ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΡΗΣ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2013-2014

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ – Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΤΣΑΚΟΥΝΑΚΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ

«Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική: Τι είναι – Πώς εφαρμόζεται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό - Προτάσεις».

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στα πλαίσια της διερευνητικής μας εργασίας, ασχοληθήκαμε 4 ομάδες με συγκεκριμένο αντικείμενο η κάθε μία γύρω από τον κοινό άξονα του θέματος «Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική – Τι είναι – Πώς εφαρμόζεται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό - Προτάσεις».

Η 1η ομάδα, ασχολήθηκε κυρίως με τον ορισμό της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, σε μια προσπάθεια να γίνουν κατανοητοί οι στόχοι ενός τέτοιου σχεδιασμού, αλλά και με τα λεγόμενα «ενεργητικά-παθητικά» συστήματα, παραθέτοντας ακόμη μία συνέντευξη που πραγματοποίησαν οι ίδιοι οι μαθητές με έναν Μηχανολόγο Μηχανικό.

Η 2η ομάδα, μελέτησε αρχικά την αρχαία ελληνική βιοκλιματική αρχιτεκτονική. Στη συνέχεια, όμως, επεξηγεί πώς γίνεται η μετατροπή ενός ήδη υπάρχοντος σπιτιού σε ένα «πράσινο σπίτι». Τέλος, υπέδειξε τα συγκεκριμένα βήματα που ακολουθούνται κατά το κτίσιμο ενός τέτοιου σπιτιού από την αρχή.

Οι μαθητές της 3ης ομάδας, κατέγραψαν συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιας αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο, επικεντρώνοντας σε περιοχές όπως εκείνες της Ηπείρου ή των κυκλαδίτικων νησιών. Έκαναν ακόμα, μια αναφορά στη διαχείριση του βρόχινου νερού.

Η 4η και τελευταία ομάδα μας ασχολήθηκε με θέματα τέτοια όπως ήταν η οικολογική δόμηση και η επικινδυνότητα υλικών – παραθέτοντας τους βιοκλιματικούς και τους βλαβερούς τοίχους- η αναφορά της γεωθερμικής θέρμανσης και της γεωβιολογίας. Ασχολήθηκε ακόμα με τη συγκεκριμένη εφαρμογή της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο εξωτερικό, μελετώντας επίσης τόσο τα μυστηριώδη ιγκλού, όσο και τους παλιούς ινδιάνικους καταυλισμούς.

Τέλος, θα θέλαμε να σας θυμίσουμε όπως λέει και ο λαός «σπίτι που δεν το βλέπει ο ήλιος, το βλέπει ο γιατρός», οπότε οφείλουμε να γνωρίσουμε μερικά ακόμα πράγματα σχετικά με το ίδιο μας το σπίτι.

1 η ομάδα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΣΤΟΧΟΣ/ΟΡΙΣΜΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Η ομάδα των ΑΝΩΝΥΜΩΝ για δεύτερο συνεχές τετράμηνο διεκπεραιώνει την ερευνητική της εργασία με θέμα αυτή τη φορά τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική ,θέλοντας να σας γνωρίσει τη σημασία του όρου αυτού καθώς και τα επακόλουθα οφέλη που λαμβάνουμε από το βιοκλιματικό σπίτι. Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική ως κύριο άξονά της έχει την εκμετάλλευση φυσικών παραγόντων, αρχιτεκτονικών πρακτικών αλλά και του τοπικού κλίματος προκειμένου να πετύχει τη δόμηση ενός φιλικού προς το περιβάλλον κτιρίου με σκοπό την οικολογία, αυτοκατανάλωση και την ανεξαρτησία αυτού από την προσφερόμενη ενέργεια που προέρχεται από μη ανανεώσιμες πηγές ή την κατανάλωση ενέργειας την οποία το περιβάλλον μπορεί να μας προσφέρει χωρίς κάποια δαπάνη αλλά με τον κατάλληλο σχεδιασμό. Ειδικότεροι στόχοι του βιοκλιματικού σχεδιασμού με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας από μη ανανεώσιμες πηγές

Η εξασφάλιση ηλιασμού το χειμώνα Η προστασία από τους δυνατούς ανέμους του χειμώνα Η ελαχιστοποίηση των απωλειών θερμότητας το χειμώνα Η προστασία από τον ήλιο του καλοκαιριού Η εκμετάλλευση των δροσερών ανέμων το καλοκαίρι Η απομάκρυνση της πλεονάζουσας θερμότητας το καλοκαίρι

ΠΑΘΗΤΙΚΑ-ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ Ο ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΒασικά δομικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού κτιρίων αποτελούν τα παθητικά συστήματα και τα ενεργητικά συστήματα .

Τα παθητικά συστήματα λειτουργούν χωρίς μηχανολογικά εξαρτήματα ή πρόσθετη παροχή ενέργειας και με φυσικό τρόπο θερμαίνουν, αλλά και δροσίζουν τα κτίρια. Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:i)Παθητικά ηλιακά συστήματα θέρμανσης ii)Παθητικά συστήματα και τεχνικές φυσικού δροσισμού iii)Συστήματα και τεχνικές φυσικού φωτισμούΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑαερισμός Καμινάδες Αερισμού Διαμπερής Αερισμός

ΣκίαστραθέρμανσηΗλιακή ΚαμινάδαΤοίχος TrombeΘερμοκήπιο-ηλιακός χώροςΒιοδυναμικά ΤζάκιαΤζάκια ΑερίουΣόμπες-Ξυλόσομπες

Τα ενεργητικά συστήματα αντιθέσει των παθητικών λειτουργούν με μηχανολογικά εξαρτήματα ή πρόσθετη παροχή ενέργειας με σκοπό τη θέρμανση και το δροσισμό των σπιτιών. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ θέρμανσηΗλιακός θερμοσίφωναςΕνεργειακά Τζάκια

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός ενός κτιρίου συνεπάγεται τη συνύπαρξη και συνδυασμένη λειτουργία όλων των παραπάνω συστημάτων, ώστε να συνδυάζουν θερμικά και οπτικά οφέλη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η γενικότερη αρχή του βιοκλιματικού σχεδιασμού θέτει ότι η Νότια πλευρά του κτιρίου πρέπει να χρησιμοποιείται για παθητική ηλιακή θέρμανση, ενώ αντίθετα η Βόρεια για προστασία από τους ανέμους και ανάσχεση της θερμότητας. Ειδικότερα, οι βασικές αρχές του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού σχετίζονται με την αρχιτεκτονική δομή και τον προσανατολισμό του κτιρίου καθώς και με τον περιβάλλοντα χώρο.

Σχήμα κτιρίουΚαταλληλότερο σχήμα για την κατοικία είναι το επίμηκες κατά τον άξονα ανατολής-δύσης, διότι προσφέρει μεγαλύτερη επιφάνεια προς το νότο για συλλογή της ηλιακής θερμότητας τους χειμερινούς μήνες. Αντίστοιχα, η μεγαλύτερη όψη της κατοικίας και τα μεγαλύτερα ανοίγματα πρέπει να είναι προσανατολισμένα προς το νότο, ενώ αντίστοιχα στη βόρεια πλευρά του κτιρίου πρέπει να υπάρχουν συμπαγείς τοίχοι και όσο το δυνατόν μικρότερα ανοίγματα. Σε περίπτωση που το σχήμα του οικοπέδου ή άλλα εμπόδια δεν επιτρέπουν τη διαμόρφωση επιμήκους κτίσματος κατά τον άξονα ανατολής-δύσης, τότε διαμορφώνεται το κτίριο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να περιέχει "σπαστούς" όγκους για να εξασφαλίζουν ηλιασμό το χειμώνα και οι πίσω χώροι του κτίσματος.

Τοίχοι Οι τοίχοι του κτιρίου πρέπει να είναι ογκώδεις και φτιαγμένοι από συμπαγή υλικά

για καλύτερη προστασία από τις θερμοκρασιακές μεταβολές. Αντίστοιχα, οι γυάλινες επιφάνειες των ανοιγμάτων (πόρτες- παράθυρα) της κατοικίας αποτελούν τον απλούστερο ηλιακό συλλέκτη.

Ανοίγματα Προτείνονται μεγάλα ανοίγματα προς το νότο, μετρίου μεγέθους στην ανατολική και δυτική όψη και μικρότερα ανοίγματα προς το Βορρά. Τα ανοίγματα της κατοικίας πρέπει να προσφέρουν διαμπερή αερισμό (κυρίως στην κατεύθυνση Βορρά-Νότο) και γι' αυτό το λόγο πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχουν βόρεια ανοίγματα στην κατοικία. Ο διαμπερής αερισμός προσφέρει φυσικό δροσισμό τους θερινούς μήνες.- Χρειάζεται να εκμεταλλευόμαστε την θερμική αδράνεια του εδάφους όπου αυτό είναι δυνατό (π.χ. σε εδάφη με μεγάλη κλίση).

ΧωροθέτησηΑνάλογα με τη χρήση του κτιρίου και τις ανάγκες των κατοικούντων σε αυτό προσαρμόζεται και η χωροθέτηση των εσωτερικών χώρων. Έτσι, καθώς η βόρεια πλευρά του κτιρίου είναι η πιο ψυχρή και η λιγότερο φωτεινή, αυτοί οι χώροι προορίζονται για δωμάτια με ολιγόωρη χρήση (για παράδειγμα υπνοδωμάτια, τουαλέτα). Με αυτό τον τρόπο το κέρδος είναι διπλό, καθώς αφενός οι κύριοι χώροι χρήσης (π.χ. σαλόνι) τοποθετούνται στις νοτιότερες (και επομένως πιο ζεστές) μεριές του κτιρίου, αφετέρου οι δευτερεύοντες χώροι λειτουργούν ως ζώνη προστασίας από τους ψυχρούς ανέμους και ανάσχεσης των θερμικών απωλειών των κύριων χώρων χρήσης.

ΠροσανατολισμόςΗ μεγαλύτερη όψη του κτιρίου πρέπει να είναι προσανατολισμένη προς το νότο με απόκλιση έως 30 μοίρες (ανατολικά ή δυτικά).

Περιβάλλων χώροςΧρειάζεται να δίνουμε προσοχή στο μικροκλίμα γύρω από την κατοικία. Η βλάστηση μπορεί χρησιμοποιηθεί για ηλιοπροστασία, σκιασμό και προστασία από τους ανέμους. Έτσι συνίσταται η φύτευση μεγάλων φυλλοβόλων δένδρων στις νότιες και δυτικές πλευρές του κτιρίου, ενώ αντίστοιχα στη βόρεια πλευρά η ύπαρξη αειθαλών δένδρων βοηθά στην ανάσχεση των χειμωνιάτικων ανέμων και παράλληλα προσφέρει δροσισμό του αέρα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο εμπόδιο στη νότια πλευρά του οικοπέδου, (π.χ. μια γειτονική κατοικία) το οποίο ενδεχομένως να εμποδίσει τον ηλιασμό της κατοικίας κατά τους χειμερινούς μήνες, επιλέγουμε απόσταση ανάμεσα στο

εμπόδιο και την κατοικία τουλάχιστον μιάμιση φορά το ύψος του εμποδίου (εμπειρικός κανόνας).

