ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο...

50

Transcript of ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο...

Page 1: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκ-μετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου τέχνης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν 21211993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού που κυρώθηκε με το ν 1001975 Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας της σελιδοποίησης του εξωφύλλου και γενικότερα όλης της αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου με φωτοτυπικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν 21211993

copy Κρίτων Σαλπιγκτής amp Εκδόσεις Ίκαρος 2018ISBN 978-960-572-256-2

ΘΡΥΜ Μ ΑΤΙ Σ Μ Ε ΝΗ ΦΡΥΓΑ ΝΙ Α

ΤΟΥ ΙΔIΟΥ

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Το ξύπνημα του γίγαντα Νεφέλη 1991 Ο τερματοφύλακας που σφύριζε Παρατηρητής 1994

Σφαίρες Σωκράτη όχι κώνειο μυθιστόρημα (με το ψευδώνυμο Τάσος Κοντέλης) Κέδρος 2004

ΝΟΥΒΕΛΑ

Τελευταίο δρομολόγιο ndash Μια ιστορία του αστυνόμου Μπέκα νουβέλα Αιγαίον 2012

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Καραολής και Δημητρίου ndash Η πανήγυρις των οδωνυμίων και η τρίτη αγχόνη Αιγαίον 2014

ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΕ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει Ιανός 1999 Καραολής και Δημητρίου ndash Η εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα

Αιγαίον 2011

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

Υδραυλικόν πλήγμα Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

Ασκήσεις Εδαφομηχανικής Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

ΚΡIΤΩΝ ΣΑΛΠΙΓΚΤHΣ

ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ

μυθιστόρημα

ΙΚΑΡΟΣ

Στον Αριστοτέλη τον σύμβουλο και στον Δημήτρη τον πρόεδρο

Στον Ντίνο απrsquo τον οποίον ξεκίνησαν όλα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 2: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

ΘΡΥΜ Μ ΑΤΙ Σ Μ Ε ΝΗ ΦΡΥΓΑ ΝΙ Α

ΤΟΥ ΙΔIΟΥ

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Το ξύπνημα του γίγαντα Νεφέλη 1991 Ο τερματοφύλακας που σφύριζε Παρατηρητής 1994

Σφαίρες Σωκράτη όχι κώνειο μυθιστόρημα (με το ψευδώνυμο Τάσος Κοντέλης) Κέδρος 2004

ΝΟΥΒΕΛΑ

Τελευταίο δρομολόγιο ndash Μια ιστορία του αστυνόμου Μπέκα νουβέλα Αιγαίον 2012

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Καραολής και Δημητρίου ndash Η πανήγυρις των οδωνυμίων και η τρίτη αγχόνη Αιγαίον 2014

ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΕ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει Ιανός 1999 Καραολής και Δημητρίου ndash Η εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα

Αιγαίον 2011

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

Υδραυλικόν πλήγμα Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

Ασκήσεις Εδαφομηχανικής Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

ΚΡIΤΩΝ ΣΑΛΠΙΓΚΤHΣ

ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ

μυθιστόρημα

ΙΚΑΡΟΣ

Στον Αριστοτέλη τον σύμβουλο και στον Δημήτρη τον πρόεδρο

Στον Ντίνο απrsquo τον οποίον ξεκίνησαν όλα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 3: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

ΤΟΥ ΙΔIΟΥ

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Το ξύπνημα του γίγαντα Νεφέλη 1991 Ο τερματοφύλακας που σφύριζε Παρατηρητής 1994

Σφαίρες Σωκράτη όχι κώνειο μυθιστόρημα (με το ψευδώνυμο Τάσος Κοντέλης) Κέδρος 2004

ΝΟΥΒΕΛΑ

Τελευταίο δρομολόγιο ndash Μια ιστορία του αστυνόμου Μπέκα νουβέλα Αιγαίον 2012

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Καραολής και Δημητρίου ndash Η πανήγυρις των οδωνυμίων και η τρίτη αγχόνη Αιγαίον 2014

ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΕ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει Ιανός 1999 Καραολής και Δημητρίου ndash Η εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα

Αιγαίον 2011

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

Υδραυλικόν πλήγμα Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

Ασκήσεις Εδαφομηχανικής Ελληνικό Ίδρυμα Εξυπηρετήσεως Πανεπιστημίων 1972

ΚΡIΤΩΝ ΣΑΛΠΙΓΚΤHΣ

ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ

μυθιστόρημα

ΙΚΑΡΟΣ

Στον Αριστοτέλη τον σύμβουλο και στον Δημήτρη τον πρόεδρο

Στον Ντίνο απrsquo τον οποίον ξεκίνησαν όλα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 4: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

