Download - Ding an sich

Transcript

BAΓΓΕΛΗΣ ΙΝΤΖΙΔΗΣ

Ding an sich: το ποίημα που διάβασε τον εαυτό του

στο δωμάτιο του Ιμμάνουελ Καντ

ΑΘΗΝΑ – ΦΛΕΒΑΡΗΣ 2009

Στη Μνήμη της ΄Ανια Πολιτκόφσκαγια –

Анна Степановна Политковская -

30 Αυγούστου 1958 – Δολοφονήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2006

επί διακυβέρνησης Βλαντιμίρ Πούτιν

Το Ding an sich είναι κάτι που δεν μπορούμε να το γνωρίσουμε

αλλά μπορούμε να σκεφτούμε

και ότι υπάρχει

και ότι αδυνατούμε να αποκτήσουμε γνώση γι αυτό.

ΣΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΟΥ ΙΜΜΑΝΟΥΕΛ

«πώς μπορεί να προσδοκά κανείς

ότι από ένα τόσο στρεβλό ξύλο

θα κοπεί κάτι τελείως ίσιο;» [fragmentum / 120]

ρώτησε ο Ιμμάνουελ

από δημόσια αιδώ

επινοημένος

-τέτοια θυμούνται - όσοι δημιουργήθηκαν -

«είχε στο νου του άνθρωπο»,

επιμένουν -

ύστερα δίχως κατεύθυνση το βλέμμα

χάιδεψε μιαν ανάσα της

στα χείλη

όνειρο χολωμένο ενός πνευματιστή – πώς έγινε το παρελθόν, αυτός, από αιώνα άλλον, εκείνη μέλλον, να φιλήσει; -

Και στην αιώρηση του χρόνου

Ανάμεσα ο Καντ

Ψιθύρισε:

« σε εσένα και σε εμένα -

ποτέ μέσα σου -

έξοδος από χρόνο

και Λόγο

και δέρμα -

ένας ανολοκλήρωτος συλλογισμός

η επιθυμία ».

ΙΙ

Το σχήμα στην έρημη καρέκλα ας μην αδειάσει η μνήμη

να μη φθαρεί κατάσαρκα εντός σου η αφή

κανένα πρόσχημα

καμιά αιτία

όχι εδώ

κάθεσαι

(ο παγχρονικός Ενεστώτας των ορισμών)

όχι εκεί

παρατείνεις την ορμή

ναι - ανέφικτο να ενταχθείς στο ολόκληρο

και - ναι - από το ολόκληρο να αναιρεθείς ανέφικτο

καθώς εγώ μαζί σου, μία είσαι

και δίχως σου (έξω εμένα) μονάδα γίνεσαι

Προσθέτοντας ένα ακόμα - εμένα -

υπάρχεις –

άρα -

δεν είσαι άπειρο -

κι είναι της κίνησης -το ξέρω -

που μου απόμεινε ρηθέν: σε χάνω

Αφαιρώντας ένα ακόμα από εσένα - το εμένα -

είσαι πάλι

φυσικός αριθμός - χρόνος -

(έτσι συνέχιζε το παρελθόν, αυτός, στο μέλλον του , εκείνη, να ομιλεί)

Ding - η συνέλευση

και οι ακροαματικές αποδείξεις

δεν σε γνωρίζω μα σε σκέφτομαι

an sich

δε σε αγγίζω μα σε ποθώ

Ποια διαφορά; -

ποιών μεγεθών; -

ποσότητα...ή

ποιότητα...τι... -

Τι να σε γέννησε;