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ Καμινάδες Αερισμού :Οι καμινάδες αερισμού έχουν κατάλληλο άνοιγμα προς την κατεύθυνση του ανέμου ώστε να συλλέγουν τα ψυχρά ρεύματα και να τα κατευθύνουν μέσα στο ζωτικό χώρο της οικίας.Διαμπερής Αερισμός: Ο διαμπερής αερισμός είναι η πιο συνηθισμένη, καθημερινή πρακτική για το δροσισμό ενός χώρου. Απαιτεί κατάλληλα σχεδιασμένα ανοίγματα στη βόρεια και νότια πλευρά του κτιρίου, ή αν δεν είναι αυτό δυνατό, ανοίγματα στον άξονα ανατολής-δύσης. Ο αέρας διέρχεται από τα ανοίγματα δροσίζοντας τους ενοίκους. Σημαντικό ρόλο στο διαμπερή αερισμό κατέχει η βλάστηση έξω από την οικία καθώς δροσίζει και φιλτράρει τα ρεύματα αέρα ενώ παρέχει ταυτόχρονα σκίαση.Σκίαστρα: Τα εξωτερικά σκίαστρα με κινητές περσίδες είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος σκιασμού. Συγκεκριμένα, συνιστώνται οριζόντια εξωτερικά σκίαστρα για τη νότια πλευρά και κατακόρυφα εξωτερικά σκίαστρα για την ανατολική και δυτική πλευρά της κατοικίας. Ηλιακή Καμινάδα-Πύργοι Αερισμού: Η ηλιακή καμινάδα βασίζει την λειτουργία της στο φαινόμενο του φυσικού ελκυσμού. Αντί για τοίχο, έχει ένα μικρό ηλιακό τοίχο (υαλοπίνακα) στη νότια ή νοτιοδυτική πλευρά της, οπότε με τη βοήθεια του ήλιου, θερμαίνεται η εσωτερική της επιφάνεια. Ο ζεστός αέρας κατευθύνεται προς το περιβάλλον με αποτέλεσμα να ανανεώνεται με φρέσκο δροσερό αέρα η κατοικία.Τοίχος Trombe: Ο τοίχος Trombe είναι ένας τοίχος προσανατολισμένος προς τον ήλιο που διαχωρίζεται από το εξωτερικό μέρος με τζάμι και κενό χώρο. Ο τοίχος απορροφά την ηλιακή ενέργεια την ημέρα και την απελευθερώνει σιγά σιγά προς το εσωτερικό μέρος του σπιτιού τη νύχτα. Υπάρχουν ανοίγματα στην κορυφή και στη βάση της μάζας του τοίχου τα οποία επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα. Έτσι, ο ψυχρός αέρας του δωματίου καθώς εισέρχεται από την κάτω μεριά του τοίχου θερμαίνεται, ανεβαίνει προς τα πάνω και επιστρέφει ζεστός στο χώρο διαβίωσης. Θερμοκήπιο-ηλιακός χώρος: Ο ηλιακός χώρος είναι ένας κλειστός χώρος με γυαλί στη νότια πλευρά του κτιρίου έτσι ώστε να λειτουργεί ως "θερμοκήπιο". Ανάμεσα στον ηλιακό χώρο και στην κατοικία υπάρχει ένας τοίχος θερμικής συσσώρευσης έτσι ώστε να κρατιέται σταθερή η θερμοκρασία στον ηλιακό χώρο και στο υπόλοιπο κτίριο. Ηλιακός θερμοσίφωνας: Ο ηλιακός θερμοσίφωνας ο οποίος είναι ένα ενεργητικό ηλιοθερμικό σύστημα παραγωγής ζεστού νερού χρησιμοποιώντας την ηλιακή ενέργεια. Χρησιμοποιείται ευρύτατα στις χώρες που έχουν μεγάλη ηλιοφάνεια,

όπως για παράδειγμα στις χώρες της Μεσογείου και στην Κύπρο. Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι η απλούστερη και η γνωστότερη ηλιακή συσκευή. Κατά την λειτουργία του γίνεται εκμετάλλευση δυο φυσικών φαινομένων. Με την αρχή του θερμοσίφωνα επιτυγχάνεται η κυκλοφορία του νερού με φυσικό τρόπο χωρίς μηχανικά μέρη (αντλίες κλπ.) ενώ η θέρμανση του νερού γίνεται με την εκμετάλλευση του φαινομένου του θερμοκηπίου που αναπτύσσεται στους συλλέκτες του. Το κυριότερο μέρος ενός ηλιακού θερμοσίφωνα είναι οι ηλιακοί συλλέκτες (ή καθρέπτες), που είναι η επιφάνεια συλλογής της ηλιακής ακτινοβολίας. Αυτή αποτελείται από τέσσερα μέρη:-Την πλάκα συλλογής της ακτινοβολίας-Τους σωλήνες ροής του νερού-Την κάλυψη (κρύσταλλο) της πλάκας απορρόφησης και-Το θερμικά μονωμένο πλαίσιο πάνω στο οποίο στερεώνονται τα υπόλοιπα εξαρτήματα.Γεωθερμικές Αντλίες Θέρμανσης-Γ.Α.Θ.: Η γεωθερμία είναι μία μορφή ήπιας ανανεώσιμης πηγής ενέργειας. Η γεωθερμία με τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες μπορεί να καλύψει ενεργειακές ανάγκες θέρμανσης, ζεστών νερών χρήσης και ψύξης κτιρίων με τη χρήση Γεωθερμικών Αντλιών Θερμότητας (ΓΑΘ). Τα συστήματα αυτά εκμεταλλεύονται τη σταθερή θερμοκρασία του υπεδάφους σε βάθη από 2 έως 100m για την χώρα μας με αποτέλεσμα να είναι διαθέσιμη όλον τον χρόνο καθώς δεν εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες της ατμόσφαιρας. Επίσης είναι μία πηγή ανεξάντλητη, φυσικά καθαρή και δωρεάν αφού προέρχεται από τη φύση χωρίς κάποια επεξεργασία. Τα γεωθερμικά συστήματα που εκμεταλλεύονται την άβαθη γεωθερμική ενέργεια διακρίνονται σε δυο κατηγορίες, στα γεωθερμικά συστήματα κλειστού κυκλώματος και στα γεωθερμικά συστήματα ανοικτού κυκλώματος. Ενεργειακά Τζάκια: Τα ενεργειακά τζάκια είναι κλειστού τύπου και με τη βοήθεια του συστήματος των αεραγωγών θερμαίνουν παραπάνω από ένα δωμάτιο. Λόγω της κλειστής πόρτας αυξάνεται η θερμοκρασία και λόγω του έλεγχου του οξυγόνου ρυθμίζεται το επίπεδο καύσης. Τα κοινά σημεία του ενεργειακού με του συμβατικό τζάκι είναι η καύση ξύλων και η ύπαρξη καμινάδας. Τζάκια Αερίου: Τα τζάκια αερίου λειτουργούν με υγραέριο ή φυσικό αέριο ενώ δεν χρειάζεται η τοποθέτηση καμινάδας. Διατίθενται με ή χωρίς γυαλί στην πρόσοψη. Η ένταση της φλόγας ελέγχεται μέσω τηλεκοντρόλ. Η λειτουργία της ακόμα είναι πιο οικονομικήαπό αυτή του συμβατικού τζακιού. Κάδοι Κομποστοποίησης: Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό.Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.

ΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑ:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF %83%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE %B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%87%CE%B5%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%BA%CF%84%CE%B9%CF%81%CE%AF%CF%89%CE%BD

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF %8C%CF%82_%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%AF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B1%CF%82

http://www.e-go.gr/idanikospiti/articles.asp? catid=18461&subid=2&pubid=35022658

http://www.prooikein.gr/news/81-news.html

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΧριστόφορος Ράπτης –Μηχανολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Ερωτήσεις:

1)Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός αφορά μόνο την ατομική κατοικία; Όχι , αφορά το σύνολο των παρεμβάσεων δόμησης ή διαμόρφωσης πχ. λιμενικά έργα ,οδοποιία ,γέφυρες κλπ. ώστε στα πλαίσια αυτά σε ένα κατάλληλα μελετημένο περιβάλλον να αναπτύσσεται η φιλική προς το περιβάλλον δόμηση. Οι παράμετροι βιοκλιματικού σχεδιασμού θα πρέπει να ορίζονται όσο το δυνατόν νωρίτερα στη φάση της αρχιτεκτονικής προμελέτης, γιατί το κόστος κατά τη φάση της κατασκευής ή ακόμα χειρότερα μετά την ολοκλήρωσή της είναι πολύ δαπανηρό και πολλές φορές τεχνικά αδύνατο. 2)Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός αφορά μόνο τη δόμηση κατοικιών;Όχι, αφορά όλες τις συλλογικές ή ατομικές παρεμβάσεις στο περιβάλλον και είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας και στο σχεδιασμό κτιρίων του τριτογενούς τομέα(εργοστάσια, αποθήκες, χώροι συνάθροισης και ψυχαγωγία κοινού, εκκλησίες…)3)Ισχύει ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον σήμερα για τα βιοκλιματικά σπίτια;Υπάρχει ένα συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον το οποίο οφείλεται και στην υλοποίηση της διαδικασίας έκδοσης πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης(ΠΕΑ)για όλες τις κατοικίες με εμβαδόν πάνω από 50τ.μ. και για όλα τα κτίρια του τριτογενούς τομέα στη διάρκεια της ενοικίασης ή της μεταβίβασης των ακινήτων. Επίσης, πολύ σημαντικός παράγοντας για την ευαισθητοποίηση του κόσμου είναι το ολοένα αυξανόμενο

κόστος των συμβατικών πηγών ενέργειας για θέρμανση, ψύξη, ζεστό νερό χρήσης και φωτισμό.4)Το κόστος ενός βιοκλιματικού σπιτιού είναι υψηλό;Όχι απαραίτητα σε σχέση με ένα συμβατικό και είναι σίγουρα πιο οικονομικό και αποδοτικό στη διάρκεια λειτουργίας της.5)Τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης αξιοποιούνται;Για στατιστικούς λόγους και ταξινόμησης των κτιρίων με βάση την ενεργειακή τους απόδοση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής(ΥΠΕΚΑ). Με βάση την ενεργειακή απόδοσή τους τα κτήρια κατατάσσονται σε ενεργειακές κατηγορίες με στόχο τα νέα ή ριζικά ανακαινιζόμενα κτήρια να είναι τουλάχιστον ενεργειακής κατηγορίας Β(κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον ίσης με το κτίριο αναφοράς). Στην Ελλάδα από τις μέχρι τώρα ενεργειακέ επιθεωρήσεις οι περισσότερες κατοικίες είναι ενεργειακής κατηγορίας Δ.6)Τι είναι κτίριο αναφοράς;Κτίριο αναφοράς ορίζεται ένα κτίριο ίδιας μορφολογίας και λειτουργίας με το εξεταζόμενο κτίριο που καλύπτει τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης. 7)Ποιές είναι οι προτάσεις και οι μέθοδοι για την ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενου κτιρίου;Σε γενικές γραμμές αφορούν το κτιριακό κέλυφος, την εφαρμογή συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας(ΑΠΕ)και τη βελτίωση ή αντικατάσταση των Η/Μ (ηλεκτρομηχανολογικών)συστημάτων. Ενδεικτικές επεμβάσεις στο κέλυφος :διερεύνηση ένταξης βιοκλιματικών στοιχείωντοποθέτηση κατάλληλης μόνωσηπεριορισμός της διείσδυσης του αέρα από τις χαραμάδες των κουφωμάτωνεπιλογή διπλών υαλοπινάκωνσκίαση των εξωτερικών επιφανειών του κτιρίου.Ενδεικτικές επεμβάσεις στα συστήματα ΑΠΕ : εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης και θέρμανσης για το χώροεγκατάσταση φωτοβολταϊκών στοιχείων για ηλεκτροπαραγωγή κυρίως σε αυτόνομα(μη συνδεδεμένα στο δίκτυο) κτίριαεγκατάσταση γεωθερμικών αντλιών για ψύξη/θέρμανση Ενδεικτικές επεμβάσεις στα Η/Μ συστήματα :χρήση Η/Μ συστημάτων υψηλής απόδοσης(λέβητες, ψυκτικά μηχανήματα, φωτιστικών κλπ.)χρήση πολυβάθμιων Η/Μ συστημάτων για θέρμανση και ψύξη

χρήση διατάξεων αυτομάτου ελέγχου και διαχείρισης συστημάτων ενέργειας κτιρίων(BEMS) 8)Ο παράγοντας άνθρωπος παίζει ρόλο στην αποδοτική διαχείριση και ομαλή λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης ενέργειας;Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των διαφόρων συστημάτων και των βασικών αρχών εξοικονόμησης ενέργειας είναι απαραίτητη σε συνδυασμό με την τακτική συντήρηση των συστημάτων.

2Η ΟΜΑΔΑ

Βιοκλιματικά σπίτια στην Αρχαία Ελλάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

1.Πρόλογος

2.1 Βιοκλιματική αρχιτεκτονική στην Αρχαία Ελλάδα.

2.2 Αναβάθμιση ήδη υπάρχοντος σπιτιού.

2.3 Ξεκίνημα βιοκλιματικού σπιτιού από την αρχή.

3. Επίλογος

1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στις παρακάτω υποενότητες θα παραθέσουμε την ιστορία των βιοκλιματικών σπιτιών από την αρχαιότητα κιόλας έχοντας παράδειγμα το βιοκλιματικό σπίτι του Σωκράτη. ‘Επειτα θα ασχοληθούμε με το πώς να αναβαθμίσει κάποιος το ήδη υπάρχον σπίτι του σε βιοκλιματικό. Τέλος θα αναφέρουμε τις απαραίτητες μελέτες που πρέπει να γίνουν για να ξυπνήσει η διαδικασία χτισίματος βιοκλιματικού σπιτιού.

2.1 Βιοκλιματική αρχιτεκτονική στην Αρχαία Ελλάδα.

Τα σπίτια στην αρχαία Ελλάδα είχαν να αντιμετωπίσουν λίγο πολύ τα προβλήματα που έχουν και τα δικά μας σήμερα με βασικότερα την ζέστη και το κρύο.

Παίρνοντας παράδειγμα το σπίτι του Σωκράτη η ενεργειακή του απόδοση ήταν ανέκαθεν ζήτημα αιχμής.Ξεκινόντας το σπίτι του είχε για θεμέλια και βάσεις τοίχων την πέτρα, όπου πάνω τοποθετούσαν πλίνθους με ξηροδεσιές για να υψώσουν τους τοίχους. Οι στέγες είχαν κεραμίδια, αν και πολλές φορές αναφέρεται η ύπαρξη ταράτσας. Το σχέδιο που δίνουν αρχαίοι συγγραφείς για τα σπίτια της εποχής

καταγράφει μια στενόμακρη είσοδο που οδηγεί σε μια τετράπλευρη αυλή, όπου στο κέντρο της βρισκόταν ένα πηγάδι. Στην αυλή υπήρχε και ένας βωμός, όπου πραγματοποιούνταν όλες οι θρησκευτικές τελετές.

