Trainer handbook (GR)

Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές Το Ψυχόδραμα ως εργαλείο στην

εκπαίδευση Εκπαιδευτικά υλικά

Πρόγραμμα Leonardo Da Vinci - Μεταφορά καινοτομίας

Project No: 2013-1-GR1-LEO05-14123 This project has been funded with support from the European Commission. This publication re-flects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές

Table of Contents

1 ΤΟ ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 4

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΤΟΥ PATIE 8

2.1 Συστάσεις και βασικά σημεία 8

2.2 Προαπαιτούμενα, υλικά και εργαλεία 9

2.3 Προδιαγραφές για κάθε εργαστήριο 10 2.3.1 Ενότητα 1: Η βιωματική μέθοδος του ψυχοδράματος. 10 2.3.2 Ενότητα 2: Ζέσταμα 11 2.3.3 Ενότητα 3: Η δύναμη της ομάδας. 13 2.3.4 Ενότητα 4: Κοινωνιομετρική ομαδική χαρτογράφηση 15 2.3.5 Ενότητα 5: Διαχείριση συγκρούσεων 17 2.3.6 Ενότητα 6: Χρήση των Συμβόλων. 20 2.3.7 Ενότητα 7: Παιχνίδι ρόλων 22 2.3.8 Ενότητα 8: Μοίρασμα μέσα στην ομάδα. 25

3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 29

3.1 Φόρμα Αξιολόγησης για τον Συντονιστή Εργαστηρίου στις Ψυχοδραματικές ασκήσεις 29

3.2 Πρότυπο Εκθέσεων Αξιολόγησης για Εκπαιδευτές Εργαστηρίου 32

3.3 Φόρμες Αξιολόγησης για Συμμετέχοντες Μαθήματος (1 φόρμα ανά Ενότητα) 34 3.3.1 Ενότητα 1: “Η Βιωματική Μέθοδος του Ψυχοδράματος” 34 3.3.2 Ενότητα 2: “Ζέσταμα” 36 3.3.3 Ενότητα 3: “Η Δύναμη της Ομάδας” 38 3.3.4 Ενότητα 4: “Κοινωνιομετρική Ομαδική Χαρτογράφηση” 40 3.3.5 Ενότητα 5: “Διαχείριση Σύγκρουσης” 42 3.3.6 Ενότητα 6: “Χρήση των Συμβόλων” 44 3.3.7 Ενότητα 7: “Παιχνίδι Ρόλων” 46 3.3.8 Ενότητα 8: “Μοίρασμα με την Ομάδα” 48 3.3.9 Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων 50

4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 52

1


Πρόλογος

Το Εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτές των Ψυχοδραματικών Βιωματικών Διδακτικών Μεθό-δων, αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος “PaTiE: Το Ψυχόδραμα σαν εργαλείο στην εκπαίδευση”, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΙΚΥ Εθνικό Φορέα της Ελλάδας στα πλαίσια του Leonardo da Vinci, δράση Μεταφοράς Καινοτομίας, προγραμματισμού της ΕΕ για το 2007-2013. Το έργο αυτό το οποίο εγκρίθηκε το 2013, συνολικής διάρκειας 24 μηνών, με ημερομηνία περάτωσης τις 30 Σεπτεμβρίου 2015, περιλαμβάνει 4 χώρες της ΕΕ και 6 ε-ταίρους: Περιφέρεια Κρήτης / Τμήμα Δια Βίου Μάθησης / Επαγγελματικό Εκπαιδευτικό Κέ-ντρο Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, ECTE, Ευρωπαϊκό Κέντρο Κατάρτισης για την Απα-σχόληση Ρέθυμνο (ΕΛ), EST Κέντρο Δια Βίου Μάθησης, Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki (PL), Centro Μακιαβέλι Φλωρεντία (IT), και ALECOP, S.COOP. (ES).

Ο γενικός στόχος του προγράμματος PaTiE είναι να εισάγει τους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ στη βιωματική μέθοδο του ψυχοδράματος και να τους εκπαιδεύσει σχετικά με το πώς να εφαρμόσουν αποτελεσματικά επιλεγμένες ψυχοδραματικές αρχές και τεχνικές στις εκπαι-δευτικές τους διαδικασίες. Επιπλέον, το έργο PaTiE έχει ως στόχο να μεταφέρει στους εταί-ρους τις βιωματικές μεθόδους μάθησης του ψυχοδράματος που αναπτύχθηκαν από τους Πολωνούς εταίρους και που εφαρμόζονται στ< εκπαιδευτικά σεμινάρια τους. Ο εταίρος από την Πολωνία "Grodzki Theatre Association " ήταν ο αρχηγός του έργου POTENS (έργο νού-μερο: 142673-LLP-1-2008-1-PL-Grundtvig-GMP) και το "EST Κέντρο ΔΒΜ» ήταν εταίρος στην κοινοπραξία. Με την εφαρμογή του σχεδίου POTENS οι Πολωνοί εταίροι ανέπτυξαν μια "κα-τευθυντήρια γραμμή για τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων" και ένα βιβλίο με τίτλο «Η αναζήτηση της δημιουργικότητας». Αυτά τα εκπαιδευτικά υλικά και η «τεχνογνωσία» μεταφέρθηκαν στο έργο PaTiE, και προσαρμόστηκαν στις ανάγκες των χω-ρών που συμμετέχουν και στον τομέα της ΕΕΚ.

Η επεξεργασία των κατευθυντήριων γραμμών έχει τις ρίζες της στη συνεργασία μιας διε-θνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων. Το προσχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών δοκιμάστη-κε στα εθνικά πιλοτικά εργαστήρια που οργανώθηκαν για την αξιολόγηση των προηγούμε-να αναπτυγμένων PaTiE προγραμμάτων σπουδών και εκπαιδευτικών υλικών. Αυτό επιτεύ-χθηκε με την παράδοση τεσσάρων πιλοτικών μαθημάτων για τους εκπαιδευτές ενηλίκων σχετικών με τις ψυχοδραματικές τεχνικές μάθησης σε κάθε μια συμμετέχουσα στο έργο χώ-ρα, στην εθνική της γλώσσα (Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία και Ισπανία). Τα τέσσερα εθνικά πι-λοτικά μαθήματα οδηγήθηκαν από έμπειρους ψυχοδραματιστές. Αυτά τα πιλοτικά μαθήμα-τα εκτελέστηκαν το 2015, συμπληρώνοντας 64 ώρες σε κάθε χώρα και είχαν συνολικά 48 εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ ως συμμετέχοντες που βίωσαν και πειραματίστηκαν με τις ψυ-χοδραματικές τεχνικές και προσεγγίσεις.

2


Αυτό το εγχειρίδιο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια ˙ το κεφάλαιο με τίτλο το Ψυχόδραμα στην εκπαιδευτική διαδικασία περιλαμβάνει τις γενικές κατευθυντήριες ιδέες που σχετίζονται με τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τα περισσότερα από τα τμήμα-τα του κεφαλαίου αυτού μεταφέρθηκαν από τις Κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων που αναπτύχθηκε στα πλαίσια της εφαρμογής του ευρωπαϊκού έργου POTENS. Το κεφάλαιο με τίτλο Εισαγωγή στο εκπαιδευτικό υλικό του PaTiE έχει ως στόχο να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το πώς να χρησιμο-ποιήσετε το βιβλίο ασκήσεων και τη θεωρία, και πού να βρείτε το υλικό που πρόκειται να διδαχθεί. Οι εκπαιδευτές εργαστηρίου PaTiE θα βρουν επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διάρθρωση κάθε εργαστηρίου σε σχέση με το χρόνο και το περιεχόμενο, καθώς και τον προσδιορισμό των στόχων της κάθε δραστηριότητας. Τέλος, το κεφάλαιο με τίτλο Αξιο-λόγηση ασχολείται με την αξιολόγηση των μαθημάτων. Σε αυτό το κεφάλαιο οι εκπαιδευτές εργαστηρίου θα μπορούν να βρουν τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα κριτήρια βά-σει των οποίων θα πρέπει να αξιολογήσουν τις ολοκληρωμένες δραστηριότητες του εργα-στηρίου. Επίσης, σε αυτό το κεφάλαιο οι εκπαιδευτές εργαστηρίου θα μπορούν να βρουν τα αντίστοιχα προτεινόμενα φύλλα αξιολόγησης και ερωτηματολόγια, με σκοπό να διευκολύ-νουν την αξιολόγηση των τεχνικών και μεθόδων που κάθε ενότητα του προγράμματος σπουδών PaTiE παρουσιάζει.