εδώ

ο έρωτας

τώρα

ο πόθος

ανάμεσα

ποτέ

σε σένα και σε μένα

ποτέ μέσα σου

εδώ

ο χρόνος

και τώρα

ο τόπος

ΑΠΑΝΤΑ - Анна

ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ - Ανιούσα

ΠΑΝΤΟΥ - ΄Αννα Πολιτκόφσκαγια

Και απρόσεκτα

καθώς ανασήκωνε η σκόνη

στροβιλισμούς φωτός από δαντέλα στα παράθυρα

διάφανο

βρήκε η πένα

ανάμεσα στα δάχτυλα

το αίμα

ΙΙΙ

ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ

Πρώτη κατέθεσε λαογράφος (σταλινική κι αυτή από το μέλλον του Ιμμάνουελ μα πριν το μέλλον της ΄Ανιας)

και μια δασκάλα (από το παρόν μας άλλη αυτή) - ίδια αφηγήθηκαν στις καταθέσεις.

Με κίνητρο μεγαλειότητα νομοθεσίας, η πρώτη

και η δεύτερη εξυμνώντας στον έλεγχο την αγιοσύνη

(από αθεολόγητη θρησκοληψία χτυπημένη)

ξύνει φωνήεντα στον ουρανίσκο

καταδίδουν: σάμπως - τους φάνηκε - ο κυρ-Ιμμάνουελ Καντ

να κινεί το σώμα του με ξόρκια

στο δωμάτιο

από κύκλους

σφηνώνεται

στη σκέψη - αμήχανα -

το πλήρες

στα μάγουλα

οι τραχιές γραμμές:

Τον άκουσαν να λέει:

«...πώς μπορεί μια μουντζούρα-στίγμα από χαρτί

να τρυπήσει τα πλευρά

και να τελειώνουν άνθρωποι;»

ΙV

Μέχρις ότου αδειάσει

η μελάνη

στη σπηλιά με τα παχύσαρκα παιδιά

χαρτί που αιμορραγεί

ο Καντ

εμμένει

στην αντήχηση:

«Αυτά που συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια δίνουν μορφή στα γεγονότα.

Το τίποτα, το αδιανόητο, μπορεί να πάρει όλα τα σχήματα

κι από μορφή πλημμύρισε η ζωή ουσίες»

κι όλοι παρέμεναν

πτώματα στον καύσωνα της ησυχίας τους

TO ΠΑΡΟΝ ΜΑΣ ΣΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΟΥ ΙΜΜΑΝΟΥΕΛ

έτσι δεν μας άφησε ο κήρυκας

τρομαγμένους παράδεισους

στην πόλη με τις κρυφές επιφάνειες

όπου επιπλέουν τα όνειρα

και κατεβαίνουν τώρα τα στενά ονόματα

στις σκιές απόνερων δρόμων

από τη Νέα Ορλεάνη

Έτσι δεν μας ήλθε ο άνθρωπος;

Κατρίνα;

Κι από την Αθήνα

έτσι δεν έφυγε;

Αλέξανδρος;

Πες μου

έτσι έρχονται

οι άνθρωποι;

Κι έτσι; - οι άνθρωποι

φεύγουν;

Και κλέβει η νυχτερίδα τα μάτια της σπηλιάς από παχύσαρκα παιδιά

κι οι υδρορροές των δρόμων

ηχούν σφυγμό υπερήλικα -

ρυθμό

από ποίηση-θεσμό

ποιήματα νυχτώνουν

μα εκείνη -

η Μονάδα -

άφθα στη γλώσσα του -

μια καρέκλα ψάθινη μηχανικά

στα δάχτυλα έρπει την απουσία -

νους που γλιστρά στην περισυλλογή του -

«Η ζυγαριά της νόησης δεν είναι εντελώς αμερόληπτη, και ένας βραχίονάς της επιγράφεται: ελπίδα του μέλλοντος.» [fragmentum / 31]

