Ονοματεπώνυμο:__________________________________users.sch.gr/xariskuts/gramm104sel.doc ·...

Περιεχόμενα Γ΄ Δημοτικούσελ 1 - 30

1 Άρθρα, ουσιαστικά, ρήματα2 Άρθρα και ουσιαστικά3 Ουσιαστικά4 Ρήματα, άρθρα5 Ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα6 Ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα7 Ρήματα, ουσιαστικά, ενικός – πληθυντικός8 Παράγωγα ουσιαστικά, ενικός – πληθυντικός9 Άρθρα, γενική ουσιαστικών, καταλήξεις ουσιαστικών10 Ρήματα, πτώσεις ουσιαστιικών, κλίσεις ουσιαστικών11 Τις, της, γενική ενικού – πληθυντικού, ενεργητική – παθητική

μετοχή12 Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα, μετατροπή ενικού σε

πληθυντικό, κλίση ουσιαστικών13 Συλλαβισμός, μετατροπή ενικού σε πληθυντικό, της – τις, τον –

των, άρθρα, καταλήξεις ρημάτων –τε, -ται, μετοχές14 Κλίση παρατατικού – αορίστου, ενικός – πληθυντικός15 Προσωπικές αντωνυμίες16 Οριστικό – αόριστο άρθρο, αόριστη αντωνυμία17 Ρήματα από παθητική σε ενεργητική φωνή, καταλήξεις18 Γενική ενικού, ενικός – πληθυντικός, καταλήξεις ρημάτων –τε, -

ται,-νται επίθετα, αόριστες αντωνυμίες19 Αντίθετες λέξεις, κλίση ουσιαστικών, καταλήξεις20 Οριστικό άρθρο, επίθετα, ενικός- πληθυντικός ρημάτων21 Καταλήξεις, ενικός – πληθυντικός ουσιαστικών, κλίση ενεστώτα

– αορίστου ρημάτων22 Φράσεις από ενικό σε πληθυντικό, ενεστώτας ρημάτων, Υ-Ρ-Α23 Οριστικό-αόριστο άρθρο, διάκριση ουσιαστικών επιθέτων

ρημάτων 24 προσωπικές-δεικτικές –αόριστες-ερωτηματικές αντωνυμίες25 Κατάληξη ρημάτων –τε,-ται, ενεργητική –παθητική φωνή26 Πτώσεις ουσιαστικών, παραγωγή ρημάτων από ουσιαστικά,

κλίση ενεργητικής – παθητικής27 Καταλήξεις ρημάτων, παραγωγή ρημάτων από ουσιαστικά28 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων, διάκριση ρημάτων,

ουσιαστικών, αντωνυμιών, ενικός – πληθυντικός προτάσεων29 Ενικός-πληθυντικός ουσιαστικών, παράγωγα ρήματα σε –εύω,-

αίνω, οξύτονα, παροξύτονα, προπαροξύτονα ουσιαστικά30 Ουσιαστικά, ρήματα, επίθετα, επιρρήματα, κύρια ονόματα

http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/grafdaskalou/fila%20ergasias/glossa%20c/c68.htm







































Ονοματεπώνυμο:__________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να βάλετε τα άρθρα και τις καταλήξεις που λείπουν: το αλεύρ_ το σχολεί_ __ σωλήνες __ βροχής ο αγοραστ__ των κυνηγ__ __ αγώνων __ ουρανοί 2.Βάζω στον αντίθετο αριθμό τις προτάσεις: ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τα μικρά παιδιά ο δυνατός θόρυβος οι καθαρές αυλές 3.Να κλίνετε το ρήμα πλένω στην Ενεργητική και Παθητική φωνή εγώ πλένω εγώ πλένομαι ________________ __________________ ________________ __________________ ________________ __________________ ________________ __________________ ________________ __________________

2

Ονοματεπώνυμο:_____________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τα άρθρα που λείπουν: ΄Ερχεται _ αδερφός μου και η _ αδερφή μου.Ακούω __ φωνή __ αδερφής μου.Στην αυλή __ σχολείου μου μαζεύονται __ μαθητές και ακούω __ φωνές τους. 2.Να υπογραμμίσετε τα ουσιαστικά στο παρακάτω κείμενο: Πήρε η γριά ένα τσουβάλι, πήρε κι ο γέρος ένα σκοινί, για να φέρουν ξύλα, να μαγειρέψουν το γουρουνάκι.Πήραν κι ένα σακί με άχυρα και κλείδωσαν το σπίτι.Και το κλειδί, επειδή το σπίτι ήταν χαμηλό, το χώσανε κάτω από τα κεραμίδια αποπάνω απ’ την πόρτα. 3.Να γράψετε τις παρακάτω φράσεις από τον Ενικό αριθμό στον Πληθυντικό και αντίστροφα στην ίδια όμως πτώση:Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ο δυνατός θόρυβος τα μικρά παιδιά το κόκκινο τριαντάφυλλο οι καθαρές αυλές του πράσινου φύλλου των μεγάλων μηχανών

3

Ονοματεπώνυμο:_______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να κλίνεις τα παρακάτω ονόματα: Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟνομ. ο χειμώνας ο ήρωας οι χειμώνες οι ήρωεςΓεν. Αιτ. Κλητ. Ονομ. ο φύλακας ο μήνας οι φύλακες οι μήνεςΓεν. Αιτ. Κλητ. 2. Να βρείς από το αναγνωστικό σου αρσενικά σε -ας, 3 σε κάθε πτώση:ονομαστική:γενική:αιτιατική: 3. Να ενώσεις με τόξο κάθε μιά πτώση με τα αντίστοιχα ουσιαστικά των δύο στηλών: του μήνα ο ελαιώνας των κλητήρων τους αγκώνεςτον ήρωα οι νιπτήρεςο μανδύας Ονομαστική (1) των τραυματιώνοι κλητήρες Γενική (2) ο γείτονας (1)των λοχιών Αιτιατική (3) του μανδύα (2)τους καρχαρίες τον φύλακα (3)των κτηματιών τους μήνεςτον κανόνα ο λοχίαςο χειμώνας τους χειμώνεςτον πευκώνα των μηνώντων κοράκων τον ελαιώναοι πίνακες ο κρατήρας

4

Ονοματεπώνυμο:_______________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. 1. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ρημάτων:

εγώ εργάζ_______ εμείς βάφουμ___ εσύ ανέβ_________ εσείς γνωρίζ_____ αυτός απλών______ αυτοί χτενίζοντ___

2.Nα βάλετε τα άρθρα και τις καταλήξεις που λείπουν : το αλεύρ_ η φων___ σωλήνες __ βροχήςο αγοραστ__ των κυνηγ____ αγώνων __ ουρανοίτο βράδ__ ο δρόμ__ 3.Να γράψετε τον Αόριστο των παρακάτω ρημάτων: Ενεστώτας Αόριστος

(μια πράξη που γίνεται τώρα) (μια πράξη που έγινε χθες, μια φορά) εγώ έρχομαι εσύ απλώνειςαυτός κατεβαίνει εμείς χωρίζουμε εσείς βγαίνετε αυτοί βλέπουν

5

Ονοματεπώνυμο:_____________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε τη λέξη που ταιριάζει: (γράφει, τάξης, αγόρι, μαθητής, καθαρά) Ο Κώστας είναι μικρό ______________.Είναι _____________ της Τρίτης________.Διαβάζει και ______________τακτικά.Τα βιβλία και τα τετράδια του είναι_________.

2. 1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με ένα ρήμα που ταιριάζει:

Ο γεωργός_____________.Το νερό _____________.Ο μαθητής ____________.Ο χτίστης _____________.

3. 2. Να χωρίσετε τις παρακάτω λέξεις σε ουσιαστικά επίθετα και ρήματα:

(θρανίο, ποτίζω, λεπτός, μαθητής, συζητώ, όμορφος, μπαίνω, αγελάδα, μαύρος, μένω, λεμόνια, νόστιμος ) Ουσιαστικά Επίθετα Ρήματα________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________

6

Ονοματεπώνυμο:___________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε τη λέξη που ταιριάζει: (γράφει, τάξης, αγόρι, μαθητής, καθαρά) Ο Κώστας είναι μικρό ______________.Είναι _____________ της Τρίτης________.Διαβάζει και ______________τακτικά.Τα βιβλία και τα τετράδια του είναι_________. 2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με ένα ρήμα που ταιριάζει: Ο γεωργός_____________.Το νερό _____________.Ο μαθητής ____________.Ο χτίστης _____________. 3. Να χωρίσετε τις παρακάτω λέξεις σε ουσιαστικά επίθετα και ρήματα: (θρανίο, ποτίζω, λεπτός, μαθητής, συζητώ, όμορφος, μπαίνω, αγελάδα, μαύρος, μένω, λεμόνια, νόστιμος ) Ουσιαστικά Επίθετα Ρήματα________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________________________ ______________ ______________

7

Ονοματεπώνυμο:______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να σκεφτείτε και να γράψετε ένα ουσιαστικό από τα παρακάτω ρήματα: καρφώνω - καρφίπαίζω - ____________δικάζω -_____________απαντώ -_____________ψαρεύω -_____________δακρύζω -_____________ζεσταίνω -_____________ 2. Να γράψετε στον Πληθυντικό αριθμό τα ουσιαστικά:

ο άγγελος - _____________η χαρά -_____________η αδερφή -_____________ο βάτραχος -_____________το μαντήλι -_____________ο ώμος -_____________

3. Να γράψετε τις προτάσεις στον Ενικό αριθμό: Τα αρνιά χοροπηδούν στα λιβάδια.____________________________________________Οι καναπέδες είναι πολύ μικροί._____________________________________________Μέσα στα κλουβιά είναι κλεισμένα τα καναρίνια._____________________________________________

8

Ονοματεπώνυμο:________________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. 1. Να σκεφτείτε και να γράψετε ένα ουσιαστικό από τα παρακάτω ρήματα:

καρφώνω - καρφίπαίζω - ____________δικάζω -_____________απαντώ -_____________ψαρεύω -_____________δακρύζω -_____________ζεσταίνω -_____________

2.Να γράψετε στον Πληθυντικό αριθμό τα ουσιαστικά: ο άγγελος - _____________η χαρά -_____________η αδερφή -_____________ο βάτραχος -_____________το μαντήλι -_____________ο ώμος -_____________ 2. 2. Να γράψετε τις προτάσεις στον Ενικό αριθμό:

Τα αρνιά χοροπηδούν στα λιβάδια.____________________________________________Οι καρέκλες είναι πολύ μικρές._____________________________________________Οι μαθητές διαβάζουν και γράφουν._____________________________________________

9

Ονοματεπώνυμο:______________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. 1. Να ξαναγράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά βάζοντας

μπροστά το κατάλληλο άρθρο: (οδηγός, περιστέρι αδελφή, ήλιος, αυτοκίνητο, αυλή)__________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________

2. 2. Να βάλετε τα παρακάτω ουσιαστικά στη σωστή στήλη:

(το κρεβάτι, ο εργάτης, το πλοίο, η μητέρα, ο αρχηγός, το καναρίνι, η αλεπού, ο παππούς, η τσάντα) Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα 3.Να βάλετε στα κενά ι , η ή οι: η στροφ_ η μουσικ_το σχοιν_ οι άγγελ__οι δρόμ__ το ταξίδ__

10

Ονοματεπώνυμο:____________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Κλίνω τον Ενεστώτα, Παρατατικό και Αόριστο του ρήματος δανείζω: Ενεστώτας Παρατατικός ΑόριστοςΕγώ Εσύ Αυτός Εμείς Εσείς Αυτοί 2. Γράφω δίπλα σε κάθε ουσιαστικό την πτώση και τον αριθμό που ανήκει: παράδειγμα: οι γεωργοί = Ονομαστική πληθυντικού της μέλισσας τα άλογα των δρόμων τις φωνές του πλοίου τους γεωργούς τον παππού

Άσκηση για το τετράδιο

3. Κλίνω τη φράση ο μεγάλος δρόμος, στον Ενικό και Πληθυντικό αριθμό.

11

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Nα βάλετε τα άρθρα (της για τον ενικό και τις, στις για τον πληθυντικό): Η ζώνη ____ φούστας .Μη χτυπάτε δυνατά ___ πόρτες.Τα παγκάκια ___ πλατείας είναι ξύλινα.Αφήστε τα πράγματα πάνω ________ καρέκλες. 2.Να γράψετε τη γενική Ενικού και Πληθυντικού: Ονομαστική Ενικού Γενική Ενικού Γενική Πληθυντικούο μαθητής του μαθητή των μαθητώνο νικητής ο αγοραστής ο αετός ο καιρός ο πελαργός

3. Να γράψετε τις μετοχές των ρημάτων : Ενεργητική φωνή Παθητική φωνήχτυπώ χτυπώντας χτυπημένος,η,ο.νικώ πεινώ σταματώ κερδίζω κερδίζοντας κερδισμένος,η,ο.γυρίζω ανάβω πληρώνω

12

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Σκέψου και γράψε πως λέγεται αυτός που: κολυμπά: ________________________προπονεί:_________________________καλλιεργεί:________________________ζυμώνει:__________________________ 2. Να γράψετε στον Ενικό αριθμό τις προτάσεις: Βλέπουμε απ’ τα παράθυρά μας τους διαβάτες._________________________________________Τα ρούχα των ναυτών είναι άσπρα._________________________________________Τα χέρια των τιμονιέρηδων κρατούν γερά το τιμόνι.__________________________________________ 3. Να κλίσετε το ουσιαστικό «ο βαρκάρης»: Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟνομαστική ο βαρκάρης οι βαρκάρηδεςΓενική

Αιτιατική

Κλητική

13

Ονοματέπωνυμο: _________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Συλλάβισε τις παρακάτω λέξεις όπως στο παράδειγμα: δίσκοςàδί-σκος εχθρικός àάνθος à Δεκέμβριοςàπέτρα à ρυθμός à έφτασαà εχθρός à συμμαθητήςà γράμμα à 2. Μεταφέρω από τον Ενικό στον Πληθυντικό τις προτάσεις:Το νερό της λίμνης δεν είναι πόσιμο.___________________________________________Ο άνθρωπος δοκιμάζει στη ζωή του τη λύπη και την ανάγκη.__________________________________________________ 3. Βάζω το ένα από τα δύο ουσιαστικά στη γενική Πληθυντικού:δίχτυα-ψαράς àτα δίχτυα των ψαράδωνμαγαζιά-γαλατάςàράσα- παπάς àύφασμα-καναπέςà 4. Βάζω της ή τις στις παρακάτω προτάσεις:Τα καμώματα ____ μαϊμούς.Το φόρεμα____ μαμάς.Αγαπάμε ___ μαμάδες.Γελάμε με ___ μαϊμούδες.Η ουρά___ αλεπούς.

