st.280-314... · Web viewΕίναι γνωστό ότι οι δραματικές...

ΣΤΙΧΟΙ 280 - 294

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς;

Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ.

Μονάδες 30

2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας.

Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων: πάροδοι, διαζώματα, κερκίδες.

Να περιγράψετε την ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου και τη λειτουργία της.

α) Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου.

β) Να περιγράψετε το λογεῖον και τη λειτουργία του.

Τι γνωρίζετε για τη σκηνογραφία του αρχαίου θεάτρου και ποιες ανάγκες αυτή εξυπηρετούσε;

Για ποιους λόγους οι δραματικοί αγώνες διεξάγονταν στην αρχαία Αθήνα την άνοιξη;

Ποια ήταν τα καθήκοντα του επωνύμου άρχοντα κατά τη διεξαγωγή των Μεγάλων Διονυσίων;

Πώς εκλέγονταν οι κριτές και με ποια διαδικασία προέκυπτε το τελικό αποτέλεσμα των δραματικών αγώνων;

Ποια ήταν η συνεισφορά του χορηγού στη διεξαγωγή των δραματικών αγώνων;

Τι ήταν οἱ περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται και πώς προέκυψε η δημιουργία της συντεχνίας τους;

α) Ποιοι κατά βάση ερμήνευαν τους ρόλους στις αρχαίες παραστάσεις; Αναφέρετε κάποια γνωστά ονόματα.

β) Ποια ήταν η εμφάνιση των ηθοποιών κατά την παράσταση και γιατί;

Να περιγράψετε τη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών κατά τη θεατρική παράσταση.

Ποια ήταν τα βασικά στοιχεία στη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών και των χορευτών στην αρχαία παράσταση;

α) Τι ήταν τα θεωρικά και οι προεδρίες;

β) Ποιος ήταν ο ρόλος των ραβδούχων;

Τι γνωρίζετε για τον Σοφοκλή (γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον, μόρφωση, ιδιαίτερα προσόντα);

Ποια ήταν η σχέση του Σοφοκλή με την Αθήνα και τις εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του;

Ποιο είναι το έργο του Σοφοκλή (συνολικά δράματα, σωζόμενα έργα, συμμετοχή και νίκες σε δραματικούς αγώνες);

Πώς κρίνει ο Σοφοκλής στα σωζόμενα έργα του τις ανθρώπινες πράξεις;

Σε ποιες αιτίες οφείλονται οι συμφορές των Λαβδακιδών, σύμφωνα με τον μύθο;

Πού βρίσκονται τα πρώτα στοιχεία του μύθου των Λαβδακιδών και σε ποια έργα πήρε αρχικά την οριστική του μορφή;

Μονάδες 10

3. ἴσχειν, πυρώσων, διασκεδῶν, στέργειν, παρηγμένους, παῦσαι, εἰσορᾷς, πόλεως, φέροντες, εἰργάσθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10

νόμος, θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα).

Μονάδες 5

ὀργή, πρόνοια, εὐεργέτης, νόμος, μισθός: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 5

Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

Ρηματικοί τύποι

Κατάληξη

Ομόρριζα ουσιαστικά

λέγων

-ος

εἰσορᾷς

-ις

φέροντες

-ά

ἐξεπίσταμαι

-μων

εἰργάσθαι

-ία

Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης.

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

Λέξεις

Ουσιαστικά

Επίθετα

λέγω

εἰσορῶ

φέρω

ἔχω

ἐξεπίσταμαι

Μονάδες 10

Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.

Επίθετα παράγωγα από ονόματα

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

όνομα

κατάληξη

παράγωγο επίθετο

ὀργή

-ίλος

νόμος

-ιμος

ἀνήρ

-ικός

δαίμων

-ιος

Θεός

- εῖος

Μονάδες 5

εύρημα, πρόθεμα, σεισμός, σχετικός, άστοργος, ανάπαυλα, ανοχή, παρανομία, σύζυγος, επιστήμων: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. σχήμα

2. επιστημονικός

α) εἶχον

3. σχίσμα

4. επόπτης

5. άσχετος

β) ἐξεπίσταμαι

6. ἐπιστητός

7. ἒξοχος

λόγος, λέξις, τίμημα, τιμητής, τίμησις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγων και τιμῶντας λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία.