ΚΡIΤΩΝ ΣΑΛΠΙΓΚΤHΣ

ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ

μυθιστόρημα

ΙΚΑΡΟΣ

Στον Αριστοτέλη τον σύμβουλο και στον Δημήτρη τον πρόεδρο

Στον Ντίνο απrsquo τον οποίον ξεκίνησαν όλα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 5: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

Στον Αριστοτέλη τον σύμβουλο και στον Δημήτρη τον πρόεδρο

Στον Ντίνο απrsquo τον οποίον ξεκίνησαν όλα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 6: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο αναγνώστης ας γνωρίζει ότι για τις ανάγκες της πλοκής αυτού του μυθιστορήματος το οποίο εκτυλίσσεται στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2012 έφερα στον δρόμο των ηρώων μου σε μερικές σκηνές πρόσωπα με πολιτικό ή με θρησκευτικό αξίωμα καθώς επίσης και με εργαζόμενους σε ελληνικές ή σε αλλοδαπές σχολές της εκπαίδευσης και σε κρατικές υπηρεσίες Καμία αντιστοίχηση δεν θα πρέπει να γίνει όμως ανάμεσα σrsquo αυτά τα μυθιστορηματι-κά πρόσωπα και στα πραγματικά εκείνης της χρονικής περιόδου Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραμικρή πρόθεση να μειώσω την αξία τέτοιων υψηλόβαθμων προσώπων ή την αξία του πολυετούς έργου ελληνικών ή αλλοδαπών σχολών της εκπαίδευσης ή του κύρους κρατικών υπηρε-σιών και του εργαζόμενου σε όλες αυτές προσωπικού Μοναδική πρόθεσή μου υπήρξε το να γράψω ένα ενδια-φέρον μυθιστόρημα Επομένως οδηγό της σκέψης του αναγνώστη ας αποτελεί το γεγονός ότι εκ μέρους μου του προσφέρονται επινοημένοι χαρακτήρες και γεγονότα

Όσο για τα υπαρκτά πρόσωπα τα οποία εμφανίζω κάθε

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 7: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

10

ανάλογη διευκρίνιση περιττεύει Κι αυτό διότι η χρήση του ονόματός τους σε μικρούς κυρίως ρόλους επιλέχθηκε ανάμεσα είτε σε αγαπημένους φίλους που χάθηκαν έτσι ώστε να παρατείνω με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο τους είτε ανάμεσα σε εν ζωή ευρισκόμενα πρόσωπα τα οποία συναίνεσαν να μου δανείσουν τον επαγγελματικό ρόλο τους ή έστω το όνομά τους ενώ μερικοί φάνηκαν πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και δολοφονικό ρόλο

Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρομαι είναι ακρι-βή εκτός από τα σημεία εκείνα όπου υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας εμπλέκονται με τους ήρωές μου και με τις ενέργειές τους

Τέλος η ορθογραφία και η παλαιότερης αντίληψης στίξη της γλώσσας ας αποδοθούν στην προσκόλληση του ηλι-κιωμένου αφηγητή και ήρωα του βιβλίου στην εποχή του

Κρ Σ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 8: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗ

Τα παιδιάΑριστοτέλης (Τέλης) Δημητρέλης καταξιωμένος ποιητής γεννηθείς το 1937 άγαμοςΓεράσιμος Δημητρέλης συνταξιούχος νομικός σύζ Κατερίνας μικρός αδερφός του Τέλη Κατερίνα Δημητρέλη νοικοκυρά σύζ του Γεράσιμου

Οι γονείς Υπάρχουν μόνον σποραδικές αναφορές από τον Τέλη στη μάνα τους

Β Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΓΟΝΟΣ

Ο γάμοςΦίλιππος Τεφλιώνης πολ μηχανικός γεννηθείς το 1913 σύζ Ασημώνης πατ Αλέξανδρου Ασημώνη Τεφλιώνη νοικοκυρά γεννηθείσα το 1919 σύζ Φίλιππου μητ Αλέξανδρου

Οι πρόγονοιΑλέξανδρος Τεφλιώνης πολ μηχκός γεννηθείς το 1882 σύζ Αρίστης πατ Φίλιππου παππούς Αλέξανδρου

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 9: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

12

Αρίστη Τεφλιώνη νοικοκυρά σύζ Αλέξανδρου απεβίωσε το 1937 πριν γεννηθεί ο εγγονός τηςΕπαμεινώνδας Μπαρής καθηγητής ΑΠΘ σύζ Ευανθίας πατ Ασημώνης παππούς ΑλέξανδρουΕυανθία Μπαρή καθηγήτρια Πειραματικού σύζ Επαμεινώνδα μητ Ασημώνης γιαγιά Αλέξανδρου

Ο επίγονοςΑλέξανδρος Τεφλιώνης ή Alex Teff μεγάλης φήμης μαθηματικός με καριέρα στις ΗΠΑ γεννηθείς το 1945 και συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος με παγκόσμια απήχηση

