλέχθηκε η εξής: «Βρες καινούργια

πράγματα να κάνεις και μη φοβάσαι την αποτυχία»..5.

5 Ασκήσεις και δραστηριότητες για μαθητές, φοιτητές, νέους και ενήλικες από τη συγγραφική

ομάδα: Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2013).. Αθήνα,

Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

10

- Ομάδα εφαρμογής: Β΄ Τάξη του 19ου Γενικού Λυκείου Αθήνας (περιοχή

Α΄Αθήνας).

- Σύνολο συμμετεχόντων: 20 μαθητές και μαθήτριες, 12 αγόρια και 8 κορίτσια, εκ

των οποίων 8 αλλοδαποί, 3 αγόρια και 5 κορίτσια.

- Χώρες προέλευσης: Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Ουκρανία, Ρωσία, Συρία,

Αίγυπτος.

- Χρόνος: 4 διδακτικές ώρες. Πραγματοποιήθηκαν δύο δίωρες συναντήσεις ανά

εβδομάδα (Δευτέρα 18/11/2013 και 25/11/2013).

- Φύλλα εργασίας 3

Ο ρόλος του/της Συμβούλου

Σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας, ο ρόλος της Συμβούλου ήταν

διευκολυντικός-διευκρινιστικός στην εξέλιξη των δραστηριοτήτων και στην

επικοινωνία μεταξύ των μαθητών (για τυχόν γνωστικές απορίες), υποστηρικτικός και

συντονιστικός (σε διαδικαστικά θέματα), ενθαρρύνοντας τους

μαθητές/μαθήτριες. Δόθηκε, επίσης, στο τέλος κάθε δραστηριότητας ο απαραίτητος

χρόνος για έκφραση συναισθημάτων, εντυπώσεων, απόψεων και αξιολογήσεων.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

1η Συνάντηση (δύο διδακτικές ώρες), τη Δευτέρα 18/11/2013, στην

αίθουσα θεάτρου, που είναι εξοπλισμένη με βίντεο-προβολέα και Υ/Η.

1η ώρα:

Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης, οι μαθητές:

1. Ενημερώθηκαν για το θέμα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην οικοδόμηση σχέσης

εμπιστοσύνης6 και στη δημιουργία κλίματος οικειότητας. Διευκρινίστηκε επίσης ο ρόλος

της Συμβούλου, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις της Ομάδας.

6 Amundson, N. E., & Borgen, W. A. (2000). Mandated clients in career or employment counseling.

Journal of Employment Counseling, 37, 204---215.

Bischoff , M. M., & Tracey, T. J. G. (1995). Client resistance as predicted by therapist behavior: A

study of sequential dependence. Journal of Counseling Psychology, 42, 487---495

Miller, W. R., & Rollnick, S. (2002). Motivational interviewing: Preparing people for change (2nd

ed.). New York: Guilford Press.

11

2. Τοποθετήθηκαν οι καρέκλες σε κυκλική διάταξη, έγινε υποδοχή των

συμμετεχόντων, με το καλωσόρισμα και τη γνωριμία.

.

Αφόρμηση: Υποδοχή με μουσική από το τραγούδι του Γ. Αγγελάκα «Σιγά μην

κλάψω».

Ας γνωριστούμε…………

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ Μ΄ΕΧΟΥΝ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΕΙ Η ΔΥΣΑΡΕΣΤΗΣΕΙ ΣΤΟ

ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ

ΚΑΙΡΟ ΕΙΝΑΙ.......................

Κάτι ακόμα..............................

ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΑΙΡΟ ΕΙΝΑΙ..............................

Παρουσιάστηκε με βιντεοπροβολέα στην οθόνη η παραπάνω διαφάνεια.

Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίστηκαν σε ζευγάρια, με τυχαία επιλογή, και απάντησαν σε μια

κόλλα χαρτί Α4 (Χρόνος 10΄). Στη συνέχεια ο καθένας κλήθηκε να πει το μικρό του

όνομα και να διαβάσει τι έγραψε, εφόσον το επιθυμεί. Δόθηκε επίσης η δυνατότητα να

επιλέξουν με το ταίρι τους τον τρόπο παρουσίασης, για να μπορούν να εκφραστούν

ελεύθερα.

