SKIPIONOAFRICANOS

Μέρος 1ο : Εισαγωγή & Σχέδια μαθημάτων

Στόχοι της Ιστορίας:

Η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης : γνώση του παρελθόντος για την κατανόηση του παρόντος και το σχεδιασμό τουμέλλοντος Δηλ. αφορά την κατανόηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε συγκεκριμένες καταστάσεις και την εκδήλωσηυπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον. (προετοιμασία συνειδητών πολιτών. )

•Κατανόηση ότι Ο Κόσμος είναι αποτέλεσμα μιας εξελικτικής πορείας, με υποκείμ.δράσης τους ανθρώπους.

•Διαμόρφωση, μέσα από τη μελέτη των επιμέρους πολιτισμών και της συνεισφοράς τουςστον παγκόσμιο πολιτισμό, πνεύμα μετριοπάθειας, ανοχής και σεβασμού στοδιαφορετικό.

Οικοδόμηση, μέσα από τη μελέτη του δικού μας πολιτισμού, της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας.

•Κατανόηση της πολυμορφίας και τη διαπλοκής των αιτιακών παραγόντων που επηρεάζουν τηζωή των ανθρώπων.

•Σύνδεση & συσχέτιση με τρόπο τεκμηριωμένογεγονότων και ιδεών διαφόρων εποχών και τόπων.

•Νότιο τμήμα → Βαβυλωνία/Χαλδαία

1. ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ

1.ΧΩΡΑ

Μεσοποταμία : η περιοχή ανάμεσα στους δύο ασιατικούς ποταμούς, Τίγρη και Ευφράτη (ΙΡΑΚ)

•Κεντρικό τμήμα → Βαβυλωνία

(συνέχεια στην επόμ. διαφ.)

•Βόρειο τμήμα → Ασσυρία

(συνέχ. από προηγούμ. Διαφ.)

2.ΙΣΤΟΡΙΑ


4η χιλιετία π.Χ. : άφιξη Σουμερίων στην περιοχή της Χαλδαίας καιοργάνωση σε πόλεις - κράτη

3η χιλιετία π.Χ. : οι Ακκάδιοι (σημίτες από την Αραβία) εγκαθίστανταιστη Χαλδαία και ιδρύουν ισχυρό κράτος (Σαργκόν Α΄/πρωτεύ. Ακκάδ)

18ος αι.π Χ. : Αρχαίο Βαβυλωνιακό κράτος →ο βασιλιάς Χαμμουραμπίενώνει τους σημιτικούς λαούς της Μεσοποταμίας σε ενιαίο κράτος μεπρωτεύουσα τη Βαβυλώνα

12ος αι.π.Χ.–7ος αι.π.Χ. : οι Ασσύριοι από τη Β. Μεσοποταμία ιδρύουνισχυρό πολεμικό κράτος με πρωτεύουσα τη Νινευί (Ασσουρμπανιπάλ)

7ος αι.π.Χ. : επανάσταση Βαβυλωνίων και Μήδων, ίδρυση του Νέου Βαβυλων. κράτους, που ακμάζει επί Ναβουχοδονόσορα(αιχμαλ.Εβραίων)

6ος αι.π.Χ. : περσική κυριαρχία

4ος αι.π.Χ. : κατάκτηση του κράτους από το Μ. Αλέξανδρο



3.ΟΡΓΑΝΩΣΗ

•ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Γεωργία, κτηνοτροφία, βιοτεχνία ( μεταλλοτεχνία ), εμπόριο ( με τα καραβάνια)

•ΚΟΙΝΩΝΙΑ : ▪ Βασιλιάς ( θεός ή θεόσταλτος – αρχιερέας, αρχιστράτηγος, δικαστής)

▪ Ευγενείς ( προνομιούχοι)▪ Ιερείς – μάγοι ( προνομιούχοι)▪ Τεχνίτες και ελεύθεροι γεωργοί▪ Δούλοι ( αιχμάλωτοι πολέμου ή λόγω χρεών )

•ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ: 1) πόλεις – κράτη ( Σουμέριοι ) ▪ ηγεμόνας▪ συγγενείς ηγεμόνα▪ ιερατείο

2) ενιαίο κράτος ( Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι ) ▪ βασιλιάς


•ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ : - γνώσεις γεωμετρίας, αριθμητικής- πρακτικέςγνώσεις φαρμακευτικής και ιατρικής- αστρολογία –αστρονομία ( κατασκευή ωροσκοπίων )


4.ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

•ΘΡΗΣΚΕΙΑ : ▪ πολυθεϊσμός ( κάθε πόλη είχε το δικό της θεό – προστάτη )▪ λατρεία των θεών σε ναούς στην κορυφή μεγάλων πυραμιδοειδών κτιρίων, των ζιγκουράτ

▪ λατρεία νεκρών περιορισμένη ▪ θρησκευτικές αντιλήψεις : η θέση των αστέρων στον ουρανότην ώρα της γέννησης καθορίζει τη μοίρα των ανθρώπων-οι θεοί τιμωρούν τους αμαρτωλούς

• ΓΡΑΦΗ : σφηνοειδής γραφή ( επινόηση Σουμερίων)


ΤΕΧΝΗ : Μικροτεχνία ( σφραγιδογλυφία )

▪ Ανάγλυφα πολεμικού χαρακτήρα → Ασσύριοι, σκηνέςκαθημερινής ζωής → Σουμέριοι

▪ Μεγάλα οικοδ/ματα ( τείχη , ανάκτορα, ναοί – ζιγκουράτ )φτιαγμένα από πέτρα ( Ασσύριοι ) ή από πλίνθους (επιν.των Σουμερ.)

▪ «Κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνος»* → ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίουκόσμου

▪ Ανακάλυψη του τροχού και τελειοποίηση του αρότρου (Σουμέριοι)

▪ Νομίσματα ( επινόηση των Σουμερίων )

▪ Νομοθεσία → κώδικας του Χαμμουραμπί ( βασική αρχή : η ανταπόδοση των ίσων )

▪ Λογοτεχνία : Έπος του Γκιλγκαμές ( 2η χιλιετία ), έπη του κατακλυσμού,έπος της δημιουργίας του κόσμου από θεϊκές δυνάμεις

▪ Μουσική ( Σουμέριοι ) Τέλος ενότητας Ερωτ/ Ασκήσεις

Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ

«Το δώρο του Νείλου»*

Άνω Αίγυπτος (νότια)

Κάτω Αίγυπτος (βόρεια)

-Το ευάλωτο σημείο : η χερσόνησος του Σινά (+ & - )

-Η Χώρα :

-Οικονομική , Κοινωνική & Πολιτική οργάνωση:

Γεωργική συνδ. με ΝείλοΑνάγκη συνεργασίας

+ Επίβλεψη & φορολογίααπό Κράτος

(Προϊόντα & Μπύρα)+ Τεχνίτες*

+ Εμπόριο*Ιερείς , Γραφείς , Στρατιωτικοί

(συνέχεια στην επόμ. διαφ)

α) Η Οικονομία :

+ Τομέας παροχής υπηρεσιών*

2.3 Η Ιστορία (της Αιγύπτου)

-Η Προϊστορία: Λαοί αγνώστου προελεύσεως/οργανωμ.* ζωή από 5η/4η χιλ/ρίδα

Οι συγκρούσεις των φυλών * Αν. Αιγύπτου & Κάτ. Αιγύπτου

σε 2 βασίλεια :

Προδυναστική περίοδος : μέχρι 3η χ/ρίδα π.χ , ο Μήνης ενώνει τα 2 σε 1/πρωτ. ΜΕΜΦΙΔΑ

(συνέχ. στην επόμ. διαφ.)

Συνέχεια από προηγ. Διαφ.)

( 3 περιόδ./31 δυναστ. από 3000 π.χ έως κατάκτ. από Μ. Αλέξανδρο 332 π.χ)

-Η Ιστορία (της αιγύπτου):

Α) Το Αρχαίο βασίλειο ( 3000 – 2000 π.χ /ΜΕΜΦΙΔΑ)

-Επέκταση κατακτήσεων (για μέταλλα) : -Νουβία (Σουδάν)/χρυσό

-Χερσ. Σινά /Χαλκό-Κατασκ. μεγάλ. Οικοδ/μάτων (πυραμ .ΓΚΙΖΑΣ)

-Κρίση * Αποτέλ. Βελτίωση ζωής χωρικών & ευγενών


(συνέχεια από προηγ. Διαφ.)

Β) Το Μέσο βασίλειο ( 2000 – 1540 π.χ /ΘΗΒΑ)

-Αναδιοργάνωση του κράτους/εκστρατείες

-Προικισμένοι ηγέτες/Αρχιτεκτ. & εγγειοβελτ. έργα

-Το μεγαλύτερο μέρος κατακτήθηκε από τους ΥΞΩΣ*

Στους 2 πρώτους αιών.

Μεταβατ. περ. 2 αιών.

Γ) Τα ο Νέο Βασίλειο (( 1540 -1075) π.χ /ΘΗΒΑ)

-Εκδίωξη των ΥΞΩΣ από ηγεμ. θήβας Ιδρ. Ισχυρών δυναστειών

-Επί ΤΟΥΘΜΩΣΙ Γ΄(15ος) Επέκταση μέχρι Συρία & στα Νότια


(συνέχεια από προηγούμ. Διαφ. : το Νέο βασίλειο)

-Επί ΑΚΕΝΑΤΩΝ (14ος) : Ατελέσφορη προσπ. επιβολής του ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΥ (θεό Ήλιο)

-Επί ΡΑΜΣΗ Β΄ (Μέγα) (13ος) :

-Τον 12ο Επιδρομές των «λαών της θάλασσας» /εγκατάλ. Ασιατικών κτήσεων

-Τον 11ο παρακμή * Μεταβατ. Περίοδ. Ξένης κατοχής μέχρι 7ο αιών. /αναλαμπή-ανεξαρτησία απόΑσσυρίους/Ψαμμήτιχος/Νεκώ/Άμασις /Ψαμήτιχος Γ΄(525) υποταγή στους Πέρσες/Μ. Αλ.εξανδρος (332)

Οικοδομική άνθηση / ισχυροποίηση στο εξωτερικό/Εμπορ. Σχέσεις με Φοίν. , Κρήτες & νησιά Αιγαίου.

2.4 : Ο Πολιτισμός (της Αιγύπτου)

Η Θρησκεία: -Πολυθεϊα/κάθε πόλη το θεό*- προστάτη της (Ρα , Ίσις , Οσιρις & Ώρος.)

-Ο Φ. ΑΜΕΝΟΦΙΣ (Ακενατών) (14ος αιών) επιχειρεί ανεπιτυχώς την επιβολή του μονοθεϊσμού (του Ρα/ήλιου).

-(λ.σκ.ζ) Πίστη στη μεταθαν. ζωή ταρίχ. & ταφή με όλα τα σκεύη.

-Από 4η χιλ. τα Ιερογλυφικά */το επάγγελμα του ΓραφέαΗ Γραφή :

Τα Γράμματα : -Τα περισσότερα κείμ. αναφέρ. στη δράση των φαραώ

-Ελάχιστα λογοτ. Έργα : θρησκευτ. & λυρικού περιεχ. &λαϊκές διηγήσεις.



Οι Επιστήμες : -Αστρονομ. Γνώσεις (ημερολόγ. 365 ημ/υποδιαιρ./ηλιακό ρολόι

-Γνώσεις Μαθηματικών + Ανατομίας & Ιατρικής.

Οι Τέχνες : Στην υπηρεσία των Φαραώ/Τα καλιτεχνικά επιτεύγματα = Μνημειακού * χαρακτήρα/ +καλιτεχνήματα μικροτεχνίας.

Ελληνική προϊστορία : ……….. έως 1100 π.χ

Ελληνική Ιστορία : 1100 – 323 π.χΚριτήριο διάκρισης :

Η ύπαρξη γραπτών πηγώνΠαλαιολιθική εποχή : …… έως 7000 π.χ

Νεολιθική εποχή : 7000 – 3000 /2800π.χ

Εποχή του Χαλκού : 3000/2800 έως 1100 π.χ

Αιγαιακοί πολιτισμοί + Μυκηναϊκός πολιτισμός

Πολιτ. Β.Α Αιγαίου

Κυκλαδ. πολιτισμός

Μινωϊκός πολιτισμός

Ελλαδικός πολιτισμός(συνέχεια στην επόμ. διαφ.)

α) Πολιτισμός Βορειανατολικού αιγαίου (3000 -1600 π.χ)

(Λήμνος* , Θάσος , Σαμοθράκη , Λέσβος + Αν. Θράκη & Α. Μακεδ.)

-Ομοιότητες με Τρωϊκό πολιτισμό

*Πολιόχνη Λήμνου (Γεωργικο/κτηνοτρ. & εμπορ. Κέντρο , πολεοδομικός σχηματισμός , τείχος , αποχετευτ. Δίκτυο κ.α)

(συνέχεια Κυκλαδικός πολιτισμός)

(Νάξος , Πάρος Σίφνος ,Μήλος κλ.π)

-Κομβική γεωγραφική και επικοινωνιακή θέση στο Αιγαίο

β) Ο Κυκλαδικός πολιτισμός (3000 – 1600)

Γεωργία * , Κτηνοτροφ. , Εμπόριο/Ναυτιλία & Βιοτεχνία+ Πειρατεία( παράθ. σελ..60)

-Οικονομία :

-Κοινωνική οργάνωση : Εξελιγμένη (;)

-Στη μέση εποχή του Κυκλαδ. Πολιτ:(1900 – 1600)

Επιρροές πολιτιστικές από Κρήτη & κυρίως Ελλάδα , περιορισμός του ηγετικού του ρόλου από Μινωϊτες

1500 π.χ : Ηφαίστιο Θήρας/εγκατάλειψη/καταστροφές

Πλήρη επικράτηση Μυκηναίων τον 14ο αιών.

(συνέχεια ο Ελλαδικός πολιτισμός )

γ. ο Ελλαδικός πολιτισμός (3000 – 1600 π.χ) (ο πολιτισμός στην Ηπειρωτική χώρα της Ελλάδας)

-Όχι σοβαρές μεταβατικές ανακατατάξεις Προαστική * οργάνωση/κάποια εξειδίκευση & ανταλλαγές

(Λέρνα Αργολίδας)

-Επηρρέασε την Ελληνική γλώσσα (γλωσσικά κατάλοιπα σε ττος ,σσος, νθος κ.α.)

-Στους πρώτους αιών. της 2ης χιλιετίας απότομη πολιτιστική διακοπή

Είσοδος νέων κατοίκων ;ή λόγω

Εσωτερικών αναταραχών;

Κλειστή αγροτική οικονομία/όχιπλεόνασμα όχι εμπόριο , ωστόσοστην ύστερη φάση (1700 – 1600 π.χ)επαφές με κρήτη

α. Η Ιστορία και η Κοινωνία :

ι) Προανακτορική περίοδος (Πρ. επ. Χαλκού : 3000 – 1900π.χ)

-Αγροτ. Οργ. & εμπόριο με : Ν. Αιγ. , εγγύς Ανατ. , & Αίγυπτο.

-Από ευρήμ. Βιοτεχν. Προϊόντων Καταμερισμός εργασίας

-Προοδευτ. συγκέντρ. δύναμης/εξουσίας Πρώτοι βασιλείς

(συνέχεια από προηγούμ. Διαφ)

-Ανάκτορα στην Κνωσό , Φαιστό , Μάλια & Ζάκρο

-Εφεύρεση Γραφής : -Ιερογλυφικά (δίσκος φαιστού*δ.α.α)

-Γραμμική Α’

-Μινωϊκή θαλασσοκρατ. στο Αιγαίο (pax minoika)

-1700 π.χ : Καταστροφή ανακτόρων , αλλά γρήγορη ανοικοδόμηση

(συνέχ.: η Νεοανακτορική περίοδος)

(συνέχεια από προηγούμ. Διαφ)

ιι) η Νεοανακτορική περίοδος : (1750 -1450)

-Κοινωνική πυραμίδα :

Α) Ηγεμών

Β)Αξιωματούχοι

Γ)Γεωργοί , τεχνίτες (εξαρτ. Οικονομ. από ανάκτορα)+ Έμποροι , Βιοτέχνες & διοικ. Υπάλληλοι (αστική* οργάνωση)

-Υψηλή η θέση της γυναίκας * ( Θρησκεία &Ταυροκαθάψια)

-Επαφές με ανατολ. Μεσόγειο ( τάλαντα ,ελεφαντόδ. τοιχογραφ. & οι Κεφτί)

-1500 π.χ : β΄καταστροφή (ηφαίστ. Θήρας ; ) πλήν Κνωσού

(συνέχεια η Μετανακτορική περίοδος)

Απεσταλμένοι των Κεφτί (Κρητών)(Τοιχογρ. Τούτθμωσις Γ΄(15ος αιών)

ιιι) η Μετανακτορική περίοδος: (1450 -1100 π.χ)


-(Επικράτηση Μυκηναίων στην Κρήτη (από πινακίδες γραμμικής Β΄)

β) Θρησκεία :

- Η θεά της Γονιμότητας – ο Ιερός ταύρος – Σύμβολα : ο 2πλούς πέλεκυς & τα κέρατα του ταύρου. Δεν υπήρχαν ναοί.