Γ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ

Ο γάμοςΝικήτας Καραδήμας επιχειρηματίας γεννηθείς το 1913 σύζ Στέλλας πατ Αθανασίας και ΑναστασίαςΣτέλλα Καραδήμα νοικοκυρά σύζ Νικήτα γεννηθείσα το 1933 μητ Αθανασίας κι Αναστασίας

Οι πρόγονοιΟι γονείς του Νικήτα πέθαναν όταν ήταν μικρός μεγάλωσε στα χέρια παππούδων και γιαγιάδωνΝικόλαος Ποτηράκης τεχνίτης οικοδομών γεννηθείς το 1902 σύζ Ηλέκτρας πατ ΣτέλλαςΗλέκτρα Ποτηράκη νοικοκυρά σύζ Νικολάου γεννηθείσα το 1910 μητ της Στέλλας

Οι επίγονοιΑθανασία και Αναστασία Καραδήμα δίδυμες κόρες Νικήτα και Στέλλας Καραδήμα γεννηθείσες το 1953 απέκτησαν από τους γάμους τους η πρώτη έναν γιο και μία κόρη και η δεύτερη μία κόρη

Οι γαμπροίΑπόστολος Παυλίδης και Αλκίνοος Νικολαΐδης ()

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 10: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

13

Δ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΕΦΛΙΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΔΗΜΑ

Κυρ-Βασίλης εργοδηγός και οδηγός φορτηγού του πατέρα και του παππού ΤεφλιώνηΤζων Θωμάς δικηγόρος του πατέρα Τεφλιώνη ()Σφήκας (Αριστοτέλης) ο επί της υποδοχής ιδιοκτήτης του εστιατορίου laquoΌλυμπος-Νάουσσαraquo ()

Ε ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΝΕΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Πέτρος Τόγκας δίδαξε στην κορύφωση της καριέρας του στη Βαρβάκειο Σχολή και υπήρξε συγγραφέας πολλών μαθηματικών βιβλίων ()Σωτήρης Κρομμύδας (1924-2012) βιοπορίστηκε με ιδιαίτερα μαθήματα κι εξέδωσε πολλά βιβλιαράκια με θαυμαστές μαθηματικές και γεωμετρικές προτάσεις και αποδείξεις ()Γεράσιμος Λεγάτος (1916-2012) υφηγητής (1962-1967) και καθηγητής (1974-1984) Φυσικομαθηματικής Σχολής ()Δημήτρης Κάππος (1904-1985) τακτικός καθηγητής Φυσικομαθηματικής (1956-1985) ()

ΣΤ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΗ Ή ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ή ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Κυριακούλα οικιακή βοηθός των αδερφών Δημητρέλη επί είκοσι τέσσερα έτη απεβίωσε το 2011Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάι Αιγύπτιος φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘΛίνα οικιακή βοηθός Τέλη Δημητρέλη από τον Μάιο του 2011 αργότερα και των Γεράσιμου - ΚατερίναςΤάσος (Ανέστης) Κοντέλης πολ μηχανικός και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτωνΦρύνη Λουζικιώτη σύζ Τάσου (Ανέστη) ΚοντέληΒάσος Φτωχόπουλλος ιδιοκτήτης των εκδόσεων Αιγαίον της Λευκωσίας ()

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 11: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

14

Ρωξάνη γκαρσόνα παραλιακής καφετερίας κι αργότερα ερωμένη του Αλέξανδρου ΤεφλιώνηΦώτης Χρυσομάλλης ιατρός παθολόγος λογοτέχνης παλιός φίλος του Τέλη Δημητρέλη ()Απόστολος Λυκεσάς δημοσιογράφος συγγραφέας ποιητής ()Άννα Στεφούλη καθηγήτρια της γαλλικής και συγγραφέας ()Φρίξος Καούρης διευθυντής Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης φορτικός θαυμαστής του Τέλη Ρένα Σπάνια διακεκριμένη αρχιτέκτων ()Κώστας Πλαστήρας φιλόλογος συγγραφέας και βιβλιοθηκάριος της εταιρείας ΕΜΠ ()Μελίνα και Δημήτρης (Τάκης) Σαββίδης ιδιοκτήτες του εστιατορίου laquoExtra BlattraquoΖαχαρίας Σωτηρίκας ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παληό της Καβάλας ξάδερφος του Τ Κοντέλη ()Τέσα Κυριακίδου συγκάτοικος στην ίδια οικοδομή με τον Τέλη Δημητρέλη ()Μάρκος Κοσσυβάκης καθηγητής Νομικής και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ()Κώστας Σανταμάς μηχανικός διοργανωτής της παρουσίασης του βιβλίου στο laquoΟλύμπιονraquo ()Άννυ Σάπικα τ μέτοχος laquoΓενικής Κλινικήςraquo Θεσσαλονίκης συγκάτοικος γονιών Τάσου Κοντέλη ()Χρήστος Δαγιόγλου διανομέας βιβλίων στη Θεσσαλονίκη ()Δημήτρης (Τάκης) Χραπανάς Λιτοχωρινός δασοπόνος αδερφός της ξενοδόχου Ευγενίας Λεμονοπούλου ()

