ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ PROJECT: ΘΕΜΑ Τοαλκοόλ και το κάπνισμα

στη ζωήμας: ΥΠΟΘΕΜΑ Ιστορικήαναδρομή του

- καπνίσματος Οι λόγοι που καπνίζουν οι νέοι

Y : ΠΕΥΘΥΝΟΣΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔάγγαςΣτέλιος

:ΟΜΑΔΑ A

Z αχαριάδου Ελισάβετ ΜπαξεβανίδουΒασιλική

ΜπολιούΚατερίνα ΝούσηΒασιλίκη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ :

Ιστορική αναδρομή ………………………………………………………………… σελ 3- 10

Λόγοι που καπνίζουν οι νέοι σήμερα ……………………………………...σελ 11-16

Αποτελέσματα έρευνας ………………………………………………………….σελ 17-20

Συμπεράσματα έρευνας ………………………………………………………… σελ 21

Βιβλιογραφία …………………………………………………………………………. σελ 22

[2]

Ιστορικήαναδρομή του καπνίσματος

Το κάπνισμα είναι γνωστό στον άνθρωπο τουλάχιστον από το 3000 π.Χ., οπότε οι Αιγύπτιοι έκαιγαν γλυκά χόρτα όταν θυσίαζαν στους θεούς τους. Στην αρχαία Ελλάδα από το 700-600 π.Χ. η ιέρεια των χρησμών στους Δελφούς λέγεται ότι προφήτευε καθώς ήταν ζαλισμένη από τους ατμούς που εξέρχονταν από μια σχισμή των βράχων κάτω από τα πόδια της. Μετέπειτα οι Έλληνες άρχισαν να προσφέρουν λιβάνι στους βωμούς τους.Στην αρχή της χριστιανικής εποχής σύμφωνα με το Ρωμαίο Πλίνιο τον Πρεσβύτερο στο «Naturalis Historiae” η εισπνοή καπνού από καιόμενη γούνα λαγού συστηνόταν ως αποχρεμπτικό, ο καπνός από καιόμενο κατσικίσιο κέρατο χρησιμοποιείτο για τη διάγνωση της επιληψίας, ενώ καπνός εισπνεόμενος (μέσω ενός καλαμιού) αποξηραμένης κοπριάς βοδιού, εθεωρείτο θεραπευτικός για πολλές αρρώστιες.Είναι ευρέως γνωστό ότι η γενέτειρα του καπνού, ένα φυτό που ανήκει στο είδος Nicotiana (συγκεκριμένα Nicotiana Tabacum και Νicotiana Rustica) είναι κάπου στην αμερικανική ήπειρο. Πώς και πότε το πρώτον ανακαλύφτηκε είναι άγνωστο. Πιθανώς ένας ιθαγενής μαγειρεύοντας φαγητό πάνω σε ένα φύλλο πάνω από φωτιά παρατήρησε ότι ανάδιδε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό άρωμα και πήρε την πρώτη του εισπνοή. Στη συνέχεια είναι πιθανό να πέταξε το φαγητό μακριά και να κάπνισε κανονικά.Αυτό που είναι σίγουρο, είναι ότι το κάπνισμα του καπνού γινόταν από τους πρώτους Μάγιας πιθανότατα στην περιοχή Ταμπάσκο στο Μεξικό στα πλαίσια θρησκευτικών τελετών. Από ιστορικά στοιχεία φαίνεται ότι την εποχή του Χριστού, οι φυλές του νότιου Μεξικού κάπνιζαν πρωτόγονα τσιγάρα. Αφού δεν είχαν χαρτί τύλιγαν τον καπνό σε φύλλα φοίνικα ή καλαμποκιού και στη συνέχεια το έβαζαν σε μπαμπού ή απλώς τύλιγαν φύλλα καπνού. Στους επόμενους αιώνες το κάπνισμα φύλλων καπνού απλώθηκε σε όλη την περιοχή του Μεξικού και στις Αντίλλες. Έγινε ακόμα πιο δημοφιλές όταν οι φυλές που ήδη κάπνιζαν μετανάστευσαν βόρεια ηπειρωτικά στην κοιλάδα του Μισσισσιπή και στη Βραζιλία. Οι Ινδιάνοι ακόμα πιο βόρεια έφτιαχναν πίπες, κάποιες όμοιες με τις σημερινές, άλλες με σχήμα Υ, όπου τα άκρα τοποθετούνταν στα ρουθούνια. Επίσης, άλεθαν τον καπνό με άλλα φυτά για να ενισχύσουν τη γεύση του.Ένας ινδιάνικος μύθος λέει ότι πολύ πριν φτάσει ο λευκός, υπήρχε μεγάλη πείνα σε όλη τη χώρα. Όλες οι φυλές συγκεντρώθηκαν σε συμβούλιο και κάλεσαν το μεγάλο

[3]

πνεύμα Μανιτού για βοήθεια. Σε απάντηση ένα όμορφο και γυμνό κορίτσι κατέβηκε από τα σύννεφα. Κάθισε στο έδαφος μπροστά στους ανθρώπους και ανακοίνωσε ότι είχε έρθει για να φέρει φαγητό. Στη συνέχεια επέστρεψε στον ουρανό. Όπου είχε ακουμπήσει τη δεξιά της παλάμη, φύτρωσε καλαμπόκι και την αριστερή της, πατάτες. Εκεί, όμως, όπου κάθισε, φύτρωσε καπνός.Στη Νότια Αμερική οι Αζτέκοι κάπνιζαν και εισέπνεαν καπνό. Στην υπόλοιπη αμερικανική ήπειρο τον καπνό τον μασούσαν, τον έτρωγαν, τον κάπνιζαν, ή έτριβαν μ’ αυτόν το σώμα τους. Φυσικά, η χρήση του καπνού ήταν δημοφιλής πολύ πριν οι Ευρωπαίοι φτάσουν για να διεκδικήσουν το Νέο Κόσμο τους. Ο Μοντεζούμα ΙΙ (1446-1520 μ.Χ.), ο τελευταίος Αζτέκος αυτοκράτορας του Μεξικού λέγεται ότι συνήθιζε να καπνίζει πίπα πριν το δείπνο.Μερικοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι οι Κινέζοι εφηύραν την πίπα και ότι οι Ασιάτες κάπνιζαν πολύ πριν τη χριστιανική εποχή, αλλά κάπνιζαν χορτάρι και όχι καπνό, ο οποίος δε φύτρωνε πουθενά άλλού εκτός από την Αμερική, πριν τον Κολόμβο. Για τους Ευρωπαίους η ιστορία με τον καπνό ξεκίνησε στις 12 Οκτωβρίου 1492 όταν ο Χριστόφορος Κολόμβος έφτασε σε ένα νησί που οι κάτοικοί του το ονόμαζαν Guanahani και το οποίο στη συνέχεια ονόμασε San Salvador. Οι ιθαγενείς είπαν στον Κολόμβο για ένα ακόμα μεγαλύτερο νησί κοντά, το οποίο δεν ήταν άλλο από την Κούβα στην οποία έφτασε στις 28 Οκτωβρίου 1492. Μη γνωρίζοντας τι να περιμένει έστειλε δύο από τους συντρόφους του τον Rodriguo de Jerez και τον Luis de Torres, να ανιχνεύσουν την περιοχή. Στο ημερολόγιό του ο Κολόμβος αναφέρει ότι «οι δύο Ισπανοί κονκισταδόρες συνάντησαν πολλούς άντρες και γυναίκες που περπατούσαν ενώ κρατούσαν κάτι που καιγόταν σιγά - σιγά φτιαγμένο από κάποιου είδους φυτό, του οποίου τον καπνό εισέπνεαν». Την ίδια μέρα ο Rodriguo de Jerez πήρε την πρώτη του διστακτική εισπνοή από την πρώτη έκδοση του τσιγάρου στο Νέο Κόσμο, του οποίου η διάμετρος υπολογιζόταν να είναι όσο η διάμετρος ενός αντρικού χεριού και έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος καπνιστής στην Ιστορία.Όταν ο Κολόμβος και το πλήρωμά του επέστρεψαν με μερικά φύλλα καπνού ο Rodriguo, οποίος είχε συνηθίσει να καπνίζει ένα πούρο την ημέρα έκανε το λάθος να καπνίσει δημόσια. Αμέσως μπήκε φυλακή για 3 χρόνια από την ισπανική Ιερά Εξέταση και ήταν το πρώτο θύμα των αντικαπνιστών