γ) Η Τέχνη :

-Χαρ/κά : Φαντασία , λεπτότητα , αγάπη για τη φύση , αποφυγή τουΜνημειακού *

-Σημαντικό αρχιτεκτονικό δείγμα : τα Ανάκτορα *

+ Μικροτεχνία * (ευχάριστη αναπαράσταση καθημερινότητας – η τέχνη όχι μόνο για τις ανάγκες των ανακτόρων.)

(στην Ηπειρωτική Ελλάδα/ο 1ος μεγάλος Ελλην. Πολιτισμός)

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός (1600 -1100/ύστερη εποχή χαλκού)

-Η Χώρα :

-Φορείς Ελλην. Φύλα ( Ίωνες , Αχαιοί , Αργείοι κ.λ.π)

-Επιρροές από Μινωϊκή Κρήτη

-Κέντρα : Μυκήνες , Άργος , Τίρυνθα , Θήβα , Αθήνα , Ιωλκός (θεσσαλία) κλπ.(επέκταση & στις ανατολ. Ακτές της Μεσογείου.)

-Εγκαθίσταντο με ανάκτορο & οχύρωση

-Οι Πηγές : α) τα Ομηρικά έπη

β) οι αρχαιολογ. Έρευνες (Ερ. Σλήμαν 1876) και η αποκρυπτ. της Γραμμικής Β΄(1952/M.Ventris &G. Chadwickεπικύρωσε την Ελληνικότητα του Μυκηναϊκού πολιτ.)

(επόμ. διαφ. Η Γραμμική Β΄)

Οικονομική , Κοινωνική & Πολιτική οργάνωση :


-Ποικιλία/εξειδίκευση επαγγελμάτων – Κέντρο οικονομ. Δραστ/τητας : τα μέγαρα/ανάκτορα – ιδιαίτερη ανάπτυξη το (θαλάσσιο) Εμπόριο (μετά το 1500 π.χ)

-Κοινων. οργάν./Ιεραρχία :

-Πολιτική οργάνωση :

Ηγεμόνας , Στρατιωτικοί , Ιερείς , λοιπάεπαγγέλματα , & δούλοι.

Ηγεμών/άνακτας(wa -na –ka) , Στρατιωτ. αριστοκρ./λααγέτες (ra-wa-ke-ta) , Επέτες [ακόλουθοι – ( e-qe-ta) ] , Τελεστές ( te-re-ta) , Βασιλεύς (qa-si-re-u).

(επόμ. διαφ: η εξάπλωση)

Οι Κυανουργοί (του Λαζουρίτη λίθου) !!!


Η Εξάπλωση:

-Από τέλη 15ου Κυριαρχία σε Κρήτη & Αιγαίο

Αποικισμός Κύπρου* - Παροικία στην Φοινικική Ουγκαρίτ – εμπόριο με Παλαιστ. & Αίγυπτο

-Ο Βασιληάς των Χετταίων και ο (αδερφός) «Αχιγιάβα» (λ.τ.θάλ.)

-Μυκηναϊκά προϊόντα & στη Δύση.

-13ος αιών. :

-Εμπορικές βλέψεις & στα βόρεια/Τρωϊκή εκστρατεία (τέλη 13ου)

Η Παρακμή : Από 12ο αιών. αποδυν. Εμπορίου λόγω : α) επιδρομών των λ.τ.θάλ. (Αχαϊβάσα) & β) εσωτερ. διενέξεων.

(επόμ. διαφ: Ο Πολιτισμός)


Ο Πολιτισμός: Συνοχή !!!

Κοινή γλώσσα : Πρώιμη Ελληνική [(από)Γραμμική Β]

Κοινές θρησκ. δοξασίες

Ομοιομορφία σε όλες τις πτυχές του υλικού βίου.

Χαρ/κά:

-αυστηρή συγκρότηση

-Εξάρτηση* καλλιτεχνών από ανάκτορα

Οχυρωμένες ακροπόλεις/το μέγαρο*/θολωτοί τάφοι (θησαυρός Ατρέως/Μυκήνες)

Αρχιτεκτονική:

(τοιχογραφίες/Αγγεία)Αρχικά : Μινωϊκές φυσιοκρατικές επιδράσεις , αργότερα : σκηνές πολεμικές & κυνηγιού

Ζωγραφική:

Η Μυκηναϊκή τέχνη:

2. Η Αρχαία Ελλάδα (: 1100 -323 π.χ)

1) Ομηρική εποχή (1100 -750 π.χ)

2) Αρχαϊκή εποχή (750 – 480 π.χ)

3) Κλασική εποχή (480 -323 π.χ)

1) Ομηρική εποχή (1100 -750 π.χ) (πηγές : Ομηρ. Έπη & Αρχαιολ. Έρ.)

11ος – 9ος = μετακινήσεις /αναστατώσεις Μόνιμη εγκ/ση/ανασυγκρότηση

[έχει προηγηθεί η παρακμή* των μυκηναικών κρατών]

& Ελληνικός μεσαίωνας ή

σκοτεινοί χρόνοι

(στην επόμ. διαφ.)

2η μετ. : Δωριείς από Β.Δ Ελλάδ.

1η μετακ. : Θεσσαλοί από Θεσπρωτία στη Θεσσαλία (οι παλιοί κάτοικοι γύρω από τη Θήβα)

(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: οι μετακινήσεις)

Πίνδο,Φθιώτιδα,Ν.Όλυμπ. & Όσσα

Δωρίδα

Πελοπόννησο/Λακωνία*

(* Ο μύθος των Ηρακλειδών)

Η κάθοδος των Δωριέων Δημογραφικό πρόβλημα

Πρώτος Ελλην. Αποικισμος :

(στην επόμ. διαφ.)

(συνέχ. από προηγ. διαφ.: ο 1ος Ελλην. Αποικισμός)

Ο Πρώτος Ελληνικός Αποικισμός : (μέσα 11ου έως & 9ο)

α) Φύλα (με Αιολ. Διάλεκτο) : από Θεσσαλία

(Αιο

λίς)

β) Ίωνες από : Β.Α Πελοπόννησσο, Αττική & Εύβοια

Σάμο , Χίο,Κεντρ. Μ. Ασία

Β.Α Αιγ. & Β.Αν. Μ. Ασία

(Ιωνία

)

γ) Δωριείς από: Λακων., Επίδ., Τροιζοίνα

Μήλο , Θήρα , Κρήτη , Ρόδο , Κώ , & Ν.Δ . Μ. Ασία

(Δω

ρική

εξά

πο

λη)

(συνέχ: η Οικονομ. , Κοινων. , & Πολιτ. Οργάνωση)

(συνέχ. από προηγ. διαφ.)

Η Οικονομία : Κλειστή αγροτική οικονομία

Στήριγμα : ο Οίκος Παραγοαναλωτής

Περιορισμένα: ΕξειδίκευσηΒιοτεχνίαεμπόριο

Η Κοινωνία : το Πλήθος[μέλη (μη συγγενικά)του οίκου]

Οι Δούλοι

Η Πολιτική οργάνωση : Κράτη Φυλετικά*

(φύλο,φυλές,φ(ρ)ατρίες,γένη)

Η ανάγκη αντιμετώπ. των προβλημάτων στα φυλετ. Κράτη :

κληρον. Βασιλείς+Βουλή Γερόντων+Εκκλησ. Δήμου

(συνέχ: ο Πολιτισμός)

Οι Άριστοι/ευγενείς(γαιοκτήμονες)

Οι Δημιουργοί(τεχνίτες)

‘εργων πρηκτήρ και λόγων ρητήρ’.


Ο Πολιτισμός :

Η Γραφή : για 3 αιών. Χωρίς γραφή

από αρχές 8ου Αλφαβητική γραφή(αφομ. Φοινικ. Αλφ/του)

Η Θρησκεία : Τα πρώτα Ιερά , τοπικές λατρείες Ολυμπιακό Δωδ/θεο

Τα Γράμματα & οι Τέχνες :

Επική (προφορ.) ποίηση/Ραψωδοί /Όμηρος- ομηρικά έπη

Γεωμετρική τέχνη : στη Ζωγραφ. των αγγείων &στη Μικτροτεχνία

(τέλος ενότητας)

Όπως είναι γνωστό, οι Έλληνες προσάρμοσαν το φοινικικόαλφάβητο στις ανάγκες της γλώσσας τους, προσθέτονταςτα διπλά σύμφωνα (Φ, Χ, Ξ, Ψ) και τα φωνήεντα.

2.2 Η Αρχαϊκή εποχή (750 – 480)

(εποχή προετοιμασίας & έναρξης της οικονομ. , πολιτικής , & πολιτιστικής διαμόρφωσης του Ελληνικού κόσμου & πολιτισμού)

Η Γένεση της πόλης κράτους / τα Συστατικά της στοιχεία :

-(Ο Χώρος) η Πόλις/άστυ + η ύπαιθρος χώρα

-Το Πολίτευμα * (*ο τρ. Ανάδ., Οργ. & Άσκ. της Εξ.)

-Επιδιώξεις /Προυποθέσεις : Ελευθερία , Αυτονομία , Αυτάρκεια

Η σημασία του θεσμού της Πόλης - Κράτους(ως κοινωνίας με :

Ελευθερία , Αυτονομία , Αυτάρκεια)

-Δύναμη επιτευγμάτων* & πολιτισμικής εξέλιξης(+) , αλλά

και τροχοπέδη στην ενότητα των Ελλήνων (-)

-Η διαφορά των Ελλην. Πόλεων – κρατών από τις πόλεις των Σουμερίων

(συνέχ: Η Οικονομική & Κοινωνική οργάνωση)


Η Οικονομική & Κοινωνική οργάνωση:(Οι Πόλεις – Κράτη = μετεξέλιξη των Ομηρικών κοινοτήττων)

-Μετακινήσεις/αυτονομία/μόνιμη εγκ/ση (+άλλοι παράγ.)

Πόλεις – Κράτη (στα παράλ. της Μ. Ασίας)

Συνοικισμοί ( στον Ελλαδικό χώρο)

Η Κρίση του Ομηρικού κόσμου:

-Τέλη 9ου αύξηση πληθ. Οικονομ. Κρίση λόγω:

-περιορ. Εκτάσ./μέσων/τρόπων

-Συγκέντρ. της γής σε λίγους

-Απουσία εξειδίκευσης

-Έλλειψη άλλων πόρων

* Και λόγω έλλειψης οργανωμ. στρατού

+ μικρομ. Αγρότες & ακτήμονες (πλήθος)

+ενασχόλ. με εμπόρ/βιοτ/ναυτ.

(πλούσια τάξη)

Περιορ*. Βασιλ. Εξ./& αύξ. δύν. ευγενών

(συνέχ. η αντιμετώπ. της Κρίσης)+ δούλοι


Η αντιμετώπιση της (ομηρικής) Κρίσης (με) :

Ανάπτυξη βιοτεχν. & εμπορίου

Κατακτητικούς πολέμους

Ίδρυση αποικιών

(πλήν όσων διατήρησαν τη φυλετική* οργάνωση (Αρκάδες , Αιτωλ/νες ,Ηπειρ., Μακεδ.)

Ο 2ος Αποικισμός: (8ος – 6ος αιών π.χ.)

Αίτια : Η «στενοχωρία»

Η έλλειψη πρώτων υλών ( ιδίως μετάλλων)

Η αναζήτηση νέων αγορών (Αγ+Πώλ)

Οι εσωτ. Πολιτ. Κρίσεις/ανταγωνισμοί

Οι Γεωγραφικές γνώσεις

Το ριψοκίνδυνο των Ελλήνων (συνέχ. : οι συνέπειες)


Οι Συνέπεις του 2ου αποικισμού)

Οικονομικές : Ανάπυ. Βιοτεχν. & εμπορίου. (με χρήση νομίσμστος (εμπορευμ/χρημ/κό)

Κοινωνικές : Έμπ.- Βιοτ.- Ναυτ. Διεκδ. μερ. Εξουσίας

Κρίση Αριστοκρ. Κ/νίας

Αύξηση δούλων

Το Πολίτευμα :

Η νέα δυναμική/ανταγωνιστική κοινων. δομή των πόλεων – κρατών :

Κοινων. συγκρούσεις & πολιτειακές μεταβολές , με διαφορετ. Εξέλ. Σε κάθε πόλη-κράτος.


(συνέχ. από προηγ. διαφ.: το πολίτευμα)

-(γενικά ) η πορεία μεταβολής των Πολιτευμάτων:

Βασιλεία Αριστοκρατία Ολιγαρχία

Τυραννίδα Δημοκρατία

αναλυτικότερα: Ανάπτ. Εμπ. & βιοτ. Νέα κοινων. τάξηΔιεκδ. μερ. Εξουσ. + η οπλιτική

φάλαγγα

Κρίση Αριστοκρ. κοινωνίας & από τέλη 7ου – αρχές 6ου

όξυνση ανταγων. Ευγενών με νέα πλούσια τάξη & πλήθος

Αντιμετ. με κωδ/ση άγρ. Δικαίου από

νομοθ/Αισυμνήτες

Διεύρυνση πολιτικής βάσηςΚριτήρ. συμμετ. : η οικονομ. Κατ/ση (συνέχ. στην επόμ. διαφ.)

(συνέχ. από προηγ. διαφ.: το πολίτευμα)

….. Ολιγαρχικό/Τιμοκρατικό πολίτευμαΗ κρίση

παραμένει Τύραννοι (±)

(τέλη 6ου) πτώση τυραννικών καθεστώτων

&αλλού : νέα Ολιγαρχικά καθεστώτα

αλλού : μεταρυρθμίσεις(Π.χ: Κλεισθένης/Αθήνα)

Κυρίαρχο όργανο : Η Εκκλησία του Δήμου :

Ισηγορία + Ισονομία+ Ισοτιμία(+Βίντεο)

(επόμ. διαφ.: ο Πολιτισμός)

Πορεία προς

τη Δημοκρατία

Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα, ραγιάδες έχεις, μάννα γη,

σκυφτούς για το χαράτσι, κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα, των Ευρωπαίων περίγελα και

των αρχαίων παλιάτσοι…(Κωστής Παλαμάς)

Κριτήριο διάκρισης των πολιτών το τίμημα = το εισόδημα/μέτρο

ο μέδιμνος 80 λίτρα


Ο Πολιτισμός ( της Αρχαϊκή εποχής 750 – 480)

Ποιητικός* λόγος :

Πεζός λόγος : Φιλοσοφία (φυσικοί φιλόσοφοι/Ιωνία)

Αρχικά επιρροές από ΑνατολήΗ Τέχνη :

Κατόπιν ΕλληνικέςΑισθητ. αντιλήψεις

Αρχιτεκτ. Ρυθμοί : Δωρικός

Ιωνικός

Μελανόμορφος & Ερυθρόμοφος ρυθμός

Κεραμεική :

(επόμ. διαφ : οι Περσικοί πόλεμοι)

προσωπ. ύφος , έκφραση βιωμάτων & συναισθημάτων

Ο Θαλής ο Μιλήσιος ανακάλυψε τις τροπές (ηλιοστάσια), το ετερόφωτο της Σελήνης, καθώς και τον ηλεκτρισμό και τον μαγνητισμό, από τις ελκτικές ιδιότητες του ...

Δωρικός :λιτότητα , αυστηρότητα , Μνημειακότητα, βαρειές

αναλογίες


Οι Περσικοί πόλεμοι : (1η 20ετία 5ου π.χ αιών.)

1η (ανεπιτυχής) απόπειρα επέκτ. Περσών στον Ελλην. Χώρο (492 π.χ)

Η ατυχής εξέγερση των Ελλήνων της Μ. Ασίας (499 – 494 π.χ)

Δαρείος/μάχη Μαραθώνα (490 π.χ) Ήττα περσών (ο Μιλτιάδης)

2η (οργανωμ.) Περσική εκστρατ. :

3η (οργανωμ.) Περσική εκστρατ.: Ξέρξης/συνέδρ.Κορίνθου-αμυντ.συμμαχία(481/Θερμοπύλες(Λεωνίδας)/Αρτεμίσιο/Σαλαμίνα(Θεμιστοκλής)/Πλαταιές(Παυσανίας)/Μυκάλη:Ήττα & εκδίωξη Περσών(480-479)

-Την ίδια εποχή : οι Έλληνες της δύσης νικηφόρα αντιμετώπισηΚαρχηδονίων στη Σικελία (μάχη Ιμέρας 480 π.χ)

(τέλος ενότητας : η Αρχαϊκή εποχή (750 – 480 Π.Χ)


Η συμμαχία της Δήλου – Αθηναϊκή ηγεμονία (478/7 π.χ)

-Στην αρχή ίσα δικ/τα συμμάχων & ο φόρος σε πλοία & χρήματα (έδρα η Δήλος)

-Η συμμαχία = μέσον επικράτησης των Αθηναίων επι των Περσών & των Ελλήνων ( !!! & επι των συμμάχων)

-Ο Κίμων (αριστοκρ./φιλολάκων) , αντιμετωπ. νκηφόρα τους Πέρσες (στον Ευρυμέδοντα 467π.χ) η πολιτική του ήττα διακοπή φιλικών σχ. με Σπάρτη

-Επικράτηση Δημοκρατικών με Εφιάλτη // 10ετής εξοστρ. Κίμωνα (461 π.χ) //δολοφονία Εφιάλτη αρχηγός Δημ/κών ο Περικλής.