3


1 Το Ψυχόδραμα στην εκπαιδευτική διαδικασία

Τα αρχικά σημεία του εκπαιδευτικού ψυχοδράματος είναι τα προσωπικά και επαγγελματικά όρια των δύο σχεσιακών εταίρων: εκείνων του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Η εκπαίδευ-ση έχει ως στόχο τη μεταφορά της γνώσης, των συμπεριφορών και των δεξιοτήτων. Το ψυ-χόδραμα προσφέρει επαρκή προσέγγιση και χρήσιμα εργαλεία ειδικά για την αλλαγή νοο-τροπίας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε διάφορους τομείς της εκπαίδευσης, αλλά και για την εφαρμογή της θεωρητικής γνώσης. Ο τομέας της αλλαγής συμπεριφοράς περιλαμβάνει τα συναισθήματα του μαθητή, τις αξίες, πεποιθήσεις, προκαταλήψεις, το ρόλο των προσδο-κιών που επηρεάζουν την ατμόσφαιρα μάθησης και τη σχέση του μαθητή με τον εκπαιδευ-τή και την εκπαίδευση, με τη μαθησιακή διαδικασία και το μαθησιακό περιβάλλον. Αυτός είναι ο κύριος τομέας στον οποίο το ψυχόδραμα μπορεί να θέσει τη σκηνή για δημιουργικές συνεισφορές, προσδιορίζοντας τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών, προσφέροντας δυνατότητες αποσαφήνισης των ρόλων, των προσδοκιών, των αξιών, των πεποιθήσεων και προκαταλήψεων. Οι δεξιότητες είναι οι ικα-νότητες να τεθούν συγκεκριμένες γνώσεις που αποκτήθηκαν στην πράξη. Ο τομέας της γνώσης αναφέρεται τόσο στην καθαρά θεωρητική γνώση όσο και στην εφαρμογή της. Το ψυχόδραμα σημαίνει δράση, που κάνει στην πράξη ό, τι το άτομο γνωρίζει ή ακόμα δεν ξέ-ρει, ή απλά βιώνει στην πράξη αυτά που το άτομο είναι σε θέση να κάνει και τι είδους επι-πτώσεις μπορεί να έχουν κάποιες ενέργειες. Προσδιορίζοντας τον τομέα των συμπεριφορών και των διαπροσωπικών δεξιοτήτων, το ψυχόδραμα μπορεί να προσφέρει πρώτα απ 'όλα, μια εξαιρετική προσέγγιση και ένα ευεργετικό μέσο για την εκπαίδευση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών εκπαιδευτικών, τις δραστηριότητες δια βίου μάθησης, όπως επίσης και εποπτεία για το εκπαιδευτικό έργο και το προσωπικό.

Ένα από τα προβλήματα που ανέφερε ο Blatner (2002) σχετικά με την πιο διαδεδομένη τε-χνική που σχετίζεται με την παράδοση του Moreno, είναι ότι τα παιχνίδια ρόλων, "προέρχο-νται από την κοινή τάση να υποθέτουμε ότι οι διαπροσωπικές δεξιότητες είναι πιο εύκολες από ό, τι οι τεχνικές δεξιότητες - αν και στην πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δύσκολες - και έτσι οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν ότι μπορούν να συμμετάσχουν σε σκη-νοθεσία παιχνιδιού ρόλων πριν να έχουν πράγματι αποκτήσει ένα επίπεδο απλής επάρκειας (πόσο μάλλον εξειδίκευση). (...) Μερικές φορές οι δάσκαλοι αδυνατούν να εκτιμήσουν την πολυπλοκότητα της δεξιότητας που μαθαίνουν, και είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η σκη-νοθεσία παιχνιδιών ρόλου είναι περίπου τόσο περίπλοκη όσο η μάθηση του πώς να ξεγεν-νήσεις ένα μωρό". Η ικανότητα να εκπαιδεύσεις και να διδάξεις είναι πρώτα απ' όλα μια διαπροσωπικά δεξιότητα, και εδώ το ψυχόδραμα μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό, αφού είναι ουσιαστικά ένας τρόπος ανάπτυξης διαπροσωπικών δεξιοτήτων, εμβάθυνσης στην επαγγελματική αυτογνωσία και καλύτερης κατανόησης των αναγκών των μαθητών.

Η αλλαγή νοοτροπίας και η ανάπτυξη δεξιοτήτων απαιτεί ένα χαλαρό είδος μάθησης. Συμ-φωνούμε με την άποψη του Adam Blatner σχετικά με τις κοινές ανάγκες όλων των εκπαι-δευομένων που συμμετέχουν στην εκπαίδευση, που σχετίζονται με αυτό που ο γνωστός

4


ψυχολόγος και επιστημολόγος Piaget ονόμασε ως αφομοίωση και διευκόλυνση κατά τη δι-αδικασία της μάθησης. «Δυστυχώς, τόσο μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης είναι προσανατο-λισμένο προς τα είδη μάθησης που μπορούν να ελεγχθούν ευκολότερα, τα οποία είναι α-φομοιώσιμα, είδη μάθησης που βασίζονται στην απομνημόνευση. Ωστόσο, αυτό που ο κό-σμος πραγματικά χρειάζεται είναι άνθρωποι που έχουν δεξιότητες, και οι δεξιότητες να υ-περβαίνουν την απλή γνώση των γεγονότων. Οι δεξιότητες, όμως, απαιτούν μια πιο περί-πλοκη προσανατολισμένη στις επιδόσεις δοκιμή που απαιτεί περισσότερη προσοχή από το δάσκαλο, και καλύπτει περισσότερο λεπτές μεταβλητές. Και οι δεξιότητες αντανακλούν ένα χαλαρό είδος μάθησης. (...) Αυτές οι δεξιότητες δεν μπορούν να διδαχθούν από την ανά-γνωση οποιουδήποτε αριθμού βιβλίων, αν και ένα μέρος διδακτικού υλικού μπορεί να είναι χρήσιμο για τη δημιουργία ενός πνευματικού πλαισίου για χαλαρή μάθηση. Αντίθετα, τα είδη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για ευέλικτη, δημιουργική, λογική σκέψη πρέπει να ασκούντα, εξασκούνται, και να διδάσκονται σε μια διαδικασία αλληλεπίδρασης, ανάληψης ρίσκων, αυτο-έκφρασης, ανατροφοδότησης, ενθάρρυνσης, και, εν ολίγοις, μια διαδικασία η οποία είναι πιο κοντά στο να μαθαίνουν να κολυμπούν από την εκμάθηση των πρωτευου-σών των διαφόρων κρατών» (Blatner, 2002). Το ψυχόδραμα προσφέρει πολύτιμες προσεγ-γίσεις για την αποκατάσταση της ισορροπίας των αφομοιωτικών και χαλαρών τρόπων μά-θησης, με τις μεγάλες του δυνατότητες για την προώθηση της χαλαρής μάθησης μέσω των ενεργών μεθόδων που αναπτύσσουν τον αυθορμητισμό και τη δημιουργικότητα.

Η ατμόσφαιρα μάθησης που δημιουργείται από το ψυχόδραμα είναι ένα άλλος βασικός πόρος του ψυχοδράματος υπέρ της εκπαίδευσης. Όντας μια ομαδική μέθοδος, το ψυχό-δραμα μπορεί να παράγει ένα κατάλληλο περιβάλλον μάθησης μέσω της δημιουργίας της συνοχής της ομάδας, του κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας, στο οποίο ο μαθητής μπο-ρεί να χειριστεί αποτελεσματικά την / τις ανησυχίες του σχετικά με την κατάσταση της μά-θησης, τον καθηγητή / εκπαιδευτικό ή τα μέλη της ομάδας. Πολλά από τα προβλήματα που οι εκπαιδευτές ενηλίκων ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν στη δουλειά τους (π.χ. εγκατάλειψη μαθήματος, έλλειψη κινήτρων) μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά αν δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη της συνοχής της ομάδας και στη δημιουργία ενός κα-τάλληλου περιβάλλοντος μάθησης. Συνήθως πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είναι αφιε-ρωμένο στη δημιουργία της συνοχής της ομάδας και σε θέματα ασφάλειας. Πολλές φορές οι τάξεις δεν αντιμετωπίζονται σαν μια ομάδα που διέρχεται από διάφορες φάσεις από τη γέννηση έως το επερχόμενο τέλος της, αλλά περισσότερο σαν μια μάζα χωρίς να λαμβάνο-νται υπόψη βασικά ομαδικά δυναμικά φαινόμενα. Η ικανότητα χειρισμού των ομαδικών δυναμικών φαινομένων απαιτεί μια ευρύτερη και βαθύτερη κατάρτιση, ειδικά για τέτοια μεγάλα θέματα της δυναμικής της ομάδας, όπως την επίλυση συγκρούσεων και τη διαχείρι-ση αντιστάσεων.

Οι τεχνικές του ψυχοδράματος που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση υπόκεινται στη θε-μελίωση του τρόπου που ο εκπαιδευτής ψυχοδράματος ηγετών / ενηλίκων κατανοεί την εφαρμογή των ψυχοδραματικών εργαλείων. Αυτός εξαρτάται από:

5


• τον τρόπο που οι εκπαιδευτές ψυχοδράματος / εκπαιδευτές ενηλίκων αντιλαμβά-

νονται τα όρια του επαγγελματικού τους ρόλου, τις εξουσίες και αρμοδιότητές τους (επαγγελματική αυτογνωσία)

• τις επαγγελματικές σχέσεις (η συνάντηση, έπειτα οι συμβάσεις) μεταξύ των διαφό-ρων ρόλων των εταίρων που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία

• το πώς οι ρόλοι, οι ανάγκες, τα κίνητρα και τα λοιπά χαρακτηριστικά των συμμετε-χόντων / διδασκομένων είναι στην πραγματικότητα και πώς οι εκπαιδευτές ενηλί-κων τα κατανοούν

• τους στόχους της ψυχοδραματικής παρέμβασης στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό (και οργανωτικό) πλαίσιο, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική σύμβαση, κ.λπ.