Ζ ΑΛΛΑ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ

Πρόκειται για πρόσωπα με περιορισμένης χρονικής διάρκειας εμφάνιση για τα οποία δεν θα προκύψει αναγκαιότητα υπόμνησης της ταυτότητάς τους

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ

Δημήτρης Μυρτιάδης αστυνόμος

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 12: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

15

Όλγα Ζαχαροπούλου υπαστυνόμος Α΄ Λάμαχος Λεονταράκης δημοσιογράφος συμβασιούχος συνεργάτης της Αστυνομίας Νίκος Μπιρμπάκος αστυφύλακας Γιώργος Χατζηπαντελής αστυφύλακας () Κυριάκος Αθανασιάδης αστυφύλακας ()

Θ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Οι επινοημένοι χαρακτήρες σημειώνονται πιο πάνω χωρίς αστερίσκο2 Η αναφορά σε υπαρκτό πρόσωπο επισημαίνεται μrsquo έναν αστερίσκο () όταν το πρόσωπο αυτό laquoπαίζειraquo τον εαυτό του και με δύο () όταν πρόκειται για επινοημένο χαρακτήρα με δάνειο το όνομα υπαρκτού προσώπου Σε κάθε περίπτωση η δράση όλων των χαρακτήρων παραμένει επινοημένη

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 13: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

1

Όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή 22 Απριλίου 2011 το μεσημέρι τότε που η κυρία Κυριακούλα έπαθε απο-

πληξία ενώ μου έστρωνε το κρεβάτι Έλειπα εκείνην τη στιγμή από το σπίτι και χάθηκε πολύτιμη ώρα μέχρι να τη βρω τάβλα στο πάτωμα Έδιωξα από πάνω της τις τρεις από τις τέσσερις γάτες μου που μόλις τη βρήκαν μπρούμυτα κουλουριάστηκαν επάνω της Μόνον ο Μήτσος δεν επωφε-λήθηκε αλλά δεν είχα χρόνο να τον ανταμείψω με το χάδι που του άξιζε και κάλεσα αμέσως το 166 Όσο συνέχιζε να αναπνέει ενθαρρυνόμουν ότι κάτι θα γίνει αλλά το κακό μάς πρόλαβε καταμεσής της διαδρομής προς το νοσοκομείο και τη χάσαμε στα εξήντα δύο της

Έτσι ελάχιστη από την κατρακύλα της Ελλάδας πρό-λαβαν να δουν τα μάτια της από τότε που μας ανακοίνωσαν πέρυσι ότι η χώρα μας μπατίρισε Αντιθέτως τα δικά μου μάτια μαύρισαν για τα καλά με όσα ακολούθησαν και βέ-βαια το θέμα μου δεν είναι να κακολογήσω τον κόσμο των οικονομικών τεράτων ο οποίος με το ένα χέρι μάς δάνειζε και με το άλλο μας λιάνιζε Εγώ θα περιοριστώ στην ιστο-

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 14: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

18

ρία των δικών μου τεράτων ξεκινώντας κατrsquo εξαίρεση από την αγιοσύνη της Κυριακούλας η οποία επί είκοσι τέσσερα χρόνια με φρόντιζε ακούραστα στο σπίτι Καθάριζε ψώνιζε μαγείρευε σιδέρωνε Με κορώνα στο κεφάλι την τιμιότητά της Μεγάλη υπόθεση να βάζεις στο σπίτι σου άνθρωπο πιο τίμιο από εσένα Έφευγε και τα άφηνε όλα τακτοποιη μένα Γύριζε και τα έβρισκε ρημαδιό Σκέτο κελεπούρι για έναν μαγκούφη σαν εμένα με μαύρα μεσάνυχτα από νοικοκυ-ριό τόσο σπουδαίο ώστε να παραβλέπω ευχαρίστως ότι ταυτόχρονα ήταν τσαούσα και πεισματάρα Έκλαψα πικρά για τον χαμό της κι αναλόγως πόνεσαν και τrsquo άλλα τρία νοικοκυριά όπου έτρεχε για το μεροκάματο Σrsquo εμένα ερχό-ταν Τρίτη και Παρασκευή Στον αδερφό μου τον Γεράσιμο και στη γυναίκα του την Κατερίνα πήγαινε Δευτέρα και Πέμπτη Βάλτε και τις δύο άλλες οικογένειες όπου πήγαινε και να οι τέσσερις ξεβολεμένες πλευρές Τι να πω Ας την αναπαύσει ο Θεός διότι στη ζωή ανάπαυση δεν ήξερε τι θα πει Η απώλειά της έγινε αμέσως αισθητή καθώς μας ταλαιπώρησε κι εμένα και τον Γεράσιμο η αδυναμία να την αντικαταστήσουμε αμέσως επάξια