Το αγκυροβόλι ενός Σαββατόβραδου στη σύγχυση - ακούστηκε το "πυρ" -

και ηχούσαν με βλαστήμιες εμβατήρια - πριν από τη σφαίρα εκεί ήταν όλα -

- θα σου δείξω εγώ - μετά τη σφαίρα εκεί είναι όλα

μα (μου) λείπεις εσύ

Σε φέρνουν γιε μου

νεκρωμένε ακριβέ μου

και στο αύριο

τρυφερέ μου

μου λένε

να σε ψάξω

Όμως τώρα

μονάχα

εγώ

η μάνα σου

μονάχα εγώ

η μάνα σου

στα χέρια μου

τώρα

εδώ

στα χέρια

σε κρατάω

νεκροφιλημένε μου

Τα ζαρωμένα βλέφαρα

το πρόσωπό σου χιόνι

παραμονεύεις γιόκα μου

και σπας τα κόκκαλά μου

Λιώσε - άνοιξή μου - τα βουνά

λιώσε να ξεδιψάσω

Με πόθο δακρύων

ορφανεμένος από το ορατό

χαράκωσε στο άσπρο του μαντήλι

με το νύχι μια φθίνουσα σπειροειδή γραμμή:

«Η αγάπη είναι υπόθεση του αισθήματος, όχι της θελήσεως, και δεν μπορώ να αγαπώ, επειδή θέλω, αλλά ακόμη λιγότερο, επειδή πρέπει΄» [fragmentum / 104]

Και αναζητώντας κάτι

που να μην μυρίζει ιδιοκτησία - ό,τι μου άφησες -

λίστα των αιτημάτων -

τίναξε το κεφάλι του

κι έπειτα:

«άρα, το καθήκον να αγαπάς αποτελεί παραλογισμό.» [fragmentum / 104]

όπως νεκρή

η υγρασία στα σπίτια μας

με τα παιδιά δηλητήρια

στους φωταγωγούς

για περιστέρια σιωπή

(έτσι ήταν;

έτσι είναι; )

Η ποίηση-θεσμός αποκοιμήθηκε

στηρίζοντας τον αγκώνα

σε λασπόνερα

λαογράφος ζωντανών από νεκρό φεγγάρι

δασκάλα σε έμβρυα αγίων

Τρέμει στο βλέμμα του ο Ιμμάνουελ -

ο θρήνος μίσους (αίτιο;)

το μίσος θρήνου (αιτιατό;) -«Πες μου...Mην αποστρέψεις το πρόσωπό σου... ότι

θλίβομαι... Δες με - εσένα...»

λιγωνόταν

ο έρωτας

με μάτια βουλιαγμένα -

ένα υδάτινο τείχος

που ξεσπά σε βράχους - αντίο πάντα -

παντού - αντίο

παντοτινά -

στην απάνεμη μεριά της καρδιάς -

βρίσκει κουράγιο:

«Πες μου...

Αυτό ήταν το τέλος που υποσχέθηκες;

΄Η δημιουργημένες είναι φιγούρες

οι άνθρωποι

σε χαραγμένες πέτρες;

Πες μου...»

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΩΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Και λένε πως ο Ιμμάνουελ Καντ - την άνοιξη στο Καίνιξμπεργκ

κύλησε στεναγμός - μέτρο διπλό - επάνω στην ανάσα του

νόμος και ενίσταται:

«Πώς μπορεί να προσδοκά κανείς ότι από ένα τόσο στρεβλό ξύλο

- τον άνθρωπο -

θα κοπεί κάτι τελείως ίσιο;» [fragmentum / 120]

Κι αφού έδεσε

από μαντήλι στίγματα

το ματωμένο δάχτυλο

συνέχισε:

«Η νύχτα είναι υψηλή, η μέρα είναι ωραία.» [fragmentum/133]

....

VII

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το ξημέρωμα, της 22ας Απριλίου,

πετάριζε στους θάμνους

μια βοή

Χρόνια Πολλά

Ιμμάνουελ

ενώ

στο Μάλμε της Σουηδίας

βρέθηκαν

υπαίθρια

σώματα

εφήβων

θύματα ποίησης-θεσμού,

δασκάλας-νυχτερίδας από αγιότητα ελέγχου, σταλινικής

λαογράφου από μεγαλειότητα νομοθεσίας.