Όλες οι τεχνικές του ψυχοδράματος είναι κατάλληλες για να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο πρόγραμμα PaTiE, αλλά η επιτυχία της χρήσης του ψυχοδρά-ματος στην εκπαίδευση εξαρτάται από τη θεμελίωση των ικανοτήτων του εκπαιδευτικού από μια ολοκληρωμένη ψυχοδραματική εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτές πιλοτικών εργαστηρί-ων, που εκπαιδεύτηκαν ως ειδικοί του ψυχοδράματος, αξιοποίησαν ένα πολύ μεγάλο φά-σμα εφαρμογών του ψυχοδράματος. Οι εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ, συμμετέχοντες στα πι-λοτικά μαθήματα του PaTiE, οι οποίοι ήταν ως επί το πλείστον στα πρώτα τους βήματα στο ψυχόδραμα, όπως αναμενόταν, διερεύνησαν κυρίως τη χρήση των ασκήσεων ζεστάματος και των κοινωνιομετρικών ασκήσεων, κάποια συλλογικά παιχνίδια και υπο-ομάδα δραστη-ριοτήτων παιχνιδιού ρόλων, καθώς και αρκετές λεπτομέρειες αυτοέκφρασης, όπως την κί-νηση του σώματος και τη χρήση συμβολικών αντικειμένων. Ασκήσεις προθέρμανσης ή δρα-στηριότητες εξοικείωσης χρησιμοποιήθηκαν από τους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ προκειμέ-νου να κινητοποιήσουν τους μαθητές / συμμετέχοντες τους, για να μπορέσουν να γνωρι-στούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν το μαθησιακό περιβάλλον.

6


7


2 Εισαγωγή στα εκπαιδευτικά υλικά του PaTiE

Αυτό το κεφάλαιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Το Ψυχόδραμα σαν εργαλείο στην εκπαίδευση» και εξηγεί πώς θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί το βιβλίο των ασκήσεων και η θεωρία καθώς και πού να βρεθεί το υλικό που πρέπει να διδαχθεί. Οι εκπαιδευτές εργαστηρίου του PaTiE θα βρουν επίσης, οδηγίες για την δομή κάθε εργαστηρίου που αφορά τον χρόνο και το περιεχόμενο του και πώς να αναγνωρίζουν τους στόχους κάθε δραστηριότητας. Στην ενότητα που σχετίζεται με την αξιολόγηση, αναγνωρίζονται τα κριτήρια με τα οποία ο εκπαιδευτής θα πρέπει να αξιολογήσει τις ολοκληρωμένες δραστηριότητες του εργαστηρίου, καθώς και τα αντίστοιχα φύλλα αξιολόγησης και ερωτηματολόγια που συνιστώνται.

2.1 Συστάσεις και βασικά σημεία Οι συμμετέχοντες: οι συμμετέχοντες αυ-

τών των εργαστηρίων είναι εκπαιδετικοί που εργάζονται στην εκπαίδευση ενηλί-κων ή στην επαγγελματική κατάρτιση ή δια βίου εκπαίδευση. Συνίσταται να υ-πάρχουν 10 ή 16 μέλη σε κάθε ομάδα.

Επίπεδο περιεχομένου: Οι δοθείσες ενό-τητες είναι ανεξάρτητες, ωστόσο, καθί-σταται πιθανό οι συμμετέχοντες να πα-ρευρεθούν σε άλλες συναντήσεις. Σε αυ-τήν την περίπτωση, μπορούν να ζητήσουν από τον εκπαιδευτή να σκεφτεί, αν απαι-τείται μία πιο λεπτομερής εξέταση των βασικών εννοιών. Οι εκπαιδευτές ενηλί-κων μπορούν να συμβουλευτούν την Ενό-τητα 1, ή οποιαδήποτε άλλη ενότητα, για να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες.

Σκοπός: Ο σκοπός του μαθήματος αυτού είναι να παρουσιαστούν ορισμένες τεχνι-κές που θα μπορούσαν να διεξαχθούν στην Ψυχοδραματική εργασία μεταξύ ποικίλων δραστηριοτήτων μέσα στην τά-ξη. Όταν ο εκπαιδευτής σκέφτεται να με-ταδώσει οποιαδήποτε ενότητα, πρέπει πρώτα να αναθεωρήσει τους κύριους στόχους και τις πρακτικές που προσφέρο-νται σε κάθε μία από αυτές. Αυτές οι πλη-ροφορίες μπορούν να βρεθούν στην εισα-

γωγή των θεμάτων και είναι χρήσιμες προκειμένου να αποφασιστεί ποιά ενότητα θα ταιριάζει καλύτερα στα ενδιαφέροντα της ομάδας.

Στόχος: Ο στόχος είναι αφενός να δι-δαχθεί η σημασία του συμβόλου στη Ψυχοδραματική εργασία μέσα στην τάξη και να γίνει μία εισαγωγή στις ασκήσεις για τους καθηγητές της ε-παγγελματικής κατάρτισης ενηλίκων και της δια βίου εκπαίδευσης που θα τους επιτρέψει να βελτιώσουν ορι-σμένες διεπιστημονικές αρμοδιότη-τες, που προσδιορίζονται ως απαραί-τητες από τα μέλη του εκπαιδευτικού τομέα ενηλίκων. Μερικές από αυτές τις ικανότητες μπορεί να είναι η βελ-τίωση της επικοινωνίας με τον μαθη-τή, καθώς έρχεται σε επαφή με δια-φορετικές ομάδες, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μεγαλύτερης εμπι-στοσύνης, η κινητοποίηση των μαθη-τών, η ενθάρρυνση της κατανόησης μεταξύ των μελών ή η τόνωση της δη-μιουργικότητας και του αυθορμητι-σμού.

Διάρκεια: κάθε ενότητα -8 συνολικά-, προορίζεται για ένα εργαστήριο που θα έχει περίπου 8 ώρες διάρκεια. Ο

8


απαιτούμενος χρόνος θα εξαρτηθεί από τις ανάγκες της ομάδας. Συνιστάται να πραγματοποιηθεί μέσα σε μία ημέρα ή, αν αυτό δεν είναι δυνατό, σε δύο συνεχό-μενες ημέρες.

Δομή: Το εργαστήριο θα ακολουθήσει την

κανονική ψυχοδραματική δομή. Ζέσταμα, δράση και μοίρασμα. Η ψυχοδραματική δομή εξαρτάται πάντα από την τάξη και τις ανάγκες ή απαιτήσεις της ομάδας.

Ασκήσεις: Οι Ψυχοδραματικές α-

σκήσεις που παρατίθενται σε κάθε ενότη-

τα έχουν ως στόχο να εισαγάγουν τους εκπαιδευτικούς στις ειδικές δια-δικασίες ψυχοδράματος, έτσι ώστε να μπορούν να καταλάβουν πώς να τις εφαρμόσουν στην τάξη. Στην περί-πτωση της συμβολικής εργασίας στο ψυχόδραμα, ο στόχος των ασκήσεων που εμπεριέχονται στο εγχειρίδιο εί-ναι να παρέχουν στον εκπαιδευτή ε-νηλίκων τα εργαλεία για την αντιμε-τώπιση των διαφόρων καταστάσεων που μπορεί να προκύψουν στην τάξη.

2.2 Προαπαιτούμενα, υλικά και εργαλεία

Συντονιστής: ο συντονιστής εργαστηρίου θα πρέπει να είναι ψυχοδραματιστής. Αυ-τές οι τεχνικές είναι πολύ ισχυρές και θα πρέπει να διεξαχθούν από έναν ειδικό. Ο κανόνας του "περιμένω περισσότερα από αυτά που μου ζητάνε" είναι σημαντικός στο ψυχόδραμα και απαιτεί έναν εκπαι-δευτή με εμπειρία στο χειρισμό αυτών των τεχνικών. Χώρος: απαιτείται ένα μεγάλο δωμάτιο για τη λειτουργία των εν λόγω εργαστηρί-ων, θα πρέπει να υπάρχει αρκετός χώρος, ώστε οι συμμετέχοντες να μετακινούνται και να ενεργούν με τον συγκεκριμένο τρό-πο που εκτελούνται οι προτεινόμενες α-σκήσεις.

Θεωρία: προκειμένου να ενσωματωθούν οι θεωρητικές έννοιες στην Ψυχοδραματι-κή δράση, συνιστάται ότι ο εκπαιδευτής εργαστηρίου θα σκιαγραφήσει τις βασικές έννοιες που πρέπει να εισαχθούν στην κύ-ρια άσκηση του εργαστηρίου, σύμφωνα με τις ανάγκες των συμμετεχόντων και όπως αυτές θα συγκεκριμενοποιηθούν αργότε-ρα. Εργαλεία και υλικά: τα εργαλεία για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση των ασκή-σεων κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων, καθώς και τα απαιτούμενα για την εκτέλε-ση της δραματικής δράσης υλικά, ορίζο-νται σε κάθε ενότητα, συνεπώς θα χρεια-στείτε ανεπτυγμένο εκπαιδευτικό υλικό ούτως ώστε να το καθιερώσετε και να το μεταδώσετε στα εργαστήρια.