Η αρχήΟ καπνός είναι ένα φυτό που αρχικά φύτρωνε στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Είναι της ίδιας οικογένειας με την πατάτα, την ντομάτα, τη μελιτζάνα, το πιπέρι, την πετούνια και το δηλητηριώδες νυχτολούλουδο, ένα εξαιρετικά θανατηφόρο φυτό. Όλα ανήκουν στην οικογένεια των φυτών Solanaceae. Το γένος Nicotiana περιλαμβάνει περίπου 100 είδη, από τα οποία μόνο δύο έχουν καλλιεργηθεί σε

[4]

ευρεία κλίμακα, η Nicotiana Tabacam και η Nicotiana rustica. Από αυτά η Nicotiana Tabacam είναι ο κυρίαρχος τύπος για παραγωγή τσιγάρων και καπνού. Το όνομά του το οφείλει στο Γάλλο πρεσβευτή Jean Nicot, ο οποίος τον εισήγαγε και τον διέδωσε στη Γαλλία το 1560. Ο σπόρος του καπνού είναι πολύ μικρός. Μία ουγγιά δείγματος περιέχει περίπου 300.000 σπόρους.Πιστεύεται ότι ο καπνός άρχισε να φυτρώνει στην Αμερική περίπου το 6000 π.Χ. Ήδη πριν την εποχή του Χριστού οι Ινδιάνοι της Αμερικής είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν τον καπνό με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όπως σε θρησκευτικές και ιατρικές πρακτικές. Ο καπνός εθεωρείτο πανάκεια και εχρησιμοποιείτο σαν επικαλυπτικό πληγών και παυσίπονο. Το μάσημα του καπνού επιστεύετο ότι ανακούφιζε από τον πονόδοντο. Όταν οι εξερευνητές έφθασαν στο Νέο Κόσμο, οι ιθαγενείς Ινδιάνοι καλλιεργούσαν και χρησιμοποιούσαν ήδη τον καπνό για αιώνες. Τον χρησιμοποιούσαν σε θρησκευτικές τελετές για να επικοινωνούν με τα πνεύματα. Επίσης ήταν απαραίτητο στοιχείο σε περιπτώσεις σύναψης ειρήνης - είναι γνωστή η πίπα της ειρήνης - καθώς και όταν γίνονταν νέες συμφωνίες. Τον καπνό τον εισέπνεαν από καιόμενα φύλλα, ενώ άλλος τρόπος ήταν να εισπνέουν σκόνη καπνού. Πολλές φορές χρησιμοποιούσαν ξύλινη σύριγγα σε σχήμα διχάλας (Υ), ώστε από τα δύο άκρα, τυλιγμένα με φύλλο αραβοσίτου, να εισπνέουν. Εν αντιθέσει με τους ιθαγενείς, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τον καπνό για “ιερούς' σκοπούς, όπως αυτούς που αναφέρθηκαν αλλά και για άλλους, όπως π.χ. για να ενισχύσουν τη γονιμότητα, να προβλέψουν τον καιρό, να πάρουν αποφάσεις σε πολεμικά συμβούλια ή να γίνουν “άξιοι ενοράσεων', οι Ευρωπαίοι τον χρησιμοποιούσαν κυρίως επειδή τον απολάμβαναν και χωρίς τελετές. Βέβαια γρήγορα υπέστησαν τις εθιστικές ιδιότητές του χωρίς όμως να έχουν συναίσθηση αυτού του γεγονότος.. Οι εξερευνητές στην αρχή έβλεπαν τους ιθαγενείς να καπνίζουν κι αυτό τους προκαλούσε τρόμο. Ήταν γι’ αυτούς πρωτόγνωρο και λίγο πολύ ήταν σαν να τους έβλεπαν να καταπίνουν φωτιά. Όμως, και έμαθαν να καπνίζουν, και μετέφεραν τον καπνό στην Ευρώπη. Σας παρουσιάζω κατωτέρω μία περιληπτική ιστορική αναδρομή της “πορείας' του καπνού και του καπνίσματος.

Η ανακάλυψη του Νέου ΚόσμουΣτις 15 Οκτωβρίου 1492 προσφέρθηκε στο Χριστόφορο Κολόμβο σα δώρο αποξηραμένος καπνός από τους Ινδιάνους της Αμερικής που συνάντησε. Σύντομα μετά οι ναύτες έφεραν τον καπνό στην Ευρώπη και το φυτό άρχισε να καλλιεργείται σε όλη την ήπειρο. Ο κύριος λόγος της καλλιεργητικής προτίμησης του καπνού στην Ευρώπη ήταν οι υποτιθέμενες θεραπευτικές του ικανότητες. Οι Ευρωπαίοι πίστευαν ότι μπορούσε να θεραπεύσει σχεδόν τα πάντα, από κακοσμία μέχρι καρκίνο. Πρώτοι οι Ισπανοί μετέφεραν τον καπνό στην Ευρώπη το 1519. Στη Γαλλία μεταφέρθηκε το 1560. Στην Ιταλία καλλιεργήθηκε το 1575. Οι Σάξωνες καλλιέργησαν τον καπνό στα 1613. Στην Ολλανδία καλλιεργήθηκε το 1615. Στην Ελλάδα μεταφέρθηκε ο καπνός στα τέλη του 16ου αιώνα. Στα μέσα του 17ου αιώνα ο καπνός ήταν γενικά διαδεδομένος στη Δύση.