ενέργεια ή κατάσταση

πρόσωπο που ενεργεί

αποτέλεσμα ενέργειας

Μονάδες 5

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. γέρων

α) καλός

2. κακός

β) μισῶ

3. δικαίως

γ) ἐξοδα

4. στέργω

δ) ἀγνοῶ

5. ἐξεπίσταμαι

ε) ἀδίκως

στ) ἐχθρός

ζ) νέος

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. μεστῶ

α) φημί

2. ὁρῶ

β) γιγνώσκω

3. κάρα

γ) πληρῶ

4. λέγω

δ) καρδία

5. στέργω

ε) κεφαλή

στ) βλέπω

ζ) ἀγαπῶ

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. μεστῶ

α) μουρμουρίζω

2. στέργω

β) πυρπολώ

3. διασκεδάννυμι

γ) πληρώνω

4. ῥοθέω-ῶ

δ) δυστυχώ

5. πυρόω-ῶ

ε) καταλύω

στ) γεμίζω

ζ) ἀγαπῶ

ἄνους, ὑπερτιμῶντες, ἀμφικίονας, εἰσορᾷς, παρηγμένους, ἐφευρεθῇς, ἐξεπίσταμαι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

Μονάδες 5

Στίχοι 295-314

ΚΡ.

Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος

295

κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις

πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων

τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας

χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν

πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν

300

καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι.

Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵

χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην.

Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας

εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵

305

εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου

εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵

οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν

ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵

ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον

310

τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι

οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν.

Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας

ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους.

1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην.

Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ' εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν.

Μονάδες 30

2.

Τι είναι το δράμα και ποια στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό από προγενέστερες μορφές ποίησης;

Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό.

Στην εξέλιξη του διθυράμβου σημαντικός ήταν ο ρόλος του Αρίωνα. Στην Κόρινθο, την πατρίδα του, διαμόρφωσε καλλιτεχνικά τον διθύραμβο, συνθέτοντας τους στίχους και τη μουσική. Θεωρείται ο ευρετής του τραγικού τρόπου, γιατί απομάκρυνε τον διθύραμβο από τον Διόνυσο και τις διονυσιακές γιορτές.

Τι περιλαμβάνει το επικό και τι το λυρικό μέρος της τραγωδίας (ονομαστικά); Να αναφερθείτε αναλυτικά στο επικό μέρος της τραγωδίας.

Να αναφερθείτε αναλυτικά στο λυρικό μέρος της τραγωδίας.

Να αναφέρετε τα τεχνικά και μηχανικά μέσα του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά).

Ποιες τιμές αποδίδονταν στους νικητές ποιητές και στους χορηγούς των δραματικών αγώνων;

Ποια επίδραση ασκούσε η χρήση του προσωπείου στον θεατή και στον ηθοποιό κατά την αρχαία θεατρική παράσταση;

Ποια η επίδραση της χρήσης προσωπείου στην υποκριτική κατά την αρχαία παράσταση;

Τι γνωρίζετε για τον Χορό του αρχαίου δράματος (τρόπος εισόδου, τρόπος όρχησης, θέση);

Ποια ήταν η διάταξη του Χορού κατά την είσοδό του στην ορχήστρα και ποια ήταν η στάση του κατά τη διάρκεια της παράστασης;

Ποια είναι η παρουσία των θεών στο έργο του Σοφοκλή και τι αντιπροσωπεύουν;

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία της γλώσσας του Σοφοκλή;

Για ποιο λόγο οι αρχαίοι αποκαλούσαν τον Σοφοκλή μέλιτταν;

Σε ποιες αιτίες οφείλονται οι συμφορές των Λαβδακιδών, σύμφωνα με τον μύθο;

Πώς εκπληρώνεται η κατάρα του Οιδίποδα στην περίπτωση των δύο γιων του, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη;

Ποια ήταν η κατάρα του Οιδίποδα για τους δύο γιους του και ποια η αιτία της;

Να σημειώσετε με Χ στο οικείο τετραγωνάκι τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) Τι ήταν το σατυρικό δράμα;

i

ύμνος προς τιμήν του Διονύσου

ii

δράμα που σατίριζε πολιτικά πρόσωπα της επικαιρότητας

iii

ευχάριστο λαϊκό θέαμα που διατηρούσε τα εξωτερικά γνωρίσματα της τραγωδίας

β) Ποιο ήταν το έργο των ραβδούχων;