9


2.3 Προδιαγραφές για κάθε εργαστήριο Παρακάτω παρατίθενται οι βασικές θεωρίες για κάθε ενότητα, με τις συγκεκριμένες έννοιες που θα έπρεπε να παρουσιαστούν σε κάθε εργαστήριο, καθώς και μερικές συμβουλές και τεχνικές που μπορούν να μεταδοθούν. Ωστόσο, σημειώστε ότι εξαρτάται από την εμπειρία του εκπαιδευτή το αν μπορεί να αλλάξει τις ασκήσεις και να αναπροσαρμόσει τις θεωρίες.

2.3.1 Ενότητα 1: Η βιωματική μέθοδος του ψυχοδράματος.

Κατηγορία

Οδηγίες

Παραπομπές

Χρόνος

Παρουσίαση των περιεχομένων της ενότητας και των στόχων της που ακολουθούνται από εισαγωγή στις θεωρίες: 1-2 ώρες

Πρακτικές παρουσιάσεις των θεω-ριών και συγκεκριμένων προσεγ-γίσεων/τεχνικών μέσω ασκήσεων και συζήτησης με τους εκπαι-δευόμενους: 5-6 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα (πιθανά ακο-λουθούμενη από έρευνα e-mail)

Σελίδες 3-19

Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Φύλλα χαρτιού (μικρότερα και

μεγαλύτερα) Κομμάτια από χαρτόνι, κόλλα,

ψαλίδια, κορδόνι για τη δημιουργία μασκών

Εικονογραφημένα περιοδικά ή εφημερίδες

Μαρκαδόροι, μολύβια, κραγιόν – διάφορα χρώματα

Χαρτοπίνακας ή λευκός πίνακας Προτζέκτορας (προαιρετικά)

Σελίδες 20-32

Μαθησιακά αποτελέσματα

Στην ολοκλήρωση της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να: σκιαγραφήσουν τις κύριες έννοιες

και αρχές του ψυχοδράματος δώσουν παραδείγματα της

εφαρμογής της μεθόδου στην εκπαίδευση

Σελίδα 3

10


αναγνωρίσουν πιθανές απειλές

που απορρέουν από τη χρήση του ψυχοδράματος πέρα από το ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο

εντοπίσουν ευκαιρίες εμπλουτισμού της ΕΕΚ εκπαίδευσης ενηλίκων με ψυχοδραματικές τεχνικές και ασκήσεις

Παρουσίαση Θεωριών

J.L. Moreno και οι απαρχές του ψυχοδράματος

Δημιουργικότητα και αυθορμητισμός – οι ακρογωνιαίοι λίθοι του ψυχοδράματος

Η υπεροχή της συνάντησης Στη σκηνή του ψυχοδράματος Ρεπερτόριο ρόλων Μοίρασμα εμπειρίας

Σελίδες 5-19

Ασκήσεις και δραστηριότητες

Χαιρετισμοί Ονόματα Εμπιστοσύνη Κοινωνικό άτομο Συμπληρωματικά Μάσκες Ναι-Όχι Μονοπάτι


2.3.2 Ενότητα 2: Ζέσταμα

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκ-παιδευτών, 15 λεπτά

Άσκηση ζεστάματος 15-30 λεπτά

Εισαγωγή για τους εκ-παιδευόμενους (παρου-

Σελίδες 4-7

11


σίαση ενότητας, στό-χων/σκοπών κλπ, πα-ρουσίαση θεωρίας): 1-2 ώρες

Δραστηριότη-τες/ασκήσεις/συζήτηση: 3-5 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα

Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Χαρτί και στυλό/μολύβια

για γράψιμο/ζωγραφική Πολύχρωμα ρετάλια

(πρόχειρα υφάσματα) Μάσκες Καπέλα Πολύχρωμη μπογιά

(τέμπερα) Μουσική και

ηχοσύστημα Διάφορα περιοδικά για

τον αθλητισμό, το κυνήγι, την κοινωνία, τη διασκέδαση, τη φύση κλπ

Ψαλίδια, κόλλα, στυλό και κραγιόν

Σελίδα 26

Μαθησικά αποτελέσματα

Οι εκπαιδευόμενοι αναμένεται να μπορούν να : Εξηγήσουν τις αρχές του

ζεστάματος και τα πιθανά οφέλη από την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ

Απαριθμήσουν τεχνικές ζεστάματος και να συζητήσουν γιατί και πως μπορούν (δεν μπορούν) να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων

Προτείνουν και να εκτελέσουν μια κατάλληλη άσκηση


12


ζεστάματος που να αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα/πρόκληση σε μια ομάδα ενήλικων εκπαιδευόμενων

Συζητήσουν με την ομάδα για την εμπειρία


Ορισμός του Ζεστάματος Η έννοια του Τήλε Τήλε και συνάντηση Έννοια του

αυθορμητισμού Έννοια της

δημιουργικότητας Παιχνίδι και Ψυχόδραμα

Σελίδες 5-22


Δραστηριότητες για τη διευκόλυνση των παρουσιάσεων

Δραστηριότητες για το χτίσιμο της ομάδας

Δραστηριότητες για να γίνουν εν κινήσει


2.3.3 Ενότητα 3: Η δύναμη της ομάδας.

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκπαι-δευτών: 30 λεπτά

Ασκήσεις ζεστάματος και συζήτηση για τη δυναμική της ομάδας: 1 ώρα

Παρουσίαση θεωρίας, δυ-ναμικές θεωρίες ομάδας: 1-2 ώρες

Σελίδες 3-4

13


Δραστηριότητες/ασκήσεις/

συζήτηση: 5-6 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα

Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Στρώματα/χαλιά Διάφορα παιχνίδια: ζώα,

κούκλες διαφορετικού φύλου, κούκλες διαφορετικού είδους –όπως νεράιδες, γοργόνες

Φύλλα χαρτιού και πολύχρωμοι μαρκαδόροι, μολύβια, λαδομπογιές

Playmobil



Εξήγηση των αρχές της ομάδας και της δυναμικής της ομάδας και των πιθανών οφελών τους από τη συμμετοχή τους στην ΕΕΚ

Προσδιορισμός των οφελών του ψυχοδράματος στην εκπαιδευτική διαδικασία, ως μέλος της ομάδας

Απαρίθμηση τριών ασκήσεων που αναφέρονται σε ομαδική δουλειά και πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη

Πρόταση και εκτέλεση μιας συγκεκριμένης άσκησης που αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη πρόκληση σε μια ομάδα ενηλίκων εκπαιδευομένων

Σελίδα 3


Ιστορική ανίχνευση της επιστημονικής μελέτης της Ομάδας

Προσδιορισμός Ομάδων Περιγραφή Ομάδων

Σελίδες 4-20

14


Δυναμική Ομάδας Ομάδες και δυναμική

Ομάδας στο Ψυχόδραμα Η αξία των ομάδων και

των Δυναμικών της Ομάδας στην Εκπαίδευση


Μετρήστε μέχρι το 20 Αλλαγή θέσης Ποιος θα με μεταφέρει

απέναντι; Ομάδα-σώμα Σαν ταινία Δημιουργία ιστορίας Μόνο μια λέξη Αναζήτηση και Εστίαση Γλυπτό ομάδας Η Διαδρομή μου στην

Ομάδα

Εισαγωγή στις ασκήσεις Σελίδες 21-22 Σκέψεις και κίνδυνοι στην εφαρμογή των ασκήσεων από τον Εκπαιδευτικό. Σελίδες 22-25 Σελίδες ασκήσεων: 25-34

2.3.4 Ενότητα 4: Κοινωνιομετρική ομαδική χαρτογράφηση

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Παρουσίαση των περιε-χομένων της ενότητας και των στόχων της ακο-λουθούμενων από την εισαγωγή στις θεωρίες: 1-2 ώρες

Πρακτικές παρουσιάσεις των θεωριών και συγκε-κριμένων προσεγγίσε-ων/τεχνικών μέσω ασκή-σεων και συζήτησης με τους εκπαιδευόμενους: 5-6 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα (πι-θανά ακολουθούμενη από έρευνα e-mail)

Σελίδες 3-19

15


Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Φύλλα χαρτιού

(μικρότερα ή μεγαλύτερα)

Μαρκαδόρους, μολύβια, κραγιόν – διαφορετικά χρώματα

Χαρτοπίνακας ή λευκός πίνακας

Προτζέκτορας (προαιρετικά)


Μαθησικά αποτελέσματα

Στην ολοκλήρωση της ενότητας, οι συμμετέχοντες θα μπορούν να: εξηγήσουν τις αρχές της

κοινωνιομετρίας και των πιθανών οφελών της για την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ

απαριθμήσουν τρεις κοινωνιομετρικές τεχνικές και να συζητήσουν γιατί και πως μπορούν (δεν μπορούν) να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων

προτείνουν και να εκτελέσουν μια κατάλληλη κοινωνιομετρική άσκηση που να αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα/πρόκληση σε μια ομάδα ενήλικων εκπαιδευομένων