-Η Αθηναϊκή συμμαχία Αθηναϊκή Ηγεμονία* το ταμείο στην Αθήνα & βίαιη καταστολή των αντιδράσεων των συμμαχικών πόλεων.

-Επιστροφή & Ηγεσία Κίμωνα/5ετή ανακωχή με Σπάρτη/εκστρ. κατά Περσών στην Κύπρο/θάνατος Κίμωνα (πολιορκία του Κιτίου 450 π.χ), όμως (την επόμ. χρονιά) νίκη του Αθην. στόλου στη Σαλαμίνα της Κύπρου Καλλίειος ή Κιμώνιος ειρήνη.

(συνέχ : η εποχή του Περικλή)


Η εποχή του Περικλή :

-Τριακονταετής ειρήνη με Σπάρτη (445)// «χρυσούς αιών του Περικλέους»

-Ανάπτυξη Αθήνας και απόλυτη κυριαρχία επι των συμμάχων .

-Η ενίσχυση του Δημ/κού πολιτεύματος (αποζημ. Αρχόντων , βουλ. & δικ.)

-Πολιτιστική ανάπτυξη (τα Θεωρικά)

-Εμπορική επιρροή/συμμαχίες & με τη δύση/αποικία στους θουρίους (444/3) /ο Πειραιάς το κυριότ. Εμπορ. Κέντρο της Μεσογ. (πολεοδ. σχέδ. του Ιππόδαμου του Μιλήσιου)

-Πηγές εσόδων : Μεταλλεία , [(άμ.) φορολ. (το μετοίκιο)] , + (έμ.) φορολ. στις εισαγ.- εξαγ. + φόρος συμμάχων + έκτακτες* εισφορές

Οι Λειτουργίες : χορηγία , τριηραρχία , Αρχιθεωρία , Εστίαση & Γυμνασιαρχεία

(συνέχ : ο Πελοποννησιακός πόλεμος)


ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.χ) :

-Η αντιπαράθεση Αθην. με την Πελοπ. συμαχ. δεν έπαψαν με την 30ετή ειρ. (445)

-η διαφορά πολιτευμάτων (Δημοκρ. – Ολιγαρχ.)

-Οι ηγεμονικές τάσεις της Αθήνας

Οι ρίζες της ;

-Οι Περίοδοι του πολέμου (κατά θουκυδίδη & Ξενοφώντα)

ι) Αρχιδάμειος ή δεκαετής πόλεμος (431 – 421 π.χ)

ιι) Η Σικελική εκστρατεία (415 – 413 π.χ)

ιιι) Δεκελεικός ή Ιωνικός πόλεμος (413 – 404 π.χ)

(συνέχ: Οι συνέπειες του πολέμου)


-Οι συνέπειες του πολέμου :

Άμεσες : υλικές καταστροφές & εξαχρείωση των ανθρώπωνΉττα των Αθηναίων & Σπαρτιατική ηγεμονία

Έμμεσες : Κρίση & παρακμή των πόλεων - κρατών

-Η κρίση των πόλεων – κρατών (4ος π.χ) :

Προβλήματα οικονομικά & κοινωνικά

Η όξυνση του ανταγων. των πόλ. – κρ. Διασπ. Παρέμβ. Περσών

Αντισπαρτιατικός συνασπισμός (:Θήβα ,Κόρινθος , Άργος , Αθήνα)

Βοιωτικός ή Κορινθ. Πόλεμος (395 – 386) Έληξε με την μειωτική

για τον Ελληνισμό Βασίλειο ή Ανταλκίδειο ειρήνη

(συνέχ : οι όροι της)


-Οι όροι της Ανταλκιδείου/Βασιλείου ειρήνης (386 π.χ)

-Παράδοση Ελλην. Πόλεων Μ. Ασίας στους Πέρσες

-Αυτονομία όλων των Ελλην. Πόλεων , (πλήν* : Ίμβρου , Λήμνου & Σκύρου)

-Τοποτηρητές στην κυρίως Ελλάδα οι Σπαρτιάτες

-Διεκδίκηση & απόκτηση (σύντομη) της Ηγεμονίας από Θήβα (με τη μάχη στα Λεύκτρα 371 π.χ)-Πτώση Θηβαϊκής ηγεμονίας (ήττα στη Μαντίνεια 362 π.χ)

-Η Πανελλήνια Ιδέα :

Το κλίμα της παρακμής του Ελλην. Κόσμου ώθησε στην Ιδέα της πανελλ. Ένωσης.

Για 1η φορά από Σοφιστή Γοργία στην Ολυμπία (τέλη 5ου π.χ)

Κύριος εκφραστής : ο ρήτ. Ισοκράτης (380) (Τελική του ελπίδαο Φίλιππος Β΄)

Αντίθετος : ο ρήτ. Δημοσθένης(επόμ.διαφ: ο Φίλιππος Β΄& η ένωση των Ελλήνων)


Ο Φίλιππος Β΄και η Ένωση των Ελλήνων :

-Ενέργειες ισχυροποίησης του Μακεδονικού κράτους :

Αντιμετώπ. Επιδρομών Ιλλυριών & ΠαιόνωνΟργάνωση ισχυρού στρατού Δημιουργία ισχυρής οικονομίας Επεκτατική (αρχικά) πολιτική – ενωτική στη συνέχεια (υπο την αρχηγία του)

1ο στάδιο : μέχρι Εύξεινο πόντο

2ο στάδιο : έως & Ν. Ελλάδα//νικά συνασπ. Αθην/Θηβαίων (Χαιρώνεια 338)

Επιβάλλεται ως πανελλ. Ηγέτης στο συνέδρ. της Κορίνθου (337 π.χ)

(στην επόμ διαφ. : τι συμφωνήθηκε στο συνέδριο)


Τα συμφωνηθέντα στο συνέδριο της Κορίνθου (337 π.χ)

--Απαγόρευση συγκρούσεων & βίαιης μεταβολής των καθεστώτων των πόλεων

-Προστασία ελευθ. Ναυσιπλοϊας & καταδίκη πειρατείας

-Ιδρυση πανελλ. Συμμαχίας (αμυντ. & επιθ.) με ισόβιο αρχηγό τον Φίλιππο Β΄

-Δολοφ. Φιλίππου νέο συνέδρ. (336)/ανανέωση συμφ. με Μ. Αλέξανδρο

Το οικουμενικό κράτος του Μ. Αλεξάνδρου

Η εκστρατ. Του Μ. Αλεξ. ξεκίνησε με στόχο την αντιμετ. των Περσών & κατέληξε με την κατάλυση της Περσικής αυτοκρατορίας

1η φάση (334 – 331) : Απελευθ. Ελλην. Πόλεων Μ. Ασίας (Γρανικός ποταμός (334) & Ισσός (333)Κατάληψη Φοινίκης , Παλαιστίνης & Αιγύπτου (333-2),Ίδρυση Αλεξάνδρειας (331)

(συνέχεια : η 2η φάση )


Η 2η φάση (της εκστρατείας) (331 – 327) :

Μεσοποταμία Ήττα Περσών (Δαρείος Γ΄) στα Γαυγάμηλα & κατάληψη Βαβυλ., Σούσα (331) , Περσέπολη, Πασαργάδες , Εκβάτανα (330), Σατραπείες Παρθίας ……. Σογδιανής (σύλληψη Βήσσου*).

Η 3η φάση (327 – 325):

Εκστρατεία στην Ινδική χερσ. Νικά τον Πώρο στον Υδάσπη ποτ. & φθάνει μέχρι τον Ύφαση ποτ. (326)

Εκβολές Ινδού ποτ. Έρημος Γεδρωσίας θάνατος στη Βαβυλώνα (323 π.χ)

(συνέχεια : το έργο του Μ. Αλεξάνδρου :)


Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου ;

-στον Στρατιωτικό τομέα : Μεγαλοφυείς στρατιωτικοί σχεδιασμοί.

-στη Πολιτική του δράση : Σχέδιο ειρηνικής ανάμειξης Ελλην. & Ασιατικού κόσμου / σεβασμός τροπου ζωής / διατήρηση θεσμού Σατραπείας.

-στον Οικονομικό τομέα : Ενιαίο νομισμ. σ/μα (συγκέντρ. Θησαυρών στις νέες ευρείες περιφ. & μετετροπή τους σε χρυσό νόμισμα)

-στον Πολιτιστικό τομέα : Διάδοση Ελλην. Γλώσσας & πολιτισμού /υιοθέτ. Πολιτιστ. στοιχείων της Ανατολής /Ίδρυση πόλεων – εμπορ. & πνευμ. Κέντρων/ «ένοπλη εξερεύνηση».

(επόμ. διαφ: ο Πολιτισμός των Κλασικών χρόνων :)


Ο Πολιτισμός των Κλασικών χρόνων (480 – 323) :

-Χαρ/κά : Περιορ. χειρων. εργασια – ενασχόληση με τα κοινά.

Η Διασκέδαση : ιδιωτ. συμπόσια , Δημ. γιορτές , Θεατρ. παρ/σεις

Ο κοινων. χαρ/ρας των τελετών της γέννας , τουγάμου , του θανάτου.

-Κορυφαία του πολιτισμού : η Αθήνα (η συμβολή του Περικλή)

Στη Φιλοσοφία: κέντρο ο άνθρωπος , Λογική ερμηνεία του κόσμου(Σοφιστές , Σωκράτης , Πλάτων , Αριστοτέλης)

Στην Ιστορ/γραφία: Θουκυδίδης - Ξενοφών

Στη Ποίηση : Αισχύλος ,Σοφοκλής , Ευριπίδης , Αριστοφάνης.

(συνέχεια ο Πολιτισμός (των Κλασικών χρόνων)


(συνέχεια ο Πολιτισμός (των Κλασικών χρόνων)

-Στον Λόγο : Ρητορική [(ο ρλ.τ. Δημοκρ.) Λυσίας , Ισοκράτης , Δημοσθένης]

-Στην Επιστήμη : Ορθός λόγος /συστηματοπ. της γνώσης (μαθημ/κά : Μένων)

-Και γενικότερα όλες οι τέχνες : Αρχιτεκτονική , Πλαστική , Ζωγραφική

(επόμ. διαφ : ο Ελληνισμός στην Δυτική & Ανατολική Μεσόγειο)

Ο Ελληνισμός στη Δυτική & Ανατολική Μεσόγειο :

-Με τον 2ο Αποικισμό (8ος - 6ος π.χ) Ιδρ. Ελλην. αποικ. στη Δυτ. Μεσόγ.* (Ν. Ιταλία , Σικελία , Κυρηναϊκή , Ν. ακτές Γαλλίας & ακτές Ιβηρικής)

-Φιλικές/εμπορικές (ως επι το πλείστον) οι σχέσεις με τουςντόπιους//Πολιτιστική αλληλεπίδραση

-Πρόβλημα η επεκτατική πολιτική των Καρχηδονίων στη Σικελία :

Από 480 (μ.Ιμέρας) έως τέλη 5ου περίοδος ύφεσης

Από τέλη 5ου Ανανέωση επεκτατικότητας της Καρχηδ. λόγω ερίδων & εμφυλ. συγκρ. των Ελλην. Πόλεων της Σικελίας.

(επόμ. διαφ : ο Ελληνισμός στην Ανατολ. Μεσόγ.)

ο Ελληνισμός στην Ανατολική Μεσόγειο:

-Προπύργιο του Ελληνισμού : η Κύπρος

-Λόγω γεωγρ. Θέσης & κοιτασμ. Χαλκού Επεμβ. Περσών & Φοινικικές εγκατ/σεις στα Ανατολικά

-Μετά τους περσικούς πολέμους Απελευθ. πολλών πόλεων Κύπρου απόσυμαχ./Αθην. δυν.(Κίμων/Κίτιο 450)

-Ανακατ/ψη από Πέρσες πλήν Σαλαμίνας που κατελήφθη από Φοίνικες

-Απομάκρυνση Φοινίκων από Σαλαμίνα (Ευαγόρας 411) , όμως

με την ταπεινωτική Ανταλκίδειο ειρήνη (386) η Κύπρος παραδόθηκε στους Πέρσες μέχρι την απελευθέρωσή της από Μ. Αλέξανδρο (322 π.)

(τέλος κεφαλαίου : η Κλασική εποχή)

1. Ο Ελληνιστικός κόσμος – εποχή (323 – 30 π.χ)

1.1 : Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου

Γενικά : -Κατακερματισμός της αυτοκρατ. του Μ. Αλεξ. σε βασίλεια .

-Κέντρο βάρους η Ανατολή – (ενώ) στην Ελλάδα : λίγες πόλεις –κράτη (αυτόνομες) & άλλες Ομοσπονδίες/συμπολιτείες.

-Βαθμιαία άνοδος & επέκταση των Ρωμαίων.

-Το πρόβλημα της διαδοχής : Οι διάδ. Φίλιππος Αριδ.* & Αλέξανδρος Δ΄ (Ρωξ.) αδυνατούν να κυβερνήσουν.

Εξεγέρσεις /απελευθερ. Πόλεμοι & συγκρούσεις για τη διαδοχή.

(επόμ. διαφ : Εξεγέρσεις & απελευθερωτικοί πόλεμοι:

*Γιός του Φιλίππου Β΄ & της Φιλίνας

-Εξεγέρσεις & απελευθερωτικοί πόλεμοι:


-Αρχικά εξεγείρ. Αθηναίοι & Αιτωλοί (Υπερείδης & Δημοσθ.) Λαμιακόςπόλεμος (322) ήττα Αθηναίων .

-Συνέπειες :

-Εξεγέρσεις στις Ανατολ. επαρχίες (Βακτριανή) //εμποδ. τιμωρ. Αιτωλών.

-Ο Διοικ. της Μηδείας Πείθων καταστέλλει την εξέγερση &αυτοανακυρήσσεται ανεξ. Διοικ. των άνω σατραπειών.

(επόμ. διαφ.: οι συγκρούσεις των διαδόχων)

Ολιγαρχ. Πολίτ. – χρηματ. Αποζημ. - Μακεδ. Φρουρά στο Πειραιά. Δολοφ. Υπερείδη & αυτοκτ. Δημοσθ. – μακεδ. Φρ.και σε πόλεις της Πελοποννήσου.


Οι συγκρούσεις των διαδόχων)

1η περίοδος (321 – 301): Δολοφονία νομ. Διαδ. & επικρατέστ. στρατηγών

Α΄κατανομή (Τριπαράδεισο Συρίας 321):

-Αντίπατρος επιμελητής Αυτοκρατορίας & οι λοιποί διοικ. Περιφερειών

-Αντίγονος αυτοανακηρ. Αυτοκράτ. & μεταβιβ. το τίτλο & στο γιό του Δημήτριο («πολιορκητή»)

-Συνασπισμός υπολοίπων μάχη Ιψού/φρυγίας(301) ήττα & θάνατος Αντίγονου/διαφυγή Δημητρίου*

Διανομή αυτοκρατορίας σε (4) Βασίλεια :



Τα 4 βασίλεια : 1) Βασίλειο Αιγύπτου (Πτολεμαίος)

2) »» Συρίας (Σέλευκος)

3) »» Μακεδονίας (Κάσσανδρος)

4) »» Θράκης (Λυσίμαχος) (g.s.7.bs.6)

- Οι συγκρούσεις συνεχίζονται (Λυσίμαχος – Σέλευκος) μάχη κουροπεδίου (281)

-Θάνατος Λυσίμαχου//διανομή εδαφών Βασ. Θρ. σε Βασ. Μακεδ. & Βασ. Συρίας

-Ιδρυση στη Μ. Ασία νέου Βασιλ. (Πέργαμος)

-Απόσπαση εδαφών από Βασ. Συρίας & ίδρυση άλλων μικρότερων κρατών (Βιθυνίας , Αρμενίας ,Πόντου , Καπαδοκίας ) από γηγενείς ηγεμόνες.

(συνέχεια : τα χαρ/κά του Ελληνιστικού κόσμου : )


Τα χαρ/κά του Ελληνιστικού κόσμου

α. Οικονομικά : -Ενιαίο οικονομικό σ/μα (κοινό νόμισμα , Δημοσιoν/κήπολιτική & τρόπους συναλλαγών)

-Οι Βασιλείς όλη τη γή & το μεγαλύτ. μέρος της παραγωγής

-Ανάπτυξη εμπορίου , Ελλην. μόνο Νομ/τα , Τράπ./επιταγές

β. Κοινωνικά (κοινων. ιεραρχία)

-Βασιληάς

-Προνομιούχα αστική* τάξη (έμπ. , τραπεζ. , βασιλ. υπάλληλοι

-Εργάτες & μικροκαλ/τές (τάση αστυφιλίας)

* Από έλληνες & ελληνίζοντες γηγενείς

-Δούλοι

-Δουλοπάροικοι

(συνέχεια : τα Πολιτικά χαρ/κά :)

Τα Πολιτικά ( χαρ/κά) :


-Απόλυτη μοναρχία (Ηγεμόνας & επιτελείο από Έλληνες & λίγουςεξελληνισμένους πλούσιους γηγενείς)

-Απουσία του πολίτη (κοντόφθαλμος ατομισμός)

-Μετατόπιση του κέντρου βάρους στις μεγαλουπόλεις της Ανατολής(Αλεξάνδρεια – Αντιόχεια – Πέργαμος)

-Στον Ελλαδικό χώρο : Αθήνα , Σπάρτη , Ρόδος κ.ά Αυτονομία *

Άλλες περιοχές Αυτονομία * & οργάνωση σε ομοσπονδίες (Αιτωλία & Αχαϊα)

Ο υπόλοιπος Ελλαδ. Χώρος κυβερνήθηκε με τα πρότυπα της Μακεδ. Βασιλείας.