I

έπαιρναν μέρος στην παράσταση ως βωβά πρόσωπα

ii

τηρούσαν την τάξη στο θέατρο

iii

οργάνωναν τον προαγώνα

γ) Τι ήταν οι κόθορνοι;

i

υψηλά υποδήματα που φορούσαν οι ηθοποιοί

ii

θέσεις όπου κάθονταν οι επίσημοι

iii

μηχανικά μέσα του αρχαίου θεάτρου

δ) Τι ήταν ο κομμός;

i

ένα από τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας

ii

το πρώτο στάσιμο

iii

λυρικό τμήμα της τραγωδίας με θρηνητικό χαρακτήρα

ε) Τι ήταν η ορχήστρα;

i

ομάδα μουσικών οργάνων απαραίτητων για την αρχαία παρά-

σταση

ii

το άσμα εισόδου του Χορού

iii

κυκλικός ή ημικυκλικός χώρος όπου ὠρχεῖτο ο Χορός

Μονάδες 10

3.

ἐπίσταμαι, λέγω, οἶδα, δεῖ, φιλῶ: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. οἶδα

α) φημί

2. ἀνύτω/ἀνύω

β) οἴομαι

3. μισθαρνῶ

γ) κτῶμαι

4. ἔχω

δ) ἐπιτελῶ

5. λέγω

ε) μισθοφορῶ

στ) γιγνώσκω

ζ) ἀγνοῶ

Μονάδες 5

σέβας: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα).

Μονάδες 5

ἔδειξεν, εὑρόντες, ἐκδιδάσκει, ζῶντες, ἐκφανεῖτε, ἔβλαστε, πορθεῖ, δοῦναι: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 5

ἵστασθαι, ἐξέπραξαν, ζῶντες, ἁρπάζητε, ἴδοις, ἐξανίστησιν, ἐκδιδάσκει, ἔδειξεν, εἰδέναι, ἐκφανεῖτε: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10


Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

Λέξεις


Επίθετα

ἐκδιδάσκω

δείκνυμι

ἐκπράττω/πράσσω

φαίνω

μανθάνω

Μονάδες 10



Κατάληξη


παραλλάσσει

-ή

πορθεῖ

-ις

ἵστασθαι

-ός

ἔχειν

-μα

σεσωσμένους

-ία

Μονάδες 5

νόμισμα, φρένας, πανουργίας, δίκην, ὕβριν: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 5

Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.


Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

όνομα

κατάληξη


δόμος

-ικός

φρήν

-ρης

ἔργον

-ώδης

χρόνος

-ιος

δίκη

-αιος

Μονάδες 5

εξαργύρωση, επανάσταση, συνείδηση, επιστήμη, διαφανής, αναβλάστηση, ασταθής, αναπόδεικτος, αναμεταδότης, διαρκής, βλαστός, ευστάθεια, δείκτης, μετάδοση, διάρκεια: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια. (Δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. επιστήμη

2. σύστημα

α) ἐπίστασο

3. έκσταση

4. ανιστόρητος

5. καθιστικός

β) ἵστασθαι

6. ιστός

7. επιστολή

Μονάδες 5

πρᾶξις, πρᾶγμα, πράκτωρ, δόσις, δοτήρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου ἐξέπραξαν, και δοῦναι λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία.

Ενέργεια ή κατάσταση

Πρόσωπο που ενεργεί

Αποτέλεσμα ενέργειας

Μονάδες 5

ἐξανίστησιν, παραλλάσσει, ἐξέπραξαν, αὐτόχειρα, ἐκφανεῖτε: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. νόμισμα

α) αυτουργός

2. δόμος

β) θεσμός

3. βροτός

γ) άνθρωπος

4. αὐτόχειρ

δ) βρόμικος

5. λήμματα

ε) οικία

στ) απόβλητα

ζ) κέρδη

Μονάδες 5

ΣΤΙΧΟΙ 441 – 457

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

ΚΡ.

Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵

φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;

ΑΝ.

Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή.

ΚΡ.

Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις

ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·

445

σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵

ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε;

ΑΝ.

῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν.

ΚΡ.

Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;

ΑΝ.

Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵

450

οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη

τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους,

οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ

κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν

νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.

455

Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε

ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη.


1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους;

Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἤιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη.

Μονάδες 30

2.

Από πού προήλθε το δράμα και ποιες αρχαιότερες θρησκευτικές εκδηλώσεις είχαν δραματικό χαρακτήρα;

Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του;

Πώς λάτρευαν τον θεό Διόνυσο οι οπαδοί του; Να αναφέρετε και να περιγράψετε το ουσιώδες γνώρισμα της διονυσιακής λατρείας.