«χαρτογραφήσουν» τη δομή ενός δείγματος ομάδας και τα μοτίβα των εγγενών της σχέσεων

Σελίδα 3

Παρουσίαση θεωριών

Η θεμελίωση της κοινωνιομετρίας στα γραπτά του J.L. Moreno

Σελίδες 5-19

16


Κοινωνικό άτομο Επιστήμη της δράσης Κοινωνιομετρικές

μέθοδοι και τεχνικές Τρέχοντα ζητήματα που

συζητήθηκαν


Διαχωριστική γραμμή Κοινωνικό άτομο Τι να διαλέξω Συνεργίες Τρίγωνο της σύγκρουσης Χάρτης


2.3.5 Ενότητα 5: Διαχείριση συγκρούσεων

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, μεθόδου και εκπαιδευ-τών: 30 λεπτά

Ασκήσεις ζεστάματος και συζήτηση: 1 ώρα

Παρουσίαση θεωρία, Λειτουργία Ομάδας, Πη-γή Σύγκρουσης κλπ: 1-2 ώρες

Δραστηριότη-τες/ασκήσεις/συζήτηση: 5-6 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα

Σελίδες 3-4

Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Playmobil

Διάφορα παιχνίδια: ζώα, κούκλες διαφορετικού φύλου, κούκλες διαφο-ρετικού είδους-όπως νε-ράιδες, γοργόνες


17


Φύλλα χαρτιού και πολύ-

χρωμοι μαρκαδόροι, μο-λύβια, λαδομπογιές


Αναφορά στην πρόσθετη αξία της ψυχοδραματικής παρέμβασης στη διαχείριση συγκρούσεων

Αναγνώριση των οφελών του «ανοίγματος» και της αντιμετώπισης μιας υπάρχουσας, φανερής και υποβόσκουσας σύγκρουσης στην ομάδα και πως αυτή επηρεάζει τη μαθησιακή διαδικασία

Επισήμανση των ορίων μιας τέτοιας εξερεύνησης στην αίθουσα

Απαρίθμηση τριών ασκήσεων που αναφέρονται στη διαχείριση συγκρούσεων και πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη

Πρόταση και εκτέλεση μιας κατάλληλης ψυχοδραματικής άσκησης που αντιστοιχεί σε μια κατάσταση σύγκρουσης που προέκυψε σε μια αίθουσα ενήλικων εκπαιδευομένων

Σελίδα 3


Τι σημαίνει Κανονική λειτουργία της Ομάδας;

Τι σημαίνει Μη Κανονική λειτουργία της Ομάδας;

Πως μια Συγκρουσιακή κατάσταση εκφράζεται σε μια Ομάδα;

Πως επιλύεται μια

Σελίδες 5-19

18


Σύγκρουση Ομάδας;

Ποια Ηγετική Αδυναμία εμφανίζεται;

Η Συμπεριφορά του Ηγέτη σε μια κατάσταση Σύγκρουσης

Κοινωνικά Στοιχεία στις Ομάδες

Διαχείριση Σύγκρουσης στο Ψυχόδραμα

Διαχείριση Σύγκρουσης στην Εκπαίδευση


Σκύλοι και Γάτες Σύγκρουση Εχθρός Ακολουθώ και

ακολουθούμαι Δάσκαλος – Αντιδραστικό

Παιδί Το Παπούτσι Κάτι που δεν έχει

τακτοποιηθεί Γλυπτό Ομάδας Μόνο μια λέξη Αναζήτηση και Εστίαση Η Διαδρομή μου στην

Ομάδα

Εισαγωγή στις ασκήσεις. Σελίδες: 20-21 Σκέψεις και Κίνδυνοι στην εφαρμογή των ασκήσεων για τον Εκπαιδευτή. Σελίδα: 22 Σελίδες ασκήσεων: 23-31

19


2.3.6 Ενότητα 6: Χρήση των Συμβόλων.

Κατηγορίς

Οδηγίες


Χρόνος

Προετοιμασία για τις προκαταρ-κτικές συναντήσεις για τους μα-θητές (παρουσίαση ενότητας: στόχοι / περιεχόμενο κλπ, παρου-σίαση θεωρίας: σύντομη εισαγω-γή στις θεωρίες): 1-2 ώρες

Συνάντηση: ασκήσεις / συζητήσεις με τους μαθητές: 5-6ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα (αυτό πρέπει να γίνει από τον εκπαιδευτή και τους εκπαιδευτές ενηλίκων, μετά τη συνάντηση, και να σταλεί με email).

Δομή σελίδες 3-4

Υλικά

Θεωρητικό περίγραμμα του εκ-παιδευτή ενηλίκων.

Διάφορα περιοδικά για αθλητι-σμό, κυνήγι, την κοινωνία, την ψυχαγωγία, τη φύση, κλπ που το-ποθετούνται στο κέντρο του δω-ματίου.

Ψαλίδι, κόλλα και πίνακες αφισών για την κατασκευή ενός κολάζ.

Λευκά φύλλα χαρτί, στυλό και μο-λύβια.

Μια τσάντα όπου φυλάσσονται τα φύλλα χαρτιού.

Τα υλικά με τα οποία ο εκπαιδευτής θα πρέπει να εκτελέσει τις ασκήσεις όπως υποδεικνύονται σε κάθε άσκη-ση.

Για περισσότερες πληροφορίες για κάθε ενότητα σελίδες: 3-4


Εξήγηση της σημασίας της χρήσης της συμβολογίας στην εκπαιδευτική πρακτική

Πρόταση αντίθετων συμβόλων και αναγνώριση της πιθανής λειτουργίας τους

Επιλογή ασκήσεων που είναι

Στόχοι και μαθησιακά αποτελέσματα σελίδα: 3

20


κατάλληλες για τους στόχους που έχουν τεθεί

Κατανόηση της σημασίας της προστασίας και διατήρησης της διακριτικότητας τόσο από την ομάδα όσο και από το άτομο

Ενσωμάτωση της χρήσης συμβόλων με ενεργές ψυχοδραματικές τεχνικές

Εκτίμηση της σημασίας του μοιράσματος στο Ψυχόδραμα

Ανάπτυξη μιας απλής ψυχοδραματικής άσκησης, προσανατολισμένης προς την εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται σύμβολα για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην τάξη

Θεωρίες παρουσίασης

Η εισαγωγή στη θεωρία σχετικά με τα σύμβολα δίνεται καθ' όλη την διάρκεια της Ψυχοδραματικής δράσης. Για το σκοπό αυτό, συνιστάται ο διευθυντής εργαστηρίου να προετοιμάσει και να χρησιμοποιήσει ένα περίγραμμα για να συνδέσει μαζί όλες τις θεωρητικές πτυχές που καλύπτουν το εργαστήριο και βασίζονται σε πληροφορίες που εμφανίζονται στις ασκήσεις. Η συμπερίληψη των θεωρητικών αυτών πτυχών κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου αφήνεται στα χέρια του σκηνοθέτη. Δεν είναι απαραίτητο να εξηγήσει όλο το περιεχόμενο, απλά να αναθεωρήσει τις ακόλουθες βασικές έννοιες: Η διαφορά μεταξύ σημείου και

συμβόλου. Ο κανόνας της «ελεύθερης

συσχέτισης». Ρητό και υπονοούμενο

περιεχόμενο στα σύμβολα. Ο αυθορμητισμός και η

δημιουργικότητα.

Θεωρία Σελίδες 5-22. Παράδειγμα άσκησης για την εργασία πάνω στην θεωρία σελίδα 22

21


Παιχνίδι ρόλων. Λειτουργίες ενδιάμεσων

αντικειμένων στη Ψυχοδραμτική διαδικασία.

Οι εκπαιδευτές ενηλίκων μπορούν επίσης να βρουν βαθύτερα στοιχεία του εκπαιδευτικού υλικού και στην ειδική βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται για να ολοκληρωθεί η θεωρία της παρούσας ενότητας.


Ο εκπαιδευτής αυτής της ενότητας μπορεί να βρει μία εισαγωγή στις ασκήσεις και επίσης μία απλή προκαταρκτική άσκηση που να εξηγεί στους ενήλικες εκπαιδευτές πώς μπορούν να διαλέξουν την καλύτερη άσκηση στην τάξη σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους. Ευρετήριο ασκήσεων: Μαριονέτες Κάρτες και καρτ-ποστάλ Μάσκες Ζωγραφική-σχέδιο Γλυπτά Υπόκριση ρόλων Υπόκριση αντικειμένων Ασκήσεις φαντασίας Ασκήσεις με μουσική και κί-

νηση

Εισαγωγή στις ασκήσεις σελίδα: 23-24 Προκαταρκτική άσκηση "Αναγνωρίζω τα αντικείμενα" σελίδα: 24. Σκέψεις για τον εκπαιδευτικό και τους κινδύνους του, σελίδες: 25-26. Ασκήσεις σελίδες: 23-45

2.3.7 Ενότητα 7: Παιχνίδι ρόλων

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκπαιδευτών, 15 λεπτά

Ασκήσεις ζεστάματος, 15-30 λεπτά

Εισαγωγή για τους

Δομή και χρόνος, σελίδες: 22-23

22


μαθητές (παρουσία-ση ενότητας, στόχων/ πεδίο εφαρμογής κλπ, παρουσίαση της θεωρίας): 1-2 ώρες

Δραστηριότητες/ασκήσεις/συζήτηση: 3 -5 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρες

Υλικά

Πολύχρωμα μαντήλια Χαρτί και στυλό / μολύ-

βια για γράψιμο / σχέδιο Χρωματιστά απομεινά-

ρια (κουρέλια) Μάσκες Καπέλα Χρώμα (τέμπερα) Μουσική και στερεοφω-

νικό Διάφορα περιοδικά για

τον αθλητισμό, κυνήγι, την κοινωνία, την ψυχα-γωγία, τη φύση, κ.λπ.

