Διερευνητική ΕργασίαlaquoΚοσμογονία η αρχή του κόσμου στην επιστήμη στην

πίστη και στη φιλοσοφίαraquo

Σχολικό Έτος 2013-2014 Τάξη Β΄Λυκείου

Η αρχική μας προσπάθεια ήταν να διερευνήσουμε το θέμα της κοσμογονίας από όλες τις οπτικές γωνίες ώστε να οδηγηθούμε στην αλήθεια και στην όσο το δυνατόν καλύτερη προσέγγιση του θέματος Το γεγονός της κοσμολογίας δηλαδή της προέλευσης του Σύμπαντος απασχόλησε τόσο τον αρχαίο όσο και τον σύγχρονο κόσμο Για αυτόν τον λόγο αναζητήσαμε πληροφορίες και ερευνήσαμε εις βάθος την αρχή του κόσμου σε τέσσερις τομείς τον χριστιανικό κόσμο την επιστήμη την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τις θεωρίες των χωρών της Άπω Ανατολής Έτσι καταφέραμε να συλλέξουμε επαρκείς πληροφορίες και να διεισδύσουμε στα άδυτα της κοσμογονίας

Κοσμογονία στην επιστήμη

BIG BANG

Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang Μπιγκ Μπανγκ) είναι κοσμολογική θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση πριν από περίπου 137 δισεκατομμύρια χρόνια Η θεωρία αυτή για τη δημιουργία του σύμπαντος είναι η πιο διαδεδομένη αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα Ο όρος Big Bang χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Φρεντ Χόυλ (Fred Hoyle) σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του BBC το κείμενο της οποίας δημοσιεύτηκε το 1950 Ο Χόυλ δεν χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει μία θεωρία αλλά για να ειρωνευτεί τη νέα ιδέα Παρόλα αυτά ο όρος επικράτησε αποβάλλοντας το ειρωνικό του περιεχόμενο

Εισηγητής της θεωρίας υπήρξε ο Βέλγος Αββάς και αστρονόμος Ζωρζ Λεμαίτρ Ύστερα από τις διαπιστώσεις ότι

Κοσμογονία στην επιστήμη

BIG BANG

Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang Μπιγκ Μπανγκ) είναι κοσμολογική θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση πριν από περίπου 137 δισεκατομμύρια χρόνια Η θεωρία αυτή για τη δημιουργία του σύμπαντος είναι η πιο διαδεδομένη αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα Ο όρος Big Bang χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Φρεντ Χόυλ (Fred Hoyle) σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του BBC το κείμενο της οποίας δημοσιεύτηκε το 1950 Ο Χόυλ δεν χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει μία θεωρία αλλά για να ειρωνευτεί τη νέα ιδέα Παρόλα αυτά ο όρος επικράτησε αποβάλλοντας το ειρωνικό του περιεχόμενο

Εισηγητής της θεωρίας υπήρξε ο Βέλγος Αββάς και αστρονόμος Ζωρζ Λεμαίτρ Ύστερα από τις διαπιστώσεις ότι

Οι λύσεις της Θεωρίας της σχετικότητας προέβλεπαν ως αρχή του Σύμπαντος μια μαθηματική ανωμαλία

Εφόσον η εντροπία (το μέτρο της αταξίας) του σύμπαντος ολοένα και αυξάνει θα υπήρχε στιγμή στο παρελθόν με ελάχιστη εντροπία όπου η ύλη θα είχε την μέγιστη δυνατή πυκνότητα

Με βάση αυτές τις δύο παρατηρήσεις πρότεινε ως αρχή του σύμπαντος το αρχικό άτομο όπου ολόκληρη η μάζα του Σύμπαντος είναι συγκεντρωμένη σε ένα και μοναδικό σημείο και ο χωρόχρονος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί Το αρχικό άτομο εν καιρώ εξερράγη και από την ύλη που εκτοξεύτηκε δημιουργήθηκαν οι γαλαξίες και τα αστέρια

Το 1948 ο Τζορτζ Γκάμοφ (George Gamov) Ρωσοαμερικανός φυσικός μελετώντας θεωρητικά την υπερβολικά πυκνή κατάσταση του αρχικού ατόμου συμπέρανε ότι

Το Ήλιο και τα άλλα ελαφρά χημικά στοιχεία πρέπει να δημιουργήθηκαν εντός τεσσάρων δευτερολέπτων

Μια διάχυτη ισότροπη ακτινοβολία απομεινάρι της μεγάλης έκρηξης θα πρέπει να είναι ακόμα και σήμερα ανιχνεύσιμη

Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης παρά τις πειραματικές της επιβεβαιώσεις αφήνει και κάποια φυσικά και φιλοσοφικά ερωτήματα αναπάντητατα βασικότερα των οποίων είναι

1 Προβλέπει ένα μικρότερο σύμπαν από αυτό που υπάρχει σήμερα (Απαιτείται σύνδεσμος)2 Δεν εξηγεί την Κοσμολογική Αρχή αλλά την δέχεται αξιωματικά πράγμα ασυμβίβαστο με

την μαθηματική ανάλυση3 Τι υπήρχε πριν Πως από το τίποτα προήλθαν τα πάντα4 Γιατί δημιουργήθηκαν οι συγκεκριμένοι φυσικοί νόμοι και όχι κάποιο άλλοι Γιατί για

παράδειγμα ο χωροχρόνος είναι τετραδιάστατος

Απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα προσπάθησαν να δώσουν κάποιες άλλες θεωρίες (Περισσότερα εδώ)

Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης έχει και πολλούς πολέμιους εκτός από υποστηρικτές που στηρίζουν διαφορετικές κοσμολογικές θεωρίες όπως η Κοσμολογία της Συνεχούς Δημιουργίας και η Θεωρία Λίντε

Big Bang και διαλεκτικός υλισμός

Ένα Θέμα που απασχολεί πολύ κόσμο όλα τα χρόνια είναι το πώς έγινε ο κόσμος μας Φυσικά στις παλιότερες συντηρητικές κοινωνίες αλλά και σήμερα ακόμα ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας πιστεύει ότι τον κόσμο το σύμπαν τα πάντα δηλαδή τα έφτιαξε ένας θεός ή τελωσπάντων μια οντότητα με βούληση κλπ

Αυτή όπως καταλαβαίνουμε είναι η ιδεαλιστική άποψη και είναι η πιο διαδεδομένη στον κόσμο Ακόμα κι άνθρωποι που δεν έχουν καμμιά σχέση με θρησκεία δεν πηγαίνουν στις εκκλησίες και τα τζαμιά δεν προσεύχονται ακόμα-ακόμα δεν πιστεύουν ότι ο θεός ή θεοί παρεμβαίνουν με κάποιο τρόπο στον κόσμο και όλα κινούνται με τους νόμους της φύσης στο πιο μεγάλο υπαρξιακό ερώτημα ldquoπώς έγινε ο κόσμοςrdquo οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι φτιάχτηκε από ldquoκάτιrdquo Κι αυτό το κάτι για να πάρει απόφαση να φτιάξει ένα σύμπαν ολόκληρο είχε κάποιον λόγο είχε (και έχει) μια συνείδηση

Πράγματι αν ακολουθήσουμε με το μυαλό μας την αιτία κάθε πράγματος και φτάσουμε πολύ-πολύ πίσω στο χρόνο θα διαπιστώσουμε ότι κάπου σταματάει η σκέψη μας Πέρα απrsquo αυτό το όριο επειδή δεν μπορούμε να σκεφτούμε παραπάνω λογικό είναι να λέμε ότι υπερβαίνει την αντίληψή μας το ερώτημα της δημιουργίας οπότε κάτι ανώτερο απrsquo τη σκέψη μας γέννησε το σύμπαν

Η πιο διαδεδομένη επιστημονική θεωρία για τη γένεση του σύμπαντος σχεδόν όλοι την ξέρουν είναι αυτή του big bang της μεγάλης έκρηξης Η θεωρία αυτή που έχει μερικές παραλλαγές λέει χοντρικά ότι όλη η ύλη που υπάρχει στο σύμπαν όλα τα άστρα όλοι οι γαλαξίες ήταν κάποτε συγκεντρωμένη σrsquo ένα μικρούτσικο σημείο οπότε φανταστείτε πόσο τεράστια πυκνότητα είχε αυτή η κουκίδα και κάποια στιγμή ldquoεξερράγηrdquo σκορπίστηκε όλη η ύλη παντού κι έτσι έγινε το σύμπαν

Αυτό το σκόρπισμα της ύλης διαρκεί μέχρι και σήμερα Με παρατηρήσεις που κάνουν οι αστρονόμοι διαπιστώνουν ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας απrsquo τον άλλον δηλαδή όσο πάει η πυκνότητα του σύμπαντος μικραίνει αραιώνει η ύλη Οπότε ακολουθώντας αυτή τη πορεία αντίστροφα στο χρόνο καταλήγουμε σrsquo ένα τόσο δα μικρούτσικο σημείο με ασύλληπτα μεγάλη πυκνότητα Κι αυτό το σημείο από που προήλθε όμως Πολύ λογική ερώτηση

Κατrsquo αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ένα-δυο πράματα να το καταλάβουμε καλύτερα Λέμε η ύλη απrsquo αυτή την έκρηξη σκορπίστηκε παντού Αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό όμως γιατί είναι σα να λέμε ότι υπήρχε κάποιος χώρος πιο πριν το κενό ας πούμε Αυτό το κενό πώς έγινε και σε πιο σημείο του τεράστιου αυτού κενού βρισκόταν αυτή η πυκνή κουκίδα

Big Bang και διαλεκτικός υλισμός

Ένα Θέμα που απασχολεί πολύ κόσμο όλα τα χρόνια είναι το πώς έγινε ο κόσμος μας Φυσικά στις παλιότερες συντηρητικές κοινωνίες αλλά και σήμερα ακόμα ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας πιστεύει ότι τον κόσμο το σύμπαν τα πάντα δηλαδή τα έφτιαξε ένας θεός ή τελωσπάντων μια οντότητα με βούληση κλπ

Αυτή όπως καταλαβαίνουμε είναι η ιδεαλιστική άποψη και είναι η πιο διαδεδομένη στον κόσμο Ακόμα κι άνθρωποι που δεν έχουν καμμιά σχέση με θρησκεία δεν πηγαίνουν στις εκκλησίες και τα τζαμιά δεν προσεύχονται ακόμα-ακόμα δεν πιστεύουν ότι ο θεός ή θεοί παρεμβαίνουν με κάποιο τρόπο στον κόσμο και όλα κινούνται με τους νόμους της φύσης στο πιο μεγάλο υπαρξιακό ερώτημα ldquoπώς έγινε ο κόσμοςrdquo οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι φτιάχτηκε από ldquoκάτιrdquo Κι αυτό το κάτι για να πάρει απόφαση να φτιάξει ένα σύμπαν ολόκληρο είχε κάποιον λόγο είχε (και έχει) μια συνείδηση

Πράγματι αν ακολουθήσουμε με το μυαλό μας την αιτία κάθε πράγματος και φτάσουμε πολύ-πολύ πίσω στο χρόνο θα διαπιστώσουμε ότι κάπου σταματάει η σκέψη μας Πέρα απrsquo αυτό το όριο επειδή δεν μπορούμε να σκεφτούμε παραπάνω λογικό είναι να λέμε ότι υπερβαίνει την αντίληψή μας το ερώτημα της δημιουργίας οπότε κάτι ανώτερο απrsquo τη σκέψη μας γέννησε το σύμπαν

Η πιο διαδεδομένη επιστημονική θεωρία για τη γένεση του σύμπαντος σχεδόν όλοι την ξέρουν είναι αυτή του big bang της μεγάλης έκρηξης Η θεωρία αυτή που έχει μερικές παραλλαγές λέει χοντρικά ότι όλη η ύλη που υπάρχει στο σύμπαν όλα τα άστρα όλοι οι γαλαξίες ήταν κάποτε συγκεντρωμένη σrsquo ένα μικρούτσικο σημείο οπότε φανταστείτε πόσο τεράστια πυκνότητα είχε αυτή η κουκίδα και κάποια στιγμή ldquoεξερράγηrdquo σκορπίστηκε όλη η ύλη παντού κι έτσι έγινε το σύμπαν

Αυτό το σκόρπισμα της ύλης διαρκεί μέχρι και σήμερα Με παρατηρήσεις που κάνουν οι αστρονόμοι διαπιστώνουν ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας απrsquo τον άλλον δηλαδή όσο πάει η πυκνότητα του σύμπαντος μικραίνει αραιώνει η ύλη Οπότε ακολουθώντας αυτή τη πορεία αντίστροφα στο χρόνο καταλήγουμε σrsquo ένα τόσο δα μικρούτσικο σημείο με ασύλληπτα μεγάλη πυκνότητα Κι αυτό το σημείο από που προήλθε όμως Πολύ λογική ερώτηση

Κατrsquo αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ένα-δυο πράματα να το καταλάβουμε καλύτερα Λέμε η ύλη απrsquo αυτή την έκρηξη σκορπίστηκε παντού Αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό όμως γιατί είναι σα να λέμε ότι υπήρχε κάποιος χώρος πιο πριν το κενό ας πούμε Αυτό το κενό πώς έγινε και σε πιο σημείο του τεράστιου αυτού κενού βρισκόταν αυτή η πυκνή κουκίδα

Η απάντηση σrsquo αυτό είναι ότι όχι δεν μπορούσε να υπάρχει κανένας χώρος δεν μπορούσε να υπάρχει τίποτα Η ύλη δεν περιέχεται μέσα σε κάποιο χώρο η ίδια φτιάχνει το χώρο και τις διαστάσεις του Λίγο δύσκολο να το χωνέψουμε στην αρχή Αυτό αλλα για σκεφτείτε Αν πούμε ότι η ύλη σκορπίστηκε σε κάποιο χώρο σημαίνει ότι αυτός ο κάποιος χώρος είχε οριστεί από πριν για να χωρέσει την ύλη Ποιος έφτιαξε αυτόν τον χώρο πάλι φαύλος κύκλος που καταλήγει σε κάποια θεία βούληση

Επιπλέον τι ερέθισμα δόθηκε σrsquo αυτή την κουκίδα με τη πυκνή ύλη ξαφνικά να εκραγεί πριν δηλαδή η κουκίδα αυτή ήταν ακίνητη κι αν δεν ήταν τι ήταν τρίτος φαύλος κύκλος ερωτημάτων Όλrsquo αυτά μας οδηγούν σε μια απλή σχετικά αλλά τελείως εμπειρική παραδοχή ότι όσο πίσω στο χρόνο και να πάμε αρχή του χρόνου άρα και του σύμπαντος δεν θα βρούμε Μήπως τελικά το σύμπαν υπήρχε από πάντα

Ένας Γερμανός φυσικός ο Max Planck κάποτε έκατσε και υπολόγισε πόσο μικρή μπορεί να ήταν αυτή η κουκίδα Κι έτσι έβγαλε την περίφημη κλίμακα Planck Σύμφωνα μrsquo αυτή την κλίμακα ο Planck έλεγε ότι όταν αυτή η κουκίδα είχε διάμετρο ένα πολύ πολύ μικρούτσικο κλάσμα του εκατοστού κι όταν το σύμπαν είχε ldquoηλικίαrdquo σα να λέμε ένα πολύ πολύ μικρούτσικο κλάσμα του δευτερολέπτου πρίν απrsquo αυτό δεν μπορούμε να ξέρουμε τι έγινε γιατί η ύλη σrsquo αυτή την τεράστια πυκνότητα παύει να έχει τις ιδιότητες που ξέρουμε καταρρέουν όπως έλεγε οι νόμοι της φύσης Δηλαδή με τους νόμους της φύσης που ισχύουν και μπορούμε να περιγράψουμε δεν μπορούμε να δούμε με τίποτα αν υπήρξε ποτέ χρονική στιγμή μηδέν Αυτό από πρώτη άποψη είναι αγνωστικισμός Όταν λες ldquoδεν μπορώ να ξέρωrdquo ουσιαστικά βάζεις όρια στις γνώσεις σου Βεβαίως σ lsquoαυτό το σημείο της ανθρώπινης σκέψης που δύσκολα η επιστήμη ξεχωρίζει απrsquo την φιλοσοφία οι γνώσεις μας όντως φτάνουν στα όριά τους γιατί είμαστε στα όρια των πάντων του σύμπαντος δηλαδή

Στο υλισμό λέμε ότι η ύλη υπήρχε και θα υπάρχει για πάντα Όχι γιατί την θεοποιούμε αλλά γιατί δεν έχει νόημα το ερώτημα ότι ldquoκάτιrdquo την έφτιαξε την ύλη γιατί πάλι θα αναγκαστούμε να ρωτήσουμε και τί ή ποιος έφτιαξε αυτό το ldquoκάτιrdquo Δεν έχει νόημα να μπαίνουμε σrsquo ένα τέτοιον φαύλο κύκλο προσπαθώντας να φτάσουμε σε μια αρχική αιτία των πραγμάτων είναι σα να κυνηγάμε τη σκιά μας Όμως η θεωρία του μπιγκ μπανγκ είναι αρκετά τεκμηριωμένη επιστημονικά Όντως το σύμπαν διαστέλλεται (για την ώρα) άρα ξεκίνησε από ένα μικρό σημείο πολύ πολύ παλιά (οι υπολογισμοί λενε ότι η στιγμή της μεγάλης έκρηξης ήταν πάνω κάτω πριν από 15 δισεκατομύρια χρόνια) Οι διάφορες μορφές που μπορεί να έχει το σύμπαν πχ λένε ότι μπορεί να είναι άπειρο σε μέγεθος αλλά μπορεί να είναι και πεπερασμένο να έχει δηλαδή συγκεκριμένη ποσότητα ύλης ήδη εμπλουτίζονται με νέα στοιχεία όπως πχ ότι μπορεί να υπάρχουν ldquoπαράλληλαrdquo σύμπαντα σαν φυσσαλίδες που βγαίνουν απrsquo

το δικό μας ή κι εμείς να είμαστε μια φυσσαλίδα που βγαίνουμε απrsquo αλλού Συνεχώς βλέπουμε νέα επιστημονικά δεδομένα να μακραίνουν τα όρια της ύλης

Η διαλεκτική όπως είδαμε μας λέει ότι από τη σύγκρουση δυο αντιθέτων βγαίνει κάτι καινούριο κι αυτό ισχύει παντού Και μάλιστα μας λέει ότι το καινούριο που βγαίνει μέσα απrsquo το παλιό τελικά συγκρούεται μαζί του επικρατεί μέχρι που το ίδιο να παλιώσει και να γεννήσει κάτι καινούριο πάλι που θα το αντικαταστήσει

Αυτά που έλεγε ο Planck δεν συγκρούονται μrsquo αυτή τη διαλεκτική αρχή Το σύμπαν πάντα υπήρχε απλά πριν απrsquo τη λεγόμενη κλίμακα Planck είχε πολύ μεγαλύτερη πυκνότητα και διεπόταν από άλλους νόμους Είναι λάθος να πούμε ότι ήταν ldquoμικρότερο σε μέγεθοςrdquo απrsquo ότι σήμερα καθώς η έννοια του μεγέθους σε κάτι που περιέχει όλα τα μεγέθη είναι ουσιαστικά άχρηστη Δεν υπάρχει κάτι άλλο να συγκριθεί από άποψη μεγέθους το σύμπαν το λέει κι η λέξη είναι το συν-παν τα πάντα όλα δηλαδή ότι υπήρξε και θα υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα Δεν υπάρχει κάτι άλλο έξω απrsquo αυτό να το συγκρίνεις σε μέγεθος Η ύλη στην κλίμακα Planck ήρθε σε μια πολύ κρίσιμη φάση όπου οι αντικρουόμενες δυνάμεις συγκρούστηκαν έγινε μια μεγάλη αλλαγή ένα διαλεκτικό άλμα όπως λέμε και το σύμπαν πέρασε σε μια νέα ποιότητα Έγινε το σύμπαν με τους φυσικούς νόμους που ξέρουμε σήμερα Πώς θα εξελιχτεί στο μέλλον θα συνεχίσει να διαστέλλεται επrsquo άπειρον ή μήπως κάποια στιγμή θα αρχίσει να ξαναμαζεύεται να συστέλλεται και να ξαναεκραγεί πάλι κοκ (αυτό το ονομάζουμε παλλόμενο σύμπαν)

Δεν ξέρουμε ακόμα δεν έχουμε αρκετή γνώση πάνω στην ύλη για να προβλέψουμε πώς θα εξελιχτεί το σύμπαν Ωστόσο κι εδώ η διαλεκτική η απότομη μετάβαση από μια κατάσταση σε μια άλλη η μεταβολή από τούτο σrsquo εκείνο ισχύει κι εδώ Αυτή η απλή σχετικά εξήγηση δεν χρειάζεται θεούς και εξωυλικές οντότητες για εξηγήσει με επάρκεια την ιστορία και την εξέλιξη του σύμπαντος και των φυσικών νόμων Στην επιστήμη λένε ότι όταν για ένα πρόβλημα υπάρχουν περισσότερες από μια λύσεις η πιο απλή είναι και η πιο σωστή (ξυράφι του Όκκαμ τη λένε αυτή την αρχή) Γιατί γιατί η φύση η ύλη πάντα επιλέγει την πιο απλή διαδρομή όπως το νερό που σχηματίζει το ρυάκι

ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ

Μαύρη τρύπα είναι μια συγκέντρωση μάζας σημαντικά μεγάλης ώστε η δύναμη της βαρύτητας να μην επιτρέπει σε οτιδήποτε να ξεφεύγει από αυτή παρά μόνο μέσω κβαντικής συμπεριφοράς Το βαρυτικό πεδίο είναι τόσο δυνατό ώστε η ταχύτητα διαφυγής κοντά του ξεπερνά την ταχύτητα του φωτός Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι τίποτα ούτε καν το φως δεν μπορεί να ξεφύγει από τη βαρύτητα της μαύρης τρύπας εξ ου και η λέξη laquoμαύρηraquo Ο όρος μαύρη τρύπα (black hole) είναι ευρύτατα διαδεδομένος και επινοήθηκε το 1967 από τον Αμερικανό αστρονόμο και θεωρητικό φυσικό Τζον Χουίλερ (John Wheeler) Δεν αναφέρεται σε τρύπα με τη συνήθη έννοια (οπή) αλλά σε μια περιοχή του χώρου από την οποία τίποτα δεν μπορεί να επιστρέψει Μία laquoμαύρη τρύπαraquo είναι το σημείο εκείνο του διαστήματος όπου κάποτε υπήρχε ο πυρήνας ενός γιγάντιου άστρου ένας πυρήνας που περιείχε περισσότερα υλικά από δυόμισι ηλιακές μάζες και ο οποίος στην τελική φάση της εξέλιξης του άστρου έχασε την πάλη του ενάντια στη βαρύτητα με αποτέλεσμα τα υλικά του να καταρρεύσουν και να συμπιεστούν περισσότερο ακόμα και από τα υλικά ενός αστέρα νετρονίων Αστέρας νετρονίων ονομάζεται η μία από τις τρεις μορφές των μόνιμων τελικών υπολειμμάτων της εξελίξεως ενός αστέρα είναι το ένα είδος laquoαστρικού πτώματοςraquo (τα άλλα δύο είναι ολευκός νάνος και η μαύρη τρύπα Ο αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από τη βαρυτική κατάρρευση ενός αστέρα μεγάλης μάζας μετά μία έκρηξη υπερκαινοφανούς τύπου II και ίσως τύπων Ia και Ib Οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ μικροί για να ανιχνεύονται στον ουρανό ως άστρα αλλά βρέθηκε ότι οι θεωρητικές τους ιδιότητες αντιστοιχούν με τις παρατηρούμενες ιδιότητες των ραδιοπηγών πάλσαρ που ανακάλυψαν οι ραδιοαστρονόμοι το 1967 και έκτοτε ταυτίσθηκαν με αυτές Σε σχέση με τους λευκούς νάνους οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ πιο laquoεξωτικάraquo ουράνια σώματα όπως φαίνεται από τα ακόλουθα ποσοτικά τους χαρακτηριστικά Ο μέσος αστέρας νετρονίων έχει μάζα ανάμεσα σε 135 και 21 ηλιακές μάζες αλλά η ακτίνα του κυμαίνεται από 10 ως 20 χιλιόμετρα (όπως και οι λευκοί νάνοι οι αστέρες νετρονίων συρρικνώνονται όταν αυξάνεται η μάζα τους) Επομένως ο όγκος του είναι τρισεκατομμύρια φορές μικρότερος από τον ηλιακό και άρα η μέση πυκνότητα της ύλης του κυμαίνεται από 8times1013 ως 2times1015 γραμμάρια ανά κυβεκατοστό Αυτή είναι η τάξη μεγέθους της πυκνότητας της ύλης μέσα στους πυρήνες των ατόμων και αυτό πραγματικά συμβαίνει στο εσωτερικό του αστέρα νετρονίων πρωτόνια και νετρόνια βρίσκονται σε επαφή όλο το ουράνιο σώμα μπορεί να θεωρηθεί ένας τεράστιος ατομικός πυρήνας και εξαιτίας των νόμων των υποατομικών σωματίων τα περισσότερα ηλεκτρόνια ενώνονται με τα πρωτόνια και μετατρέπονται σε νετρόνια από όπου και το όνομα των laquoαστέρων νετρονίωνraquo Αν μπορούσαμε να συμπιέσουμε τη Γη μας ολόκληρη στο μέγεθος ενός κερασιού θα την είχαμε μετατρέψει σε μία laquoμαύρη τρύπαraquo Παρομοίως αν συμπυκνώναμε τον Ήλιο σε μια ακτίνα τριών χιλιομέτρων (στα 4 εκατομμυριοστά του τωρινού του μεγέθους) θα είχε μετατραπεί σε μαύρη τρύπα Φυσικά δεν υπάρχει καμία γνωστή διαδικασία που θα μπορούσε να μετατρέψει τη Γη ή ακόμα και τον Ήλιο σε laquoμαύρη τρύπαraquo

ΘΕΩΡΙΑ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

Ο Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος ήταν Άγγλος φυσιοδίφης και γεωλόγος ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης Ήταν ο εισηγητής του μηχανισμού της φυσικής επιλογής μέσω του οποίου πρότεινε ότι συντελείται η εξέλιξη όπου όλα τα είδη ζωής προέρχονται από κοινούς προγόνους και έχουν διαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου Σε κοινή δημοσίευση με τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας εισήγαγε τη θεωρία της φυσικής επιλογής στην οποία η πάλη για επιβίωση δημιουργεί τη διακλάδωση των ειδών και έχει παρόμοια αποτελέσματα με την πρακτική της τεχνητής επιλογής

Η Φυσική επιλογή είναι η διαδικασία εξέλιξης των ειδών μέσω της οποίας οι οργανισμοί που είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αφήνουν περισσότερους απογόνους από εκείνους που είναι λιγότερο προσαρμοσμένοι Στηρίζεται στην παρατήρηση πως ορισμένες διαφορές μεταξύ των ατόμων σε έναν πληθυσμό είναι κληρονομήσιμεςΗ θεωρία του Δαρβίνου προσέφερε μια απλή αλλά πειστική εξήγηση για την ποικιλία των ειδών στη Γη Επειδή οι διάφορες περιοχές έχουν διαφορετικές συνθήκες και διαφορετικές ευκαιρίες επιβίωσης διαφορετικοί οργανισμοί επιλέγονται από τη φυσική επιλογή ως οι πιο προσαρμοσμένοι στο συγκεκριμένο περιβάλλον

Ο Δαρβίνος ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη φύση όταν σπούδαζε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου που τον οδήγησε στη μελέτη των θαλάσσιων ασπόνδυλων Οι σπουδές του στη θεολογία στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ ώθησαν το μεγάλο του ενδιαφέρον προς τη φυσική επιστήμη Το πενταετές ταξίδι του με το πλοίο Beagle (Ιχνηλάτης) τον κατέστησε διάσημο ως γεωλόγο του οποίου οι παρατηρήσεις και θεωρίες υποστήριζαν τη θεωρία της ομοιομορφίας του Τσαρλς Λάιελ Η έκδοση του ημερολογίου του για το ταξίδι τον εδραίωσε και ως διάσημο και πολύ καλό συγγραφέα

Οι λεπτομερείς παρατηρήσεις του στη βιολογία και τα δείγματα άγριας ζωής και απολιθωμάτων που συνέλεξε τον οδήγησαν να μελετήσει την ποικιλομορφία των ειδών και να αναπτύξει τη θεωρία του για τον μηχανισμό της φυσικής επιλογής το 1838 Είχε πολύ καλή επίγνωση του γεγονότος ότι πολλοί άλλοι είχαν τιμωρηθεί αυστηρά για τέτοιες αιρετικές ιδέες όμως συνέχισε τις έρευνες του μιλώντας μόνο στους πιο στενούς του φίλους αφού χρειαζόταν χρόνο για τις γεωλογικές του έρευνες για να συγκεντρώσει τις αποδείξεις που χρειαζόταν Το 1858 όμως όταν ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας του έστειλε ένα άρθρο που περιέγραφε μια παρόμοια θεωρία αναγκάστηκε να δημοσιεύσει μαζί με τον Γουάλας και τις δύο θεωρίες σε κοινό δημοσίευμα

Το βιβλίο του Η καταγωγή των ειδών που εκδόθηκε το 1859 καθιέρωσε την εξέλιξη από κοινή καταγωγή ως την πρωταρχική επιστημονική εξήγηση για την ποικιλότητα στη φύση Κατά τη δεκαετία του 1870 η επιστημονική κοινότητα αλλά και η κοινωνία γενικότερα έχουν πλέον αποδεχτεί τη θεωρία της εξέλιξης ως δεδομένο Οι διάφορες και αντικρουόμενες εξηγήσεις συνέχισαν μέχρι και τις δεκαετίες του 1930 μέχρι 1950 όπου πλέον γίνεται γενικά αποδεκτή η φυσική επιλογή ως ο μηχανισμός πίσω από τη θεωρία της εξέλιξης Στην τροποποιημένη της μορφή η επιστημονική ανακάλυψη του Δαρβίνου ενοποιεί τις βιολογικές επιστήμες και εξηγεί τη βιοποικιλότητα

Σε αναγνώριση της σπουδαιότητας του ως επιστήμονα ο Δαρβίνος τάφηκε στο Αββαείο του Γουέστμινστερ κοντά στον Ουίλιαμ Χέρσελ και τον Ισαάκ Νεύτωνα Ο Δαρβίνος έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους της ανθρώπινης ιστορίας

ΘΕΩΡΙΑ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

Ο Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος ήταν Άγγλος φυσιοδίφης και γεωλόγος ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης Ήταν ο εισηγητής του μηχανισμού της φυσικής επιλογής μέσω του οποίου πρότεινε ότι συντελείται η εξέλιξη όπου όλα τα είδη ζωής προέρχονται από κοινούς προγόνους και έχουν διαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου Σε κοινή δημοσίευση με τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας εισήγαγε τη θεωρία της φυσικής επιλογής στην οποία η πάλη για επιβίωση δημιουργεί τη διακλάδωση των ειδών και έχει παρόμοια αποτελέσματα με την πρακτική της τεχνητής επιλογής

Η Φυσική επιλογή είναι η διαδικασία εξέλιξης των ειδών μέσω της οποίας οι οργανισμοί που είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αφήνουν περισσότερους απογόνους από εκείνους που είναι λιγότερο προσαρμοσμένοι Στηρίζεται στην παρατήρηση πως ορισμένες διαφορές μεταξύ των ατόμων σε έναν πληθυσμό είναι κληρονομήσιμεςΗ θεωρία του Δαρβίνου προσέφερε μια απλή αλλά πειστική εξήγηση για την ποικιλία των ειδών στη Γη Επειδή οι διάφορες περιοχές έχουν διαφορετικές συνθήκες και διαφορετικές ευκαιρίες επιβίωσης διαφορετικοί οργανισμοί επιλέγονται από τη φυσική επιλογή ως οι πιο προσαρμοσμένοι στο συγκεκριμένο περιβάλλον

Ο Δαρβίνος ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη φύση όταν σπούδαζε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου που τον οδήγησε στη μελέτη των θαλάσσιων ασπόνδυλων Οι σπουδές του στη θεολογία στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ ώθησαν το μεγάλο του ενδιαφέρον προς τη φυσική επιστήμη Το πενταετές ταξίδι του με το πλοίο Beagle (Ιχνηλάτης) τον κατέστησε διάσημο ως γεωλόγο του οποίου οι παρατηρήσεις και θεωρίες υποστήριζαν τη θεωρία της ομοιομορφίας του Τσαρλς Λάιελ Η έκδοση του ημερολογίου του για το ταξίδι τον εδραίωσε και ως διάσημο και πολύ καλό συγγραφέα

Οι λεπτομερείς παρατηρήσεις του στη βιολογία και τα δείγματα άγριας ζωής και απολιθωμάτων που συνέλεξε τον οδήγησαν να μελετήσει την ποικιλομορφία των ειδών και να αναπτύξει τη θεωρία του για τον μηχανισμό της φυσικής επιλογής το 1838 Είχε πολύ καλή επίγνωση του γεγονότος ότι πολλοί άλλοι είχαν τιμωρηθεί αυστηρά για τέτοιες αιρετικές ιδέες όμως συνέχισε τις έρευνες του μιλώντας μόνο στους πιο στενούς του φίλους αφού χρειαζόταν χρόνο για τις γεωλογικές του έρευνες για να συγκεντρώσει τις αποδείξεις που χρειαζόταν Το 1858 όμως όταν ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας του έστειλε ένα άρθρο που περιέγραφε μια παρόμοια θεωρία αναγκάστηκε να δημοσιεύσει μαζί με τον Γουάλας και τις δύο θεωρίες σε κοινό δημοσίευμα

Το βιβλίο του Η καταγωγή των ειδών που εκδόθηκε το 1859 καθιέρωσε την εξέλιξη από κοινή καταγωγή ως την πρωταρχική επιστημονική εξήγηση για την ποικιλότητα στη φύση Κατά τη δεκαετία του 1870 η επιστημονική κοινότητα αλλά και η κοινωνία γενικότερα έχουν πλέον αποδεχτεί τη θεωρία της εξέλιξης ως δεδομένο Οι διάφορες και αντικρουόμενες εξηγήσεις συνέχισαν μέχρι και τις δεκαετίες του 1930 μέχρι 1950 όπου πλέον γίνεται γενικά αποδεκτή η φυσική επιλογή ως ο μηχανισμός πίσω από τη θεωρία της εξέλιξης Στην τροποποιημένη της μορφή η επιστημονική ανακάλυψη του Δαρβίνου ενοποιεί τις βιολογικές επιστήμες και εξηγεί τη βιοποικιλότητα

Σε αναγνώριση της σπουδαιότητας του ως επιστήμονα ο Δαρβίνος τάφηκε στο Αββαείο του Γουέστμινστερ κοντά στον Ουίλιαμ Χέρσελ και τον Ισαάκ Νεύτωνα Ο Δαρβίνος έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους της ανθρώπινης ιστορίας

Αναλυτικότερα η θεωρία της φυσικής επιλογής μπορεί να συνοψιστεί σε 4 βασικές παρατηρήσεις και σε 3 συμπεράσματα που απορρέουν από αυτές

Παρατήρηση 1 Οι πληθυσμοί των διάφορων ειδών τείνουν να αυξάνονται από γενιά σε γενιά με ρυθμό γεωμετρικής προόδου

Παρατήρηση 2 Αν εξαιρεθούν οι εποχικές διακυμάνσεις τα μεγέθη των πληθυσμών παραμένουν σχετικά σταθερά

o Συμπέρασμα 1 Για να παραμείνει σταθερό το μέγεθος ενός πληθυσμού παρά την τάση για αύξηση μερικά άτομα δεν επιβιώνουν ή δεν αναπαράγονται Συνεπώς μεταξύ των οργανισμών ενός πληθυσμού διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης

Παρατήρηση 3 Τα άτομα ενός είδους δεν είναι όμοια Στους πληθυσμούς υπάρχει μια τεράστια ποικιλομορφία όσον αφορά τα φυσικά χαρακτηριστικά των μελών τους

o Συμπέρασμα 2 Η επιτυχία στον αγώνα για την επιβίωση δεν είναι τυχαία Αντιθέτως εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του Οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν κληρονομήσει χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον τους επιβιώνουν περισσότερο ήκαι αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό απογόνων από τους οργανισμούς οι οποίοι έχουν κληρονομήσει λιγότερο ευνοϊκά για την επιβίωσή τους χαρακτηριστικά

Παρατήρηση 4 Τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά των γονέων κληροδοτούνται στους απογόνους τους

Συμπέρασμα 3 Τα ευνοϊκά για την επιβίωση χαρακτηριστικά μεταβιβάζονται στην επόμενη γενιά με μεγαλύτερη συχνότητα από τα λιγότερο ευνοϊκά καθώς οι φορείς τους επιβιώνουν και αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό απογόνων από τους φορείς των λιγότερο ευνοϊκών χαρακτηριστικών Έτσι με την πάροδο του χρόνου η συσσώρευση όλο και περισσότερων ευνοϊκών χαρακτηριστικών σε έναν πληθυσμό μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου είδους

Στην επιστήμη της βιολογίας με τον όρο εξέλιξη εννοείται η αλλαγή στις ιδιότητες ενός πληθυσμού οργανισμών στο πέρασμα του χρόνου μεταξύ διαφορετικών γενεών Αν και τέτοιου τύπου μεταβολές παρατηρούνται σε μικρή κλίμακα σε κάθε γενιά μακροπρόθεσμα και αθροιστικά μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές διαφοροποιήσεις στις ιδιότητες ενός οργανισμού ώστε να οδηγήσουν τελικά στη δημιουργία νέων διακριτών ειδών Εξελικτικές θεωρούνται ειδικά οι αλλαγές που μεταβιβάζονται μέσω του γενετικού υλικού από γενιά σε γενιά συνεπώς συνιστούν μια πληθυσμιακή διαδικασία και διακρίνονται από άλλες όπως η οντογένεση ή γενικά η ανάπτυξη ενός οργανισμού ατομικά Η εξέλιξη αποτελεί φαινόμενο που υλοποιείται σταδιακά και σε μεγάλο βάθος χρόνου Με λίγες εξαιρέσεις απαιτείται το πέρασμα αρκετών γενεών για εξελικτικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας όπως για παράδειγμα η εξέλιξη των πτηνών από τα ερπετά Λαμβάνει επίσης χώρα με διαφορετικούς ρυθμούς ανάλογα με το είδος και το περιβάλλον του

Μορφολογικές και άλλες ομοιότητες μεταξύ των ειδών του έμβιου κόσμου υποδεικνύουν ότι όλα διαθέτουν κοινή καταγωγή προέρχονται δηλαδή από ένα κοινό προγονικό είδος Πολυάριθμες διαδικασίες όπως οι μεταλλαγές η γονιδιακή ροή με μεταφορά γονιδίων ανάμεσα στους πληθυσμούς και ο γενετικός ανασυνδυασμός συμβάλλουν σε γενετικές αλλαγές και παρέχουν την παρατηρούμενη φαινοτυπική ποικιλότητα Οι κληρονομούμενες διαφοροποιήσεις θα είναι περισσότερο κοινές ή σπάνιες σε ένα πληθυσμό γεγονός που εξαρτάται από δύο κύριους μηχανισμούς Ο πρώτος περιλαμβάνει τη φυσική επιλογή μια διαδικασία σύμφωνα με την οποία οι οργανισμοί με ιδιότητες που οδηγούν σε μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα αφήνουν περισσότερους απογόνους συνεπώς οι ιδιότητες αυτές θα είναι περισσότερο κοινές Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει επιπλέον η διαδικασία της γενετικής παρέκκλισης δηλαδή της τυχαίας αλλαγής των γονιδιακών συχνοτήτων από μια γενιά στην επόμενη

Η εξέλιξη θεμέλιος λίθος της σύγχρονης βιολογίας αποτελεί αντικείμενο μελέτης του κλάδου της εξελικτικής βιολογίας και τεκμηριώνεται από πληθώρα στοιχείων που προέρχονται από την συλλογή πληθώρας απολιθωμάτων απολιθωμάτων τη βιογεωγραφία την εμβρυολογία τη συγκριτική ανατομία τη μοριακή βιολογία και άλλους επιστημονικούς τομείς Η γνώση του μηχανισμού που διέπει τη διαδικασία της εξέλιξης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο έργο του Κάρολου Δαρβίνου και του Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας Αν και ο Δαρβίνος δεν ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα της εξέλιξης με αφετηρία την περίφημη μελέτη Περί της καταγωγής των ειδών (1859) πρόσφερε μια ολοκληρωμένη σύνθεση της θεωρίας της φυσικής επιλογής με ισχυρά επιχειρήματα Κατά την περίοδο 1936-47 και τη συνένωση δαρβινισμού και στοιχείων γενετικής οικολογίας συστηματικής και παλαιοντολογίας ωρίμασε η σύγχρονη θεωρία της εξέλιξης γνωστή και ως εξελικτική σύνθεση η οποία ερευνά και εξηγεί τη βιοποικιλότητα της Γης

Ιστορία της εξελικτικής σκέψης

Εξελικτικές ιδέες όπως ο κοινός πρόγονος και η διαμετάλλαξη των ειδών υπήρχαν τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα πΧ όταν εκφράστηκαν από τον φιλόσοφο Αναξίμανδρο Όταν η βιολογική γνώση αυξήθηκε τον 18ο αιώνα άρχισαν να παρουσιάζονται παρόμοιες ιδέες αρχίζοντας με τον Πιερ Μοπερτουί (Pierre Maupertuis) το 1745 με τη συμβολή φυσικών φιλοσόφων όπως οι Έρασμος Κάρολος Δαρβίνος και Λαμάρκ

Η θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής προτάθηκε πρώτα από τον Κάρολο Δαρβίνο και τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας

Το 1858 ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας διατύπωσαν την θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής με τις ανακοινώσεις τους Περί της τάσης των ειδών να δημιουργούν ομάδες και Περί της διαιώνισης των ειδών μέσω φυσικών μεθόδων επιλογής Οι λεπτομέρειες της θεωρίας αυτής και τα αναλυτικά επιχειρήματα καταγράφηκαν στο βιβλίο που έγραψε ο Δαρβίνος το 1859 Περί της προέλευσης των ειδών

Κατά τη δεκαετία του 1930 η φυσική επιλογή συνδυάστηκε με τη θεωρία του Γκρέγκορ Μέντελ για την κληρονομικότητα και εκ παραλλήλου δημιούργησαν την συνθετική θεωρία της Εξέλιξης ή σύγχρονη σύνθεση όπου οι μονάδες της εξέλιξης (γονίδια) συνδυάστηκαν με τον μηχανισμό της (φυσική επιλογή) Αυτή η σημαντική θεωρία (νεοδαρβινισμός) η οποία εξηγεί αλλά και προβλέπει αποτελεί το κεντρικό δόγμα της σύγχρονης Εξελικτικής Βιολογίας και ερμηνεύει τις διαφορετικές μορφές ζωής στην Γη

Στην Ελλάδα Εξελικτικοί Βιολόγοι με αναγνωρισμένο κύρος και σημαντική συγγραφική παρουσία είναι οι καθηγητές Κωνσταντίνος Καστρίτσης Κωνσταντίνος Κριμπάς καιΕλευθέριος Ζούρος

Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες

Ακόμη και πριν από την δημοσίευση της Προέλευσης των ειδών η ιδέα της εξέλιξης της ζωής ήταν πεδίο αμφισβήτησης Η εξέλιξη ακόμη και σήμερα αποτελεί πεδίο αντιπαλότητας αλλά όχι σχετικά με το επιστημονικό κομμάτι Οι διαφωνίες περιστέφονται κυρίως γύρω από τις φιλοσοφικές κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της θεωρίας της εξέλιξης Η πρόταση ότι η βιολογική εξέλιξη λαμβάνει χώρα μεσω του μηχανισμού της φυσικής επιλογής δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από κανέναν στον επιστημονικό χώρο

Όπως αναγνώρισε πολύ νωρίς ο ίδιος ο Δαρβίνος η εξέλιξη του Ανθρώπου είναι το μεγαλύτερο πεδίο αμφισβήτησης της εξελικτικής σκέψης Κάποιοι άνθρωποι διαφωνούν στην ιδέα ότι ο άνθρωπος προήλθε με φυσικές διαδικασίες χωρίς δηλαδή υπερφυσική (Θεϊκή) παρέμβαση Η τάση αυτή εκφράζεται στη σύγχρονη εποχή κυρίως με το ρεύμα τουδημιουργισμού Πολλοί θρησκευόμενοι

Στην επιστήμη της βιολογίας με τον όρο εξέλιξη εννοείται η αλλαγή στις ιδιότητες ενός πληθυσμού οργανισμών στο πέρασμα του χρόνου μεταξύ διαφορετικών γενεών Αν και τέτοιου τύπου μεταβολές παρατηρούνται σε μικρή κλίμακα σε κάθε γενιά μακροπρόθεσμα και αθροιστικά μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές διαφοροποιήσεις στις ιδιότητες ενός οργανισμού ώστε να οδηγήσουν τελικά στη δημιουργία νέων διακριτών ειδών Εξελικτικές θεωρούνται ειδικά οι αλλαγές που μεταβιβάζονται μέσω του γενετικού υλικού από γενιά σε γενιά συνεπώς συνιστούν μια πληθυσμιακή διαδικασία και διακρίνονται από άλλες όπως η οντογένεση ή γενικά η ανάπτυξη ενός οργανισμού ατομικά Η εξέλιξη αποτελεί φαινόμενο που υλοποιείται σταδιακά και σε μεγάλο βάθος χρόνου Με λίγες εξαιρέσεις απαιτείται το πέρασμα αρκετών γενεών για εξελικτικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας όπως για παράδειγμα η εξέλιξη των πτηνών από τα ερπετά Λαμβάνει επίσης χώρα με διαφορετικούς ρυθμούς ανάλογα με το είδος και το περιβάλλον του