Είναι γνωστό ότι οι δραματικές παραστάσεις επικράτησε να γίνονται κατά τις εορτές του Διονύσου. Στην Αττική οι εορτές αυτές ήταν τέσσερις. Η λαμπρότερη εορτή ήταν τα Λήναια, στη διάρκεια της οποίας παριστάνονταν νέες τραγωδίες και κωμωδίες. Τα Ανθεστήρια ήταν εορτή της ανθοφορίας και κατά τη διάρκειά τους παρουσιάζονταν μόνο σατυρικά δράματα.

Ποια είναι, κατά τον Αριστοτέλη, η σχέση της τραγωδίας με τον διθύραμβο;

Ποια είναι η προσφορά του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράμβου;


Στην εξέλιξη του διθυράμβου σημαντικός ήταν ο ρόλος του Αρίωνα. Στην Κόρινθο, την πατρίδα του, διαμόρφωσε καλλιτεχνικά τον διθύραμβο, συνθέτοντας τους στίχους και τη μουσική. Θεωρείται ο ευρετής του τραγικού τρόπου, γιατί απομάκρυνε τον διθύραμβο από τον Διόνυσο και τις διονυσιακές γιορτές.

Να αναφερθείτε αναλυτικά στο επικό μέρος της τραγωδίας.

Να αναφέρετε ονομαστικά τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας και να παρουσιάσετε αναλυτικά τρία από αυτά.

Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των όρων: ήθος, λέξη, διάνοια.

Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των όρων: μύθος, μέλος, όψη.


Τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας είναι ο πρόλογος, ο μύθος, το ήθος, η διάνοια, το μέλος και η όψη. Τα θέματα των τραγικών μύθων οι ποιητές τα αντλούσαν μόνο από τη ζωή του Διονύσου, επειδή οι τραγωδίες παριστάνονταν σε διονυσιακές γιορτές.

Ποια είναι η έννοια του τραγικού στην τραγωδία;

Πώς προέκυψε η αρχιτεκτονική μορφή του αρχαίου θεάτρου και ποια είναι τα βασικά μέρη του (ονομαστικά);


Η χορηγία ήταν η τιμητική λειτουργία, κατά την οποία ο χορηγός χρηματοδοτούσε την προετοιμασία του χορού. Ο χορηγός διάλεγε τους ηθοποιούς που θα ερμήνευαν τους θεατρικούς ρόλους και συμμετείχε στην επιλογή των κριτών.

α) Τι γνωρίζετε για τον προαγώνα;

β) Ποια ήταν η σχέση του αθηναϊκού κοινού με το θέατρο και ποια η συμπεριφορά του κατά τη διάρκεια των παραστάσεων;

Ποιες καινοτομίες εισήγαγε ο Σοφοκλής στη διδασκαλία της τραγωδίας;

Από ποιο σημείο του μύθου των Λαβδακιδών αρχίζει η τραγωδία του Σοφοκλή Αντιγόνη;


α) Τι ήταν η σκευή;

i

η κατασκευή θεατρικών αντικειμένων

ii

η σκηνογραφία

iii

η θεατρική ενδυμασία

β) Τι ακριβώς έκανε ο υποκριτής;

i

υποδυόταν ρόλους στην αρχαία παράσταση

ii

προεξήρχε του διθυράμβου

iii

δίδασκε τον Χορό

γ) Τι ήταν οι στιχομυθίες;

i

μύθοι γραμμένοι σε στίχους

ii

λυρικά ποιήματα της τραγωδίας

iii

διάλογος στίχο με στίχο μεταξύ των υποκριτών

δ) Σε τι χρησίμευε το κοίλον του αρχαίου θεάτρου;

i

για να εμφανίζονται οι υποκριτές

ii

για να κινείται και να στέκεται ο Χορός

iii

για να κάθονται οι θεατές κατά τη διάρκεια της παράστασης

ε) Τι ήταν τα εδώλια;

i

μικρά αγαλματίδια

ii

καθίσματα των θεατών

iii

μηχανήματα για τις ανάγκες του θεάτρου


α) Τι ήταν το λογεῖον

i

το μέρος της ορχήστρας όπου κινούνταν ο Χορός

ii

το κάθισμα του ιερέα του Διονύσου

iii

το υπερυψωμένο δάπεδο πάνω στο οποίο έπαιζαν οι ηθοποιοί

β) Τι ήταν τα Μεγάλα ή ἐν ἄστει Διονύσια;

i

εορτή της ανθοφορίας στην αρχή της Άνοιξης

ii

η λαμπρότερη εορτή του Διονύσου που διαρκούσε έξι ημέρες

iii

εορτή του Διονύσου κατά τη διάρκεια της οποίας γίνονταν επα-

ναλήψεις των επιτυχημένων δραμάτων

γ) Τι ήταν το υπόρχημα;

i

μηχάνημα για τις ανάγκες του θεάτρου

ii

ο χώρος όπου στεκόταν ο Χορός

iii

χαρούμενο τραγούδι με ζωηρή όρχηση.