Τι με έχει ευχαριστήσει…

- Το γεγονός ότι έχω γνωρίσει πολλά άτομα και έχω γίνει πολύ κοινωνικός.

- Οι εκδρομές.

- H συμμετοχή στις εκδηλώσεις του σχολείου: θεατρικά, παραδοσιακοί χοροί, συμμετοχή

σε project, Πρόγραμμα Commenius.

- Η καλή σχέση καθηγητών – μαθητών.

12

- Ομαδική φιλική συνεργασία με συμμαθητές και συμμαθήτριες στο σχολικό περιβάλλον.

Τι με έχει δυσαρεστήσει…

- Το ότι το σχολείο δεν μου παρέχει αρκετές γνώσεις και αναγκάζομαι να πάω σε

φροντιστήριο.

- Το ότι το σχολικό πρόγραμμα είναι πάρα πολύ πιεστικό, γεγονός που μου προκαλεί

άγχος και κατάθλιψη.

- Η συμπεριφορά συνομηλίκων και το ανταγωνιστικό κλίμα που επικρατεί στις σχέσεις.

- Οικογενειακά προβλήματα, κυρίως ζητήματα διατροφής και επιβίωσης.

- Το ότι δεν διδάσκεται η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

- Δύο μαθητές δεν απάντησαν ούτε θετικά ούτε αρνητικά.

2η ώρα:

Βήμα 1ο:

Εισαγωγή-συζήτηση για τις «ευθύνες» και τα δικαιώματα που έχουν τα μέλη της

Ομάδας. Αρχικά οι μαθητές κλήθηκαν να ακολουθήσουν τα ερωτήματα του φύλλου

εργασίας 1. Ζητήθηκε από κάθε μαθητή να επιλέξει τις πιο σημαντικές γι’ αυτόν

προϋποθέσεις, ώστε να νιώθει άνετα να εκφράσει αυτά που σκέφτεται στις συναντήσεις

της Ομάδας, π.χ. εχεμύθεια, ειλικρίνεια, σεβασμός, δημιουργία ευχάριστου και

συνεργατικού κλίματος και άλλα. Διαβάστηκαν όλες οι επιλογές και, μαζί με τους

μαθητές, συντάχτηκε το συμβόλαιο της Ομάδας, το οποίο καταγράφηκε, το

υπέγραψαν όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες και το ανήρτησαν στον τοίχο. Με το

συμβόλαιο αυτό δεσμεύτηκαν όλοι οι συμμετέχοντες ότι θα καταβάλουν κάθε δυνατή

προσπάθεια, ώστε να πραγματοποιηθούν οι αρχικοί στόχοι της Ομάδας.

13

1

Ακούω προσεκτικά, όταν μιλάνε οι άλλοι.

Γνωρίζω ότι κανένας δεν θα κάνει κριτική την ώρα που εκφράζω

ελεύθερα τις απόψεις μου.

Γνωρίζω ότι η συζήτηση θα γίνεται ήρεμα, χωρίς να μιλάμε όλοι μαζί

με φωνές ή φασαρία.

Είμαι πρόθυμος/πρόθυμη να βοηθήσω, αν διαπιστώσω ότι

κάποιος/κάποια αντιμετωπίζει δυσκολίες σε κάτι που κάνει.

Γνωρίζω ότι θα δίνεται ο λόγος σε όλους και ότι δε θα βαθμολογηθώ

γι’ αυτά που θα λέω.

Αυτά που θα πω δεν θα μεταφερθούν σε άλλους (συμμαθητές,

γονείς, καθηγητές κ.ά.).

Προσπαθώ να είμαι ευχάριστος/ευχάριστη και να βλέπω την εύθυμη

πλευρά κάθε κατάστασης.