14

5. Βάζω (τον) ή (των) στις παρακάτω προτάσεις: Η δουλειά ___ γεωργών είναι κουραστική.Αγαπώ πολύ ___ παππού μου.Φροντίζω ___ τον κήπο μου. Τα λουλούδια ___ κήπων, μυρίζουν όμορφα. 6. Συμπληρώνω με προσοχή τα άρθρα που λείπουν: _ μαθητής _ φοιτητής _ άνθρωπος_ αγρότης _ κήπων _ τέχνης_ φωλιάς _ αυλής _ τάξεων_ επιστημών _ αγρών _ βιβλίων_ παιδιού _ δάσους _ παραμυθιού_ κρέας _ παιχνίδι _ αιώνα 7. Συμπληρώνω τις καταλήξεις των ρημάτων (-τε ή ται): (Εσείς) Ποτίζετ__ κήπο.(Αυτό) Το σκοινί γράφετ__ με γιώτα.(Εσείς) Παίζετ__ με τη μπάλα.(Αυτός) Γυμνάζετ__ μόνος του.( Εσείς) Διορθών__ τα λάθη σας. 8. Γράψτε το υπογραμμισμένο ρήμα στη μετοχή Ενεστώτα σε –οντας ή ώντας, όπως στο παράδειγμα: Συνέχισε κι έλεγε à Συνέχισε λέγονταςΈλεγε και γελούσεà Περπατούσε και καμάρωνεàΚουράστηκε ενώ περίμενεàΣκοτώθηκε ενώ πολεμούσεà

15

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τον Παρατατικό και τον Αόριστο:Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστοςεγώ κλειδώνω

εγώ αφήνω

εγώ κλείνω

εγώ γυρίζω

εγώ πλένω

2.Να γράψετε τις φράσεις στον αντίθετο αριθμό:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟ τίμιος άνθρωπος Οι δυνατές βροχέςΗ σκοτεινή αποθήκη Οι τακτικοί μαθητέςΟ πέτρινος τοίχος Τα άσπρα περιστέρια

3. Να γράψετε την Ονομαστική και Γενική Πληθυντικού: Ονομαστική Ενικού

Ονομαστική Πληθυντικού

Γενική Πληθυντικού

ο άντρας οι τωνο εργάτης οι τωνο μανάβης οι τωνο ήρωας οι τωνο νοικοκύρης οι τωνο τιμονιέρης οι τωνο τραυματίας οι των

16

Ονοματεπώνυμο: __________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις προσωπικές αντωνυμίες: (εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί) ________ είστε καλά παιδιά.________ έγραψαν ωραίες εκθέσεις.________ καθόμαστε ήσυχα.Μέχρι να τελειώσω_____ την Γραμματική μου_______διάβασε την Ορθογραφία σου και ______ να γράψει την Αριθμητική του. 2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις προσωπικές αντωνυμίες: ________ τραγουδάει κι _________ χορεύεις.________τελείωσε το κέντημα της.________ γράφουμε και _________ διαβάζετε.________ μιλάω και _________ ακούς. 3. Να αντικαταστήσετε τα ονόματα με τις προσωπικές αντωνυμίες: (αυτό, αυτές, αυτοί, αυτή, αυτός, αυτά) Το πλοίο σαλπάρει.àΑυτό σαλπάρει Η δασκάλα γράφει.à Ο Πέτρος παίζει με τη μπάλα του.à Η Καίτη και η Μαρία ζωγραφίζουν.à Οι σπίνοι και οι καρδερίνες κελαηδούν.à

17

Ονοματεπώνυμο: _________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε τα οριστικά άρθρα στις προτάσεις: __ γάτα κυνηγάει __ ποντίκια.__ νερό __ πηγής είναι δροσερό.__ κούκλες είναι __ καλύτερο παιχνίδι __ κοριτσιών.__ Κώστας και __ Νίτσα είναι __ καλύτεροι φίλοι μου. 2. Να βάλετε τα αόριστα άρθρα ένας, μία, ένα: Ήρθε στο σχολείο μας ___ κύριος.___ φορά κι έναν καιρό.Φώναξε ___ παιδί στο γραφείο.Με περιμένει ____ φίλη μου. 3. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις αόριστες αντωνυμίες: (κάθε, μερικά, κάποιος, κάτι, τίποτε, κανείς, άλλος) Έκανα ________ ψώνια χτες.Στο δρόμο θα έγινε ________ και μαζεύτηκε πολύς κόσμος.Δεν κάνω ________ χωρίς να ρωτήσω τους γονείς μου.Ο ________ άνθρωπος έχει το δικό του όνομα.Ήρθε ________ και σε ζήτησε.Που είναι ο ________ ;Μέσα στην τάξη δεν πρέπει να μιλάει ________.

18

Ονοματεπώνυμο: _______________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να ξαναγράψετε το ρήμα κάθε πρότασης με το εγώ: Ο ήλιος βασιλεύει. Εγώ βασιλεύω.

Τα παιδιά κοιμούνται. Το μάθημα αρχίζει. Η Μαρία ετοιμάζεται. Ο Βαγγέλης φοβάται. Η μαμά συγχωρεί. Τα παιδιά παραπονιούνται. Η φωτιά δυναμώνει.

2. Να βάλετε τις καταλήξεις στα ρήματα των προτάσεων: Εγώ ονειρεύ___ να κάν___ ένα ταξίδι.Ότι μαθαίν___ δεν το ξεχν___.Εγώ στενοχωριέ όταν απαντώ λάθος.Μόλις σηκωθ___, ντύνομ___, πλέν___ και πίν___ το γάλα μου. 3. Να ξαναγράψετε τα ρήματα όπως στο παράδειγμα: δανείζομαι: δανείζω μπλέκω: μπλέκομαιστολίζομαι:_________ καρφώνω:_________εξετάζομαι:_________ διορθώνω:_________γράφομαι:__________ σηκώνω:__________φυλάγομαι:_________ πείθω:____________σπρώχνομαι:________ γυμνάζω:__________

19

Ονοματεπώνυμο: ________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να σχηματίσετε φράσεις βάζοντας το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική του ενικού:η πόρτα - το σπίτι àη πόρτα του σπιτιούτα κλαδιά-η λεμονιά àη εποχή-ο τρύγος àοι φλόγες-η φωτιά àο δάσκαλος –η τάξη àτο ποντίκι –ο υπολογιστήςà 2. Να γράψετε στον Ενικό αριθμό τις προτάσεις:Τα παιδιά βλέπουν τα χελιδόνια, που πετούν στον αέρα.

Στους δρόμους ακούγονται οι φωνές των εργατών που πηγαίνουν στις δουλειές τους. __________________________________________________ 3. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τα ουσιαστικά που ταιριάζουν (η εκκλησία, η θάλασσα, το δάσος, ο κηπουρός) _______________ πότισε χθες το περιβόλι_______________ φουρτουνιάζει το χειμώνα_______________ είναι το σπίτι του Θεού_______________ είναι κατοικία των ζώων και των πουλιών.

20

4. 4. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ρημάτων –τε, -ται ή –νται: Αυτή η λέξη δε γράφε___ έτσι.Οι γονείς του Γιάννη εργάζο___ σε εργοστάσιο.Να παίζε___ αγαπημένοι και όχι συνέχεια να μαλώνε___.Χτίζε___ ένα ωραίο σπίτι, απέναντι από το δικό μου. 5. 5. Να βάλετε δίπλα σε κάθε ουσιαστικό ένα επίθετο

που να ταιριάζει:________________ κήπος________________ νύχτα________________ παραμύθι________________ φωτιά________________λεωφορείο

6. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις αόριστες αντωνυμίες που ταιριάζουν: (κάτι, καθένας, κάποιο, μερικά) ______________ έλεγε τη γνώμη του. Αυτός κρύβει ___________ μυστικό. ____________ είπε, αλλά δεν το άκουσα. Αγόρασα _____________ βιβλία χτες το απόγευμα.

21

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε τις καταλήξεις στις παροιμίες: Ο κλέφτ__ και ο ψεύτ__ τον πρώτο χρόν__ χαίρετ__.Ο άνθρωπ__ που βιάζετ__ γερνά γρήγορα.Ο τεχνίτ__ δεν πεινάει κι αν πεινάσ__ δεν πεθαίν__. 2. Να ζευγαρώσετε τις λέξεις με αντίθετη σημασία: γλυκός λυπημένος μακρινός ησυχία χαρούμενος πικρός θόρυβος κοντινός τυχερός σπάταλος σκλαβιά κρύο οικονόμος άτυχος ζέστη ελευθερία 3. Να γράψετε τα ουσιαστικά στη γενική: Ονομαστική Ενικού Γενική Ενικού Γενική Πληθυντικούο εργάτης

το φυτό

ο ψαράς

η φωνή

ο κάμπος

η τέχνη

το ποτάμι

22

Ονοματεπώνυμο:___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε το οριστικό άρθρο: ________ αρχηγού _______ χώρες________ γυναίκες _______ εχθρούς________ φυλακής _______ δρόμων________ βάρκες _______ θάλασσας________ φίλοι _______ πόλεμοι 2. Μπροστά από κάθε ουσιαστικό να βάλετε ένα επίθετο που να ταιριάζει: __________ δέντρα __________ κήπος __________ γεωργοί __________ ποτάμι __________ δάσος __________ ερώτηση 3. Να γράψετε στον αντίθετο αριθμό τα ρήματα: εγώ ψήνω εμείς ________________ εσύ εργάζεσαι ______________________ αυτός ποτίζει ______________________ _________________ εμείς βγαίνουμε _________________ εσείς κάθεστε _________________ αυτοί θεραπεύονται εγώ σκαρφαλώνω _____________________ εσύ αποκρίνεσαι _____________________

23

Ονοματεπώνυμο:_____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν: Έφτασ__ λοιπόν η στιγμ__ που έπρεπε να προετοιμαστούμ__ και να φύγουμ__ για το χωρι__ του πατέρα μου. Με πόση χαρά φαντάζομ__ τη στιγμ__ που το αυτοκίνητ__ μας θα ανεβαίν__ τους ανηφορ_κούς δρόμους του χωριού. Θα ξεκουραστούμ_ για λ_γες μέρες και θα ξεχάσουμ__ το νέφος, το σχολείο και κάθε άλλη καθημεριν__ ασχολ_α μας. 2. Να μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού τις παρακάτω φράσεις: του τυχερού αριθμού των_________________________ το αθλητικό παπούτσι τα _________________________ της λυμένης άσκησης ____________________________ την κουραστική ημέρα ____________________________το μαθητικό έργο ____________________________το διάσημο ζωγράφο ____________________________η φωτεινή αίθουσα ____________________________ 3. Να συμπληρώσετε δίπλα όπως στο παράδειγμα: Ενεστώτας Αόριστος(εγώ) βλέπω και γράφω έτρεξα και έπαιξα(εσύ) βλέπεις και γράφεις ____________________(αυτός) ________________ ____________________(εμείς) ________________ ____________________(εσείς) ________________ ____________________(αυτοί) ________________ ____________________

24

Ονοματεπώνυμο : ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να γράψετε τις φράσεις στον Πληθυντικό αριθμό: Αυτός ο μαθητής είναι απασχολημένος.____________________________________________Εκείνος ο ζωγράφος είναι διάσημος στη χώρα του.____________________________________________Ο μόχθος του εργάτη είναι μεγάλος.____________________________________________ 2. Να γράψετε τον Ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων:εγώ έβαλα ______________________εγώ βρήκα ______________________εγώ είδα _______________________εγώ έκλεισα _______________________εγώ έπεσα _______________________εγώ έπλυνα _______________________εγώ μάλωσα _______________________ 3. Να βρείτε και να χωρίσετε τα υποκείμενα, τα ρήματα, τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των προτάσεων: Η Πάρνηθα είναι βουνό.Το άλογο είναι ζώο.Ο κηπουρός φυτεύει δέντρα.Το νερό ήταν κρύο.Η μητέρα πλένει τα παράθυρα. Υποκείμενα Ρήματα Αντικείμενα Κατηγορούμενα

25

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε το άρθρο που λείπει μπροστά από τα παρακάτω ουσιαστικά: __ παππούς __ γιαγιά __ μάθημα__ γραφείο __ μέλισσες __ πηγής__ λουλουδιών __ στυλούς __ καπνό__ χρόνου __ βράχων __ χαρές__ αγρότη __ ουρανών __ πόδια 2. Να συμπληρώσετε στις παρακάτω προτάσεις το αόριστο άρθρο που λείπει: ___ ηλιόλουστο πρωινό πήγαμε ___ εκδρομή στον Προφήτη Ηλία του χωριού.Δίπλα σε ___ χωράφι, είδαμε ___καλύβα κι ___ παλιό σπίτι. 3. Οι παρακάτω λέξεις είναι ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα. Να τα ξεχωρίσετε και να τα βάλετε στην κανονική τους στήλη. (μαθητής, τρέχω, χαμηλός, γενναίος, χτενίζομαι, θρανίο, ψάρι, κλειδώνω, ξακουστή)

ουσιαστικά επίθετα ρήματα

26

Ονοματεπώνυμο: ________________________________

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με την προσωπική αντωνυμία που λείπει: Ενώ ______ προαπαθούσα να τον καθησυχάσω ______ περισσότερο τον εκνεύριζες με τα λόγια σου. ______ που ξέρεις τα πολλά κι ο νους σου κατεβάζει.______ του είπα να μείνει, αλλά ______ έφυγε. 2. Να βάλετε τις δεικτικές αντωνυμίες που ταιριάζουν: (εκείνα, αυτός, τόσο, τούτο, τέτοια).__________ είναι το βιβλίο μου.__________ ο κύριος είναι γείτονας μου.__________ τα χρόνια η ζωή ήταν πιο ξένοιαστη.__________ θέλω ακόμα, για να τελειώσω τη δαντέλα.__________ γερά υφάσματα δεν έχω ξαναδεί. 3. Στις παρακάτω προτάσεις να ξεχωρίσετε τις προσωπικές, τις αόριστες, τις δεικτικές και τις ερωτηματικές αντωνυμίες: Πόσα τετράδια αγόρασες;Αυτή καθαρίζει την αυλή.Ήρθε κάποιος και σε ζήτησε.Εκείνο το βουνό είναι η Πεντέλη.Ένας μαθητής παίζει στην αυλή.Με ποιο πλοίο θα ταξιδέψεις;Εμένα μαθαίνει αγγλικά η δασκάλα.Σε τέτοιους δρόμους πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός. Προσωπικές Αόριστες Δεικτικές Ερωτηματικές