[5]

Το 1571 ένας Ισπανός γιατρός, ο Nicolas Monardes έγραψε ένα βιβλίο σχετικά με την ιστορία των χρησιμοποιούμενων στην ιατρική φυτών του νέου κόσμου, στο οποίο υποστήριζε ότι ο καπνός μπορούσε να θεραπεύσει 36 προβλήματα υγείας.Το 1588 ο Thomas Harriet προώθησε το κάπνισμα του καπνού ως τον τρόπο προμήθειας της καθημερινής δόσης του, σε αντιδιαστολή με το μάσημα ή την εισπνοή του από τη μύτη. Δυστυχώς, πέθανε από καρκίνο της ρινός (επειδή αυτός συνήθιζε να τον “ρουφά' από την μύτη).Γύρω στο 1600 ο καπνός ήταν τόσο δημοφιλής που εχρησιμοποιείτο ως μέσον συναλλαγής, θεωρούμενος μάλιστα ισάξιος του χρυσού, ή του αργύρου Για να αγοράσει κανείς καπνό στην Αγγλία έπρεπε να βάλει στον ένα δίσκο της ζυγαριάς ασημένια νομίσματα και στον άλλο καπνό, δηλαδή αγόραζε καπνό ισοβαρώς προς το ασήμι. Οι άνθρωποι που κάπνιζαν, στην αρχή τουλάχιστον, ήταν αξιοπερίεργο θέαμα. Ακολουθούνταν και παρατηρούνταν στο δρόμο, ως εάν έτρωγαν ή έπιναν φωτιά. Το κάπνισμα έγινε κάτι που έκαναν μόνο πλούσιοι αριστοκράτες, ήταν κάτι ακραίο, σαν να κρεμούσαν στη γλώσσα ένα χαλκά, εθεωρείτο δε ένδειξη σκληρού ανδρισμού. Οι νοτιότερες αμερικανικές αποικίες συν τω χρόνω, είχαν σαν κύριο έσοδο για την επιβίωσή τους την πώληση καπνού. Τα δυο θεμέλια που στηρίζονταν ήταν οι σκλάβοι που μετέφεραν βιαίως από την Αφρική για να καλλιεργούν τον καπνό και οι. “Ευρωπαίοι σκλάβοι' της καπνιστικής έξης. Προοδευτικά το κάπνισμα, μέσα σε ένα αιώνα από την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, έγινε παγκόσμια κουλτούρα, φαινόμενο πραγματικά μοναδικό. Τα αίτια του φαινομένου αυτού δεν οφείλονται αποκλειστικά στις εθιστικές ιδιότητες της νικοτίνης αλλά και σε ένα πολιτισμικό εποικοδόμημα, που πολύ γρήγορα αναπτύχθηκε γύρω από αυτό.Την ίδια εποχή κάποιες από τις δυσάρεστες συνέπειες του καπνού άρχισαν να γίνονται συνειδητές σε μεμονωμένα άτομα. Το 1610 ο Sir Francis Bacon σημείωνε ότι η προσπάθεια να σταματήσει την κακιά συνήθεια ήταν πραγματικά πολύ δύσκολη. Το 1632 στη Μασσαχουσέτη απαγορεύτηκε το δημόσιο κάπνισμα, αν και αυτό σχετιζόταν περισσότερο με την ηθική της εποχής, παρά με τις ιατρικές ανησυχίες σχετικά με τις προκαλούμενες βλάβες. (συνεχίζεται).

[6]

Η ιστορία του καπνού (Μέρος 2ο)

Καπνός: μια αναπτυσσόμενη βιομηχανίαΤο 1760 ο Pierre Lorillard ιδρύει μια εταιρεία στη Νέα Υόρκη επεξεργασίας καπνού. Σήμερα η εταιρεία P. Lorillard είναι η παλαιότερη εταιρεία καπνού στις ΗΠΑ.Το 1776 κατά τη διάρκεια του αμερικανικού επαναστατικού πολέμου ο καπνός βοήθησε στη χρηματοδότηση της επανάστασης καθώς χρησιμοποιήθηκε για πληρωμή των δανείων που δόθηκαν από τη Γαλλία στους Αμερικανούς. Με το πέρασμα των χρόνων ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες άρχισαν να κατανοούν την τοξικότητα του καπνού καθώς και τις επικίνδυνες ιατρικές συνέπειές του.Το 1826 ανακαλύπτεται η καθαρή δομή της νικοτίνης. Σύντομα ακολουθεί το επιστημονικό συμπέρασμα ότι η νικοτίνη είναι ένα επικίνδυνο δηλητήριο.Το 1847 ιδρύεται η διάσημη Phillip Morris και τα πρώτα της προϊόντα ήταν στριφτά τούρκικα τσιγάρα. Το 1849 ιδρύεται η J.E. Liggett and Brother (η εταιρεία που εμπλέχτηκε πρόσφατα με τις μεγάλες μηνύσεις). Τα τσιγάρα έγιναν δημοφιλή αυτήν την περίοδο καθώς οι στρατιώτες τα έφερναν στην Αγγλία από τους Ρώσους και Τούρκους στρατιώτες. Τα τσιγάρα στην Αμερική φτιάχνονταν από τα υπολείμματα της παραγωγής άλλων παραγώγων καπνού, ιδιαίτερα του μασώμενου καπνού, ο οποίος είχε γίνει δημοφιλής λόγω των καουμπόυδων της αμερικανικής Δύσης. Το 1875 ιδρύεται η Reynolds Tobacco Company με σκοπό την παραγωγή μασώμενου καπνού.Μόλις στις αρχές του 1900 τα τσιγάρα άρχισαν να γίνονται το κύριο προϊόν παραγωγής καπνού, αν και το 1901 πουλήθηκαν 3,5 δις τσιγάρων έναντι 6 δις πούρων. Το 1902 η βρετανική Phillip Morris στήνει στη Νέα Υόρκη ένα καινούριο αρχηγείο για την προώθηση της αγοράς των τσιγάρων της, περιλαμβάνοντας την τώρα διάσημη μάρκα Marlboro. Ταυτόχρονα με την εξάπλωση των τσιγάρων, όμως, υπήρχε μια μικρή, αλλά αναπτυσσόμενη αντικαπνιστική καμπάνια, με τη συμμετοχή κυρίως ορισμένων πολιτειών της Αμερικής, στις οποίες υπήρχαν προτάσεις

[7]

καθολικής απαγόρευσης του καπνού. Η απαίτηση για τα τσιγάρα όμως αυξανόταν και το 1913 η εταιρεία R.J. Reynolds προώθησε στην αγορά μια νέα μάρκα τσιγάρων με την ονομασία Camel.

Η ιστορία του καπνού στην ελλάδα

Η πρώτη είδηση για τον καπνό και τη χρήση του, έφθασε στην Ευρώπη το 1511 κατά την εποχή των ανακαλύψεων και κυρίως από τα πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντος του Χριστόφορου Κολόμβου. Στην Γαλλία , η καλλιέργεια του καπνού εισήχθη το 1560 , στην Γερμανία το 1565 και στην Αυστρία το 1560 για σκοπούς θεραπευτικούς. Στη Βαλκανική ο καπνός καλλιεργούνταν από το 1636, ο Φραγκίσκος Πουκεβίλ στο βιβλίο του "Ταξίδι στην Ελλάδα" γράφει ότι εισήχθη στην Ελλάδα ο καπνός από δυο Γάλλους εμπόρους που καλλιέργησαν τα πρώτα φυτά στην Θεσσαλονίκη. Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη η συστηματική καλλιέργεια του καπνού άρχισε στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Στοιχεία συναντά κανείς από το 1860 και μετά εκτάσεις και παραγόμενο προϊόν. Τότε η περιοχή άνηκε στο Σαντζάκι της Δράμας που υπάγονταν στο πασαλίκι της Θεσσαλονίκης Τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το σαντζάκι περιλάμβανε τους καζάδες Δράμας, Πραβίου, Καβάλας, Σαρή Σαμπάν, Γενησσέας και Κομοτηνής. Κάλυπτε 1.800.000 στρέμματα και οι κινήσεις του προϊόντος γίνονταν από τα Λιμάνια Καβάλας και Πορτο Λάγος.

