ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΦΥΣΗ ΖΩΝΤΩΝ ΛΑΩΝΚΑΤΑ ΦΥΣΗ ΖΩΝΤΩΝ ΛΑΩΝ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

1.1. ΔύναμηΔύναμη

2.2. ΨυχήΨυχή

3.3. ΘάνατοςΘάνατος

11. Δύναμη. Δύναμη

Ζωτική ή σωματική δύναμηΖωτική ή σωματική δύναμη Mana (Manaismus)Mana (Manaismus) Θετική – αρνητική σημασία δύναμηςΘετική – αρνητική σημασία δύναμης Δύναμη και ΜαγείαΔύναμη και Μαγεία Οικειοποίηση δύναμης μέσω δοκιμασιώνΟικειοποίηση δύναμης μέσω δοκιμασιών Φορείς δύναμης (βασιλείς, μάγοι, ιερείς, Φορείς δύναμης (βασιλείς, μάγοι, ιερείς,

ιατροί)ιατροί)

2. 2. ΨυχήΨυχή

Ψυχή και ΘρησκείαΨυχή και Θρησκεία

ΠλάτωνΠλάτων: ψυχή ως «αιθέρια ουσία» : ψυχή ως «αιθέρια ουσία» vsvs. σώμα. σώμα

Κατά φύση ζώντες λαοίΚατά φύση ζώντες λαοί::– Σωματική ή ελεύθερη ψυχήΣωματική ή ελεύθερη ψυχή– Σκιώδης ψυχήΣκιώδης ψυχή

3. 3. Θάνατος (1)Θάνατος (1) Νεκρός = πνεύμαΝεκρός = πνεύμα Πνεύματα νεκρώνΠνεύματα νεκρών Πνεύματα φύσηςΠνεύματα φύσης Πνεύματα βοηθητικάΠνεύματα βοηθητικά

– Κατοικούν σε διάφορες τοποθεσίες (πηγές, ποτάμια, βράχια, δάση Κατοικούν σε διάφορες τοποθεσίες (πηγές, ποτάμια, βράχια, δάση κλπ)κλπ)

– Βρίσκονται σε διάφορα αντικείμενα (τύμπανα, καλάθια κλπ)Βρίσκονται σε διάφορα αντικείμενα (τύμπανα, καλάθια κλπ)– Αρμόδια για διάφορες λειτουργίες – επαγγέλματα (μεταλλουργοί)Αρμόδια για διάφορες λειτουργίες – επαγγέλματα (μεταλλουργοί)

ΑγαθοδαίμονεςΑγαθοδαίμονες ΔαίμωνΔαίμων

3. 3. Θάνατος (2)Θάνατος (2)Νεκρικές τελετουργίεςΝεκρικές τελετουργίες

Καλά πνεύματα (πραγματοποίηση Καλά πνεύματα (πραγματοποίηση τελετουργιών)τελετουργιών)

Φαντάσματα (μη πραγματοποίηση Φαντάσματα (μη πραγματοποίηση τελετουργιών) τελετουργιών)

Τελετουργίες και ζωή κοινότηταςΤελετουργίες και ζωή κοινότηταςΘάνατος ως κάτι το μυστηριώδες και μη Θάνατος ως κάτι το μυστηριώδες και μη

αυτονόητο φαινόμενο, αλλά ως κάτι αφύσικοαυτονόητο φαινόμενο, αλλά ως κάτι αφύσικοΜύθοιΜύθοι

Τόπος διαμονής των νεκρώνΤόπος διαμονής των νεκρών

Φυσικός θάνατοςΦυσικός θάνατος = μετάβαση κάτω από τη = μετάβαση κάτω από τη γη και συνάντηση με τους προγόνουςγη και συνάντηση με τους προγόνους

Αιφνίδιος θάνατοςΑιφνίδιος θάνατος = μετάβαση στον = μετάβαση στον ουρανόουρανό

ΘεοίΘεοί

Ανώτερος ή ύψιστος θεόςΑνώτερος ή ύψιστος θεός

Deus otiosusDeus otiosus = αναίτιος (απράγμων) θεός = αναίτιος (απράγμων) θεός

Αγαθός θεός Αγαθός θεός vs.vs. Πνεύματα (με αρνητικές Πνεύματα (με αρνητικές ιδιότητες)ιδιότητες)