(επόμ. διαφ: τα Βασίλεια της Ανατολής)


Τα Βασίλεια της Ανατολής : (στα πρότυπα των πολιτευμάτων της Ανατολής :Πολιτικά ως απόλ. Μονάρχες & Ιδεολογ. ως Θεοί)

[Αίγυπτος – Κυρηναϊκή – Κύπρος & Ν. Συρία (κ.δ/τα) ]

-Όχι πολιτική συγχώνευσης Ελλήνων & βαρβάρων // ανοχή & σεβασμός παραδ. & θρησκ. Πεποιθήσεις. (θρησκ. Συγκρητισμός)

-Οικονομική ανάπτ. (κυρίως τον 3ο αιών) με στήριξη εμπορίου & φορολογία (πλήν γηγενών) !!! Η Αλεξάνδρεια.

-Διατήρηση παλαιού διοικητ.(συγκεντ.) σ/τος των Φαραώ.

-Ακμή τον 3ο αιών. (Αλεξάνδρεια) βαθμιαία εξασθ. τον 2ο (λόγω εξεγέρσεων χωρικών & συγκρ. με Σελευκίδες υποταγή στους Ρωμαίους το 31 π.χ

(συνέχεια : Το Βασίλειο της Συρίας)

Το Βασίλειο της Αιγύπτου: (Πτολεμαίος/οι για 3 αιώνες*στρ & στλ)

Η Βασιλεία Προσωπική:

Το Βασίλειο της Συρίας:


(Ασία //όρια ±//πυρήνας η ΣυρίαΣέλευκος//Σελεύκεια Αντιόχεια Ορόντη ποτ.)

-Όχι εσωτ. Συνοχή , γρήγορα απώλεια ανατολ. περιοχών & Μ. Ασίας

-Οι Σελευκίδες στηρίχτηκαν στο στρατό & στην ίδρυση πολυεθν. Πόλεων.

-Διατήρησαν το σ/μα των σατραπειών (με Έλληνες & γηγενείς αξ/χους)

-Ακμή (Γεωργ. & Εμπ. *) τον 3ο αιών. Παρακμή τον 2ο (λόγω αποσχιστικών τάσεων & συγκρούσεων με Πτολεμαίους & Ρωμαίους.

(επόμ. διαφ: Τα βασίλεια του Ελλαδικού χώρου


Τα βασίλεια του Ελλαδικού χώρου :

-Κυριάρχησε ο φυλετικός * θεσμός της Βασιλείας (εκλογή από στρατό)

Το Βασίλειο της Μακεδονίας (Μακεδ., Θεσσαλία & περιοχές της Ν. Ελλάδας)

-Πολιτισμική ομοιογένεια , φυλετική οργάνωση.

-Η Κοινωνική πυραμίδα : Βασιληάς – Ευγενείς , Μικρομεσαίοι αγρότες & δούλοι.

(επόμενη διαφ.: Το Βασίλειο της Ηπείρου)

-Κάσσανδρος Δημ. Ο Πολιορκητής (294 – 287) κυριαρχία Πύρρου(βασ. Ηπείρου) επιδρομές Γαλατών (280)/εκδίωξή τους από Αντιγ.Γονατά δυν. Αντιγονιδών που εξασθένισαν το Μακ. κράτος & τιςυπόλοιπες Ελλην. Δυνάμεις στην προσπάθειά τους να επιβληθούν

κατάληψη από ρωμαίους (168 π.χ)


Το Βασίλειο της Ηπείρου:

[Δωρικάφύλα/Μολοσσοί/Ολυμπιάδα*/Πολιτισμική στασιμότητα/επί Φιλίππου Β΄& Μ. Αλεξάνδρου υποτελείς στους Μακεδόνες.]

-Το σ/μα της μετριοπαθούς Βασιλείας των Μολοσσών*

-Η μεγαλύτερη ακμή επί Πύρρου :

α) επιχειρεί να κυριαρχήσει στη Δύση:

280 – 275 πόλεμος με ρωμ. & Καρχηδ. (Σικελία) επιστροφή με πολλές απώλειες

β) Ανεπιτυχής προσπάθεια κατάκτησης Μακεδ. & Ν. Ελλάδας πεθαίνει σε οδομαχίες στο Άργος (272)

(επόμ. διαφ: Οι Πόλεις – Κράτη)


Οι Πόλεις – Κράτη : (Παρακμάζουν στους Ελληνιστικούς Χρόνους λόγω :Απόλυτης μοναρχίας & ανταγωνισμών των διαδόχων)

-Τα σχήματα επιβίωσής τους :

α) Απορρόφηση των περισσοτέρων από τα Ελληνικά Βασίλεια

β) Άλλες συγκροτούν Ομοσπονδ. Κράτη τις Συμπολιτείες

γ) Ορισμένες διατήρησαν την αυτονομία τους (π.χ: Αθήνα , Σπάρτη , Ρόδος , Δήλος κ.ά.)

Η Αθήνα :

Κυβέρνησε ο Δημ. Ο Φαληρέας (τύρ) (317 – 307) εκδίωξη από Δημ. Πολιορκητή ανεπιτυχής απελευθερωτ. αγώνας Αθηναίων (& άλλων πόλεων) επι Αντιγ. Γονατά με ηγέτη τον στ. φιλόσ. Χρεμωνίδη .΄Εκτοτε & μέχρι υποταγής στους Ρωμαίους (86 π.χ) υποβαθμ/νος ο πολιτικός ρόλος των Αθηαναίων , όχι όμως & ο Πολιτιστικός.

(επόμ. διαφ: Η Σπάρτη)


Η Σπάρτη : (Κοινων. & πολιτικό αδιέξοδο* τον 3ο αιών./ελάττωση πληθυσμού)

Προσπάθεια αντιμετώπισης από :

α) Άγις Δ΄ (244): Ένταξη περιοίκων στους πολίτεςαντίδραση πλουσίων δολοφονείται.

β) Κλεομένης Γ΄: αργά αλλά σταθερά κοινων. & πολιτικές αλλαγές επηρρεασμός/εξεγέρσεις καταπιεσμένων τάξεων & σε άλλες πόλεις ο Άρατος (Αχ. Συμπ.) ζητάει βοήθεια από Μακεδ. ήττα Κλεομένη στη Σελλασία (222 π.χ) εγκ/ση Μακεδ. Φρουράς στη Σπάρτη.Ακολουθούν αστάθεια & εξεγέρσεις μεταρρυθμίσεις Νάβιαντιδράσεις Ελλην. Πόλεων δολοφονείται (192) τέλος αυτονομίας Σπάρτης ένταξή της στην Αχαϊκή συμπολιτεία μέχρι τη Ρωμαϊκή κατάκτηση

(επόμ. διαφ: Η Ρόδος)


Η Ρόδος : Μεγάλη ανάπτυξη λόγω & : ισχυρής τείχισης & εξωτερ. πολιτικής

-Απόκρουση Δημητρίου πολ/κητή (305 – 4)

-Τυπικά Δημοκρ. Πολίτευμα , ουσιαστικά εξουσία από πλούσιους εμπόρους & Τραπεζίτες (διατροφική* πολιτική)

-Περιζήτητος σύμμαχος : Αρχικά συμμαχία με Ρώμη εναντίον Αντίοχου Γ΄(Συρίας) με αντάλλαγμα Λυκία & μέρ. Καρίας , & αργότερα (συμ.) με Μακεδόνες .Οι Ρωμαίοι αποσπούν Λυκία & Καρία & κηρύσσουν ελεύθερο λιμάνι τη Δή λο* (167) εξουθένωση/παρακμή υποδούλωση στους Ρωμαίους το 43 π.χ.

(επόμ. διαφ: η Δήλος)


Η Δήλος : Οικονομικό κέντρο (λόγω) : Ιερότητας του νησιού & γεωγραφικής θέσης

-Τέλη 4ου παρακμή ναυτ. Ισχύος Αθηναίων η Δήλος στην επιρροή των Μακεδ.

Περίοδος ανάπτυξης : Δημόσ. & ιδιωτ. Τράπεζες Το λιμάνι διαμετακ/κός εμπορ. σταθμός της Αν. Μεσογ.

-Το 167 π.χ οι Ρωμαίοι καταλαμβ. το Βασ. της Μακεδ. Κυρήσσουν ελεύθ.το λιμάνι της Δήλου υπό την εποπτεία των Αθηναίων , εκδίωξη κατοίκων & συρροή νέων * . Ουσιαστικά το νησί το όριζαν οι ξένοι* υπο την εποπτεία της Ρώμης.

(επόμ. διαφ: Οι Συμπολιτείες)


Οι Συμπολιτείες : Η αποδυνάμωση των πόλεων – Κρατών &η επεκτατικότητα των μακεδόνων προς το νότο

α) Η Αιτωλική συμπολιτεία:

-από μέσα 4ου αιών. τα «κοινά των Αιτωλών» &

μετά την απόκρουση των Γαλατών (278) & ανάληψη της προστασιαςτου Μαντ. των Δελφών Αιτωλική συμπολιτεία με:

-Δημοκρατική οργάνωση -Κοινό νόμισμα & μέτρα /σταθμά

-Τον 3ο αιών. Στο απώγειο της δύναμής της :

(από μαλιακό κόλπο μέχρι Κορινθιακό & εκβολές Αχελώου)

(επόμ. διαφ: η Αχαϊκή συμπολιτεία)


η Αχαϊκή συμπολιτεία:

-Η οργάνωσή της Δημ/κή με Ολιγαρχικά στοιχεία :

Ξεχωριστές κυβερνήσεις μεν , αλλά & κοινά όργανα :

-Συνέλευση πολιτών (> 30)-Οι άρχοντες-Η Βουλή ή Σύγκλητος

-Ακμή & καθοριστικό ρόλο στον Ελλαδικό χώρο επί :

α) ‘Αρατου (272 -213): -Απομάκρυνε Μακεδόνες από Κόρινθο,

‘0μως ζητάει τη βοήθειά τους εναντίον του Κλεομένη ήττα Κλεομένη αλλά θάνατος Άρατου

(συνέχ: επί Φιλοποίμην)

Αρχικά (3ος αιών.) Ομοσπ. ένωση πόλεων Αχαϊας & σταδιακά όλη η Πελοπόννησος)


β) Φιλοποίμην (253 -183):

-Χαρισματικός ηγέτης , αλλά σε εποχή παρακμής του Ελληνισμού

-Ένταξη στην (Αχαϊκή) συμπολιτεία & της Σπάρτης

-Ο «έσχατος τω Ελλήνων» η Ρώμη επεκτείνεται στον Ελλαδικό χώρο «διαίρει & βασίλευε» υποταγή το 146 π.χ.

Τέλος ενότητας

(επόμενη ενότητα : Ο Ελληνιστικός πολιτισμός)

2. Ο Ελληνιστικός Πολιτισμός

2.1 : Τα Ελληνιστικά Πνευματικά κέντρα*: *Πολεοδομ. σ/μα , τείχη , ανάκτορα, αγορές , γυμνάσια , παλαίστρες , στάδια , θέατρα, βιβλιοθήκες , ιερούς χώρους.

[Αλεξάνδρεια , Αντιόχεια , Πέργαμος]

-Η Αλεξάνδρεια : (331π.χ.: Αλέξανδρος/Έλληνες, Αιγύπτ.,Εβραίοι)

Το λιμάνι* & η ανάπτυξη

Το Μουσείο * (κήπος) & η Βιβλιοθήκη* (γραμματικοί/πάπυροι = μ. εκατομ.)

-Η Αντιόχεια : (300 π.χ : Σέλευκος(Μακεδ., Αθην., Κρήτες , Κύπριοι)/ πολυπ/σμική)

(Συρία/Ορόντης ποταμός)

Τετράπολις* : τείχος/χη - λαμπρά οικοδομήματα & αγάλματα

(επόμ. διαφ: η Πέργαμος : )

(συνέχ: από προηγ. Διαφ:)

- Η Πέργαμος : (Ατταλίδες / Μ.Ασία)

Σπουδαίο κέντρο επί Φιλέταιρου (αποστ. Θησαυροφ. του Λυσίμαχου)

Οι διάδοχοι (κυρίως ο Άτταλος ο Α΄) επεκτείνονται στη Μ. Ασία & ανεξαρτησία από Σελευκίδες

Σε οχυρωμένη ακρόπολη / διάρθρωση σε 3 εξώστες

Φημισμένη βιβλιοθήκη (200 χιλ. χειρόγρ.) Περγαμηνές *

Η ιδέα του «Μουσείου» και ο βωμός του Διός*

(επόμ. διαφ: η Γλώσσα:)


2.2 : Η Γλώσσα : ( η Ελληνική γενικευμένα)

Η κοινή Ελληνική (από συγχών. Ελλην. δ/κτων με βάση την αττική δ/κτο)

Όργανο διάδ. του Χριστιανισμού + η γραφή της Βίβλου

2.3: η Θρησκεία:

Η εξάπλωση & ανάμειξη του Ελληνισμού Ανάμειξη θρησκευτ. Πεποιθ.*& νέες λατρείες

*Θρησκευτ. συγκρητισμός

Κυρίως για κοινων. & πολιτ. λόγους* *οι στρατηγικές των βασιλέων& η αβεβειότητα.

Παραδοσ. λατρείες + λατρείες μυστηριακού χαρ/ρα+ νέες (του Σάραπη*/Πτολεμαίος

Ελευσ. Μυστ. , Διον.τελετές, μυστ. Ίσιδας & Κυβέλης

(επόμ. διαφ: τα γράμματα :)


2.4: Τα Γράμματα :

Μεγάλη παραγωγή βιβλίων (πάπυροι , περγαμηνές , βιβλιοθήκες*) χωρίς ανάλογο πνευματ. Πλούτο.

Οι γραμματικοίΣυλλέκτες/μιμητές/σχολιαστές έργων παλ/ρων(κλασ.) συγραφέων :

-Γενικά:

-η Ποίηση :

«τα Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου

Χωρίς πρωτοτυπία & έμπνευση (πληρωμένοι κόλακες/υμνητές των βασιλέων & μιμητές ηρωϊκών επών*)

+Βουκολική ποίηση : «Ειδύλλια» θεοκρίτου

+οι «Μίμοι» : (σάτυρα/Ηρώνδας)

+ το Επίγραμμα : ………….

+ (η νέα) Κωμωδία (Μένανδρος)

(συνέχεια στην επόμενη διαφάνεια: η Ιστοριογραφία)


-η Ιστοριογραφία : (τέλη Ελληνιστικών χρόνων)

Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης (στον κύκλο των Σκιπιανών*)

-η Αθήνα συνεχίζει να αποτελεί πνευματικό(μόνο*)κέντρο , κυρίως στη Φιλοσοφία :

-Ακαδημία Πλάτωνος-Λύκειο Αριστοτέλη-Στωϊκοί*(ποικίλη Στοά/Ζήνων ο Κιτιεύς)-Επικούρειοι (κήπος)

(επόμ. διαφ : οι Επιστήμες)


2.5 : Οι Επιστήμες :

-Η «ένοπλη εξερεύνηση» (Μ. Αλέξ.) συμβάλλει στη συνέχιση & συστηματοποίηση της γνώσης του Αριστοτέλη

-Διεύρυνση γεωγραφ. Γνώσεων (Νέαρχος – Πυθέας ο Μασσαλιώτης –Ερατοσθένης)

-Εξέλιξη Αστρονομίας : Αρίσταρχος ο Σάμιος (Σφαιρικότητα & διπλή κίνηση της γής)

-Πρόοδος Μαθηματικών : Αλεξάνδρεια Ευκλείδης/ «στοιχεία»

-Φυσικές επιστήμες : Αρχιμήδης ο Συρακ. (ειδ. Βάρος – μοχλός – κάττοπτρο)

Αλεξάνδρεια/ζωολογ. & βοταν. κήπος

>> >> /Ηρόφιλος: βιολογία/νευρ.σ/μα & κυκλοφ. αίματος

-Ιατρικές γνώσεις : Εξέλιξη των γνώσεων του Ιπποκρ. (5ος) & συστημ/ση απόΓαληνό/Πέργαμος (2ος μ.χ)

(επόμ. διαφ: οι Τέχνες)

-Φυσιογνωστικές επ/μες :


2.6 : Οι Τέχνες :

Στόχος : η πρόκληση θαυμασμού & η προβ. των ανθρώπ. συναισθ/των

-Συνέχιση Κλασικής περιόδου με νέες μορφές & διαφορετ. περιεχόμενο

Τα καλλιτεχν. Κέντρα ακόμη στην κυρίως Ελλάδα , νέα όμως κέντρα / σχολές σε Ρόδο & Πέργαμο.