27

Ονοματεπώνυμο: ___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να βάλετε ό,τι λείπει: Όταν αρχ __σουν __ βροχές και τα πρ__τα κρύα του φθινοπ__ρου, τα χελ__ δόνια ετοιμάζ __ντ__ για το μακριν__ τους ταξίδ__. Έμ__ναν μαζί μας όλ__ τ__ άνοιξη και όλ__ το καλοκ__ρι και μας χάρ__σαν τα γλυκά τους τιτιβίσματα τ__ υγεία και τ__ χαρά. 2. Να βάλετε τις καταλήξεις –ται (για τον Ενικό) ή –τε (για τον Πληθυντικό) Εσείς δουλεύε___ και αυτός κάθε___.Να δένε___ καλά τα κορδόνια σας.Μήπως ξέρε___ πώς γράφεται η λέξη «στάχυ»;Πρέπει ν’ ακού___ και να σέβεσ___ τη δασκάλα σας.Όταν έρχε___ κάποιος στην τάξη πρέπει όλοι οι μαθητές να σηκωνοω___ όρθιοι. 3. Να γράψετε τα ρήματα στην Ενεργητική και Παθητική φωνή. Ενεργητική φωνή Παθητική φωνήΕγώ έλουσα εγώ λούζω εγώ λούζομαιΕγώ πλήρωσα

Εγώ έλυσα

Εγώ χάριζα

Εγώ έδενα

Εγώ έγραψα

Εγώ τρύπησα εγώ τρυπώ εγώ τρυπιέμαιΕγώ κράτησα

Εγώ ρώτησα

28

Ονοματεπώνυμο: ___________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Συμπλήρωσε τα κενά των προτάσεων με τις λέξεις της παρένθεσης στη σωστή πτώση και αριθμό.(καλοκαίρι, χειμώνας, γεωργός, εισπράκτορας, μαθητής, εργάτης) Ο _______________ διαβάζει και γράφει.Οι_______________εργάζονται στα εργοστάσια.Ο _______________ εισπράττει χρήματα.Το ______________έχουμε πολλά κρύα.Το ______________ είναι ζεστό.Οι ______________ οργώνουν και σπέρνουν τα χωράφια. 2. Να βάλεις τα ονόματα που είναι σε παρένθεση στη σωστή πτώση: Η Ελένη κάνει παρέα με _________________ (η Κλειώ).Το χρώμα _________________ (το δωμάτιο) είναι λευκό.Το νερό __________________(η θάλασσα) είναι αλμυρό.Το όνομα ________________ (η γιαγιά) μου είναι Βάσω. 3. Γράψε τα παρακάτω ουσιαστικά στην ονομαστική Ενικού: του χωριού ____________ των χωρικών ____________οι πλατείες ____________ τις γιορτές ____________τη ζωή ____________ τον αμπελώνα ____________

29

4. Από τα παρακάτω ουσιαστικά, να γράψεις ρήματα: κλείσιμο ____________ τραγούδι ____________μυρωδιά ____________ γιορτή ____________άνθος ____________ αγορά ____________ 5. Να κλίνετε το ρήμα «χάνω» στον Ενεστώτα της Ενεργητικής και Παθητικής φωνής: εγώ χάνω εγώ χάνομαιεσύ εσύ

αυτός αυτός

εμείς εμείς

εσείς εσείς

αυτοί αυτός

30

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Συμπληρώνω τα ρήματα όπως στο παράδειγμα: (εγώ) στήνομαι (εγώ) αστειεύο__(εμείς) στρώνουμ__ (εσύ) φυλάγε___(αυτός) σηκώνε___ (αυτός) διορθώνε___(εσύ) ονομάζε___ (εμείς) βυθίζου___(εσείς) λύνε___ (εσείς) κυλιέσ__(εμείς) προσέχου__ (εσύ) στολίζε___(αυτός) ετοιμάζε__ (εμείς) τρέχου__ 2. Από τις παρακάτω λέξεις φτιάχνω ρήματα, όπως στο παράδειγμα: κρύοàκρυώνω κλάδεμαà___________πληγήà__________ κατακλυσμόςà__________σφραγίδαà_________ κλειδίà__________δροσιάà___________ διπλόςà__________άθροισμαà__________ πάχοςà__________φύτεμαà__________ ζέστηà__________αφρόςà__________ γκρεμόςà__________ 3. Συμπληρώνω όπως στο παράδειγμα: (εγώ) κάθομαι και γράφω σηκώνομαι και πηγαίνω(εσύ) κάθεσαι και γράφεις _____________________(αυτός) ________________ _____________________(εμείς) ________________ _____________________(εσείς) ________________ _____________________(αυτοί) ________________ _____________________

31

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Nα κάνετε χρονική αντικατάσταση τα παρακάτω ρήματα: Ενεστώτας εγώ αντικρύζω εγώ διορθώνωΠαρατατικός

Εξακολ. Μέλλ.

Αόριστος

Στιγμ. Μέλ.

Παρακείμενος

Υπερσυντέλικος

Συντελ. Μέλ.

2. Τις παρακάτω λέξεις να τις ξεχωρίσετε και να τις γράψετε στη στήλη όπου πρέπει:(εγώ, παίρνω, τελευταίος, αηδόνι, κανένας, φαίνομαι, Έλληνας, τούτος, ποια, αλυσίδα, κανόνι,δακρύζω)

Ρήματα Ουσιαστικά Αντωνυμίες 3. Να γράψετε τις προτάσεις στον Ενικό αριθμό: Οι μαθητές ετοιμάζουν τα μαθήματά τους_____________________________________________Οι αθλητές γυμνάζονται καθημερινά._____________________________________________Οι μηχανικοί διορθώνουν τις μηχανές._____________________________________________

32

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τη γενική Ενικού και Πληθυντικού: Γενική Ενικού Γενική ΠληθυντικούΟ στρατιώτης

Ο αγώνας

Ο έμπορος

Η γραμμή

Η μέλισσα

Το πεύκο

Το πρόσωπο

2. Από τις παρακάτω λέξεις να σχηματίσετε ρήματα σε -εύω ή -αίνω: κλάδεμα_____________ βαρύς___________μαθητής______________ ταξίδι___________πλύσιμο______________ κλέφτης_________ 3. Να σχηματίσετε προτάσεις με τα παρακάτω ρήματα: έκλεισε:_________________________________________αρχίζει:__________________________________________μαζεύω:__________________________________________

4. Να γράψετε 4 οξύτονα, 4 παροξύτονα και 4 προπαροξύτονα ουσιαστικά: Οξύτονα: καφές,___________________________________Παροξύτονα: στέγη,________________________________Προπαροξύτονα: είδηση,____________________________

33

Ονοματεπώνυμο : _______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να συμπληρώσετε ότι λείπει: Η 28η Οκτ__βρίου είναι μια ιστορικ__ μέρα για τ__ πατρ__δα μας. Είναι μια μ__ρα γεμάτ__ δόξα. Το 1940 όλ__ η __λλάδα ξεσηκώθ__κε στο πόδ__ και είπ__ το “ΌΧΙ” στους εχθρούς μας, τους Ιταλούς, που __ρθαν, να μας πάρουν τ__ όμορφ__ πατρ__δα μας. 2. Να βάλετε σε ομάδες τις λέξεις:(προτιμώ, αρκετά, φαρδύς, κουνέλι, πίσω, γυάλινος, παράθυρο, φαίνομαι, χρήσιμη, έξω, κυλώ, μανταρίνι).

Ουσιαστικά Ρήματα Επίθετα Επιρρήματα

3. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω λέξεις, βάζοντας όπου πρέπει το αρχικό γράμμα κεφαλαίο: έλληνας, εθνική τράπεζα, πατέρας, αγγλίδα, ακρόπολη, πιτσιρίκος, υπάλληλος, ιωάννινα, πολεμικό μουσείο, η ιστορία (τίτλος βιβλίου), δελφοί, εθνική πινακοθήκη, τετράδιο, αίσωπος, πωλήτρια._____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

34

Περιεχόμενα Γ΄ Δημοτικούσελ 31 - 60

31 Απόστροφος μες, μέσ’32 Αιτιατική ενικού-πληθυντικού, κύρια ονόματα33 Μέρες-μήνες, ενικός-πληθυντικός34 Παύλα-ερωτηματικό-τελεία, αόριστο άρθρο, αόριστη αντωνυμία35 Αφαίρεση, αποκοπή, έκθλιψη36 Ουσιαστικά37 Πώς γράφω ένα γράμμα38 Έκθλιψη-αφαίρεση-αποκοπή, κύρια – κοινά39 Το ή τον, τη ή την, παύλα-τελεία-ερωτηματικό-ενωτικό40 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων, Σύνθετες λέξεις41 Υποκοριστικά-μεγενθυντικά42 Διάκριση ουσιαστικού, ρήματος, επιθέτου, αντίθετες λέξεις43 Οικογένειες λέξεων44 Παραγωγή ρημάτων από ουσιαστικά45 Κλίση ουσιαστικών, σημεία στίξης46 Επίθετα, μετοχές παθητικής φωνής47 Ρήματα, επίθετα, ενικός – πληθυντικός48 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων49 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων, σύνθεση προτάσεων

Ασκήσεις Επανάληψης 50 Κλίση ουσιαστικών-σημεία στίξης51 Δεικτικές αντωνυμίες – συλλαβισμός, ρήματα52 Άρθρα, ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα53 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων54 Ρήματα, ενικός-πληθυντικός, σύνθετες λέξεις55 Ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, Χρονική αντικατάσταση,

υποκοριστικά56 Ρήματα57 Χρονική αντικατάσταση ρημάτων 58 Παραγωγή ουσιαστικών, πληθυντικός ουσιαστικών, ενικός

πληθυντικός.59 Άρθρο, γένη ουσιαστικού, καταλήξεις ουσιαστικών60 Ρήματα παρατατικός-αόριστος, επίθετα, υποκείμενα

35





http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/grafdaskalou/fila%20ergasias/glossa%20c/epanal%20grammatiki/C67.htm




























Ονοματεπώνυμο: ___________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Συμπληρώνω, γράφοντας τις λέξεις της παρένθεσης με απόστροφο:(τα, με, σε, τα, τα, για, του, από, να, θα)____ όλα ___ αστέρια ___ ουρανού, αυτό λάμπει περισσότερο.Πήρε μερικά και __ άλλα ___ άφησε.__ είδε να έρχομαι ___ εσένα, ενώ ξεκίνησα __ αλλού.Μόλις __ ανεβείτε, __ αρχίσετε το διάβασμα. 2. Συμπληρώνω τις προτάσεις, όπως στο παράδειγμα: (είναι) Που ’ναι το βιβλίο μου;(είπε, έρθει) Μου ____ πως θα______.(έφερε) Αυτό μου το ____ ο Κώστας.(είμαστε) Εδώ θα _____ όλο το απόγευμα.(ήθελα) Θα _______ να σε δω.(είσαι, έκοψες) Εσύ _______ , που μου κοψες το φύλλο; 3. Αντί για μέσα γράφω μες ή μέσ’ : Κάθεται ______στη μέση και ενοχλεί.Κάτι ακούγεται______ απ’ το κουτί.______ στη φασαρία, Δε σε πρόσεξα.Βγήκε και κάτι καλό ____ από τη φασαρία.Στο εύχομαι _______από την καρδιά μου.Εδώ στην Αθήνα ζούμε _____ στο άγχος και _____ στη ρουτίνα.

36

Ονοματεπώνυμο: _______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη λέξη: (απέραντη, καταγάλανο,γαλαζοπράσινη, χρυσαφένιες, μακρινά)Ο ήλιος από τον______________ ουρανό σκορπίζει τις _____________του ακτίνες στην ___________ πλάση.Η______________ θάλασσα στέλνει τα καράβια για _____________ ταξίδια. 2. Να γράψετε την Αιτιατική Ενικού {το(ν), τη(ν), το} και την Αιτιατική Πληθυντικού (τους, τις, τα ) : Αιτιατική Ενικού Αιτιατική Πληθυντικούο δρόμος

ο δήμαρχος

ο καφές

ο άνεμος

η φωλιά

η ανάγκη

η πατρίδα

το σύννεφο

το ψωμί

3. Να αντιγράψεις τις παρακάτω προτάσεις και να βάλεις κεφαλαία γράμματα όπου χρειάζονται :

η πατρίδα μας η ελλάδα έχει μεγαλύτερες πόλεις την αθήνα και τη θεσσαλονίκη.__________________________________________________________________________________________________τα σχολεία ανοίγουν το σεπτέμβριο και κλείνουν τον ιούνιο.__________________________________________________________________________________________________

37

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε την προηγούμενη και την επόμενη μέρα: _____________ Δευτέρα ________________________ Τετάρτη_________________________ Σάββατο________________________ Πέμπτη ____________ 2. Να γράψετε τον προηγούμενο και τον επόμενο μήνα: _____________ Φεβρουάριος _________________________ Μάιος _________________________ Άυγουστος _________________________ Νοέμβριος _________________________ Ιούνιος ____________ 3. Να γράψετε στον Ενικό αριθμό τις προτάσεις: Τα πουλάκια γύρισαν στις φωλιές τους.__________________________________________________Οι εργάτες είναι πάρα πολύ κουρασμένοι.___________________________________________________Οι ακροβάτες ξετρέλαναν τα παιδιά με τα νούμερα τους.___________________________________________________Δώσαμε τις εφημερίδες στους φίλους μας.___________________________________________________

38

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε τα αόριστα άρθρα ένας, μια, ένα: Με περιμένει________ φίλος μου.____ απ’ αυτές τις μέρες, θα πάμε εκδρομή.Είδα _____ ωραίο άλογο.____ νύχτα που ’χε πανσέληνο, καθόμουν στο μπαλκόνι. 2. Να βάλετε παύλα, ερωτηματικό και τελεία όπου πρέπει: Καλημέρα Πού είναι η Μαρία Οπου να ’ναι σηκώνεται Μπορώ να την περιμένω Ναι, μπορείς Ευχαριστώ πολύ 3. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τις αόριστες αντωνυμίες της παρένθεσης.(μερικοί, κάτι, κάποιον, κανείς, άλλη, τίποτε) Είδα ___________ στο δρόμο που σου έμοιαζε.Δεν μπορώ σήμερα, όμως θα έρθω ________ μέρα.__________ θα έγινε και μαζεύτηκε πολύς κόσμος.Εγώ αστειευόμουν αλλά_______ το πίστεψαν.Δεν τον είδε ________ από μας.Δεν ξέρω _________ γι’ αυτό το θέμα.