Ψαλίδι, κόλλα, στυλό και μολύβια

Υλικά σελίδες: 24-29


Οι μαθητές αναμένεται να είναι σε θέση να: εξηγήσουν τις αρχές του

παιχνιδιού ρόλων και τα πιθανά οφέλη του για την εκπαιδευτική πρακτική στον τομέα της ΕΕΚ.

απαριθμήσουν τρεις τεχνικές ρόλων και να υποστηρίξουν γιατί και πώς μπορούν ή δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων.

προτείνουν και να εκτελέσουν μια

Μαθησιακά αποτελέσματα σελίδα 23

23


κατάλληλη άσκηση παιχνιδιού ρόλων που να αντιστοιχεί σε ένα πρόβλημα/πρόκληση σε μία ομάδα ενήλικων μαθητών.

συζητήσουν με την ομάδα για την εμπειρία της.


Θεωρητικό υπόβαθρο: Ορισμός Ορισμός Ρόλου Ορισμός Ομάδας Ανάμεσα στο ρόλο και

την ομάδα στο ψυχόδραμα

Διάκριση μεταξύ παιχνιδιού ρόλων και ψυχοδράματος

Μέθοδοι και εφαρμόσιμα περιεχόμενα

Εφαρμογή αυτών των κομβικών θεωριών στην εκπαίδευση

Εκπαιδευτικό παιχνίδι ρόλων

Ο ρόλος του εκπαιδευτή Δημιουργία μιας

συνεδρίας παιχνιδιού ρόλων

Κατασκευή σκηνικού και μάθηση αίθουσας

Θεωρία σελίδες: 3-13


Κατάλογος ασκήσεων/δραστηριοτήτων: Η πρωτη μερα Μια συνηθισμένη ημέρα Πώς με βλέπουν οι άλλοι Το μέλλον μου Οι αμφιβολίες μου Το όμορφο και το

άσχημο Ποια θα είναι Αυτό που ήθελα να πω

Ασκήσεις σελίδες: 24-27

24


Το λέω στον εαυτό μου Μη δομημένο παιχνίδι

των ρόλων

2.3.8 Ενότητα 8: Μοίρασμα μέσα στην ομάδα.

Κατηγορία

Οδηγίες


Χρόνος

Προετοιμασία για προκα-ταρκτικές συναντήσεις για τους μαθητές (πα-ρουσίαση ενότητας: στό-χοι / περιεχόμενο κλπ, παρουσίαση θεωρίας: σύντομη εισαγωγή στις θεωρίες): 1-2 ώρες

Συνάντηση: ασκήσεις / συζητήσεις με τους μα-θητές: 7 ώρες

Αξιολόγηση: 1 ώρα (αυτό πρέπει να γίνει από τον εκπαιδευτή και τους εκ-παιδευτικούς ενηλίκων, μετά τη συνάντηση και να στείλεται με email).

Δομή σελίδες: 4-5

Υλικά

Ειδικά υλικά, αν υπάρχουν, που αναφέρονται στις ασκήσεις εκπαιδευτικού υλικού. Φύλλα Χρωματιστά μολύβια Μαξιλάρια

Ασκήσεις σελίδες: 23-35


Εξήγηση της σημασίας της χρήσης του μοιράσματος στην εκπαιδευτική πρακτική

Πρόταση αντίθετων τεχνικών μοιράσματος και αναγνώριση της πιθανής λειτουργίας τους

Επιλογή ασκήσεων που

Στόχοι και μαθησιακά αποτελέσματα σελίδα: 4

25


είναι κατάλληλες για τους στόχους που έχουν τεθεί

Κατανόηση της σημασίας της προστασίας και διατήρησης της διακριτικότητας τόσο της ομάδας όσο και του ατόμου

Ενσωμάτωση της χρήσης του μοιράσματος με ενεργές ψυχοδραματικές τεχνικές

Ανάπτυξη μιας απλής ψυχοδραματικής άσκησης, προσανατολισμένης προς την εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται ασκήσεις μοιράσματος για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην τάξη


Ο εκπαιδευτής μπορεί να αποφασίσει πώς να εξηγήσει τις βασικές έννοιες αυτής της ενότητας. Τέλος πάντων, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επεξηγήσουμε μερικά σημεία για τους εκπαιδευτές ενηλίκων κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, όπως: Κατευθυντήριες γραμμές

για την περίοδο του μοιράσματος.

Το ρόλο του αρχηγού Δεοντολογικές ανησυχίες

Οι εκπαιδευτές ενηλίκων μπορούν επίσης να βρουν βαθύτερα στοιχεία του εκπαιδευτικού υλικού και στην ειδική βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται, για να ολοκληρώσουν τη θεωρία

Κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο μοιράσματος σελίδα: 12 Ο ρόλος του ηγέτη σελίδες: 14-18 Δεοντολογικές ανησυχίες σελίδες: 19-22

26


της παρούσας ενότητας.


Ο εκπαιδευτής αυτής της ενότητας μπορεί να βρει μία εισαγωγή στις ασκήσεις εξηγώντας τους στόχους τους. Το εκπαιδευτικά υλικά για το εργαστήριο που επίσης περιλαμβάνουν μερικές καλές λεπτομερείς ασκήσεις και ο εκπαιδευτής μπορεί να επιλέξει κάποιο να τις εφαρμόσει κατά την διάρκεια του μαθήματος ανάλογα με τις προτιμήσεις του. Ευρετήριο ασκήσεων: Τί λέτε ότι είναι

σημαντικό Μαθαίνοντας για το

μοίρασμα Δράση μοιράσματος Απουσία ακρόασης Η θορυβώδης μπάλα Λόγοι για να είμαστε εδώ Ανταλλαγή προβλημάτων Ποιος είμαι; Ένα όνομα, γράμματα,

λέξεις και προτάσεις Ναι ή όχι Παρουσίαση Λεφτά Μοίρασμα δηλώσεων Πάρε με για ένα χορό Γράψτε μία ιστορία Θετική πυραμίδα Τα μάτια του ταύρου Σταθείτε μαζί Μια φορά κι έναν καιρό Ζωγραφίζοντας ονόματα

κι απελευθερώνοντας τα Ο κύκλος της κατάφασης Επιτρέποντας την

αποχώρηση

Εισαγωγή στις ασκήσεις σελίδα: 23 Ασκήσεις σελίδες: 23-35

27


Ζέσταμα με μία αγκαλιά

28


3 Αξιολόγηση

3.1 Φόρμα Αξιολόγησης για τον Συντονιστή Εργαστηρίου στις Ψυχοδραμα-τικές ασκήσεις

Αυτό το πρότυπο είναι ένας προσανατολισμός για τον εκπαιδευτή για να διευκολύνει την αξιολόγηση των ψυχοδρατικών ασκήσεων που διεξάγονται κατά την διάρκεια του εργαστηρίου. Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε ενότητα. Δείκτης Περιγραφή Κλίμακα Αξιολόγησης

1 2 3 4 Κατανοώντας τη σημασία της προστα-σίας και της διατήρησης της ακεραιό-τητας τόσο της ομάδας όσο και του ατόμου.

Αξιολογώντας το αν ο σκη-νοθέτης έχει κατανοήσει την έννοια αυτή, και αν την εφαρμό-ζει σωστά όταν κάνει τις ασκήσεις

Ο εκπαιδευτι-κός δεν έχει κατανοήσει την έννοια και δεν την εφαρμόζει στις ασκήσεις.

Κατά την εκτέλεση των ασκήσεων, οι προτάσεις του εκπαι-δευτικού αποδεικνύ-ουν ότι η σπουδαιότη-τα της ευθύνης έχει κατανοηθεί, αλλά δεν εφαρμόζεται αποτε-λεσματικά.

Ο εκπαιδευτικός κατα-νοεί τη σημασία αυτής της ευθύνης, και είναι σε θέση να το επιδεί-ξει εφαρμόζοντάς την στις ασκήσεις και καλ-λιεργώντας μια κατάλ-ληλη ατμόσφαιρα σε-βασμού

Χρήση και κατανόηση των συμβό-λων / κοινω-νιομετρία, μοίρασμα, ζέσταμα... κλπ στην τάξη

Η δυνατότητα πρότασης συμβόλων και τεχνικών που έχουν σχετικό περι-εχόμενο, ευ-νοεί την εκ-παιδευτική διαδικασία

Τα σύμβολα και οι τεχνικές που προτείνονται δεν είναι σχετι-κά με την εκ-παιδευτική δι-αδικασία, επει-δή δεν είναι πλήρως κατα-νοητά.