Μορφολογικές και άλλες ομοιότητες μεταξύ των ειδών του έμβιου κόσμου υποδεικνύουν ότι όλα διαθέτουν κοινή καταγωγή προέρχονται δηλαδή από ένα κοινό προγονικό είδος Πολυάριθμες διαδικασίες όπως οι μεταλλαγές η γονιδιακή ροή με μεταφορά γονιδίων ανάμεσα στους πληθυσμούς και ο γενετικός ανασυνδυασμός συμβάλλουν σε γενετικές αλλαγές και παρέχουν την παρατηρούμενη φαινοτυπική ποικιλότητα Οι κληρονομούμενες διαφοροποιήσεις θα είναι περισσότερο κοινές ή σπάνιες σε ένα πληθυσμό γεγονός που εξαρτάται από δύο κύριους μηχανισμούς Ο πρώτος περιλαμβάνει τη φυσική επιλογή μια διαδικασία σύμφωνα με την οποία οι οργανισμοί με ιδιότητες που οδηγούν σε μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα αφήνουν περισσότερους απογόνους συνεπώς οι ιδιότητες αυτές θα είναι περισσότερο κοινές Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει επιπλέον η διαδικασία της γενετικής παρέκκλισης δηλαδή της τυχαίας αλλαγής των γονιδιακών συχνοτήτων από μια γενιά στην επόμενη

Η εξέλιξη θεμέλιος λίθος της σύγχρονης βιολογίας αποτελεί αντικείμενο μελέτης του κλάδου της εξελικτικής βιολογίας και τεκμηριώνεται από πληθώρα στοιχείων που προέρχονται από την συλλογή πληθώρας απολιθωμάτων απολιθωμάτων τη βιογεωγραφία την εμβρυολογία τη συγκριτική ανατομία τη μοριακή βιολογία και άλλους επιστημονικούς τομείς Η γνώση του μηχανισμού που διέπει τη διαδικασία της εξέλιξης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο έργο του Κάρολου Δαρβίνου και του Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας Αν και ο Δαρβίνος δεν ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα της εξέλιξης με αφετηρία την περίφημη μελέτη Περί της καταγωγής των ειδών (1859) πρόσφερε μια ολοκληρωμένη σύνθεση της θεωρίας της φυσικής επιλογής με ισχυρά επιχειρήματα Κατά την περίοδο 1936-47 και τη συνένωση δαρβινισμού και στοιχείων γενετικής οικολογίας συστηματικής και παλαιοντολογίας ωρίμασε η σύγχρονη θεωρία της εξέλιξης γνωστή και ως εξελικτική σύνθεση η οποία ερευνά και εξηγεί τη βιοποικιλότητα της Γης

Ιστορία της εξελικτικής σκέψης

Εξελικτικές ιδέες όπως ο κοινός πρόγονος και η διαμετάλλαξη των ειδών υπήρχαν τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα πΧ όταν εκφράστηκαν από τον φιλόσοφο Αναξίμανδρο Όταν η βιολογική γνώση αυξήθηκε τον 18ο αιώνα άρχισαν να παρουσιάζονται παρόμοιες ιδέες αρχίζοντας με τον Πιερ Μοπερτουί (Pierre Maupertuis) το 1745 με τη συμβολή φυσικών φιλοσόφων όπως οι Έρασμος Κάρολος Δαρβίνος και Λαμάρκ

Η θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής προτάθηκε πρώτα από τον Κάρολο Δαρβίνο και τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας

Το 1858 ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας διατύπωσαν την θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής με τις ανακοινώσεις τους Περί της τάσης των ειδών να δημιουργούν ομάδες και Περί της διαιώνισης των ειδών μέσω φυσικών μεθόδων επιλογής Οι λεπτομέρειες της θεωρίας αυτής και τα αναλυτικά επιχειρήματα καταγράφηκαν στο βιβλίο που έγραψε ο Δαρβίνος το 1859 Περί της προέλευσης των ειδών

Κατά τη δεκαετία του 1930 η φυσική επιλογή συνδυάστηκε με τη θεωρία του Γκρέγκορ Μέντελ για την κληρονομικότητα και εκ παραλλήλου δημιούργησαν την συνθετική θεωρία της Εξέλιξης ή σύγχρονη σύνθεση όπου οι μονάδες της εξέλιξης (γονίδια) συνδυάστηκαν με τον μηχανισμό της (φυσική επιλογή) Αυτή η σημαντική θεωρία (νεοδαρβινισμός) η οποία εξηγεί αλλά και προβλέπει αποτελεί το κεντρικό δόγμα της σύγχρονης Εξελικτικής Βιολογίας και ερμηνεύει τις διαφορετικές μορφές ζωής στην Γη

Στην Ελλάδα Εξελικτικοί Βιολόγοι με αναγνωρισμένο κύρος και σημαντική συγγραφική παρουσία είναι οι καθηγητές Κωνσταντίνος Καστρίτσης Κωνσταντίνος Κριμπάς καιΕλευθέριος Ζούρος

Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες

Ακόμη και πριν από την δημοσίευση της Προέλευσης των ειδών η ιδέα της εξέλιξης της ζωής ήταν πεδίο αμφισβήτησης Η εξέλιξη ακόμη και σήμερα αποτελεί πεδίο αντιπαλότητας αλλά όχι σχετικά με το επιστημονικό κομμάτι Οι διαφωνίες περιστέφονται κυρίως γύρω από τις φιλοσοφικές κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της θεωρίας της εξέλιξης Η πρόταση ότι η βιολογική εξέλιξη λαμβάνει χώρα μεσω του μηχανισμού της φυσικής επιλογής δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από κανέναν στον επιστημονικό χώρο

Όπως αναγνώρισε πολύ νωρίς ο ίδιος ο Δαρβίνος η εξέλιξη του Ανθρώπου είναι το μεγαλύτερο πεδίο αμφισβήτησης της εξελικτικής σκέψης Κάποιοι άνθρωποι διαφωνούν στην ιδέα ότι ο άνθρωπος προήλθε με φυσικές διαδικασίες χωρίς δηλαδή υπερφυσική (Θεϊκή) παρέμβαση Η τάση αυτή εκφράζεται στη σύγχρονη εποχή κυρίως με το ρεύμα τουδημιουργισμού Πολλοί θρησκευόμενοι

Ιστορία της εξελικτικής σκέψης

Εξελικτικές ιδέες όπως ο κοινός πρόγονος και η διαμετάλλαξη των ειδών υπήρχαν τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα πΧ όταν εκφράστηκαν από τον φιλόσοφο Αναξίμανδρο Όταν η βιολογική γνώση αυξήθηκε τον 18ο αιώνα άρχισαν να παρουσιάζονται παρόμοιες ιδέες αρχίζοντας με τον Πιερ Μοπερτουί (Pierre Maupertuis) το 1745 με τη συμβολή φυσικών φιλοσόφων όπως οι Έρασμος Κάρολος Δαρβίνος και Λαμάρκ

Η θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής προτάθηκε πρώτα από τον Κάρολο Δαρβίνο και τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας

Το 1858 ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας διατύπωσαν την θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής με τις ανακοινώσεις τους Περί της τάσης των ειδών να δημιουργούν ομάδες και Περί της διαιώνισης των ειδών μέσω φυσικών μεθόδων επιλογής Οι λεπτομέρειες της θεωρίας αυτής και τα αναλυτικά επιχειρήματα καταγράφηκαν στο βιβλίο που έγραψε ο Δαρβίνος το 1859 Περί της προέλευσης των ειδών

Κατά τη δεκαετία του 1930 η φυσική επιλογή συνδυάστηκε με τη θεωρία του Γκρέγκορ Μέντελ για την κληρονομικότητα και εκ παραλλήλου δημιούργησαν την συνθετική θεωρία της Εξέλιξης ή σύγχρονη σύνθεση όπου οι μονάδες της εξέλιξης (γονίδια) συνδυάστηκαν με τον μηχανισμό της (φυσική επιλογή) Αυτή η σημαντική θεωρία (νεοδαρβινισμός) η οποία εξηγεί αλλά και προβλέπει αποτελεί το κεντρικό δόγμα της σύγχρονης Εξελικτικής Βιολογίας και ερμηνεύει τις διαφορετικές μορφές ζωής στην Γη

Στην Ελλάδα Εξελικτικοί Βιολόγοι με αναγνωρισμένο κύρος και σημαντική συγγραφική παρουσία είναι οι καθηγητές Κωνσταντίνος Καστρίτσης Κωνσταντίνος Κριμπάς καιΕλευθέριος Ζούρος

Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες

Ακόμη και πριν από την δημοσίευση της Προέλευσης των ειδών η ιδέα της εξέλιξης της ζωής ήταν πεδίο αμφισβήτησης Η εξέλιξη ακόμη και σήμερα αποτελεί πεδίο αντιπαλότητας αλλά όχι σχετικά με το επιστημονικό κομμάτι Οι διαφωνίες περιστέφονται κυρίως γύρω από τις φιλοσοφικές κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της θεωρίας της εξέλιξης Η πρόταση ότι η βιολογική εξέλιξη λαμβάνει χώρα μεσω του μηχανισμού της φυσικής επιλογής δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από κανέναν στον επιστημονικό χώρο

Όπως αναγνώρισε πολύ νωρίς ο ίδιος ο Δαρβίνος η εξέλιξη του Ανθρώπου είναι το μεγαλύτερο πεδίο αμφισβήτησης της εξελικτικής σκέψης Κάποιοι άνθρωποι διαφωνούν στην ιδέα ότι ο άνθρωπος προήλθε με φυσικές διαδικασίες χωρίς δηλαδή υπερφυσική (Θεϊκή) παρέμβαση Η τάση αυτή εκφράζεται στη σύγχρονη εποχή κυρίως με το ρεύμα τουδημιουργισμού Πολλοί θρησκευόμενοι

αποδέχονται πλέον την εξέλιξη όπως και άλλες επιστημονικές θεωρίες καθώς η θεολογική σκέψη έχει και αυτή εξελιχθεί άλλοι πάλι πιστεύουν ότι η εξέλιξη αντιτίθεται στην πίστη τους στο Θείο Σε ορισμένες χώρες ndash κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες ndash οι διαφωνίες ανάμεσα στην επιστημονική και την θρησκευτική διδασκαλία έχουν δημιουργήσει μία μεγάλη διαφωνία σε πολιτικό και εκπαιδευτικό επίπεδο παρόλο που και άλλες θεωρίες όπως η κοσμολογία και οι επιστήμες της Γης αντιτίθενται σε συγκεκριμένα θρησκευτικά διδάγματα

Η εξελικτική Βιολογία έχει δημιουργήσει τις μεγαλύτερες διαφωνίες και αντιδράσεις Η εξέλιξη επίσης κατά καιρούς θεωρήθηκε ότι προώθησε φιλοσοφικές θέσεις που υποστηρίζουν διακρίσεις και ρατσισμό Για παράδειγμα οι ιδέες περί ευγονικής του Francis Galton διαφοροποιήθηκαν σε επιχειρήματα που υποστήριζαν την βελτίωση της ανθρώπινης δεξαμενής γονιδίων μέσα από μια πολιτική επιλεκτικής αναπαραγωγής Η ευγονική και επιλεκτική ανπαραγωγή του ανθρώπινου είδους αποτέλεσαν βασικό ιδεολογικό πυλώνα της ναζιστικής ιδεολογίας στη Γερμανία και οδήγησαν στην υποχρεωτική στείρωση και τη θανάτωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που θεωρήθηκαν ως γενετικά κατώτερα είδη

Ένα άλλο παράδειγμα όπου η εξέλιξη χρησιμοποιήθηκε λανθασμένα είναι ο Κοινωνικός Δαρβινισμός ένας όρος που εκφράζει τις θέσεις ενός Βρεττανικού κινήματος του 19ου αιώνα για την επιβίωση του καλύτερα προσαρμοσμένου στο εμπόριο και τις ανθρώπινες κοινωνίες και χρησιμοποιήθηκε και από άλλους για να δικαιολογήσει τις κοινωνικές ανισότητες τον ρατσισμό και τον ιμπεριαλισμό Οι σύγχρονοι επιστήμονες και φιλόσοφοι θεωρούν ότι αυτές οι ιδέες ούτε επιβάλλονται από την θεωρία της εξέλιξης ούτε υποστηρίζονται από δεδομένα ΠΗΓΕΣΒικιπέδεια

Συντελεστές Βλάσης Φειδάς Αντρέας Βασιλόπουλος Γιώργος Χατζηδαυιτίδης Γιάννης Καρβουνάκης Γιώργος Βασιλείου

Κοσμογονία στον Χριστιανισμό

Κοσμογονία της Γένεσις

Η κοσμογονία της Γένεσης είναι μια μυθολογικού και θρησκευτικού τύπου κοσμογονική αφήγηση που βρίσκεται στο βιβλίο της Γένεσης Εκεί περιγράφονται έξι δημιουργικές ημέρες κατά τις οποίες ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο με τα ζώα τα φυτά και τον άνθρωπο αρχικά τον Αδάμ και κατόπιν την Εύα

Οι δύο διηγήσεις περί Δημιουργίας

Τα δύο πρώτα κεφάλαια της Γενέσεως μας δίνουν δύο διηγήσεις για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου Η πρώτη (11-224α) προέρχεται από την Ιερατική πηγή ldquoPrdquo η οποία γράφτηκε μετά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία το (586) πΧ ενώ η δεύτερη (225-246) ανήκει σε αρχαιότερη πηγή στον Γιαχβιστή (9ος αιώνας πΧ) Η πρώτη αρχίζει απrsquoτη δημιουργία του ουρανού και της γης και προχωράει με τη δημιουργία σε έξι ημέρες του φωτός του στερεώματος της ξηράς και της θάλασσας του φυτικού βασιλείου και των φωστήρων του ουρανού των ψαριών των ερπετών και των πτηνών και τελικά του ανθρώπινου ανδρόγυνου

Η δεύτερη βιβλική αφήγηση ξεκινά από τη δημιουργία του άντρα ακολουθεί η δημιουργία του Κήπου της Εδέμ ως κατοικίας του ανθρώπου και ακολουθεί η δημιουργία παντός είδους ζώων και τελικά της δημιουργίας της γυναίκας από το πλευρό του Οι δύο αυτές διηγήσεις είναι σαφώς διαφορετικές Και οι δύο αφηγήσεις laquoαντλούν από ένα depot παραδόσεων περί την αρχέγονη ανθρωπότηταraquo Τέθηκαν η μία μετά την άλλη γιατί κατά την έκδοση της Γένεσης η δεύτερη θεωρήθηκε συμπληρωματική της πρώτης Αν η δεύτερη αποτελεί υποτυπώδη λαϊκή αφήγηση η πρώτη προέρχεται από ομάδες που ενδιαφέρονταν για laquoτην τάξη στον κόσμο το Νόμο ιδιαίτερα την τελετουργικήraquo Είναι λόγιου χαρακτήρα και μεγαλοπρεπής στην έκφραση Η πρώτη διήγηση περί δημιουργίας αντανακλά έντονα κάποια τελετουργική πραγματικότητα γιατί ο αριθμός των 7 ημερών αναφέρεται στο ldquoΣάββατοrdquo ή προσανατολίζει όλη την αφήγηση προς αυτό αλλά και διότι η όλη αφήγηση υπονοεί laquoμια τάξη κι ένα ρυθμό στο σύμπαν που ταιριάζει στην τελετουργική αντίληψη των ιερέων για χρόνους εποχές ημέρες και καιρούςraquo Αυτή η rdquoιερατική ανάγνωσηrdquo φαίνεται κι από την έκφραση laquoκατά τα είδη αυτώνraquo ως προς τα ζωικά είδη δεν αποσκοπεί σε μια επιστημονική κατάταξή τους Επίσης το ρήμα ldquoHibtilrdquo δηλαδή ldquoδιαχωρίζω το ένα από το άλλοrdquo (τα στερεώματα την ημέρα από τη νύχτα) είναι όρος ιερατικός Χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη διάκριση του ldquoαγίουrdquo από το ldquoκοινόrdquo του καθαρού από το ακάθαρτο έτσι η εργασία και η αργία του Σαββάτου δεν είναι αποτέλεσμα θείας εντολής αλλά θείας πράξης Συχνά οι 7 ημέρες της δημιουργίας ταυτίζονται με 7 μακρές περιόδους κατά τη διάρκεια των οποίων συντελέσθηκε δήθεν όλη η δημιουργία κι αυτό συμβαίνει όπως παρατηρεί ο καινοδιαθικολόγος Σάββας Αγουρίδης για λόγους Απολογητικούς Κάτι τέτοιο είναι αβάσιμο επιστημονικά laquoΟ συντάκτης δεν έχει υπόψη του τη θεωρία της εξέλιξηςraquo Οι εκφράσεις laquoΕίπεraquo και laquoεγένετοraquo και laquoεγένετο εσπέραraquo και laquoεγένετο πρωί ημέραraquo θέλουν να εντάξουν την έκφραση της θείας ενέργειας μέσα στα χρονικά καλούπια του συντάκτη Διαφοροποιήσεις εντοπίζονται μεταξύ των δύο διηγήσεων και ως προς την δημιουργία του ανθρώπινου ζεύγους έτσι στην πρώτη (Γιαχβική) είναι το αποκορύφωμα της δημιουργίας στην άλλη (Ιερατική P) είναι η βάση της δημιουργίας H Παλαιά Διαθήκη αγνοεί κάποιον ιδιαίτερο όρο για την έννοια κόσμος laquoή ολότητα δηλώνεται πάντοτε περιγραφικάraquo Αυτό σχετίζεται με την ιδιομορφία της προ-ελληνιστικής σκέψης της αρχαίας Ανατολής η οποία δεν επιδιώκει μια προοπτική συνολική θεώρηση αλλά αρκείται στη σύνθεση οπτικών γωνιών Γι αυτό και στην Παλαιά Διαθήκη εντοπίζουμε παραστάσεις για τον κόσμο τόσο διαφορετικές μεταξύ τους ώστε να καθίσταται αδύνατη η σύνθεση όλων των χωρίων σε μία ενιαία θεωρία Ο κόσμος παρουσιάζεται όχι ως αυτάρκης ή ως θείος αλλά και ούτε ως φύσει κακός και ανταγωνιστικός προς το Θεό και τον άνθρωπο Σκοπός της αναφοράς του συντάκτη στα αρχέγονα αυτά γεγονότα είναι η εισαγωγή στην προγονική ιστορία του Ισραήλ Πέρα από την όποια εθνικο-θρησκευτική διάσταση δεν απουσιάζει και μια οικουμενική προοπτική η ανθρωπότητα μετά τη δημιουργία αντιμετώπισε κρίσιμες εμπειρίες μέχρις ότου ο Θεός μετά και τη δημιουργία διαφόρων εθνών δημιούργησε κι αυτός ένα έθνος δικό του και το ξεχώρισε

Προϋποθέσεις ερμηνείας της αφήγησης της Δημιουργίας

Προκειμένου να κατανοηθεί το παλαιοδιαθηκικό κοσμοείδωλο θα χρειαστεί να ληφθεί υπόψη ο σημιτικός τρόπος έκφρασης όπως παρατηρεί ο παλαιοδιαθηκολόγος καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνουlaquoυπάρχει μια ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στο δυτικό ελληνικό τρόπο έκφρασης και στον ανατολικό σημιτικό Εκεί που οι Έλληνες προκειμένου να περιγράψουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας έννοιας προτιμούν τη διατύπωση ενός ορισμού οι Εβραίοι αφηγούνται μια ιστορίαraquo Κάθε αφήγηση στη Βίβλο δεν είναι οπωσδήποτε και ιστορία Ακόμα και στα ιστορικά τους κείμενα επεξεργάζονται το υλικό τους όχι ως ιστορικοί όπως σήμερα αντιλαμβάνεται κανείς το έργο του ιστορικού αλλά κυρίως ως θεολόγοι Δεν αποσκοπούν στην παροχή ιστορικών πληροφοριών με τη

σημερινή έννοια του όρου αλλά στην διατύπωση αιώνιων θεολογικών αληθειών Ο λαός του Ισραήλ ζώντας σε ένα πολυθεϊστικό και μυθολογικό περιβάλλον διαμόρφωσε μέσα σε μια μακρόχρονη διαδικασία αιώνων την πίστη του για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου Έτσι χρησιμοποίησαν το κοσμοείδωλο και παραστάσεις από το μυθολογικό υλικό της εποχής τους H παλιά μονολιθική άποψη για τη Βίβλο της οποίας τη μαρτυρία έπρεπε να δεχθούμε ή να απορρίψουμε συνολικά αντικαταστάθηκε από μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση πιο αληθινή και ιστορικά πιο πλούσια σε διδάγματα Παρόλο που δεν μας πληροφορούν για την ιστορική αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου μας μαθαίνουν τουλάχιστον πώς η Ισραϊλιτική θρησκεία και η ισραηλιτική θεολογία φαντάζονταν τον 8ο αιώνα και πως τρεις αιώνες αργότερα τη δημιουργία και την αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου πως και προς ποια κατεύθυνση από τη μια εποχή στην άλλη είδαν τις ιδέες αυτές να προοδεύουν Δεν μας χρησιμεύουν πια για να ανασυνθέσουμε την Ιστορία του κόσμου διατηρούν όμως για εμάς τεράστια αξία για την ανασύνθεση της ιστορίας της ισραηλιτικής σκέψης

Κείμενο Γένεσις(1 ο Κεφάλαιο)

Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ

Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη

Ερμηνεία του κειμένου η δημιουργία του ανθρώπου

Για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου υπάρχουν δυο διηγήσεις που αλληλοσυμπληρώνονται Η μία (Γεν 126-30) δείχνει τον άνθρωπο να δημιουργείται την έκτη ημέρα από το Θεό ο οποίος διαλέγεται σε πληθυντικό αριθμό laquoποιήσωμεν ανθρωπον κατ΄εικονα ημετεραν και καθ΄ομοιωσινraquo Κατά την ερμηνεία που έδωσε η Εκκλησία το laquoκατ εικόναraquo αναφέρεται στα πνευματικά εκείνα στοιχεία που καθορίζουν και την έννοια του προσώπου είναι το λογικό και η ελεύθερη βούληση (το αυτεξούσιο) Το laquoκαθ ομοίωσινraquo αναφέρεται στο βασικό στόχο που είναι η ομοίωση και ένωση με το Θεό η θέωση Στη χρήση του πληθυντικού αριθμού η θεολογία της Εκκλησίας διέγνωσε έναν πρώτο υπαινιγμό για την τριαδικότητα του Θεού που θα φανερωθεί αργότερα από τον Ιησού Χριστό Στην άλλη αναλυτικότερη διήγηση (24-25) που παραθέσαμε παραπάνω βγαίνουν περισσότερα συμπεράσματα1) Ο Θεός σε μια πασίγνωστη αλληγορία πλάθει τον άνθρωπο (στ 7) από χώμα φυσάει στο πρόσωπο του και έτσι ο άνθρωπος γίνεται ζωντανό όν Στο πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται οι λέξεις laquoψυχή ζώσαraquoΗ λέξη laquoψυχήraquo αντιστοιχεί γενικά στην έννοια laquoζωήraquo Ο συμβολισμός είναι ολοφάνερος από την παραδοχή ότι ο Θεός είναι ασώματος Συνεπώς το laquoχώμαraquo σημαίνει συμβολικά ότι ο άνθρωπος είναι υλικός η υπόστασή του η υλική έχει προέλευση τη γη ενώ η λέξη laquoψυχήraquo χαρακτηρίζει γενικά τη ζωή Η ιδιαιτερότητα λοιπόν του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζωντανά όντα βρίσκεται στο laquoενέφυσενraquo δηλ την ιδιαίτερη σχέση με το Θεό που συγκροτεί την ανθρώπινη ύπαρξη Η μετάδοση ενός πνευματικού στοιχείου δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή διαφορετικά από τους ανθρώπους της εποχής που γράφτηκε η Γένεση ενώ το ltενεφυσησεν εις το προσωπο αυτου πνοηνgtείναι και σαφές Δηλώνει τη μετάδοση του πνευματικού στοιχείου της πνοής και την πνευματική συγγένεια του ανθρώπου με το Θεό 2) Στους στ 8-14 ο Θεός τοποθετεί τον άνθρωπο σε έναν κήπο (τον παράδεισο) που τον διασχίζουν τέσσερις ποταμοί ο Τίγρης ο Ευφράτης ο Γηών (Νείλος) και ο Φισών (ο Γάγγης ο Ινδικός κατά τον I Δαμασκηνό) Οι ποταμοί αυτοί από γεωγραφική άποψη δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους Πρόκειται επομένως για κήπο που δεν εντοπίζεται σε κάποιο περιορισμένο τόπο αλλά είναι όλη η γη που γίνεται κήπος με την αγάπη του Θεού3) Στο στ 15 ο άνθρωπος καλείται να εργαστεί και να φυλάξει τη γη που ζει και να διατηρήσει τη σχέση του με το Θεό Έτσι εγκαινιάζεται η προστασία και η αγάπη που πρέπει να δείξει ο άνθρωπος στο περιβάλλον και ευλογείται η ανθρώπινη εργασία4) Στους στ 16 και 17 ο Θεός δίνει εντολή στον άνθρωπο να μη φάει από τον καρπό laquoτης γνώσης του καλού και του κακούraquo και τον προειδοποιεί ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πεθάνει Πρόκειται για μια δοκιμασία με την οποία ο άνθρωπος θα δείξει αν επιδιώκει τη θέωση μέσα από τη χάρη του Θεού ή την εγωιστική αυτοθέωση Ο θάνατος φυσικός και πνευματικός είναι η συνέπεια του χωρισμού του ανθρώπου από την πηγή της ζωής το Θεό5) Στο στ 18 ο Θεός διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται βοηθό και έτσι δημιουργεί τα ζώα (στ 19-20) και τα οδηγεί σ αυτόν για να τους δώσει όνομα Η ονοματοδοσία των ζώων δείχνει την ανωτερότητα του ανθρώπου και την ευθύνη που έχει να προστατεύει τα ζώα Πράγματι ήταν έθιμο την εποχή εκείνη όποιος έδινε όνομα σε κάποιον να δείχνει την εξουσία του και ταυτόχρονα την προστασία του απέναντι του Ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του κόσμου όχι για να τον καταδυναστεύει αλλά για να τον προστατεύει και να τον χρησιμοποιεί στοργικά και υπεύθυνα6) Η διήγηση της δημιουργίας της γυναίκας (στ 21- 24) σημαίνει πολλά Ο Θεός δημιουργεί τη γυναίκα ως βοηθό Ο ρόλος της ως βοηθού διευκρινίζεται από τη βαθύτερη έννοια της βοήθειας Αν επρόκειτο για υλική βοήθεια αυτή θα μπορούσαν να την προσφέρουν και τα ζώα (και οι νομάδες Εβραίοι το γνώριζαν) Συνεπώς η βοήθεια αναφέρεται στον ουσιαστικότερο στόχο του ανθρώπου που είναι η laquoομοίωσιςraquo (θέωση) Πρόκειται για βοήθεια στη ζωή και την ένωσή του με το Θεό (μετοχή στις άκτιστες ενέργειες) Και οι δύο άνθρωποι θα αλληλοβοηθούνται για να επιτύχουν το laquoκαθ ομοίωσινraquo7) Η γυναίκα δημιουργείται από το ίδιο υλικό με τον άνδρα από την πλευρά του Αυτό για την ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής εκείνης αλλά και μέχρι σήμερα έχει μεγάλη σημασία η γυναίκα εμφανίζεται ισότιμη με τον άνδρα Η δημιουργία της δείχνει ότι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι το ότι τα δύο φύλα αλληλοσυμπληρώνονται διαφορετικά ο άνθρωπος είναι ελλιπής Ο Τριαδικός Θεός ως αγάπη και κοινωνία προσώπων δημιουργεί και μια κοινωνία ανθρώπινων προσώπων Τέλος από αυτήν την κοινωνία θα προέλθουν όλοι οι άνθρωποι Συνεπώς η διήγηση διδάσκει και την ουσιαστική ενότητα όλων των ανθρώπινων φυλών που πρέπει με τη σειρά τους να χαρακτηρίζονται από ισοτιμία και συνεργασία8) Στο στ 24 ο Αδάμ χαρακτηρίζει τη γυναίκα σάρκα από τη σάρκα του εξαιτίας της οποίας ο άνθρωπος θα εγκαταλείψει τον πατέρα και τη μητέρα του Είναι σαφές ότι εδώ δηλώνεται η έλξη των δύο φύλων που ξεπερνάει σε ένταση τις συγγενικές σχέσεις και θεσμοθετείται και καθαγιάζεται το μυστήριο του γάμου ως αποτέλεσμα της αγαπητικής σχέσης των δύο φύλων

9) Τέλος κατά το στ 25 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν Αυτό εκφράζει την αθωότητα την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του

Γενική ερμηνεία του κειμενού της Γενέσεως

Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου

Αυτά τα δέντρα τα συναντούμε στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Αγίας Γραφής στην laquoΓένεσιςraquo Το βιβλίο αυτό μας μιλάει με λόγια απλά όχι επιστημονικά για την κοσμογονία 35 Αιώνες πέρασαν από τότε που γράφτηκαν τα λόγια αυτά Η σημερινή επιστήμη δέχεται ότι εάν εμείς οι σημερινοί επιστήμονες θέλαμε να γράψουμε μια περίληψη της κοσμογονίας με λόγια απλά όχι επιστημονικά Το καλλίτερο που θα είχαμε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο της laquoΓενέσεωςraquo Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αντίθεση μεταξύ της Αγίας Γραφής και των σημερινών επιστημονικών ανακαλύψεων Αγία Γραφή και επιστήμη συμφωνούν κατά πάντα ΄Αλλον τομέα εξετάζει η επιστήμη και άλλον η Αγία Γραφή Εκεί όμως όπου η Αγία Γραφή αγγίζει τον επιστημονικό τομέα λέει εκείνα τα οποία η σημερινή επιστήμη δέχεται ως αλήθεια

Αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μία λύση στο θέμα εκείνο το οποίο θεωρείται ότι είναι laquoτο αίνιγμα του Σύμπαντοςraquo 1) Μας εισάγει την έννοια του Δημιουργού του Σύμπαντος 2) μας εξηγεί τη γη επάνω στην οποία ζούμε 3) μας εξηγεί τον άνθρωπο Τα τρία αυτά τόσο μεγάλα και σημαντικά θέματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο δεν εξηγούνται τελειωτικά σε αυτό το κεφάλαιο απλώς γίνεται μία εισαγωγή και εν σπέρματι μας λέει μερικές αλήθειες Δεν αποκλείει τη ζωή σε άλλα ουράνια σώματα αυτό όμως το βιβλίο γράφτηκε για μας που ζούμε στη γη Την εποχή που γράφτηκε η κοσμογονία του Μωϋσή όλοι οι άλλοι λαοί είχαν τερατώδεις κοσμογονίες που μιλούν για δράκους και τέρατα αναφέρουν μυθολογικά όντα και εξηγούν τη δημιουργία του Σύμπαντος με την ανθρώπινη λογική πχ Όλοι οι αρχαίοι λαοί νόμιζαν ότι η γη στηρίζεται επάνω σε ένα όν ζώο ή αντικείμενο στηρίζεται σε κάτι επάνω Μόνο η Αγία Γραφή μας γράφει ότι η γη στηρίζεται στο κενό και είναι κρεμασμένη στο μηδέν (Ιώβ 257) laquoΕκτείνει τον βορέαν (Βόρειο Πόλο) επί το κενόν κρεμά την γην επί το μηδένraquo

Η Αγία Γραφή αρχίζει με αυτά τα τόσο απλά αλλά μεγαλειώδη λόγια ( Γεν 11 ) laquoΕν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γηνraquo Μία τυφλή δύναμις δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτε Μία δύναμις για να δημιουργήσει χρειάζεται την καθοδήγηση του νου και τον έλεγχο και κυριαρχία της θελήσεως

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

Η κοσμογονία της Γένεσης είναι μια μυθολογικού και θρησκευτικού τύπου κοσμογονική αφήγηση που βρίσκεται στο βιβλίο της Γένεσης Εκεί περιγράφονται έξι δημιουργικές ημέρες κατά τις οποίες ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο με τα ζώα τα φυτά και τον άνθρωπο αρχικά τον Αδάμ και κατόπιν την Εύα

Οι δύο διηγήσεις περί Δημιουργίας

Τα δύο πρώτα κεφάλαια της Γενέσεως μας δίνουν δύο διηγήσεις για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου Η πρώτη (11-224α) προέρχεται από την Ιερατική πηγή ldquoPrdquo η οποία γράφτηκε μετά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία το (586) πΧ ενώ η δεύτερη (225-246) ανήκει σε αρχαιότερη πηγή στον Γιαχβιστή (9ος αιώνας πΧ) Η πρώτη αρχίζει απrsquoτη δημιουργία του ουρανού και της γης και προχωράει με τη δημιουργία σε έξι ημέρες του φωτός του στερεώματος της ξηράς και της θάλασσας του φυτικού βασιλείου και των φωστήρων του ουρανού των ψαριών των ερπετών και των πτηνών και τελικά του ανθρώπινου ανδρόγυνου

Η δεύτερη βιβλική αφήγηση ξεκινά από τη δημιουργία του άντρα ακολουθεί η δημιουργία του Κήπου της Εδέμ ως κατοικίας του ανθρώπου και ακολουθεί η δημιουργία παντός είδους ζώων και τελικά της δημιουργίας της γυναίκας από το πλευρό του Οι δύο αυτές διηγήσεις είναι σαφώς διαφορετικές Και οι δύο αφηγήσεις laquoαντλούν από ένα depot παραδόσεων περί την αρχέγονη ανθρωπότηταraquo Τέθηκαν η μία μετά την άλλη γιατί κατά την έκδοση της Γένεσης η δεύτερη θεωρήθηκε συμπληρωματική της πρώτης Αν η δεύτερη αποτελεί υποτυπώδη λαϊκή αφήγηση η πρώτη προέρχεται από ομάδες που ενδιαφέρονταν για laquoτην τάξη στον κόσμο το Νόμο ιδιαίτερα την τελετουργικήraquo Είναι λόγιου χαρακτήρα και μεγαλοπρεπής στην έκφραση Η πρώτη διήγηση περί δημιουργίας αντανακλά έντονα κάποια τελετουργική πραγματικότητα γιατί ο αριθμός των 7 ημερών αναφέρεται στο ldquoΣάββατοrdquo ή προσανατολίζει όλη την αφήγηση προς αυτό αλλά και διότι η όλη αφήγηση υπονοεί laquoμια τάξη κι ένα ρυθμό στο σύμπαν που ταιριάζει στην τελετουργική αντίληψη των ιερέων για χρόνους εποχές ημέρες και καιρούςraquo Αυτή η rdquoιερατική ανάγνωσηrdquo φαίνεται κι από την έκφραση laquoκατά τα είδη αυτώνraquo ως προς τα ζωικά είδη δεν αποσκοπεί σε μια επιστημονική κατάταξή τους Επίσης το ρήμα ldquoHibtilrdquo δηλαδή ldquoδιαχωρίζω το ένα από το άλλοrdquo (τα στερεώματα την ημέρα από τη νύχτα) είναι όρος ιερατικός Χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη διάκριση του ldquoαγίουrdquo από το ldquoκοινόrdquo του καθαρού από το ακάθαρτο έτσι η εργασία και η αργία του Σαββάτου δεν είναι αποτέλεσμα θείας εντολής αλλά θείας πράξης Συχνά οι 7 ημέρες της δημιουργίας ταυτίζονται με 7 μακρές περιόδους κατά τη διάρκεια των οποίων συντελέσθηκε δήθεν όλη η δημιουργία κι αυτό συμβαίνει όπως παρατηρεί ο καινοδιαθικολόγος Σάββας Αγουρίδης για λόγους Απολογητικούς Κάτι τέτοιο είναι αβάσιμο επιστημονικά laquoΟ συντάκτης δεν έχει υπόψη του τη θεωρία της εξέλιξηςraquo Οι εκφράσεις laquoΕίπεraquo και laquoεγένετοraquo και laquoεγένετο εσπέραraquo και laquoεγένετο πρωί ημέραraquo θέλουν να εντάξουν την έκφραση της θείας ενέργειας μέσα στα χρονικά καλούπια του συντάκτη Διαφοροποιήσεις εντοπίζονται μεταξύ των δύο διηγήσεων και ως προς την δημιουργία του ανθρώπινου ζεύγους έτσι στην πρώτη (Γιαχβική) είναι το αποκορύφωμα της δημιουργίας στην άλλη (Ιερατική P) είναι η βάση της δημιουργίας H Παλαιά Διαθήκη αγνοεί κάποιον ιδιαίτερο όρο για την έννοια κόσμος laquoή ολότητα δηλώνεται πάντοτε περιγραφικάraquo Αυτό σχετίζεται με την ιδιομορφία της προ-ελληνιστικής σκέψης της αρχαίας Ανατολής η οποία δεν επιδιώκει μια προοπτική συνολική θεώρηση αλλά αρκείται στη σύνθεση οπτικών γωνιών Γι αυτό και στην Παλαιά Διαθήκη εντοπίζουμε παραστάσεις για τον κόσμο τόσο διαφορετικές μεταξύ τους ώστε να καθίσταται αδύνατη η σύνθεση όλων των χωρίων σε μία ενιαία θεωρία Ο κόσμος παρουσιάζεται όχι ως αυτάρκης ή ως θείος αλλά και ούτε ως φύσει κακός και ανταγωνιστικός προς το Θεό και τον άνθρωπο Σκοπός της αναφοράς του συντάκτη στα αρχέγονα αυτά γεγονότα είναι η εισαγωγή στην προγονική ιστορία του Ισραήλ Πέρα από την όποια εθνικο-θρησκευτική διάσταση δεν απουσιάζει και μια οικουμενική προοπτική η ανθρωπότητα μετά τη δημιουργία αντιμετώπισε κρίσιμες εμπειρίες μέχρις ότου ο Θεός μετά και τη δημιουργία διαφόρων εθνών δημιούργησε κι αυτός ένα έθνος δικό του και το ξεχώρισε

Προϋποθέσεις ερμηνείας της αφήγησης της Δημιουργίας

Προκειμένου να κατανοηθεί το παλαιοδιαθηκικό κοσμοείδωλο θα χρειαστεί να ληφθεί υπόψη ο σημιτικός τρόπος έκφρασης όπως παρατηρεί ο παλαιοδιαθηκολόγος καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνουlaquoυπάρχει μια ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στο δυτικό ελληνικό τρόπο έκφρασης και στον ανατολικό σημιτικό Εκεί που οι Έλληνες προκειμένου να περιγράψουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας έννοιας προτιμούν τη διατύπωση ενός ορισμού οι Εβραίοι αφηγούνται μια ιστορίαraquo Κάθε αφήγηση στη Βίβλο δεν είναι οπωσδήποτε και ιστορία Ακόμα και στα ιστορικά τους κείμενα επεξεργάζονται το υλικό τους όχι ως ιστορικοί όπως σήμερα αντιλαμβάνεται κανείς το έργο του ιστορικού αλλά κυρίως ως θεολόγοι Δεν αποσκοπούν στην παροχή ιστορικών πληροφοριών με τη

σημερινή έννοια του όρου αλλά στην διατύπωση αιώνιων θεολογικών αληθειών Ο λαός του Ισραήλ ζώντας σε ένα πολυθεϊστικό και μυθολογικό περιβάλλον διαμόρφωσε μέσα σε μια μακρόχρονη διαδικασία αιώνων την πίστη του για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου Έτσι χρησιμοποίησαν το κοσμοείδωλο και παραστάσεις από το μυθολογικό υλικό της εποχής τους H παλιά μονολιθική άποψη για τη Βίβλο της οποίας τη μαρτυρία έπρεπε να δεχθούμε ή να απορρίψουμε συνολικά αντικαταστάθηκε από μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση πιο αληθινή και ιστορικά πιο πλούσια σε διδάγματα Παρόλο που δεν μας πληροφορούν για την ιστορική αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου μας μαθαίνουν τουλάχιστον πώς η Ισραϊλιτική θρησκεία και η ισραηλιτική θεολογία φαντάζονταν τον 8ο αιώνα και πως τρεις αιώνες αργότερα τη δημιουργία και την αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου πως και προς ποια κατεύθυνση από τη μια εποχή στην άλλη είδαν τις ιδέες αυτές να προοδεύουν Δεν μας χρησιμεύουν πια για να ανασυνθέσουμε την Ιστορία του κόσμου διατηρούν όμως για εμάς τεράστια αξία για την ανασύνθεση της ιστορίας της ισραηλιτικής σκέψης

Κείμενο Γένεσις(1 ο Κεφάλαιο)

Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ

Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη

Ερμηνεία του κειμένου η δημιουργία του ανθρώπου

Για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου υπάρχουν δυο διηγήσεις που αλληλοσυμπληρώνονται Η μία (Γεν 126-30) δείχνει τον άνθρωπο να δημιουργείται την έκτη ημέρα από το Θεό ο οποίος διαλέγεται σε πληθυντικό αριθμό laquoποιήσωμεν ανθρωπον κατ΄εικονα ημετεραν και καθ΄ομοιωσινraquo Κατά την ερμηνεία που έδωσε η Εκκλησία το laquoκατ εικόναraquo αναφέρεται στα πνευματικά εκείνα στοιχεία που καθορίζουν και την έννοια του προσώπου είναι το λογικό και η ελεύθερη βούληση (το αυτεξούσιο) Το laquoκαθ ομοίωσινraquo αναφέρεται στο βασικό στόχο που είναι η ομοίωση και ένωση με το Θεό η θέωση Στη χρήση του πληθυντικού αριθμού η θεολογία της Εκκλησίας διέγνωσε έναν πρώτο υπαινιγμό για την τριαδικότητα του Θεού που θα φανερωθεί αργότερα από τον Ιησού Χριστό Στην άλλη αναλυτικότερη διήγηση (24-25) που παραθέσαμε παραπάνω βγαίνουν περισσότερα συμπεράσματα1) Ο Θεός σε μια πασίγνωστη αλληγορία πλάθει τον άνθρωπο (στ 7) από χώμα φυσάει στο πρόσωπο του και έτσι ο άνθρωπος γίνεται ζωντανό όν Στο πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται οι λέξεις laquoψυχή ζώσαraquoΗ λέξη laquoψυχήraquo αντιστοιχεί γενικά στην έννοια laquoζωήraquo Ο συμβολισμός είναι ολοφάνερος από την παραδοχή ότι ο Θεός είναι ασώματος Συνεπώς το laquoχώμαraquo σημαίνει συμβολικά ότι ο άνθρωπος είναι υλικός η υπόστασή του η υλική έχει προέλευση τη γη ενώ η λέξη laquoψυχήraquo χαρακτηρίζει γενικά τη ζωή Η ιδιαιτερότητα λοιπόν του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζωντανά όντα βρίσκεται στο laquoενέφυσενraquo δηλ την ιδιαίτερη σχέση με το Θεό που συγκροτεί την ανθρώπινη ύπαρξη Η μετάδοση ενός πνευματικού στοιχείου δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή διαφορετικά από τους ανθρώπους της εποχής που γράφτηκε η Γένεση ενώ το ltενεφυσησεν εις το προσωπο αυτου πνοηνgtείναι και σαφές Δηλώνει τη μετάδοση του πνευματικού στοιχείου της πνοής και την πνευματική συγγένεια του ανθρώπου με το Θεό 2) Στους στ 8-14 ο Θεός τοποθετεί τον άνθρωπο σε έναν κήπο (τον παράδεισο) που τον διασχίζουν τέσσερις ποταμοί ο Τίγρης ο Ευφράτης ο Γηών (Νείλος) και ο Φισών (ο Γάγγης ο Ινδικός κατά τον I Δαμασκηνό) Οι ποταμοί αυτοί από γεωγραφική άποψη δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους Πρόκειται επομένως για κήπο που δεν εντοπίζεται σε κάποιο περιορισμένο τόπο αλλά είναι όλη η γη που γίνεται κήπος με την αγάπη του Θεού3) Στο στ 15 ο άνθρωπος καλείται να εργαστεί και να φυλάξει τη γη που ζει και να διατηρήσει τη σχέση του με το Θεό Έτσι εγκαινιάζεται η προστασία και η αγάπη που πρέπει να δείξει ο άνθρωπος στο περιβάλλον και ευλογείται η ανθρώπινη εργασία4) Στους στ 16 και 17 ο Θεός δίνει εντολή στον άνθρωπο να μη φάει από τον καρπό laquoτης γνώσης του καλού και του κακούraquo και τον προειδοποιεί ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πεθάνει Πρόκειται για μια δοκιμασία με την οποία ο άνθρωπος θα δείξει αν επιδιώκει τη θέωση μέσα από τη χάρη του Θεού ή την εγωιστική αυτοθέωση Ο θάνατος φυσικός και πνευματικός είναι η συνέπεια του χωρισμού του ανθρώπου από την πηγή της ζωής το Θεό5) Στο στ 18 ο Θεός διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται βοηθό και έτσι δημιουργεί τα ζώα (στ 19-20) και τα οδηγεί σ αυτόν για να τους δώσει όνομα Η ονοματοδοσία των ζώων δείχνει την ανωτερότητα του ανθρώπου και την ευθύνη που έχει να προστατεύει τα ζώα Πράγματι ήταν έθιμο την εποχή εκείνη όποιος έδινε όνομα σε κάποιον να δείχνει την εξουσία του και ταυτόχρονα την προστασία του απέναντι του Ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του κόσμου όχι για να τον καταδυναστεύει αλλά για να τον προστατεύει και να τον χρησιμοποιεί στοργικά και υπεύθυνα6) Η διήγηση της δημιουργίας της γυναίκας (στ 21- 24) σημαίνει πολλά Ο Θεός δημιουργεί τη γυναίκα ως βοηθό Ο ρόλος της ως βοηθού διευκρινίζεται από τη βαθύτερη έννοια της βοήθειας Αν επρόκειτο για υλική βοήθεια αυτή θα μπορούσαν να την προσφέρουν και τα ζώα (και οι νομάδες Εβραίοι το γνώριζαν) Συνεπώς η βοήθεια αναφέρεται στον ουσιαστικότερο στόχο του ανθρώπου που είναι η laquoομοίωσιςraquo (θέωση) Πρόκειται για βοήθεια στη ζωή και την ένωσή του με το Θεό (μετοχή στις άκτιστες ενέργειες) Και οι δύο άνθρωποι θα αλληλοβοηθούνται για να επιτύχουν το laquoκαθ ομοίωσινraquo7) Η γυναίκα δημιουργείται από το ίδιο υλικό με τον άνδρα από την πλευρά του Αυτό για την ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής εκείνης αλλά και μέχρι σήμερα έχει μεγάλη σημασία η γυναίκα εμφανίζεται ισότιμη με τον άνδρα Η δημιουργία της δείχνει ότι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι το ότι τα δύο φύλα αλληλοσυμπληρώνονται διαφορετικά ο άνθρωπος είναι ελλιπής Ο Τριαδικός Θεός ως αγάπη και κοινωνία προσώπων δημιουργεί και μια κοινωνία ανθρώπινων προσώπων Τέλος από αυτήν την κοινωνία θα προέλθουν όλοι οι άνθρωποι Συνεπώς η διήγηση διδάσκει και την ουσιαστική ενότητα όλων των ανθρώπινων φυλών που πρέπει με τη σειρά τους να χαρακτηρίζονται από ισοτιμία και συνεργασία8) Στο στ 24 ο Αδάμ χαρακτηρίζει τη γυναίκα σάρκα από τη σάρκα του εξαιτίας της οποίας ο άνθρωπος θα εγκαταλείψει τον πατέρα και τη μητέρα του Είναι σαφές ότι εδώ δηλώνεται η έλξη των δύο φύλων που ξεπερνάει σε ένταση τις συγγενικές σχέσεις και θεσμοθετείται και καθαγιάζεται το μυστήριο του γάμου ως αποτέλεσμα της αγαπητικής σχέσης των δύο φύλων