Αρχιτεκτονική :

( επιδρούν οι νέες κοινωνικές & πολιτικές συνθήκες)

Υποταγμένη στις ανάγκες των ηγεμόνων & σε πρακτικούς σκοπούς (ανάκτ. , Στοές , Αγορές κ.τ.λ.)

Πλαστική : Ένταση στην έκφραση των έργων = απεικόνιση της αγωνίας & του πάθους των ανθρώπων της ταραγμένης εποχής τους.

(το «σύμπλεγμα του Λαοκόοντα» , η «Νίκη της Σαμοθράκης»,Ο «βωμός του Δία» , το «σύμπλεγμα Αφροδίτης & Πάνα»

(επόμ. διαφ: η Ζωγραφική)


-Η Ζωγραφική : Σε υψηλό επίπεδο ( τεχνική του ψηφιδωτού : οικίες Πέλλας,Δήλου , Ρόδου)

+ Χρυσοχοϊα / Αργυροχοϊα : (αγγεία & κοσμήματα υψηλής δεξιοτεχνίας)

+ «Φυσητή» υαλουργία (προς το τέλος της εποχής)

(τέλος (ΙΙΙ) κεφ. : ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ)

Περίληψη : Ο Ελληνισμός της Δύσης (1.1 , 1.2 , 1.3 ) (η Μεγάλη Ελλάδα)

Με τον Β΄Αποικισμό (8ος – 6ος π.χ) Πλήθος Αποικίες/πόλεις κράτη(*Ανεξ) σε (Ν. Ιταλ. , Σικελ. , Ν. Γαλλία & Ιβηρ. Χερσόν.)

-Που σε αλληλεπίδραση (δυσανάλογη)με τους ντόπιους λαούς εξελίχθηκαν σε κέντρα του Ευρωπ. πολιτισμού

-Επέλεξαν έφορες περιοχές & καίρια σημεία που διευκόλυναν το Εμπόριο πρώτων υλών (κυρίως μετάλλων)

-Οι σχέσεις τους με τους γηγενείς = κυρίως ειρηνικές /εμπορικές με αλληλεπίδραση πολιτιστική (δυσανάλογη/Εξελληνισμός* Σικελίας)

-Σικελοί , λαοί κεντρ. Ιταλίας & Ρωμαίοι , Ετρούσκοι (περιοχή Τοσκάνης) ,

Γαλάτες (Ν. Γαλλία μέσω Μασσαλίας) , Ίβηρες (περιορισμένες επαφές λόγω φοινίκων.


(συνέχ. από προηγ. Διαφ.)

Πολίτευμα : Αριστοκρατία και από τον 5ο π.χ (κυρίως) Τυραννίδα στους μεγαλύτερους κρατικούς σχηματισμούς που δημιουργήθηκαν/επιβλήθηκαν (π.χ: οι Συρακούσες)

Κοινωνική οργάνωση: Ισχυρή τάξη γαιοκτημόνων/ευγενών + έμποροι & βιοτέχνες + φτωχά στρώματα + περιορισμένη δουλεία (έντονοι & συνεχείς αγώνες πλουσίων με φτωχούς, ανάμεικτοι πληθυσμοί από μετακινήσεις & πολιτογραφήσεις , )

Σημαντικός παράγοντας της τύχης του Ελληνισμού της Δύσης : η επεκτατικότητα και οι συγκρούσεις με τους Καρχηδόνιους (μάχη Ιμέρας 480 π.χ. , επανάκαμψη τέλη 5ου επί Διονύσιου A Συρακουσών , αντιμετώπιση από Τιμολέοντα/κορίνθιο (344π.χ), και από Αγαθοκλή/Συαρακουσών (αρχές 3ου π.χ)

-Ιδιαίτερη η ανάπτυξη των Συρακουσών (επί Διονύσιου του Α΄ 405-367)

(Τέλος περίληψης)

1.4 : ο Πολιτισμός των Ελλήνων της Δύσης

Οι Ελληνικές αποικίες = πειραματ. Εργαστήρια :

Πολιτ. Θεσμών , Φιλοσοφ. Ιδεών , Επιστημ. & Τεχνολογ. Γνώσεων και Καλλιτεχν. Έργων.

Ο Ζάλευκος στους Λοκρούς & ο Χαρώνδας στην Κατάνη θέσπισαν νόμους – υπόδειγμα για τους Έλληνες

Με βάση τη ΛΟΓΙΚΗ Αναζήτηση των αιτιών δημιουργίας του κόσμου

Κριτική στον Ανθρωπομρφισμό & τις αδυναμίες των θεών

-Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (+Ελεγειακός ποιητής)

-Η Νομοθεσία :

-Η Φιλοσοφία :

-Παρμενίδης Ελεατική φιλοσοφία : Η αλήθεια η μοναδική οδός προς το Όν

Επηρρέασε Πλάτωνα & Αριστοτέλη

(συνέχεια Φιλοσοφίας : ο Πυθαγόρας ο Σάμιος)

(συνέχεια από προηγ. Διαφ: )

-Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος : (στον Κρότωνα το 6ο π.χ)

-δημιούργησε Φιλοσοφικό , Αριστοκρατικό σύνδεσμο με ηθικές & θρησκευτικές Αρχές.

-Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά/αριθμούς*

-Οι Πυθαγόρειοι στόχευαν & σε θρησκ./κοινων./πολιτικές αλλαγές.

Κεντρική ιδέα του ;

-Ο Σοφιστής Γοργίας : (Λεοντίνοι Σικελίας)

Δίδαξε στην Αθήνα (5ος π.χ) – Σκεπτικιστής – πρότεινε την Πανελλήνια Ένωση.

(συνέχεια : οι Επιστήμες)

-Ο Εμπεδοκλής : (5ος αιών./Ακράγαντας

Σικελίας)


οι Επιστήμες : Μεγάλη ανάπτυξη στους Ελληνιστικούς χρόνους (323 – 30 π.χ) Αρχιμήδης*

(ο Συρακούσιος )

οι Τέχνες (6ος αιών.π.χ) : Ναοί (Δωρικού ρυθμού) με νέες μορφές , μεγάλων δ/σεων (Ποσειδωνία , Συρακούσες κ.α.)

Έργα μεταλλοτεχνίας & Ζωγραφικής* και εξαίρετα κεραμικά (ιδιαίτερα προσφιλή στους γηγενείς)

*Παραστάσεις σε τάφους Ετρούσκων & κυρίως των Σαμνιτών :

ΕλληνοΣαμνιτικός ή Καμπανικός πολιτισμός

(επόμ. διαφ: Η Καρχηδόνα (περιληπτικά)

2. Η Καρχηδόνα (περιληπτικά)

Αποικία των Φοινίκων (Β. Αφρική/σημερινή Τύνιδα/ίδρ.: 9ος/8ος π.χ)

-Πλεονεκτική Γεωγρ.θέση – επιβάλλεται στις άλλες Φοινικικές αποικίες της Β. Αφρικής , της Ισπανίας , των Βαλεαρίδων , της Σαρδηνίας & της Σικελίας.

-Εχθρικές οι σχέσεις με τις Ελληνικές αποικίες της Σικελίας/κύριος αντίπαλός της οι Συρακούσες (Διονύσιος ο Α΄, Τιμολέων από κόρινθο & Αγαθοκλής : 5ος - 4ος π.χ)

(τέλος 1 & 2 από IV )

3. από IV : Οι λαοί της Ιταλικής χερσον. & ο σχηματισμός του Ρωμαϊκού Κράτους

Εισαγωγή/Γενικά: -Λίγες οι γνώσεις για πρίν τον 8ο αιών. π.χ.

-Αρχή της Ιστορικής τους περιόδου με την εγκ/ση Ελλήνων & Ετρούσκων (8ος π.χ.)

-Την ίδια εποχή (μέσα 8ου(753π.χ) ένα Ιταλικό φύλο (οι μετέπειτα ρωμαίοι) ίδρυσε τη Ρώμη.

-Η αυστηρή κοινων. δομή , σε συνδυασμό με την πολιτική οργάνωση και τον ισχυρό εθν. Στρατό σταδιακή επικράτηση των Ρωμαίων μέχρι τον 3ο π.χ. αιώνα.

(επόμ. διαφ.: η Χώρα )

1.Βόρεια ζώνη (εντέυθεν των Άλπεων Γαλατία)

Σικελία

Κορσική

Σαρδηνία

Τοσκάνη (Ετρουρία)

Ρώμη

Πάδος

Μέχρι τον 3ο π.χ : Κελτ. Φύλα /Γαλάτες

Β. Αφρική

Λατίνοι

Καμπανοί

(επόμ. διαφ: περιληπτικά οι ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ)

(συνέχ. από προηγ. Διαφ.:)

3.1 : Η Χώρα

3.2 από IV : ΟΙ ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ

-Εκγαθίστανται στην περιοχή της Τοσκάνης (Ετρουρία) τον 8ο π.χ , πιθανότατα απο Β.Αν. Αιγαίο.

-Τον 7ο π.χ. εξαπλώνονται Νότια έως το Λάτιο & την Καμπανία & Βόρεια ως τις Άλπεις.

-Ίδρυση Ρώμης (753π.χ) όμως στα τέλη του 6ου εκδιώκονται από το Λάτιο & από το 5ο μειώνεται η δύναμή τους & μέχρι τον 3ο π.χ. διαλύονται και υποτάσσονται στους Ρωμαίους.

-Εμπορικές επαφές με Έλληνες & Πολιτιστικές άλληλεπιδράσεις (= Πολιτιστικό υπόβαθρο του Ρωμαϊκού πολιτισμού.)

(επόμ. διαφ: η ίδρυση της Ρώμης & η οργάνωσή της)

Η Ρωμ. Παράδοση :

από Ετρούσκους κατάληψη Λατίου (7ος) συνένωση γύρω συνοικισμών σπουδαία έργα*

*Αποξήρανση ελών – αποχέτευση Αγορά – Ιππόδρομο Ναό του Δία στο λόφο του Καπιτωλίου

από Ρωμύλο (753 π.χ.)

Η αρχαιολογία :

-Από ίδρυση Ρώμης (753) έως τέλη 6ου (509π.χ) 6 βασιλείς

-Τέλη 6ου εκδιώκονται (οι Ετρούσκοι) από κατοίκους του Λατίου οργάνωση και κυριαρχία Ρωμαίων στο Λάτιο.

(επόμ. διαφ: Η Κοινωνική οργάνωση )

3.3 από IV : η ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της

(συνέχ από προηγ. Διαφ)

Η Κοινωνική οργάνωση :

Η Πολιτική οργάνωση : -Βασιλιάς (στρατ. , θρησκ. , & δικαστ. Εξ.)

-Σύγκλητος (100 200 // αργηγοί γενών)

-Εκκλησία του λαού : (Πατρίκιοι & Πελάτες) (Φρατρική)

(επόμ. διαφ: η συγκρότηση της Ρωμ. Πολιτείας - Res publica )

Πατρίκιοι , Πελάτες , Πληβείοι (πλήθος χ.δ/τα)


Η συγκρότηση της Ρωμ. Πολιτείας - Res publica

509 π.χ εξέγερση Πατρικίων/τέλος Βασιλείας/απομάκρυνση Ετρούσκων Δημ/τία (Res Publica) // Αριστοκρατία (τυπικά) (ουσιαστικά)

5ος & 4ος κοινων αγώνες εξίσωση Πατρικίων με Πληβείους // πολιτική κατακτήσεων κυριαρχία στην Ιταλ. Χερσόνησο/νικηφ. αντιμετ. Καρχηδονίων.

Αναλυτικότερα : Αρχές 5ου οι Δήμαρχοι* // μέσα 5ου η Δωδεκάδελτος & η άρση της απαγόρ. Γάμων Πατρικίων με Πληβείους.

(συνέχ: η Πολιτική οργάνωση)


η Πολιτική οργάνωση (στην περίοδο της Δημ/τίας)

Οι Άρχοντες (εκτελ. Εξ.)

Η Σύγκλητος (Νομοθ. & εκτ. Εξ)

Οι 3 Εκκλησίες (ψήφ. Νόμων/εκλ. αρχ.)

Οι 2 Υπατοι (& ο δικτ/ρας)

Οι 2 Τιμητές*

+ Δήμαρχοι , Πραίτ. , Ταμίες , Ανθύπατοι.

*1) Η τίμηση των πολιτών 2) Σύντ. καταλ. Συγκλητικών 3) Κατάρτ. Προυπολογισμού 4) Επίβλεψη ηθών

300 πρώην αν. άρχ. Τα Συγκλ. δόγματα

1) Η Φρατρική (Πατρ.) 2) Η Λοχίτιδα (στρ/νοι πολ.)

3) Η Φυλετική (Πληβ./μ.όλων)

Χωρίς δύναμη στην περ. της Δημ/τίας

Εξέλεγε : Υπάτους , Τιμητές & Πραίτωρες

(επόμ. διαφ: Η Ρωμ. Εξάπλωση Περιληπτικά !!!)

Ψήφιζε νόμους & εξέλεγε τους κατώτ. Άρχοντες.

3.5 από IV : Η Ρωμαϊκή εξάπλωση


5ος – 3ος με νίκες & ήττες , με πολύ αίμα σ΄όλη την Ιταλία & στις Ελληνικές Αποικίες.

Λατίνους , Σαβίνους , Ετρούσκους κ.α/αντιμετώπιση Γαλατών

Μόνη αντίσταση από Τάραντα/προσωρ. Παρέμβαση Πύρρου/υποταγή το 272 π.χ

Λόγοι επικράτησης : -Επιμονή & πειθαρχία στις προγονικές αρετές -Ο στρατός από πολίτες με περιουσία -Η πολιτική έναντι των ηττημένων -Η οργάνωση οδικού δικτύου -Η ίδρυση αποικιών στις κατακτ/νες περιοχές (coloni)

(επόμ. διαφ: Οι Καρχηδονιακοί πόλεμοι Περιληπτικά !!!)


Οι Καρχηδονιακοί πόλεμοι:

Αιτία : η επιθυμία των Ρωμαίων να κυριαρχήσουν & στη θάλασσα

Αφορμή : Η επέκταση των Καρχηδονίων στη Σικελία.

Ο Αος & ο Βος τον 3ο αιών. & ο Γος τον 2ο αιών.

-Στον Α΄ (264 -241) νίκη Ρωμαίων , εκδίωξη Καρχηδ. από Σικελία & τα γύρω νησιά + Αποζημίωση (ανακωχή το 241 π.χ)

-Στον Β΄ (218 – 201) : -Αφορμή : η επέκταση των Καρχηδ. στην Ισπανία

-ο Αννίβας μέχρι τη Ρώμη , οι Ρωμαίοι στην Αφρική , νίκη Ρωμαίων στη Ζάμα (202) , ταπεινωτ. ειρήνη για Καρχηδ./εξορία Αννίβα.

-Στον Γ΄(149-146) νίκη Ρωμαίων , ισοπέδωση Καρχηδόνας , κυριαρχία Ρωμαίων & στη θάλασσα.

(επόμ. διαφ: περιλ. ο Ρωμαϊκός Πολιτισμός)


3.6 από IV : Ο Ρωμαϊκός Πολιτισμός

-Μέχρι τέλη 3ου π.χ. : Αγροτική κοινωνία , πιστή στις παραδόσεις & τις προγονικές αρετές

Οικογένεια : Όλες οι εξουσίες στον Πατέρα , τα παιδιά καλοί πολίτες & στρατιώτες , στοιχειώδη εκπαίδευση από δούλους (Λίβιος Ανδρόνικος: μετάφρ.Οδ. στ. Λατ.)

Τα ήθη : Η γεωργική ζωή επηρρέασε τα ήθη & τις Ρωμ. αρετές (:συντήρηση , απλότητα , λιτότητα , τελετές σχετ. με αγροτ. Ζωή . ) Χαρ/κά : σεβασμός & υποταγή στους ανωτέρους , στους νόμους & την Πατρίδα

Η Θρησκεία : Θρησκευάμενος λαός : στην αρχή η θρησκεία σχετ. με αγροτ. Ζωή , στη συνέχεια επιρροές & από άλλους λαούς (:Ετρούσκους & κυρίως Έλληνες)

(συνέχ. στην επόμ. διαφ : )

(συνέχ . η θρησκεία από προηγ. Διαφ)

Σπουδαιότεροι Θεοί : Ο Ιανός , η Εστία , ο Ζεύς , ο Άρης.

Τρόποι λατρείας : Ίδιοι με Ελληνικούς : Προσευχές Θυσίες , Λιτανείες , Πανηγύρια.

(Τέλος IV Κεφαλαίου)

1.1 απο V. : Η επέκταση στην Ανατολή

-Ο πόλεμος κατά του Φιλίππου Ε΄(200 – 197 π.χ)

Νίκη Ρωμαίων στις Κυνός Κεφαλαί/Θεσσαλίας (197 π.χ) και το 196 ο Ύπατος Φλαμίνιος κηρύσει την ανεξαρτ. των Ελλην. Πόλεων.