39

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Γράψε σε κάθε πρόταση ένα ρήμα που να ταιριάζει: πέφτει βροχή βρέχειέρχεται η νύχτα __________________κάνει την προσευχή του __________________πέφτει χιόνι ___________________ 2. Να γίνει αφαίρεση (θα έχω - θα ’χω) στις λέξεις: που είναι ____________________τα έφερε _____________________να έρθεις _____________________που έχει _____________________ 3. Να γίνει αποκοπή (φώναξέ τους –φώναξ’ τους) στις λέξεις: φέρε το _____________________από το μαγαζί _____________________τύλιξέ τα _____________________γράψε την _____________________ 4. Να γράψετε τις προτάσεις και να κάνετε έκθλιψη (να αφήσεις --ν’ αφήσεις) όπου χρειάζεται: Να ακούς το μεγαλύτερό σου._________________________________________________Να αναπαυτείς λίγο και έπειτα να αρχίσεις τη δουλειά.__________________________________________________Από όλα τα άνθη το ωραιότερο είναι το τριαντάφυλλο.__________________________________________________

40

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να υπογραμμίσετε τα ουσιαστικά των προτάσεων: Στο κτήμα μας υπάρχουν πολλά δέντρα, βερυκοκιές, μηλιές και κυδωνιές. Επίσης έχει φυτέψει η μητέρα μου λαχανικά, κρεμμύδια και μαρούλια. Πολλές φορές βοηθάω τον πατέρα μου στο πότισμα. 2. Να συμπληρώσετε ότι λείπει: Μου αρέσ__ αυτ__ το εξ __φυλλ__.Αυτ__ ασπρίζ __ το φράχτ__.Είν__ ωφέλ__ μο το δώρ__ σου.Τον επισκέπτ__ μαι ταχτ__κά.Αυτ__ δεν είναι καλ__ γείτονες. 3. Να γράψετε τα ουσιαστικά στην Ονομαστική Ενικού (ο,η,το) και Ονομαστική Πληθυντικού (οι, οι, τα):

Ονομαστική Ενικού

Ονομαστική Πληθυντικού

των λαχανόκηπων της εικόνας τους πιτσιρίκους των μαθητών του εξωφύλλου του τζαμιού των ναυτικών τους χρόνους τους πονοκεφάλους

41

Τόπος και ημερομηνία

Μια σειρά κενή Προσφώνηση

Μια σειρά κενήΚεφαλαίο το αρχικό +παράγραφος

Χαιρετισμός Υπογραφή

Η προσφώνηση

Σε συγγενείς και πολύ γνωστούς μπορούμε να γράφουμε: Αγαπητοί μου γονείς, Αγαπητέ μου αδερφέ, Αγαπητή μου θεία και θείε, Αγαπητέ μου Γιώργο, Αγαπητή μου Σοφία, Αγαπητέ κύριε Χρήστο,

Ο χαιρετισμός Κλέινουμε το γράμμα με ένα χαιρετισμό προς τον παραλήπτη.Σε συγγενείς και πολύ γνωστούς μπορούμε να γράφουμε:Σε χαιρετώ με αγάπη, Με πολλή αγάπη, Σε φιλώ, Με εγκάρδια χαιρετίσματα, Με φιλικά χαιρετίσματα

42

Λάρισα, 5 Μαρτίου 20... Αγαπητέ μου Δημήτρη Τώρα που σου γράφω είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Σε χαιρετώ Σωτήρης

Ονοματεπώνυμο: ________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τι έχουν πάθει οι λέξεις, έκθλιψη, αφαίρεση, ή αποκοπή: μ’ αρέσει :___________ κλείστ’ την: ______________το ’δα :___________ τ’ όργανο :_______________γράψτ’ το :___________ του ’πε : _______________να ’γραφα:___________ φώναξ’ τους: _____________ 2. Από τα παρακάτω ουσιαστικά να βρείς και να ξεχωρίσεις τα Κύρια και τα Κοινά. Τα Κύρια πρέπει να τα γράψεις με κεφαλαίο. πρωτοχρονιά, λίμνη, αρχηγός, ελληνίδα, ρόδος, ποτήρι, ηρακλής, θόρυβος, μαραθώνας, αυτοκίνητο, τιμόνι, παρθενώνας.

Κύρια Κοινά

3. Να σχηματίσετε φράσεις βάζοντας το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική πληθυντικού: η τιμή - η εφημερίδαà η τιμή των εφημερίδωντο πότισμα - ο κήποςà _______________________________το ύψος - το δέντρο à________________________________η τσάντα - ο ταχυδρόμοςà _____________________________η συσκευασία - η σταφίδαà ____________________________

43

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε (τον) ή (το), (την) ή (τη) : Μ’ αυτόν ________ καιρό μην ξεχάσεις να φορέσεις ____ ζακέτα σου.Πάρε _____ τσάντα σου και φώναξε ____ Γιώργο.Ο Γιάννης πήρε ____ σωλήνα και πότισε ___ κήπο. 2. Να βάλετε παύλα, κόμμα, τελεία, ερωτηματικό και ενωτικό όπου πρέπει: Πού θα πάτε αύριο το πρωίΘα πάμε με τον αδερφό μου τη μητέρα μου και τον πατέρα μου στο πανηγύρι του Αϊ ΔημήτρηΜε το δικό σας αυτοκίνητοΝαι με το δικό μας Στο γυρισμό θα μαζέψουμε κυκλάμινα μυρτιές ζουμπούλια και κούμαρα 3. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση τα παρακάτω ρήματα:

Ενεργητική φωνήΕνεστώτας Εμείς πηγαίνουμε Αυτός τρυπάΠαρατατικός Εξακολ. Μέλλοντας Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος

44

Ονοματεπώνυμο : ___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ενώνω τις δύο απλές λέξεις και γράφω σύνθετες:όργανο + παίχτης à ______________________________σημαία + στολίζω à ______________________________τριάντα + φύλλο à ______________________________άρχοντας + χωριάτης à ______________________________κατά + σταλάζω à ______________________________πλατύ + σκαλί à ______________________________πίσω + πατώ à _______________________________κόσμος + γυρισμένος à ______________________________ 2. Χωρίζω τις σύνθετες λέξεις σε δύο μέρη όπως στο παράδειγμα: μισοτρύπιος : μισός + Τρύπιοςστενόμακρος: + ηλιοκαμμένος: + καλότυχος: + ανοιχτομάτης: + καλόκαρδη: + 3. Γράφω προτάσεις όπως στο παράδειγμα: Εφέτος θα έχουμε βαρύ χειμώνα.

Εφέτος θα έχουμε βαρυχειμωνιάΑυτό είναι ένα άγριο περιστέρι.___________________________________________________Κλείσε, σε παρακαλώ, την έξω πόρτα.___________________________________________________Μου αρέσει αυτό το άσπρο και μαύρο φόρεμα.___________________________________________________Τραγουδώ σιγά ένα παλιό τραγούδι.___________________________________________________

45

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τα υποκοριστικά των λέξεων σε -άκι, -ίτσα, -ούλα ή -ούλης:αρνί:__________________________δάχτυλο:_______________________κλωστή:_______________________σπίτι:_________________________βρύση:________________________κόρη:_________________________αδερφός:______________________παππούς:______________________ 2. Να γράψετε τα υποκοριστικά και τα μεγεθυντικά: Υποκοριστικά Μεγεθυντικάφωνή πόδι κομμάτι κασόνι 3. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν και μετά να χωρίσετε τις λέξεις σε ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα: φαρδ_ς, κ_νηγός, φ_τίζω, σκοτ_νιάζει, γ_τονας, π_κρή, λ_γίζω, ποτ_ρι, ηρ_ικός, κ_ρός, πλ_γών_ , ακρ_βή.

Ουσιαστικά Ρήματα Επίθετα

46

Ονοματεπώνυμο : _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Συμπληρώνω με το αντίθετο όπως στο παράδειγμα: Αυτό το χωράφι είναι δουλεμένο, το άλλο όμως είναι αδούλευτο. Όλη την ώρα ίδρωνε και ______________.Εσύ είσαι άξιος, εγώ όμως είμαι ___________ γι’ αυτό.Όλη την ώρα καρφώνω και ______________.Το φαγητό δεν είναι βρασμένο ακόμα, είναι __________.Έμπλεξα την κλωστή και δεν μπορώ να την ___________.Το φαγητό έχει αλάτι, η σαλάτα όμως είναι ____________.Ο ένας είναι ήσυχος κι ο άλλος ______________. 2. Γράφω τις αντίθετες λέξεις που αρχίζουν από α- ή από ξε- ή και από τα δύο. κουμπωμένος ξεκούμπωτος ακούμπωτοςσκονίζω

χτενισμένη

δυνατός

νοικιασμένο

γνωστή

φουσκώνω

καρφώνω

ξυρισμένος

μορφωμένος

στρωμένος

47

Ονοματεπώνυμο : ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Γράφω δίπλα σε κάποιο ρήμα, ένα ουσιαστικό που ν’ ανήκει στην ίδια οικογένεια λέξεων: χάνω χάσιμο στολίζω ______________σκάβω _________ κεντώ ______________κλαδεύω _________ οργώνω ______________σκουπίζω _________ σκαλίζω ______________ξυπνώ _________ τρέχω ______________στρώνω _________ ψήνω ______________φορτώνω _________ χτυπώ ______________ 2. Ξαναγράφω καθεμιά πρόταση, χρησιμοποιώντας, αντί για το υπογραμμισμένο ρήμα, ένα ουσιαστικό της ίδιας οικογένειας: Μόλις ήρθε άρχισε να διαβάζει.___________________________________________________Τα παιδιά σταμάτησαν να γράφουν κι άρχισαν να παίζουν.___________________________________________________Η νοικοκυρά σταμάτησε να κεντά κι άρχισε να σκουπίζει.___________________________________________________ 3. Γράφω δίπλα σε κάθε ρήμα, ένα ουσιαστικό που ν’ ανήκει στην ίδια οικογένεια λέξεων: σβήνω ξημερώνω

βάφω δροσίζω

μουδιάζω τηλεφωνώ

απλώνω πηδώ

λιώνω τελειώνω

πλέκω πέφτω

48

Ονοματεπώνυμο : _______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να φτιάξετε ουσιαστικά από τα παρακάτω ρήματα που ν’ ανήκουν στην ίδια οικογένεια:

Ρήματα Ουσιαστικάκερνώ

μαθαίνω

πλένω

ποτίζω

δικάζω

2. Να φτιάξετε ρήματα σε –ίζω, -εύω, ή ώνω που ν’ ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα ουσιαστικά:

Ουσιαστικά Ρήματαφροντίδα

τύπωμα

θυμός

σημάδι

δουλειά

φώτα

κλαδί

3. Να ξαναγράψετε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντί για το υπογραμμισμένο ρήμα ένα ουσιαστικό της ίδιας οικογένειας: Η καθαρίστρια άρχισε να πλέκει._____________________________________________Η Μαρία έμαθε να μαγειρεύει.______________________________________________Εγώ θ’ αρχίσω να κόβω και να ράβω.______________________________________________

49

Ονοματεπώνυμο : _________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να κλίνετε τις παρακάτω φράσεις:

Ενικός αριθμόςΟνομαστική Ο μικρός λόφος Η απέραντη θάλασσαΓενική

Αιτιατική

Κλητική

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική

Γενική

Αιτιατική

Κλητική

2. Να γράψετε στον αντίθετο αριθμό τις φράσεις:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟ άγγελος του ουρανού Οι θόρυβοι των ανέμωνΗ δουλειά του νοικοκύρη Οι αλλαγές των εκπομπών 3. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε τα σημεία της στίξης:α) Από πού έρχεσαιβ) Τι ωραίο βιβλίογ) Τα εγγόνια έλεγαν στον παππού Παππού πες μας μια πολεμική ιστορία Και ο παππούς άρχισε Εκείνα τα χρόνια μήνας Αύγουστος θυμάμαι ξεκινήσαμε θυμάμαι για

50

Ονοματεπώνυμο : ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε στη θέση των υπογραμμισμένων λέξεων ένα επίθετο:Το ποτήρι είναι από κρύσταλλο.Το ποτήρι είναι κρυστάλλινο. Αυτό το ύφασμα είναι από πηλό.____________________________________________Τα σκαλιά είναι από μάρμαρο.____________________________________________ 2. Ν’ αλλάξετε το ουσιαστικό που είναι στην παρένθεση μ’ένα επίθετο όπως στο παράδειγμα: Ο αγώνας (των εργατών) Ο εργατικός αγώνας.Τα έργα (του δήμου ) ______________________Ο κατάλογος ( του τηλεφώνου) ______________________Το πρωινό (της άνοιξης) ______________________Η εκδήλωση (του σχολείου) ______________________ 3. Να γράψετε τις μετοχές που γίνονται από τα ρήματα : ξεραίνω ξεραμένος-η-ο διορθώνω _______________πικραίνω _____________ διπλώνω _______________πεθαίνω _____________ πληρώνω _______________οργώνω _____________ κλαίω _______________δένω _____________ σηκώνω _______________

51

Ονοματεπώνυμο : ___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να βάλετε σε κάθε πρόταση το ρήμα που ταιριάζει: Ο παππούς _______________στην πολυθρόναΟ υδραυλικός ______________ τη βρύση.Χτες _______________ μια έκθεση βιβλίων.Το σπιτάκι της μέλισσας ____________________. 2. Να γράψετε τα τρία γένη των επιθέτων : o σφιχτός ________________ _______________________________ η γκρινιάρα ________________ο ελαφρύς _________________ ______________________________ _________________ το τελευταίο______________ η βυσσινιά ______________________________ _________________ το πλατύ 3. Να γράψετε τις παρακάτω φράσεις στην ίδια πτώση αλλά στον αντίστροφο αριθμό: Ο φτωχός ψαράς Των ώριμων φρούτων Το μεγάλο κέρδος Του δυνατού ανθρώπου Οι κάθετες γραμμές Τους γενναίους στρατιώτες Του μικρού μεγέθους

52

Ονοματεπώνυμο: _____________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να γράψετε τα ρήματα στον Παρατατικό και στον Αόριστο: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος εγώ ξεχωρίζω εσύ μυρίζεις αυτός συναντά εμείς διπλώνουμε εσείς νοικιάζετε αυτοί βλέπουν 2. Ν’ αλλάξετε τις φράσεις που είναι στην παρένθεση μ’ ένα επίθετο και να το γράψετε δίπλα: Ο Κώστας είναι (από τη Σπάρτη) ______________________Η Μαρία είναι (από την Αθήνα) _______________________Η βρύση ήταν (από μέταλλο) __________________________Το δόρυ είναι (από χαλκό) ____________________________Η μπλούζα είναι (από βαμβάκι) ________________________ 3. Να βρείτε και να γράψετε τα υποκείμενα, τα ρήματα, τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα: Το φαγητό έγινε νόστιμο.Ο κήπος γέμισε λουλούδια.Η μητέρα ετοίμασε το τραπέζι.Το σπίτι φαίνεται μεγάλο. Υποκείμενα Ρήματα Αντικείμενα Κατηγορούμενα

Ονοματεπώνυμο : __________________________________

53

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στα ρήματα: κεντάς, θα εκτιμάτε: Eνεστώτας

Παρατατικός

Εξακολ. Μέλ.