Ακόμα Ο βόρειος τοίχος γινόταν παχύτερος και με τα ελάχιστα δυνατά ανοίγματα. Η είσοδος συνήθως βρισκόταν στην ανατολική και σπανιότερα στην νότια πλευρά. Στην βόρεια πλευρά του σπιτιού συνήθως φυτευόταν κάποια αειθαλή δέντρα, όπως ελιές, ώστε με το φύλλωμά τους να εμποδίζουν τον χειμωνιάτικο κρύο βόρειο άνεμο να πέσει απ' ευθείας πάνω στο σπίτι. Στην νότια πλευρά συνήθως υπήρχαν φυλλοβόλα δένδρα, που τον χειμώνα χωρίς φύλλα δεν εμπόδιζαν τον ήλιο από το να ζεστάνει το σπίτι, αλλά το καλοκαίρι προσφέρανε όλη τους την σκιά.

Επίσης σημαντικό ρόλο έπαιξε και η χρήση των φυτών για υποκατάστατο του κλιματισμού αφού η Αρχαίοι Έλληνες Χρησιμοποιούσαν πάνω από τις νότιες πόρτες και παράθυρα μία προέκταση της σκεπής με προσεκτικά σχεδιασμένο μέγεθος. Το μέγεθος αυτής της προέκτασης ήταν υπολογισμένο με τέτοιο τρόπο που το καλοκαίρι ο ήλιος εμποδιζόταν από το να πέσει μέσα στο σπίτι αλλά το χειμώνα που έχει χαμηλότερη τροχιά αυτή η προέκταση δεν τον εμπόδιζε απ' το να ζεσταίνει και το εσωτερικό του σπιτιού. Μία άλλη έξυπνη εναλλακτική κίνησή τους ήταν η χρήση κληματαριάς συγκεκριμένου ύψους και πλάτους.

Συγκρίνοντας το παρελθόν με το σήμερα έχουμε να παρουσιάσουμε τον Όλυνθο ο οποίος είναι η πρώτη ηλιακή πόλη. Τα οικοδομικά τετράγωνα της Ολύνθου, μήκους 100 περίπου μέτρων και πλάτους 40 μέτρων, χωρίζονταν από δρόμους 5-7 μ. στον άξονα Ανατολής-Δύσης, οι οποίοι συνδέονταν ακανόνιστα με μερικούς εγκάρσιους. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο είχε μια σειρά από πέντε σπίτια στην κάθε πλευρά του δρόμου, ανάμεσα στα οποία υπήρχε ένας στενός διάδρομος. Τα σπίτια της Ολύνθου είναι τα αρχαιότερα που ξέρουμε και σχεδόν τα μόνα της κλασικής εποχής. Τα σπίτια της Πριήνης, της Πέλλας, της Περγάμου και της Δήλου είναι μεταγενέστερα.

Το παράδειγμα της Ολύνθου μιμήθηκαν και άλλες πόλεις, με αποτέλεσμα η ηλιακή αρχιτεκτονική να εξαπλωθεί μέχρι και τη σημερινή κεντρική Βουλγαρία. Ακόμη και αν η εδαφική έκταση παρουσίαζε δυσκολίες, οι πολεοδόμοι εύρισκαν τρόπους να τις ξεπεράσουν.

Παραμένει αδιευκρίνιστο αν οι απόψεις του Σωκράτη στηρίζονταν στην πυθαγόρεια φιλοσοφία ή προέρχονταν μόνο από την εμπειρική παρατήρηση. Είναι πάντως γνωστό ότι ένας άλλος πυθαγόρειος φιλόσοφος, ο μεγάλος δραματουργός Αισχύλος έλεγε ότι «μόνο οι πρωτόγονοι και οι βάρβαροι δεν γνωρίζουν τον τρόπο

να κάνουν τα σπίτια τους να αντικρίζουν τον ήλιο το χειμώνα».

2.2 Προτάσεις για αναβάθμιση ήδη υπάρχοντος σπιτιού.

Σήμερα θα αναρωτιόταν κανείς αν θα μπορούσε να αναβαθμίσει σε βιοκλιματικό το ήδη υπάρχον του σπίτι. Κάποιες αποτελεσματικές παρεμβάσεις που μπορεί ο κοινός άνθρωπος να κάνει είναι:1. Εξωτερική θερμομόνωση των τοιχοποιιών

2. Θερμομόνωση της οροφής (σκεπή, δώμα),

3. Τοποθέτηση διπλών υαλοπινάκων στα εξωτερικά κουφώματα,

4. Τοποθέτηση κουφωμάτων με θερμοδιακοπή ,

5. Αντικατάσταση του παλαιού συστήματος θέρμανσης (λέβητας, καυστήρας, σώματα) με άλλο νέας τεχνολογίας,

6. Τακτική συντήρηση του συστήματος θέρμανσης.

Κάνοντας τα παραπάνω μπορεί κανείς εκτός απο το να εξοικονομήσει ενέργεια πρός όφελος του περιβάλλοντος μπορεί να εξοικονομήσει και χρήματα.

2.3 Ξεκίνημα-μελέτες βιοκλιματικού σπιτιού από την αρχή.

Για να ξεκινήσει κάποιος να χτίζει ένα βιοκλιματικό σπίτι, πρέπει οποσδήποτε να κάνει κάποιες απαραίτητες μελέτες.

ΣΕ Α’ ΦΑΣΗ πρέπει να κάνει : 1.Τοπογραφικό διάγραμμα με υψομετρικές καμπύλες και σωστή μελέτη του βορρά. 2. Μελέτη του εδάφους κ’ υπεδάφους με χρήση ειδικού οργάνου (Radon Alert). 3. Μελέτη του θορύβου στον χόρο με τη χρήση ηχομέτρου. 4. Αποτύπωση των γεωμαγνητικών γραμμών. 5. Μελέτη της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπεται από πιθανές κεραίες που υπάρχουν στο χόρο. 6. Μελέτη της θέσης του ηλίου με το (Parthfinder).

ΣΕ Β’ ΦΑΣΗ πρέπει να κάνει :

1. Μελέτη του κλίματος.

2. Μελέτη της θερμικής άνεσης.3. Μελέτη της ηλιακής γεωμετρίας.

ΣΕ Γ’ ΦΑΣΗ πρέπει να κάνει :

1. Εφαρμογή του Γ.Ο.Κ

ΣΕ Δ’ ΦΑΣΗ πρέπει να κάνει :

1. Μελέτη ηλιακών συστημάτων για την εξοικονόμηση ενέργειας για θέρμανση και δροσισμό.2. Μελέτη ηλιασμού και σκιασμού. 3. Μελέτη φυσικού φωτισμού.4. Μελέτη για την αυτοδυναμία του κτηρίου. (Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ή ανεμογεννητριών)5. Μελέτη για την χρησιμοποίηση οικολογικών δομικών υλικών.6. Ενεργειακή ταυτότητα του κτηρίου.

ΣΕ Ε’ ΦΑΣΗ πρέπει να κάνει :

1. Μελέτη εφαρμογής.

3. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Απ’ τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι τα βιοκλιματικά σπίτια έχουν πολλά να προσφέρουν στον άνθρωπο και στο περιβάλλον αφού εξοικονομούν μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικά χρήματα. Παρ’ όλα αυτά όπως καταλάβατε διαβάζοντας τις προηγούμενες ενότητες το χτίσιμό του αποτελεί ένα δύσκολο και χρονοβόρο κομμάτι το οποίο τελικά έχει να προσφέρει πάρα πολλά.

3 Η ΟΜΑΔΑ Αρχιτεκτονική δόμηση σε Ήπειρο και Κυκλάδες

Περιεχόμενα:

1.Εισαγωγή

2.Οικολογική δόμηση

3.Σκοπός του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

4.Ειδικότεροι στόχοι του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

5.Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

6.Στοιχεία του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

7.Εφαρμογές βιοκλιματικού σχεδιασμού στην Ελλάδα.

7 . α. Κατοικία στις Κυκλάδες

7.β.Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Μετσόβου

7.γ.Κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική

8. Διαχείριση του βρόχινου νερού

9. Επίλογος

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων ή βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά τον σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών – υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, συνήθως αναφερόμενο ως μικροκλιμα, με σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές, αλλά και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος. Η βιοκλιματική είναι κλάδος της αρχιτεκτονικής και αποσκοπεί στην προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.

2. Οικολογική δόμηση

Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της οικολογικής δόμησης, η οποία ασχολείται με τον έλεγχο των περιβαλλοντικών παραμέτρων στο επίπεδο των κτιριακών μονάδων μελετώντας τις ακόλουθες κατευθύνσεις:

-Τη μελέτη του δομημένου περιβάλλοντος και των προβλημάτων που αυτό δημιουργεί (αύξηση θερμοκρασίας, συγκέντρωση αέριων ρύπων, δυσκολία στην κυκλοφορία αέρα)

-Τον σχεδιασμό των κτιρίων

-Την επιλογή των δομικών υλικών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις θερμικές και οπτικές τους ιδιότητες, όσο και την τοξικολογική τους δράση.

3. Σκοπός του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

Το ζητούμενο στον βιοκλιματικό σχεδιασμό είναι η ανέγερση κτιρίων, π.χ. βιομηχανικών μονάδων, κτιρίων γραφείων, κτιρίων κατοικίας, σχεδιασμένων έτσι ώστε αφενός να καλύπτονται πλήρως οι ενεργειακές τους ανάγκες και αφετέρου στο ετήσιο ισοζύγιο να είναι μηδενική η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με εκπομπές βλαβερών για το περιβάλλον αερίων. Επίσης, η ανέγερση κτιρίων των οποίων οι ενεργειακές ανάγκες στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης να καλύπτονται πλήρως μέσω συστημάτων εκμετάλλευσης των γεωθερμικών ενεργειακών πόρων, όπου η αναγκαία για τις αντλίες θερμότητας ηλεκτρική ενέργεια να παράγεται μέσω φωτοβολταϊκών στοιχείων. Τέλος, η ανέγερση κτιρίων στο πλαίσιο του συνήθους κόστους των κατασκευών, αλλά με σεβασμό στους περιορισμένους πόρους του φυσικού περιβάλλοντος.

4.Ειδικότεροι στόχοι του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

Συνοπτικά, οι στόχοι του βιοκλιματικού σχεδιασμού είναι:

-Η εξασφάλιση ηλιασμού το χειμώνα

-Η προστασία από τους δυνατούς ανέμους του χειμώνα

-Η ελαχιστοποίηση των απωλειών θερμότητας το χειμώνα

-Η προστασία από τον ήλιο του καλοκαιριού

-Η εκμετάλλευση των δροσερών ανέμων το καλοκαίρι

-Η απομάκρυνση της πλεονάζουσας θερμότητας το καλοκαίρι

5. Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

Η γενικότερη αρχή του βιοκλιματικού σχεδιασμού θέτει ότι η Νότια πλευρά του κτιρίου πρέπει να χρησιμοποιείται για παθητική ηλιακή θέρμανση, ενώ αντίθετα η Βόρεια για προστασία από τους ανέμους και ανάσχεση της θερμότητας. Ειδικότερα, οι βασικές αρχές του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού σχετίζονται με την αρχιτεκτονική δομή και τον προσανατολισμό του κτιρίου καθώς και με τον περιβάλλοντα χώρο.

6. Στοιχεία του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

Βασικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού κτιρίων αποτελούν τα παθητικά συστήματα, τα οποία αποτελούν δομικά στοιχεία ενός κτιρίου. Τα παθητικά συστήματα λειτουργούν χωρίς μηχανολογικά εξαρτήματα ή πρόσθετη παροχή ενέργειας και με φυσικό τρόπο θερμαίνουν, αλλά και δροσίζουν τα κτίρια. Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

Παθητικά ηλιακά συστήματα θέρμανσης

Παθητικά συστήματα και τεχνικές φυσικού δροσισμού

Συστήματα και τεχνικές φυσικού φωτισμού

Εκτός από τα παθητικά συστήματα, μια πολύ σημαντική μέθοδο εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα βιοκλιματικό κτίριο αποτελούν και τα ενεργητικά συστήματα, που χρησιμοποιούν μηχανικά μέσα για τη θέρμανση ή το δροσισμό κτιρίων, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια ή τις φυσικές δεξαμενές ψύξης. Στη κατηγορία αυτή ανήκουν οι ηλιακοί συλλέκτες θέρμανσης ή παροχής ζεστού νερού χρήσης, τα φωτοβολταϊκά στοιχεία κλπ.

Η εγκατάσταση όλων των παραπάνω συστημάτων αυξάνει ελαφρά το συνολικό κόστος κατασκευής του κτιρίου, το οποίο όμως αποσβένεται από την περιορισμένη χρήση μονάδων συμβατικής θέρμανσης και κλιματιστικών μονάδων.

7.Εφαρμογές βιοκλιματικού σχεδιασμού στην Ελλάδα.

