Τοµέας Ενηµέρωσης Ταϋγέτου 23 Tel. 210 6726462-3 ‘Υπατη Αρµοστεία ΟΗΕ Π. Ψυχικό Fax. 210 6756800 για τους Πρόσφυγες 154 52 Αθήνα E-mail. great@unhcr.org Γραφείο στην Ελλάδα Website: www.unhcr.gr

ΔΕΛΤΙΟ

ΤΥΠΟΥ

40/07

Δευτέρα, 1 Οκτωβρίου 2007

Γκουτέρρες: Οι περίπλοκες µετακινήσεις πληθυσµών ανά τον κόσµο απαιτούν νέες στρατηγικές ΓΕΝΕΥΗ - Με εκατοµµύρια ανθρώπους να µετακινούνται ανά τον κόσµο, ο Ύπατος Αρµοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρρες, απηύθυνε τη Δευτέρα έκκληση για µια συντονισµένη διεθνή προσπάθεια για την καλύτερη κατανόηση και αντιµετώπιση των αιτιών, του µεγέθους και της πολυπλοκότητας του εκτοπισµού και της µετανάστευσης σε παγκόσµιο επίπεδο. «Αυτός ο αιώνας είναι περίοδος ανθρώπινου εκτοπισµού», τόνισε ο Γκουτέρρες κατά την έναρξη των εργασιών της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ύπατης Αρµοστείας, του διοικητικού οργάνου της Υπηρεσίας για τους Πρόσφυγες, που αποτελείται από 72

κράτη. «Κάθε οικονοµική ευκαιρία, κάθε καράβι που αναχωρεί, κάθε συµφορά και κάθε σύγκρουση αποτελούν τη σφραγίδα του 21ου αιώνα που χαρακτηρίζεται από τη µετακίνηση των πληθυσµών». Ο Γκουτέρρες τόνισε ότι, παρόλο που η Ύπατη Αρµοστεία δεν διαχειρίζεται θέµατα µετανάστευσης, η αποτελεσµατικότητα της Υπηρεσίας του για την προστασία των προσφύγων εξαρτάται από την ικανότητά της να κατανοήσει καλύτερα τα ευρύτερα µοτίβα της ανθρώπινης µετακίνησης στο σύγχρονο κόσµο. Παρέθεσε αρκετούς λόγους για τη δραµατική αύξηση της µετανάστευσης, µεταξύ των οποίων η φτώχεια και η αναζήτηση καλύτερων συνθηκών ζωής. Γεµάτοι ανυποµονησία να ενταχθούν στην παγκόσµια οικονοµία, αλλά ανήµποροι να µετακινηθούν νόµιµα, χιλιάδες απεγνωσµένοι µετανάστες καταφεύγουν στους λαθρέµπορους και προς άλλα επικίνδυνα µονοπάτια. Για να εκπληρώσει η Ύπατη Αρµοστεία την αποστολή της, την προστασία δηλαδή των προσφύγων και άλλων που χρειάζονται προστασία στο πλαίσιο αυτών των µετακινήσεων, «πρέπει να αναγνωρίσουµε τη µεικτή φύση πολλών σύγχρονων µεταναστευτικών ρευµάτων», τόνισε ο Γκουτέρρες στους εκπροσώπους που παρακολουθούν την πενθήµερη συνεδρίαση. «Στη Μεσόγειο, τον Κόλπο του Άντεν και την Καραϊβική, κατά το µήκος των βόρειων-νότιων συνόρων και, ολοένα και περισσότερο, κατά το µήκος των νότιων-νότιων συνόρων, ανάµεσα στους µετανάστες που ψάχνουν για µια καλύτερη ζωή, υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται προστασία – πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, γυναίκες και παιδιά θύµατα εµπορίας ανθρώπων», ανέφερε ο Γκουτέρρες. «Ο εντοπισµός τους, η διασφάλιση πρόσβασης στις διαδικασίες ασύλου και µια δίκαια εξέταση των αιτηµάτων τους είναι βασικά στοιχεία της αποστολή µας». Ο συνολικός αριθµός ατόµων που ήταν υπό την προστασία της Ύπατης Αρµοστείας στα τέλη του 2006 ήταν 32.9 εκατοµµύρια, µεταξύ των οποίων σχεδόν 10 εκατοµµύρια πρόσφυγες που έχουν διασχίσει διεθνή σύνορα, 13 εκατοµµύρια άνθρωποι που έχουν εκτοπιστεί µέσα στην ίδια τους τη χώρα και 5.8 εκατοµµύρια ανιθαγενείς. Έπειτα από αρκετά χρόνια µείωσης, ο αριθµός των προσφύγων που τρέπονται σε φυγή εξαιτίας συγκρούσεων και διώξεων αυξήθηκε πέρυσι και η αύξηση