Αόριστος

Στιγμ. Μέλ.




2. Κλίνω σε όλους τους χρόνους της οριστικής το ρήμα : τραγουδώ

Οριστική

Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος

Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Εξακολ. Μέλλον.

54

Στιγμιαίος μέλ. Συντελεσμένος μέλ. 3. Μεταφέρω το παρακάτω κείμενο από τον ενεστώτα στον αόριστο: Αγοράζω ένα ωραίο βιβλίο. Το κρατώ στα χέρια μου. Το ανοίγω. Αρχίζω το διάβασμα. Χτυπά το κουδούνι. Τρέχω στην πόρτα. Ανοίγω. Περνά το κατώφλι η μανούλα φορτωμένη πακέτα. Τη βοηθώ και την φιλώ γλυκά.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

55

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1.Να κλίνετε τις παρακάτω φράσεις: Ενικός αριθμόςΟνομαστική Ο μικρός λόφος Η απέραντη θάλασσαΓενική

Αιτιατική

Κλητική

Πληθυντικός αριθμόςΟνομαστική

Γενική

Αιτιατική

Κλητική

2. Να γράψετε στον αντίθετο αριθμό τις φράσεις:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟ άγγελος του ουρανού Οι θόρυβοι των ανέμωνΗ δουλειά του νοικοκύρη Οι αλλαγές των εκπομπών

3.Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε τα σημεία στίξης: α) Από πού έρχεσαιβ) Τι ωραίο βιβλίογ) Τα εγγόνια έλεγαν στον παππού Παππού πες μας μια πολεμική ιστορία Και ο παππούς άρχισε Εκείνα τα χρόνια μήνας Αύγουστος θυμάμαι ξεκινήσαμε για

56

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:_______________________________ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1. 1. Να υπογραμμίσετε τις δεικτικές αντωνυμίες: - - Τούτο είναι το μολύβι σου;- - Όχι, αυτό δεν είναι. Το δικό μου δεν είναι τέτοιο.- - Μήπως είναι αυτό ή εκείνο που είναι πάνω στο τραπέζι;- - Ίσως να’ ναι εκείνο. Πέρασαν τόσες μέρες που το έχασα! 2. 2. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις:

μαργαριτάρι______________ κούνια_____________απλώνομαι _______________ παράδειγμα_____________άλλη_________________ νυχτοπούλι_______________

3. 3. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν: Είναι μέρες που αποκτήσαμ_ ένα χαριτωμ_νο γατάκ_.Στέκομ_ και το κοιτάζ_ και με κοιτάζ_ κι εκ_νο. Κάθομ_ στην καρέκλα και κάθετ_ κι εκ_νο στο πάτ_μα.Σηκ_νομαι και σ_κ_ν_ται. Μας έχ_ όλους ξετρελάν_. 4. 4. Τα παρακάτω ρήματα να τα γράψετε στο πρώτο

πρόσωπο του Ενεστώτα και μετά να τα βάλετε στη φωνή που ανήκουν:

(εμείς πονούμε, εσείς σηκώνεστε, αυτοί χωρίζουν, εσύ κάθεσαι, αυτός φεύγει, αυτός χαίρεται)

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

57

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1.Να βάλετε τ’ άρθρα και τα γράμματα που λείπουν: Άρχισε να πυκν_νει __ σκοτάδ_ και __ παράξεν__ θόρ_βοι __ δάσους τρ_μαζαν τα δυο αδέρφια. Αυτά ξύπν_σαν με το πρ_το φως __ αυγής και άρχ_σαν πάλι να ψάχνουν γυρίζ_τας εδ_ και εκεί μέσα __ μεγάλο δάσ__, μήπως βρούν __ καλύβα τους. Ο Γιάνν__ κόβ__ το χαρτ_ με το ψαλίδ_ του. Εγώ το πρώ_ σηκ_νομ__, ντύν_μαι, πλέν_μ_ και π_νω το γάλα μου.Κατερίνα μην κάθεσ_ κάτ_ γιατί θα κρυ_σ__.Τα π__διά κάθ____ στην άκρ_ τ__ αυλ__ του σχολ__ου.Εμείς διαβάζουμ__ και γράφουμ__ μόνοι μας.Δεν πρέπει να μαλ_νετ_ όταν παίζ_τε. 2. Να ξεχωρίσετε και να γράψετε σε στήλες τα ουσιαστικά, τα ρήματα και τα επίθετα:(κεραμίδι, μαλακός, γυρίζω, πλατύς, άλογο, σπρώχνω, σκαλίζω, μαθητής, ψηλός) Ουσιαστικά Ρήματα Επίθετα

58

Ονοματεπώνυμο:____________________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

1. 1. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στο α΄ ενικό πρόσωπο στα παρακάτω ρήματα: εγώ αγκαλιάζω, εγώ ψήνω, εγώ σκορπίζω, εγώ μπαλώνω.

2. 2. Ενεστώτας εγώ αγκαλιάζω εγώ ψήνωΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας Ενεστώτας εγώ σκορπίζω εγώ μπαλώνωΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας

59

Ονοματεπώνυμο:___________________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1.Να συμπληρώσετε τα ρήματα με τα γράμματα που λείπουν: εγώ κάθ_μαι εγώ πούλ_σααυτός τελει_νει εσύ φορτών_σαιεμείς υπάρχουμ_ αυτοί σχηματ_ζοντ_αυτός απλώνετ_ αυτός τηλεφών_σεεσύ τεντ_νεσαι αυτοί χρειάζ_νταιεμείς πηγ_νουμ_ εσείς συνεχ_ζετ_ 2.Να γράψετε στον Πληθυντικό αριθμό τις παρακάτω φράσεις: Πληθυντικός αριθμός Ενικός αριθμός οι ικανοί δάσκαλοι

τα ψηλά κτίρια

οι ευθείες γραμμές

οι μικροί καναπέδες

τα κόκκινα ξυπνητήρια

οι μεγάλοι τροχοί

3. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις : καλή+καρδιά=_____________________άνεμος+μύλος=_____________________πρώτος+αθλητής=___________________αετός+φωλιά=_______________________φτωχό+παιδί=_______________________γίδια+βοσκός=_______________________χιόνι+θύελλα=________________________Ονοματεπώνυμο:_____________________________________

60

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1. Να βρείτε και να ξεχωρίσετε τα ουσιαστικά, τα επίθετα, τα ρήματα και τα επιρρήματα:(πλατύς, φροντίζει, αύριο, αεροσυνοδός, χαίρομαι, κάτω, περιστέρι, ωραίο, μολυβοθήκη, πικρή, περισσότερο, ξεχωρίζουμε.)Ουσιαστικά Επίθετα Ρήματα Επιρρήματα 2. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση τα παρακάτω ρήματα: Ενεστώτας εμείς ξεχωρίζουμε εσύ γελάςΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας 3. Να γράψετε τα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων: σακί τραπέζι

παππούς μητέρα

γατί ελιά

νύφη λεμόνι

61

Ονοματεπώνυμο:_____________________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1.Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις στα ρήματα: εγώ βιάζομ__ εγώ παρηγοριέ__εμείς τρέχου__ εσύ χαίρε__εμείς ενώνου__ εμείς μιλά__εγώ θαμπώνο__ εσύ στονοχωριέ__εσείς δουλεύε__ εμείς δημιουργού__εγώ σηκώνο__ εσείς γράφε__εσείς ελπίζε__ εγώ ονειρεύο__ 2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τα ρήματα της παρένθεσης στο σωστό πρόσωπο: (κουράζομαι) Στη δουλειά μου ______________πολύ.(ακούω) Εμείς ____________ τη δασκάλα μας.(ανταμώνω)Κάθε φορά που ______________ χαιρόμαστε πολύ.(βάφω) Σήμερα όλη μέρα εμείς __________ το σπίτι. (σκέφτομαι)Πριν απαντήσεις να _____________ πάντα. 3. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τα ρήματα της παρένθεσης(κοιτάζω, περιμένω, βιάζομαι, ευχαριστιέμαι, διορθώνω, αναγκάζομαι, ταΐζω, ταξιδεύω): Μπορούμε να ______________ λίγη ώρα, εγώ δε _________.Από τις πολλές υποχρεώσεις ____________ να δουλεύω όλη μέρα.Εμείς _____________ το σκυλάκι μας δυο φορές την ημέρα.Εμείς _____________ ταξιδεύουμε συχνά στο εξωτερικό.Εγώ ______________ πολύ όταν παίρνω «μπράβο» στην ορθογραφία.Εμείς _____________τον πίνακα και _______________.

62

Ονοματεπώνυμο:_____________________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 1. Κάνω χρονική αντικατάσταση στα παρακάτω ρήματα στο πρόσωπο που το καθένα βρίσκετε: Τα ρήματα αυτά ανήκουν στη δεύτερη συζυγία(-ώ).Προσοχή στον Παρατατικό!!! Ενεστώτας εγώ κυβερνώ εσύ χαιρετάςΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας Ενεστώτας αυτός κυνηγά εγώ κεντώΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας

Ενεστώτας εγώ βγαίνω εσύ μπαίνειςΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας

63

Ενεστώτας αυτός βλέπει εμείς ψηλώνουμεΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. μέλλοντας

64

Ονοματεπώνυμο:________________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

3. 1. Να σκεφτείτε και να γράψετε ένα ουσιαστικό από τα παρακάτω ρήματα:

καρφώνω - καρφίπαίζω - ____________δικάζω -_____________απαντώ -_____________ψαρεύω -_____________δακρύζω -_____________ζεσταίνω -_____________

2.Να γράψετε στον Πληθυντικό αριθμό τα ουσιαστικά: ο άγγελος - _____________η χαρά -_____________η αδερφή -_____________ο βάτραχος -_____________το μαντήλι -_____________ο ώμος -_____________ 4. 2. Να γράψετε τις προτάσεις στον Ενικό αριθμό:

Τα αρνιά χοροπηδούν στα λιβάδια.____________________________________________Οι καρέκλες είναι πολύ μικρές._____________________________________________Οι μαθητές διαβάζουν και γράφουν._____________________________________________

Ονοματεπώνυμο:______________________________________

65

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

3. 1. Να ξαναγράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά βάζοντας μπροστά το κατάλληλο άρθρο:

(οδηγός, περιστέρι αδελφή, ήλιος, αυτοκίνητο, αυλή)__________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________

4. 2. Να βάλετε τα παρακάτω ουσιαστικά στη σωστή στήλη:

(το κρεβάτι, ο εργάτης, το πλοίο, η μητέρα, ο αρχηγός, το καναρίνι, η αλεπού, ο παππούς, η τσάντα) Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα 3.Να βάλετε στα κενά ι , η ή οι: η στροφ_ η μουσικ_το σχοιν_ οι άγγελ__οι δρόμ__ το ταξίδ__

Ονοματεπώνυμο: _____________________________________

66

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να γράψετε τα ρήματα στον Παρατατικό και στον Αόριστο: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος εγώ ξεχωρίζω εσύ μυρίζεις αυτός συναντά εμείς διπλώνουμε εσείς νοικιάζετε αυτοί βλέπουν 2. Ν’ αλλάξετε τις φράσεις που είναι στην παρένθεση μ’ ένα επίθετο και να το γράψετε δίπλα: Ο Κώστας είναι (από τη Σπάρτη) ______________________Η Μαρία είναι (από την Αθήνα) _______________________Η βρύση ήταν (από μέταλλο) __________________________Το δόρυ είναι (από χαλκό) ____________________________Η μπλούζα είναι (από βαμβάκι) ________________________ 3. Να βρείτε και να γράψετε τα υποκείμενα, τα ρήματα, τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα: Το φαγητό έγινε νόστιμο.Ο κήπος γέμισε λουλούδια.Η μητέρα ετοίμασε το τραπέζι.Το σπίτι φαίνεται μεγάλο. Υποκείμενα Ρήματα Αντικείμενα Κατηγορούμενα

Περιεχόμενα Γ΄ Δημοτικού

67

σελ 61 - 9561 Ρήματα, καταλήξεις ουσιαστικών62 Ουσιαστικά, κλίση ουσιαστικών63 Ρήματα ενικός-πληθυντικός64 Πτώσεις ουσιαστικών65 Ορθογραφία, ρήματα παθητικής φωνής66 Κλίση ουσιαστικών, καταλήξεις ουσιαστικών67 Ενεργητική – παθητική φωνή68 Καταλήξεις ρημάτων - ρήματα69 Ρήματα παθητικής φωνής, μετοχές70 Ρήματα, ενεργητική – παθητική φωνή71 Ορθογραφία, ρήματα , επίθετα72 Επίθετα, ρήματα73 Ενικός – πληθυντικός, ρήματα74 Συζυγίες, ενεστώτας παρατατικός αόριστος, αντίθετα75 Αντίθετα , συνώνυμα, ρήματα76 Μη – μην, επιρρήματα, ρήματα παθητικής φωνής77 Για, ουσιαστικά, χρονική αντικατάσταση78 Ενικός – πληθυντικός ρημάτων, παρατατικός79 Αντίθετα, ρήματα, ουσιαστικά80 Που, πως, ενικός –πληθυντικός 81 Βαθμοί επιθέτου, ρήματα, καταλήξεις82 Ασύνδετο σχήμα, πληθυντικός83 Ρήματα ενικός – πληθυντικός, χρόνοι ρημάτων, χρονική

αντικατάσταση84 Προσωπικές αντωνυμίες, που – πως85 Επιφωνήματα, χρονική αντικατάσταση86 Σχηματισμός προτάσεων, ρήματα στον ενεστώτα87 Παρομοιώσεις88 Κόμμα, ρήματα σε αόριστο – υπερσυντέλικο89 Ρήματα, επίθετα, ενικός – πληθυντικός90 Σημεία στίξης91 Ορθογραφία, συνώνυμα, ενικός – πληθυντικός ουσιαστικών92 Ορθογραφία, συνώνυμα, ενικός – πληθυντικός ουσιαστικών93 Σύνθετες λέξεις, ενεργητική – παθητική φωνή94 Κυριολεξία – μεταφορά, ενεστώτας παρατατικός αόριστος95 Κλίση β΄συζυγίας ενεργητική

Ονοματεπώνυμο:____________________________________

68





































ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να γράψετε τα ρήματα στον Αόριστο και στον Παρατατικό: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστοςεγώ παίζω

εσύ θαμπώνεις

αυτός βάφει

εμείς ανθίζουμε

εσείς θερίζετε

αυτοί συνεχίζουν

1. 1. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν:

ο μακρ___ δρόμ___ του νόστ____ φαγητ__ο φτερ____ άγγελ___ τα αθλητ_____ παπούτσιατο ισόγ____ σπίτ____ ο αστ_______ κλόουνοι κρ ____ μέρ____ το χρήσ_____ βιβλί___των ορ___νών χωρι____ οι νέ __ άνθρωπ __οι βορ___ πόλ_____ το έτ __ μο φαγητ__ 3. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στα παρακάτω ρήματα: Eνεστώτας εγώ λαχταρώ εμείς πληρώνουμεΠαρατατικός


Αόριστος

Στιγμ. Μέλ.