9) Τέλος κατά το στ 25 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν Αυτό εκφράζει την αθωότητα την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του

Γενική ερμηνεία του κειμενού της Γενέσεως

Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου

Αυτά τα δέντρα τα συναντούμε στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Αγίας Γραφής στην laquoΓένεσιςraquo Το βιβλίο αυτό μας μιλάει με λόγια απλά όχι επιστημονικά για την κοσμογονία 35 Αιώνες πέρασαν από τότε που γράφτηκαν τα λόγια αυτά Η σημερινή επιστήμη δέχεται ότι εάν εμείς οι σημερινοί επιστήμονες θέλαμε να γράψουμε μια περίληψη της κοσμογονίας με λόγια απλά όχι επιστημονικά Το καλλίτερο που θα είχαμε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο της laquoΓενέσεωςraquo Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αντίθεση μεταξύ της Αγίας Γραφής και των σημερινών επιστημονικών ανακαλύψεων Αγία Γραφή και επιστήμη συμφωνούν κατά πάντα ΄Αλλον τομέα εξετάζει η επιστήμη και άλλον η Αγία Γραφή Εκεί όμως όπου η Αγία Γραφή αγγίζει τον επιστημονικό τομέα λέει εκείνα τα οποία η σημερινή επιστήμη δέχεται ως αλήθεια

Αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μία λύση στο θέμα εκείνο το οποίο θεωρείται ότι είναι laquoτο αίνιγμα του Σύμπαντοςraquo 1) Μας εισάγει την έννοια του Δημιουργού του Σύμπαντος 2) μας εξηγεί τη γη επάνω στην οποία ζούμε 3) μας εξηγεί τον άνθρωπο Τα τρία αυτά τόσο μεγάλα και σημαντικά θέματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο δεν εξηγούνται τελειωτικά σε αυτό το κεφάλαιο απλώς γίνεται μία εισαγωγή και εν σπέρματι μας λέει μερικές αλήθειες Δεν αποκλείει τη ζωή σε άλλα ουράνια σώματα αυτό όμως το βιβλίο γράφτηκε για μας που ζούμε στη γη Την εποχή που γράφτηκε η κοσμογονία του Μωϋσή όλοι οι άλλοι λαοί είχαν τερατώδεις κοσμογονίες που μιλούν για δράκους και τέρατα αναφέρουν μυθολογικά όντα και εξηγούν τη δημιουργία του Σύμπαντος με την ανθρώπινη λογική πχ Όλοι οι αρχαίοι λαοί νόμιζαν ότι η γη στηρίζεται επάνω σε ένα όν ζώο ή αντικείμενο στηρίζεται σε κάτι επάνω Μόνο η Αγία Γραφή μας γράφει ότι η γη στηρίζεται στο κενό και είναι κρεμασμένη στο μηδέν (Ιώβ 257) laquoΕκτείνει τον βορέαν (Βόρειο Πόλο) επί το κενόν κρεμά την γην επί το μηδένraquo

Η Αγία Γραφή αρχίζει με αυτά τα τόσο απλά αλλά μεγαλειώδη λόγια ( Γεν 11 ) laquoΕν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γηνraquo Μία τυφλή δύναμις δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτε Μία δύναμις για να δημιουργήσει χρειάζεται την καθοδήγηση του νου και τον έλεγχο και κυριαρχία της θελήσεως

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

σημερινή έννοια του όρου αλλά στην διατύπωση αιώνιων θεολογικών αληθειών Ο λαός του Ισραήλ ζώντας σε ένα πολυθεϊστικό και μυθολογικό περιβάλλον διαμόρφωσε μέσα σε μια μακρόχρονη διαδικασία αιώνων την πίστη του για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου Έτσι χρησιμοποίησαν το κοσμοείδωλο και παραστάσεις από το μυθολογικό υλικό της εποχής τους H παλιά μονολιθική άποψη για τη Βίβλο της οποίας τη μαρτυρία έπρεπε να δεχθούμε ή να απορρίψουμε συνολικά αντικαταστάθηκε από μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση πιο αληθινή και ιστορικά πιο πλούσια σε διδάγματα Παρόλο που δεν μας πληροφορούν για την ιστορική αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου μας μαθαίνουν τουλάχιστον πώς η Ισραϊλιτική θρησκεία και η ισραηλιτική θεολογία φαντάζονταν τον 8ο αιώνα και πως τρεις αιώνες αργότερα τη δημιουργία και την αρχή του σύμπαντος και του ανθρώπου πως και προς ποια κατεύθυνση από τη μια εποχή στην άλλη είδαν τις ιδέες αυτές να προοδεύουν Δεν μας χρησιμεύουν πια για να ανασυνθέσουμε την Ιστορία του κόσμου διατηρούν όμως για εμάς τεράστια αξία για την ανασύνθεση της ιστορίας της ισραηλιτικής σκέψης

Κείμενο Γένεσις(1 ο Κεφάλαιο)

Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ

Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη

Ερμηνεία του κειμένου η δημιουργία του ανθρώπου

Για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου υπάρχουν δυο διηγήσεις που αλληλοσυμπληρώνονται Η μία (Γεν 126-30) δείχνει τον άνθρωπο να δημιουργείται την έκτη ημέρα από το Θεό ο οποίος διαλέγεται σε πληθυντικό αριθμό laquoποιήσωμεν ανθρωπον κατ΄εικονα ημετεραν και καθ΄ομοιωσινraquo Κατά την ερμηνεία που έδωσε η Εκκλησία το laquoκατ εικόναraquo αναφέρεται στα πνευματικά εκείνα στοιχεία που καθορίζουν και την έννοια του προσώπου είναι το λογικό και η ελεύθερη βούληση (το αυτεξούσιο) Το laquoκαθ ομοίωσινraquo αναφέρεται στο βασικό στόχο που είναι η ομοίωση και ένωση με το Θεό η θέωση Στη χρήση του πληθυντικού αριθμού η θεολογία της Εκκλησίας διέγνωσε έναν πρώτο υπαινιγμό για την τριαδικότητα του Θεού που θα φανερωθεί αργότερα από τον Ιησού Χριστό Στην άλλη αναλυτικότερη διήγηση (24-25) που παραθέσαμε παραπάνω βγαίνουν περισσότερα συμπεράσματα1) Ο Θεός σε μια πασίγνωστη αλληγορία πλάθει τον άνθρωπο (στ 7) από χώμα φυσάει στο πρόσωπο του και έτσι ο άνθρωπος γίνεται ζωντανό όν Στο πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται οι λέξεις laquoψυχή ζώσαraquoΗ λέξη laquoψυχήraquo αντιστοιχεί γενικά στην έννοια laquoζωήraquo Ο συμβολισμός είναι ολοφάνερος από την παραδοχή ότι ο Θεός είναι ασώματος Συνεπώς το laquoχώμαraquo σημαίνει συμβολικά ότι ο άνθρωπος είναι υλικός η υπόστασή του η υλική έχει προέλευση τη γη ενώ η λέξη laquoψυχήraquo χαρακτηρίζει γενικά τη ζωή Η ιδιαιτερότητα λοιπόν του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζωντανά όντα βρίσκεται στο laquoενέφυσενraquo δηλ την ιδιαίτερη σχέση με το Θεό που συγκροτεί την ανθρώπινη ύπαρξη Η μετάδοση ενός πνευματικού στοιχείου δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή διαφορετικά από τους ανθρώπους της εποχής που γράφτηκε η Γένεση ενώ το ltενεφυσησεν εις το προσωπο αυτου πνοηνgtείναι και σαφές Δηλώνει τη μετάδοση του πνευματικού στοιχείου της πνοής και την πνευματική συγγένεια του ανθρώπου με το Θεό 2) Στους στ 8-14 ο Θεός τοποθετεί τον άνθρωπο σε έναν κήπο (τον παράδεισο) που τον διασχίζουν τέσσερις ποταμοί ο Τίγρης ο Ευφράτης ο Γηών (Νείλος) και ο Φισών (ο Γάγγης ο Ινδικός κατά τον I Δαμασκηνό) Οι ποταμοί αυτοί από γεωγραφική άποψη δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους Πρόκειται επομένως για κήπο που δεν εντοπίζεται σε κάποιο περιορισμένο τόπο αλλά είναι όλη η γη που γίνεται κήπος με την αγάπη του Θεού3) Στο στ 15 ο άνθρωπος καλείται να εργαστεί και να φυλάξει τη γη που ζει και να διατηρήσει τη σχέση του με το Θεό Έτσι εγκαινιάζεται η προστασία και η αγάπη που πρέπει να δείξει ο άνθρωπος στο περιβάλλον και ευλογείται η ανθρώπινη εργασία4) Στους στ 16 και 17 ο Θεός δίνει εντολή στον άνθρωπο να μη φάει από τον καρπό laquoτης γνώσης του καλού και του κακούraquo και τον προειδοποιεί ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πεθάνει Πρόκειται για μια δοκιμασία με την οποία ο άνθρωπος θα δείξει αν επιδιώκει τη θέωση μέσα από τη χάρη του Θεού ή την εγωιστική αυτοθέωση Ο θάνατος φυσικός και πνευματικός είναι η συνέπεια του χωρισμού του ανθρώπου από την πηγή της ζωής το Θεό5) Στο στ 18 ο Θεός διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται βοηθό και έτσι δημιουργεί τα ζώα (στ 19-20) και τα οδηγεί σ αυτόν για να τους δώσει όνομα Η ονοματοδοσία των ζώων δείχνει την ανωτερότητα του ανθρώπου και την ευθύνη που έχει να προστατεύει τα ζώα Πράγματι ήταν έθιμο την εποχή εκείνη όποιος έδινε όνομα σε κάποιον να δείχνει την εξουσία του και ταυτόχρονα την προστασία του απέναντι του Ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του κόσμου όχι για να τον καταδυναστεύει αλλά για να τον προστατεύει και να τον χρησιμοποιεί στοργικά και υπεύθυνα6) Η διήγηση της δημιουργίας της γυναίκας (στ 21- 24) σημαίνει πολλά Ο Θεός δημιουργεί τη γυναίκα ως βοηθό Ο ρόλος της ως βοηθού διευκρινίζεται από τη βαθύτερη έννοια της βοήθειας Αν επρόκειτο για υλική βοήθεια αυτή θα μπορούσαν να την προσφέρουν και τα ζώα (και οι νομάδες Εβραίοι το γνώριζαν) Συνεπώς η βοήθεια αναφέρεται στον ουσιαστικότερο στόχο του ανθρώπου που είναι η laquoομοίωσιςraquo (θέωση) Πρόκειται για βοήθεια στη ζωή και την ένωσή του με το Θεό (μετοχή στις άκτιστες ενέργειες) Και οι δύο άνθρωποι θα αλληλοβοηθούνται για να επιτύχουν το laquoκαθ ομοίωσινraquo7) Η γυναίκα δημιουργείται από το ίδιο υλικό με τον άνδρα από την πλευρά του Αυτό για την ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής εκείνης αλλά και μέχρι σήμερα έχει μεγάλη σημασία η γυναίκα εμφανίζεται ισότιμη με τον άνδρα Η δημιουργία της δείχνει ότι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι το ότι τα δύο φύλα αλληλοσυμπληρώνονται διαφορετικά ο άνθρωπος είναι ελλιπής Ο Τριαδικός Θεός ως αγάπη και κοινωνία προσώπων δημιουργεί και μια κοινωνία ανθρώπινων προσώπων Τέλος από αυτήν την κοινωνία θα προέλθουν όλοι οι άνθρωποι Συνεπώς η διήγηση διδάσκει και την ουσιαστική ενότητα όλων των ανθρώπινων φυλών που πρέπει με τη σειρά τους να χαρακτηρίζονται από ισοτιμία και συνεργασία8) Στο στ 24 ο Αδάμ χαρακτηρίζει τη γυναίκα σάρκα από τη σάρκα του εξαιτίας της οποίας ο άνθρωπος θα εγκαταλείψει τον πατέρα και τη μητέρα του Είναι σαφές ότι εδώ δηλώνεται η έλξη των δύο φύλων που ξεπερνάει σε ένταση τις συγγενικές σχέσεις και θεσμοθετείται και καθαγιάζεται το μυστήριο του γάμου ως αποτέλεσμα της αγαπητικής σχέσης των δύο φύλων

9) Τέλος κατά το στ 25 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν Αυτό εκφράζει την αθωότητα την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του

Γενική ερμηνεία του κειμενού της Γενέσεως

Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου

Αυτά τα δέντρα τα συναντούμε στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Αγίας Γραφής στην laquoΓένεσιςraquo Το βιβλίο αυτό μας μιλάει με λόγια απλά όχι επιστημονικά για την κοσμογονία 35 Αιώνες πέρασαν από τότε που γράφτηκαν τα λόγια αυτά Η σημερινή επιστήμη δέχεται ότι εάν εμείς οι σημερινοί επιστήμονες θέλαμε να γράψουμε μια περίληψη της κοσμογονίας με λόγια απλά όχι επιστημονικά Το καλλίτερο που θα είχαμε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο της laquoΓενέσεωςraquo Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αντίθεση μεταξύ της Αγίας Γραφής και των σημερινών επιστημονικών ανακαλύψεων Αγία Γραφή και επιστήμη συμφωνούν κατά πάντα ΄Αλλον τομέα εξετάζει η επιστήμη και άλλον η Αγία Γραφή Εκεί όμως όπου η Αγία Γραφή αγγίζει τον επιστημονικό τομέα λέει εκείνα τα οποία η σημερινή επιστήμη δέχεται ως αλήθεια

Αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μία λύση στο θέμα εκείνο το οποίο θεωρείται ότι είναι laquoτο αίνιγμα του Σύμπαντοςraquo 1) Μας εισάγει την έννοια του Δημιουργού του Σύμπαντος 2) μας εξηγεί τη γη επάνω στην οποία ζούμε 3) μας εξηγεί τον άνθρωπο Τα τρία αυτά τόσο μεγάλα και σημαντικά θέματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο δεν εξηγούνται τελειωτικά σε αυτό το κεφάλαιο απλώς γίνεται μία εισαγωγή και εν σπέρματι μας λέει μερικές αλήθειες Δεν αποκλείει τη ζωή σε άλλα ουράνια σώματα αυτό όμως το βιβλίο γράφτηκε για μας που ζούμε στη γη Την εποχή που γράφτηκε η κοσμογονία του Μωϋσή όλοι οι άλλοι λαοί είχαν τερατώδεις κοσμογονίες που μιλούν για δράκους και τέρατα αναφέρουν μυθολογικά όντα και εξηγούν τη δημιουργία του Σύμπαντος με την ανθρώπινη λογική πχ Όλοι οι αρχαίοι λαοί νόμιζαν ότι η γη στηρίζεται επάνω σε ένα όν ζώο ή αντικείμενο στηρίζεται σε κάτι επάνω Μόνο η Αγία Γραφή μας γράφει ότι η γη στηρίζεται στο κενό και είναι κρεμασμένη στο μηδέν (Ιώβ 257) laquoΕκτείνει τον βορέαν (Βόρειο Πόλο) επί το κενόν κρεμά την γην επί το μηδένraquo

Η Αγία Γραφή αρχίζει με αυτά τα τόσο απλά αλλά μεγαλειώδη λόγια ( Γεν 11 ) laquoΕν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γηνraquo Μία τυφλή δύναμις δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτε Μία δύναμις για να δημιουργήσει χρειάζεται την καθοδήγηση του νου και τον έλεγχο και κυριαρχία της θελήσεως

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη

Ερμηνεία του κειμένου η δημιουργία του ανθρώπου

Για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου υπάρχουν δυο διηγήσεις που αλληλοσυμπληρώνονται Η μία (Γεν 126-30) δείχνει τον άνθρωπο να δημιουργείται την έκτη ημέρα από το Θεό ο οποίος διαλέγεται σε πληθυντικό αριθμό laquoποιήσωμεν ανθρωπον κατ΄εικονα ημετεραν και καθ΄ομοιωσινraquo Κατά την ερμηνεία που έδωσε η Εκκλησία το laquoκατ εικόναraquo αναφέρεται στα πνευματικά εκείνα στοιχεία που καθορίζουν και την έννοια του προσώπου είναι το λογικό και η ελεύθερη βούληση (το αυτεξούσιο) Το laquoκαθ ομοίωσινraquo αναφέρεται στο βασικό στόχο που είναι η ομοίωση και ένωση με το Θεό η θέωση Στη χρήση του πληθυντικού αριθμού η θεολογία της Εκκλησίας διέγνωσε έναν πρώτο υπαινιγμό για την τριαδικότητα του Θεού που θα φανερωθεί αργότερα από τον Ιησού Χριστό Στην άλλη αναλυτικότερη διήγηση (24-25) που παραθέσαμε παραπάνω βγαίνουν περισσότερα συμπεράσματα1) Ο Θεός σε μια πασίγνωστη αλληγορία πλάθει τον άνθρωπο (στ 7) από χώμα φυσάει στο πρόσωπο του και έτσι ο άνθρωπος γίνεται ζωντανό όν Στο πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται οι λέξεις laquoψυχή ζώσαraquoΗ λέξη laquoψυχήraquo αντιστοιχεί γενικά στην έννοια laquoζωήraquo Ο συμβολισμός είναι ολοφάνερος από την παραδοχή ότι ο Θεός είναι ασώματος Συνεπώς το laquoχώμαraquo σημαίνει συμβολικά ότι ο άνθρωπος είναι υλικός η υπόστασή του η υλική έχει προέλευση τη γη ενώ η λέξη laquoψυχήraquo χαρακτηρίζει γενικά τη ζωή Η ιδιαιτερότητα λοιπόν του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζωντανά όντα βρίσκεται στο laquoενέφυσενraquo δηλ την ιδιαίτερη σχέση με το Θεό που συγκροτεί την ανθρώπινη ύπαρξη Η μετάδοση ενός πνευματικού στοιχείου δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή διαφορετικά από τους ανθρώπους της εποχής που γράφτηκε η Γένεση ενώ το ltενεφυσησεν εις το προσωπο αυτου πνοηνgtείναι και σαφές Δηλώνει τη μετάδοση του πνευματικού στοιχείου της πνοής και την πνευματική συγγένεια του ανθρώπου με το Θεό 2) Στους στ 8-14 ο Θεός τοποθετεί τον άνθρωπο σε έναν κήπο (τον παράδεισο) που τον διασχίζουν τέσσερις ποταμοί ο Τίγρης ο Ευφράτης ο Γηών (Νείλος) και ο Φισών (ο Γάγγης ο Ινδικός κατά τον I Δαμασκηνό) Οι ποταμοί αυτοί από γεωγραφική άποψη δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους Πρόκειται επομένως για κήπο που δεν εντοπίζεται σε κάποιο περιορισμένο τόπο αλλά είναι όλη η γη που γίνεται κήπος με την αγάπη του Θεού3) Στο στ 15 ο άνθρωπος καλείται να εργαστεί και να φυλάξει τη γη που ζει και να διατηρήσει τη σχέση του με το Θεό Έτσι εγκαινιάζεται η προστασία και η αγάπη που πρέπει να δείξει ο άνθρωπος στο περιβάλλον και ευλογείται η ανθρώπινη εργασία4) Στους στ 16 και 17 ο Θεός δίνει εντολή στον άνθρωπο να μη φάει από τον καρπό laquoτης γνώσης του καλού και του κακούraquo και τον προειδοποιεί ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πεθάνει Πρόκειται για μια δοκιμασία με την οποία ο άνθρωπος θα δείξει αν επιδιώκει τη θέωση μέσα από τη χάρη του Θεού ή την εγωιστική αυτοθέωση Ο θάνατος φυσικός και πνευματικός είναι η συνέπεια του χωρισμού του ανθρώπου από την πηγή της ζωής το Θεό5) Στο στ 18 ο Θεός διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται βοηθό και έτσι δημιουργεί τα ζώα (στ 19-20) και τα οδηγεί σ αυτόν για να τους δώσει όνομα Η ονοματοδοσία των ζώων δείχνει την ανωτερότητα του ανθρώπου και την ευθύνη που έχει να προστατεύει τα ζώα Πράγματι ήταν έθιμο την εποχή εκείνη όποιος έδινε όνομα σε κάποιον να δείχνει την εξουσία του και ταυτόχρονα την προστασία του απέναντι του Ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του κόσμου όχι για να τον καταδυναστεύει αλλά για να τον προστατεύει και να τον χρησιμοποιεί στοργικά και υπεύθυνα6) Η διήγηση της δημιουργίας της γυναίκας (στ 21- 24) σημαίνει πολλά Ο Θεός δημιουργεί τη γυναίκα ως βοηθό Ο ρόλος της ως βοηθού διευκρινίζεται από τη βαθύτερη έννοια της βοήθειας Αν επρόκειτο για υλική βοήθεια αυτή θα μπορούσαν να την προσφέρουν και τα ζώα (και οι νομάδες Εβραίοι το γνώριζαν) Συνεπώς η βοήθεια αναφέρεται στον ουσιαστικότερο στόχο του ανθρώπου που είναι η laquoομοίωσιςraquo (θέωση) Πρόκειται για βοήθεια στη ζωή και την ένωσή του με το Θεό (μετοχή στις άκτιστες ενέργειες) Και οι δύο άνθρωποι θα αλληλοβοηθούνται για να επιτύχουν το laquoκαθ ομοίωσινraquo7) Η γυναίκα δημιουργείται από το ίδιο υλικό με τον άνδρα από την πλευρά του Αυτό για την ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής εκείνης αλλά και μέχρι σήμερα έχει μεγάλη σημασία η γυναίκα εμφανίζεται ισότιμη με τον άνδρα Η δημιουργία της δείχνει ότι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι το ότι τα δύο φύλα αλληλοσυμπληρώνονται διαφορετικά ο άνθρωπος είναι ελλιπής Ο Τριαδικός Θεός ως αγάπη και κοινωνία προσώπων δημιουργεί και μια κοινωνία ανθρώπινων προσώπων Τέλος από αυτήν την κοινωνία θα προέλθουν όλοι οι άνθρωποι Συνεπώς η διήγηση διδάσκει και την ουσιαστική ενότητα όλων των ανθρώπινων φυλών που πρέπει με τη σειρά τους να χαρακτηρίζονται από ισοτιμία και συνεργασία8) Στο στ 24 ο Αδάμ χαρακτηρίζει τη γυναίκα σάρκα από τη σάρκα του εξαιτίας της οποίας ο άνθρωπος θα εγκαταλείψει τον πατέρα και τη μητέρα του Είναι σαφές ότι εδώ δηλώνεται η έλξη των δύο φύλων που ξεπερνάει σε ένταση τις συγγενικές σχέσεις και θεσμοθετείται και καθαγιάζεται το μυστήριο του γάμου ως αποτέλεσμα της αγαπητικής σχέσης των δύο φύλων