Η υπερβολική έκφραση οικειότητας προς το άλλο φύλο είναι μία

ιδιαίτερη-προσωπική στιγμή και προσπαθώ να μην τη δείξω μπροστά

στους συμμαθητές μου, για να μην τους προκαλέσω αμηχανία.

Βήμα 2ο:

Μοιράζεται σε κάθε ένα μέλος το φύλλο εργασίας με τη Δραστηριότητα:

«Βρες καινούργια πράγματα να κάνεις και μη φοβάσαι την αποτυχία»7

7Πηγή: Ασκήσεις και δραστηριότητες για μαθητές, φοιτητές, νέους και ενήλικες από τη συγγραφική

ομάδα: Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2013), Αθήνα,

Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

14

2ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«Βρες καινούργια πράγματα να κάνεις και μη φοβάσαι την αποτυχία»

Τάξη: …………Τμήμα: ………

Ονοματεπώνυμο Μαθητή/Μαθήτριας: ....................................................................

Η δραστηριότητα αυτή έχει σκοπό να σε προβληματίσει και όχι να σου αποδώσει

χαρακτηρισμούς ή να σε προσδιορίσει. Είναι σημαντικό να μη φοβάσαι τα λάθη, να

δραστηριοποιείσαι και να αξιοποιείς αυτά που σου προσφέρει η ζωή.

1. Υπάρχουν κάποιες δραστηριότητες που θα σου άρεσαν, άσχετα με τις

ικανότητές σου;

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

2. Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου ελεύθερα για ένα λεπτό. Σκέψου μια

δραστηριότητα που αγαπάς αληθινά. Ποια θα ήταν;

...................................................................................................................................

3. Κανένας δεν γεννιέται επιτυχημένος. Η επιτυχία μαθαίνεται σταδιακά, ένα

βήμα τη φορά. Αν ήθελες πραγματικά να ξεκινήσεις μία δραστηριότητα, ποιο θα

ήταν το πρώτο βήμα που θα έκανες;

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

4. Θα ήσουν πρόθυμος/πρόθυμη να προσπαθήσεις, αρχίζοντας με αυτό το

πρώτο βήμα;

...... Ναι, δεν έχω τίποτα να χάσω και ίσως το διασκεδάσω.

...... Όχι, ίσως δεν πετύχω.

15

5. Πότε θα άρχιζες το πρώτο βήμα.

...... Σήμερα.

...... Αύριο.

...... (Προσδιόρισε άλλη συγκεκριμένη ημερομηνία) …………………………........................

6. Αν συζητήσεις με κάποιον άλλο για την πρόθεσή σου να αναλάβεις μία

δραστηριότητα, συνήθως αυξάνεται η πιθανότητα να την αναλάβεις. Εσύ με

ποιον θα μοιραζόσουν την πρόθεσή σου να κάνεις το πρώτο βήμα;

.................................................................................................................................

TΙ ΕΓΡΑΨΑΝ οι μαθητές /μαθήτριες αναφορικά με τη

δραστηριότητα στην ΕΡΩΤΗΣΗ 1:

1. Δραστηριότητες που θα τους άρεσαν, άσχετα με τις ικανότητές τους:

Χορός, τραγούδι, βόλεϋ, καλλιτεχνικά, μπαλέτο, «να ανακαλύψω τις ικανότητές μου»,

μουσική, ζωγραφική, φωτογραφία, σπορ, ποίηση, στιχουργική, ζαχαροπλαστική,

οδήγηση, σχέδιο μόδας, υπολογιστές, κατάδυση, σκοποβολή, αεροπλοΐα, δημιουργία

δικού τους βίντεο game, σύνθεση μουσικής.

2. Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου ελεύθερα για ένα λεπτό. Σκέψου μια

δραστηριότητα που αγαπάς αληθινά. Ποια θα ήταν;

Καλλιτεχνικά, τραγούδι μπροστά σε κοινό, λογοτεχνικά βιβλία, μουσική, χορός, ποίηση,

μαγειρική, σχέδιο μόδας.