Ονοματεπώνυμο: _____________________________________

69

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να γράψετε τη γενική του Ενικού και του Πληθυντικού:

Γενική Ενικού Γενική Πληθυντικούο κάμπος ο ταχυδρόμος ο κανόνας Ο γέρος η ελπίδα η εφημερίδα το θηρίο το βιβλίο

2.Να συμπληρώσετε όπως στο παράδειγμα : το έδαφος του εδάφους τα εδάφη των εδαφώντο πέλαγος το μέγεθος το στέλεχος το μέρος του μέρους τα μέρη των μερώντο λάθος το βάρος το κράτος το κέρδος

Άσκηση για το τετράδιο:3. Να κλίνετε τις παρακάτω φράσεις στον Ενικό και στον Πληθυντικό αριθμό:α) ο κεντρικός δρόμος β) η όμορφη αμαζόνα

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

70

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να γράψετε τα ρήματα στον Ενικό αριθμό: εμείς ραβόμαστε __________________________εσείς εργάζεστε __________________________αυτοί πηγαίνουν __________________________εμείς λερώνουμε ___________________________εσείς ιδρώνετε ___________________________αυτοί αρχίζουν ___________________________ 2. Να γράψετε τα ρήματα στον Πληθυντικό αριθμό: εγώ δανείζω ___________________________εσύ δένεις ____________________________αυτός σηκώνεται ____________________________εγώ παινεύω ____________________________εσύ ζεσταίνεσαι ____________________________αυτός ντρέπεται ____________________________ 3.Να γράψετε τα ρήματα στον αντίθετο αριθμό αριθμό: Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςτου μεγάλου κήπου των οι χαμηλές στέγεςο λαμπερός ήλιος τα ξύλινα κιβώτιαη τελευταία λύπη των λαχταριστών καρπώντου δροσερού φύλλου οι βρεγμένοι δρόμοιο αναμμένος φάρος

Ονοματεπώνυμο: ___________________________________

71

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να σχηματίσετε φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό σε πτώση γενική ενικού: τα φτερά, ο άγγελος : __________________________________το χώμα, το έδαφος: __________________________________το παράθυρο, η τάξη : _________________________________η τσάντα, ο δάσκαλος :________________________________η φουρτούνα, η θάλασσα: ______________________________ 2. Να σχηματίσετε φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό σε πτώση γενική πληθυντικού: οι υπάλληλοι, τα μαγαζιά : ______________________________τα κάγκελα, οι αυλόγυροι :______________________________τα φύλλα, οι εφημερίδες:______________________________οι κυψέλες, οι μέλισσες : _______________________________τα πέταλα, τα τριαντάφυλλα: ____________________________ 3.Τα παρακάτω ουσιαστικά να τα ξεχωρίσετε και να τα βάλετε στην πτώση όπου ανήκουν : των αγοριών, τα βαπόρια, το στολίδι, της επιγραφής, τον άνθρωπο, τους ύπνους, του δίσκου, των φυτών, τις χρονιές, των αναγκών, την ελπίδα, του κέρδους. Γενικ. Ενικού Γενικ. Πληθυντ. Αιτιατ. Ενικού Αιτιατ. Πληθυντ.

Ονοματεπώνυμο:____________________________________

72

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να συμπληρώσετε τις λέξεις με τα γράμματα που λείπουν: Σε μερ_κά μέρ_ κοντά στη θάλασσα ισοπεδ_ νουν το εδαφος και κάνουν ρηχές και πλατιές δεξαμ_νές νερού. Τ__ δεξαμ_νές αυτές τ__ ονομάζουμ__ αλυκές. Στις αλυκές το καλοκ__ρι ρίχνουν θαλασσ_νό νερό με αντλίες. Με τη ζ _στη του ήλιου εξατμίζ_τ__ το νερό και μέν__ το αλάτι. ΄Επ__τα μαζ__ν το αλάτ_ και το πουλούν. 2. Να γράψετε τον Παθητικό Αόριστο των ρημάτων: Παθητικός Ενεστώτας Παθητικός Αόριστοςεγώ φαίνομαι εγώ φάνηκαεγώ σκεπάζομαι εσύ χτενίζεσαι αυτός εργάζεται εμείς ζεσταινόμαστε εσείς στολίζεστε αυτοί σκέφτονται 3. Να βάλετε τα υπογραμμισμένα ρήματα στον Παθητικό Αόριστο και να ξαναγράψετε τις προτάσεις: Εγώ βιάζομαι να γράψω τα μαθήματά μου.___________________________________________________Εσύ ντρέπεσαι γι’ αυτό που έκανες;___________________________________________________Εσείς ντύνεστε για να πάτε βόλτα;___________________________________________________

73

Ονοματεπώνυμο: ________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Τα παρακάτω ουσιαστικά να τα γράψετε στις αντίστοιχες πτώσεις του άλλου αριθμού: των βαρκάρηδων ___________________________________ τους ταβερνιάρηδες __________________________________ ο παπουτσής _______________________________________ οι μπογιατζήδες ______________________________________τον παππού __________________________________________του καφετζή __________________________________________ο τσαγκάρης __________________________________________ 2. Να βάλετε τις καταλήξεις στις παρακάτω φράσεις :ο βραδ____ επισκέπτ___ τα ορ___ εδάφ___το αλμ____ νερ_____ τα αγκαθ___ άνθ___τα άδ____ κουτ____ ο ταπ_____ τσοπάν____το έρ______ σπίτ_____ οι δυνατ____ φων____το μεταξ____ φόρεμα οι πράσιν____ λόφ____

Άσκηση για το τετράδιο Να κλίνετε στον Ενικό και τον Πληθυντικό αριθμό τις παρακάτω φράσεις: α) ο γρήγορος καφετζής, β) ο γελαστός παππούς.

74

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να ξαναγράψετε τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα:Η μητέρα έπλυνε τα πιάτα. Τα πιάτα πλύθηκαν από τη μητέρα.Ο αέρας σκόρπισε τα φύλλα.___________________________________________________Ο σεισμός γκρέμισε μερικά σπίτια.___________________________________________________Ο τεχνίτης γκρέμισε μερικά σπίτια.___________________________________________________ 2. Να διαβάσετε τις λέξεις στην παρένθεση και να γράψετε δυο προτάσεις όπως στο παράδειγμα: (οι ψαράδες, τα δίχτυα, άπλωσαν, απλώθηκαν)Οι ψαράδες άπλωσαν τα δίχτυα.Τα δίχτυα απλώθηκαν από τους ψαράδες.(οι μαθητές, τις ασκήσεις, έλυσαν, λύθηκαν)______________________________________________________________________________________________________(η βροχή, τον κήπο, πότισε, ποτίστηκε)______________________________________________________________________________________________________ 3. Να κλίνετε τον Αόριστο της Παθητικής φωνής: εγώ δανείστηκα, εγώ χάθηκα_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

75

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να βάλετε τις καταλήξεις-ται ή τε: Ο πατέρας μου κατάγε__ από την Ήπειρο.Να κλίνε__ καλά την πόρτα γιατί κάνει κρύο.Η αδερφή μου φοβά__ το σκοτάδι.Έτσι δένε__ το κορδόνι. 2. Κάνω χρονική αντικατάσταση στα ρήματα: εμείς ρίχνουμε, εμείς βγαίνουμε(στο πρόσωπο και τη φωνή που βρίσκονται). Ενεστώτας εμείς ρίχνουμε εμείς βγαίνουμεΠαρατατικός Αόριστος Εξακολουθητ. μέλ. Στιγμιαίος μέλ. Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελεσμ. μέλ. 3. Να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στο τρίτο πρόσωπο του Ενικού αριθμού: (ακούγομαι) Η βροχή____________________ πολύ δυνατά.(ετοιμάζομαι) Ο Γιάννης ________________ να πάει στο σχολείο.(καρφώνομαι)Το καρφί ________________ στον τοίχο με το σφυρί.(καίγομαι)Ολόκληρο δάσος πολλές φορές ______ από ένα σπίρτο.(επισκευάζομαι) Η τηλεόραση ____________από τον τεχνίτη.

76

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Γράφω το δεύτερο και το τρίτο πρόσωπο των ρημάτων: Πρώτο πρόσωπο Δεύτερο πρόσωπο Τρίτο πρόσωποαγωνίζομαι δέχομαι πληρώνομαι ονειρεύομαι βαριέμαι στενοχωριέμαι φοβάμαι στολίζομαι σκεπάζομαι 2. Συμπληρώνω τα ρήματα με τις καταλήξεις –μαι, -σαι, -ται. (αυτός) Αναγκάζε__ να δουλεύει όλη μέρα.(εγώ) Φέτος εργάζο__ σ’ένα εργοστάσιο.(εσύ) Μήπως βιάζε__;(εγώ) Σκέφτο__ πάντα πριν απαντήσω.(αυτός) Κάθε πρωί σηκώνε__ στις επτά.(εσύ) Τώρα που έρχε__ εγώ φεύγω. 3. Γράφω τις μετοχές των ρημάτων, όπως στο παράδειγμα: σκονίζομαι: σκονισμένος, σκονισμένη, σκονισμένο. Χτενίζομαι:__________________________________________Ξαφνιάζομαι:________________________________________Παγιδεύομαι:_________________________________________Φοβάμαι:____________________________________________

Άσκηση για το τετράδιοΚλίνω τις φράσεις : ο φοβισμένος λαγός, η σκονισμένη άμαξα

77

Ονοματεπώνυμο:__________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το κατάλληλο ρήμα στον Αόριστο:(δείχνω, λυγίζω, εξημερώνω, λέω)Πολλά ζώα __________________ ο άνθρωπος για τις ανάγκες του.Ο πωλητής μας _______________ πολλά ρούχα.Στη γιορτή τα παιδιά____________ τα ποιήματά τους.Τα κλαδιά των δέντρων _____________ από τον άνεμο. 2. Με τις λέξεις της παρένθεσης να γράψετε δυο προτάσεις όπως στο παράδειγμα: (Ο Πέτρος, το δέμα, σφράγισε, σφραγίστηκε)Ο Πέτρος σφράγισε το δέμα.Το δέμα σφραγίστηκε από τον Πέτρο.(Ο κηπουρός, τον κήπο, σκάλισε, σκαλίστηκε)______________________________________________________________________________________________________(Ο κηπουρός, το αμπέλι, κλάδεψε, κλαδεύτηκε)______________________________________________________________________________________________________ 3. Να γράψετε τον Αόριστο και τον Παρακείμενο των ρημάτων: Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος εγώ λογαριάζω εσύ χτυπάς αυτός κόβει εμείς ανοίγουμε εσείς σχηματίζετε αυτοί γράφουν

78

Ονοματεπώνυμο: _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να γράψετε τις φράσεις στην ίδια πτώση του αντίστροφου αριθμού: Τα πεύκα βρίσκ_ντ__ συν_θως πολλά μαζί και σχηματ_ζουν δάσ_. Τα κλαδιά τους μπλέκ_ντ__ και πολλές φ_ρές σχηματ_ζουν τ__χος αξεπέραστο.Μέσα του ζεί και κρ_βετ_ ένας ολόκληρος κ_σμος από άλλα φ_τά, ζ_α, έντ_μα και πουλιά. 2.Να συμπλήρώσετε τις προτάσεις με τα ρήματα της παρένθεσης στο σωστό πρόσωπο του Ενεστώτα: (παγώνω) Με το κρύο ___________ τα νερά στα ποτάμια και στις λίμνες.(βλέπω) Εσείς ____________ κάθε μέρα τηλεόραση;(απλώνωμαι) Η άμμος ___________ ξανθή ώσπου χάνεται στο βάθος.(αγριεύω)Η θάλασσα__________ όταν φυσάει άνεμος.(στηρίζω)Η ρίζα________ το φυτό.(χρειάζομαι) Τα χαλίκια εμείς τα _____________ και (στρώνω) για να __________ τους δρόμους. 3. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις μ’ ένα επίθετο που να ταιριάζει. Ανέβηκα στη_____________ βουνοκορφή.Πολύ χάρηκα τη _____________ αυγή.Οι γεωργοί εργάζονται στο _____________ κάμπο.Φύσηξε ____________ άνεμος.Ο πατέρας μου έφτιαξε ένα ______________ χιονάνθρωπο.Χτες πήγα εκδρομή και έκοψα ___________ λουλούδια.