7.α Ήπειρος

Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Μετσόβου, εμφανίζει ομοιότητες με αυτή της Ηπείρου. Τα κύρια υλικά δόμησης είναι τα φυσικά υλικά της περιοχής: η γκριζοκαφετιά ή γκριζοπράσινη πέτρα για τις τοιχοποιίες, οι γκριζοπράσινες σχιστολιθικές πλάκες για τις επικαλύψεις και δαπεδοστρώσεις και το ξύλο της οξιάς, του ρόμπολου και της πεύκης για τις ξύλινες κατασκευές. Οι τρόποι κατασκευής των κτισμάτων ομοιάζουν με τους τυπικάπαραδοσιακούς. Κατά συνέπεια οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευάζονται από πέτρα και ασβεστοκονίαμα ενώ διατρέχονται από ξυλοδεσιές. Το πάχος τους κυμαίνεται σε 0.50 - 0.70 m. Οι εσωτερικοί

τοίχοι και συχνά οι εξωτερικοί τοίχοι των ορόφων κατασκευάζονται από ξυλόπηκτη κατασκευή (μπαγδατί). Στο υπόγειο οι τοίχοι διατηρούνται ανεπίχρηστοι, ενώ στον όροφο, εσωτερικά, επιχρίονται και ασβεστώνονται. Η στέγη διαμορφώνεται με τέσσερις ρύσεις

κλίσης περίπου 45% από ψευτοζευκτά οξιάς ή ρόμπολου και επικαλύπτεται με πλάκες. Τα εξωτερικά ανοίγματα κλείνονται με τζαμλίκια χωρισμένα με καϊτια και φέρουν ταμπλαδωτά πατζούρια ή κάγκελα, τα οποία παλιότερα ήταν ξύλινα. Τα δάπεδα στους ορόφους είναι ξύλινα από πλατιές σανίδες, ενώ στα υπόγεια και στις αυλές είναι χωμάτινα ή πλακόστρωτα.

Τέλος, τα τζάκια είναι κατασκευασμένα από ξύλινο σκελετό επιχρισμένο και φέρουν, μέσα στη φούσκα, μικρό φεγγίτη με τζάμι χωρισμένο κατά το σχήμα του σταυρού (Χαρίσης 1992).

7.β. Τυπολογία κτιρίου στις Κυκλάδες

Προσανατολισμός. Το ελληνικό παραδοσιακό σπίτι χτίζεται κατά κανόνα με ΝΑ προσανατολισμό, προκειμένου να αξιοποιεί τον ήλιο. Έτσι, το καλοκαίρι παραμένει δροσερό και το χειμώνα, που ο ήλιος είναι χαμηλότερα, θερμαίνεται. Η διάταξη των επιμέρους όγκων του κτιρίου είναι τέτοια, ώστε να δημιουργεί σκιερές γωνιές (προστασία τους καλοκαιρινούς μήνες).

Τοιχοποιία. Οι πέτρινοι τοίχοι έχουν πάχος 0.60 - 0.80μ., γεγονός το οποίο εξασφαλίζει τη μόνωση του κτιρίου (ήπιες θερμοκρασιακές μεταβολές). Σε ορισμένες περιπτώσεις το πάχος φτάνει το 1.00μ. (όταν το ύψος του κτιρίου φτάνει τους 4-5 ορόφους ή για αμυντικούς λόγους). Η πέτρινη τοιχοποιία κατασκευάζεται συνήθως από ξερολιθιά (πέτρα χωρίς συνδετικό κονίαμα). Ωστόσο, οι λαϊκοί τεχνίτες επιμελούνται σε τέτοιο βαθμό την κατασκευή των αρμών ώστε το εσωτερικό του κτιρίου να προστατεύεται από τον άνεμο και τη βροχή. Οι διαχωριστικοί τοίχοι των κτιρίων (και οι εξωτερικοί στον όροφο, όταν το ισόγειο είναι πέτρινο ή σε ολόκληρο το κτίριο) κατασκευάζονται με ξύλινα πηχάκια, επιχρισμένα με ασβεστογυψοσοβά (τσατμάς). Ο τρόπος αυτός κατασκευής εξασφαλίζει ευλυγισία στο κτίριο και το κάνει ανθεκτικό στους σεισμούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εξωτερικοί τοίχοι επενδύονται εσωτερικά με ξύλο, όπως ξύλινα είναι τα δάπεδα και οι οροφές. Αυτό συμβάλει στη γρήγορη θέρμανση του εσωτερικού χώρου - συνήθως δε, χρησιμοποιούνται σκουρόχρωμα σανίδια για τη μεγαλύτερη απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Στέγαση. Η στέγαση των κτιρίων γίνεται είτε με επικλινείς στέγες (ορεινές, πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές) είτε με επίπεδα δώματα (παράκτιες και νησιωτικές περιοχές). Οι κλίσεις των στεγών είναι ήπιες ενώ περιμετρικά του κτιρίου καταλήγουν σε γείσο (με σημαντικό πλάτος - 0.70 - 1.40μ.), το οποίο προστατεύει από τη βροχή και τον ήλιο. Έτσι, τα παράθυρα σκιάζονται με ανοιχτά τα πατζούρια, ώστε να μπαίνει φως, ενώ παράλληλα μπορούν να μένουν ανοιχτά ώστε να αερίζεται το εσωτερικό του κτιρίου. Επιπλέον, το γείσο προστατεύει την εξωτερική τοιχοποιία του κτιρίου από τη βροχή (αποφυγή υγρασίας). Επίσης, όταν αντικρινά γείσα βρίσκονται πολύ κοντά το ένα με το άλλο, προστατεύουν και το δρόμο από τη βροχή και από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι. Τα επίπεδα δώματα χρησιμοποιούνται για τη συλλογή του βρόχινου νερού (από το δώμα, το νερό οδηγείται στα λούκια και από εκεί στις στέρνες, όπου αποθηκεύεται).

Ανοίγματα. Τα μικρά παράθυρα τα οποία ανοίγονται στη βορινή πλευρά των κτιρίων εξασφαλίζουν επαρκή φωτισμό και αερισμό, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν θερμομονωτικά (μείωση θερμικών απωλειών).

Διάταξη χώρων. Στο παραδοσιακό σπίτι κατασκευάζονται χειμερινοί και θερινοί χώροι διαμονής, για την καλύτερη αντιμετώπιση των κλιματικών συνθηκών. Οι

θερινοί χώροι κατασκευάζονται συνήθως στον όροφο και η εξωτερική τους τοιχοποιία γίνεται από τσατμά (με διάφορες παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή). Σε αυτή τοποθετούνται μεγάλα ανοίγματα τα οποία εξασφαλίζουν επαρκή αερισμό (κυρίως το καλοκαίρι). Επιπλέον, στη βορινή πλευρά του κτιρίου τοποθετούνται χρήσεις όπως το μαγεριό και οι αποθήκες και μόνο ένα δωμάτιο ή μια αυλή στο οποίο διαμένουν κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Αντίθετα, οι περισσότεροι χώροι διημέρευσης είναι τοποθετημένοι στη νότια κυρίως πλευρά του κτιρίου - σε ορισμένες περιοχές και στη ΝΑ ή στη ΝΔ πλευρά. Συνήθως στα αγροτικά σπίτια, στη βορινή πλευρά τοποθετείται η αποθήκη ή ο στάβλος, έτσι ώστε να δημιουργείται ένας χώρος ανάσχεσης σε επαφή με τον κύριο χώρο κατοικίας (ο οποίος προφυλάσσονταν έτσι από το κρύο).

Κατασκευαστικά στοιχεία. Στην πρόσοψη του κτιρίου τοποθετούνται κρεβατίνες, στεγάδια, πέργκολες, εξώστες, με τρόπο ώστε να εμποδίζουν την υπερθέρμανση των τοίχων. Συχνά, στην κατασκευή των κτιρίων, χρησιμοποιείται το σαχνισί (αρχιτεκτονική προεξοχή). Ο ρόλος του, μεταξύ άλλων, είναι η επίτευξη του βέλτιστου ηλιασμού του αντίστοιχου χώρου (μεγάλα ανοίγματα). Το χαγιάτι είναι μία ακόμη κατασκευή η οποία συναντάται πολύ συχνά (στεγασμένος ημιυπαίθριος χώρος) ο οποίος αποτελεί ένα δροσερό και πολύ ευχάριστο χώρο διαμονής, τους καλοκαιρινούς μήνες.

Βλάστηση. Στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου φυτεύονται δέντρα σε κατάλληλες θέσεις τα οποία προφυλάσσουν το κτίριο από τη ζέστη το καλοκαίρι με το φύλλωμά τους, ενώ το χειμώνα χάνουν τα φύλλα τους και επιτρέπουν στις ακτίνες του ήλιου να θερμαίνουν το κτίριο (φυλλοβόλα δέντρα).

Υλικά δόμησης. Τα υλικά δόμησης στην ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική είναι τα υλικά του ίδιου του τόπου, στον οποίο δημιουργείται το κτίριο. Η πέτρα και το ξύλο αποτελούν τα βασικά δομικά υλικά, τα οποία ποικίλουν σε είδος και τρόπο χρήσης, ανάλογα με τις συνθήκες κάθε περιοχής. Στις ορεινές περιοχές χρησιμοποιείται κυρίως η πέτρα, τόσο για την εξωτερική τοιχοποιία, όσο και για την επικάλυψη της στέγης (σχιστόπλακα). Η χρήση του ξύλου γίνεται σε περιοχές όπου υπάρχει σε αφθονία (ορεινές και δασώδεις) και αφορά στις εσωτερικές τοιχοποιίες, τη βάση της στέγης, τις αρχιτεκτονικές προεξοχές (σαχνισιά), τα πατώματα, τα κουφώματα, τις σκάλες, κ.λ.π. Εκτός από τα δύο αυτά υλικά χρησιμοποιούνται επίσης ο ασβέστης, το άχυρο (συνδετικό υλικό), οι πλίνθοι (ψημένοι στον ήλιο), οι πωρόλιθοι, τα τούβλα, το σίδερο σε πολύ μικρές ποσότητες (κυρίως προστατευτικές σιδεριές στα παράθυρα), ο γύψος, το γυαλί (ανοίγματα), η άμμος, τα καλάμια, τα φύκια (μονωτικό υλικό), το αργιλόχωμα (νησιώτικοι οικισμοί). Σε ορισμένες περιοχές χρησιμοποιούνται ηφαιστειογενή πετρώματα, όταν υπάρχουν αντίστοιχα εδάφη στην περιοχή (π.χ. Σαντορίνη). Το λευκό χρώμα επίσης το οποίο χρησιμοποιείται στους νησιωτικούς οικισμούς συμβάλει στη μείωση της ποσότητας

της θερμότητας η οποία απορροφάται από την εξωτερική επιφάνεια των τοίχων. Η αναζήτηση των υλικών στο άμεσο φυσικό περιβάλλον, αναγκαστική εξαιτίας της έλλειψης μέσων για την, από αλλού, μεταφορά τους, συμβάλει αφενός στην ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής και την μείωση κατανάλωσης ενέργειας (μεταφορά υλικών), αφετέρου στην απόλυτη ενσωμάτωση των κτιρίων στο φυσικό τοπίο.

7.γ Κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική

Ο όρος κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική αναφέρεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά γνωρίσματα που απαντώνται στα νησιά των Κυκλάδων, στο Αιγαίο Πέλαγος.

Τα κυκλαδίτικα σπίτια χτίζονται με απλά μέσα για να καλύπτουν βιοτικές ανάγκες αλλά θεωρούνται έργα μοναδικά σε αισθητική.

Τα νησιά του Αιγαίου είχαν προβλήματα ασφαλείας λόγω της πειρατείας γι´αυτό και η αρχιτεκτονική πήρε χαρακτήρα αμυντικό. Βλέπουμε λοιπόν σπίτια να κτίζονται μέσα σε κλειστό οχυρωμένο κάστρο (Άνδρος, Νάξος).

Σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική είναι το περιβάλλον, το κλίμα, ο ρόλος του νερού και του φυσικού εδάφους. Ο οικισμός μεγάλωνε χωρίς σχεδιασμό ανάλογα με το φυσικό έδαφος. Το κτίσιμο ενός χωριού βάσει σχεδίου είναι κάτι πολύ σπάνιο στις Κυκλάδες.

Η αρχιτεκτονική των σπιτιών οφείλεται επίσης και στις οικονομικές συνθήκες, αφού μεγάλη σημασία έχουν τα χρησιμοποιούμενα μέσα αλλά και οι ικανότητες των τεχνικών. Καθώς τα οικονομικά μέσα είναι ελάχιστα και οι εργάτες ανειδίκευτοι, τα υλικά είναι τοπικά, ανεπεξέργαστα και οι χτίστες είναι οι ίδιοι οι χρήστες τους.