3. Κανένας δεν γεννιέται επιτυχημένος. Η επιτυχία μαθαίνεται σταδιακά, ένα

βήμα τη φορά. Αν ήθελες πραγματικά να ξεκινήσεις μία δραστηριότητα, ποιο

θα ήταν το πρώτο βήμα που θα έκανες;

Συμμετοχή σε διαγωνισμούς, σύγχρονο χορό, «να γραφτώ σε μία καλή σχολή», «να

γράψω ένα βιβλίο», «να ζω ανεξάρτητα», «να μάθω τα βασικά στις σπουδές», χορός,

«οργάνωση του προγράμματός μου», στοχοθέτηση, «να αναζητήσω πληροφορίες γι’

16

αυτό που θέλω», «να ενημερωθώ καλά», «σχολή σχετική με τα ενδιαφέροντά μου», «να

μελετήσω σκληρά για το επάγγελμά μου», «να ενδιαφερθώ για τη διατροφή μου»,

ενημέρωση, «να μετρήσω τα κατά και τα υπέρ», «να μάθω τι χρειάζεται, για να

ξεκινήσω προπόνηση», διαδίκτυο για ενημέρωση, «θα έκοβα το τσιγάρο για τον

αθλητισμό». Ένα παιδί έγραψε «τίποτα».

4. Θα ήσουν πρόθυμος/πρόθυμη να προσπαθήσεις, αρχίζοντας με αυτό το

πρώτο βήμα;

Όλοι οι μαθητές δήλωσαν «Ναι».

5. Πότε θα άρχιζες το πρώτο βήμα;

Όλοι είπανε «Σήμερα», εκτός από δύο που δήλωσαν «Αύριο».

6. Αν συζητήσεις με κάποιον άλλο για την πρόθεσή σου να αναλάβεις μία

δραστηριότητα, συνήθως αυξάνεται η πιθανότητα να την αναλάβεις. Με ποιον

θα μοιραζόσουν την πρόθεσή σου να κάνεις το πρώτο βήμα;

Μητέρα, γονείς (5), φίλο ( 7), αδέλφια.

Ζητήθηκε ακόμα από τους μαθητές να πουν πώς ένιωσαν στη διάρκεια της συνάντησης

και δόθηκε χρόνος για πιθανές ερωτήσεις ή προβληματισμούς. Τέλος ενημερώθηκαν για

την επόμενη συνάντηση.

2η Συνάντηση (δύο διδακτικές ώρες) τη Δευτέρα 25/11/2013, στην

αίθουσα θεάτρου, που είναι εξοπλισμένη με βίντεο-προβολέα και Υ/Η.

1η ώρα:

Αφόρμηση: Έγινε προβολή των παρακάτω διαφανειών.

17

Ο Τόμας Έντισον (Thomas Alva Edison) (1847 -1931)

ήταν ο περισσότερο παραγωγικός εφευρέτης της

σύγχρονης εποχής. Αν και αυτοδίδακτος

δραστηριοποιήθηκε σε πολλούς τομείς της τεχνικής.

Από τις γνωστότερες εφευρέσεις του είναι το

μικρόφωνο, o φωνόγραφος και ο ηλεκτρικός

λαμπτήρας . Όταν πέθανε ο Έντισον σε ηλικία 84 ετών,

είχε αποκτήσει περισσότερα από 1000 διπλώματα

ευρεσιτεχνίας.

Οι δάσκαλοι του Θωμά Έντισον έλεγαν ότι

είχε πολύ λίγο μυαλό και δεν μπορούσε να

μάθει τίποτα.

ΠΑΡΑΔΕIΓΜΑΤΑ ΖΩHΣ ΜΕΓΑΛΩΝΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ

για να μας εμπνέουν και να

μας παραδειγματίζουν

Ακολούθησε συζήτηση και στη συνέχεια οι μαθητές/μαθήτριες χωρίστηκαν σε 4 ομάδες

εργασίας με τυχαία επιλογή, φροντίζοντας σε κάθε ομάδα να υπάρχει κάποιος που να

διαθέτει καλή γνώση Η/Υ.