79

Ονοματεπώνυμο: __________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το επίθετο που ταιριάζει:(καλοί, μεγάλη, καθαρό, δύσκολες, κεντρικός, μακρινό, δροσερό) Ο _________ δρόμος έχει __________ κίνηση.Το _________ νερό της πηγής σε ξεδιψάει.Πήγαμε ένα ___________ περίπατο στο δάσος και μας φύσηξε το ____________ αεράκι.Οι ____________φίλοι στις ___________ στιγμές φαίνονται. 2.Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το ρήμα της παρένθεσης στο σωστό πρόσωπο του Αορίστου: (τρέχω)Οι γείτονες__________ μόλις άκουσαν τις φωνές(εξημερώνω) Ο άνθρωπος __________ πολλά ζώα.(τηλεφωνώ) Εγώ σου ___________ αμέσως μόλις (μπαίνω) __________ στο σπίτι μου.(διαβάζω, γράφω) Η Μαρία αφού __________και __________(βγαίνω) τα μαθήματά της, ___________να παίξει.

2. 1. Να γράψετε δίπλα από κάθε ρήμα το χρόνο στον οποίο βρίσκεται:

εγώ είχα γράψει εγώ βιάζομαι εγώ καθυστερούσα εγώ θα έχω τελειώσει εγώ θα τρέχω εγώ ζήλεψα εγώ διόρθωνα εγώ έχω διαλέξει εγώ θα βάψω

80

Ονοματεπώνυμο: ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Να γράψετε τις φράσεις στην ίδια πτώση του αντίστροφου αριθμού:Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςτου τυχερού μανάβη τις όμορφες αυλέςΤο διάσημο ζωγράφο Οι δύσκολες ασκήσειςΤο καταπράσινο δάσος Οι τίμιοι εργάτες 2. Να κλίνετε το ρήμα εγώ φανερώνομαι στους παρακάτω χρόνους:Ενεστώτας Παρατατικός ΑόριστοςΕγώ φανερώνομαι Εγώ φανερωνόμουν Εγώ φανερώθηκα 3. Να γράψετε δίπλα σε κάθε ρήμα το χρόνο στον οποίο βρίσκεται:εγώ σήκωνα εγώ χτυπούσα εγώ έχω βάψει εγώ θα πίνω εγώ άπλωσα εγώ είχα κλάψει εγώ παρακολουθώ εγώ θα έχω φτάσει

81

ΟΝΟΜΑΤΕΠΏΝΥΜΟ: _____________________________

Τα ρήματα ανάλογα με τον τρόπο που κλίνονται, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, που λέγονται συζυγίες.

Στην Πρώτη (Α’) συζυγία ανήκουν όλα τα ρήματα που τελειώνουν στην ενμεργητική φωνή σε – ω άτονο.Π.χ. κρυών – ω, φεύγ – ω, χαρίζ- ω

Στη Δεύτερη (Β’) συζυγία ανήκουν όλα τα ρήματα που τελειώνουν στην ενεργητική φωνή σε – ώ τονισμένο.Π.χ. τραγουδ – ώ, κεντ – ώ, πειν – ώ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να γράψετε τον Παρατατικό και τον Αόριστο: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος εγώ βήχω εγώ έβηχα εγώ έβηξαεγώ χύνω εγώ μυρίζω εγώ κλειδώνω εγω γυρεύω εγώ νικώ εγώ νικούσα εγώ νίκησαεγώ πατώ εγώ κολλώ εγώ ρωτώ εγώ κυνηγώ 2.Να γράψετε τις αντίθετες φράσεις : χρήσιμα πράγματα άχρηστα πράγματαακριβό χρυσαφικό πυκνά φυλλώματα ορεινή περιοχή μεγάλα κύματα χαρούμενο παιδί πολιτισμένος άνθρωπος

82

Ονοματεπώνυμο: __________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να ξαναγράψετε τις προτάσεις βάζοντας στη θέση της υπογραμμισμένης λέξης την αντίθετή της: Έλυσα το πρόβλημα εύκολα._________________________________________________Αυτός τιμωρήθηκε δίκαια._________________________________________________Βαδίζαμε πολύ αργά._________________________________________________Μένουμε αρκετά κοντά._________________________________________________ 2.Να γράψετε προτάσεις με παρόμοια σημασία, όπως στα παραδείγματα:

Χτυπούσε δυνατά Χτυπούσε με δύναμηΠολέμησε θαρραλέα Μίλησε ήρεμα Περπατούσε αθόρυβα Περπατούσε χωρίς θόρυβοΤριγύριζε άσκοπα Απάντησε άφοβα

3.Να γράψετε τη μετοχή ενεργητικής φωνής (-οντας ή ώντας) των παρακάτω ρημάτων:

τρέχω κεντώ κοιτώ βάφω φιλώ προσπαθώ παίζω δοξάζω

83

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να ξαναγράψετε τις προτάσεις αρχίζοντας με το μη ή μην: Κλείσε την πόρτα.___________________________________________________Γράψε την άσκηση στο τετράδιο.___________________________________________________Απάντησε δυνατά στην ερώτηση.___________________________________________________

2.Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τη λέξη που ταιριάζει: (οπωσδήποτε, μήπως, σωστά, βέβαια, όχι μόνο, όχι, δε )-Πρέπει ____________να πάρουμε μέτρα για το νέφος.-__________________ έχεις δίκιο.- __________________ όμως πρέπει να βιαστούμε; -___________________,πριν είναι πολύ αργά.-Φταίνε μόνο τ’ αυτοκίνητα γι’ αυτό;-___________________ φταίνε μόνο αυτά.-Χρειάζονται λοιπόν έργα, ____________ λόγια.

3.Να γράψετε τον Παθητικό Παρατατικό και τον Αόριστο: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστοςεγώ φυλάγομαι εσύ ντύνεσαι αυτός δέχεται εμείς σκεφτόμαστε εσείς χτενίζεστε αυτοί χρειάζονται

84

Ονοματεπώνυμο: _________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις, έτσι που να δείχνουν για ποιο σκοπό γίνεται κάτι. (Να χρησιμοποιήσετε το για)(να μαζέψω χρήματα, να μη βραχώ, να καρφώσει, την πατρίδα, να μην ξεραθούν)Κρατάω την ομπρέλα___________________________ Δουλεύω σκληρά______________________________Πολέμησε ___________________________________ Ο πατέρας μου πήρε το σφυράκι _________________ Ποτίζω τα λουλούδια __________________________ 1. 1. Να κλίνετε τα ουσιαστικά: ο κάτοικος, η ζέστη, το χρέος.

Ενικός αριθμόςΟνομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

Πληθυντικός αριθμόςΟνομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική 3. Κάνω χρονική αντικατάσταση στα ρήματα: εμείς μεταχειριζόμαστε, εσύ ξεχνιέσαι, (στο πρόσωπο και τη φωνή που βρίσκονται)Ενεστώτας εμείς μεταχειριζόμαστε εσύ ξεχνιέσαιΠαρατατικός Αόριστος Εξακολουθητ. μέλ. Στιγμιαίος μέλ. Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελεσμ. μέλ.

85

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τη φράση που ταιριάζει:(για το χωριό, στο τραπέζι, απ’ τη χαρά της, στην εξοχή, για τα παιδιά της, για ζωγραφική) Μου αρέσουν οι εκδρομές ______________________________Ακούμπησε το γράμμα _________________________________Αγόρασα πινέλα ______________________________________Τα δάκρυα έτρεχαν ___________________________________Το ταξίδι ______________________ ήταν κουραστικό.Η αγάπη της μητέρας _____________ είναι πολύ μεγάλη. 2.Να γράψετε τα ρήματα στον αντίστροφο αριθμό:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςεγώ φυτεύω εσείς σηκώνεστεεσύ αφιερώνεις αυτοί κουνιούνταιαυτός σπρώχνεται εμείς κανονίζουμε

2. 1. Να ξαναγράψετε τις προτάσεις στον Παρατατικό:

Αυτό το έργο με φοβίζει. Αυτό το έργο με φόβιζε.Γράφω προσεκτικά τις ασκήσεις. ________________________Παρακολουθώ κάποιον αγώνα. ___________________________Κάθε μέρα φτάνω νωρίς στο σχολείο.______________________Κρατώ την αδερφή μου απ’ το χέρι._______________________

86

Ονοματεπώνυμο: _______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να γράψετε δίπλα σε κάθε λέξη την αντίθετή της: πρόθυμος_________________________λάθος ____________________________ακριβός __________________________φανερά __________________________ζωηρός __________________________ 2. 2. Σε κάθε πρόταση να γράψετε ένα ρήμα που να ταιριάζει: Το καλοκαίρι _________________ στο νησί μου. Τρώω πολύ, όταν ____________________. Κάθε πρωί ___________________ το γάλα μου. Το μεσημέρι που ____________ από το σχολείο, ___________ με όρεξη το φαγητό μου. Κάθε πρωί _______ τη σάκα μου και _________στο σχολείο. 3. 3. Να κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά: ο έμπορος, το

κράτος.

Ενικός αριθμόςΟνομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

Πληθυντικός αριθμόςΟνομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

87

Ονοματεπώνυμο: ________________________________ Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται. Μερικές όμως εξαιρούνται και παίρνουν τόνο, όπως: Τα ερωτηματικά επιρρήματα πού (σε ποιο μέρος) και πώς (με ποιον τρόπο) τονίζονται για να ξεχωρίζουν από την αναφορική αντωνυμία που (ο οποίος) και τον ειδικό σύνδεσμο πως (ότι), που δεν παίρνουν τόνο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Συμπληρώνω τις προτάσεις με το : που, πού, πως ή πώς. Εκείνος__________ θέλει να προκόψει στη ζωή του, πρέπει ν’ αγαπά την εργασία.Είπε_________ θα ’ρθει.____________ ήσουν χτες όλη μέρα;____________ είπες __________ γίνεται αυτό;Θα ’θελα να ’ρθω σπίτι σου, αλλά ___________ να βρώ τέτοια ώρα ταξί;Γιώργο, ___________ θα πας βόλτα με τέτοια βροχή;Οι μέρες __________ πέρασαν ήταν ευχάριστες. 2. 2. Να γράψετε τις προτάσεις στον Ενικό αριθμό: Απ’ τα γειτονικά μαγαζιά μπορούμε να ψωνίσουμε ότι θέλουμε.___________________________________________________Τα σπουργίτια πηγαινοέρχονται στις φωλιές τους, τρομαγμένα.__________________________________________________Τα υδροπλάνα προσγειώνονται και απογειώνονται στη θάλασσα.___________________________________________________Οι αμυγδαλιές ολάνθιστες, σα νυφούλες πεντάμορφες, καμαρώνουν στολισμένες.______________________________________________________________________________________________________

88

Ονοματεπώνυμο: ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να γράψετε το συγκριτικό βαθμό των επιθέτων περιφραστικά και μονολεκτικά: Θετικός βαθμός Συγκριτικός βαθμός

Περιφραστικά Μονολεκτικάσοφός πιο σοφός σοφότεροςμακρύς καλή δυνατός βαρύ 2. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν:

Ο φαρδ___ δρόμ___Των ισχυρ__ αρχ___ γώνΟι μακρ__νοί περίπατ__Το πέτριν__ εργαλ__οΟι τίμι__ υπάλληλ__ 3. Να βρείτε και να γράψετε το χρόνο και τη φωνή των ρημάτων: ΧΡΟΝΟΣ ΦΩΝΗεγώ εργάζομαι εγώ έδεσα εγώ θα ντύνω εγώ πλύθηκα εγώ θα έχω γράψει εγώ θα στολιστώ εγώ χτυπούσα

89

Ονοματεπώνυμο: _______________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να ξαναγράψετε τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα, προσέχοντας που πρέπει να βάλετε κόμμα: Η Αθηνά παίζει. Ο Κώστας παίζει. Η Μαρία παίζει.Η Αθηνά, ο Κώστας, η Μαρία παίζουν. ήΗ Αθηνά, ο Κώστας και η Μαρία παίζουν. Η Άννα διαβάζει. Η Σοφία διαβάζει. Ο Βαγγέλης διαβάζει.___________________________________________________ή__________________________________________________Ο Πέτρος έκοψε τα μαλλιά του. Ο Γιώργος έκοψε τα μαλλιά του.___________________________________________________ή__________________________________________________ 2. Να γράψετε τις φράσεις στον αντίστροφο αριθμό:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΗ βαλίτσα του επιβάτη. Το μετάλλιο του νικητή Ο αγώνας του αγρότη Η συνταγή του γιατρού

3. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση το ρήμα : αυτή κρύβεται.

Ενετώτας Παρατατικός Αόριστος Στιγμιαίος μέλλοντας Εξακολουθ.μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελεσμένος μέλ.

90

Ονοματεπώνυμο: _________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τα ρήματα στον αντίστροφο αριθμό:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΕγώ σήκωνα Αυτοί παγιδεύονταιΕσύ στρώνεις Εσείς ξαφνιάζεστεΑυτός σκονίζεται Εμείς χτενίζουμε

2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τα ρήματα της παρένθεσης στο σωστό χρόνο:

(επισκέπτομαι) Χτες _________________ μια έκθεση ζωγραφικής.(προσπαθώ) Θα _____________ να έρθω νωρίς.(διαβάζω) Μόλις θα ____________ το βιβλίο θα στο δώσω.(τηλεφωνώ) Αύριο θα _____________ στο μηχανικό.(παρακολουθώ) Το παιδί τώρα ___________ τηλεόραση.

3. 2. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων:

Ενεστώτας Εσείς κρυώνετε Εσύ χάνεσαιΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακολ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. Μέλ.

91

Ονοματεπώνυμο: ________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να βάλετε σε κάθε πρόταση την προσωπική αντωνυμία που ταιριάζει: _____________ έλυσα το πρόβλημα._____________ είδαμε την παράσταση στο θέατρο._____________ είναι άρρωστοι._____________ γελάει πολύ δυνατά._____________ να γυρίσετε νωρίς στο σπίτι σας.

2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με : που, πού, πως ή πώς. Ωραία______’ναι η ζωή.Μου είπαν _____ θα έρθεις αύριο.______ γλιτώσανε ύστερα από τέτοιο τρακάρισμα;Δεν ξέρεις ________ είναι το μολύβι σου;_______ και _______ πηγαίνω και τους βλέπω, για να τους ρωτήσω________ τα περνούν.