Έτσι, έχουμε κυρίως «μονόχωρους κύβους» με εμβαδόν 3x4μ και ύψος 2,5μ καθώς δεν υπήρχε διαθέσιμη ξυλεία και οι δοκοί δεν ξεπερνούσαν τα τρία μέτρα. Ο προσανατολισμός του σπιτιού είναι συνήθως νοτιοανατολικός ώστε το σπίτι να απολαμβάνει το φυσικό φως ενώ οι τοίχοι έχουν πάχος 60-80εκ ώστε να διασφαλίζεται η επιθυμητή θερμοκρασία. Τα ανοίγματα για τον ίδιο λόγο είναι μικρά ενώ στη βόρεια πλευρά υπήρχε σχεδόν πάντα ένα άνοιγμα για να δροσίζεται το σπίτι το καλοκαίρι από τα μελτέμια αλλά και για να μην μπαίνει ο κρύος αέρας το χειμώνα. Επιπλέον το λευκό χρώμα των τοίχων περιορίζει την απορρόφηση θερμότητας.

8. Διαχείριση του βρόχινου νερού

Από την αρχαιότητα, οι κάτοικοι των Κυκλάδων, εξαιτίας του έντονου ανάγλυφου των νησιών (πλαγιές), του εδάφους, των περιορισμένων υδατικών πόρων και τους αδυναμίας του εδάφους να απορροφήσει το νερό, προσπαθούν

(α) να επιβραδύνουν την κάθοδο του νερού προς τη θάλασσα (π.χ. ξερολιθιές και αναβαθμίδες) και

(β) να αποθηκεύουν νερό για τις «ξηρές» εποχές, σε πηγάδια, δεξαμενές, φράγματα, και στέρνες.

Αυτές οι προσπάθειες για τη συλλογή, την αποθήκευση και τη σωστή χρήση του νερού έχουν αρχέγονες ρίζες, που μαρτυρούν τα απομεινάρια από κρήνες, υδραγωγεία, αγωγούς και δεξαμενές, έντονα συνδεδεμένα με πολιτιστικά στοιχεία και παραδόσεις που επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Στην Ελλάδα, μέχρι τα μισά του 20ου αιώνα σχεδόν όλα τα νοικοκυριά της περιφέρειας είχαν στέρνες. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η πρακτική της συλλογής του βρόχινου νερού εγκαταλείφθηκε σταδιακά, κυρίως λόγω της σύνδεσης με τα δίκτυα ύδρευσης, αν και οι υδατικοί πόροι αντιμετωπίζουν ολοένα πιο μεγάλες πιέσεις.

9.Επίλογος

Έχοντας εργαστεί ομαδικά, οι μαθητές της Β’ τάξης ,ελπίζουμε να επιτύχουμε την ευαισθητοποίηση του κοινού, με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, καθώς ευελπιστούμε να ζήσουμε μια ζωή πιο κοντά στο φυσικό περιβάλλον.

Εργάστηκαν οι μαθητές:

Ζωή Γκούσκου

Γιάννης Τριμιντάνης

Βαγγέλης Σταύρου

Άννα-Μαρία Ολτεάνου

Μαίρη Μπάλεκ

4η ΟμάδαΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

Εισαγωγή - Στόχοι εργασίας Οικολογική δόμηση και επικινδυνότητα υλικών

1. Πράσινες στέγες 2. Τοίχοι3. Χρώματα

Γεωθερμική θέρμανση Γεωβιολογία Εφαρμογές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο εξωτερικό

1. Πράσινα σπίτια 2. Πράσινα ξενοδοχεία 3. Igloo4. Ινδιάνικοι καταυλισμοί5. Πλωτά σπίτια

Βιβλιογραφία

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στα πλαίσια της διερευνητικής μας εργασίας σχετικά με την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, προέκυψε η ανάγκη να ασχοληθούμε με ποικίλα θέματα που αφορούν το θέμα. Τέτοια ήταν η οικολογική δόμηση και η επικινδυνότητα υλικών - και παραθέσαμε τους βιοκλιματικούς και τους βλαβερούς τοίχους, η αναφορά της γεωθερμικής θέρμανσης και της γεωβιολογίας. Ασχοληθήκαμε ακόμα με τη συγκεκριμένη εφαρμογή της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο εξωτερικό, μελετώντας επίσης τόσο τα μυστηριώδη ιγκλού, όσο και τους παλιούς ινδιάνικους καταυλισμούς. Εξάλλου, όπως λέει και ο λαός «σπίτι που δεν το βλέπει ο ήλιος, το βλέπει ο γιατρός», οπότε οφείλουμε να γνωρίσουμε μερικά ακόμα πράγματα σχετικά με το ίδιο μας το σπίτι.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΥΛΙΚΩΝ

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΕΓΕΣ

Σε μια εποχή όπου ο πλανήτης μας εκπέμπει "s.o.s", οι επεμβάσεις βιοκλιματικού σχεδιασμού αποτελούν ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό εγχείρημα ειδικά για τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου οι ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι επιβαρημένες. Ένα από τα σημαντικά αυτά εγχειρήματα είναι και οι λεγόμενες πράσινες στέγες. Ενώ στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία παρατηρείται η δημιουργία ταρατσόκηπων στα κτίρια, στην Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα στην Γερμανία οι πράσινες στέγες είναι κάτι το οποίο ήδη εφαρμόζεται εδώ και τρείς δεκαετίες και καλύπτει το 10% των στεγών, καθώς βάση νόμου επιβάλλεται στις εταιρείες κατασκευής κτιρίων να δημιουργούν κήπους στις ταράτσες των κτιρίων.

Τα οφέλη από τη δημιουργία κήπων στις στέγες των κτιρίων είναι πολύ μεγάλα. Έτσι η δημιουργία ενός ταρατσόκηπου αποτελεί όχι μόνο αισθητική αξία αλλά συνάμα λειτουργική και περιβαλλοντική. Μπορεί λοιπόν να βελτιώσει την αισθητική ενός κτιρίου καθώς και να δημιουργήσει χώρους αναψυχής για τους κατοίκους του. Επιπλέον, σε ότι αφορά τη λειτουργική του αξία να πούμε ότι βοηθά στην προστασία της στέγης από τις έντονες καιρικές συνθήκες και την υπεριώδη ακτινοβολία ενώ παράλληλα συμβάλλει στην μόνωση του κτιρίου και συνεπώς εξοικονομεί ενέργεια έως και 35% στον τελευταίο όροφο και 10-20% στους υπόλοιπους ορόφους, κάτι που στις μέρες αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Η περιβαλλοντική συμβολή των ταρατσόκηπων είναι εξίσου σημαντική αφού, τα φυτά βοηθούν στο φιλτράρισμα του αέρα απορροφώντας το διοξείδιο του άνθρακα και αποβάλλοντας οξυγόνο και συνεπώς εμποδίζουν τους ρύπους να μπουν στο εσωτερικό του κτιρίου . Επίσης λειτουργούν ως ένα είδος φυσικού θερμοστάτη, αφού μειώνουν την ατμοσφαιρική θερμοκρασία και την υγρασία του κτιρίου κατά 50% ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ παράλληλα συγκρατούν και το

βρόχινο νερό μειώνοντας τα φαινόμενα πλημμύρων. Ταυτόχρονα με όλα τα παραπάνω, ελαττώνεται και η ηχορύπανση. Με βάση τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά της στέγης οι τύποι των κήπων χωρίζονται, σε αυτούς με μικρό βάθος ή αλλιώς επιφανειακούς όπου χρησιμοποιούνται φυτά μικρότερου ύψους, ανθεκτικά στην ξηρασία και σε λιγότερη έκταση και σε αυτούς με μεγάλο βάθος ή εντατικούς όπου χρησιμοποιούνται πολλά και μεγαλύτερα φυτά (θάμνοι, δέντρα), τα οποία απαιτούν εκτεταμένη συντήρηση σε αντίθεση με τον επιφανειακό κήπο.

ΤΟΙΧΟΙ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΡΑ ΥΛΙΚΑ

Προκειμένου να οικοδομηθεί μια βιοκλιματική κατοικία αναγκαίο είναι να πραγματοποιηθούν έλεγχοι τόσο στον χώρο – οικόπεδο που πρόκειται να χτιστεί το οίκημα όσο και στα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν. Χαρακτηριστικά παρατίθενται μερικοί από τους βασικούς ελέγχους που πρέπει να γίνουν .

Α) Έλεγχος Ραδονίου

Το ραδόνιο είναι ραδιενεργό αέριο στοιχείο που απελευθερώνεται από τηνδιάσπαση του ουρανίου, που υπάρχει στο έδαφος, κυρίως σε γρανιτικά πετρώματα.Είναι άχρωμο, άοσμο, άγευστο και ανήκει στην ομάδα των ευγενών αερίων. Επειδήείναι πολύ βαρύ τείνει να συγκεντρώνετε στις βάσεις των κτιρίων. Για τον λόγο αυτό, η εισπνοή ραδονίου αποτελεί συνεχή κίνδυνο. Η ραδιενέργεια, που οφείλετε στο ραδόνιο, εάν εισπνευσθεί και καταλήξει στους πνεύμονες έχει παρατηρηθεί ότιπροκαλεί περισσότερους θανάτους από καρκίνο των πνευμόνων από οποιαδήποτεάλλη αιτία, με εξαίρεση το κάπνισμα.

Μέθοδοι για την μείωση του ραδονίου στα σπίτια:Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα για να μειωθεί ή να περιοριστεί ο κίνδυνος από τοραδόνιο στα σπίτια επικεντρώνεται στις εξής κύριες στρατηγικές:1. Τα σημεία εισόδου του ραδονίου στα σπίτια πρέπει να εντοπιστούν και νασφραγιστούν.2. Ο αερισμός του σπιτιού μπορεί να βελτιωθεί με τηδιατήρηση περισσότερων ανοιχτών παραθύρων ήτη λειτουργία ανεμιστήρων.3. Κατασκευαστικές μέθοδοι που επιτρέπουν τηνεγκατάσταση ενός συστήματος αερισμού.Πιθανώς η πιο απλή μέθοδος μείωσης τουραδονίου είναι η αύξηση του αερισμού τουσπιτιού, (μερικές φορές αυτό επαρκεί για ναλύσουμε το πρόβλημα).4. Επιλογή μη ραδιενεργών κατασκευαστικών υλικών.5. Η μόνωση των ρωγμών στα κτήρια μπορεί επίσης να μειώσει την είσοδοραδονίου ιδιαίτερα όταν γίνει σε ειδικά σημεία όπου το ραδόνιο εισέρχεταιστο σπίτι. Τα καινούργια σπίτια μπορούν να χτιστούν με χαρακτηριστικά πουεμποδίζουν την είσοδο ραδονίου και επιτρέπουν την αντιμετώπιση τωνπροβλημάτων του ραδονίου, τα οποία θα μπορούσαν να εμφανισθούν στομέλλον.

Κατασκευαστικοί τρόποι αποφυγής του ραδονίου στο χώρο τηςΚατασκευής.Ουσιαστικά υπάρχουν δύο τρόποι αποφυγής του ραδονίου στο χώρο της οικοδομής:

Η αεριζόμενη θεμελίωση και Η χρήση ειδικών στεγανοποιητικών μεμβρανών.

Οι ερευνητές κάνανε μια έρευνα για το ραδόνιο και τα συμπεράσματα τους ήταν : Ο κίνδυνος προβολής από καρκίνο του πνεύμονα, αυξανόταν όσο

αυξανόταν η συγκέντρωση ραδονίου στην οποία υποβάλλονταν στο σπίτιτους οι συμμετέχοντες στην έρευνα.

Η έκθεση στο ραδόνιο πολλαπλασίαζε τις καρκινογόνες δράσεις τουκαπνίσματος αυξάνοντας έτσι κατά πολύ τον κίνδυνο καρκίνο τουπνεύμονα στους καπνιστές.

Το ραδόνιο βρέθηκε να είναι ένοχο για 20.000 θανάτους λόγω καρκίνουτου πνεύμονα, κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Αυτό αντιστοιχεί στο 9% τουσυνόλου των θανάτων λόγω καρκίνου του πνεύμονα και στο 2% τωνθανάτων λόγω όλων των μορφών καρκίνου.

Β )Αμίαντος: ο μεγάλος εχθρός

Θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα υλικά που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος. Υπάρχει ακόμη και σήμερα στις οικοδομές, στις παλαιότερες σωληνώσεις ύδρευσης και θέρμανσης, στις πλάκες πολλών φούρνων, στα τακάκια των φρένων πολλών οχημάτων και αλλού. Ο λόγος για τον αμίαντο, ένα συνδυασμό ορυκτών, η χρήση του οποίου έχει συνδεθεί με πλήθος σοβαρών ασθενειών αλλά και με μεγάλους κινδύνους για το περιβάλλον.

Οι αρνητικές επιπτώσεις του αμιάντου στην ανθρώπινη υγεία ήλθαν εκ νέου στην επιφάνεια έπειτα από την καταστροφή του Κέντρου Παγκόσμιου Εμπορίου στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Η κατάρρευση των κτιρίων απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες σκόνης αμιάντου, οι οποίες επιβάρυναν όχι μόνο την υγεία των μελών των σωστικών συνεργείων αλλά και του συνόλου σχεδόν των κατοίκων. Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα τις αιτίες που καθιστούν τον αμίαντο ένα τόσο επικίνδυνο υλικό.