Ο τίτλος της δραστηριότητας δόθηκε σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή:

«Βρες καινούργια πράγματα να κάνεις και μη φοβάσαι την αποτυχία»

Στη συνέχεια, κλήθηκαν από κάτω οι μαθητές/μαθήτριες να απαντήσουν και να

στοχαστούν στο Φύλλο Εργασίας 3.

18

3 Κοινό για όλες τις ομάδες

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΙΤΛΟΥ

«Βρες καινούργια πράγματα να κάνεις και μη φοβάσαι την αποτυχία.»

Να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

Τι σας έρχεται στο μυαλό, διαβάζοντας κι ακούγοντας τα παραπάνω λόγια;

Καταγράψτε όλα όσα λέγονται, όπως λέγονται, χωρίς παρεμβάσεις και σχόλια.

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

Σκεφτείτε, επιλέξτε και καταγράψτε το όνομα που θα θέλατε να δώσετε

στην Ομάδα σας, σε σχέση με τον τίτλο της δραστηριότητας, διανθίζοντάς το με

φράσεις ή εικόνες. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία, καταγράψτε αυθόρμητα με

ό,τι σας έρχεται στο μυαλό τι σημαίνει για σας.

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

Ανατρέξατε με τη σκέψη σας στο παρελθόν. Αναρωτηθείτε εάν είχατε κάνει

λάθη ή είχατε βιώσει κάποια αποτυχία εσείς ή οι φίλοι σας. Επιλέξτε ως Ομάδα

μία ιστορία και σκεφτείτε όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους

αντιμετώπισης.

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

19

2η ώρα:

Οι 4 Ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης, με όποιον τρόπο θέλουν, τις

ενέργειες που έκαναν σχετικά με τη δραστηριότητα και στο τέλος συμπληρώνουν το

ερωτηματολόγιο αξιολόγησης.

Παρακάτω παρουσιάζεται ενδεικτικά τι έκαναν οι Ομάδες.

ΟΜΑΔΑ 1, με όνομα «Ακολούθησε τα όνειρά σου»:

Τι σας έρχεται στο μυαλό, διαβάζοντας κι ακούγοντας τα παραπάνω λόγια;

Καταγράψετε όλα όσα λέγονται, όπως λέγονται, χωρίς παρεμβάσεις και σχόλια.

- «Για όλους υπάρχει πρώτη φορά και αξίζει να κάνουμε καινούργια πράγματα, χωρίς

να φοβόμαστε την αποτυχία.»

- «Πρέπει να εμπλουτίζεις τις δραστηριότητές σου και να μη φοβάσαι ότι θα αποτύχεις,

γιατί σημασία έχει η προσπάθεια.»

- «Ο καθένας έχει τις ικανότητές του και μπορεί να βρει καινούργια πράγματα να κάνει

χωρίς φόβο.»

- «Το να βρίσκεις καινούργια πράγματα να κάνεις είναι καλό, αλλά υπάρχει και η

προοπτική της αποτυχίας μέσα σ’ αυτά. Ωστόσο, δεν είναι κακό να ξεκινάς καινούργια

πράγματα στη ζωή σου, γιατί και η αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε καλό.»

- «Είμαστε καινοτόμοι, και, όταν ασχολούμαστε με κάτι, να περιμένουμε και το

ενδεχόμενο της αποτυχίας και να είμαστε έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε.»

20

ΟΜΑΔΑ 2, με όνομα «Όταν ο ήλιος θα πάψει να ανατέλλει, ίσως

τότε να πάψουμε να ελπίζουμε για το καλύτερο – Ελευθερία» :

Χορός, πρόκληση, πεπρωμένο,

παρακμή, απώλεια, θάρρος,

δυναμικότητα, προσπάθεια, νέα

αρχή, ερεθίσματα, απόφαση,

ξεκίνημα, ελπίδα, αποτέλεσμα,

ρίσκο, επιτυχία, αθλητισμός,

παρέες, διασκέδαση, τέχνη, ανοικτή σκέψη χωρίς

παρωπίδες, φως, ελευθερία, καλύτερο, χαρά.