δ) Τι ήταν το διάζωμα;

i

ζώνη για να συγκρατεί τον χιτώνα των υποκριτών

ii

χώρος στα παρασκήνια του αρχαίου θεάτρου

iii

πλατύς οριζόντιος διάδρομος που χώριζε το κοίλον σε ζώνες

ε) Τι ήταν η πάροδος;

i

τμήματα των εδωλίων ανάμεσα στις κερκίδες

ii

πλευρική δίοδος για την είσοδο του Χορού στην ορχήστρα

iii

ο τοίχος της σκηνής πίσω από το λογείο

Μονάδες 10

3. αἰτίας, ἐλεύθερον, ἐμφανῆ, κηρύγματα, νόμους: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής.

Μονάδες 5


ρηματικοί τύποι

κατάληξη

ομόρριζα ουσιαστικά

ἀπαρνοῦμαι

-τής

κομίζοις

-ον

κηρυχθέντα

-μα

σθένειν

-ος

ὄντα

-α

Μονάδες 5


Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

Λέξεις


Επίθετα

πράσσειν

ὑπερβαίνειν

ὥρισεν

δύνασθαι

ζῇ

Μονάδες 10

θεός, νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα).

Μονάδες 5

ἀπαρνοῦμαι, ἐμφανῆ, ὑπερβαίνειν, νόμιμα, ἐτόλμας, δρᾶσαι, ἐλεύθερον, ὥρισεν, δύνασθαι, νεύουσαν, κομίζοις, σθένειν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 5

δεδρακέναι, δρᾶσαι, κομίζοις, κηρυχθέντα, ἐτόλμας, ᾔδησθα, ξύνοικος, ὥρισεν, σθένειν, δύνασθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10

νεύμα, κατάφαση, αδρανής, κατάβαση, διάδρομος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. δρόμος

2. τροχάδην

α) ὑπερβαίνω

3. βλήμα

4. δρομέας

5. ανατροπή

β) ὑπερτρέχω

6. βάθρο

7. βαθμός

Μονάδες 5

φημί, δρῶ, θέλω, οἶδα, οἴομαι: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. οἶδα

α) λέγω

2. δρῶ


3. κάρα

γ) ἡγοῦμαι

4. φημί

δ) καρδία

5. οἴομαι

ε) κεφαλή

στ) πράττω

ζ) ἀγνοῶ

Μονάδες 5

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. πράσσω/πράττω

α) ἔσω

2. τολμῶ

β) ἄδηλος

3. ἐμφανής

γ) ἀγνοῶ

4. ἔξω

δ) δειλιῶ

5. οἶδα

ε) γιγνώσκω

στ) ἀπρακτῶ

ζ) δῆλος

Μονάδες 5

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. κάρα

α. ξεπερνώ

2. σθένω

β. κατηγορία

3. κομίζω

γ. κεφάλι

4. ὑπερτρέχω

δ. μεταφέρω

5. αἰτία

ε. ύψωμα

στ. αφορμή

ζ. έχω δύναμη

Μονάδες 5

ἀπαρνοῦμαι, ἐμφανῆ, ὑπερβαίνειν, ξύνοικος, ἄγραπτα: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

Μονάδες 10

Σοφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΝ.

Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵

450

οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη

τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους,

οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ

κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν

νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.

455

Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε

ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη.

Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς

φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην

δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;

460

κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου

πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω·

ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς

ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει;

Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν

465

παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς

μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵

κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι.


1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν·

Μονάδες 30

2.

Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του;

α) Ποιος ο ρόλος των μεταμφιέσεων του Διονύσου στη γένεση του δράματος;

β) Πώς συνέβαλε ο Πεισίστρατος, ώστε να φτάσουμε στην πρώτη παράσταση δράματος (534 π. Χ.);

Τι γνωρίζετε για το σατυρικό δράμα;

Τι γνωρίζετε για την κωμωδία;

Να παρουσιάσετε τις γνωστές απόψεις για τη σημασία της λέξης τραγωδία.