Η πρώτη ποικιλία καπνού καλλιεργήθηκε σε Χρυσούπολη, Γενησέα, Ξάνθη Οι περιοχές αυτές είχαν εξαιρετικά καπνά γνωστά σε όλη την Τουρκία με το όνομα χρυσόφυλλα Η επεξεργασία των καπνόφυλλων που γίνονταν στα σπίτια των παραγωγών, απαιτούσε πολυμελή οικογένεια και ειδικούς χώρους. Ένα χώρο ευάερο για το "μπρουλιασμα", χώρους για το κρέμασα, χώρο για το παστάλιασμα, μέρος για τη "λόκβα". Η αποθήκευση έπρεπε να γίνεται σε ανήλιαγη αποθήκη, που συνήθως ήταν στο ισόγειο. Οι καπνοπαραγωγοί παρέδιδαν καπνά στους καπνεμπόρους που τα επεξεργάζονταν στις πόλεις Καβάλα, Ξάνθη, Δράμα, Ελευθερούπολη, Δοξάτο, σε χάνια και αποθήκες.

Σύντομα όμως οι μεγάλοι καπνέμποροι και οι εξαγωγικοί οίκοι οικοδόμησαν ιδιόκτητες καπναποθήκες δαπανώντας τεράστια ποσά για την εποχή εκείνη. Τα περισσότερα καπνά από την Θράκη και την Ξάνθη πήγαιναν από το Λιμάνι της Κεραμωτής στην Τουρκία. Όμως , το κύριο εξαγωγικό εμπόριο προς την Ευρώπη

[8]

γίνονταν από το Λιμάνι της Καβάλας. Η πόλη από τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν έδρα πολλών προξενείων που εξυπηρετούσαν τους εμπορικούς οίκους . Η ραγδαία ανάπτυξη του καπνεμπορίου ανέδειξε την Καβάλα στην τριετία 1909-1912 σε πρώτο εξαγωγικό λιμάνι με εξαγωγές πολλαπλάσιες και από αυτές που γίνονταν από την Θεσσαλονίκη. Οι πρώτες καπναποθήκες της Καβάλας κτίζονται στην παραλία μετά το 1860. Είναι κτίρια διώροφα, ορθογώνιας κάτοψης, κτισμένα με πέτρα και ξύλα . Ανήκουν στους Έλληνες καπνεμπόρους Βάρδα, Γρηγοριάδη, Τζιμούρτα, Φέσσα, Φωσκολο, Ναλμπάντη, Ν. Τζιμούρτο, Σ. Τζιμούρτο, Ι. Τζιμούρτο, Κ. Φέσσα, Γ. Κασάπη, Κ. Ρηγανέζη, Α. Σόλου, Π. Φωσκολο, Μ. Φώσκολο, Αφους Φέσσα, Δ. Τόκο, Κ. Εμφιετζόγλου, Μ. Σπόντη, Γ. Ιορδάνου, κ.α.

Η επεξεργασία του καπνού ήθελε εργατικά χέρια έτσι από τις αρχές του 20ου αιώνα αναπτύχθηκε ένα δυναμικό εργατικό κίνημα που ήξερε την δύναμη του αλλά και υπερασπίζονταν την προσπάθεια για καλύτερες συνθήκες δουλειάς μεγαλύτερες απολαβές και διασφάλιση του επαγγέλματος. Οι καπνεργάτες ήταν ζωντανά στοιχεία μιας πολιτισμικής κοινωνίας , όπως ήταν αυτή της Καβάλας , και μέσο διάδοσης νέων ιδεών. Εδώ έγιναν και τα πρώτα συνδικαλιστικά σωματεία αλλά και οι πρώτες απεργίες, λέξη άγνωστη για τα δεδομένα της εποχής σε μια άκρως συντηρητική και καταπιεστική Οθωμανική διοίκηση.

Το "μπόλιασμα" του καπνεργατικού δυναμικού από τους πρόσφυγες στην αρχή της δεκαετίας του 1920 ήταν η αφετηρία νέων αγώνων και η "χρυσή" εποχή του τοπικού συνδικαλιστικού κινήματος όπου το επάγγελμα του καπνεργάτη ήταν ιδιαίτερα αξιόλογο με οικονομικές απολαβές και κοινωνική αναγνώριση.

Το 1921 στην Καβάλα υπήρχαν 4654 καπνεργάτες, το 1922 με τον ερχομό των Ελλήνων της Μικρά Ασίας του Πόντου και της Θράκης ο αριθμός των καπνεργατών έφθασε τους 9400. Για τα επόμενα χρόνια ο αριθμός τους αυξάνεται επίσης, και το 1925 έχουμε τον αριθμό ρεκόρ καπνεργατών που είναι 12.543 άνθρωποι.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα οι ξένες καπνεμπορικές εταιρίες εξήγαγαν επεξεργασμένο καπνό απασχολούσαν δε χιλιάδες χριστιανούς και μουσουλμάνους εργάτες. Το υψηλό κόστος της επεξεργασίας ώθησε τους Αμερικανούς εμπόρους να επιχειρήσουν εξαγωγή ακατέργαστων καπνών από το Λιμάνι της Καβάλας το 1909 αυτό δεν κατέστη δυνατό αφού οι καπνεργάτες αντέδρασαν και είχαμε τις πρώτες απεργίες και συγκρούσεις. Αλλος τρόπος με τον οποίο επιχείρησαν οι έμποροι να μειώσουν το κόστος των προς εξαγωγή καπνών ήταν η απαλλαγή των ειδικευμένων εργατών και η πρόσληψη στην θέση τους γυναικών που αμείβονταν με πολύ χαμηλό ημερομίσθιο.

[9]

Αποτέλεσμα και πάλι απεργίες και βίαιες συγκρούσεις. Το 1913 έχουμε στην Θεσσαλονίκη το πρώτο καπνεργατικό συνέδριο και αποφασίζουν εκεί να ιδρύσουν στην Καβάλα μια κεντρική επιτροπή δράσης.

Μια ακόμα απεργία έχουμε τον Μάρτιο του 1914 ήταν καθοριστική για την τύχη των καπνεργατών και συγκλόνισε την Μακεδονία. Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδία η "Φεντερασίον" είχε στις τάξεις τους καπνεργάτες. Η κυβέρνηση αντιμετώπιζε την πρώτη σοβαρή κρίση στα νέα της εδάφη.. Μετά από είκοσι ημέρες απεργίας αρκετά από τα αιτήματα των καπνεργατών έγιναν δεκτά από τους καπνεμπόρους. Μετά την άφιξη των προσφύγων και μέχρι την οικονομική κρίση του 1929 το καπνικό ζήτημα είχε ιδιαίτερη κοινωνική ένταση και συγκρούσεις, όπου οι καπνέμποροι φάνηκαν αποφασισμένοι να μειώσουν το κόστος επεξεργασίας αλλά και να επιβάλουν νέες εργασιακές σχέσεις. Η κρατική εξουσία ήταν σαφώς με το μέρος των καπνεμπόρων. Οι εξαγωγές των καπνών έφερναν συναλλαγματικά οφέλη και ταυτόχρονα η "συμπαράσταση" στους ισχυρούς καπνέμπορους μείωνε την "αντίσταση" των εργατών που άρχισαν να κυοφορούν.. αριστερές ιδέες. Πραγματικά η πολιτική επιρροή των αριστερών είχε αποτελέσματα σε Θεσσαλονίκη και Καβάλα όπου στις εκλογές τα αποτελέσματα ήταν εμφανή.