21

ΟΜΑΔΑ 3, με όνομα:

- «Να μάθω καινούρια πράγματα».

- «Να υπάρχει μόνο αισιοδοξία σε κάθε κίνησή σου και σε μεγάλο βαθμό αυτοπεποίθηση.

Συμφωνούμε απόλυτα.»

- «Είναι μυστήρια η χώρα των δακρύων…»

22

ΟΜΑΔΑ 4, με όνομα «Η σκοτεινή όψη» :

- «Η μεγαλύτερη αποτυχία είναι η κοινωνική ζωή μου, γιατί στην ηλικία μου

άνθρωποι μεγαλώνουν τα παιδιά τους, ενώ εγώ μεγαλώνω POKEMON.»

Νόημα της ζωής

- «Η ζωή μπορεί να δείχνει τη σκοτεινή της όψη, αλλά

εμείς αντιστεκόμαστε και αγωνιζόμαστε…»

23

Είμαστε εμείς ΠΟΥ ζυμώνουμε και δεν έχουμε ψωμί,

εμείς που βγάζουμε το κάρβουνο και κρυώνουμε.

Εμείς που δεν έχουμε τίποτα

και ερχόμαστε να πάρουμε τον κόσμο!

Όσες και αν χτίσουν φυλακές

κι αν ο κλοιός στενεύει,

ο νους μας είναι αληταριό

που όλο θα δραπετεύσει!

Τους ανθρώπους της ζωής μου κάθισα να τους μετρήσω…

Τους εκείνους τους μοιραίους, κανα δυο περαστικούς.

Και μου βγαίνουν πάντα λίγοι ή μου βγαίνουνε πολλοί

σε ένα μέτρημα που ανοίγει την παλιά μου την πληγή…

Τάσος Λειβαδίτης

Δεν είναι αγάπη, δεν είναι αγάπη αυτό που ζούμε

είναι σου λέω πανικός

ένας μικρός Τιτανικός

και θα ΄ ναι θαύμα αν σωθούμε.~

24

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΤΙ ΕΜΑΘΑ: - Να συνεργάζομαι με συνομηλίκους, με χαρά και ανεξαρτήτως φιλίας.

- Πώς αισθάνονται και πώς σκέφτονται οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου.

- Πως σε κάθε πρόβλημα υπάρχει και μια λύση.

- Πως τίποτα δεν είναι αδύνατο.

- Ότι η αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη προσπάθεια και καλύτερα

αποτελέσματα.

ΤΙ ΕΚΑΝΑ:

- Εργασία με τους συμμαθητές μου, ομαδική δουλειά.

- Βρήκαμε τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων.

- Πέρασα καλά με τους φίλους μου, γέλασα.

- Έμαθα να κάνω διάλογο με την ομάδα.

- Έψαξα και βρήκα μια λύση.

- Σκέφτηκα πιο αναλυτικά πράγματα, που, χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει, κατάφερα

να τα αντιμετωπίσω.

- Προσπάθησα να συνεργαστώ, για να βρούμε απαντήσεις και λύσεις σε προβλήματα.

ΤΙ ΕΝΙΩΣΑ:

- Ωραία, ανάμικτα συναισθήματα, χαρά και υπευθυνότητα απέναντι στο σκοπό της

εργασίας, προβληματισμό, θυμό, ανυπομονησία, αυτοσυγκράτηση, υπερηφάνεια,

συγκίνηση, εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, ανακούφιση, χαρά για τη συνεργασία μεταξύ

ατόμων της ομάδας, ευχαρίστηση. Πέρασα ωραία.