Να περιγράψετε τις καινοτομίες του Θέσπη που οδήγησαν από τον διθύραμβο στην τραγωδία.

α) Ποια είναι τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη (ονομαστικά);

β) Τι είναι οι στιχομυθίες και οι αντιλαβές;

α) Ποια είναι τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά);

β) Ποια η χωρητικότητα των αρχαίων θεάτρων; Να αναφέρετε παραδείγματα.

Σε ποιο χώρο διεξάγονταν οι δραματικοί αγώνες στην αρχαία Αθήνα; Nα περιγράψετε τα στάδια διαμόρφωσής του.


Ο Σοφοκλής αποτέλεσε πρότυπο ολοκληρωμένου πολίτη των κλασικών χρόνων λόγω των σωματικών του προσόντων, της πνευματικής και ψυχικής του καλλιέργειας. Υπηρέτησε την πατρίδα του πολεμώντας στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Έλαβε μέρος σε τριάντα περίπου δραματικούς αγώνες, παίρνοντας περισσότερα από είκοσι πρώτα βραβεία. Από τα έργα του σώθηκαν ακέραια μόνο τα εξής επτά: Αἴας, Ἑλένη, Τραχίνιαι, Οἰδίπους Τύραννος, Ἠλέκτρα, Φιλοκτήτης και Οἰδίπους ἐπί Κολωνῷ

Μονάδες 10

3.

δίκη, νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα).

Μονάδες 5

νόμους, κηρύγματα, φρόνημα, δίκην, ἄλγος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής.

Μονάδες 5

κηρύξας, ὥρισεν, (ἐ)φάνη, λέγω, φέρει, ὑπερδραμεῖν, δώσειν, θανουμένη, τυχεῖν, ἤλγουν: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10



Κατάληξη


κηρύξας

-μα

οἶδεν

-ις

θανοῦμαι

-ος

φέρει

-ά

τυχεῖν

-η

Μονάδες 5

Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄στήλη.


Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

όνομα

κατάληξη


θεός

-εῖος

δίκη

-αιος

νόμος

-ιμος

ἀνήρ

-ικός

χρόνος

-ιος

Μονάδες 5


Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

Γ΄ ΣΤΗΛΗ

Λέξεις


Επίθετα

ὥρισεν

δώσειν

δύνασθαι

θανοῦμαι

τυχεῖν

Μονάδες 10

ασθενής, διαδρομή, δειλός, ζωηρός, αναλγητικό, προορισμός, τροχός, δεινός, ενδοτικός, ανεκτικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

Μονάδες 5

Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. δειλός

2. δείκτης

α) δέδοικα

3. διάδοση

4. δεινός

5. δωρεά

β) δίδωμι

6. παράδειγμα

7. δέος

Μονάδες 5

δύναμαι, οἴομαι, οἶδα, λέγω, δέδοικα: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄ ΣΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. οἶδα

α) φημί

2. δέδοικα


3. σθένω

γ) ἡγοῦμαι

4. λέγω

δ) ἀσθενῶ

5. οἴομαι

ε) δύναμαι

στ) φοβοῦμαι

ζ) ἀγνοῶ

Μονάδες 5

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. σθένω

α) ζημία

2. ἄγραπτος

β) ὠφέλεια

3. ἀσφαλής

γ) ἀγνοῶ

4. κέρδος

δ) γραπτός

5. οἶδα

ε) γιγνώσκω

στ) ἀσθενῶ

ζ) ἐπισφαλής

Μονάδες 5

Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν).

Α΄ ΣΤΗΛΗ

Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. ὑπερτρέχω

α) νεκρός

2. ἔξοιδα

β) λυπούμαι, πονώ

3. νέκυς

γ) μοίρα

4. ἀλγύνομαι

δ) ξέρω καλά

5. μόρος

ε) ξεπερνώ

στ) άθαφτος

ζ) ξεχωρίζω

Μονάδες 5

ξύνοικος, ἄγραπτα, ὐπερδραμεῖν, προὐκήρυξας, κατθανών: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

Μονάδες 5

st.280-314... · Web viewΕίναι γνωστό ότι οι δραματικές...

Documents

Transcript of st.280-314... · Web viewΕίναι γνωστό ότι οι δραματικές...