Το 1930 η Καπνεργατική Ομοσπονδία αριθμούσε 25 σωματεία και πάνω από 22000 μέλη. Την περίοδο 1927 και 1928 εκδηλώθηκαν οι μεγαλύτερες και μαζικότερες απεργίες όπου οι καπνέμποροι απαντούσαν με "κλείσιμο" των εργοστασίων και οι δυνάμεις καταστολής του κράτους αντιμετώπιζαν τους απεργούς με σκληρότητα που είχε σαν αποτέλεσμα νεκρούς και τραυματίες. Οι καπνεργάτες χαρακτηρίζονταν "επικίνδυνη" τάξη και κρίθηκε από κράτος και καπνεμπόρους ότι έπρεπε να ... περιοριστεί. Η "αποσυμφόρηση" του επαγγέλματος άρχισε με την δημιουργία του ΤΑΚ του Ταμείου Ασφαλίσεως Καπνεργατών. Το οποίο επέβαλε την χρήση επαγγελματικού βιβλιαρίου από το 1926, που ιδρύθηκε, και καταργήθηκε η ελεύθερη πρόσβαση στο επάγγελμα. Η ανεργία άρχισε να φαίνεται μετά από το 1929 και μεγάλωσε ακόμα από τότε μέχρι το 1936 που με την αλλαγή του συστήματος επεξεργασίας "Τόγκα" στηρίχθηκε στην μαζική απασχόληση γυναικών στο επάγγελμα. Το 1920 οι γυναίκες ήταν διπλάσιες από τους άνδρες στο επάγγελμα και το 1930 τους ξεπέρασαν κατά εφτά φορές.

[10]

ΛΟΓΟΙΠΟΥΚΑΠΝΙΖΟΥΝΟΙΝΕΟΙΣΗΜΕΡΑΚαθημερινά όλο και περισσότερα άτομα, κυρίως νεαρής ηλικίας, αποκτούν τη συνήθεια αυτή.

Ισχύουν μία σειρά από σύνθετους και ενδογενείς παράγοντες που προδιαθέτουν τους νέους να καπνίσουν και αυτοί ποικίλλουν ανά άτομο και λαό. Αυτοί περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα κοινωνικής αποδοχής για τα προϊόντα του καπνού, έκθεση και αδυναμία αντίδρασης απέναντι στη διαφήμιση, διαθεσιμότητα και εύκολη πρόσβαση, ρόλος προτύπου από τους γονείς και άλλους ενήλικες και κοινωνική πίεση της ομάδας.

Πιο αναλυτικά:

Άραγε γνωρίζουμε εμείς, αλλά και οι γύρω μας τις απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:

Γιατί ανάβουμε το πρώτο τσιγάρο; Γιατί κάποια μέρα αποφασίζουμε να «βάλουμε στο στόμα μας χόρτο που καίγεται», όπως έλεγε κάποιος μεγάλος ψυχίατρος;

Σίγουρα όχι για τη στυφή και μάλλον δυσάρεστη γεύση του πρώτου τσιγάρου ούτε και λόγω έλλειψης νικοτίνης, εφόσον την αγνοούμε.

Ούτε από κάποια φυσική ανάγκη, όπως το φαγητό μπορεί να εξελιχθεί σε βουλιμία και το ποτό σε αλκοολισμό, γιατί το κάπνισμα δεν πηγάζει από κάποια φυσική ανάγκη του σώματος μας. Η ανάγκη του καπνίσματος, την οποία δημιουργούμε εμείς ή μας τη δημιουργούν, είναι απολύτως τεχνητή. Αντιστοιχεί σε μία τριπλή συμπεριφορά:

· ατομική συμπεριφορά

· συμπεριφορά απέναντι στην ομάδα

· συμπεριφορά του κοινωνικού περιβάλλοντος

Το πρώτο επίπεδο: ατομικό

Μετά από μία περίοδο απόρριψης του καπνού, ή τουλάχιστον του καπνίσματος ως αιτίας ερεθισμών, η οποία εκτείνεται μέχρι το δέκατο έτος της ηλικίας, ξυπνά η επιθυμία για το άγνωστο, δηλαδή το απαγορευμένο. Η έλξη των εφήβων για μια συνήθεια των ενηλίκων παρατηρείται σε μια ηλικία που απορρίπτουν τους ενήλικες, ενώ ταυτόχρονα επιθυμούν να πάρουν τη θέση τους.

[11]

Από την άλλη πλευρά, οι επικίνδυνοι συνειρμοί που συνδέονται με τη συνήθεια αυτή, δεν αποτελούν τροχοπέδι, γιατί οι έφηβοι αφενός νομίζουν ότι είναι αθάνατοι, αφετέρου συχνά έχουν την τάση να αψηφούν το μοιραίο.

Το οικογενειακό περιβάλλον, ανάλογα με το αν αποτελείται από καπνιστές ή όχι, παίζει σημαντικό ρόλο προστασίας ή, αντίθετα, διευκόλυνσης της απόκτηση της συνήθειας αυτής.

Ορισμένοι έφηβοι, απογοητευμένοι από το σώμα τους, ξεκινούν το τσιγάρο για να χάσουν βάρος!

Το δεύτερο επίπεδο: η ομάδα

Πρόκειται για την ομάδα των νέων, των εφήβων. Το τσιγάρο γίνεται αντικείμενο ένταξης, ιεροτελεστία μύησης, πραγματική πίπα της ειρήνης.

Ρυθμίζει κατά κάποιο τρόπο την ένταξη στην ομάδα που τόσο έντονα επιδιώκουν οι νέοι. Η ανασφάλεια της

προσωπικότητας προκαλεί την επιθυμία για ομοιομορφία: ο απώτατος στόχος είναι να μοιάζουν με τους άλλους.

Το τρίτο επίπεδο: το κοινωνικό περιβάλλον

Η δύναμη αυτού του επιπέδου είναι σίγουρα μικρότερη από τότε που απαγορεύτηκαν οι διαφημίσεις τσιγάρων, αλλά, ως γνωστό, οι νόμοι έρχονται και παρέρχονται ή έχουν παραθυράκια.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την εποχή που η διαφήμιση είχε την δυνατότητα να προβάλει τον καπνιστή Θυμηθείτε τον μαυρισμένο καουμπόι που κάπνιζε γνωστά Αμερικάνικα τσιγάρα. Πουθενά δεν αναφερόταν ότι τα πνευμόνια του ήταν πιο μαύρα απ’ τον ίδιο.

Επίσης υπήρχε μια εποχή που, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας, μαζί με το βερνίκι για το γυάλισμα των παπουτσιών, ο στρατός μοίραζε και τσιγάρα. Πάρα πολλοί άνθρωποι έμαθαν το κάπνισμα με αυτή την ευκαιρία.

Όλα στην κοινωνία μας ωθούν προς το νικοτισμό. Δεν καπνίζουμε όλοι, αλλά είτε το θέλουμε είτε όχι ζούμε σε μία κοινωνία καπνιστών.

Λόγοι για τους οποίους καπνίζουν οι έφηβοι:

Πολύ συχνά το κάπνισμα αρχίζει τυχαία,χωρίς να το πολυσκεφτούν οι έφηβοι ακολουθώντας το ρεύμα ή απλά έχουν ένα έντονο αίσθημα περιέργειας.

Για αρκετούς το κάπνισμα σημαίνει ο εντυπωσιασμός του αντίθετου φύλλου και η ανάδειξη γοήτρου.

Μερικοί έφηβοι ζητούν παρηγοριά από το κάπνισμα προσπαθώντας να αποβάλλουν το αίσθημα μοναξιάς και αποξένωσης από τους συνομιλίκους.