25

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στα πλαίσια αυτής της εργασίας, καταβλήθηκε προσπάθεια για μια κατά το

δυνατόν αμερόληπτη προσέγγιση του θέματος «Δουλεύοντας τις δεξιότητες

διά βίου διαχείρισης της σταδιοδρομίας με εφήβους και νέους». Εκτιμούμε την

αναγκαιότητα αυτών των παρεμβάσεων στη σύγχρονη «παγκοσμιοποιημένη»

κοινωνία. Τα τυχαία συμβάντα είναι αναπόφευκτα στη ζωή μας, και, αν κανείς

βρίσκεται σε επαγρύπνηση, μπορεί ακόμα και να τα αξιοποιήσει όταν συμβούν,

λαμβάνοντας υπ’ όψη το πολύπλοκο πολυπολιτισμικό κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο

οποίο διαμορφώνεται η επαγγελματική συμπεριφορά.

Σε κάθε σχολείο, υπάρχει χώρος να ανθίσει η δημιουργικότητα και να

επανακινητοποιηθούν τα παιδιά, μέσα από βιωματικές δραστηριότητες ανάπτυξης διά

βίου διαχείρισης της σταδιοδρομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετά παιδιά έχουν

εγκαταλείψει την προσπάθεια για μάθηση, επηρεαζόμενα από διάδορους παράγοντες,

όπως αλλαγή τρόπου ζωής λόγω οικονομικής δυσχέρειας, σχολικό άγχος, συγκρούσεις,

πίεση για σχολικές επιδόσεις, μετανάστευση, μετακόμιση, αβεβαιότητα για το μέλλον και

πολλούς άλλους.

Στην παρούσα εφαρμογή, φάνηκε ότι οι έφηβοι είναι «ανοιχτοί» και θετικοί

απέναντι σε νέες καταστάσεις και εξαρτάται από το αν θα μπορέσουμε εμείς ως

Σύμβουλοι-Λειτουργοί να αφουγκραστούμε τις ανάγκες τους, να τους προετοιμάσουμε,

να τους ενθαρρύνουμε να δοκιμάσουν νέες δραστηριότητες και να αξιοποιούν τιs

διαθέσιμες ευκαιρίες μάθησης.

Τέλος, κάτω από τα νέα δεδομένα, η ανάγκη εποπτείας των Συμβούλων καθίσταται

επιτακτική, ιδιαίτερα όταν ο συμβουλευτικός ρόλος τους αφορά σε άτομα πολιτισμικών

μειονοτήτων.

26

Α.Ελληνική

ΕΚΕΠ (Νοέμβριος 2011). Επιστημονικό Υποστηρικτικό Υλικό. Σεμινάριο

Ευαισθητοποίησης στην Πολυπολιτισμική Συμβουλευτική.

Γκότοβος, Α. (1997). Παιδαγωγική αλληλεπίδραση. Επικοινωνία και κοινωνική μάθηση στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.

Γκότοβος, Α. (2002). Εκπαίδευση και ετερότητα, Αθήνα: Μεταίχμιο. .

Κεδράκα, Κ. (2004). Επαγγελματική ανάπτυξη και ένταξη των νέων στον κόσμο της

εργασίας. Τα Εκπαιδευτικά. 71-72, 123-134. Αθήνα

Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν.

(2013), «Εγχειρίδιο Πρακτικής Εφαρμογής για Συμβούλους Σταδιοδρομίας», Αθήνα,

Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού

(Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.)

Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν.

(2013), «Ασκήσεις και δραστηριότητες για μαθητές, φοιτητές, νέους και ενήλικες»,

Αθήνα, Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού

Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.)

Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2013). «Εγχειρίδιο με το Θεωρητικό πλαίσιο», Αθήνα, Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης

Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.).

Τσιάκαλος, Γ. (2000): Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Ελληνικά

Γράμματα.