Μιας και σας μίλησα για τον Γεράσιμο ο κατά δώδεκα χρόνια μικρότερος αδερφός μου αποτελεί το σκληρό καρύδι των άκληρων οικογενειακών υπολειμμάτων μας Παιδί δεν υπήρξε ποτέ ο Γεράσιμος γεννήθηκε σοβαρός Υπήρξε αρι-στούχος από τα νήπια ως το διδακτορικό του στο Ναυτικό Δίκαιο αριστεύοντας και στη ζωή ως νομικός σύμβουλος Ελλήνων εφοπλιστών μα και ως μέτοχος και διακεκριμένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου ευρωπαϊκού εφοπλιστικού κολοσσού και μιας εταιρείας ναυπηγικής τεχνολογίας Την ιλιγγιώδη επαγγελματική πορεία του διέκοπτε περιστασιακά

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 15: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

19

μόνον ο συγγενικός μπελάς της ζωής του η αφεντιά μου Σrsquo αυτόν προστρέχω όποτε τα βρω μπαστούνια με καθημερινά ζητήματα και κάπως έτσι του φόρτωσα και την αναζήτηση της αντικαταστάτριας της Κυριακούλας Το αποτέλεσμα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο Πέντε γυναίκες που δοκίμασαν με τη σύζυγό του την Κατερίνα τις έβγαλαν όλες άχρηστες

Οπότε καθώς το θέμα τραβούσε είπαμε με τη νύφη μου να το αντιμετωπίσουμε μεσοβέζικα μέχρι να βρεθεί λύση Το σπίτι μου είχε αρχίσει να βρωμίζει και με το φαΐ βολευό μουν όπως-όπως Επί δυόμισι εβδομάδες χάσαμε κι οι δυο τα ίσια μας εκείνη φορτωμένη με τη δουλειά δύο σπιτιών κι εγώ τρώγοντας σε φοιτητικό μαγειρείο και χωνεύοντας με ξινίλες Έφτασα στο σημείο να πηγαίνω σώβρακα και κάλτσες στο καθαριστήριο παρακαλώντας να μου τα πλύνουν χατιρικά Με το δράμα να τραβά εις μάκρος η Κατερίνα μού ζήτησε να μάθω τα αναγκαία της πλύσης και του απλώματος Τα σεντόνια μόνον της ζήτησα να τrsquo απλώνει εκείνη στο πλαϊνό μπαλκόνι επειδή φοβόμουν να σκύψω Ποιος Εγώ που το σκύψιμο στις νεανικές δόξες μου το είχα παιχνιδάκι Κι όμως κατέληξα στα γεράματα να μου φεύγει το μανταλάκι από το χέρι καθώς άπλωνα στην εσωτερική απλώστρα και να βάζω τα κλάμματα επειδή θα πρέπει να το μαζέψω

Επόμενο βήμα υπήρξε το μαγείρεμα Το ανέλαβε η νύφη μου διότι με τα φτηνά λάδια του μαγειρείου όπου έτρωγα σύντομα θα κατέληγα για επισκευή σε συνεργείο αυτοκι-νήτου που ξέρει καλύτερα από υλικά του πεταματού Απrsquo την πλευρά μου επιφορτίστηκα τα εβδομαδιαία ψώνια της λαϊκής αγοράς για να της αγοράζω όσα μου σημείωνε με βαριά καρδιά Κι αυτό γιατί η ιδέα της επιστροφής με φορτωμένο το καρότσι στον ανηφορικό δρόμο του σπιτιού

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 16: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

20

μου ήταν εφιαλτική Η Εμμανουήλ Σωμαράκη όπου μένω στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης εάν στην κα-τηφόρα ονομάζεται κατρακύλα στην ανηφόρα μετατρέπεται σε αναρρίχηση στον Όλυμπο Χώρια τα σκαλοπάτια που παρεμβάλλονται στο πεζοδρόμιο Το κορμί μου πια δεν τραβάει και κάθε που αντικρίζω τέτοιο σκαλί τρέμω να μην σκοντάψω Όχι δεν πήγαινε άλλο έπρεπε να βρεθεί σύντομα μία άξια γυναίκα να τα αναλάβει όλα