9) Τέλος κατά το στ 25 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν Αυτό εκφράζει την αθωότητα την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του

Γενική ερμηνεία του κειμενού της Γενέσεως

Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου

Αυτά τα δέντρα τα συναντούμε στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Αγίας Γραφής στην laquoΓένεσιςraquo Το βιβλίο αυτό μας μιλάει με λόγια απλά όχι επιστημονικά για την κοσμογονία 35 Αιώνες πέρασαν από τότε που γράφτηκαν τα λόγια αυτά Η σημερινή επιστήμη δέχεται ότι εάν εμείς οι σημερινοί επιστήμονες θέλαμε να γράψουμε μια περίληψη της κοσμογονίας με λόγια απλά όχι επιστημονικά Το καλλίτερο που θα είχαμε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο της laquoΓενέσεωςraquo Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αντίθεση μεταξύ της Αγίας Γραφής και των σημερινών επιστημονικών ανακαλύψεων Αγία Γραφή και επιστήμη συμφωνούν κατά πάντα ΄Αλλον τομέα εξετάζει η επιστήμη και άλλον η Αγία Γραφή Εκεί όμως όπου η Αγία Γραφή αγγίζει τον επιστημονικό τομέα λέει εκείνα τα οποία η σημερινή επιστήμη δέχεται ως αλήθεια

Αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μία λύση στο θέμα εκείνο το οποίο θεωρείται ότι είναι laquoτο αίνιγμα του Σύμπαντοςraquo 1) Μας εισάγει την έννοια του Δημιουργού του Σύμπαντος 2) μας εξηγεί τη γη επάνω στην οποία ζούμε 3) μας εξηγεί τον άνθρωπο Τα τρία αυτά τόσο μεγάλα και σημαντικά θέματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο δεν εξηγούνται τελειωτικά σε αυτό το κεφάλαιο απλώς γίνεται μία εισαγωγή και εν σπέρματι μας λέει μερικές αλήθειες Δεν αποκλείει τη ζωή σε άλλα ουράνια σώματα αυτό όμως το βιβλίο γράφτηκε για μας που ζούμε στη γη Την εποχή που γράφτηκε η κοσμογονία του Μωϋσή όλοι οι άλλοι λαοί είχαν τερατώδεις κοσμογονίες που μιλούν για δράκους και τέρατα αναφέρουν μυθολογικά όντα και εξηγούν τη δημιουργία του Σύμπαντος με την ανθρώπινη λογική πχ Όλοι οι αρχαίοι λαοί νόμιζαν ότι η γη στηρίζεται επάνω σε ένα όν ζώο ή αντικείμενο στηρίζεται σε κάτι επάνω Μόνο η Αγία Γραφή μας γράφει ότι η γη στηρίζεται στο κενό και είναι κρεμασμένη στο μηδέν (Ιώβ 257) laquoΕκτείνει τον βορέαν (Βόρειο Πόλο) επί το κενόν κρεμά την γην επί το μηδένraquo

Η Αγία Γραφή αρχίζει με αυτά τα τόσο απλά αλλά μεγαλειώδη λόγια ( Γεν 11 ) laquoΕν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γηνraquo Μία τυφλή δύναμις δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτε Μία δύναμις για να δημιουργήσει χρειάζεται την καθοδήγηση του νου και τον έλεγχο και κυριαρχία της θελήσεως

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

9) Τέλος κατά το στ 25 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν Αυτό εκφράζει την αθωότητα την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του

Γενική ερμηνεία του κειμενού της Γενέσεως

Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου

Αυτά τα δέντρα τα συναντούμε στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της Αγίας Γραφής στην laquoΓένεσιςraquo Το βιβλίο αυτό μας μιλάει με λόγια απλά όχι επιστημονικά για την κοσμογονία 35 Αιώνες πέρασαν από τότε που γράφτηκαν τα λόγια αυτά Η σημερινή επιστήμη δέχεται ότι εάν εμείς οι σημερινοί επιστήμονες θέλαμε να γράψουμε μια περίληψη της κοσμογονίας με λόγια απλά όχι επιστημονικά Το καλλίτερο που θα είχαμε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο της laquoΓενέσεωςraquo Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αντίθεση μεταξύ της Αγίας Γραφής και των σημερινών επιστημονικών ανακαλύψεων Αγία Γραφή και επιστήμη συμφωνούν κατά πάντα ΄Αλλον τομέα εξετάζει η επιστήμη και άλλον η Αγία Γραφή Εκεί όμως όπου η Αγία Γραφή αγγίζει τον επιστημονικό τομέα λέει εκείνα τα οποία η σημερινή επιστήμη δέχεται ως αλήθεια

Αυτό το πρώτο κεφάλαιο μας δίνει μία λύση στο θέμα εκείνο το οποίο θεωρείται ότι είναι laquoτο αίνιγμα του Σύμπαντοςraquo 1) Μας εισάγει την έννοια του Δημιουργού του Σύμπαντος 2) μας εξηγεί τη γη επάνω στην οποία ζούμε 3) μας εξηγεί τον άνθρωπο Τα τρία αυτά τόσο μεγάλα και σημαντικά θέματα που απασχολούν κάθε άνθρωπο δεν εξηγούνται τελειωτικά σε αυτό το κεφάλαιο απλώς γίνεται μία εισαγωγή και εν σπέρματι μας λέει μερικές αλήθειες Δεν αποκλείει τη ζωή σε άλλα ουράνια σώματα αυτό όμως το βιβλίο γράφτηκε για μας που ζούμε στη γη Την εποχή που γράφτηκε η κοσμογονία του Μωϋσή όλοι οι άλλοι λαοί είχαν τερατώδεις κοσμογονίες που μιλούν για δράκους και τέρατα αναφέρουν μυθολογικά όντα και εξηγούν τη δημιουργία του Σύμπαντος με την ανθρώπινη λογική πχ Όλοι οι αρχαίοι λαοί νόμιζαν ότι η γη στηρίζεται επάνω σε ένα όν ζώο ή αντικείμενο στηρίζεται σε κάτι επάνω Μόνο η Αγία Γραφή μας γράφει ότι η γη στηρίζεται στο κενό και είναι κρεμασμένη στο μηδέν (Ιώβ 257) laquoΕκτείνει τον βορέαν (Βόρειο Πόλο) επί το κενόν κρεμά την γην επί το μηδένraquo

Η Αγία Γραφή αρχίζει με αυτά τα τόσο απλά αλλά μεγαλειώδη λόγια ( Γεν 11 ) laquoΕν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γηνraquo Μία τυφλή δύναμις δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτε Μία δύναμις για να δημιουργήσει χρειάζεται την καθοδήγηση του νου και τον έλεγχο και κυριαρχία της θελήσεως

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

Το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία αλλά με το σχέδιο ενός υπερτάτου νου κάτω από την κυριαρχία της θελήσεως αυτού του όντος Πίσω από τη δημιουργία ανακαλύπτουμε ένα πρόσωπο αόρατο πνευματικό και υπερβατικό

Ο Θεός είναι άχρονος γιrsquo αυτό και ποτέ δεν μας μιλάει για χρόνια και ημέρες γιατί (Πέτρ 38) laquoΜία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη και χίλια έτη ως ημέρα μίαraquo Πρώτα ο Θεός δημιουργεί τα ουράνια σώματα το φως διαχωρίζει τη γη από τη θάλασσα κατόπιν το φυτικό βασίλειο κατόπιν το ζωικό βασίλειο και τελευταία τον άνθρωπο

Η δημιουργία του ανθρώπου

Προκειμένου ο Θεός να δημιουργήσει όλα τα άλλα κτίσματα ο Θεός απλώς διατάζει και ο λόγος γίνεται αμέσως έργο πχ laquoας γίνει φωςraquo διατάζει ο Θεός laquoκαι εγένετο φωςraquo Όταν πρόκειται όμως να δημιουργήσει τον άνθρωπο ο Θεός δεν προστάζει μόνο αλλά φαίνεται σαν να γίνεται ένα συμβούλιο με τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ( Γεν 126 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ας κάμωμεν άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθ΄ ομοίωσιν ήμώνraquo ( Γεν 127 ) laquoΚαι εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα εαυτού κατrsquo εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούςraquo

Ενώ στην αρχή λέει ότι ας κάμωμεν τον άνθρωπον κατrsquo εικόνα ημών καθrsquo ομοίωσιν ημών κατόπιν εις το άλλο εδάφιο το 27 μας λέει ότι τον εδημιούργησε μόνον κατrsquo εικόνα Γιατί αυτό Γιατί το καθrsquo ομοίωσιν εξαρτάται και από εμάς Ο Θεός μας έδωσε το μεγάλο προνόμιο να μας δημιουργήσει κατrsquo εικόνα δική του τώρα μας αφήνει ελεύθερους αν θέλουμε και εργαστούμε εντατικά ο Θεός είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε και το laquoκαθrsquo ομοίωσινraquo Μας έδωσε τη δική του εικόνα αλλά αυτό αφορά μόνο την ψυχή μας Ο Θεός έπλασε το σώμα του ανθρώπου από το χώμα ( Γεν 27 ) laquoΚαι έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωήςraquo

Η ψυχή μας λοιπόν είναι πνεύμα έχει λογική για να γνωρίζει και να διακρίνει εκείνα που δεν μπορούν να γνωρίσουν το άλογα ζώα ΄Εχει νου με τον οποίο διακρίνει τον Αόρατο Δημιουργό έχει θέληση και ελευθερία για να μπορεί να διαλέξει το σωστό δρόμο Η ψυχή του Αδάμ είναι ελεύθερη αγαθή με κλίσεις άγιες και αγαθές διαθέσεις Ακόμα δεν είχε φθάσει στο ύψος της τελειότητας αυτή θα την αποκτούμε σιγά ndash σιγά με τη σωστή εκλογή κατά την ώρα της δοκιμασίας και την πρόοδο στην άσκηση της αρετής και τότε θα αποκτούσε τον laquoκαθ΄ ομοίωσινraquo Ο πρώτος άνθρωπος που επλάσθηκε από το Θεό είναι ο Αδάμ του έλειπε όμως και ένας σύντροφος στον οποίο να εκδηλώνει τις σκέψεις του τη χαρά του την αγάπη του Το σύντροφο αυτό του έδωσε ο Θεός στο πρόσωπο της Εύας που δημιουργήθηκε από μία πλευρά του Αδάμ για να δείξει ο Θεός ότι η γυναίκα είναι όχι ίση αλλά ισότιμη προς τον άνδρα Πήρε μία πλευρά κάτω από το βραχίονα και κοντά στην καρδιά του Αδάμ και δημιούργησε την Εύα για να δείξει ότι είναι ισότιμη και ότι ο Αδάμ έχει καθήκον να την αγαπά σαν δικό του μέλος σάρκα από την σάρκα του και οστό από τα οστά του

Ο Θεός παίρνει τη γυναίκα και την δίνει στον Αδάμ αυτός δεν την παίρνει μόνος του Ο Αδάμ χωρίς να έχει Πατέρα και Μητέρα προφητεύει και λέει ( Γεν 224 ) laquoΈνεκεν τούτου καταλήψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού Και έσονται οι δύο εις σάρκα μίανraquo Ο δεσμός του γάμου είναι υπέροχος και υπέρτατος ανώτερος και από αυτούς τους φυσικούς δεσμούς

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

Ο Κήπος της Εδέμ

Ο Θεός ευλόγησε τον Αδάμ και την Εύα και τους έδωσε εξουσία και κυριαρχικά δικαιώματα επάνω σε όλη τη γη και την εντολή να αποκτήσουν απογόνους ( Γεν 128 ) laquoΚαι ευλόγησεν αυτούς (Αδάμ και Εύα) ο Θεός και είπε προς αυτούς ο Θεός αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην και κυριεύσατε αυτήν και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γηςraquo

Ο Θεός ετοιμάζει την κατοικία τους δεν είναι κανένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο με πλούσιο στολισμό και με εξαιρετική επίπλωση αλλά ένας θαυμάσιος κήπος ο Κήπος της Εδέμ αληθινός επίγειος παράδεισος τροφής και ανέσεως Στέγη τους ήταν ο ουρανός με όλη την ομορφιά και τη δόξα με τη λάμψη του ήλιου κατά την ημέρα και την απειρία των άστρων και το ασημένιο φως της σελήνης κατά τη νύχτα Πάτωμά του ήταν η γη η οποία ακόμα δεν είχε αγριέψει όπως έγινε αργότερα με την παρακοή αλλά ήταν ένα περιβάλλον ήρεμο φιλόξενο γεμάτο από δέντρα λουλούδια καρπούς ΄Ενα τέτοιο Παράδεισο δεν μπορούμε ούτε καν να τον φανταστούμε Φροντίζει και για την τροφή τους ( Γεν 129 ) laquoΚαι είπεν ο Θεός ιδού σας έδωκα πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον και παν δένδρον το οποίον έχει εν εαυτώ καρπόν δένδρου κάμνοντας σπόρον τούτο θέλουσιν είσθε εις εσάς προς τροφήνraquo

Μέσα σε αυτόν τον Παράδεισο ( Γεν 29 ) laquoΚαι Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ωραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσινraquo Δέντρα πανύψηλα και μικρά κλαράκια και θάμνοι Δέντρα που αντηχούσε το γλυκό κελάϊδημα των πουλιών Δέντρα πλατύφυλλα με παχύ ίσκιο και δέντρα με λεπτά φύλλα που έριχναν ελαφριά σκιά Λουλούδια και φύλλα με πολλούς και διαφορετικούς χρωματισμούς και θαυμάσιες μοσκοβολιές που έριχναν ένα ευχάριστο άρωμα στον αέρα που μπορούσε να ευχαριστήσει όλες τις αισθήσεις Τα δέντρα έφεραν επίσης και πολλούς καρπούς διαφορετικούς σε σχήμα σε χρώμα σε ευωδιές Διαφορετικούς επίσης και στη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα

Θεωρίες περί κοσμογονίας από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας

Μ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Mέγας Βασίλειος θεωρεί ότι η Γένεσις όχι μόνον δεν περιγράφει λεπτομερώς τη δημιουργία του κόσμου αλλά και λειτουργεί ως προτροπή για επιστημονική έρευνα laquoΕιπών Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην πολλά απεσιώπησεν ύδωρ αέρα πυρ τα εκ τούτων

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

απογεννώμενα πάθη παρέλιπε δε η ιστορία τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν εξ ολίγων αφορμών παρεχομένη επιλογίζεσθαι τα λειπόμεναraquo Δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό laquoΕι ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητήςraquo Αλλά σ αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 2936Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση παρουσιάζοντας την laquoπρώτη αρχήraquo laquoωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημιουργού δύναμινraquo ανέμενε δε laquoτους καθήκοντας χρόνους(=κατάλληλους καιρούς) ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματαraquo Το σύμπαν κατά τον ίδιο (ΡG 291164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση αναπτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο laquoΗ της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγματος την αρχήν δεξαμενή προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήσηraquo Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμένει από τη Γραφή όλες τις απαντήσεις θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα laquoπολλά απεσιώπησεν (η Γραφή) τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)raquo (ΕΠΕ 4 724) Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις διότι η Θεολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα-τανόηση των θεολογικών θέσεωνraquo

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος δεν έχει γράψει για την εξέλιξη της δημιουργίας ή για την εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους όμως οριοθετεί την έννοια του ανθρώπου από τον μη άνθρωπο Γράφει λοιπόν laquoάνθρωπος γαρ εστίν ουχ όστις απλώς χείρας και πόδας έχει ανθρώπου ουδrsquo όστις εστι λογικός μόνον αλλrsquo όστις ευσέβειαν και αρετήν μετά παρρησίας ασκείraquo (PG 46232) Δεν φθάνει να γεννηθεί κάποιος βιολογικά άνθρωπος για να ονομασθεί άνθρωπος αλλά πρέπει να έχει μέσα του και το άγιο Πνεύμα Και αυτό είναι σημαντικό γιατί όποια σχέση υπάρχει μεταξύ ψυχής και σώματος τέτοια σχέση υπάρχει μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος Έτσι ζωντανός και πραγματικός άνθρωπος είναι εκείνος που laquoχαριτώνεταιraquo από τη Χάρη του Θεού Διαφορετικά είναι μεν άνθρωπος βιολογικά αλλά είναι νεκρός για το Θεό και κυριαρχούμενος από διάφορα πάθη μοιάζει με τα ζώα (laquoάφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούςraquo Ματθ 822 Αν λοιπόν ένας άνθρωπος πλήρης αρτιμελής και με την τετράγωνη λογική δεν έχει ευσέβεια δεν έχει αρετή και γενικώς δεν είναι πλήρης Πνεύματος αγίου τότε δεν είναι άνθρωπος Και εάν κάποιος δεν είναι άνθρωπος τότε τι μπορεί να είναι Μα να παραμένει στη ζωώδη κατάσταση από την οποία προέρχεται

ΠΗΓΕΣ

- Αμερικανική Επιστημονική Ένωση Σύγχρονος Επιστήμη και Χριστιανική Πίστη- Βικιπαίδεια - Γκοραϊνωφ Ειρ Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ- Εξελικτική Δημιουργία wwwexeldimgr- Ιω Δαμασκηνού Εκδόσεις laquoΑκριβής της Ορθοδόξου Πίστεωςraquo- Καισαρείας Βασίλειου Ομιλίαι θ΄ εις την εξαήμερον- Καλαντζάκη Στ Εν αρχή εποίησεν ο Θεός- Καλόμοιρου Αλ Περί Βίβλου Ζωής και Δημιουργίας- Κοστώφ Ιωάν Συμβολή στη τελετή λήξεως της θεωρίας της εξελίξεως- Μάξιμου Ομολογητή Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου- Ματσούκα Νικ Επιστήμη φιλοσοφία και θεολογία στην εξαήμερο Μ Βασιλείου- Μεσογαίας Νικολάου Αρχή Χρόνου ndash Αρχή Κόσμου ndash Αρχή Ζωής- Μπρατσιώτη Νικ Ανθρωπολογία της Π Διαθήκης- Μπρούσαλη Παγκράτιου Αγίου Γρηγορίου Νύσσης Περί κατασκευής του ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Περί κατασκευής ανθρώπου- Νύσσης Γρηγορίου Απολογητικός προς Πέτρον τον αδελφόν αυτού περί της εξαημέρου- ΟΟΔΕ wwwoodegrcom- Περγάμου Ιωάννη Σημειώσεις Δογματικής από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Ρωμανίδη Ιωάν Σημειώσεις από παραδόσεις στο ΑΠΘ- Φιλοκαλία Των ιερών νηπτικών πατέρων- Χατζηνικολάου Αστ Αρχή και τέλος του κόσμου

- pentapostagmagr

Συντελεστές Αλβέρτος Γιάννης Αλειφέρης Γιάννης Αναστασίου Γιώργος-Ραφαήλ Γαβρίλης Παναγιώτης-Ραφαήλ Γκέκας Θωμάς

Κοσμογονία στην Φιλοσοφία

Η αρχή του κόσμου στην αρχαία Ελλάδα και Φιλοσοφία

Τιτανομαχία

Ο πόλεμος είχε προλεχθεί στον Κρόνο από τη Γαία και τον Ουρανό επειδή ο Κρόνος είχε αρνηθεί να αποκαταστήσει δικαιοσύνη μετά την εκθρόνιση του πατέρα του

Οι Τιτάνες που πολέμησαν καθοδηγούνταν από τον Κρόνο και στις τάξεις τους βρίσκονταν οι Κόιος ΚριόςΥπερίων Ιαπετός Άτλας Οι Ολύμπιοι οδηγούνταν από τον Δία και στο πλευρό του πολέμησαν και οι ΕστίαΔήμητραΉλιος Ήρα ΆδηςΠλούτων Ποσειδώνας οι Εκατόγχειρες οι Γίγαντες και οι Κύκλωπες