-Ο Πόλεμος κατά του Αντίοχου Γ΄(192 – 190 π.χ)

Μετά την ήττα του Φιλίππου του Ε΄, ο Αντίοχος επεκτείνεται σε Μ. Ασία & θράκη και αποβιβάζεται στη Θεσσαλία , όπου οι Ρωμαίοι τον αντιμετωπίζουν στις Θερμοπύλες. Οριστική ήττα του στη Μαγνησία του Μαιάνδρου (Μ. Ασία)

-Ο πόλεμος κατά του Περσέα (171 – 168 π.χ)

Ο Περσέας , διάδοχος (γιός) του Φιλίππου Ε΄, ηττάται από ύπατο Αιμίλιο Παύλο στην Πύδνα (168 π.χ) Καταστροφή Ηπείρου (λόγω βοήθειας προς Περσέα) Όμηροι από Αχαϊκή συμπ/τεία (& ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης)

(συνέχ. στην επόμ. διαφ:)

Η υποταγή της Μακεδονίας της κυρίως Ελλάδας και της Περγάμου.

-Ο Ανδρίσκος ξεσηκώνει Μακεδόνες , η Ρώμη τον νικά με τον ύπατο Καικίλιο Μέτελο (148 π.χ). Η Μακεδ. , η Ήπειρος , η Θεσσαλία & Ιλλυρία = Ρωμ. Επαρχία.

-Το 147 π.χ υποταγή κεντρ. Ελλάδας (Αχαϊκή συμπολ./Κριτόλαος) και

το 146 π.χ ο ύπατος Μόμμιος νικά τον αρχηγό της Αχαϊκής συμπ. Δίαιο

(στη Λευκόπετρα) & μετά καταστρέφει την Κόρινθο: Υποταγή όλης της Ελλάδας !!

-Μετά το θάνατο του Αττάλου Γ΄της Περγάμου κληροδοτείται το βασίλειο στους Ρωμαίους . Τα βασίλεια των Σελευκιδών & Πτολεμαίων υποκύπτουν ύστερα από έριδες στα τέλη του 1ου αιών π.χ.

(συνέχ. : Οι κατακτήσεις στη Δύση)

1.2 από V : Οι Κατακτήσεις στη Δύση

-Στα μέσα του 2ου π.χ . η κακή διοίκηση των Ρωμαίων στην Ισπανία 20 ετής εξέργερση καταστέλλεται από Σκιπίωνα Αιμιλιανό (τον Αφρικανό) το 133 π.χ.

-Στη διάρκεια του 2ου π.χ οι Ρωμαίοι κατακτούν την εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία (= Ν. Γαλατία = σημερ. Ν. Γαλλία.) και τον 1ο π.χ , με πολλές δυσκολίες , και την εκείθεν των Άλπεων Γαλατία (= σημερινή Κ. & Β. Γαλλία)

Έτσι στα τέλη του 2ου π.χ. αιώνα η Ανατολ. & Δυτ. Μεσόγειος =

Ρωμαϊκή λίμνη (Mare nostrum)

(συνέχ: Οι συνέπειες των κατακτήσεων)

Η διοίκηση των κατακτημένων περιοχών

Με δύο τρόπους : Οι περισσότερες περιοχές υπο τον έλεγχο του Ρωμ.κράτους = επαρχίες του Ρωμ.κράτους.

Ορισμ. περιοχές σχετική αυτονομία // φ. υποτελείς

-Όμως πολλά προβλήματα λόγω: Πολυεθνικότητας , Τρόπου άσκησης της εξουσίας & Δυσκολίας πρόσβασης στις απομακρ. Περιοχές.

Αυτό ευνόησε πολιτ. Παρεμβ. του στρατού

Τάσεις αυτονόμησης στρατ. Μονάδων με υποβοήθηση από κατακτημένους λαούς.

Δημιουργούνται οι προυποθ. νέων πολιτ. σχημάτων διαφορετ. της περιόδου της Δημ/τίας.

(συνέχ: Οι συνέπειες των κατακτήσεων)

2. από V : Οι συνέπειες των κατακτήσεων :

2.1: Οικονομικές , Κοινωνικές και Πολιτιστικές αλλαγές

Η Οικονομία : Από κλειστή αγροτ. οικονομ. Ανάπτυξη εμπορίου & βιοτεχνίας με συγκέντρωση όλων των τομέων πσραγωγής σε λίγες μεγάλες Επιχειρήσεις που στηρίζονταν κυρίως στη δουλεία.

Η Κοινωνία : Η μεγάλη μάζα των μικροκαλλιεργητών/βιοτεχνών & στρατιωτών (το στήριγμα του Δημ/κού πολιτ/τος) εξαφανίζεται από τον ανταγωνισμό των ισχυρών και συγκεντρώνεται στη

Ρώμη (Ρωμ. Όχλος )

Οι Συγκλητικοί : Νέα Αριστοκρατική τάξη /μεγαλογ/μονες /κάτοχοι ανωτ. Αξιωμάτων/μέλη της Συγκλήτου. + ο/οι νέος/οι άνθρωπος/οι.

Οι Ιππείς : Οι πλούσιοι του χρήματος* + ο Δημοσιώνης

Οι Δούλοι

(συνέχ: η καθημ. & πνευματική ζωή των Ρωμαίων)


η καθημερινή & πνευματική ζωή των Ρωμαίων

-Οι κατακτήσεις/επαφές (με Ελλάδα & Ανατολή) επηρέασαν τη ζωή & την πολιτιστική εξέλιξη των Ρωμαίων. (σχετ. ο Οράτιος : «η ηττημένη Ελλάδα …….. .»)

-Υιοθέτησαν την πολυτέλεια χωρίς μέτρο & λεπτή αίσθηση του ωραίου.

-Στη θρησκεία επηρεάστηκαν από μυστηριακές & οργιαστικές τελετές της Ανατολής (Ισιδα – Μιθρας – Κυβέλη).

-Προτίμηση στην Κωμωδία (Αττική κωμωδ.) //Πλαύτιος & Τερέντιος.

-Επιρροή/αντιγραφή από Ελληνική Τέχνη.

-Υιοθέτησαν από Ετρούσκους τίς μονομαχίες & τις θηριομαχίες.

(επόμ.διαφ: Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες)

-Μορφωμένοι Έλληνες δάσκαλοι των παιδιών των Ρωμ. (Παναίτιος ο Ρόδιος , Πολύβ. Ο Μεγαλοπολίτης//κύκλος Σκιπιώνων.)


2.2 από V : Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες

Παρέμβ. Μεταρρυθμιστών αλλοίωση ηθών /απομάκ- ρυνση από παραδόσεις

Μετά τις κατακτήσεις:

-Κάτων ο Τιμητής* : *Μορφωμ. Ρωμ. Συντηρ. με ηθ. Αρχές. Παρά την Ελλην. Παιδεία του , απέδιδε την αλλοίωση & διαφθορά στη διείσδυση του Ελλην. Πολιτισμού & συνηθειών.

(184 π.χ) επιχείρησε την κάθαρση των Συγκλητικών & των Ιππέων χωρίς αποτέλεσμα.

-Τιβέριος & Γαϊος Γράκχος :

(συνέχ: στην επόμ. διαφ )

-Τιβέριος & Γαϊος Γράκχος:

-Ο Τιβέριος (Δήμαρχος το 133 π.χ) ψήφισε τον Αγροτικό νόμο:

-Όχι κατοχή γής > 500 πλέθρα (+250 + 250)

-Αναδ/μή Δημ. γής σε α/νες (30 πλθ)


-Πρόταση να διατεθούν οι θησαυροί του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου Γ΄ στους Ακτήμονες.

-Αντιδρούν οι Συγκλητικοί / δολοφονείται , ο νόμος δεν καταργήθηκε μεν αλλά ούτε & εφαρμόστηκε.

(συνέχ: Ο Γαϊος Γράκχος)


Ο Γαϊος Γράκχος

-Θέτει σε εφαρμογή τον Αγροτικό νόμο

-Εγκαθιστά ακτήμονες σε κατακτημένες περιοχές (αποικίες)

-Διανομή σιταριού σε φτωχούς της Ρώμης

-Μείωση χρόνου στράτευσης & αυξ. στρατ. μισθού

-Δικ/ριο (από Ιππείς) εκδίκασης καταχρήσεων από Συγκλητικούς

-Εμπόδισε (με νόμο) τη δυνατότητα των Συγκλητικών να επιλέγουν τις συγκλητικές επαρχίες.

(συνέχ: 2.3 από V : η ενοποίηση της Ιταλίας (περ/κά)

2.3 από V : Η ενοποίηση της Ιταλίας

-Οι υποταγμένοι κάτοικοι της Ιταλ. Χερσον. (Ιταλιώτες) ενσωματώνοται στο Ρωμ. Κράτος χωρίς* τα ίδια δικ/τα με τους Ρωμαίους

Επαναστατούν [Συμμαχ. πόλεμος (90 -88 π.χ) /αμφίροπος]//το 89 π.χ . τους παραχωρείται το δ/μα του Ρωμ. Πολίτη ενοποιημένο κράτος Ιταλιωτών.

(επόμ. διαφ: 2.4 Οι εμφύλιοι πόλεμοι (καν/κά * )

2.4 από V : Οι Εμφύλιοι πόλεμοι

-Τον 1ο π.χ. Ο Ρωμ. Στρατός μέσον υλοποίησης φιλοδοξιών των στρατηγών εξασθένιση της Δημ/τίας.

Πολιτικές συγκρούσεις μεταξύ :

Αριστοκρατών* (γαιοκτ/νες/συγκλ.)

Δημοκρατικών* (το πλήθος ελεύθ. Πολιτών

Κυρίως ο όχλος των πόλεων)

Συχνά οι αρχηγοί τους δεν είχαν ταξική αντιστοιχία

+ Εμφύλιες συγκρούσεις με πρωταγωνιστές σπουδαίες μορφές* που με τη δύναμη των όπλων επιβλήθηκαν & κατήργησαν τη Δημοκρατία

[*Μάριος & Σύλλας - Πομπήιος & Καίσαρας – Αντώνιος & Οκταβιανός]

Μάριος και Σύλλας :

Μάριος : εχθρός Αριστοκρατικών //νίκες κατά Νουμιδίας & Γερμαν. Φυλών (τέλη 2ου π.χ)//μεταβάλλει το στρατό από εθνικό σε επαγγελματικό.

Σύλλας : εχθρός Δημ/κών //νικά Μιθριδάτη στη Βοιωτία*(86 π.χ)//δικτάτορας (82-79 π.χ) πολιτική προγραφών//περιορίζει Δημάρχους , ενισχύει Σύγκλητο.

[επόμ. διαφ: Πομπήιος και Καίσαρας (καν/κά)]

Πομπήιος και Καίσαρας

-Ο Πομπήιος: (περιορ. Στρατ. Ικαν. & με ασταθείς πολιτ. Ιδέες)

-Καταργεί τους νόμους του Σύλλα και αντιμετωπίζει νικηφόρα τον Μιθριδάτη στην Ανατολή

-Εξέγερση Κατιλίνα ματαιώνεται χάρις στον Κικέρωνα.

-Επιστρέφει από Ανατολή //διαλύει το στρατό / δεν το αναγνωρίζει η Σύγκλητος συνεργασία με Κράσσο

& Ιούλιο Καίσαρα η πρώτη τριανδρία (60 π.χ)

Το 59 π.χ ο Ιούλ. Καίσαρας Ύπατος διοικητής της Εντ. τ Αλπ. Γαλ.

, της Ναρβ/δας & της Ιλλυρίας επεκτείνεται απο Ρήνο ως τα Πυρηναία /αντιμετωπίζει Γαλάτες (58-50 π.χ) και έτσι κύριος της Δ. & Κ. Ευρώπης.

(συνέχεια : Ιούλιος Καίσαρας)

(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: ο Ιούλιος Καίσαρας)

-Σύγκρουση Πομπήιου & Ιούλ. Καίσαρα φυγή Πομπήιου στην Ελλάδα ηττάται στα Φάρσαλα Θεσσαλίας (48 π.χ) τέλος της Δημ/τίας ο

Ι. Καίσαρας δικτάτορ σπουδαίο πρόγραμμα εσωτερ. Πολιτικής :

Αποδυνάμωσε τη Σύγκλητο

Ενότητα του Κράτους & ενδιαφέρον για τις Επαρχίες

Αποκατέστησε μεγάλο μέρος του παρασιτικού όχλου * της Ρώμης και τους Στρατιώτες*

Ίδρυσε πλήθος νέων αποικιών * & ανοικοδόμησε Κόρινθο & Καρχηδόνα

Βελτίωσε το Ημερολόγιο (Σωσιγένης)

15/3/44 π.χ : δολοφονείται από Δημ/κούς φίλους του : τον Κάσσιο Λογγίνο & τον Μάρκο Βρούτο.

(επόμ. διαφ: Αντώνιος & Οκτάβιος)

(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: Αντώνιος και Οκτάβιος)

Αντώνιος και Οκτάβιος:

-Μετά τη δολοφ.του Ι. Καίσαρα Η 2η τριανδρία (43 π.χ.) (Αντώνιος – Οκταβιανός –

Λέπιδος

Με στόχο: την τιμωρία των δολοφ. του Ι. Καίσαρα

Η σύγκρουση στους Φιλίππους (42 π.χ.) ήττα & αυτοκτονία Κάσσιου & Βρούτου.

Αντών. & Οκταβ. Παραγκ. Λέπιδο & μοιράζονται το Ρωμ. Κράτος

-Ρήξη Αντων. – Οκταβ., που λήγει με ναυμ. Ακτίου (31 π.χ.) νικητής ο Οκταβιανός φυγή Αντων. στην Αίγυπτο/Κλεοπάτρα ο Οκταβιανός

Προσαρτά & την Αίγ. (30 π.χ.) . Τέλος Δημοκρατίας & τυπικά .

VI. Η ΡΩΜΑΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1ος αι. π.χ – 3ος μ.χ.)

1. Η Περίοδος της ακμής (27 π.χ. – 193 μ.χ.)

Περίληψη εισαγωγής:

Οι εμφύλιες συγκρ. και οι φιλοδ. των στρατηγών Παρακμή της Δημ/τίας

ανεπαρκής για τη διοίκηση της νέας Ρωμ. οικουμένης

Ο Οκταβιανός (ουσιαστικά) Μοναρχικό καθεστώς & κατ΄επίφαση Δημ/κό

-Επεκτείνονται τα σύνορα της Ρωμ. Αυτοκρ/ρίας & δημιουργούνται οι προυποθέσεις πνευματικής ανάπτυξης (χρυσός αιών. του Αυγούστου)

-Ανάπτυξη οικονομική & καλυτέρευση συνθηκών ζωής για τις ασθενέστερες τάξεις

-Διάδοση Ρωμ/κού πολιτισμού (ουσιαστικά Ελληνορωμαικού)

(συνέχ.: η εποχή του Αυγούστου)

1.1 από VI: Η εποχή του Αυγούστου (27 – 193 μ.χ.)

-η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας:

-Οργανώνει την πολιτεία σε νέες βάσεις σε Μοναρχική *κατεύθυνση με Δημ/κό προσωπείο**

*Συγκέντ. όλες τις εξουσίες (+με το συμβούλ. του αυτοκρ/ρα) **Άφησε στο λαό & τη σύγκλητο να του προσφέρουν τα αξιώματα

Συγκεκριμένα :

Κράτησε την εποπτεία της εσωτ. , εξωτ. & στρατιωτ. διοίκησης

Τα επιμέρους θέματα σε Συγκλητικούς & Ιππείς + αυστηρές προυποθ. εισόδου σ΄αυτές τις τάξεις .

Διόρισε ο ίδιος στρατιωτ. Διοικητές στις παραμεθ. & προβληματικές επαρχίες & η σύγκλητος στις υπόλοιπες

Η εκτελεστική εξουσία σε επαγγελμ. υπαλλήλους (αυτοκρατoρ. υπαλληλία.)

Προσπάθεια αναγέννησης Γεωργίας & παλαιών ηθών.


(συνέχ. από την προηγ. διαφ.)

Εξωραϊσμός της Ρώμης

Συγκέντρωσε βαθμιαία (χωρίς αντιδράσεις !!!) όλες τις εξουσίες // και η σύγκλητος τον αναγόρευσε σε Αύγουστο (σεβαστός με θεϊκές* ιδιότητες)

-Το πολίτευμα και οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις:

-Η μοναρχία που εγκαθίδρυσε ο Αύγουστος , βαθμιαία & μεθοδικά, ονομάστηκε Ηγεμονία (Principatus)

-Στηρίχτηκε στο στρατό : Το μεγαλύτ. μέρος στα (επικίνδ.) σύνορα

Στη Ρώμη η φρουρά του Πραιτωρίου(9χ1000)

Αργότερα μεγάλη δύναμη// ανέβαζε-κατέβαζε αυτοκράτορες. -Αν και κυρίαρχος πολλές φορές στη νομή της εξουσίας &

η σύγκλητος & ο στρατός Ουσιαστικά δυαρχία εξουσιών &

-η απουσία σαφώς καθορισμένων αρμοδιοτήτων Αυτοκράτορα & συγκλήτου Προστριβές , που τις επέτεινε το

ζήτημα της διαδοχής*

(συνέχ. η επέκταση των συνόρων , περ/κά)

-Η επέκταση των συνόρων:

-Παρόλο που ενδιαφέρθηκε κυρίως για την εσωτ.διοικ./ Οργ. της αυτοκρατορίας , στην εποχή του συνεχίστηκαν οι επεκτάσεις και τα σύνορα έφθασαν : προς βορρά στον Δούναβη & στο Ρήνο , προς το νότο στη σαχάρα , προς την ανατολή στον Ευφράτη ποταμό και προς τη δύση στον Ατλαντικό ωκεανό.