27

Τσιπλητάρης , Α. (2000) Ψυχοκοινωνιολογία της Σχολικής τάξης , Αθήνα : Ατραπός

Επιστημονικό Υποστηρικτικό Υλικό και σημειώσεις που κρατήθηκαν από το

σεμινάριο, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 8-9-10 Νοεμβρίου 2013, για Στελέχη

Υπηρεσιών Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας με θέμα: «Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Δια Βίου

Διαχείρισης της Σταδιοδρομίας και διοργάνωσαν Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης

Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) σε συνεργασία με το

Κέντρο Έρευνας & Αξιολόγησης στην Επαγγελματική Συμβουλευτική (ΚΕΑΕΣ), το Εθνικό &

Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον Τομέα Ψυχολογίας του Τμήματος Φ.Π.Ψ.

Β. Ξένη βιβλιογραφία

Altrichter, H., Posch, P., Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. Μια εισαγωγή στις μεθόδους της έρευνας δράσης. Δεληγιάννη, Μ. (μτφ.). Αθήνα: Μεταίχμιο Amundson, N. E., & Borgen, W. A. (2000). Mandated clients in career or employment counseling. Counseling, 37, 204–215. Banks, J. (2004), Εισαγωγή στην Πολυπολιτισμική Εκπαίδευση, Αθήνα: Παπαζήσης. Cohen, L., Manion, L. (1997). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Μητσοπούλου, Χ.

Φιλοπούλου, Μ. (μτφ.), Αθήνα: Έκφραση Bischoff , M. M., & Tracey, T. J. G. (1995). Client resistance as predicted by therapist behavior: A study of sequential dependence. Journal of Counseling Psychology, 42, 487–495 Cohen, L., Manion, L. (1997). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Μητσοπούλου, Χ.

Φιλοπούλου, Μ. (μτφ.), Αθήνα: Έκφραση. Cummins, J. (1999). Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση. Εκπαίδευση με Σκοπό την

Ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της Ετερότητας. Αθήνα: Gutenberg.

Banks, J. (2004), Εισαγωγή στην Πολυπολιτισμική Εκπαίδευση, Αθήνα: Παπαζήσης. Cohen, L., Manion, L. (1997). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Μητσοπούλου, Χ.

Φιλοπούλου, Μ. (μτφ.), Αθήνα: Έκφραση. Coelho, Ε. (2007). Διδασκαλία και μάθηση στα πολυπολιτισμικά σχολεία.

Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Cummins, J. (1999). Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση. Εκπαίδευση με Σκοπό την

Ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της Ετερότητας. Αθήνα: Gutenberg.

28

Krumboltz, J. D., & Baker, R. (1973). Behavioral counseling for vocational decisions. In H. Borow(Ed.), Career guidance for a new age (pp. 235–284). Boston: Houghton Miffl in

Krumboltz, J. D. (1983). Private rules in career decision making (Special Publications Series No. 38). Columbus OH: National Center for Research in Vocational Education, Advanced Study Center. (ERIC Document Reproduction Service No. ED229608

Krumboltz, J. D. (1990). Helping clients change dysfunctional career beliefs. Paper presented at the annual meeting of the American Association of Counseling and Development, Cincinnati, OH.

Krumboltz, J. D. (1991). Manual for the Career Beliefs Inventory. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.

Krumboltz, J. D. (1991). Th e career beliefs inventory. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press. Krumboltz, J. D. (1996). A learning theory of career counseling. In M. Savickas & B. Walsh (Eds.), Integrating career theory and practice (pp. 233–280). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Books. Krumboltz, J. D. (2009). The Happenstance Leaning Theory. Journal of Career

Assessment, 17(2), 135-154. doi: 10.1177/1069072708328861

Krumboltz, J. D. (2011). Capitalizing on happenstance. Journal of Employment Counseling, 48, 156-158.

Miller, W. R., & Rollnick, S. (2002). Motivational interviewing: Preparing people for change (2nd ed.). New York: Guilford Press Pentini Aluffi, A. (2005), Διαπολιτισμικό εργαστήριο. Υποδοχή, επικοινωνία και

αλληλεπίδραση σε πολυπολιτισμικό εκπαιδευτικό περιβάλλον, μτφρ.

Μ.Τζουλιάνη. Αθήνα: Ατραπός