Τα σύμβολα και οι τεχνικές που παρου-σιάζονται είναι καλά προσδιορισμένες, αλ-λά δεν είναι σχετικές με την τάξη.

Τα σύμβολα και οι τε-χνικές που προτείνο-νται είναι σωστές, και διευκολύνουν την εκ-παιδευτική διαδικασία στην τάξη

Εφαρμογή συμβό-λων/τεχνικών κοινωνιομε-τρίας, μοιρά-σματος, ζε-στάματος κλπ στη δική τους τάξη

Ικανότητα να εφαρμόσουν τις τεχνικές της χρήσης των συμβό-λων/ μοιρά-σμα-τος/κοινωνιομετρίας κλπ

Δεν είναι σε θέση να εφαρ-μόσουν καμία από τις προτει-νόμενες τεχνι-κές

Έφεραν εις πέρας τις προ-τεινόμε-νες ασκή-σεις, ό-πως τις διδάχθη-καν και

Εφάρμο-σαν τις τεχνικές, όπως τις διδάχθη-καν και όταν α-παιτήθη-κε εισή-

Είναι σε θέση να εκτε-λέσουν τις ασκήσεις όπως τις διδάχθηκαν και να δημιουργήσουν νέες που προσαρμόζο-νται στις συγκεκριμέ-νες ανάγκες τις τάξης

29


στην τάξη ούτως ώστε να βελτιώ-σουν την εκ-παιδευτική διαδικασία

χωρίς δυ-σκολία

γαγαν διαφορο-ποιήσεις

Αναγνώριση καταστάσεων όπου τα σύμ-βολα/ κοινω-νιομετρία/ ζέσταμα κλπ είναι χρήσιμα

Προσδιορι-σμός του αν η χρήση των συμβόλων/ μοίρα-σμα/ζέσταμα/ κοινωνιομε-τρία κλπ, μπορούν να αναζωογονή-σουν μια τυ-πική κατά-σταση τάξης, σύμφωνα με τις ανάγκες αυτής της κατάστασης

Δεν αναγνωρί-ζει τις καταστά-σεις στις οποίες η χρήση των συμβό-λων/ζέσταμα/ κοινωνιομετρί-α/ μοίρασμα κλπ, μπορούν να είναι χρήσι-μες

Αναγνωρίζει τις κατα-στάσεις αλλά δεν προ-τείνει κατάλληλες α-σκήσεις

Αναγνωρίζει τις κατα-στάσεις στις οποίες η χρήση των συμβό-λων/κοινωνιομετρία/ ζέσταμα/ μοίρασμα κλπ, είναι χρήσιμα, και προτείνει κατάλληλες ασκήσεις που προ-σαρμόζονται σε κάθε περίπτωση

Κατανόηση λανθανόντων δυναμικών

Ικανότητα παρατήρησης και αναγνώ-ρισης υπο-κείμενων δι-αδικασιών που παρακω-λύουν την εκπαιδευτική διαδικασία

Δεν αναγνωρί-ζει τις υποβό-σκουσες διαδι-κασίες που α-ναπτύσσουν την εκπαιδευτι-κή παρακώλυση

Διαισθητικά γνωρίζει κάποιες υποβόσκου-σες διαδικασίες αλλά δεν είναι σε θέση να τις αναγνωρίσει ξεκά-θαρα

Αναγνωρίζει τις υπο-βόσκουσες διαδικασί-ες που λαμβάνουν χώ-ρα στην αίθουσα και προκαλούν εμπόδια στη μάθηση

30


Μάθηση του μοιράσματος της εμπειρίας της ψυχο-δραματικής δράσης

Ικανότητα παροχής χώ-ρου στους συμμετέχο-ντες ώστε να μπορούν να μοιραστούν ρις την ε-μπειρία της ψυχοδραμα-τικής δράσης

Δε σέβεται τις απόψεις των άλλων και δεν ανοίγει το διά-στημα για τους συμμαθητές του να μοιρα-στούν ελεύθερα

Σέβεται τις σειρές των άλ-λων αλλά όταν συμμετέ-χουν οι ίδιοι κά-νουν κρι-τική και σχόλια στις ε-μπειρίες των άλ-λων

Σέβεται τις σειρές των άλ-λων και μοιράζε-ται τις δικές του εμπειρίες αλλά α-ναλύει και κρίνει τις εμπει-ρίες των συμμα-θητών του

Σέβεται τις σειρές των άλλων, εκφράζει τις εμπειρίες του και δεν κρίνει ούτε αναλύει τις εμπειρίες που εξιστο-ρήθηκαν από τους συμμαθητές του

31


3.2 Πρότυπο Εκθέσεων Αξιολόγησης για Εκπαιδευτές Εργαστηρίου Ενότητα __: “__________________________________”

Όνομα Εκπαιδευτή Εργαστηρίου: ____________________________________________

Ημερομηνία: ____/____/2015

Αυτό το πρότυπο αποτελεί προσανατολισμό για τον εκπαιδευτή εργαστηρίου ώστε να διευκολυνθεί η αξιολόγησή του/της για τα εκπαιδευτικά υλικά που παρουσιάζονται σε κάθε ενότητα του Εκπαιδευτικού Προγράμματος PaTiE, Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε ενότητα. Παρακαλώ απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Έχω κατακτήσει τα μαθησιακά αποτελέσματα που προτείνονται στο εκπαιδευτικό υλικό αυτής της ενότητας; Παρακαλώ, εξηγήστε παρακάτω: _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

A2. Έχω παρατηρήσει κάποια αλλαγή στην αντίληψη των συμμετεχόντων για την ομαδική δουλειά; Παρακαλώ, εξηγήστε παρακάτω:

32


_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

A3. Παρακαλώ παρουσιάστε σύντομα πως εκτελέσατε αυτή την ενότητα στην τάξη ˙ αναφέρετε όποια εμπόδια ή προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου. _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Υπογραφή

33


3.3 Φόρμες Αξιολόγησης για Συμμετέχοντες Μαθήματος (1 φόρμα ανά Ενό-τητα)

3.3.1 Ενότητα 1: “Η Βιωματική Μέθοδος του Ψυχοδράματος” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Πιστεύετε ότι το ψυχόδραμα μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή σας για την ομαδική δουλειά και την εκπαιδευτική πρακτική; Παρακαλώ, εξηγήστε την απάντησή σας: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ A2. Μπορείτε να εντοπίσετε εφικτούς τρόπους ενσωμάτωσης των συγκεκριμένων ψυχοδραματικών προσεγγίσεων και τεχνικών στην διαδικασία της εκπαίδευσης ενηλίκων ΕΕΚ;

□ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε την απάντησή σας: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ A3. Βλέπετε πιθανές απειλές στη χρήση του Ψυχοδράματος εκτός του θεραπευτικού πλαισίου; ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

34


A4. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:

1. Διαφωνώ απόλυτα 2. Κυρίως διαφωνώ 3. Κάπως διαφωνώ 4. Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 5. Κάπως συμφωνώ 6. Κυρίως συμφωνώ 7. Συμφωνώ απόλυτα

Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα 1 2 3 4 5 6 7 Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη

1 2 3 4 5 6 7

Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη 1 2 3 4 5 6 7

Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας 1 2 3 4 5 6 7

Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα 1 2 3 4 5 6 7

Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση 1 2 3 4 5 6 7

Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου 1 2 3 4 5 6 7 Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας

1 2 3 4 5 6 7

Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου 1 2 3 4 5 6 7

Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου 1 2 3 4 5 6 7

35


3.3.2 Ενότητα 2: “Ζέσταμα” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ αναγνωρίστε τα οφέλη από τις τεχνικές ζεστάματος και τη συνάφειά τους με την εκπαίδευση: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ A2. Νιώθετε ικανοί να παρουσιάσετε ένα σετ τεχνικών ζεστάματος στις τάξεις ενηλίκων σας;

□ Ναι □ Όχι Αν ναι, παρακαλώ απαριθμήστε παρακάτω ποιες από αυτές και εξηγήστε: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:


Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα 1 2 3 4 5 6 7

Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου 1 2 3 4 5 6 7

36


ανάπτυξη





Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου 1 2 3 4 5 6 7

Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας 1 2 3 4 5 6 7



37


3.3.3 Ενότητα 3: “Η Δύναμη της Ομάδας” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Είστε σε θέση να εξηγήσετε τις αρχές της ομάδας και τη δυναμική της ομάδας και τα πιθανά οφέλη τους από την εκτέλεσή τους στην ΕΕΚ;

□ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε τα οφέλη: _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

__________________________________________

A2. Έχετε μια ξεκάθαρη ιδέα για τα μελλοντικά βήματα που πρέπει να κάνετε ώστε να σχεδιάσετε/τροποποιήσετε το πρόγραμμά σας ούτως ώστε να εστιάσετε καλύτερα στις δυναμικές της ομάδας; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