Νικώντας μετά από δεκάχρονο πόλεμο οι Ολύμπιοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα δίνοντας στον Δία την εξουσία στον αέρα και τον ουρανό στη θάλασσα και όλα τα υδάτινα σώματα στον Ποσειδώνα και στον Κάτω Κόσμο στον Άδη Η γη αφέθηκε ως κυριαρχία κοινή όλων των θεών Έπειτα έκλεισαν τους Τιτάνες στα Τάρταρα Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Ωκεανός και οι Τιτανίδες (Θεία Ρέα Θέμις Μνημοσύνη Φοίβη και Τηθύς) παρέμειναν ουδέτεροι και γι αυτό δεν τιμωρήθηκαν από τον Δία Οι Εκατόγχειρες παρέμειναν φύλακές τους μέχρι τη στιγμή που ο Δίας τους απελευθέρωσε όλους εκτός από τον Άτλαντα

ΦιλόσοφοιΦιλόσοφοι

Ο Αναξίμανδρος σύμφωνα με τον Ψευδο-Πλούταρχο (Στρωματείς 2) εξήγησε την δημιουργία του κόσμου εκκινώντας από το άπειρο Από το άπειρο ξεχώρισε μια φλόγα και ο νεφελώδης αέρας Στον πυρήνα του νεφελώματος συμπυκνώθηκε η Γη ενώ φλόγα έζωνε τον αέρα Κατόπιν η πύρινη σφαίρα εξερράγη και διαλύθηκε σε κύκλους τυλιγμένους από νεφελώδη αέρα Οι κύκλοι απλώθηκαν και σχημάτισαν τα ουράνια σώματα Σύμφωνα με τον Αέτιο ο Αναξίμανδρος θεωρεί πως τα άστρα είναι συμπυκνώσεις αερίων και πυρός που δημιουργήθηκαν από περιδινήσεις

Στην Αστρονομία όπως αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος ο Αναξίμανδρος κατασκεύασε ηλιακά ρολόγια και όπως αναφέρει ο Πλίνιος υπολόγισε τη λόξωση της εκλειπτικής

Ο Αναξίμανδρος αποδίδει μια εικόνα της Γης σύμφωνα με την οποία η γη είναι κυλινδρική με πλάτος τριπλάσιο από το μήκος και οι άνθρωποι κατοικούν στην επάνω επιφάνειά της Δε στηρίζεται πουθενά και βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος απέχοντας ίσα από όλα τα σημεία του (Ψευδο-Πλούταρχος Στρωματείς 2)

Τελευταίο στάδιο της κοσμογονίας του φιλόσοφου όπως παραδίδεται από τον Αριστοτέλη (Μετεωρολογικά 67) είναι η αποξήρανση τμημάτων της Γης υπό την επίδραση του Ήλιου Ότι απέμεινε από αυτή την αρχική αποξήρανση διαμόρφωσε τη θάλασσα Τούτη η βαθμιαία αποξήρανση είναι τμήμα μιας κυκλικής διαδικασίας που δεν οδηγεί όμως στην επαναπορρόφηση της γης από το άπειρο

Ο Αναξίμανδρος διατύπωσε επίσης και μια πρώιμη εξελικτική θεωρία βάσει της οποίας η ζωή εμφανίστηκε -μέσω προφανώς της αυτόματης γένεσης εξαιτίας της ηλιακήςθερμότητας- στον πηλό ή τη λάσπη Τα πρώτα πλάσματα που παρουσιάστηκαν ήταν ιχθυόμορφα και τα περιέκλειαν κελύφη Αποβάλλοντας τα κελύφη τα πλάσματα αυτά προσαρμόστηκαν βαθμιαία στο αέριο περιβάλλον Ο άνθρωπος εμφανίζεται στο τέλος αυτής της εξελικτικής βαθμίδας γεγονός που μας οδηγεί στη σκέψη ότι ο φιλόσοφος είδε την γένεση του κόσμου και της ζωής ως μια ενιαία εξελικτική διαδικασία που δεν απέχει πολύ από τη σύγχρονη εξελικτική θεωρία

Ο Αναξίμανδρος ακόμη πίστευε ότι κανένα από τα τέσσερα βασικά στοιχεία δεν υπερτερεί στον Κόσμο σε σχέση με τα άλλα και πως υπάρχει μια κοσμική δικαιοσύνη η οποία εξασφαλίζει την ισορροπία αυτή

Ορφικη θεωρια

Αναξιμένης Αναζήτησε την αρχή του κόσμου στον αέρα τον οποίο όρισε ως μοναδική και άπειρη αρχή

( Σιμπλίκιος Εις τα Φυσικά 24 26) Ο αέρας είναι ποσοτικά άπειρος και αυτό τον καθιστά ανεξάντλητη πηγή του γίγνεσθαι Με την θεωρία της πύκνωσης και της αραίωσης ερμήνευσε όλα όσα δεν είναι αέρας προκειμένου να γίνουν αντιληπτά ως καταστάσεις που προέκυψαν από τις μεταβολές του αέρα (Από τον αέρα μέσω της αραίωσης δημιουργείται το πυρ ενώ μέσω της συμπύκνωσης δημιουργείται η γη και το ύδωρ) Υιοθετώντας τον υλοζωισμό του Θαλή θεώρησε ως προϋπόθεση των μεταβολών του αέρα τη συνεχή κινητικότητά του

Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του αέρα ως βασικού στοιχείου για την κοσμογονία του είναι η ταύτιση της ψυχής με τον αέρα όπως αναφέρεται σε διασωθέν απόσπασμα Όπως η ψυχή μαςόντας αέρας μας συγκρατεί έτσι και το πνεύμα και ο αέρας περιέχουν ολόκληρο τον κόσμο Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη προσωκρατική ψυχολογική θέση

Ο Αναξιμένης διαμόρφωσε τόσο την κοσμολογία όσο και την κοσμογονία του με επίκεντρο το στοιχείο του αέρα και τις μεταβολής του

Ο κόσμος προέκυψε από τον αδιαφοροποίητο αέρα Το σχήμα του Σύμπαντος πιστεύει ότι είναι ημισφαιρικό Τα ουράνια σώματα έχουν πύρινη φύση και προέκυψαν από τους υγρούς ατμούς που αναδίδονται από τα υγρά μέρη της γης Ανεβαίνοντας οι ατμοί αραιώνουν τόσο που γίνονται φωτιά και όπως η γη υποβαστάζονται από τον αέρα Με την θεωρία της πύκνωσης και της αραίωσης ο Αναξιμένης εξηγούσε επίσης και διάφορα μετεωρολογικά φαινόμενα (βροχή σύννεφα κλπ) (Ψευδο-Πλούταρχος Στρωματείς 3)

Ο Αναξιμένης παρουσιάζει τη Γη ως πλατύ δίσκο μεγάλης έκτασης που στηριζόταν στον αέρα μιας και είχε διαπιστώσει ότι στον αέρα συγκρατούνται καλύτερα τα σώματα με μεγαλύτερη επιφάνεια Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι η ακινησία της Γης στην οποία πίστευε ο Αναξιμένης όπως και ο Αναξαγόρας και ο Δημόκριτος οφειλόταν στο πλατύ της σχήμα

Για τον Ήλιο ο Αναξιμένης πιστεύει πως προήλθε από τη Γη πως έχει σχήμα όμοιο με αυτήν αλλά πως απέκτησε μεγάλη θερμότητα λόγω της γρήγορης κίνησής του

Το ερμηνευτικό μοντέλο του κόσμου που προβάλλει ο Αναξιμένης είναι το πρώτο συστηματικό μονιστικό σύστημα στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και υλιστικό με την ευρύτερη έννοια του όρου Η ύλη δε θεωρείται αδρανής αλλά ζωντανή και αδιαχώριστη από την κινούσα αιτία της γεγονός που σημαίνει ότι η ύλη και η δύναμη δεν έχουν ακόμα διαχωριστεί ως αυτοτελείς οντότητες

Ο Παρμενίδης αποδίδει στο lsquoΟν ndash Πανrsquo ιδιότητες θείες και λέγει ότι laquoαγέννητον εόν και ανώλεθρόν έστι hellip ουδέ διαιρετόν έστιhellip αυτάρ ακίνητον hellipέστιν άναρχον άπαυστον hellip ανενδεές και τέλειον αλλά και πεπερασμένονraquo Η εξήγηση της οντολογίας του Παρμενίδη βρίσκεται στο ότι θεωρεί το Εν ως ουσιαστικό συστατικό των πολλών το laquoεν Είναιraquo ως η ουσία των επί μέρους όντων το Εν μόνον όντως Ον ποιοτικώς διάφορον εκείνων ουσία όλως άλλοhellip lsquoΟλα τα άλλα είναι όντα καθόσον περιέχουν εντός των το Εν Ον Το Ον υπάρχει ως Εν και Μοναδικόν καθrsquo αυτό τα δε όντα υπάρχουν όσο εμπεριέχουν το όλον και αμερές Το Ον είναι η ουσία και τα όντα οι εκδηλώσεις και φανερώσεις αυτής της ουσίας Η αλήθεια και τα φαινόμενά της

Ο Ηράκλειτος ομιλεί για την ενιαία ουσία του κόσμου και για μια υπέρτατη αρχή του παντός Από την οποία πηγάζει το ανθρώπινο δίκαιο laquoΕκ πάντων εν και εξ ενός τα πάνταraquo laquo΄Εν πάντα είναιraquo αποφαίνεται laquoΤρέφονται γαρ πάντες οι ανθρώπειοι νόμοι υπό ενός του θείουhellip νόμοις και βουλή πείθεσθαι ενόςraquo Δέχεται ακόμη ως Αρχή των πάντων τον Λόγο Ας θυμηθούμε το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο όπου αρχίζει ως εξής laquoΕν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγοςraquo Από αφηρημένος λόγος όπως τον δέχονταν οι αρχαίοι πήρε στο Χριστιανισμό αποκαλυπτικά οντολογική υπόσταση

Ο Δημόκριτος και ο Αναξαγόρας απέρριπταν τον πολυθεϊσμό και την ειδωλολατρία και ο μεν πρώτος ταύτιζε τους θεούς με φυσικές δυνάμεις (πχ Ζεύς=αέρας Παλλάς=φρόνηση κλπ) ενώ ο δεύτερος laquoέπειθε τους ομιλητάς μηδέ όλως είναι τινάς τους θεούςraquo Γιrsquo αυτό και οι Αθηναίοι τον κατεδίκασαν σε θάνατο εξαιτίας της ασέβειάς του Θεωρεί ο Αναξαγόρας τον Νουν ως αίτιον της γενέσεως και κινήσεως των όντων αίτιον της τάξεως και του κόσμου laquoΝόος σε έστιν άπειρον και αυτοκρατές και μέμικται ουδενί χρήματι αλλά μούνος αυτός επrsquo εαυτού εστίνhellip πάντων νοός κρατείhellipraquo

Ο Αισχύλος αναφέρει το Υπέρτατον Ον άλλοτε ως laquoθεόνraquo άλλοτε ως lsquoΖεύrsquo (όμως ως έννοια ανώνυμη και απροσδιόριστη τέλειου υψίστου και πατέρα και όχι ως τον πατέρα των Ολυμπίων θεών) Τον ονομάζει laquoμέγαraquo laquoπάντων μέγιστοraquo laquoβασιλέαraquo laquoπαντεπόπτηraquo laquoαήττητοraquo κλπ

Με την ίδια έννοια ανευρίσκουμε τον Θεόν και στον Σοφοκλή που τον ονομάζει laquoπατήρ Ζεύraquo laquoύψιστοraquo laquoουράνιοraquo laquoεν θεοίς θεόraquo laquoαιώνιο Θεόraquo laquoπανταχού παρών μέγα αιθεροβάμωνraquo laquoπάμφωτο υπέρθεοraquo laquoαθάνατον αιεν αρχάraquo laquoπαντοδύναμοraquo και laquoαναίτιο κακώνraquo Είναι ο laquoεις Θεόςraquo

Ο Ευρυπίδης ασκώντας κριτική στην χονδροειδή αντίληψη που είχαν οι σύγχρονοί του για τους θεούς αρνείται τις κακές ιδιότητες και πράξεις τους το ότι κατοικούν σε ναούς το ότι είναι σοφοί και δίκαιοι και τους θεωρεί μάταιες δοξασίες Απορρίπτει τις Ερινύες και την μαντεία

Τέλος η πίστη του Σωκράτη και του Πλάτωνα σε εκλεπτυσμένη Νοερά Αρχή που διακοσμεί και κυβερνά τα πάντα και που καθοδηγεί τους ανθρώπους δια του laquoδαιμονίουraquo που εμβάλλει εντός τους

ενώ προνοεί για όλους και όλα και παραμένει ύψιστο Ον είναι περισσότερον γνωστά και δεν θα εμμείνουμε περισσότερο Χαρακτηρίζεται πάντως ο Θεός laquoΑυτοζωήraquo και laquoΠηγή πάσης ζωήςraquo και η λατρεία του πρέπει να είναι laquoανείδωλοςraquo διότι είναι laquoάμορφοςraquo και laquoανώνυμοςraquo Επιγραμματικά αναφέρουμε εδώ και τον Αριστοτέλη για τον οποίον ο Θεός όπως φαίνεται στα Μεταφυσικά του είναι αιώνιος άϋλος πνεύμα καθαρό και κυβερνά τα πάντα

ΠΗΓΕΣΟ αρχαίος Ελληνικός Μονοθεϊσμός ως προ Χριστού Χριστιανισμόςhttpwwwoodegrcomneopaganismospseftotheoipantheismos1htm

Συντελεστές Γαλανάκη Τζένη Γιαγκουδάκη Δήμητρα Ζήση Ελένη Ιωάννα Καραμέτου Χριστίνα Ειρήνη Χατζάκη Ερατώ

Κοσμογονία στην Ανατολική θρησκεία

Άπω Ανατολή ndash Ινδία

Το παντοδύναμο χάος βασίλευε πρώτο στον κόσμο πιστεύουν οι Ιάπωνες Γέννησε τρεις θεούς από τους οποίους η Άμα Τέραζου κυριάρχησε στον ουρανό και είχε μάτια της τον Ήλιο και τη Σελήνη που επίσης είναι θεοί Πιο δυνατός θεός όμως είναι ο Άμιδα ο κυρίαρχος των εκτάσεων Στην αρχή ένας ρευστός πολτός υπήρχε κάτω από τον ουρανό Οι θεοί παίρνουν ένα καμάκι και τον ανακατεύουν Ένα αστέρι γεννιέται η Γη κι όπου οι σταγόνες πήζουν δημιουργούνται νησιά και στεριές σαν τα τσόφλια του αβγού των Πολυνησίων Ο Άμιδα και η Άμα Τέραζου ενώθηκαν κι από τη σχέση τους γεννήθηκε γιος ο πρόγονος όλων των αυτοκρατόρων Κάποτε όμως ο κόσμος καταστράφηκε και δημιουργήθηκε από την αρχή Όχι από κατακλυσμό αλλά από μια μεγάλη φωτιά

Στην απέραντη Κίνα απέναντι στα ιαπωνικά νησιά οι τρεις μεγάλες θρησκείες αντιμετωπίζουν την κοσμογονία διαφορετικά καθεμιά Για τον κομφουκιανισμό πρωταρχικό στοιχείο ήταν το άτομο Διαιρέθηκε σε αρσενικό και θηλυκό κι από αυτή τη διαίρεση προέκυψε η ζωή χωρίς καμιά θεϊκή παρεμβολή στην όλη διαδικασία Για τον ταοϊσμό ο θεός είναι η πρώτη αιτία Ο κόσμος πλάστηκε μέσα σε χιλιάδες χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων βασίλευσαν κατά σειρά ο Ουρανός η Γη ο άγριος άνθρωπος ο ημιπολίτιστος και τέλος ο πολιτισμένος Για τον βουδισμό το πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος είναι αδιάφορο Άλλωστε καταπώς διδάσκει οι θεοί δεν είναι τίποτε άλλο από δημιουργήματα του ανθρώπινου φόβου

Πρώτα υπήρχε μόνο το χάος πιστεύουν οι Ινδοί Μετά ο πόθος (το laquoΚάρμαraquo) γέννησε την πρώτη σκέψη τον πρώτο κρίκο στην αλυσίδα που οδηγεί στην πράξη Μετά το Κάρμα γεννήθηκαν οι θεοί Ο βραχμανισμός η κύρια πίστη των Ινδών συστηματοποίησε τον αρχαίο θρύλο διδάσκοντας πως ένα χρυσό αβγό περιφερόταν πρώτο πάνω στα κύματα του ωκεανού Μέσα από το αβγό ξεπήδησε κάποια στιγμή κι έπλασε τον κόσμο ο Βράχμα ο υπέρτατος θεός και μέλος της ινδικής θεϊκής τριάδας Οι άλλοι δύο είναι ο Βισνού (αυτός που συντηρεί) κι ο Σίβα (αυτός που καταστρέφει)

Πρώτος άνθρωπος ήταν ο Μανού Στη συνέχεια γεννήθηκαν άλλοι πέντε Μανού ο τελευταίος από τους οποίους ήταν το μοναδικό πλάσμα επί της Γης που σώθηκε από έναν μεγάλο κατακλυσμό Κι εδώ έχουμε πάλι μπροστά μας παράξενες ομοιότητες Στη γερμανική μυθολογία πρώτος άνθρωπος ήταν ο Μάνους γιος θεού Και στη φρυγική ο Μάνης επίσης γιος θεού Ήταν άλλωστε κι ο πρώτος που πέθανε πάνω στη Γη και δικαιωματικά έγινε βασιλιάς του Κάτω Κόσμου

Εγγύς και Μέση Ανατολή

Μέσα από τη ζύμωση δοξασιών πολλών λαών και σε μια διάρκεια χιλιάδων ετών οι προφήτες ξεδιάλεξαν τα στοιχεία εκείνα που η Παλαιά Διαθήκη δανείστηκε για να χτίσει την εβραϊκή άποψη για την κοσμογονία Οι Βαβυλώνιοι οι Φοίνικες οι Αιγύπτιοι και οι Πέρσες συνεισέφεραν τις στηριγμένες στη βία μυθολογίες τους από τις οποίες ο λαός του Ισραήλ απομόνωσε και δέχτηκε όσα ταίριαζαν με τη δική του θεοκρατική αντίληψη Η πάλη του βαβυλωνιακού θεού Μαρδούχ (του Βήλου των αρχαίων Ελλήνων) με τον δράκο Τιαμάν αποτυπώνεται στους ψαλμούς που περιέχονται στο βιβλίο του Ιώβ Ο Μαρδούχ πίστευαν οι Βαβυλώνιοι νίκησε και σκότωσε τον δράκο κι από το μισό του σώμα δημιούργησε το στερέωμα ενώ από το άλλο μισό τη Γη Και χώρισε τα νερά του Ουρανού από τα νερά της Γης όπως περιγράφεται και στη Γένεση Μετά πίστευαν οι Βαβυλώνιοι ο Μαρδούχ πήρε χώμα και χόρτο κι έπλασε τον πρώτο άνθρωπο που τον ονόμασε Αδάπα ή Αδάμου

Οι Φοίνικες πίστευαν πως εκείνο που προϋπήρξε ήταν το βαθύ και αδιαπέραστο σκοτάδι Πάνω του φυσούσε ο άνεμος κι από την ένωσή τους γεννήθηκε η λάσπη που έδωσε ζωή στην πλάση Για τους Αιγύπτιους ο κόσμος γεννήθηκε από τη γονιμοποίηση του χάους Το ευγενές σπέρμα ως πνεύμα και ως ακτίνα δημιούργησε τα όντα και τον λόγο

Στην περσική μυθολογία όλα είναι αποτέλεσμα της πάλης του Αουραμάσδαν (του Ωρομάσδη των αρχαίων Ελλήνων) με τον Αριμάν Ο πρώτος είναι ο θεός του Καλού Μέσα σε έξι περιόδους σε έξι κοσμογονικές ημέρες έπλασε από το μηδέν πρώτα τον κόσμο έπειτα το βόδι και τέλος τον άνθρωπο Ο Αριμάν ως θεός του Κακού προσπαθεί να καταστρέψει όσα ο Αουραμάσδαν δημιούργησε Η πάλη τους είναι αιώνια με τελικό νικητή τον θεό του Καλού Το ότι όμως άλλοτε φαίνεται πως θα νικήσει ο Αουραμάσδαν κι άλλοτε ο Αριμάν καθρεφτίζεται στις περιόδους ευτυχίας ή δυστυχίας του κόσμου

Ο ΤαοϊσμόςΟ Ταοϊσμός ονομάζεται έτσι από την κεντρική του ιδέα το Τάο που σημαίνει laquoδρόμοςraquo Στην περίπτωση αυτή σημαίνει το δρόμο ή την πορεία που ακολουθεί το σύμπαν δηλαδή το γενικό τρόπο λειτουργίας του Σημαίνει επίσης την πηγή από την οποία προέρχεται αυτή η λειτουργία Σε αδρές γραμμές σύμφωνα με την ταοϊστική κοσμογονία η πηγή του παντός δηλαδή το Τάο γεννά τη laquoμεγάλη ενότηταraquo (Τάι-τσι) Αυτή γεννά τις δύο αρχές το γιν και το γιανγκ Αυτές μπορούμε να τις αντιληφθούμε ως τους δύο βασικούς τρόπους ύπαρξης των όντων Ο τρόπος ύπαρξης που ονομάζεται γιν χαρακτηρίζεται από παθητικότητα υποχωρητικότητα υγρότητα σκοτεινότητα χαμηλότητα κτλ Ο τρόπος ύπαρξης που ονομάζεται γιανγκ χαρακτηρίζεται από ενεργητικότητα φωτεινότητα στερεότητα υψηλότητα κτλΌλες οι επιμέρους πραγματικότητες ανάλογα με τον γιν ή τον γιανγκ χαρακτήρα τους θεωρούνται εκφράσεις της μιας ή της άλλης ή της διαπλοκής των δύο Έτσι από τις τρεις βασικές πραγματικότητες που αποτελούν τον κόσμο δηλαδή τον ουρανό τη γη και τον κάτω κόσμο ο ουρανός είναι γιανγκ ο κάτω κόσμος γιν ενώ από τη διαπλοκή τους σε διάφορες ποσοστώσεις συνίστανται όλα όσα αποτελούν τη γη Από τις επιμέρους πραγματικότητες το θηλυκό είναι γιν ενώ το αρσενικό γιανγκ η

θάλασσα είναι γιν η ξηρά γιανγκ η κοιλιά είναι γιν το κεφάλι γιανγκ η σάρκα γιν τα οστά γιανγκ το ασήμι γιν ο χρυσός γιανγκ η αυλή γιν το σπίτι γιανγκ κοκΟ ταοϊστικός χρόνος είναι μια κυκλική κίνηση στην οποία εναλλάσσονται το γιν και το γιανγκ (πχ νύχτα-μέρα χειμώνας-καλοκαίρι νεότητα-γηρατειά κτλ) ενώ οι ενδιάμεσες στιγμές είναι αποτέλεσμα της διαπλοκής τους σε ποικίλες ποσοστώσεις Αυτή την κίνηση δείχνει η γνωστή παράσταση του κύκλου που είναι χωρισμένος με μια σιγμοειδή γραμμή σε δύο μέρη με διαφορετικό χρώμα Αυτή η κυκλική κίνηση είναι ακριβώς η λειτουργία του Τάο