-Στην εξωτερ. Πολιτική : σχέδιο εκρωμαϊσμού των κατακτημένων περιοχών

-Ο πολιτισμός την εποχή του Αυγούστου :

-Προσπαθεί ανεπιτυχώς να διατηρήσει τη συνοχή του κράτους μέσω αναβίωσης των παραδόσεων & των αρχαίων λατρειών και

-συνεχίζει την προσπάθεια μέσω της λατρείας της κρατικής εξουσίας:

Λατρεία θεάς Ρώμης & Αυγούστου Θεοπ/ση αυτοκρ/ρων

(συνέχ. στην επόμ. διαφ.:)

[συνέχ. από την προηγ. Διαφ.: ο πολιτισμός την εποχή του Αυγούστου (περ/κά)]

-Η περίοδος : 80 π.χ - 14 μ.χ.: σημαντική πολιτιστική πρόοδος /

« χρυσούς αι. του Αυγούστου» :

Ιστοριογραφία : Σαλλούστιος* , Ιούλ. Καίσαρας* + Τίτος Λίβιος Ρητορική : Κικέρωνας*

Αρχιτεκτονική : τα πρότυπά τους Ελληνικά + τόξα & θόλο

Γλυπτική & Ζωγραφική: ιδιαίτερα από Έλληνες στη Ρώμη & άλλες Ιταλ. πόλεις

-Ο Οκταβιανός Αύγουστος εξωράισε τη Ρώμη με λαμπρά μνημεία : η Αγορά , το Πάνθεον , οι θέρμες* , ο βωμός της ειρήνης κ.α.

[επόμ. διαφ.: οι διάδοχοι του Αυγούστου : 14 μ.χ. – 193 μ.χ. (περ/κά)]

Λογοτεχνία : - Βιργίλιος (:Αινειάδα/μίμηση Ομήρου) -Οράτιος (υμνεί το έργο του Αυγούστου) +Οβίδιος , Τίβουλος , Κάτουλλος & Λουκρήτιος

Τέχνες :

1.2 (από VI) : Οι διάδοχοι του Αυγούστου (14.μ.χ. – 193 μ.χ.)

*η διάκριση με κριτήρια : τους συγγενικούς δεσμούς & την περιοχή καταγωγής τους

3 δυναστείες*: 1η : η Ιουλιο – κλαυδιανή (14 μ.χ. – 68 μ.χ.) /Οκταβ. Αύγ./Ρώμη

2η : των Φλαβίων (69 μ.χ. – 96 μ.χ.) Βεσπασιανός/Ιταλ. Πόλεις (Αστοί)

3η : των Αντωνίνων (96 μ.χ – 192 μ.χ.) από επαρχίες/το Ρωμ. Κράτος στο ανώτ. Σημείο ακμής.

(συνέχ. : η Διοίκηση & το Δίκαιο (καν/κά)


η Διοίκηση & το Δίκαιο:

-Μέχρι τέλη 2ου μ.χ. συνεχίζεται ο διοικητικός συγκεντρωτισμός & η σύγκλητος εξασθενίζει.

-Ωστόσο τα διοικητικά πρωτεία της Ρώμης (έναντι των

κατακτ/νων περιοχών) χάνονται προοδευτικά λόγω :

Εισόδου στη Σύγκλητο επαρχιωτών αξιωματούχων & παραχώρησης του δ/τος του Ρωμ. Πολίτη* σε πολλούς κατοίκους των επαρχιακών πόλεων.

+ οι Επαρχιώτες αυτοκράτορες / αποικίες (ημιβ.) / ο στρατός/πεδα* & το δ/γμα Καρακάλλα. (212 μ.χ.)

-Επιρροή Ρωμ. Πολιτισμού & εκλατινισμός των κτήσεων, εκτόςαπό αυτές που είχε διαδοθεί ο Ελλην. Πολ/σμός στους Ελληνιστικούς χρόνους.



-Το Ρωμ. Κράτος (ιδιαίτερα τον 2ο μ.χ. αι.) ευημερεί για το μεγάλο μέρος των υπηκόων του χάρις:

στην οργάν. της αυτοκρ. , το αμυντικό *σ/μα και το οδικό δίκτυο.

-Οι συγκρούσεις μονάδων του στρατού (για την επικράτηση κάποιου αυτοκράτορα) περιορίστηκαν στην Ιταλ. Χερσόνησο.

-Έτσι στη Ρωμ. Οικουμένη Ειρήνη* (Pax Romana) & Ευημερία

-Μεγάλη προσφορά του Ρωμ. Πολιτισμού : το Ρωμ. Δίκαιο

(συνέχ. στην επόμ διαφ.:)

Η νομοθεσία (Δωδ/δελτος/αρχικά ατελής) συμπληρώθηκε (& επεκτάθηκε πέραν της Ρώμης) με βάση : τα ήθη & τις συνήθειες των υπηκόων , τις φιλοσοφ. Ιδέες των Ελλήνων & αργότερα από την χριστιαν. Ηθική.


-Μεγάλη προσφορά του Ρωμ. Πολιτισμού : το Ρωμ. Δίκαιο

Η συμπλήρωση & τροποπ. της νομοθεσίας (Δωδ/δέλτου) έγινε με :

-Συγκλητικά ψηφίσματα -Δ/τα Πραιτώρων -Αποφ. Αυτοκρατόρων

Επειδή έγινε πολύπλοκη ανάγκη ερμηνείας : οι νομοδιδάσκαλοι

ο Σάλβιος Ιουλιανός & ο Γάιος (εποχή Αντωνίνων) & άλλοι τον 4ο αι. μ.χ.

[επόμ. διαφ.: Η Οικονομία & η Κοινωνία (περ/κά)]

- Η Οικονομία & η Κοινωνία :

-Η Αυτοκρατορία ευημερούσε οικονομικά (κυρίως χάρις στη Δημοσιονομική πολιτική των Αντωνίνων /2ος μ.χ. αι. )

-Ανάπτυξη Γεωργίας & βιοτεχνίας και χάρις στο σταθερό Ρωμ. Νόμισμα & τα μεγ. Λιμάνια (Αλεξάνδρειας , Όστιας , Έφέσου , Ρόδου κ.α ,) ευνοήθηκε το εμπόριο , ωστόσο υπήρχαν και

Προβλήματα λόγω οικονομ. Ανισομέρειας * μεταξύ των Επαρχιών. Οι

κ ο

ν ο

μ ί

α

-Γενική ευημερία , αλλά οι κονωνικές δομές ουσιαστικά δεν μεταβλήθηκαν

-Κοινωνική ευελιξία & Κινητικότητα λόγω κατάρευσης των ταξικών στεγανών , ωστόσο :

-Οι πλούσιοι προνομιούχοι & νομείς της εξουσίας -Οι μικροκαλ/τές & μικροτεχνίτες σε άσχημη οικονομ. κατ/ση -Ο αριθμός των δούλων μειώθηκε/ηπιότερη αντιμετώπιση/όμως η πλειοψηφία σε άθλιες συνθ. εργασίας.

Κ

οι

ν

ω

ν

ί

α

[επόμ. ενότ.. : ο Ελληνισμός & η Ρώμη (περ/κά)]

(1.3 από VI) : Ο Ελληνισμός και η Ρώμη :

Η Ειρήνη ,η οικονομική άνοδος & η ευνομία συνοχή/συγχώνευση/ενότητα των λαών της Αυτοκρατορίας

Οικουμενικός πολιτισμός/Ελληνορωμαικός

Όργανο διάδοσης : Στη Δύση η λατινική γλώσσα

Στην Ανατολή (εξακολουθεί) η Ελληνική

Παράγοντες: Έλληνες λόγιοι (ανανεωτές των αρχαίων κλασικών) &

Φιλέλληνες αυτοκράτορες (Αδριανός & Μ. Αυρήλιος)

Νομικές & Ρητορικές σχολές στην Ανατολή Δίδαξαν οι σοφιστές/2η Σοφιστική (Λουκιανός , Ηρώδ. ο Αττικός)


(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: ο Ελληνισμός & η Ρώμη)

Πλούταρχος (συγγραφέας/φιλόσοφος/«βίοι» & «ηθικά»

Τάκιτος , Διον. Αλικαρνασσεύς , Αππιανός , Αρριανός , Παυσανίας. Ιστοριογραφία

Λόγγος (ερωτ. μυθιστορ./Δάφνις & χλόη)

Πλίνιος ο νεότερος (πληροφ. για λογοτεχν. & κοσμική κίνηση της εποχής)

Γιουβενάλης (σατυρική ποίηση)

Φιλοσοφία : -Στωική (Επίκτητος & Μ. Αυρήλιος)

-Νεοπλατωνισμός (Πλωτίνος: ο άνθρ. & η δισυπ. Φύση του.)

Άσκησαν επιρροή στην τότε διαμορφούμενη Χριστιαν. σκέψη

(συνέχ. : οι Επιστήμες)


οι Επιστήμες: Πλίνιος ο πρεσβύτερος («φυσ. Ιστορία»)

Στράβων («Γεωγραφικά»)

Γαληνός (ανατομικές έρευνες)

-Τα λαϊκά στρώματα , που δεν είχαν πρόσβαση στην Ελληνική φιλοσοφία, προσέγγισαν τα καθημερινά προβλήματα μέσω των κηρυγμάτων των Ανατολικών θρησκειών (της Ίσιδας , της Κυβέλης , του Μίθρα) , για μια μεταθανάτια ευτυχισμένη ζωή.

[επόμενη διαφ.: 1.4 : η Ρωμαική τέχνη (περ/κά)]

1.4 από VI : Η Ρωμαϊκή τέχνη :

-Επιρροή από Ελληνικά πρότυπα , πολλά έργα με έκδηλα τα χαρ/κά της Ρωμ. Παράδοσης και άλλα όπου δεν διακρίνονται τα όρια των δύο παραδόσεων.

-Τά έργα τους συνδύαζαν το πρακτικό * με το μεγαλεπήβολο**(το μεγαλείο της Ρώμης)

(*διευκόλυνση της ζωής)

Η Αρχιτεκτονική:

Χαρ/κά : -Τελειοποίηση οικοδομ. Υλικών -Τάση προς το μνημειακό -Προτίμηση στα καμπυλόγραμμα στοιχεία -Κυριαρχία κορινθιακού ρυθμού

-Οι Αντωνίνοι γέφυρες , υδραγωγ. ,αγορές , Θέρμες , νυμφαία , Ωδεία , Βιβλιοθήκες .

-Σπουδαιότερα μνημεία της Ρώμης : το Πάνθεον , το Κολοσσαίο , οι αγορές.)



-Σπουδαιότερα μνημεία στην Ελλάδα :

Ο ναός του Ολυμπ. Διός (Αθήνα) , η πύλη του Αδριανού , το Ωδείο του Ηρώδη του Ατττικού , η Βιβλιοθήκη του Αδριανού , η Ροτόντα στη Θεσ/νίκη.

-Η Πλαστική :

-Ρεαλιστ. απεικόν. μορφών , η τέχνη του πορτρέτου & το ιστορικό ανάγλυφο.

Χαρ/κά δείγματα : Ο Κίονας του Τραϊανού (Ρώμη) , η θριαμβική αψίδα του Γαλέριου στη Θεσ/νίκη

(επόμ. διαφ.: η Ζωγραφική & η μικροτεχνία)


-Η Ζωγραφική:

-Τοιχογραφίες δοσμένες με προοπτική -Ανάπτυξη του ψηφιδωτού & της Προσωπογραφίας ή Φαγιούμ.

-Η μικροτεχνία :

-Αύξηση της ποσότητας των κοσμημάτων σε βάρος της ποιότητας. -Ιδιαίτερης αισθητ. αξίας οι Καμέοι * -Ιδιαίτερη η άνθηση της Υαλουργίας.

[επόμ. διαφ.: το 2 από VI : η Κρίση της αυτοκρατ. τον 3ο αι. μ.χ. (περ/κά)]

[2 από VI : η Κρίση της αυτοκρατορίας τον 3ο αι. μ.χ. (περ/κά)]

Εισαγωγή: Τον 3ο αι. μ.χ φθορά της Ρωμ. Αυτοκρατ. Παρακμή & τέλος του αρχαίου κόσμου.

Ξεσπούν επαν/σεις στις επαρχίες , η οικονομία σε κρίση , εισβάλλουν νέοι εχθροί.

2.1 : Η κρίση του αυτοκρατορικού θεσμού:

- Ηδυαρχία στην άσκηση εξουσίας (Αυτοκράτ. – Σύγκλητος)

Προβληματική φθορά του κράτους

+η παρέμβαση/χρήση του στρατού για διεκδίκηση της εξουσίας

κατ/ση στρατιωτικής αναρχίας


(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: η κρίση του αυτοκρατ. θεσμού)

-Η επέκταση του δικ/τος του Ρωμ. Πολίτη (212 μ.χ) δεν απέδωσε

Εξεγέρσεις δυσαρ/μένων λαών , ανεξαρτητοποίηση παραμεθώριων περιοχών (Γαλατίας , Ισπανίας) + εφήμερο βασίλειο της Παλμύρας (όαση στη Συρία/Ζηνοβία 267 – 273 μ.χ.)

2.2 : Η Οικονομική κρίση :

-Οι εξεγέρσεις & οι επιδρομές σταμάτησαν εμπόριο & βιοτεχνία επιστροφή στη Γεωργία , όμως η γή σε λίγους (Lutifundia) εγκατάλειψη & ερήμωση της γής κατάταξη στο στρατό.

2.3 : Η Κοινωνική κρίση:

Η οικονομ. & πολιτ, κρίση αλλαγή: Θεσμός δουλοπαροικίας *

Θεσμός συντεχνιών **

*Εκμίσθ./παράδ. γής στους μεγ/γαι/μονες/ προστασία/απελεύθεροι (coloni) /μείωση δουλείας

**Ισόβιες & κληρονομικές επαγγελμ. Ομάδες τεχνιτών , εμπόρων , εργατών.

2.4: οι Βαρβαρικές επιδρομές:

-Οι συνεχείς εξεγέρσεις & η εξασθένιση της κεντρ. Εξουσίας * επιδρομές λαών στα Ευρωπ. & Ανατολικά σύνορα (: Φράγκοι , Σάξωνες , Γότθοι* (*μέχρι Ν. Ελλάδα) , & Πέρσες** (**αιχμαλ. Βαλεριανό αυτοκρ.)

* & λόγω κερδοσκοπικής επαγγελματοποίησης του στρατού (+ ικανοποίηση αιτημάτων για να μη στασιάζουν.)

2.5 : Η Παρακμή του αρχαίου κόσμου :

-Πολλοί & σε συνθετική σχέση μεταξύ τους οι παράγοντες /αίτια* της Κρίσης / παρακμής της Ρωμ. Αυτοκρατορίας τον 3ο αι. μ.χ.

-Ωστόσο , οι παραπάνω παράγοντες παρακμής του αρχαίου κόσμου, δημιούργησαν νέες προυποθέσεις βάσει των οποίων οργανώθηκε ο «Μεσαιωνικός» κόσμος.

(στην επόμ. διαφ.: Οι παράγοντες/αίτια της παρακμής του αρχαίου κόσμου)

(συνέχ. από προηγ. Διαφ.: παράγοντες/αίτια της παρακμής του αρχαίου κόσμου)

-η κρίση του αυτοκρατορικού θεσμού (δυαρχία) -η στρατιωτική αναρχία (επαγγελματισμός) -η συγκέντρωση της γής σε λίγους (αλλαγή κοινων. δομών) -οι βαρβαρικές επιδρομές.

Η άποψη του M. Rostovtzeff για την παρακμή (παράθ. βιβλ. Νο 3 σελ. 230)

Η μεταβολή της Νοοτροπίας των ανθρώπων :

Πλέγμα περιστάσεων οι ιδιάζουσες συνθήκες της ζωής στη Ρωμ. Αυτοκρατ. Μία από αυτές ο αριστοκρατικός & κλειστός χαρ/ρας του αρχαίου πολιτισμού αδιαφορία για τη ζωή + το χάσμα των τάξεων στέρησαν τη δυνατότητα διατήρησης του πολιτισμού & υπεράσπισής του από εισβολές βαρβάρων.

(Σχετ. το ποίημα του Κ. Καβάφη : «περιμένοντας τους βαρβάρους»)

(τέλος VI κεφαλαίου )

VII : H ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος μ.χ. – 6ος μ.χ. αι.)

1. από VII : η μετεξέλιξη του Ρωμ. Κράτους (4ος – 5ος αι. μ.χ.)

Εισαγωγή:

-Οι παράγοντες παρακμής γνωρίσματα του νέου (μεταβ/κού) «Μεσαιωνικού» κόσμου (4ος – 6ος μ.χ.)

-Στην αρχή /Διοκλητιανός / μεταρρυθμίσεις απολυταρχία.