αυτή συνεχίζεται και το 2007, µε κρίσεις όπως αυτές στο Ιράκ και στο Κέρας της Αφρικής να αυξάνουν καθηµερινά τον αριθµό των εκτοπισµένων. Με την αναγκαστική µετανάστευση να λαµβάνει χώρα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο µεγάλης οικονοµικής ανέχειας, περιβαλλοντικής καταστροφής και κλιµατικών αλλαγών, τα αίτια της ανθρώπινης φυγής αποκτούν όλο και µεγαλύτερο αλληλοσυσχετισµό και απαιτούν στοχευµένες στρατηγικές και καινοτόµες απαντήσεις. «Πολλοί άνθρωποι µετακινούνται απλά για να αποφύγουν τη λιµοκτονία», σηµείωσε ο Γκουτέρρες. «Όταν η φυγή δεν είναι επιλογή αλλά αναγκαιότητα, τότε µιλάµε για κάτι παραπάνω από φτώχεια. Από την άλλη µεριά, οι φυσικές καταστροφές συµβαίνουν πιο συχνά, είναι µεγαλύτερου µεγέθους και µε καταστρεπτικές συνέπειες. Όλες σχεδόν οι προβλέψεις σχετικά µε τα µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα των κλιµατικών αλλαγών κάνουν λόγο για εξάπλωση της ξηρασίας, σε σηµείο που µπορεί να καταστραφεί κάθε προοπτική για ζωή σε πολλά σηµεία του πλανήτη. Και για κάθε εκατοστό που ανεβαίνει η στάθµη της θάλασσας, θα προστίθεται ένα εκατοµµύριο εκτοπισµένων. Η διεθνής κοινότητα δεν µοιάζει περισσότερο ικανή να αντιµετωπίσει αυτές τις νέες αιτίες από το να αποτρέψει τις συγκρούσεις και τις διώξεις». Για αυτό τον λόγο είναι εξαιρετικά σηµαντικό να εξεταστούν οι λόγοι, το µέγεθος και οι τάσεις της σύγχρονης µετακίνησης, είπε ο Γκουτέρρες. «Απαιτούνται πολύ περισσότερα από την απλή κατανόηση της φυγής των προσφύγων». «Στο Νταρφούρ, για παράδειγµα, µια επίθεση των Τζαντζαγουίντ εναντίον ενός χωριού αφρικανικής φυλής µπορεί να έχει ως κίνητρο την πολιτική κρίση», είπε. «Αλλά τα αποτελέσµατα µοιάζουν µε αυτά ενός άλλου µοντέλου που αναδύεται – µια έλλειψη νερού, για παράδειγµα, η οποία στρέφει τους βοσκούς ενάντια στους αγρότες. Κατά το πρόσφατο ταξίδι µου στη Νότιο Αφρική, υπήρχε ένας κοινός τόπος µε τις κυβερνήσεις ότι στους υπηκόους της Ζιµπάµπουε που ζητούν άσυλο εξαιτίας δίωξης θα πρέπει να χορηγείται προσφυγικό καθεστώς. Αλλά τι πρέπει να γίνει µε τους ανθρώπους που απλά λένε ότι πεινάνε και δεν µπορούν να βρουν τα µέσα για να στηρίξουν τις οικογένειές τους; Μπορούµε ενσυνείδητα να τους στείλουµε πίσω σ’ αυτή τη στέρηση; Είναι προφανές ότι θα πρέπει να βρεθεί κάποιο προσωρινό καταφύγιο. Η απάντηση σ’ αυτό το σύνθετο δίληµµα είναι υπεράνω της εντολής της Ύπατης Αρµοστείας. Αλλά είναι επίσης καθήκον µας να προειδοποιούµε τα Κράτη για αυτά τα προβλήµατα και να βοηθήσουµε στην εξεύρεση λύσεων απέναντι σε αυτές τις νέες προκλήσεις». Ο Γκουτέρρες σηµείωσε επίσης ότι τα περισσότερα από τέσσερα εκατοµµύρια ξεριζωµένων Ιρακινών, εντός και εκτός της χώρας τους, αποτελούν τη µεγαλύτερη οµάδα εκτοπισµένων και τον µεγαλύτερο πληθυσµό «προσφύγων σε αστικά κέντρα» που υπήρξε ποτέ. Από τα πάνω από δύο εκατοµµύρια που βρίσκονται εκτός Ιράκ, οι περισσότεροι βρίσκονται σε πόλεις στη Συρία και την Ιορδανία. Αυτό έχει προκαλέσει τεράστιο βάρος στις δύο χώρες, οι οποίες κατατάσσονται µαζί µε άλλες αναπτυσσόµενες χώρες που έχουν προσφέρει απλόχερα φιλοξενία σε µεγάλους αριθµούς προσφύγων. Μεταξύ αυτών των χωρών είναι το Πακιστάν, το Ιράν, η Τανζανία, η Κένυα, το Τσάντ, η Γουινέα, η Ζάµπια και το Εκουαδόρ. Πέρα από τη στήριξη προσφυγικών προγραµµάτων σε χώρες φιλοξενίας, ο Γκουτέρρες τόνισε την ανάγκη για µεγαλύτερο καταµερισµό των ευθυνών µέσω της µετεγκατάστασης σε µια τρίτη χώρα. Παγκοσµίως, η Ύπατη Αρµοστεία έθεσε υπ’όψιν 26 χωρών πάνω από 54.000 άτοµα από 70 εθνικότητες ως υποψήφια για