Ανώτερος θεός καιΑνώτερος θεός και interpretatio Christiana interpretatio Christiana

ΤοτεμισμόςΤοτεμισμός Αλγογκίνοι (Ν. Καναδάς)Αλγογκίνοι (Ν. Καναδάς) Ατομικός τοτεμισμόςΑτομικός τοτεμισμός Φυλετικός τοτεμισμόςΦυλετικός τοτεμισμός Τοτεμική κοινότητα (συγγένεια)Τοτεμική κοινότητα (συγγένεια)

– Τονισμός ομάδας και σύνδεση μελών με ζώο ή φυτό Τονισμός ομάδας και σύνδεση μελών με ζώο ή φυτό (Τοτέμ)(Τοτέμ)

Αποχή και απάρνηση ΤοτέμΑποχή και απάρνηση Τοτέμ Αρχηγός ως Τοτέμ φυλής («Αρχηγός ως Τοτέμ φυλής («Κύριος των ζώωνΚύριος των ζώων»)») Ζώο και άνθρωπος («Ζώο και άνθρωπος («έτερον εγώέτερον εγώ») = ») = Nagualismus Nagualismus

= = κάτι που ταυτίζεται, που είναι κρυμμένο)κάτι που ταυτίζεται, που είναι κρυμμένο)

Ο άνθρωποςΟ άνθρωπος

Θρησκεία φύσης ως ολότηταΘρησκεία φύσης ως ολότητα

Μη διάκριση του κόσμου σε θρησκευτική και Μη διάκριση του κόσμου σε θρησκευτική και κοσμική σφαίρακοσμική σφαίρα

Δύναμη ζωής και επίδραση προγόνωνΔύναμη ζωής και επίδραση προγόνων

Τελετουργίες (1)Τελετουργίες (1) Τήρηση τελετουργιών (μαγική σχολαστικότητα)Τήρηση τελετουργιών (μαγική σχολαστικότητα) Τελετουργίες (θρησκευτικές / μαγικές) για την Τελετουργίες (θρησκευτικές / μαγικές) για την

αντιμετώπιση αρνητικών δυνάμεωναντιμετώπιση αρνητικών δυνάμεων Αρνητική συμπεριφορά, υπέρβαση απαγορεύσεων Αρνητική συμπεριφορά, υπέρβαση απαγορεύσεων

((tabutabu)) TabuTabu = απαγορευμένο, αποφευκτέο + φυλές, γένη = απαγορευμένο, αποφευκτέο + φυλές, γένη

(συγγένεια εξ αίματος), πρόσωπα(συγγένεια εξ αίματος), πρόσωπα «κακό μάτι», χειρονομίες«κακό μάτι», χειρονομίες Τελετουργίες προς αντιμετώπιση διαφόρων ατόμων (με Τελετουργίες προς αντιμετώπιση διαφόρων ατόμων (με

αρνητικές επιδράσεις σε άτομα ή ομάδες)αρνητικές επιδράσεις σε άτομα ή ομάδες) Χρήση φυλακτού (Χρήση φυλακτού (amulett, amulettum [amulett, amulettum [αρχικά= αρχικά=

«έδεσμα»«έδεσμα»]], προφύλαξη από αρνητικές δυνάμεις), προφύλαξη από αρνητικές δυνάμεις)

Τελετουργίες (2)Τελετουργίες (2)

Τελετουργίες προσέλκυσης θετικών Τελετουργίες προσέλκυσης θετικών δυνάμεωνδυνάμεων

– Χρήση φυλακτού (Χρήση φυλακτού (talismantalisman))– Φετίχ (Φετίχ (feitiçofeitiço = φτιαχτό αντικείμενο, φορτισμένο = φτιαχτό αντικείμενο, φορτισμένο

με δύναμη)με δύναμη)

Οι ειδικοί του «αγίου» (1)Οι ειδικοί του «αγίου» (1)Μάντεις – Ιατροί – Ιερείς - ΣαμάνεςΜάντεις – Ιατροί – Ιερείς - Σαμάνες