Πήρα φόρα και δεν πρόλαβα να συστηθώ Είμαι ο Αρι-στοτέλης Δημητρέλης Μικρό με φωνάζανε Τέλη Το Αρι-στοτέλης κυριάρχησε μεταξύ δασκάλων και καθηγητών στο σχολείο και μεταξύ των αξιωματικών στον στρατό Στην υπόλοιπη ζωή μου αντιθέτως σχεδόν ξεχάστηκε καθώς δεν άργησε να γίνει αντιληπτό από γονείς και φίλους ότι από μεταξωτό ύφασμα ήμουν φτιαγμένος και η παιδική και πιο τρυφερή προσφώνηση Τέλης με την παιχνιδιάρικη ρίμα που δημιουργεί το Τέλης Δημητρέλης μπορεί να θρυψάλιαζε την αριστοτελική στιβαρότητα του βαφτιστικού μου ονόματος αλλά ταίριαζε καλύτερα στο φυσικό μου

Γεννήθηκα το 1937 στη Θεσσαλονίκη Εδώ μεγάλωσα κι από εδώ ελπίζω να με καλέσει ο Μεγαλοδύναμος Διο-ρίστηκα μερικά χρόνια ως φιλόλογος καθηγητής μετά ως βιβλιοθηκονόμος και τέλος βιοπορίστηκα από ένα μικρό τυπογραφείο χωρίς η επιχειρηματικότητα να αποτελέ-σει το μεγαλύτερο ταλέντο μου Αυτό το επέδειξα στην ποίηση Οι συλλογές μου μrsquo έκαναν πανελληνίως διάσημο Μαζί με τον Μάρκο Μέσκο και με τον γείτονά μου Ντίνο Χριστιανόπουλο ndashδύο τετράγωνα πιο κάτω κάθεται αυτή η σουρπουίτσαndash μας θεωρούν πνευματικούς πατριάρχες της χώρας Με κολακεύει αυτή η αντιμετώπιση αλλά ο χρόνος

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 17: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

21

πολλούς αποκαθήλωσε και κρατώ μικρό καλάθι Επίσης δεν έχω άλλα να προσφέρω στη λογοτεχνία Ότι είχα να γράψω το έγραψα Ανάμεσά τους και μερικά πεζά Καλά αλλά υποδεέστερης καλλιτεχνικής αξίας από τα ποιήματά μου

Αυτά ως προς το παρελθόν Ως προς τα όσα ακολούθησαν την αποπληξία της Κυριακούλας ας ξαναπιάσω το νήμα από την Τρίτη 3 Μαΐου 2011 ημέρα της εβδομάδας που καταφθάνει η λαϊκή στις Σαράντα Εκκλησιές απrsquo όπου θα ψώνιζα όσα μου έγραψε σrsquo ένα χαρτάκι η Κατερίνα Μrsquo ένα μολύβι στην τσέπη για να σβήνω ότι αγόραζα και σέρνοντας το καρότσι όσο πλησίαζα στην πλατεία Πτεράρχου Λιβεριάδη με τους στρωμένους πάγκους και με τις τέντες η βουή του πλήθους δυνάμωνε Δεν βάδιζα σε άγνωστα κατατόπια Πονηρή Ποντία η Κυριακούλα για να ξεπεράσει τις δυσκολίες που γεννούσε η μειωθείσα με την κρίση σύνταξή μου με έπαιρνε μαζί της όποτε με έδειχνε η τηλεόραση για να με δουν οι έμποροι και να μου πιάσουν κουβέντα έτσι ώστε να της προσφέρουν τα καλούδια τους σε καλύτερη τιμή Κόλπο το οποίο έπιανε σε βαθμό που διαολιζόμουν Οποία ταπείνωση για έναν ποιητή να περιφέρεται από πάγκο σε πάγκο της λαϊκής για να αποσπάσει εύσημα από τους πραματευτάδες

ndash Ωραία τούς τα έχωσες προχθές κύριε Τέληndash Προσοχή σού κάθονται τα κοπρόσκυλα όταν ανοίγει

ο στόμας σουΚάτι τέτοια υποχρεωνόμουν νrsquo ακούω κι έτσι με τον

θάνατό της κληρονόμησα έναν ακόμη μπελά Από άλλον μανάβη έπαιρνε φρούτα κι από άλλον σαλάτα Από άλλον μπακάλη φέτα κι από άλλον ελιές Τέλος από άλλον χασάπη έπαιρνε κοτόπουλο κι από άλλον μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας Ζαλάδα σκέτη μέχρι να τους θυμηθώ κοιτώντας μία

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 18: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