VIII

ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ

«Στις 14 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς η δασκάλα-νυχτερίδα έστειλε τηλεγράφημα στον γερμανό πρεσβευτή στη Μόσχα, με την εντολή όχι μόνο να το διαβιβάσει στη λαογράφο αλλά να βεβαιωθεί ότι θα έφτανε στον Στάλιν. «Εξ ονόματος του Φύρερ. H κρίση η οποία δημιουργήθηκε στις γερμανοπολωνικές σχέσεις λόγω της βρετανικής πολιτικής και οι προσπάθειες για συμμαχία που είναι αλληλένδετες με αυτή την πολιτική καθιστούν μια τάχιστη διευκρίνιση των γερμανοσοβιετικών σχέσεων απαραίτητη. Διαφορετικά, τα πράγματα μπορεί να στραφούν προς μια κατεύθυνση που θα στερούσε και από τις δύο κυβερνήσεις την πιθανότητα να αποκαταστήσουν τη γερμανοσοβιετική φιλία και εν καιρώ να αποσαφηνίσουν από κοινού εδαφικά ζητήματα στην Ανατολική Ευρώπη. Είμαι διατεθειμένος να πραγματοποιήσω μια σύντομη επίσκεψη στη Μόσχα ούτως ώστε, εξ ονόματος του Φύρερ, να εκθέσω τις απόψεις του Φύρερ στον κύριο Στάλιν».

Για τις επόμενες 24 ώρες η αγωνία κορυφώθηκε στο Βερολίνο. Και το πρωί της 21ης Αυγούστου, η απάντηση του Στάλιν έφτασε στον ναζιστή ηγέτη: «Προς τον Καγκελάριο του Γερμανικού Ράιχ, A. Χίτλερ: Σας ευχαριστώ για το γράμμα σας. Ελπίζω ότι το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επιθέσεως θα επιφέρει μια αποφασιστική στροφή προς το καλύτερο στις πολιτικές σχέσεις μεταξύ των χωρών μας. Οι λαοί των χωρών μας έχουν ανάγκη ειρηνικές σχέσεις μεταξύ τους. H συγκατάθεση της γερμανικής κυβέρνησης στην ολοκλήρωση ενός συμφώνου μη επιθέσεως παρέχει το θεμέλιο για την εξάλειψη της πολιτικής έντασης, για την εγκαθίδρυση της ειρήνης και της

συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας. H σοβιετική κυβέρνηση μου έδωσε εντολή να σας πληροφορήσω ότι συμφωνεί να φτάσει ο κύριος Φον Ρίμπεντροπ και η δασκάλα-νυχτερίδα στη Μόσχα στις 23 Αυγούστου»."

-----

΄Αγνωστη η τύχη του Ιμμάνουελ Καντ. Επαναστάσεις. Στο ικρίωμα του διαφωτισμού ο διαφωτισμός. Θύτης και θύμα.

Καλίνινγκραντ κι άλλοτε Καίνιξμπεργκ.

--------

Η αγαπημένη του Ιμμάνουελ,

΄Ανια Πολιτκόφσκαγια,

δολοφονήθηκε.

----

Ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος δολοφονήθηκε (6 Δεκεμβρίου 2008)

-----

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, οι ΗΠΑ, ο ΟΑΣΕ, η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, η Διεθνής Αμνηστία, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα και πολλοί άλλοι εξέδωσαν ανακοινώσεις και διαμαρτυρήθηκαν. Εκδηλώσεις μνήμης επίσης πραγματοποιήθηκαν στην ίδια τη Μόσχα, την Τσετσενία (Γκρόζνυ), στη γειτονική Ινγκουσετία όπου διαλύθηκαν με τη βία, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στην Ουάσιγκτον.