Άλλοι,πάλι και κυρίως κοπέλες πιστεύουν πως το κάπνισμα διατηρεί κομψή γραμμή και φοβούνται να το σταματήσουν για να μην παχύνουν. Επίσης όταν

[12]

θέλουν να αδυνατίσουν αρχίζουν το κάπνισμα, ενώ υπάρχουν πιο υγιεινοί τρόποι για να χάσουν κιλά.

Ένας άλλος λόγος είναι,ότι οι νέοι δεν είναι έτοιμοι και σε θέση να αντιμετωπίσουν κάποια προβλήματα και έτσι κυριαρχεί η ιδέα ότι το τσιγάρο μπορεί να τους δώσει λύση ή να απαλύνει την ένταση του προβλήματος.

Μερικοί θεωρούν ότι το κάπνισμα τους ενεργοποιεί και τους βοηθά στη συγκέντρωση,την καταπολέμηση της νευρικότητας που μπορεί να τους διακατέχει ή να το θεωρούν σαν ένα παράγοντα απασχόλησης.

Αρκετοί έφηβοι θεωρούν ότι με το κάπνισμα μεγάλωσαν και μπορούν να ακολουθήσουν τους ομοίους τους.Με αποτέλεσμα την επιτυχή ενταξή τους σε μια από τις δημοφιλείς παρέες του σχολείου,δίνοντας την εντύπωση της λανθασμένης κοινωνικοποίησης.

Για μερικούς, το κάπνισμα αποτελεί ένα μέσον για να εισχωρήσουν και να ανήκουν στους σωστούς κύκλους\ ομάδες.Που η προσφορά τσιγάρου είναι μια πράξη προσφοράς και επικοινωνίας μεταξύ των νέων και μέσο αυτού υπάρχει και μια έμμεση πίεση.

Άλλοι θεωρούν ότι τους προσδίδει αυτοπεποίθηση και καπνίζοντας την προβάλλουν θέλοντας να ακολουθήσουν τη μάζα χωρίς να ξεχωρίζουν.

Μερικοί έφηβοι καπνίζουν από αντίδραση στους κανονισμούς ή τους νόμους την λεγόμενη "μαγκιά".

Άλλοι επηρεάζονται από τους φίλους μεγαλύτερης ηλικίας ή από την οικογένεια που μέχρι την εφηβική ηλικία λειτουργούν ως πρότυπα.

Επίσης, οι νέοι μπορεί να εθιστούν στη νικοτίνη, η οποία είναι συστατικό του καπνού. Ο εθισμός αυτός, κάνει δύσκολη τη διακοπή του καπνίσματος, ακόμη και αν το θελήσει ο ίδιος ο καπνιστής.Το κάπνισμα έχει γίνει συνήθεια για αρκετούς νέους. Μερικοί συνηθίζουν να καπνίζουν στα διαλείμματα και σε άλλους αρέσει να καπνίζουν μετά το γεύμα. Όταν μία συνήθεια εδραιωθεί είναι δύσκολο να την κόψει κανείς.

Η ελλιπής εκπαίδευση και ενημέρωση των νέων ανθρώπων από το σχολείο,τον οικογενειακό κύκλο,τα Μ.Μ.Ε,το κράτος,αξίες εποχής,ανασφάλεια,αβεβαιότητα και τα έντονα συναισθήματα.

Ο έφηβος εκτός από αρνητικές επιρροές οι οποίες θα τον οδηγήσουν στην υιοθέτησή του καπνίσματος μπορεί να ακολουθήσει και τις θετικές,οι οποίες θα τον οδηγήσουν στη σωστή απόφαση,δηλαδή την απόρριψη του τσιγάρου.

Λόγοι για τους οποίους απορρίπτουν το κάπνισμα οι έφηβοι:

Οι γονείς και οι καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν σωστά τους εφήβους για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία τους με σκοπό να τους προφυλάξουν από κάθε είδους απερισκεψίας ή αφέλειας.

Επίσης αρκετοί αποφεύγουν το κάπνισμα επειδή θέλουν να προστατεύσουν όχι μόνο τους εαυτούς τους,αλλά και τους γύρω τους .Δεν θέλουν να είναι υπεύθυνοι σε περίπτωση που πάθουν κάτι οι φίλοι τους ή οι γνωστοί τους.Διότι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα δεν είναι μόνο το ενεργητικό,αλλά και το παθητικό που βλάπτει την υγεία.

Συνήθως οι περισσότεροι έφηβοι που καπνίζουν ένα τσιγάρο για πρώτη φορά το θεωρούν κάτι ωραίο (ειδικά αν έχει και κάποιο ιδιαίτερο άρωμα ή γεύση).Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που με την πρώτη δοκιμή,ο νέος

[13]

μπορεί να "σιχαθεί" το τσιγάρο.Αυτό οφείλεται είτε στην απέχθεια για τη μυρωδιά και τη γεύση του καπνού,είτε σε μια αποτυχημένη προσπάθεια.

Οι διαφημίσεις διαφόρων μη κερδοσκοπικών οργανώσεων κατά του καπνίσματος θα επιρρεάσουν αισθητά τον έφηβο,καθώς οι περισσότερες από αυτές έχουν επιθετικό χαρακτήρα και μεταφέρουν άμεσα μηνύματα που "παίζουν" καθοριστικό ρόλο στην συμπεριφορά που μπορεί να έχει ο έφηβος απέναντι στο τσιγάρο.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ότι οι νέοι γνωρίζουν πώς το κάπνισμα δεν είναι ένα είδος ελευθερίας,επιτυχίας ή προόδου.Είναι ένας παράγοντας "σκλαβιάς" που απομονώνει τον έφηβο από δραστηριότητες,παρέες και κοινωνικές ομάδες,έτσι πολλοί νέοι προτήμουν να είναι υγιείς.

Πολλοί γονείς έχουν φροντίσει να δώσουν στα παιδία τους τα απαραίτητα εφόδια,έτσι ώστε να μπορέσουν να "στέκονται στα πόδια τους " και να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με δύναμη και αποφασιστικότητα.Έτσι ο έφηβος δεν θα "πέσει" σε αυτή τη θανατηφόρα παγίδα ,δηλαδή το κάπνισμα.

Τέλος,αν και οι περισσότεροι νέοι δεν επιρρεάζονται από αυτόν τον παράγοντα θα ήταν καλό αν αναφερθεί και το "οικονομικό θέμα " που "παίζει" σημαντικό ρόλο για τη μειονότητα των εφήβων καπνιστών.Δηλαδή υπάρχει περίπτωση οι οικογένειες τους να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα ,τόσα ώστε οι νέοι να θέλουν να βοηθήσουν και να συμβάλλουν με το δικό τους τρόπο,με σκοπό την οικονομική διευκόλυνση της οικογένειας.

Δίαφοροι τύποι καπνιστών:

Γνώστες - γνωρίζουν σχετικά με το κάπνισμα αλλά δεν έχουν αποφασίσει αν θα το αρχίσουν ή όχι.

Πειραματιζόμενοι - καπνίζουν σποραδικά, πιθανώς μόνο στα πάρτυ, συχνά περνούν πολλοί μήνες χωρίς να έχουν καπνίσει.

Τακτικοί - καπνίζουν τακτικά, π.χ. το σαββατοκύριακο ή τακτικά μέσα στην ημέρα.

Εθισμένοι - έχουν εθιστεί στη νικοτίνη και υποφέρουν από στερητικά συμπτώματα όταν δεν μπορούν να καπνίσουν.