22

το χαρτί και μία τριγύρω Είχα και το δυσάρεστο καθήκον να τους ενημερώνω για τον χαμό της και νrsquo ακούω το laquoΘεός σrsquo χωρέσrsquo τηνraquo του καθενός Στραβά-κουτσά τελείωνα και μοναδικό άσβηστο στο χαρτάκι παρέμενε το ψαρονέφρι Αλλά σε ποιο κινητό ψυγείο βρισκόταν ο δεύτερος χασάπης Προσπαθώντας να θυμηθώ τη φάτσα του βλέπω έναν μου-στάκια να μου κουνάει από απόσταση το χέρι Αυτός ήταν

Κι απάνω που σηκώνω το χέρι να τον αντιχαιρετήσω μου κάνει επίμονα νόημα laquoΈλα έλαraquo Την ίδια στιγμή με προσπερνά σαν σίφουνας ένα μελαψό παλικάρι με υψωμέ-να τα χέρια και κουνώντας τις παλάμες όπως οι αθλητές που χαιρετούν το πλήθος φτάνει με γρήγορες διασκελιές στον πάγκο Ακολουθώντας τις πατημασιές του ακούω τον χασάπη να του λέει

ndash Βρε καλώς τον Μπέκαndash Γκεια σου κύριο Αντώνης αφεντικό απαντάει ο με-

λαχρινός νεαρός με διάπλατο χαμόγελοΚοιτώ πλάγια νrsquo αντιληφθώ τι τόσο σημαντικό απέσπασε

την προσοχή του χασάπη από την αφεντιά μου και μου φεύγει το καφάσι Διότι αντικρίζω ένα πλάσμα υπερκόσμιο με προφίλ θεϊκής προελεύσεως που με ζαλίζει και κατακλύ-ζομαι από ταραχή λιώνω σβήνω μου κόβονται τα γόνα-τα Για να μην σωριαστώ κάτω στηρίζομαι στο τροχήλατο καροτσάκι αλλά το γλυκό δηλητήριο της καλλονής του με διαποτίζει καθώς ο χασάπης επιτέλους με προσέχει και μου απευθύνει τον λόγο

ndash Ο πιο εκλεκτός πελάτης μου Τι κάνεις κύριε Τέλη Καιρό έχω να σε δω στην τηλεόραση

Γυρίζει ο νεαρός να δει σε ποιον μιλάει τον βλέπω κατά πρόσωπο και ταράζομαι ακόμη περισσότερο Καλέ τι μάτια

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 19: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

23

είναι αυτά Κατάμαυρα υγρά με βλέμμα διαπεραστικό να σε κοιτάει και να σε τρυπάει Τι χείλη και τι ματοτσίνορα Αχ τι ουρανοκατέβατο μπερεκέτι ήταν αυτό στα γεράματα Να βρεθεί ένας επίγειος Θεός της Ομορφιάς στο διάβα μου και να χάσω το μυαλό μου καταμεσής της λαϊκής

Κι ενώ βουλιάζω σε τέτοιες σκέψεις αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος ταράζεται από το βλέμμα μου και παίζουν τα βλέφαρά του και την άλλη στιγμή κατεβάζει το παντελόνι και το μποξεράκι και στρέφεται προς τη μεριά μου Κι εγώ πώς να κρατηθώ Γονατίζω και τον γεμίζω με φιλιά Και καθώς διεγείρεται παρατώ τις λαγόνες του φέρνω τα χέρια μπροστά γραπώνω το μόριό του κι αρχίζει η παλάμη μου να παλινδρομεί κατά μήκος του άξονά του και το σφαχτάρι μου να σπαρταράει όλο και πιο ξεσηκωμένο και ενώ νιώθω να πλησιάζει η στιγμή που

ndash Κύριε Τέλη τι έπαθες με συνεφέρνει η φωνή του χασάπη

Έχει δίκιο Το μόνο που κινώ πέρα-δώθε σαν μανιακός είναι το καρότσι Γιατί το κάνω Διότι με συνεπήρε αυτό το παιδί και το θεριό ξανασάλεψε μέσα μου Ο γλυκός δυ-νάστης της ζωής μου αυτός που νόμιζα ότι ροκανίστηκε μαζί μου σαν με πήρανε τα χρόνια ο βασιλιάς της ηδονής μου που πρώτα με ξεστράτιζε στην ατραπό του έρωτα με χόρταινε στα τέσσερα ντουβάρια και μετά με ξεφτίλιζε όταν με θολωμένο νου έβγαινα στον δρόμο φωνάζοντας laquoΜην φεύγεις γύρνα πίσωraquo και σε δύο λεπτά δεν ήξερα πώς να κρυφτώ από τον κόσμο και πού από την ντροπή Ήταν κα-κοτράχαλος ο δρόμος τότε όχι όπως σήμερα που κατέληξε ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος και το ξεσάλωμα τελειωμό δεν έχει Πείτε με ξεπερασμένο που το βλέπω έτσι δεν με