µετεγκατάσταση µέσα στο 2006, ενώ ο αριθµός αυτός προβλέπεται να αυξηθεί το 2007. Μέχρι τον Ιούνιο, είχαν υποβληθεί πάνω από 42.000 αιτήµατα για µετεγκατάσταση. «Αυτή τη στιγµή, η µεγαλύτερη επιχείρηση µετεγκατάστασης είναι το Ιράκ, όπου η Ύπατη Αρµοστεία έγκαιρα ανέπτυξε την ικανότητα να εντοπίζει και να υποστηρίζει τις ευάλωτες περιπτώσεις», δήλωσε ο Γκουτέρρες. «Οι χώρες µετεγκατάστασης έχουν ανταποκριθεί, αλλά θα πρέπει να καταβληθούν µεγαλύτερες προσπάθειες για την επίσπευση των συνεντεύξεων και την αναχώρηση των ατόµων». Ο εθελοντικός επαναπατρισµός παρέµεινε βασική λύση το 2006, µε περίπου 734.000 πρόσφυγες να επιστρέφουν στην πατρίδα τους για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Επιπλέον, 1,9 εκατοµµύρια εσωτερικά εκτοπισµένοι επέστρεψαν στα σπίτια τους. Ο Ύπατος Αρµοστής έκανε επίσης µια γενική επισκόπηση των εν εξελίξει εσωτερικών µεταρρυθµίσεων της Ύπατης Αρµοστείας, συµπεριλαµβανοµένης της µεταφοράς περισσότερων από 120 θέσεων εργασίας από τη Γενεύη, καθώς και άλλων προσπαθειών αποκέντρωσης και περιφερειοποίησης µε στόχο την ενδυνάµωση του Οργανισµού στο πεδίο. Μαζί µε τον Γκουτέρρες στο βήµα ήταν και ο συντονιστής του ΟΗΕ για τα ανθρωπιστικά ζητήµατα, Τζον Χολµς. Αργότερα µέσα στην ηµέρα, ο Γκουτέρρες επρόκειτο να απονείµει το Βραβείο Προσφύγων Νανσεν για το 2007 στην κ. Κατρίν Καµιλέρι, δικηγόρο στην Υπηρεσία Ιησουϊτών για τους Πρόσφυγες, η οποία έχει αφιερώσει τα τελευταία δέκα χρόνια στους πρόσφυγες που καταφθάνουν στη Μάλτα. ΤΕΛΟΣ Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε µε: Καίτη Κεχαγιόγλου, Υπεύθυνη Τοµέα Ενηµέρωσης, e-mail: kehayioy@unhcr.org

Στέλλα Νάνου, Βοηθό Τοµέα Ενηµέρωσης, e-mail: nanou@unhcr.org

Ιστοσελίδα: www.unhcr.org (Αγγλικά)

www.unhcr.gr (Ελληνικά)