Λίγες συμβουλές για το πως μπορεί ένας έφηβος να κόψει το κάπνισμα:

Όταν ένας νέος άνθρωπος θέλει να σταματήσει τη συνήθεια του καπνίσματος είναι καλό να γνωστοποιήσει την απόφασή του στο οικογενειακό του,αλλά και φιλικό του περιβάλλον.Έτσι ώστε να είναι προετοιμασμένοι να του προσφέρουν την κατάλληλη στήριξη και βοήθεια,διότι ο καπνιστής βρίσκεται σε μια δύσκολη περίοδο και ηλικία.

Θα ήταν καλό πρίν ξεκινήσει η αποτοξίνωση να περάσουν τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες,για να μπορέσει και ο ίδιος να το σκεφτεί και να το κατανοήσει.

Επίσης εκείνο το διάστημα που προσπαθεί ο έφηβος να απεξαρτηθεί πρέπει να επικρατεί ένα κλίμα ηρεμίας,χωρίς δυσκολίες και στενοχώριες.

Αποφύγετε στην αρχή και σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας τους τσακωμούς,τους καφέδες,τα ξενύχτια,τα οινοπνευματώδη και γενικά τους παράγοντες που ευνοούν την διάθεση για τσιγάρο.

[14]

Παρακαλέστε τους δικούς σας και τους φίλους σας να μην καπνίζουν μπροστά στον έφηβο και να μην αφήνουν τσιγάρα γύρω του.

Μπορείτε να βοηθήσετε τον έφηβο να περιορίσει τον εκνευρισμό του,βρίσκοντάς του δημιουργηκές ασχολίες,αθλήματα,ψυχαγωγία για να περνάει τον χρόνο του χωρίς να σκέφτεται το κάπνισμα.

Τέλος,το πιο σημαντικό.Λίγοι τα καταφέρνουν με την πρώτη,γι΄αυτό θυμηθείτε ο καθένας μπορεί να "κόψει" το κάπνισμα αρκεί να θέλει και να έχει την απαραίτητη βοήθεια και κατανόηση.

Εν τούτοις ,το σημαντικό είναι ότι η πορεία αυτή είναι αναστρέψιμη και μέσα σε 2-6 εβδομάδες διακοπής ο εγκέφαλος προσαρμόζεται ξανά στην προηγούμενη χωρίς νικοτίνη κατάσταση. Στη διάρκεια αυτής της φάσης, ο πρώην καπνιστής βιώνει συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης γι' αυτό χρειάζεται υπομονή, επιμονή και κυρίως υποστήριξη.

Συμβουλές προς τους γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να σταματήσουν το κάπνισμα:

Μιλήστε μαζί του. Μη χρησιμοποιήσετε απειλές, τελεσίγραφα ή βία! Είναι πιο ωφέλιμο για τον έφηβο να νιώσει πως θέλετε να τον υποστηρίξετε. Εξερευνήστε τους λόγους που τον έκαναν να αρχίσει το κάπνισμα. Μόλις τους αντιληφθείτε θα είστε οπλισμένοι για να το αντιμετωπίσετε. Επίσης, συζητήστε μαζί του τους κινδύνους που πιστεύει ο ίδιος ότι μπορεί να αντιμετωπίσει επειδή καπνίζει.

Αναφερθείτε στις αρνητικές πτυχές του καπνίσματος που σχετίζονται με το «τώρα». Ρίξτε το βάρος στην επιχειρηματολογία που αφορά στο «τώρα», την περίοδο δηλαδή της εφηβικής ηλικίας. Υπενθυμίστε του ότι η αναπνοή του θα έχει δυσάρεστη οσμή, όπως και τα ρούχα και τα μαλλιά του. Επίσης, αναφερθείτε στο κιτρίνισμα τόσο των δοντιών όσο και των νυχιών, καθώς και στην όψη του προσώπου, η οποία θα είναι χλωμή, σχεδόν ανθυγιεινή. Ενημερώστε τον ότι θα ταλαιπωρείται από βήχα και φλέγμα, πράγμα αντιαισθητικό για τους γύρω του. Μπορείτε τέλος να του πείτε πως σε λίγο καιρό θα χάσει την ενέργειά του για τον αθλητισμό κι άλλες αγαπημένες του δραστηριότητες.

Τονίστε το κόστος του καπνίσματος. Το κάπνισμα είναι ακριβό. Προτρέψτε τον να υπολογίσει το εβδομαδιαίο ή μηνιαίο κόστος του καπνίσματος και να το συγκρίνει με το κόστος κάποιας ηλεκτρικής συσκευής, κάποιου ρούχου ή κάποιου άλλου αντικειμένου που ξέρετε ότι θεωρεί σημαντικό.

Μην του επιτρέψετε να καπνίζει μέσα στο σπίτι. Ακόμη κι όταν μάθετε ότι καπνίζει το παιδί σας μην του επιτρέψετε να το κάνει μέσα στο σπίτι. Το ίδιο ισχύει βέβαια κι αν εσείς ο ίδιος είστε καπνιστής. Στην περίπτωση που σας βλέπει να καπνίζετε θα θεωρεί ότι επιδοκιμάζετε την πράξη αυτή. Μην αφήσετε ούτε τους φίλους του ή άλλους επισκέπτες να καπνίζουν μέσα στο σπίτι. Εξηγήστε του πόσο δυσάρεστα νιώθετε που καπνίζετε και πόσο σημαντικό θα ήταν και για σας να το κόψετε.

Ζητήστε τη συμβουλή κάποιου ειδικού. Απευθυνθήτε σε κάποιον πνευμονολόγο ειδικό στη διακοπή του καπνίσματος για να σας βοηθήσει ή μπείτε σε μία θεραπευτική ομάδα.

[15]

Επιβραβεύστε την προσπάθειά του. Φτιάξτε από κοινού ένα πλάνο σταδιακής διακοπής καπνίσματος και επιβραβεύστε τον κάθε φορά που θα πετυχαίνει έναν από τους επιμέρους στόχους. Αυτή η επιβράβευση του τονώνει την αυτοπεποίθηση και αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο για να συνεχίσει να προσπαθεί.

Μην στέκεστε ανήμποροι και αδρανείς – κάντε κάτι! Στόχος, λοιπόν, είναι να γίνουν ενήμεροι οι νέοι (αλλά και όλοι οι υπόλοιποι, αφού το θέμα αφορά όλες τις ηλικίες), ώστε να μπορέσουν να προστατευθούν, διότι η εφηβεία είναι η πιο κρίσιμη ηλικία στη ζωή ενός ανθρώπου, γιατί τότε διαμορφώνει και αποκτά το χαρακτήρα, την προσωπικότητα, αλλά και συνήθειες που τους ακολουθούν σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Αν, επομένως αποφύγουν ορισμένες βλαβερές συνήθειες, θα βελτιώσουν την ίδια τους τη ζωή, αλλά και την ζωή των γύρω τους. Διαβάζοντας, την έρευνα αυτή, ίσως πολλοί σκεφτούν καλύτερα το θέμα και να μπουν στο σωστό δρόμο. Αυτή την στιγμή το κάπνισμα είναι ο νούμερο ένα εχθρός σας και εμείς είμαστε εδώ για να σας δώσουμε την λύση! Για να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση της χρήσης του καπνού και να βοηθηθούν οι έφηβοι, ώστε να σταματήσουν το κάπνισμα, χρειάζεται μία ευρεία προσέγγιση και ενημέρωση.

Ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία που θα πρέπει να γίνει εκστρατεία ενημέρωσης των νέων για το κάπνισμα;Μετά από συζήτηση καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσει μια αντικαπνιστική εκστρατεία, ώστε να λάβουν την απαραίτητη γνώση για τις αρνητικές επιπτώσεις της συνήθειας του καπνίσματος, είναι 11-12 ετών. Αυτό το διαπιστώσαμε μέσα από δικές μας εμπειρίες και καταστάσεις που έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια, όπως και μέσα από έρευνες. Οι έρευνες αυτές έδειξαν ότι η Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη με το μεγαλύτερο ποσοστό ανηλίκων καπνιστών που ανέρχεται στο 35 %. Κατά τη γνώμη μας είναι ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ατόμων που συνεχώς αυξάνεται. Συμπεραίνουμε πως το κάπνισμα είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει πολλές ηλικίες και γι’ αυτό η ενημέρωση θα πρέπει να γίνεται από πολύ νωρίς έτσι ώστε να αποφευχθούν τέτοιου είδους καταστάσεις.

[16]

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΕΡΕΥΝΑΣΣτα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας « Το αλκοόλ και το κάπνισμα στη ζωή μας » διεξήγαμε έρευνα σε 51 μαθητές της Α’ τάξης του 1ου Γενικού Λυκείου Νάουσας. Τα αποτελέσματα είναι τα εξής :

1η ερώτηση : Καταναλώνετε αλκοόλ ;

Καταναλώνετε αλκοόλ ;

ΝΑΙ

ΌΧΙ

Αν ναι , πόσο συχνά ;

Ποσο συχνά

3 φ/εβδ1 φ/εβδ1 φ/μηνα

2η ερώτηση : Σε τι ποσότητα καταναλώνετε αλκοόλ ;

1 ποτό 2-3 ποτά περισ 50

5

10

15

20

25

30

σε τι ποσοστό ;

[17]

3η ερώτηση : Προτιμάτε ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ ;

προτιμάτε ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ ;

ναι όχι

4η ερώτηση : Έχετε παρατηρήσει μετά από κατανάλωση αλκοόλ αρνητικές επιδράσεις στην υγεία σας ;

ναι

όχι

0 5 10 15 20 25 30 35

Εχετε παρατηρήσει αρνητικές επιδράσεις μετά απο κατανάλωση αλκοόλ ;

Αν ναι , μετά από την διαπίστωση αυτή , συνεχίσατε την κατανάλωση ;

ναι

όχι

0 2 4 6 8 10 12

Αν ναι μετά απο αυτή τη διαπίστωση συνεχίσατε την κατανάλωση ;

[18]

5η ερώτηση : Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε την κατανάλωση αλκοόλ ;

Σε τι ηλικία αρχίσατε την κατανάλωση ;

16 ΕΤΩΝ

15 ΕΤΩΝ

14 ΕΤΩΝ

13 ΕΤΩΝ

12 ΕΤΩΝ

10 ΕΤΩΝ

6η ερώτηση : Έχεις γνώση των συνεπειών που προκαλούνται από την κατανάλωση αλκοόλ;

Εχετε γνώση των συνεπειών που προκαλει η κατανάλωση αλκοόλ ;

ναι

όχι

7η ερώτηση : Θεωρείς ότι η πρόσβαση και η διαθεσιμότητα στα αλκοολούχα ποτά είναι εύκολη στους νέους σήμερα ;

ναι

όχι

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

θεωρείτε ευκολη την πρόσβαση στο αλκοόλ σήμερα ;

8η ερώτηση : Οι γονείς σου καταναλώνουν αλκοόλ ;

Οι γονείς σας καταναλώνουν αλκοόλ ;

ναιόχι

[19]

9η ερώτηση : Για ποιους λόγους καταναλώνετε αλκοόλ ;

Για ποιούς λογους καταναλώνετε αλκοόλ ;

επειδη πινουν οι γονεις μου

λόγω συναναστροφών

περιεργεια

το βρισκουν ευχάριστο

για προσελκυση του αντιθετου φυλου

10η ερώτηση : Από πού βρίσκετε τα χρήματα για να αγοράσετε αλκοόλ ;

χατζιλίκι δουλεύουν άλλο0

1020304050

Απο πού βρισκετε χρήματα για να αγορασετε αλκοόλ ;

11η ερώτηση : Γνωρίζετε ότι υπάρχουν κέντρα απεξάρτησης από το αλκοόλ ;

Γνωρίζετε οτι υπάρχουν κέντρα απεξάρτησης απο το αλκοόλ ;

ναι

όχι

[20]

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΕΡΕΥΝΑΣ

Η έρευνά μας έγινε μεταξύ αρχών Ιανουάριου με τέλος Φεβρουαρίου. Απευθύνθηκε σε μαθητές Λυκείου ηλικίας 16-17 ετών. Σύμφωνα με τα παραπάνω αποτελέσματα της έρευνάς μας πήραμε τα εξής αποτελέσματα:

Ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών (94%) του 1ου ΓΕ.Λ Νάουσας κάνει χρήση αλκοόλ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και μάλιστα σε πολύ μικρή ηλικία. Μάλιστα από δείγμα 51 μαθητών, ο μεγαλύτερος αριθμός μαθητών ξεκίνησε την κατανάλωση από ηλικία 14 ετών, γνωρίζοντας τις βλαβερές συνέπειες του αλκοόλ στην υγεία τους.

Το ανησυχητικό είναι ότι πολύ εύκολα οι νέοι βρίσκουν αλκοόλ χωρίς να υπάρχει περιορισμός της πώλησής του σ’ αυτές τις ηλικίες. Επίσης, η έρευνα μας έδειξε ότι στην ερώτηση αν καταναλώνουν αλκοόλ οι γονείς, το 65% απαντούν ναι. Κλείνοντας την έρευνά μας διαπιστώνουμε ότι οι περισσότεροι νέοι διαθέτουν το χαρτζιλίκι τους στην κατανάλωση αλκοόλ και οι λόγοι που συνεχίζουν και πίνουν είναι η μη ενημέρωση για τις συνέπειες που μπορεί να έχει στην υγεία τους, ενώ και οι συναναστροφές αποτελούν σημαντικό παράγοντα στην κατανάλωσή του.

Οι λόγοι που μας οδήγησαν στο να πραγματοποιήσουμε αυτήν την έρευνα είναι γιατί θα θέλαμε να ευαισθητοποιήσουμε και να ενημερώσουμε τους νέους για τις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να επιφέρει το αλκοόλ στην υγεία του νέου-ανθρώπου και σταδιακά μπορεί να τον οδηγήσει στην απομόνωση από την κοινωνία και στον αλκοολισμό. Κατά τη γνώμη μας σωστό θα ήταν το κράτος και οι φορείς κοινωνικοποίησης, όπως το σχολείο να παρέχουν την κατάλληλη πληροφόρηση στους νέους ώστε να αντιμετωπιστεί ριζικά αυτό το φαινόμενο.

[21]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑhttp://www.sansimera.gr/articles/62

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/11/16111997.pdf

http://kavala.pkteam.gr/index.php?page=history6

http://users.otenet.gr/~kapniki/History.htm

http://tragaras.blogspot.gr/2009/06/blog-post_2565.htmlhttp://www.poiein.gr/archives/583/index.html

http://www.iliaktida.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=326%3A2012-02-26-22-50-43&catid=48%3A2008-09-03-15-27-53&Itemid=86&lang=el

http://kavala.pkt eam . gr / index . php ? page = history 6

[22]