Ο αμίαντος στο σπίτιΣυνήθως η ύπαρξη αμιάντου στα οικοδομικά υλικά ενός σπιτιού δεν εγκυμονεί κάποιο άμεσο κίνδυνο για τους ενοίκους του. Ωστόσο, οι όροι αντιστρέφονται στην περίπτωση της φθοράς των εν λόγω υλικών με το πέρασμα του χρόνου, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση ινών αμίαντου στην ατμόσφαιρα. Στα νεότερα κτίρια η χρήση του αμιάντου έχει σχεδόν εκλείψει,

παρότι υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις. Όμως πολλά άλλα σπίτια, ιδίως όσα είναι κατασκευασμένα μεταξύ των ετών 1930 - 1950, ενδέχεται να έχουν μονωτικά υλικά από αμίαντο. Επιπλέον, το επιζήμιο για την υγεία ορυκτό ενδέχεται να υπάρξει σε ορισμένα υλικά σκεπής και παρακαμπτήρια ταβανοσάνιδα από τσιμέντο αμιάντου, καθώς και στην τεχνητή τέφρα και τον άνθρακα που πωλείται για τις θερμάστρες γκαζιού.

Τέλος, αμίαντο μπορεί να βρει κάποιος στα πλακάκια δαπέδου από βινύλιο, στους σωλήνες ζεστού νερού και ατμού σε παλαιότερα σπίτια, στις κάμινους πετρελαίου και άνθρακα αλλά και στις φλάντζες που υπάρχουν σε πολλές πόρτες.

Οι κυριότερες ασθένειες που προκαλεί ο αμίαντος είναι:

i. Αμιάντωση: Η αμιάντωση είναι η πνευνοκονίωση που προκαλούν στουςπνεύμονες οι ίνες του αμιάντου. Είναι μια πολύ σοβαρή εκφυλιστική καιπροοδευτική ασθένεια των πνευμόνων που τους καταστρέφει σταδιακά.Προκαλείται από τη μακροχρόνια έκθεση στον αμίαντο και έχει σαναποτέλεσμα μόνιμες αναπηρίες και ανεπάρκειες της αναπνευστικήςλειτουργίας για τις οποίες χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική αντιμετώπιση.

ii. Καρκίνος του πνεύμονα: Ο αμίαντος είναι μια από τις κυριότερες αιτίες πουπροκαλούν καρκίνο του πνεύμονα στους μη καπνιστές. Στους καπνιστές οιοποίοι εκτίθενται και στον αμίαντο η συχνότητα του καρκίνου του πνεύμονααυξάνεται πολλαπλασιαστικά.

iii. Μεσοθηλίωμα: Το μεσοθηλίωμα είναι ένα σπάνιο είδος καρκίνου το οποίοεμφανίζεται στους ιστούς της μεμβράνης που καλύπτει όλο το εσωτερικό τουθώρακα και της κοιλιακής κοιλότητας και δε σχετίζεται με το κάπνισμα. Είναιένας σπάνιος και πολύ επικίνδυνος επιθετικός καρκίνος με φτωχάθεραπευτικά αποτελέσματα όσον αφορά την ίαση. Η έκθεση στον αμίαντοείναι αιτία του μεσοθηλώματος. Οποιαδήποτε χρήση αμιάντου σε κατασκευήείναι πλέον απαγορευμένη πόσο μάλλον αν αυτή πρέπει να χαρακτηριστεί βιοκλιματική ή οικολογική.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΟΙΧΟΙ

Όλα αυτά τα υλικά μπορούν εύκολα να αποφευχθούν αν στη δόμηση του σπιτιού χρησιμοποιηθούν διαφόρων ειδών τοίχοι οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως βιοκλιματικοί και επισημαίνονται παρακάτω.

Θερμοσυσσωρευτικοί τοίχοι

Οι θερμοσυσσωρευτικοί τοίχοι αποτελούν πλέον ένα από τα πιο συνήθη παθητικά

συστήματα έμμεσου κέρδους. Λόγω της μεγάλης θερμοχωρητικής ικανότητάς τουςκαι μέσω της λειτουργίας θερμοκηπίου που προκαλείται παρουσία του υαλοστασίου, αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια και θερμαίνουν τον χώρο με την επιθυμητή χρονική υστέρηση. Χρησιμοποιώντας λοιπόν ως πηγή ενέργειας–θερμότητας τον ήλιο, μπορούμε να αποθηκεύουμε θερμότητα στη θερμική μάζα. Αυτό μπορεί να γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας φυσικά και τις ώρες της ηλιοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια τηςνύχτας, που παύει η προσφορά ηλιακής θερμότητας, η θερμική μάζα που έχει ήδηαποθηκεύσει θερμότητα, αρχίζει να αποδίδει μέρος αυτής στον εσωτερικό χώρο(δωμάτια διαβίωσης) με αποτέλεσμα την αύξηση της εσωτερικής θερμοκρασίας του. Η αποδοτικότητα ενός θερμοσυσσωρευτικού / θερμοκατανεμητικού τοίχου εξαρτάται από το πάχος, το υλικό, το μέγεθος της επιφάνειάς του και το χρώμα της εξωτερικής επιφάνειας. Υπάρχουν τρεις τύποι θερμοσυσσωρευτικών τοίχων : οι απλοί τοίχοι μάζας, οι τοίχοι Trombe και οι τοίχοι νερού.

ΧΡΩΜΑΤΑ

Σημαντικό ρόλο επίσης σε ένα βιοκλιματικό κτίριο παίζει το χρώμα του. Τα σκούρα χρώματα εξωτερικά έχουν την τάση να απορροφούν ενέργεια, την οποία μεταδίδουν στο εσωτερικό του κτιρίου. Τα ανοιχτά χρώματα αντανακλούν ένα μεγάλο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας πίσω στο περιβάλλον και βοηθούν στην αποφυγή υπερθέρμανσης του κτιρίου. Τα συνηθισμένα, χημικά χρώματα όμως περιέχουν δεκάδες ουσίες επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία. Βαρέα μέταλλα ή πτητικές ενώσεις ευθύνονται - σε σημαντικό βαθμό - για σοβαρά προβλήματα υγείας, στον εσωτερικό χώρο ενός κτηρίου. Η συνεισφορά τους στο λεγόμενο σύνδρομο του άρρωστου κτηρίου είναι σημαντική (SICK BUILDING SYNDROM).Το λουόλιο, βενζόλιο, τριμεθυλοβενζόλιο, ναφθαλένιο, αλιφατικοί διαλύτες, ακετόνη, δωδεκανικά οξέα και δεκάδες άλλες πτητικές οργανικές ενώσεις, μεταξύ των οποίων και η φορμαλδεϋδη ενοχοποιούνται σήμερα, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ακόμη και για περιπτώσεις καρκίνου.Το όριο υγεία που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους εσωτερικούς ρύπους (0,1 p.p.m. - 120 mg/m³) έχει αποδειχθεί σε δεκάδες μετρήσεις που έχουν γίνει στην Ελλάδα ότι ειδικά στα δημόσια κτήρια, έχει καταστρατηγηθεί με τιμές 5 έως και 10 φορές πιο αυξημένες. Και δυστυχώς στην Ελλάδα του 2004 κανένας δεν ενδιαφέρεται να προστατεύσει τους πολίτες από τα τοξικά οικοδομικά υλικά.

Γεωθερμική Θέρμανση: Μια τεράστια πηγή θέρμανσης κάτω από τα πόδια μας

Με τον αυστηρά επιστημονικό

όρο γεωθερμία νοείται η αποθηκευμένη κάτω από την επιφάνεια της γης (στο υπέδαφος, σε υπόγεια νερά, ατμό ή θερμό αέρα) θερμική ενέργεια με θερμοκρασίες από 25 – 350 °C. Καθώς πρόκειται για μια ανεξάντλητη και καθαρή πηγή ενέργειας, αξιοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σε αγροτικές και βιομηχανικές εφαρμογές, θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες, για αφαλάτωση θαλασσινού νερού, θερμά λουτρά και πολλά άλλα.Παράλληλα, στην πιο ευρεία χρήση του όρου γεωθερμία, εντάσσουμε σήμερα και τη θερμική ενέργεια του εσωτερικού της γης με θερμοκρασία μικρότερη από 25 °C, που προέρχεται κυρίως από την αποθήκευση της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας. Στις περιπτώσεις αυτές το βάθος εκμετάλλευσης συνήθως είναι μικρότερο από 150m και για το λόγο αυτό χαρακτηρίζεται και ως αβαθής γεωθερμία, που ως επί το πλείστον χρησιμοποιείται για παραγωγή ψύξης, θέρμανσης και ζεστού νερού χρήσης σε οικιακές και λοιπές κτιριακές εγκαταστάσεις.Η αβαθής γεωθερμία πλεονεκτεί στο ότι είναι διαθέσιμη παντού και είναι αρκετά εύκολη στην αξιοποίησή και αδειοδότησή της. Ένα σύστημα εκμετάλλευσης αβαθούς γεωθερμίας για οικιακές εφαρμογές αποτελείται από τρία βασικά μέρη: τη γεωθερμική αντλία θερμότητας, τογεωθερμικό εναλλάκτη και την εσωτερική εγκατάσταση θέρμανσης και ψύξης του κτηρίου, που συνηθέστερα είναι ενδοδαπέδιο σύστημα ή σύστημα με fan coils.Μια τέτοια εγκατάσταση αξιοποιεί τις σταθερές θερμοκρασίες του υπεδάφους (από 18 έως 22°C) μεταφέροντας θερμότητα από το υπέδαφος (ή τα υπόγεια ύδατα) προς τον κλιματιζόμενο χώρο και αντίστροφα, ως εξής: κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το ρευστό που κυκλοφορεί μέσα στον γεωεναλλάκτη απορροφά την αποθηκευμένη θερμότητα του υπεδάφους και τη μεταφέρει στην αντλία θερμότητας, η οποία στη συνέχεια τη μεταφέρει σε μια υψηλότερη θερμοκρασία και την διανέμει στο κτίριο.Το καλοκαίρι το σύστημα απάγει θερμότητα από το κτίριο, τη μεταφέρει μέσω της αντλίας θερμότητας στο κύκλωμα του γεωεναλλάκτη και την αποθέτει στην πιο δροσερή γη. Η γεωθερμική αντλία θερμότητας πρακτικά είναι μια συσκευή που με τη βοήθεια ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να μεταφέρει θερμότητα από έναν ψυχρότερο χώρο σε ένα θερμότερο, ακριβώς όπως λειτουργεί ένα απλό κλιματιστικό μηχάνημα. Το μεγάλο της πλεονέκτημα έγκειται στο ότι ενώ τα

κλιματιστικά μηχανήματα αποβάλλουν ή απάγουν θερμότητα από το περιβάλλον, η γεωθερμική αντλία θερμότητας χρησιμοποιεί το σταθερής θερμοκρασίας υπέδαφος. Το καλοκαίρι, που το κλιματιστικό μηχάνημα καλείται να αποβάλει θερμότητα σε ένα περιβάλλον ήδη κορεσμένο από θερμικό φορτίο καταναλώνοντας μεγάλα ποσά ηλεκτρικής ενέργειας, η γεωθερμική αντλία θερμότητας αποβάλλει θερμότητα στο υπέδαφος, που η θερμοκρασία του δεν ξεπερνά τους 20°C, με αποτέλεσμα η απόδοσή της να είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Κατ' ανάλογο τρόπο, το χειμώνα, το γεωθερμικό σύστημα καλείται να ανυψώσει τους 15-17°C του εδάφους μέχρι τους 20-22°C για να ζεστάνει το εσωτερικό του κτιρίου, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές καιρικές συνθήκες.Ο χαρακτηριστικός αριθμός απόδοσης της γεωθερμικής αντλίας (ο λόγος της ισχύος που η αντλία προσδίδει το χώρο προς την ισχύ που καταναλώνει) κυμαίνεται από 4 έως 5, που σημαίνει ότι το σύστημα χρησιμοποιεί 1 kWh ηλεκτρικής ενέργειας για να παράγει 4-5 kWh θερμικής ενέργειας, γεγονός που οφείλεται στο ότι αντλείται δωρεάν ενέργεια από το υπέδαφος για θέρμανση και ψύξη κτιρίων. Σε ένα σύστημα εκμετάλλευσης αβαθούς γεωθερμίας η θερμότητα απάγεται ή προσδίδεται στο έδαφος μέσω ενός δικτύου σωληνώσεων (γεωεναλλάκτης), τοποθετημένου εντός εδάφους, που μπορεί να είναι κλειστού ή ανοικτού κυκλώματος. Ένας γεωεναλλάκτης κλειστού κυκλώματος αποτελείται από ένα κλειστό δίκτυο θαμμένων σωλήνων, συνήθως πολυαιθυλενίου, στο οποίο συνεχώς ανακυκλοφορεί διάλυμα νερού με αντιψυκτικό υπό πίεση και ανταλλάσσει θερμότητα με το έδαφος.