______________________________________________________________________



38



Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη 1 2 3 4 5 6 7









39


3.3.4 Ενότητα 4: “Κοινωνιομετρική Ομαδική Χαρτογράφηση” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Είστε σε θέση να εξηγήσετε τις αρχές και της κοινωνιομετρίας και την πιθανή εφαρμογή της στην εκπαιδευτική πρακτική της ΕΕΚ;

□ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε την εφαρμοσιμότητα των κοινωνιομετρικών τεχνικών στις τάξεις ενηλίκων της ΕΕΚ: _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

A2. Ποια οφέλη αναγνωρίζετε στις κοινωνιομετρικές τεχνικές ως προς την παροχή εικόνας για τη δομή της ομάδας και τη διευκόλυνση του χτισίματος της ομάδας και της διαχείρισης συγκρούσεων; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

______________________________________________________________________



40












41


3.3.5 Ενότητα 5: “Διαχείριση Σύγκρουσης” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Θεωρείτε ότι οι τεχνικές διαχείρισης συγκρούσεων μπορούν να εφαρμοστούν στις τάξεις ενηλίκων της ΕΕΚ;

□ Ναι □ Όχι

A2. Αν ναι, μπορείτε να απαριθμήσετε δύο ή τρεις ασκήσεις που αναφέρονται στη διαχείριση σύγκρουσης και εξηγήστε πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

A3. Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι διαφορές ανάμεσα στον τρέχοντα (δικό σας) τρόπο αντιμετώπισης συγκρούσεων και στους ψυχοδραματικούς; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________


1. Διαφωνώ απόλυτα 2. Κυρίως διαφωνώ 3. Κάπως διαφωνώ 4. Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 5. Κάπως συμφωνώ 6. Κυρίως συμφωνώ

42


7. Συμφωνώ απόλυτα











43


3.3.6 Ενότητα 6: “Χρήση των Συμβόλων” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ, εξηγήστε τη σημασία της χρήσης των συμβόλων στην εκπαιδευτική πρακτική: _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

A2. Θα μπορούσατε να περιγράψετε μια απλή ψυχοδραματική άσκηση, προσανατολισμένη στην εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται σύμβολα για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην αίθουσα; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_______________________________________________



44












45


3.3.7 Ενότητα 7: “Παιχνίδι Ρόλων” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Θεωρείτε ότι οι τεχνικές παιχνιδιών ρόλων θα μπορούσαν να ωφελήσουν την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ;

□ Ναι □ Όχι Αν ναι, παρακαλώ εξηγήστε γιατί: _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_______________________________________________

A2. Ποιες ασκήσεις «Παιχνιδιού Ρόλων» θα εφαρμόζατε στις δικές τάξεις ΕΕΚ και γιατί; _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

______________________________________________________________________



46












47


3.3.8 Ενότητα 8: “Μοίρασμα με την Ομάδα” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ, εξηγήστε τη σημασία της χρήσης του μοιράσματος στην εκπαιδευτική πρακτική: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ A2. Είστε σε θέση να παρουσιάσετε ένα σετ τεχνικών «Μοιράσματος» στις τάξεις σας ΕΕΚ;

□ Yes □ No Αν ναι, απαριθμήστε παρακάτω ποιες από αυτές θα εφαρμόζατε σε ποια κατάσταση και γιατί: _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________



48












49


3.3.9 Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων Όπως μπορούμε να δούμε η Φόρμα Αξιολόγησης για τους Εκπαιδευτές Εργαστηρίου

προτείνει μια 1, 2, 3, 4, ταξινόμηση, με το 4 να είναι ο μεγαλύτερος βαθμός και αντιστοιχεί σε μια πιο ολοκληρωμένη μάθηση. Κάθε σειρά αυτών των προτύπων αντιστοιχεί σε μια αρμοδιότητα ή ικανότητα που θα πρέπει να λάβουν οι ενήλικες συμμετέχοντες χάρη στην εργαστηριακή εκπαίδευση. Τα γράμματα καταδεικνύουν το επίπεδο στο οποίο κάθε αρμοδιότητα έχει κατανοηθεί. Είναι ευθύνη του εκπαιδευτή εργαστηρίου, ως εκ τούτου, να ελέγξει τα αποτελέσματα που έχουν ληφθεί ˙ είτε αν οι μαθητές δεν έχουν καταλάβει συγκεκριμένες αρμοδιότητες καθώς οι τελευταίες είναι πιο αναπτυγμένου επιπέδου, ή επειδή οι ασκήσεις δεν είναι πραγματικά προσανατολισμένες στην κατάκτησή τους, κλπ. Αυτά είναι τα στοιχεία που ο εκπαιδευτής πρέπει να έχει κατά νου στην τελική αξιολόγηση του εργαστηρίου.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό ο εκπαιδευτής του εργαστηρίου, εκτός από την παροχή μιας αριθμητικής/ποσοτικής αξιολόγησης του εργαστηρίου, να γράψει μια έκθεση συγκεντρώνοντας τις πιο ποιοτικές εικόνες της συνεδρίας. Οι ψυχοδραματικές παρεμβάσεις έχουν μια σημαντική συναισθηματική συνιστώσα που προκύπτει μέσω αναλαμπών διαφόρων ειδών έκφρασης που δεν μπορούν να εκφραστούν από την αριθμητική αξιολόγηση αλλά είναι συχνά πιο σημαντικές στη λειτουργικότητα της ομάδας και της δραστηριότητας. Για το λόγο αυτό ο εκπαιδευτής του εργαστηρίου θα πρέπει να γράψει το Πρότυπο Έκθεσης Αξιολόγησης ώστε να μπορεί να εντοπίσει την πρόοδο της ομάδας καθ’ όλη τη διάρκεια.

Οι Φόρμες Αξιολόγησης για τους Συμμετέχοντες του Μαθήματος είναι ένας συνδυασμός ανοιχτών ερωτήσεων και κλιμάκων Likert. Τόσο ο εκπαιδευτής εργαστηρίου όσο και ο συμμετέχων μπορεί να προσθέσει νέες δηλώσεις σε όλα τα προτεινόμενα ερωτηματολόγια, δεδομένου ότι τις θεωρούν απαραίτητες για την εξαγωγή μιας πλήρους αξιολόγησης. Τα αποτελέσματα που λήφθηκαν από μια κλίμακα Likert καταμετρούνται προσθέτοντας όλα τα νούμερα που γράφονται σε κάθε αντικείμενο Likert. Έπειτα εγκαθίστανται τα μικρότερα και μεγαλύτερα αποτελέσματα. Αυτά καταμετρούνται προσθέτοντας το μικρότερο αριθμό της κλίμακας – 1 – τόσες φορές όσες ο αριθμός των δηλώσεων. Έτσι, στην περίπτωση του αντικειμένου 1 που προτείνετε εδώ ˙ 1+1+1. Για το μεγαλύτερο αποτέλεσμα, το 7 προστίθεται όσες φορές όσες ο αριθμός των δηλώσεων, σε αυτή την περίπτωση ˙ 7+7+7. Έτσι, το μικρότερο σε αυτή την περίπτωση είναι 3 και το μεγαλύτερο 21. Όταν αξιολογούμε το αποτέλεσμα ενός ερωτηματολογίου, μπορούμε να πούμε ότι αν είναι πολύ κοντά στο 5 τότε η συμπεριφορά του δασκάλου αναφορικά με την άσκησή τους είναι κάπως δυσμενής. Ένα σκορ της τάξεως του 17 καταδεικνύει μια υψηλά ευνοϊκή συμπεριφορά. Για να λάβουμε ένα μέσο αποτέλεσμα ενός ερωτηματολογίου, μια φόρμα PT/NT εφαρμόζεται, όπου PT είναι ο συνολικός αριθμός των βαθμών στην κλίμακα, οιυ

50


λήφθηκε από την πρόσθεση όλων των απαντήσεων, και NT είναι ο συνολικός αριθμός δηλώσεων.

Πέτυχα τους στόχους που τέθηκαν 1 2 3 4 5 6 7 Παρατήρησα μια αλλαγή στην τάξη 1 2 3 4 5 6 7 Προστάτευσα την ακεραιότητα και την ευεξία των μαθητών κατά τη διάρκεια της άσκησης

1 2 3 4 5 6 7

Σε αυτό το παράδειγμα, το PT θα ήταν: 11 / το NT: 3= 3.6, το οποίο είναι μια μέτρια-χαμηλή αξιολόγηση στην κλίμακα 1-προς-7 που προτείνεται. Σε κάθε περίπτωση, η ανάλυση των απαντήσεων ξεχωριστά, είναι χρήσιμη για να δούμε τις λεπτομέρειες και να κερδίσουμε μια καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του ερωτώμενου.

51


4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki (2009) GUIDELINES ON PSYCHO-DRAMA USE IN ADULT EDUCATION. POTENS multilateral Grundtvig project.

Blatner, A. (2002) Role Playing in Education, http://www.blatner.com/adam/pdntbk/rlplayedu.htm

Serafin, E. (2004) Psychodrama in der Erwachsenenbildung. (Psychodrama in the adult education) in F. von Ameln, R. Gerstmann, J. Kramer (eds) Psychodrama, Berlin, Hei-delberg, New York: Springer

52

http://www.blatner.com/adam/pdntbk/rlplayedu.htm

Trainer handbook (GR)

Documents

Transcript of Trainer handbook (GR)