3. Να ξαναγράψετε τις προτάσεις χωρίς το ρήμα δηλαδή όπως τις λέμε συνήθως με λιγότερα λόγια. Να περάσεις καλή νύχτα. _______________________________Είναι ώρα για δουλειά._________________________________Η Παναγιά να’ναι μαζί σου._____________________________Να ζήσεις εκατό χρόνια.________________________________-Για πού πηγαίνεις Γιάννη;______________________________-Πηγαίνω στο σχολείο._________________________________

92

Ονοματεπώνυμο : _____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Ν’ αλλάξετε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας κι ένα από τα επιφωνήματα: Προσοχή! Κρίμα! Μπράβο!Μακάρι! Τέλος πάντων! Ο σκύλος δαγκώνει._________________________________Απάντησες πολύ σωστά._____________________________Σε συγχωρώ! ______________________________________Χτύπησε άσχημα.___________________________________Θα ήθελα να πάμε εκδρομή.__________________________ 2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το ρήμα της παρένθεσης στο σωστό χρόνο και στο σωστό πρόσωπο:

(κουράζομαι) Σήμερα στη δουλειά _____________πολύ.(αφήνω) (Εγώ) _____________ τις βαλίτσες μου στο σταθμό.(γράφω) Χτες εσύ _______________ την Αριθμητική σου;(χτυπώ) ______το κουδούνι συνεχώς, αλλά κανείς δε μου άνοιξε.(ρωτώ) Είχες ___________ πόσο κόστιζε;(τελειώνω) Θα έχω ___________ τα μαθήματά μου πριν έρθεις. 3. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση των ρημάτων:

Ενεστώτας Εγώ μεταχειρίζομαι Εσύ παραξενεύεσαιΠαρατατικός Αόριστος Στιγμ. Μέλλοντας Εξακολ. Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. Μέλ.

93

Ονοματεπώνυμο: ___________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να σχηματίσετε προτάσεις με τις λέξεις: (Η, είναι, βασίλισσα, εποχών, άνοιξη, των, όλων) _________________________________________________ (θα μείνει, μου, Αλησμόνητος, ο, ωραίος, περίπατος, αυτός)_________________________________________________ (παιδιά, Τις, ντύνομαι, Απόκριες, τα, μασκαράδες)_________________________________________________ 2. Να γράψετε τον Ενεστώτα των ρημάτων: εγώ συμπλήρωσα ____________________________εγώ είχα μπεί_________________________________εγώ είχα πάρει _______________________________εγώ θα πάψω_________________________________εγώ θα βρώ __________________________________εγώ έχω στείλει _______________________________εγώ είχα δουλέψει _____________________________εγώ θα έχω μείνει _____________________________ 3.Με κάθε ένα από τα πιο κάτω ζευγάρια λέξεων, να κάνετε μια ωραία πρόταση: Π.χ. στάχυα-σιτάριΤα χρυσοκίτρινα στάχυα μας δίνουν το θρεπτικό σιτάρι.δρόμος –αυτοκίνητα_________________________________________________δωμάτιο- βιβλιοθήκη_________________________________________________καθαρή Δευτέρα χαρταετούς_________________________________________________

94

Ονοματεπώνυμο : _______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε τις παρομοιώσεις που ταιριάζουν: (σαν πέτρα,σαν το γίγαντα, σαν σβούρα, σαν τον κρόκο του αυγού, σαν σιδερένια φίδια, σαν δελφίνι, σαν το σκύλο με τη γάτα) Είναι κίτρινο ____________________Ο σκληρός άνθρωπος έχει καρδιά _________________Τα τρένα έτρεχαν και πλησίαζαν__________________Παλεύει ______________________Μαλώνουν ______________________________Μη στριφογυρίζεις __________________________Η Κατερίνα κολυμπά ___________________ 2. Να βάλετε (σαν, μοιάζει με, ή μοιάζουν με) όπου ταιριάζει καλύτερα. Οι βάρκες από μακριά _______________ καρυδότσουφλα.Ο άνεμος φυσά _____________ δράκος του παραμυθιού.Το λιβάδι με τα μυριόχρωμα αγριολούλουδα_____________πολύτιμο χαλί.Τα σπαθωτά χελιδονάκια έσκιζαν τον αέρα __________ σαίτες.Το σχολείο _____________ μια μεγάλη κυψέλη. 3. Να γράψετε από μια πρόταση με τις παρακάτω παρομοιώσεις: (σαν ζωγραφιά, σαν κερί, σαν μέλι, σαν το λεμόνι)____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

95

Ονοματεπώνυμο: ___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με λέξεις που ταιριάζουν. Μην ξεχάσετε να βάλετε κόμμα, όπου πρέπει:Ο Κώστας διαβάζει______________ και ______________.Το δέντρο είναι _____________ και __________________.Το σχολείο μου είναι _____________ ____________ και ___________.Ο Μίνωας ήταν ___________ ___________ και _____________.Της Μαρίας της αρέσουν ___________ ___________ και ____________. 2. Να γράψετε το πρώτο ρήμα της παρένθεσης στον Αόριστο και το δεύτερο ρήμα στον Υπερσυντέλικο: (έρχομαι, φεύγω) Όταν εγώ ____________ εσύ είχες _________.(καθαρίζω, κοιμάμαι) Εμείς ______________ το σπίτι όταν αυτός ___________.(τελειώνω, διαβάζω) Όταν εγώ _____________ τις ασκήσεις μου αυτοί ______________ όλα τα μαθήματά τους.(χτυπώ, ανεβαίνω) Εσείς _________________ το κουδούνι όταν εμείς______________στην ταράτσα. 3.Να γράψετε τον Αόριστο και τον Υπερσυντέλικο των ρημάτων:

Ενεστώτας Αόριστος Υπερσυντέλικος εγώ παίρνω εσύ μένεις αυτός κλεινει εμείς καρφώνουμε εσείς γυρίζετε αυτοί γράφουν

96

Ονοματεπώνυμο : ___________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να βάλετε σε κάθε πρόταση το ρήμα που ταιριάζει: Ο παππούς _______________στην πολυθρόναΟ υδραυλικός ______________ τη βρύση.Χτες _______________ μια έκθεση βιβλίων.Το σπιτάκι της μέλισσας ____________________. 2. Να γράψετε τα τρία γένη των επιθέτων : o σφιχτός ________________ _______________________________ η γκρινιάρα ________________ο ελαφρύς _________________ ______________________________ _________________ το τελευταίο______________ η βυσσινιά ______________________________ _________________ το πλατύ 3. Να γράψετε τις παρακάτω φράσεις στην ίδια πτώση αλλά στον αντίστροφο αριθμό: Ο φτωχός ψαράς Των ώριμων φρούτων Το μεγάλο κέρδος Του δυνατού ανθρώπου Οι κάθετες γραμμές Τους γενναίους στρατιώτες Του μικρού μεγέθους

97

Ονοματεπώνυμο : __________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Απαντώ στις ερωτήσεις, προσέχοντας που πρέπει να βάλω κόμμα ή και. (κιθάρα, πιάνο, το σκεπάρνι, Κατερίνα, τις καρφίτσες, ο Γιώργος, τη βελόνα, το πριόνι, το ψαλίδι, το βιολί) Τι παίζει ο μουσικός;__________________________________Ποιος θα χτυπήσει το κουδούνι;_________________________Τι χρησιμοποιεί η μοδίστρα;_____________________________Ποια είναι τα εργαλεία του μαραγκού;_____________________ 2. Στις παρακάτω προτάσεις βάζω, όπου πρέπει, παύλες, τελείες, κόμματα κι ερωτηματικά: Τι έκανες χτεςΈγραψα διάβασα είδα τηλεόραση έφαγα και κοιμήθηκαΠως τα περάσατε στην εκδρομήΣτην εκδρομή περάσαμε πολύ ωραίαΘα έρθεις αύριο στο σπίτι μουΝαι γιατί πάντα όταν σε συναντώ αισθάνομαι μεγάλη χαρά 3. Ξαναγράφω όπως στο παράδειγμα, προσέχοντας που πρέπει να βάλω κόμμα:Το χωριό μου είναι ορεινό. Το χωριό μου είναι όμορφο. Το χωριό μου είναι καθαρό.Το χωριό μου είναι ορεινό, όμορφο και καθαρό.O πλάτανος ήταν θεόρατος. Ο πλάτανος ήταν καταπράσινος.___________________________________________________Η νύχτα είναι όμορφη Η νύχτα είναι ασροντυμένη. Η νύχτα είναι φεγγαρόλουστη._____________________________________________________________________________________Ποτίζω τα δέντρα του κήπου μας. Ποτίζω τα λαχανικά του κήπου μας. Ποτίζω τις γλάστρες του κήπου μας. ______________________________________________________________________________________________________

98

Ονοματεπώνυμο : __________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βάλετε τα γράμματα που λείπουν: Σε λ_γο πλ_σιάζει η μεγάλη γιορτ_ της χρ_στιανοσ_νης, το Πάσχα. Όλοι κάνουν τ_ προετ_ μασίες τους, για να το γι_ρτάσουν ωρ_ α. Οι ν_ κοκυρές καθαρ_ζουν τα σπίτια τους, βάφουν τα κό_ ινα αυγά και φτιάχνουν τα τσουρ_κια. Όλες __ καταπράσ_νες αυλές μοσχομ_ρίζουν ασβέστ_ και πασχαλιά. 2. Να γράψετε τον Ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων: εγώ είχα δει ______________________________εγώ θα μπώ ______________________________εγώ έφυγα ______________________________εγώ θα πιω ______________________________εγώ αισθανόμουν _____________________________ 3. Τις παρακάτω φράσεις να τις χωρίσετε σε κυριολεξίες και μεταφορές: (τρυφερά λόγια, βράχος ασάλευτος, γυρίζω τα φύλλα του βιβλίου, πίστη ασάλευτη, τρυφερά χόρτα, γυρίζω τη συζήτηση στο αστείο, το βάζο είναι ραγισμένο, από τα βάσανα ράγισε η καρδιά του) Κυριολεξίες Μεταφορές

99

Ονοματεπώνυμο : __________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Συμπληρώνω τις λέξεις με ι, η, υ, ή ει: Δ_στ_ χώς ο άνεμος ξερ_ ζωσε το δεντράκ _ .Γλ_κοβραδιάζ _ κι άρχ _σε να κελα_ δά ο γκιών_ ης.Δεν ακούς τα χλ_ μιντρ_σματα των αλόγων, τ_ ς σάλπ_ γγες, τα τ_μπανα;Λαχανιασμένο το σκ_ λ_ π_γαίν_ ξοπ_ σω του. 2. Γράφω δίπλα σε κάθε λέξη μια άλλη λέξη που να έχει το ίδιο ή περίπου το ίδιο νόημα: (νους, χρονών, βοσκός, σελήνη, βαστώ, φημισμένη, όπλα, σπρώχνω) φεγγάρι : ___________________________μυαλό : _____________________________ξακουσμένη :_________________________ετών : ______________________________σκουντώ: ___________________________τσοπάνος:___________________________κρατώ:_____________________________άρματα:_____________________________ 3. Μεταφέρω τις φράσεις στον αντίθετο αριθμό: Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμόςΟ αριθμός της ταυτότητας Οι μεγάλες ταχύτητεςΤο μήκος της αίθουσας Τα αποτελέσματα των εργασιώνΗ τιμή του περιοδικού

100

Ονοματεπώνυμο : ______________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να γράψετε με μια σύνθετη λέξη πώς λέγεται αυτός που:έχει καλή τύχη: ____________________________________έχει ανοιχτό μάτι: __________________________________είναι πεζός ναύτης:__________________________________είναι στενός και μακρύς:______________________________έχει πολλές ασχολίες:_________________________________ 2. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στην Ενεργητική και Παθητική φωνή: Ενεστώτας εγώ τρυπώ εγώ τρυπιέμαιΠαρατατικός Εξακολ. Μέλλοντας Στιγμ. Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελες. Μέλλοντ. 3. Να σχηματίσετε τέσσερις σύνθετες λέξεις και να γράψετε από μια πρόταση για την κάθε λέξη:Π.χ. σιγά-τραγουδώà σιγοτραγουδώΣιγοτραγουδώ το αγαπημένο μου τραγούδι.________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

101

Ονοματεπώνυμο : ____________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ1.Γράφω δίπλα από κάθε φράση κυριολεξία ή μεταφορά. Ένα όμορφο αρνί κυριολεξίαΑυτό το παιδί είναι αρνάκι ________________________Πικρή ζωή ________________________Πικρό φάρμακο ________________________Γλυκός καφές ________________________Γλυκός άνθρωπος ________________________Μασάει το φαγητό ________________________Μασάει τα λόγια του ________________________Έχει κορμί λαμπάδα ________________________Είναι έξω απ’ το σπίτι ________________________Είναι έξω απ’ τα νερά του ________________________ 2. Φτιάχνω τέσσερις προτάσεις για να τονίσω κάθε φορά κάτι. Πότε; Χθες ο Γιώργος πήγε με τα πόδια σπίτι.Τι έκανε; __________________________________________Πού; ______________________________________________Πώς; ______________________________________________ 3. Βρίσκω τον Αόριστο και τον Παρατατικό του ρήματος «ρωτώ» κι ύστερα το κλίνω: Ενεστώτας Αόριστος Παρατατικός Εγώ ρωτώ Εσύ Αυτός Εμείς Εσείς Αυτοί

102

Ονοματεπώνυμο : __________________________________

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στα ρήματα: κεντάς, θα εκτιμάτε: Eνεστώτας

Παρατατικός


Αόριστος

Στιγμ. Μέλ.




2. Κλίνω σε όλους τους χρόνους της οριστικής το ρήμα : τραγουδώ

Οριστική

Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος

Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Εξακολ. Μέλλον.

103

Στιγμιαίος μέλ. Συντελεσμένος μέλ. 3. Μεταφέρω το παρακάτω κείμενο από τον ενεστώτα στον αόριστο: Αγοράζω ένα ωραίο βιβλίο. Το κρατώ στα χέρια μου. Το ανοίγω. Αρχίζω το διάβασμα. Χτυπά το κουδούνι. Τρέχω στην πόρτα. Ανοίγω. Περνά το κατώφλι η μανούλα φορτωμένη πακέτα. Τη βοηθώ και την φιλώ γλυκά.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

104

Ονοματεπώνυμο:__________________________________users.sch.gr/xariskuts/gramm104sel.doc ·...

Documents

Transcript of Ονοματεπώνυμο:__________________________________users.sch.gr/xariskuts/gramm104sel.doc ·...