Ο ΚομφουκιανισμόςΠερισσότερο ένα ηθικοκοινωνικό σύστημα παρά μια θρησκεία ο Κομφουκιανισμός έχει διαπλάσει τη μορφή της κινεζικής της ιαπωνικής της κορεατικής και γενικά της απωανατολικής κοινωνίας Η αυστηρή ιεράρχηση η πειθαρχία η υποτακτικότητα ο σεβασμός προς τους γονείς ο τονισμός της οικογένειας η καλλιέργεια της προσωπικότητας μέσα από την επίδοση σε διάφορες αρετές όπως η φιλαλληλία η δικαιοσύνη η πιστή αφοσίωση κτλ δηλαδή όλα τα ιδανικά που τουλάχιστον δεοντολογικά επιδιώκονται σ αυτές τις κοινωνίες είναι η κληρονομιά του ΚομφουκιανισμούΟ Κομφούκιος (551-479 πΧ) υπήρξε ο άνθρωπος που μέσω του παιδαγωγικού έργου αλλά και της συλλογής και έκδοσης αρχαίων κειμένων συνέβαλε στη διαφύλαξη και μετάδοση της σοφίας της κλασικής εποχής του κινέζικου πολιτισμού Τα κείμενα αυτά αποτελούν το λεγόμενο laquoκομφουκιανό κανόναraquo και αποτέλεσαν για αιώνες έναν από τους κύριους παράγοντες διαμόρφωσης της κινέζικης σκέψηςΜαθητές του Κομφούκιου διέσωσαν κυρίως στο έργο laquoΑνάλεκταraquo αρκετά από τα λόγια του από τα οποία μαθαίνουμε τη διδασκαλία του Όμως ο Κομφουκιανισμός είναι κάτι περισσότερο από τη διδασκαλία του Κομφούκιου Ξεκινώντας από αυτή αποτελεί ένα μεγάλο διανοητικό ρεύμα με πολλές διακλαδώσεις που τις διαμόρφωσαν μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Μένκιος κά Για αιώνες υπήρξε στην Κίνα η επίσημη κρατική διδασκαλία για την οργάνωση της ζωής την οποία έτσι επηρέασε βαθύταταΣτο κέντρο του Κομφουκιανισμού βρίσκεται η ιδέα της τάξης Η πρότυπη κοινωνία από τη μικρότερη μονάδα της την οικογένεια ως εκείνη μιας ολόκληρης χώρας είναι μια ιεραρχημένη πυραμίδα της οποίας τα κατώτερα μέλη σέβονται και υπακούουν τα ανώτερα Οι λεπτομέρειες αυτού του γενικού κανόνα όπως και οι λεπτομέρειες της λειτουργίας των διαφόρων ρόλων μέσα στο σύνολο είναι καθορισμένες με βάση τους λεγόμενους laquoκανόνες ευπρέπειαςraquo

Αυτοί με τη σειρά τους βασίζονται στη φυσική τάξη που διέπει τον κόσμο Καθορισμένοι είναι επίσης οι τρόποι με τους οποίους εκφράζονται αυτές οι σχέσεις πράγμα που δημιουργεί σ αυτές τις κοινωνίες ένα τεράστιο σύστημα συμπεριφορικής δεοντολογίας

ΠΗΓΕΣebooksedugr wwwhistoryreportgr

Συντελεστές

Αναστασίου Ελένη Αναστασίου Ευαγγελία Αναστασίου Σοφία Βασιλα Κωνσταντίνα Γκοβατσου Δέσποινα ndash Ειρήνη

Μέσα από την εκτενή μας έρευνα καταλήξαμε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα τα οποία εμπεριέχουν πληροφορίες από όλους τους τομείς που διερευνήσαμε Αναφορικά με τη μελέτη των επιστημονικών θεωριών καταλήξαμε σε περιορισμένες μα ενδιαφέρουσες θεωρίες όπως αυτή της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) Αυτές είναι ιδιαίτερα διαφορετικές μεταξύ τους αφού αναλύουν διαφορετικά πράγματα και απαντούν στο πως και στο πότε Τέλος οι συγκεκριμένες θεωρίες ενώ κάλυψαν πολλά ερωτήματα δημιούργησαν και αρκετά νέα Παράλληλα μελετήσαμε και κάποιες κοσμοθεωρικές αντιλήψεις των χωρών της Άπω Ανατολής οι οποίες αγγίζουν τη μυθολογία και βασίζονται κυρίως σε φιλοσοφικές αναζητήσεις Παρουσιάζουν κάποια κοινά στοιχεία προσεγγίζουν το μυστήριο του κόσμου αλλά και αυτές είναι αλληλοσυγκρουόμενες Στη συνέχεια αναζητήσαμε και κάποιες πληροφορίες μέσα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία μελετώντας κοσμοαντιλήψεις όπως αυτές του Πλάτωνα και των Στωικών Οι θεωρίες αυτές αντικατροπτίζουν τις απόψεις που επικρατούσαν εκείνη την εποχή και περιέχουν έντονο μυθολογικό στοιχείο Μαζί με αυτές τις θεωρίες αναλύσαμε και το γεγονός της Τιτανομαχίας από πολλές οπτικές γωνίες Τέλος διερευνήσαμε τη θέση του Χριστιανισμού στο θέμα της Κοσμογονίας Σύμφωνα με αυτή ο κόσμος δημιουργήθηκε από το τίποτα δεν είναι αποτέλεσμα απορροής από την ουσία του Θεού αφού υπάρχει διάκριση του κτιστού (κόσμος) και του άκτιστου (Θεού) και έγινε λόγω της άπειρης αγάπης και θείας βούλησης του τριαδικού Θεού Επομένως παρατηρούμε την απόλυτη συνάφεια της φυσικής επιστήμης με τη Χριστιανική κοσμολογία η οποία αντιτίθεται με τις υπόλοιπες κοσμολογίες που κυκλοφορούσαν στις αρχαίες μυθολογίες-θρησκείες Μετά από αυτή την εκτενή αναζήτηση του κόσμου ελπίζουμε να σας σαγηνέψαμε και να σας αναζοπυρώσαμε το ενδιαφέρον σας για αυτό το θέμα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

1) ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2) ΑΛΕΙΦΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 4) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ 5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΟΦΙΑ 7) ΒΑΣΙΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 8) ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 9) ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 10) ΓΑΒΡΙΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΑΦΑΗΛ 11) ΓΑΛΑΝΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΖΕΝΗ 12) ΓΙΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ 13) ΓΚΕΚΑΣ ΘΩΜΑΣ 14) ΓΚΟΒΑΤΣΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 15) ΖΗΣΗ ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΑ 16) ΚΑΡΑΜΕΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 17) ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 18) ΦΕΙΔΑΣ ΒΛΑΣΙΟΣ 19) ΧΑΤΖΑΚΗ ΕΡΑΤΩ 20) ΧΑΤΖΗΔΑΥΙΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Καθηγήτρια τμήματος Σταυρούλα-Σβέτσα Αγλα

• Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες
• Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος
• Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως
• Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς
• Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν
• Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά
• Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη
• Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου
• • Η δημιουργία του ανθρώπου
  • Ο Κήπος της Εδέμ

θάλασσα είναι γιν η ξηρά γιανγκ η κοιλιά είναι γιν το κεφάλι γιανγκ η σάρκα γιν τα οστά γιανγκ το ασήμι γιν ο χρυσός γιανγκ η αυλή γιν το σπίτι γιανγκ κοκΟ ταοϊστικός χρόνος είναι μια κυκλική κίνηση στην οποία εναλλάσσονται το γιν και το γιανγκ (πχ νύχτα-μέρα χειμώνας-καλοκαίρι νεότητα-γηρατειά κτλ) ενώ οι ενδιάμεσες στιγμές είναι αποτέλεσμα της διαπλοκής τους σε ποικίλες ποσοστώσεις Αυτή την κίνηση δείχνει η γνωστή παράσταση του κύκλου που είναι χωρισμένος με μια σιγμοειδή γραμμή σε δύο μέρη με διαφορετικό χρώμα Αυτή η κυκλική κίνηση είναι ακριβώς η λειτουργία του Τάο

Ο ΚομφουκιανισμόςΠερισσότερο ένα ηθικοκοινωνικό σύστημα παρά μια θρησκεία ο Κομφουκιανισμός έχει διαπλάσει τη μορφή της κινεζικής της ιαπωνικής της κορεατικής και γενικά της απωανατολικής κοινωνίας Η αυστηρή ιεράρχηση η πειθαρχία η υποτακτικότητα ο σεβασμός προς τους γονείς ο τονισμός της οικογένειας η καλλιέργεια της προσωπικότητας μέσα από την επίδοση σε διάφορες αρετές όπως η φιλαλληλία η δικαιοσύνη η πιστή αφοσίωση κτλ δηλαδή όλα τα ιδανικά που τουλάχιστον δεοντολογικά επιδιώκονται σ αυτές τις κοινωνίες είναι η κληρονομιά του ΚομφουκιανισμούΟ Κομφούκιος (551-479 πΧ) υπήρξε ο άνθρωπος που μέσω του παιδαγωγικού έργου αλλά και της συλλογής και έκδοσης αρχαίων κειμένων συνέβαλε στη διαφύλαξη και μετάδοση της σοφίας της κλασικής εποχής του κινέζικου πολιτισμού Τα κείμενα αυτά αποτελούν το λεγόμενο laquoκομφουκιανό κανόναraquo και αποτέλεσαν για αιώνες έναν από τους κύριους παράγοντες διαμόρφωσης της κινέζικης σκέψηςΜαθητές του Κομφούκιου διέσωσαν κυρίως στο έργο laquoΑνάλεκταraquo αρκετά από τα λόγια του από τα οποία μαθαίνουμε τη διδασκαλία του Όμως ο Κομφουκιανισμός είναι κάτι περισσότερο από τη διδασκαλία του Κομφούκιου Ξεκινώντας από αυτή αποτελεί ένα μεγάλο διανοητικό ρεύμα με πολλές διακλαδώσεις που τις διαμόρφωσαν μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Μένκιος κά Για αιώνες υπήρξε στην Κίνα η επίσημη κρατική διδασκαλία για την οργάνωση της ζωής την οποία έτσι επηρέασε βαθύταταΣτο κέντρο του Κομφουκιανισμού βρίσκεται η ιδέα της τάξης Η πρότυπη κοινωνία από τη μικρότερη μονάδα της την οικογένεια ως εκείνη μιας ολόκληρης χώρας είναι μια ιεραρχημένη πυραμίδα της οποίας τα κατώτερα μέλη σέβονται και υπακούουν τα ανώτερα Οι λεπτομέρειες αυτού του γενικού κανόνα όπως και οι λεπτομέρειες της λειτουργίας των διαφόρων ρόλων μέσα στο σύνολο είναι καθορισμένες με βάση τους λεγόμενους laquoκανόνες ευπρέπειαςraquo

Αυτοί με τη σειρά τους βασίζονται στη φυσική τάξη που διέπει τον κόσμο Καθορισμένοι είναι επίσης οι τρόποι με τους οποίους εκφράζονται αυτές οι σχέσεις πράγμα που δημιουργεί σ αυτές τις κοινωνίες ένα τεράστιο σύστημα συμπεριφορικής δεοντολογίας

ΠΗΓΕΣebooksedugr wwwhistoryreportgr

Συντελεστές

Αναστασίου Ελένη Αναστασίου Ευαγγελία Αναστασίου Σοφία Βασιλα Κωνσταντίνα Γκοβατσου Δέσποινα ndash Ειρήνη

Μέσα από την εκτενή μας έρευνα καταλήξαμε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα τα οποία εμπεριέχουν πληροφορίες από όλους τους τομείς που διερευνήσαμε Αναφορικά με τη μελέτη των επιστημονικών θεωριών καταλήξαμε σε περιορισμένες μα ενδιαφέρουσες θεωρίες όπως αυτή της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) Αυτές είναι ιδιαίτερα διαφορετικές μεταξύ τους αφού αναλύουν διαφορετικά πράγματα και απαντούν στο πως και στο πότε Τέλος οι συγκεκριμένες θεωρίες ενώ κάλυψαν πολλά ερωτήματα δημιούργησαν και αρκετά νέα Παράλληλα μελετήσαμε και κάποιες κοσμοθεωρικές αντιλήψεις των χωρών της Άπω Ανατολής οι οποίες αγγίζουν τη μυθολογία και βασίζονται κυρίως σε φιλοσοφικές αναζητήσεις Παρουσιάζουν κάποια κοινά στοιχεία προσεγγίζουν το μυστήριο του κόσμου αλλά και αυτές είναι αλληλοσυγκρουόμενες Στη συνέχεια αναζητήσαμε και κάποιες πληροφορίες μέσα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία μελετώντας κοσμοαντιλήψεις όπως αυτές του Πλάτωνα και των Στωικών Οι θεωρίες αυτές αντικατροπτίζουν τις απόψεις που επικρατούσαν εκείνη την εποχή και περιέχουν έντονο μυθολογικό στοιχείο Μαζί με αυτές τις θεωρίες αναλύσαμε και το γεγονός της Τιτανομαχίας από πολλές οπτικές γωνίες Τέλος διερευνήσαμε τη θέση του Χριστιανισμού στο θέμα της Κοσμογονίας Σύμφωνα με αυτή ο κόσμος δημιουργήθηκε από το τίποτα δεν είναι αποτέλεσμα απορροής από την ουσία του Θεού αφού υπάρχει διάκριση του κτιστού (κόσμος) και του άκτιστου (Θεού) και έγινε λόγω της άπειρης αγάπης και θείας βούλησης του τριαδικού Θεού Επομένως παρατηρούμε την απόλυτη συνάφεια της φυσικής επιστήμης με τη Χριστιανική κοσμολογία η οποία αντιτίθεται με τις υπόλοιπες κοσμολογίες που κυκλοφορούσαν στις αρχαίες μυθολογίες-θρησκείες Μετά από αυτή την εκτενή αναζήτηση του κόσμου ελπίζουμε να σας σαγηνέψαμε και να σας αναζοπυρώσαμε το ενδιαφέρον σας για αυτό το θέμα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

1) ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2) ΑΛΕΙΦΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 4) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ 5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΟΦΙΑ 7) ΒΑΣΙΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 8) ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 9) ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 10) ΓΑΒΡΙΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΑΦΑΗΛ 11) ΓΑΛΑΝΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΖΕΝΗ 12) ΓΙΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ 13) ΓΚΕΚΑΣ ΘΩΜΑΣ 14) ΓΚΟΒΑΤΣΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 15) ΖΗΣΗ ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΑ 16) ΚΑΡΑΜΕΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 17) ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 18) ΦΕΙΔΑΣ ΒΛΑΣΙΟΣ 19) ΧΑΤΖΑΚΗ ΕΡΑΤΩ 20) ΧΑΤΖΗΔΑΥΙΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Καθηγήτρια τμήματος Σταυρούλα-Σβέτσα Αγλα

• Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες
• Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος
• Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως
• Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς
• Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν
• Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά
• Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη
• Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου
• • Η δημιουργία του ανθρώπου
  • Ο Κήπος της Εδέμ

Συντελεστές

Αναστασίου Ελένη Αναστασίου Ευαγγελία Αναστασίου Σοφία Βασιλα Κωνσταντίνα Γκοβατσου Δέσποινα ndash Ειρήνη

Μέσα από την εκτενή μας έρευνα καταλήξαμε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα τα οποία εμπεριέχουν πληροφορίες από όλους τους τομείς που διερευνήσαμε Αναφορικά με τη μελέτη των επιστημονικών θεωριών καταλήξαμε σε περιορισμένες μα ενδιαφέρουσες θεωρίες όπως αυτή της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) Αυτές είναι ιδιαίτερα διαφορετικές μεταξύ τους αφού αναλύουν διαφορετικά πράγματα και απαντούν στο πως και στο πότε Τέλος οι συγκεκριμένες θεωρίες ενώ κάλυψαν πολλά ερωτήματα δημιούργησαν και αρκετά νέα Παράλληλα μελετήσαμε και κάποιες κοσμοθεωρικές αντιλήψεις των χωρών της Άπω Ανατολής οι οποίες αγγίζουν τη μυθολογία και βασίζονται κυρίως σε φιλοσοφικές αναζητήσεις Παρουσιάζουν κάποια κοινά στοιχεία προσεγγίζουν το μυστήριο του κόσμου αλλά και αυτές είναι αλληλοσυγκρουόμενες Στη συνέχεια αναζητήσαμε και κάποιες πληροφορίες μέσα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία μελετώντας κοσμοαντιλήψεις όπως αυτές του Πλάτωνα και των Στωικών Οι θεωρίες αυτές αντικατροπτίζουν τις απόψεις που επικρατούσαν εκείνη την εποχή και περιέχουν έντονο μυθολογικό στοιχείο Μαζί με αυτές τις θεωρίες αναλύσαμε και το γεγονός της Τιτανομαχίας από πολλές οπτικές γωνίες Τέλος διερευνήσαμε τη θέση του Χριστιανισμού στο θέμα της Κοσμογονίας Σύμφωνα με αυτή ο κόσμος δημιουργήθηκε από το τίποτα δεν είναι αποτέλεσμα απορροής από την ουσία του Θεού αφού υπάρχει διάκριση του κτιστού (κόσμος) και του άκτιστου (Θεού) και έγινε λόγω της άπειρης αγάπης και θείας βούλησης του τριαδικού Θεού Επομένως παρατηρούμε την απόλυτη συνάφεια της φυσικής επιστήμης με τη Χριστιανική κοσμολογία η οποία αντιτίθεται με τις υπόλοιπες κοσμολογίες που κυκλοφορούσαν στις αρχαίες μυθολογίες-θρησκείες Μετά από αυτή την εκτενή αναζήτηση του κόσμου ελπίζουμε να σας σαγηνέψαμε και να σας αναζοπυρώσαμε το ενδιαφέρον σας για αυτό το θέμα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

1) ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2) ΑΛΕΙΦΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 4) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ 5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΟΦΙΑ 7) ΒΑΣΙΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 8) ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 9) ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 10) ΓΑΒΡΙΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΑΦΑΗΛ 11) ΓΑΛΑΝΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΖΕΝΗ 12) ΓΙΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ 13) ΓΚΕΚΑΣ ΘΩΜΑΣ 14) ΓΚΟΒΑΤΣΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 15) ΖΗΣΗ ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΑ 16) ΚΑΡΑΜΕΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 17) ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 18) ΦΕΙΔΑΣ ΒΛΑΣΙΟΣ 19) ΧΑΤΖΑΚΗ ΕΡΑΤΩ 20) ΧΑΤΖΗΔΑΥΙΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Καθηγήτρια τμήματος Σταυρούλα-Σβέτσα Αγλα

• Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες
• Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος
• Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως
• Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς
• Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν
• Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά
• Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη
• Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου
• • Η δημιουργία του ανθρώπου
  • Ο Κήπος της Εδέμ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

1) ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2) ΑΛΕΙΦΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 4) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ 5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΟΦΙΑ 7) ΒΑΣΙΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 8) ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 9) ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 10) ΓΑΒΡΙΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΑΦΑΗΛ 11) ΓΑΛΑΝΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΖΕΝΗ 12) ΓΙΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ 13) ΓΚΕΚΑΣ ΘΩΜΑΣ 14) ΓΚΟΒΑΤΣΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 15) ΖΗΣΗ ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΑ 16) ΚΑΡΑΜΕΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ 17) ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 18) ΦΕΙΔΑΣ ΒΛΑΣΙΟΣ 19) ΧΑΤΖΑΚΗ ΕΡΑΤΩ 20) ΧΑΤΖΗΔΑΥΙΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Καθηγήτρια τμήματος Σταυρούλα-Σβέτσα Αγλα

• Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες
• Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος
• Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως
• Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς
• Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν
• Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά
• Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη
• Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου
• • Η δημιουργία του ανθρώπου
  • Ο Κήπος της Εδέμ

• Κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις και αντιπαλότητες
• Γεν 11 Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν Γεν 12 ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος
• Γεν 13 καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς Γεν 14 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ὅτι καλόν καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους Γεν 15 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία Γεν 16 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 17 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ ὕδατος ὃ ἦν ὑποκάτω τοῦ στερεώματος καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος Γεν 18 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ στερέωμα οὐρανόν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα δευτέρα Γεν 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός συναχθήτω τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς συναγωγὴν μίαν καὶ ὀφθήτω ἡ ξηρά καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν καὶ ὤφθη ἡ ξηρά Γεν 110 καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρὰν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσας καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν Γεν 111 καὶ εἶπεν ὁ Θεός βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως
• Γεν 112 καὶ ἐξήνεγκεν ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς 13 καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τρίτη Γεν 114 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς
• Γεν 115 καὶ ἔστωσαν εἰς φαῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 116 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας καὶ τὸν φωστῆρα τὸν ἐλάσσω εἰς ἀρχὰς τῆς νυκτός καὶ τοὺς ἀστέρας Γεν 117 καὶ ἔθετο αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ ὥστε φαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 118 καὶ ἄρχειν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς καὶ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλόν
• Γεν 119 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα τετάρτη Γεν 120 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 121 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ κήτη τὰ μεγάλα καὶ πᾶσαν ψυχὴν ζῴων ἑρπετῶν ἃ ἐξήγαγε τὰ ὕδατα κατὰ γένη αὐτῶν καὶ πᾶν πετεινὸν πτερωτὸν κατὰ γένος καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά
• Γεν 122 καὶ εὐλόγησεν αὐτὰ ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὰ ὕδατα ἐν ταῖς θαλάσσαις καὶ τὰ πετεινὰ πληθυνέσθωσαν ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 123 καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα πέμπτη Γεν 124 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ψυχὴν ζῶσαν κατὰ γένος τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 125 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος καὶ τὰ κτήνη κατὰ γένος αὐτῶν καὶ πάντα τὰ ἑρπετὰ τῆς γῆς κατὰ γένος αὐτῶν καὶ εἶδεν ὁ Θεός ὅτι καλά Γεν 126 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς Γεν 127 καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς Γεν 128 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός λέγων αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς Γεν 129 καὶ εἶπεν ὁ Θεός ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς καὶ πᾶν ξύλον ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν Γεν 130 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν καὶ ἐγένετο οὕτως Γεν 131 καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα ὅσα ἐποίησε καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν καὶ ἐγένετο ἑσπέρα καὶ ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα ἕκτη
• Το δένδρο της ζωής amp του θανάτου
• • Η δημιουργία του ανθρώπου
  • Ο Κήπος της Εδέμ