ΓΕΩΒΙΟΛΟΓΙΑ

Η επιφάνεια της γης σαρώνεται από ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, Οι οποίες σχηματίζουν ένα τετραπλό δικτύωμα όπου η πλευρά στον Άξονα Βορρά-Νότου είναι 2μ. και στον Άξονα Ανατολής-Δύσης από 2,3 έως 2,5μ. Στα σημεία στα οποία διασταυρώνονται οι γραμμές οι οποίες ονομάζονται γραμμές Hartman δημιουργούνται κόμβοι, επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Για να εντοπιστούν οι γραμμές αυτές χρησιμοποιείται η τεχνική της ραβδοσκόπισης, η οποία ήταν γνωστή στους κατοίκους του Άτλαντα στο Μαρόκο πριν από 3000 χρόνια, δυστυχώς όμως η γνώση αυτή χάθηκε στο πέρασμα του χρόνου καθώς το Μεσαίωνα οι ραβδοσκόποι καίγονταν επειδή θεωρούνταν μάγοι. Πολλοί πολιτισμοί βάσιζαν την κατασκευή των κατοικιών τους στη γνώση και τους νόμους που ίσχυαν σχετικά με την ακτινοβολία της γης. Δηλαδή θα πρέπει να διαρρυθμίσουμε το σπίτι και τους χώρους που θα τοποθετήσουμε το κρεβάτι, το γραφείο μας κατά τέτοιο τρόπο που να αποφεύγουμε τις ακτινοβολίες. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα και αναφερόμαστε στα διαμερίσματα πολυόροφων πολυκατοικιών ειδικά στους υψηλότερους ορόφους, καθώς οι πιέσεις που δέχονται λόγω της ακτινοβολίας αλλά και λόγω του μελλοντικού

οπλισμένου σκυροδέρματος οδηγούν στην παραμόρφωση των γραμμών Hartman. Αυτό μειώνει τις αποστάσεις των σημείων που μπορεί κάποιος να τοποθετήσει το κρεβάτι και το γραφείο του και αυτό έχει ως συνέπεια την πρόκληση ασθενειών αρκετά σοβαρών, όπως καρκίνο. Σε αυτούς τους κόμβους παρατηρούνται αυξημένα ποσοστά έκλυσης ραδονίου, ακτινοβολιών Γάμα και άλλων επικίνδυνων αερίων του υπεδάφους που δημιουργούν κόμβους καρκίνου. Σύμφωνα με όλα αυτά είναι σημαντική η σωστή επιλογή οικοπέδου μελετώντας την αντοχή του εδάφους και την αγωγιμότητά του. Η γεωβιολογία εμφανίζει πέντε βασικές αρχές:

Η θεωρία των αντισταθμιζόμενων δυνάμεων, δηλαδή μπορούμε να επιτύχουμε την ισορροπία μεταξύ των γήινων δυνάμεων ( αρνητικής πολικότητας) και των κοσμικών ακτινοβολιών (δυνάμεις θετικής πολικότητας)

Το γήινο μαγνητικό πεδίο, οι δυναμικές γραμμές του οποίου εισέρχονται από το Βόρειο Πόλο και εξέρχονται από το Νότιο Πόλο. Η ένταση αυτών των γραμμών είναι μεταβλητή εξαιτίας της ταχύτητας περιστροφής της γης γύρω από τον ήλιο, τη σύσταση του υπεδάφους, το γεωγραφικό πλάτος, αλλά και τη μεταβολή του Βόρειου Πόλου.

Η ταξινόμηση των πηγών ενασχόλησης οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε φυσικη, ψυχική και πνευματική

Η ενέργεια των διάφορων μορφών ακτινοβολίας, η οποία αποτελείται από την ακτινοβολία της γης προς το διάστημα, την κοσμική ακτινοβολία, την ηλιακή ακτινοβολία, τη ραδιενέργεια αλλά και τον ηλεκτρισμό που προέρχεται από την ατμόσφαιρα

Η γη και ο περιβάλλων χώρος, όπου η γη είναι ένας μικρός πλανήτης που περιβάλλεται από την ατμόσφαιρα και όπου η δύναμή της είναι η ακτινοβολία που

προέρχεται από τον πυρήνα της και σε συνδυασμό με την κοσμική ακτινοβολία διατηρείται η ισορροπία η οποία μπορεί να διαταραχθεί λόγω κάποιων μεταβολών, όπως η ύπαρξη ενός ρήγματος και μιας μάζας νερού, η έλξη της γης προς τη σελήνη συνδυαζόμενη με ρήγματα, οι μάζες νερού, αλλά και τη γειτνίαση βιομηχανικών ζωνών, οι οποίες συνηθίζουν να συσσωρεύουν μεγάλες ποσότητες μεταλλούχων πετρωμάτων. Για να λειτουργήσουν καταναλώνουν μεγάλα ποσά ηλεκτρικής ενέργειας και μπορούν να δημιουργήσουν ασθενή ρεύματα στο έδαφος, ενώ μεγιστοποιούνται στα αδιαπέραστα εδάφη. Μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε αν υπάρχει κάποιος παθογόνος κόμβος όπως με την ύπαρξη δέντρων με καρκινώματα ή με την ύπαρξη άρρωστων ζώων. Κάνοντας λοιπόν γεωβιολογική μελέτη σε μια περιοχή μπορούμε να αντιληφθούμε πολλά πράγματα για το έδαφος και να <<σώσουμε>> την υγεία μας. Διότι έχει μεγάλη σημασία το σπίτι του καθένα

να βρίσκεται σε ένα αρμονικό περιβάλλον, καθώς εκεί περνά μεγάλο μέρος της ζωής του.

Εφαρμογές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο εξωτερικό

ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΠΙΤΙΑ

ΗΠΑ: Βραβευμένο «πράσινο» σπίτι υποδέχεται τους πρώτους ενοίκους

Το 2011, ομάδα φοιτητών παρουσίασε και βραβεύτηκε για το πρωτοποριακό της σχέδιο για ένα φθηνότερο, αποδοτικότερο, πιο «πράσινο» σπίτι, στο πλαίσιο του Ηλιακού Δεκάθλου, το οποίο διοργανώνει το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας.Τώρα το Empowerhouse, όπως ονομάζεται, περνά από τους χώρους της έκθεσης... στην πραγματική ζωή, καθώς πιστά αντίγραφά του κατασκευάζονται σε ολόκληρη τη Ουάσιγκτον και μάλιστα κάποια

υποδέχθηκαν ήδη τους πρώτους τους ενοίκους.Το σπίτι σχεδιάστηκε από φοιτητές τριών αμερικανικών σχολών και πανεπιστημίων. Στόχος τους ήταν η κατασκευή ενός υπερ - αποδοτικού καταλύματος, το οποίο ωστόσο θα στοιχίζει λιγότερο από ένα συμβατικό σπίτι. Για το λόγο αυτό, η ομάδα συνεργάστηκε με την οργάνωση Habitat for Humanity και την αμερικανική κυβέρνηση, κατορθώνοντας να σχεδιάσει ένα κτίσμα που καταναλώνει 90% λιγότερη ενέργεια από τα συμβατικά.Το Empowerhouse ακολουθεί τις αρχές ανέγερσης των παθητικών σπιτιών, στα οποία δίνεται έμφαση στη μόνωση, στα υψηλής απόδοσης παράθυρα και στη σχεδόν αεροστεγή κατασκευή.

Το Empowerhouse στην «εκθεσιακή» του εκδοχή έχει εμβαδόν 84 τ.μ., δύο υπνοδωμάτια και ένα μπάνιο.

Το σπίτι σχεδιάστηκε από φοιτητές τριών αμερικανικών σχολών και πανεπιστημίων.«Αυτό σημαίνει ότι το σπίτι, πολύ απλά, δεν έχει διαρροές θερμότητας ή δροσιάς, όπως συμβαίνει με τα άλλα σπίτια», εξηγεί ο διευθυντής επιχειρήσεων του προγράμματος Ορλάντο Βελέζ, μιλώντας στο Scientific American. «Μπορεί λοιπόν κανείς να έχει ένα πολύ μικρότερο σύστημα θέρμανσης και ψύξης, το οποίο λειτουργεί με ποσότητα ενέργειας ανάλογη αυτής που χρειάζεται για να λειτουργήσει ένα πιστολάκι μαλλιών».Το Empowerhouse στην «εκθεσιακή» του εκδοχή έχει εμβαδόν 84 τ.μ., δύο υπνοδωμάτια και ένα μπάνιο. Στη "real life" εκδοχή του είναι ένα άνετο διώροφο σπίτι 120 τ.μ. με τρία υπνοδωμάτια και δύο μπάνια που στοιχίζει 250.000 δολάρια (189.000 ευρώ). Το χαμηλό του κόστος οφείλεται στις μεθόδους κατασκευής του, που σημαίνουν ότι «δεν χρειάζεσαι 50 ηλιακά πάνελ», όπως λέει ο Βελέζ. «Χρησιμοποίησε απλώς τα υλικά σου με πολύ αποδοτικό τρόπο».

ΠΡΑΣΙΝΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

Το ξενοδοχείο Jury's Inn στην Γλασκόβη, χτίστηκε το 2003 και είναι το μεγαλύτερο ξενοδοχείο αυτή τη στιγμή στη Σκωτία. Είναι ένα σύγχρονο κτίριο με 321 δωμάτια που ακολουθήθηκαν αυστηρές αρχές θερμομόνωσης, τριπλά τζάμια και σύγχρονα συστήματα θέρμανσης και ψύξης αυξημένης ενεργειακής απόδοσης. Παρόλα αυτά με την λειτουργία του παρατηρήθηκε αυξημένη κατανάλωση ενέργειας και νερού. Από τότε ξεκίνησε ένας αγώνας προσπάθειας εξοικονόμησης φυσικών πόρων από τους manager και το προσωπικό του ξενοδοχείου με κυρίως απλές μεθόδους. Η πρωτόγνωρη περιβαλλοντική συνείδηση και η εφαρμογή απλών βημάτων εξοικονόμηση ενέργειας και νερού και ανακύκλωσης το

έκαναν να ξεχωρίσει. Οι μέθοδοι που ακλούθησαν εφαρμόστηκαν σταδιακά, με την λειτουργία του ξενοδοχείου εντοπίζονταν τα κρίσιμα σημεία, που συνέβαλλαν στην αυξημένη κατανάλωση φυσικών πόρων, κυρίως με την τοποθέτηση μετρητών ενέργειας και νερού.

Ας δούμε αναλυτικά τις μεθόδους εξοικονόμησης φυσικών πόρων και ενέργειας που εφαρμόζονται:

Συνεχής ενημέρωση και προτροπή του προσωπικού για εξοικονόμηση. Για παράδειγμα στα συνεργεία καθαρισμού επιτρέπεται μόνο μία φορά να τραβάνε το καζανάκι για τον καθαρισμό της τουαλέτας.

Ηλεκτρικές συσκευές με υψηλή ενεργειακή απόδοση και μειώνοντας έως και 60% την κατανάλωση ενέργειας .

Ηλεκτρονικές συσκευές με πιστοποιημένη χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Τακτική συντήρηση των κλιματιστικών και των καυστήρων. Εγκατάσταση θερμοστατών στα δωμάτια και αυτονομία θέρμανσης ή

κλιματισμού. Ρύθμιση θερμοσίφωνα στους 50οC (αντί για τους 60οC), του κλιματιστικού

στους 26οC βαθμούς το καλοκαίρι και στους 20οC βαθμούς το χειμώνα . Κλείσιμο των συσκευών από τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF και όχι από το

τηλεχειριστήριο, δηλαδή Stand-by) κυρίως αυτών που χρησιμοποιούνται από τους υπαλλήλους.

Λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης (εξασφάλιση 8-15 φορές μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τους κοινούς λαμπτήρες καθώς και 4-5 φορές λιγότερη κατανάλωση ενέργειας.

Αισθητήρες φώτων σε όλους τους διαδρόμους και τους κοινόχρηστους χώρους.

Χρήση καρτών (key card) για τον έλεγχο του φωτισμού και κλιματισμού. Χρήση ροοστατών στα φωτιστικά έτσι ώστε να ρυθμίζεται το

επίπεδοo φωτεινότητας του χώρου και να αποφεύγεται η σπατάλη. Αισθητήρες σε όλες τις βρύσες για αυτόματο κλείσιμο. Μια ανοιχτή βρύση

καταναλώνει 9 λίτρα νερό το λεπτό.(πλύσιμο πιάτων βούρτσισμα δοντιών κ.λ.π.)

Τοποθετώντας μετρητές κατανάλωσης νερού σε όλο το κτίριο έτσι ώστε να επισκευάζεται αμέσως η παραμικρή διαρροή. Μια σταγόνα το δευτερόλεπτο κοστίζει πάνω από 4 λίτρα την ημέρα ή αλλιώς 1500 λίτρα ετησίως!

Καζανάκια με μηχανισμό διπλής ροής νερού Συσκευές μετατοπίσεως νερού (hippo bags). Η αντικατάσταση όλων των

καζανακίων ενός ξενοδοχείου με νέας τεχνολογίας είναι ιδιαίτερα ακριβή γι’ αυτό υπάρχουν ειδικές σακούλες που τοποθετούνται μέσα στο καζανάκι μετατοπίζοντας σημαντικές ποσότητες νερού. Ακόμα και η τοποθέτηση ενός

μπουκαλιού μέσα στο καζανάκι κάνει την ίδια δουλειά, υπολογίζεται ότι εξοικονομείται περίπου ένα 10 τοις εκατό νερού.