----

Το Τελευταίο Άρθρο της Άννας Πολιτκόφσκαγια

(αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία, 20/10/2006)

Ο τίτλος του τελευταίου άρθρου της Άννας Πολιτκόφσκαγια: «Σε βαφτίζουμε τρομοκράτη». Άρχισε να το γράφει μόλις ολοκλήρωσε τη νέα της έρευνα για τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονται οι κρατούμενοι στην Τσετσενία -από τους εκεί εγκαθέτους του Κρεμλίνου- μέχρι να ομολογήσουν ότι είναι «τρομοκράτες». Ακόμη μία έρευνα της Ρωσίδας δημοσιογράφου για τη φρίκη στην Τσετσενία. Ακόμη ένα άρθρο καταπέλτης. Όμως δεν πρόλαβε να το τελειώσει. Σε αυτό το τελευταίο κείμενο, εκτός από τον δικό της σχολιασμό, η Άννα Πολιτκόφσκαγια αναπαράγει τη συγκλονιστική γραπτή μαρτυρία ενός νέου Τσετσένου που υπέστη -όπως και αμέτρητοι άλλοι- στυγνά βασανιστήρια για να ομολογήσει εγκλήματα που δεν διέπραξε. Η «Novaϊa Gazeta» δημοσίευσε (12.10.2006) το τελευταίο κείμενο της Άννας Πολιτκόφσκαγια, από το οποίο παραθέτω αμέσως ένα απόσπασμα: «Δεκάδες φάκελλοι φθάνουν στο γραφείο μου κάθε μέρα. Είναι τα αντίγραφα ποινικών υποθέσεων ατόμων που έχουν φυλακιστεί ως “τρομοκράτες” ή αφορούν ανθρώπους για τους οποίους διεξάγονται ακόμη έρευνες. Γιατί βάζω τη λέξη “τρομοκράτης” εντός εισαγωγικών; Διότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι “κατασκευασμένοι” τρομοκράτες από τις Αρχές. Το 2006, η πρακτική της “κατασκευής” τρομοκρατών έχει πλέον υποκαταστήσει κάθε γνήσια αντιτρομοκρατική πολιτική. (...) Οι εισαγγελείς και οι δικαστές δεν ενεργούν εν ονόματι του νόμου ούτε ενδιαφέρονται να τιμωρήσουν τους ενόχους. Αντιθέτως. Οι εισαγγελείς και οι δικαστές εκτελούν πολιτικές εντολές, με μοναδικό σκοπό να δίνουν στο Κρεμλίνο καλές

ειδήσεις. Μια επίσημη μηχανή παράγει “ειλικρινείς και αυθόρμητες” ομολογίες. Ομολογίες που παρέχουν τα σωστά στατιστικά στοιχεία για τη “μάχη κατά της τρομοκρατίας” στο βόρειο Καύκασο, όπου βρίσκεται η Τσετσενία».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ιμμάνουελ Καντ. 2008. Επιλογή από το έργο του. Μτφρ. Κώστας Ανδρουλιδάκης. Αθήνα: εκδ. στιγμή.

Γκριγκόριο Μάικλ. 2006. Η Διαθήκη του Καντ. Κριτική του Εγκληματικού Λόγου. Μτφρ.Ζαχαριάδου Μ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Μαρίνα Τσβετάγιεβα (2008) Γράμματα στον "Ελικώνα". Μτφρ.Δ.Κονδυλάκη. Αθήνα:Γαβριηλίδης.

W.G.Sebald (2009) Εκ του Φυσικού. Μτφρ. Γ.Καλιφατίδης. Αθήνα: ΄Αγρα

΄Αννα Αχμάτοβα (2007) Ρέκβιεμ. μτφρ. Δ.Τριανταφυλλίδης. Αθήνα: Αρμός

Τα ιστορικά στοιχεία για τη δράση της δασκάλας και της λαογράφου από το δικτυακό τόπο: http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=153051

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=153051