«Κύριος της γης» (αρχικά αρχηγός φυλής, «Κύριος της γης» (αρχικά αρχηγός φυλής, κριτής, ιερέας)κριτής, ιερέας)

Μάγος – ιερέας / ιατρόςΜάγος – ιερέας / ιατρός Μάντεις – οραματιστές (οιωνοσκόπος Μάντεις – οραματιστές (οιωνοσκόπος

[=[=augur])augur]) Μάγος (αρνητική επίδραση ) Μάγος (αρνητική επίδραση ) vs. vs. μάντης – μάντης –

ιατρός (θετική επίδραση)ιατρός (θετική επίδραση) Μάντης – ιατρός + μάγος + οιωνοσκόπος (σε Μάντης – ιατρός + μάγος + οιωνοσκόπος (σε

πολλές περιπτώσεις)πολλές περιπτώσεις)

Οι ειδικοί του «αγίου» (2)Οι ειδικοί του «αγίου» (2)

ΣαμάνεςΣαμάνες ΙερείςΙερείς Ιερά βασιλείαΙερά βασιλείαΆτομα με εθιμικές λειτουργίεςΆτομα με εθιμικές λειτουργίεςΆτομα με χαρισματικές εξουσίεςΆτομα με χαρισματικές εξουσίες

ΠροφήτεςΠροφήτες

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

Θρησκευτικές πράξεις (προσευχές, θυσίες, Θρησκευτικές πράξεις (προσευχές, θυσίες, σπονδές, ικεσίες κλπ) και προστασία σπονδές, ικεσίες κλπ) και προστασία ολόκληρηςολόκληρης της ύπαρξης ατόμων και της ύπαρξης ατόμων και ομάδας.ομάδας.

Τελετουργία ως μέρος παράδοσης - έθιμοΤελετουργία ως μέρος παράδοσης - έθιμο

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

Κοινωνικές περιοχέςΚοινωνικές περιοχές

Τελετουργίες ΔιάβασηςΤελετουργίες ΔιάβασηςΓέννησηΓέννησηΜύησηΜύησηΜηνιαίος κύκλος γυναικώνΜηνιαίος κύκλος γυναικώνΓάμοςΓάμοςΘάνατοςΘάνατος

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

Πολιτική ζωήΠολιτική ζωή Θρησκεία και πολιτικήΘρησκεία και πολιτική

Θέση ηγεμόνα για την κοινότηταΘέση ηγεμόνα για την κοινότητα

Σύνδεση ηγεμόνα με ευφορία γηςΣύνδεση ηγεμόνα με ευφορία γης

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

ΔίκαιοΔίκαιο

Δίκαιο ως δωρεά του θεϊκού κόσμουΔίκαιο ως δωρεά του θεϊκού κόσμου

Έθιμα , συνήθειεςΈθιμα , συνήθειες

ΌρκοςΌρκος

ΘεοκρισίαΘεοκρισία

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

Καθημερινή ζωήΚαθημερινή ζωή Ευτυχία, δυστυχία, ασθένειες, θεραπείες + Ευτυχία, δυστυχία, ασθένειες, θεραπείες +

παράγοντες πέρα από τον άνθρωποπαράγοντες πέρα από τον άνθρωπο

Οφέλη / τιμωρίες + τήρηση – παραβίαση Οφέλη / τιμωρίες + τήρηση – παραβίαση κανόνων ( ταμπού)κανόνων ( ταμπού)

Θεραπεία από μάγους ιερείς Θεραπεία από μάγους ιερείς

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματαΟικονομίαΟικονομία

Κυνηγοί – συλλέκτεςΚυνηγοί – συλλέκτες

ΚτηνοτρόφοιΚτηνοτρόφοι

ΓεωργοίΓεωργοί

Χειρωνακτικά επαγγέλματα (σιδηρουργοί + Χειρωνακτικά επαγγέλματα (σιδηρουργοί + μαγεία)μαγεία)

Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά Το περιβάλλον και τα θρησκευτικά επιβιώματαεπιβιώματα

ΜυστικοίΜυστικοί ΨάλτεςΨάλτες

ΑοιδοίΑοιδοί

ΛογοποιοίΛογοποιοί

ΜαγείαΜαγεία