Τηλέφωνα ντους και βρύσες ψεκασμού νερού με ποσοστά αέρα, εξοικονομούν 12 και 65 λίτρων ανά ημέρα. Το νερό τρέχει με ποσοστά αέρα έτσι ώστε να μειώνει την κατανάλωση του νερού.

Συλλογή βρόχινου νερού για το πότισμα του κήπου Ανακύκλωση σε γυαλί, μαγειρικό λάδι, χαρτί, πλαστικά και μπαταρίες.

Στέλνοντας στερεά απόβλητα σε εταιρείες ανακύκλωσης εξοικονομούν χρήματα.

Ενημέρωση των επισκεπτών με τις μεθόδους εξοικονόμησης και δυνατότητα επιλογής των υπηρεσιών καθαρισμού και αλλαγής σεντονιών και πετσετών σας να μην γίνονται κάθε μέρα. Έτσι ώστε να εξοικονομείται νερό και ενέργεια ακόμα και από το πλύσιμο πετσετών και σεντονιών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι ότι οι πιο πολλές μέθοδοι είναι χωρίς κόστος ή πολύ μικρό κόστος. Με την εφαρμογή όλων των ανωτέρω, το Jury' s Inn έχει λάβει πολλά βραβεία συμπεριλαμβανομένου του χρυσού βραβείου (Gold Award) από τον Οργανισμό βραβείων Πράσινου τουρισμού (Green Tourism Awards Agency). Παρόλα αυτά οι υπεύθυνοι του συγκεκριμένου ξενοδοχείου δεν καθησυχάζονται συνεχίζουν να αναζητούν νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης αλλά και την χρησιμοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

Το ξενοδοχείο Cavendish στο Λονδίνο έχει λάβει το πρώτο χρυσό βραβείο (Gold Award) ξενοδοχείου στο Λονδίνο από τον Οργανισμό βραβείων πράσινου τουρισμού (Green Tourism Awards Agency) και Οργανισμό Ανάπτυξης του Λονδίνου (London Development Agency). Το σχέδιο Πράσινου τουρισμού, συγκεκριμένα στο Λονδίνο προωθήθηκε το 2007 και στοχεύει να βελτιώσει την ενεργειακή και περιβαλλοντική απόδοση των ξενοδοχείων με ταυτόχρονη οικονομική ανάπτυξη. Τα βραβεία, που δίνονται επιτρέπουν στους επισκέπτες να κρίνουν την πράσινη πολιτική των επιχειρήσεων λαμβάνοντας υπόψη την ενεργειακή κατανάλωση και τη διαχείριση των φυσικών πόρων. Το Cavendish έχει ακολουθήσει παρόμοια πολιτική με το ξενοδοχείο Jury's Inn όπως είναι η αντικατάσταση λεβήτων και καυστήρων με νέας τεχνολογίας, λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης, τηλέφωνα ντους και βρύσες ψεκασμού νερού με ποσοστά αέρα κ.α.

Ο ξενοδοχειακός όμιλος Aldemar Hotels & Spa έχει αποσπάσει βραβείο για την περιβαλλοντική του δραστηριότητα και είναι η πρώτη ελληνική τουριστική επιχείρηση που απέσπασε το βραβείο ως η καλύτερη "πράσινη" ξενοδοχειακή αλυσίδα στην Ευρώπη

(Europe`s Leading Green Hotel Chain 2008) από το Διεθνή Τουριστικό Οργανισμό World Travel Awards. Η περιβαλλοντική δράση της Aldemar σε αριθμούς συνοψίζεται ως εξής:

7.010 τ.μ. ηλιακοί συλλέκτες για εξοικονόμηση ενέργειας - ένα από τα μεγαλύτερα solar fields στην Ευρώπη

85% του ζεστού νερού καλύπτεται από την ηλιακή ενέργεια Ανακυκλώνονται σε όλες τις μονάδες: 4.500 κιλά χαρτί, 25.000 κιλά γυαλί,

8.000 κιλά μαγειρικό λάδι, 345 κιλά ηλεκτρικά στοιχεία και 230 είδη εξοπλισμού Η/Υ

Δύο συστήματα βιολογικού καθαρισμού ανά ξενοδοχείο 25 στρέμματα γης ποτίζονται

με το νερό που εξοικονομείται από το βιολογικό καθαρισμό

35% ετήσια εξοικονόμηση νερού με τη χρήση βιολογικού καθαρισμού

40% ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, με χρήση ψυκτών θαλασσινού νερού, για το σύστημα κλιματισμού

25% των καλοκαιρινών αναγκών σε λαχανικά και φρούτα καλύπτεται από τη φάρμα βιολογικών προϊόντων της Aldemar

25 τόνοι βιολογικού οίνου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα με στόχο την προβολή των θετικών επεμβάσεων, δείχνουν τα πρώτα βήματα για την ΠΡΑΣΙΝΗ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ, τον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ και τα Πράσινα ξενοδοχεία και δίνουν μία διάσταση αισιοδοξίας για το μέλλον. Πολλά και σημαντικά βήματα γίνονται, σχεδόν απαρατήρητα για τους πολλούς, που συμβάλλουν όμως με θετικό τρόπο στην βελτίωση του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος. Η ανάδειξη της πράσινης πολιτικής με την εφαρμογή του θεσμού της βράβευσης ενός πράσινου ξενοδοχείου και στην Ελλάδα είναι όχι μόνο ζητούμενο αλλά επιτακτική ανάγκη.

ΤΟ ΙΓΚΛΟΥ

Μολονότι πλέον οι Εσκιμώοι ζούνε σε κατοικίες φτιαγμένες από πέτρες και ξύλα, μερικές φορές ακόμη και σήμερα κατασκευάζουν ιγκλού, ειδικά στις περιπτώσεις που πραγματοποιούνε ταξίδια. Τα ιγκλού είναι γνωστά από παλιά, ωστόσο ένα μεγάλο ερώτημα που πλανάται είναι γιατί δε λιώνουν, αφού στο εσωτερικό τους οι Εσκιμώοι τα θερμαίνουνε.Τα ιγκλού κατασκευάζονται από ορθογώνια κομμάτια παγωμένου χιονιού που τοποθετούνται σε κυκλική διάταξη σχηματίζοντας τελικά ένα κυκλικό σπίτι. Για να αποφεύγεται η εισροή του παγερού πολικού αέρα μέσα στο ιγκλού, οι σχισμές και γενικότερα κάθε είδους τρύπες γεμίζονται με χιόνι. Τότε οι Εσκιμώοι ανάβουν μια λάμπα που καίει λίπος φάλαινας, ώστε να μεταδοθεί έντονη θερμότητα στον εσωτερικό χώρο του ιγκλού. Ως συνέπεια το χιόνι αρχίζει να λιώνει, όμως επειδή η οροφή του ιγκλού είναι καμπυλωτή, για αυτό το λόγο δε στάζει. Εκτός αυτού τα κομμάτια του χιονιού εμπλουτίζονται με υγρασία.Στη συνέχεια οι Εσκιμώοι ανοίγουν την πόρτα και ο παγερός άνεμος διαμορφώνει το ιγκλού σε ένα γερό και ανθεκτικό καταφύγιο, που λιώνει μονάχα όταν έρχεται το τέλος του χειμώνα. Όσον αφορά το εξωτερικό του τμήμα, επειδή οι πολικοί άνεμοι πνέουν με θερμοκρασία -50 βαθμούς κελσίου δεν υπάρχει περίπτωση το εξωτερικό τοίχωμα του πάγου να λιώσει.Αυτό που οι περισσότεροι δε γνωρίζουν είναι ότι επειδή ο πάγος είναι όντως καλός αγωγός της θερμότητας και του κρύου, το ίδιο συνεπώς πρέπει να συμβαίνει και με

το χιόνι. Αντίθετα όμως επειδή το χιόνι είναι κακός αγωγός της θερμότητας και του κρύου, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μεταφέρεται μέσα στα ιγκλού το κρύο που επικρατεί έξω και για αυτό έχουν τη δυνατότητα να θερμαίνονται εύκολα. Βέβαια μετά από κάποιο χρονικό διάστημα το χιόνι, από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα ιγκλού, μετατρέπεται σε πάγο και μόλις συμβεί αυτό οι Εσκιμώοι εγκαταλείπουν τα ιγκλού τους.

Ινδιάνικοι καταυλισμοί

Οι Ινδιάνικες κατοικίες ήταν οι καλύβες. Ήταν ψηλές άνετες από 7 δέρματα Βισώνων. Στο κέντρο υπήρχε το τζάκι (ένας μικρός λάκκος κάτω από μία τρύπα της κορφής για τον καπνό. Υπήρχε ένα γρήγορο σύστημα στησίματος και μαζέματος των σκηνών (τίπις) πράγμα που βοηθούσε στις συχνές μετακινήσεις.

"Οικοδόμοι" των σπιτιών ήταν οι γυναίκες κυρίως όταν το δομικά υλικό ήταν το ξύλο ενώ οι άνδρες βοηθούσαν στις σκληρότερες εργασίες.

Σε πολλές φυλές συναντάμε μία ειδική καλύβα υδρατμών που χτίζονταν από φυλλώματα και είχε μέσα ζεματιστές πέτρες. Την χρησιμοποιούσαν για θεραπεία, για κάθαρση της ψυχής αλλά και για ψυχολογική προετοιμασία για τον πόλεμο. Ο άρρωστος που έμπαινε μέσα έριχνε νερό στις πέτρες και έμενε μέσα στους υδρατμούς όσο το θεωρούσε απαραίτητο. Βγαίνοντας βούταγε στο κρύο ποτάμι και ύστερα τυλίγονταν με ζεστές κουβέρτες.

Η κατασκευή των χόγκαν των Ναβάχο ακολουθούσε κάποιους τελετουργικούς κανόνες όσο αφορά το κόψιμο και το ράψιμο ενώ τα οικήματα που είχαν μόνιμο χαρακτήρα (οικήματα συμβουλίων ενδιαίτημα αρχηγού κ.α.) συνοδεύονταν από μια σπουδαία τελετή όταν έφτανε ο χρόνος για την καθιέρωση.

Μ΄αυτές τις τελετές εξάγνιζαν και ιεροποιούσαν το χώρο κατεβάζοντας έτσι τον Ουρανό στη Γη.

Βέβαια έχουμε και παραδείγματα κτισμάτων από πέτρα δουλεμένα με υψηλή τεχνική , όπως τα χτίσματα της περιοχής του Chaco Canyon των Anasazi.

Εκεί συναντάμε 12 μεγάλα κτίσματα κοινοβιακού τύπου, κατασκευασμένα από

πλίθα.Έχουν μέχρι και πέντε ορόφους με εκατοντάδες δωμάτια, ανάλογα με τις σημερινές πολυκατοικίες.

Το εκπληκτικό εδώ είναι ότι μια έρευνα που έκαναν πρόσφατα Άγγλοι ερευνητές επέδειξε ότι 200.000 ξύλινοι δοκοί που χρειάστηκαν για την κατασκευή αυτών των κτισμάτων, είχαν μεταφερθεί από περιοχές 100.000 χλμ μακριά και είναι απορίας άξιο, πως μπόρεσαν να κουβαλήσουν 200.000 κορμούς βάρους έως 300 κιλών σε μια τέτοια απόσταση.

Μια ξεχωριστή κατηγορία οικοδομικών κατασκευών ήταν η κατασκευή αναχωμάτων.Τα αναχώματα έχουν μορφή κωνικών πυραμίδων , αλλά κάποια έχουν και τετράγωνη, πενταγωνική ή και οκταγωνική βάση. Άλλα είναι κλιμακωτά και άλλα έχουν δρόμους που οδηγούν στην επίπεδη επιφάνεια της κορυφής.

Πρόκειται για κατασκευές που απαιτούν σημαντική επιδεξιότητα.Επίσης κάποια αναχώματα έχουν την μορφή ζώου (λύκου, αρκούδας, χελώνας ή αλεπούς) που πιθανόν να υπήρξε το τοτέμ του κατασκευαστή ή ολόκληρης της φυλής.

Βιβλιογραφία - Ιστογραφία

• Διπλωματική εργασία : φοιτητές καθηγητή Ιωάννη Τζουβαδάκη Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

• http :// users . sch . gr / babaroutsoup / oikoik / katoikia / katoikiaprasini . htm • http :// www . otherside . gr /2013/04/ entypwsiaka - paradeigmata - vioklimatikis -

arxitektonikis - mellontos / • http://www.naftemporiki.gr/story/352408 • http :// xromata - diakosmisi . com / a / garden - city -% CF %80% CF %81% CE % AC % CF

%83% CE % B 9% CE % BD % CE % B 5% CF %82-% CF %83% CF %84% CE % AD % CE % B 3% CE % B 5% CF %82

• http :// www . pentapostagma . gr /2011/01/ blog - post _7520. html #. Uw 3 TM - N _ tMg

• http://www.teicrete.gr/users/kutrulis/Igiini_Asfalia/Epikindina.htm