-Διαίρεση αυτοκρατ. (οριστική 395 μ.χ) σε 2 μέρη : Ανατολ. & Δυτικό.

-Το Ανατολικό αντέχει στις Βαρβαρ. Επιδρομές , όχι όμως & το Δυτικό (κατάλυσ : 476 μ.χ)

-Μ. Κων/νος μεταφ. Πρωτ. & αποδοχή του Χρ/σμού μετεξέλιξη της αυτοκρ. Πρωτοβυζαντ. Περίοδος (4ος – 6ος μ.χ.)

[επόμ. διαφ.: Ο Διοκλητιανός & η αναδιοργ. της αυτοκρατορίας (καν/κά)]

1.1 : Ο Διοκλητιανός & η αναδιοργ. της αυτοκρατορίας

-Οι διοικητικές αλλαγές :

(αυτοκράτορας (284 μ.χ)

Αν και απολυταρχικός , η ανάγκη αποτελεσματ. διοίκησης

Διανομή εξουσίας σε 2 μέρη : αυτός το Ανατολ. (Αύγ/Νικομήδεια)

στο Μαξιμιανό το Δυτ. (Αύγ./Μιλάνο)

+ παραχώρηση μέρους περιοχών σε 2 συνάρχοντες

Ο Διοκλητιανός στο Γαλέριο (καίσαρας) (Έδρα : Σύρμιο Σερβίας)

Ο Μαξιμιανός στον Κωστάντιο(Καίσαρ) (Έδρα : Τρεβίρους/Γαλατία

= σ/μα Τετραρχίας

(η Ρώμη θεωρητ. πρωτ. της Αυτοκρατ. & η έδρα της Συγκλήτου)


-Η αλλαγή στη μορφή του πολιτεύματος:


-το κράτος χωρίστηκε σε μικρές επαρχίες που διοικούσαν Αυτοκρατορικοί * υπάλληλοι

-αφαιρέθηκε από τους διοικητές του στρατού η πολιτική εξουσία

-η συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπο του αυτοκράτορα:

[Πρωτόκολλο αυλής Σασανιδών/θεοποίηση «Ζεύς»/ διάδημα & πορφύρα * ]

Μετέβαλε το πολίτευμα από : Ηγεμονία (Principatus*) σε Απόλυτη Μοναρχία (dominatus)

(*princeps = 1ος πολίτης)

[επόμ. διαφ.: 1.2 : Μ. Κων/νος …….. (καν/κά)]

1.2 από VII : Μ. Κων/νος : Εκχριστιανισμός και ισχυροποίηση της Ρωμ. Ανατολής


-Η δημιουργία του χριστιαν. Ρωμ. Κράτους.

-η τετραρχία δεν έλυσε τα προβλ/τα συγκρούσεις των συναρχόντων (από αποσύρσ. Διοκλ/νού 305 μ.χ.)

-ανάδειξη / επικράτηση Κων/νου μέσω 3 σημαντικών γεγονότων :

α) νικά Μαξέντιο (μουλβία γέφ.312) (Αύγουστος στη Δύση

β) συναπόφ. με Λικίνιο για διοίκηση Ρωμ. Αυτ. χωρίς καίσαρες (313)

γ) νικά Λικίνιο (Αδριανούπ. 324) (Μονοκράτορας)



-Απολυταρχικότερος του Διοκλητιανού αφού :

-Απρόσιτος/ανακτορ. υπάλληλοι & ανακτορ. συμβούλιο (συμβουλ/κά) -η Σύγκλητος (στην Κων/πολη) χωρίς εξουσία

-Στη Θρησκεία/λατρεία : Όχι θεός , αλλά εκλετός του θεού Διατηρεί τον ειδωλολατρικό τίτλο του «Μεγίστου Αρχιερέως» , αλλά ενίσχυσε τον χριστιανισμό το δ/γμα των Μεδιολάνων ή Ανεξιθρησκείας (313 μ.χ.)



Το δ/γμα των Μεδιολάνων σχετίζεται με το ζήτημα του εκχριστιανισμού της Αυτοκρατ. & κυρίως με το θέμα της στάσης του Κων/νου* προς τον χριστιανισμό :

*=θέμα επιστημ/κής διχογνωμίας

-αποδέχεται τον χριστιανισμό Ρ

Χ

-Προστατεύει το χρ/σμό από αιρέσεις (με το θεσμό των οικουμ. συνόδων)

-Υιοθετεί το χριστόγραμμα

-Οικοδομεί εκκλησίες/βαπτίζεται χριστιανός

[συνέχ.: η ίδρυση της Κων.λεως /Ν. Ρώμης (330 μ.χ.)]


η ίδρυση της Κων/λεως /Ν. Ρώμης (330 μ.χ.)]

-στο Βυζάντιο (αποικ. Μεγαρέων)

-Για : -την ισχυροποίηση της απόλ. Μοναρχίας , -τον εκχρ/σμό* της αυτοκρ/ρίας & -την αντιμετ. των βαρβαρικών επιδρομών*

-Αρχίζει η ιστορία της Ρωμ/κής αυτοκρατορίας της Ανατολής

δηλ. της Βυζαντινής

Που βασίστηκε σε 3 στοιχεία : τη Ρωμ. Πολιτική παράδοση*

τη χριστιανική πίστη

την Ελλην. Πολιτιστική κληρονομιά

[επόμ. διαφ.: 1.3 : Οι Θρησκευτικές εξελίξεις (περ/κά)]


1.3 από VII : Οι Θρησκευτικές εξελίξεις (περ/κά)]

-Η εμφάνιση του χριστιανισμού.

-Νέα εποχή στην πορεία της ανθρωπότητας

-Πηγή του ο Ιουδαϊσμός (κοινό τους σημείο : ο ερχομός του Μεσία)

-Βασικό καταφύγιο η αγάπη προς όλους /υιοθέτησε Ελλην. Φιλοσοφ. Ιδέες* & με την Ελλην. Γλώσσα διαδόθηκε κυρίως στους φτωχούς & καταπιεσμένους.

-στους 3 πρώτους αι. Διωγμοί χωρίς αποτέλεσμα & γι΄αυτό

Ο Γαλέριος (στη Σαρδική 311 μ.χ.) (1ο) δ/γμα ανεξιθρησκείας (πρότυπο για το δ/γμα των Μεδιολάνων 313 μ.χ.)

[συνέχ.: Ο θρίαμβος του χριστιανισμού (περ/κά)]

-ο θρίαμβος του χριστιανισμού


-Αρχικά ο Μ. Κων/νος εδραίωσε τον Χριστ/σμό χωρίς να θίξει τις άλλες θρησκείες.

*(ως φυσικό επακόλουθο της ανάγκης αφομοίωσης & παγίωσης των δογμάτων της νέας χριστ. πίστης)

-Το κράτος χρησιμοποίησε τον χριστ/σμό για εξασφ. ειρήνης & ευημερίας , όμως

Αιρέσεις *

-Αντιμετωπίστηκαν με το θεσμό των οικουμεν. συνόδων

η Α΄οικουμεν. Σύνοδος (Νίκαια βιθυνίας 325 μ.χ./ «το ομοούσιον τ. Π. & Υ.»)

-ο δ/χος Κωστάντιος/πολέμιος της ειδωλ/τρείας & υποστηρικτής του Αρειανισμού.

(συνέχεια στην επόμ. διαφάνεια)

-Ο Άρειος & το τρισυπόστατο του θεού


-ο Ιουλιανός ο παραβάτης επιχειρεί ανεπιτυχώς * την αναβίωση των αρχαίων θρησκειών

-ο Μ. Θεοδόσιος επίσημη θρησκ. τον χριστ/σμό (380 μ.χ.) Β΄Οικουμ. Σύν. Εκτός νόμου οι αρχ. Θρησκ. / αφαίρεση περιουσιών από τα Ιερά/ κατάργ. Ολυμπ. Αγώνων (392 μ.χ)

-Τον 4ου αι. Ιδεολ. σύγκρουση θεωρητικών αρχ. Θρησκ. & χριστ/σμού

Χρυσός αιώνας της θεολογίας (Μ.Β. , Γρ. Ν. , Ι Χρ. & Αυγ/νος)

=συνδυασμός Ελληνισμού με Χριστ/σμό (θεωρητικά & Πρακτικά)

(συνέχ.: η μεγάλη κρίση του χριστ/σμού)


-η μεγάλη κρίση του χριστιανισμού (5ος αι.μ.χ.)

-Τον 5ο αι. Αύξηση προβλημ. Χριστ/σμού :

-ο Πατρ/χης Νεστόριος :

Καταδίκη από Γ΄οικουμ/κή (431/Έφεσος)

-Συνεργασία κράτους με χρ/σμό: Θεοδοσιανός κώδικας (438 μ.χ.)

Συμβολική Πράξη στέψης (450 μ.χ.)

(συνέχεια στην επόμ. διαφάνεια)


-Νέες αναταραχές λόγω αίρεσης Μονοφυσιτισμού*

Όξυνε το χάσμα Κων/λης & υπηκόων Ανατολ. επαρχιών

«Ενωτικό» δ/γμα (492 μ.χ.)

Αναποτελεσματικό νέα προβλήματα αντίδραση Πάπα Ρώμης

Το 1ο σχίσμα των Εκκλησιών (Αν. & Δυτ.)

[επόμ. διαφ.ν.αρχ. : 1.4 : ο Εξελληνισμός του Ανατολ. Ρωμ. Κράτους (καν/κά)]


1.4 από VII : ο Εξελληνισμός του Ανατολ. Ρωμ. Κράτους

-Η μεταφ. της Πρωτεύ. στην Κων/λη συνδέθηκε με σημαντ. εξελίξεις:

-Μετεξέλιξη της Ρωμ. Αυτοκρατ. υπο την επίδραση : της Ρωμ πολιτικής παράδ. της χριστ. Πίστης & της Ελλην. Π/τιστικής κληρον.

-Εξελληνισμός χάρις : -στην πληθυσμ. υπεροχή του Ελλην. Στοιχείου. -στην π/τιστική παράδ. των Ελ/στικών χρόνων.

-στη διαίρεση του Ρωμ. Κρ. σε Δυτ. & Ανατολικό.

Αυτονομήθ. & Εξελ/στηκε* (*Ελλην. Παιδεία στις σχολές της Αλεξ., Αντιόχ., Αθήνας) -Οριστικός χωρισμός 395 μ.χ.//ο Μ. Θεοδόσιος :

στον Αρκάδιο το Ανατολικό & στον Ονώριο το Δυτικό



-Το Δυτικό κατέρρευσε από βαρβαρικές εισβολές (476 μ.χ.) , ενώ

-Το Ανατολικό ανταπεξήλθε στον εκγερμανισμό (αντιγερμ./αντιγοτθ. Κίνηση ελλήν. λογίων & πολιτικών/εθν. Κόμμα) & συνέχισε την ιστορική του πορεία με

Βυζαντινή μορφή στηριγμένο στον Ελληνισμό .

-στον Εξελληνισμό πρωταγωνιστικό ρόλο & η Κων/πολη (ως πνευματικό κέντρο):

Ίδρυση του Πανδιδακτηρίου (Μ. Θεοδ./425) Υπέρτερη η Ελλην. Φιλολογ. & γλώσσα (επισήμως) Σύνταξη δικ/κών αποφ. & διαθηκών στην Ελληνική.

(επόμ. δισφ.: 1.5 : Η μεγάλη μνετανάστευση των λαών. Το τέλος του Δυτ. Ρωμ. Κράτους.)


1.5 από VII : Η μεγάλη μετανάστευση των λαών. Το τέλος του Δυτ. Ρωμ. Κράτους.

Εισαγωγή:

-Μέχρι τα μέσα του 4ου αι. μ.χ. τα Γερμαν. Φύλα (Γότ., Οστ., Βησ.) + Αλαμ., Βουργ., Φρ., Βάνδ., κ.α., παρέμειναν έξω* από τα σύνορα της Αυτοκρατορίας, όμως ,

-Από το τέλος του 4ου αι. (λόγω προέλασης των Ούνων προς τον ευρωπ. Χώρο/ 374 μ.χ.) τα Γερμαν. Φύλα μετακινούνται δυτ. στα εδάφη της Ρω,. Αυτοκρατορίας:

Η μεγάλη μετανάστευση των λαών ( έναν αι.) (απειλητικότεροι τον 5ο αι.)

(επόμ. διαφ.: Οι Ούνοι (περ/κά)

Οι Ούνοι

-Αρχικά διάσπαρτοι σε (ασύνδετες) φυλές βόρεια του Δούναβη.

-Τον 5ο αι. συγκροτούν κράτος (με επίκεντρο τη σημερ. Ουγγαρία)

-Επί Αττίλα (434 – 453 μ.χ.) ο Θεοδόσιος ο Β΄τους αντιμετωπίζει με (πολλές φορές) ταπεινωτικές συμφωνίες , που

-τις παραβίασαν αρκετές φορές με ληστρικές επιδρομές.

-Ήττα του Αττίλα στα καταλαυνικά πεδία (451 μ.χ.) & μετά το θάνατό του οι ούνοι διασπάστηκαν.

[συνέχ. : οι Βησιγότθοι (περ/κά)]



οι Βησιγότθοι

-Με την προέλαση των Ούνων 200 χιλ. Βησιγότθοι , με άδεια του αυτοκρ. του ανατολ. τμ/τος εγκαθίστανται στην περιοχή της σημερ. Β. Βουλγαρίας (376μ.χ)

-Όμως η κακή συμπεριφ. των κρατ. υπαλλήλων & οι καταχρήσεις είς βάρος τους εξεγέρσεις & επιδρομές // ο Μ. Θεοδόσιος τους αντιμετωπίζει & με συμφιλιωτική* πολιτική. (* είχε αρνητ. αποτ/τα διότι : διεισδ. + λεηλ. λόγω συγκρ.)

-Οι επιδρομές των Βησιγότθων με αρχηγό τον Αλάριχο (Πελοπ/σος/Στηλίχωνας)

[συνέχ.: η εγκατάσταση Γερμανικών λαών στη Δύση (περ/κά)]

-Στροφή στην Ιταλία προσωρινά αποκρούεται στην συνέχεια άλωση & λεηλασία της Ρώμης (410μ.χ.) θάνατος Αλάριχου μετακίνηση στη Γαλατία & Ισπανία , όπου ιδρύουν κράτος.


η εγκατάσταση Γερμανικών λαών στη Δύση (περ/κά)

-Από τις μετακινήσεις Γερμαν. Φύλων (5ος) διαμορφώθ. στη Δύση νέα κράτη :

-Οι Βάνδαλοι πέρασαν μέσω Ισπανίας στη Β. Αφρική Καρχηδόνα (ορμητήριο) Επιδρομές στην Ιταλία/Σικελία // λεηλατούν τη Ρώμη (445 μ.χ. Βανδαλισμός)

-Στο 1ο μισό του 5ου μ.χ. στην Κεντρ. Γαλλία το Κράτος των Βουργουνδίων

Στη Β. & Δυτ. Γαλλία το κράτος των Φράγκων

Γερμαν. Φύλα Αγγλοσαξώνων ξεκίνησαν την κατάληψη της Βρετανίας.

-Ετσι στα μισά του 5ου μ.χ. αι. το Δυτ. Ρωμ. Κράτος είχε περιοριστεί περίπου στην Ιταλική χερσόνησο.

(επόμ. διαφ.: το τέλος του Δυτ. Ρωμ. Κράτους (καν/κά)


-το τέλος του Δυτ. Ρωμ. Κράτους (καν/κά)

-από τα μέσα του 5ου η κατ/ση στην Ιταλία δεν ήταν καλή*

*-Αποδιοργ/νη η κρατ. μηχανή -Η στρατιωτ. ηγεσία σε Γερμ.μισθοφόρους -Ανίκανοι αυτοκράτορες με τη στήρηξη Γερμ. & Κων/λης.

-Το 476 μ.χ. ο Οδόακρος (των Ερούλων & αρχηγός όλων των μισθοφ. λαών της Ιταλ.)

Καθαίρεσε Ρωμύλο Αυγουστύλο (επειδή*) & με άδεια Κων/λης (Ζήνωνα)

Διοικητής/Πατρίκιος της Ιταλίας = το τέλος του Ρωμ. Κράτους & η αρχή του Μεσαίωνα για τη Δύση

(επόμ. διαφ. Οι Οστρογότθοι)


-Οι Οστρογότθοι (=ανατολ. Κλάδος των Γότθων/Δνείπερος)

Η Φιλογοτθική πολιτ. Μ. Θεοδοσίου εγκ/ση στην Ουγγαρία

-Επιδρομές στα Β. σύνορα ο Ζήνων στρέφει Θευδέριχο κατά Οδόακρου κατάληψη Ραβένας Οστρογοτθ. Βασίλειο (493 μ.χ) /Ρήγας(Rex.)

Ετσι στα τέλη του 5ου μ.χ. αι. από τη Ρωμ αυτοκρατορία απομένει μόνο το Ανατολικό τμήμα (Βαλκ. , Μ. Ασία & περιοχές Συρίας , Παλαιστ. & Αιγύπτου) , αφού στη Δύση είχαν εγκαθιδρυθεί Γερμανικά βασίλεια.

SKIPIONOAFRICANOS

Documents

Transcript of SKIPIONOAFRICANOS