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 20: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

24

πειράζει ιδέα δεν αλλάζω Είμαι παλαιάς κοπής λίρα εγώΗ παρατεινόμενη σιωπή μου στο μεταξύ είχε θορυβήσει

τον χασάπηndash Τι έπαθες και κουνούσες το καρότσι μπρος-πίσωndash Από τη στενοχώρια για την Κυριακούλα Τη χάσαμεndash Τι μου λες Πέθανε η Κυριακούλα ΑπίστευτοΜε μόνη απίστευτη τη γελοιότητα αυτών των εκφράσεων

δεν κάθισα να χάσω τα λόγια μου κι έμεινα στα τυπικάndash Ζωή σrsquo ελλόγου σου καλέ μου Γιrsquo αυτό βγήκα μόνος

να ψωνίσω αλλά κουράστηκα Το καρότσι έχει τιγκάρει κι όσο σκέφτομαι την ανηφόρα ως το σπίτι Γιrsquo αυτό το κουνούσα νευρικά Επειδή τα πόδια δεν με κρατάνε

ndash Μην αγχώνεσαι Θα σου βρω εγώ λύση Θα σε βοηθήσει ο Μπέκας

Τι απροσδόκητο δώρο ήταν αυτό Το παλικάρι μού χα-μογελούσε

ndash Εγώ κύριο Εγώ καρότσιndash Μπέκα σε λένεndash Μπέκαρ Μπέκαρ Τερεμούν Ελ Σεμπάιndash Μπέκαρ Και γιατί το φωνάζεις Μπέκα το παιδί

ρώτησα τον χασάπηndash Και πώς να το φωνάζω κύριε Τέληndash Μπέκαρ Τόσο δύσκολο είναιndash Εμένα μrsquo αρέσει το Μπέκας Τι να κάνω τώραndash Κι εμένα μrsquo αρέσει περισσότερο το Μπέκας αλλά κα-

λύτερα να τον λες Μπέκαρ Και να μου βάλεις δυο μερίδες ψαρονέφρι Σε χωριστό χαρτί η κάθε μία

ndash Ότι τραβάει η καρδιά σου Σε ένα λεπτό τις ετοίμασεndash Έξι ευρώ και είκοσι Έξι για εσένα κύριε Τέλη

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 21: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

25

Τον πλήρωσα Ο Μπέκαρ μού πήρε από το χέρι το καρό-τσι αγγίζοντάς με Του το άφησα με μικρή καθυστέρηση για να παρατείνω το άγγιγμά μας και μόλις του έδειξα προς τα πού θα πάμε ο χασάπης τού φώναξε

ndash Μπέκα Ο κύριος Τέλης είναι ο εθνικός μας ποιητήςΤο παιδί τον κοίταξε απορημένοndash Μπέκαρ όχι κατάλαμπαndash Εθνικός ποιητήςΤο πρόσωπό του φωτίστηκε και γύρισε σrsquo εμέναndash Εσύ ετνική Ελλάντα Μπράβο Football coach Bas-

ketball coachndash Στην ποίηση Μπέκαρ Στην ποίησηndash Τι είναι ποίηση Water Polo Handball ndash Από πού είσαι Μπέκαρndash Μπέκαρ from Egypt Αίγκυπτοςndash Α Αιγύπτιος Ποίηση είναι να δες τι είναι η ποίη-

ση και του έκανα στον αέρα με ενωμένα τα δάχτυλα την κίνηση της γραφής

ndash Writer PoetΤα αγγλικά μου είναι άθλια αλλά το πόετ το κατάλαβα ndash Πόετ είμαι Ποιητής Γράφω ποίησηndash Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great poet Like Cavafy

Μπέκαρ κατάλαμπαΔιέθετε χάρη το νινί μου πέρα από ομορφιά Η κίνηση

του σώματος και των χεριών του ήταν χάρμα οφθαλμών Η φωνή του βαθειά με τόνο χαμηλό και γαλήνιο Τέλος παρά τα αδέξια ελληνικά του ήταν φανερό ότι διέθετε καλλιέρ-γεια για να ξέρει τον Καβάφη Φλεγόμουν να μάθω καθώς προχωρούσαμε πώς την απέκτησε όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή του Να ρουφήξω κάθε λέξη του κι αυτόν μαζί αν

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 22: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

26

γινόταν Ετοιμαζόμουν να τον ρωτήσω πώς βρέθηκε στην Ελλάδα αλλά με πρόλαβε

ndash Μπέκαρ εντώ εφτά μήνες Ένα κρόνο ματαίνω ελλη-νικά και μετά student of philosophy My fatherrsquos grandfather was a personal friend of Constantine Cavafy

Κι εγώ που νόμισα ότι απλώς τον είχε ακουστάndash Προσωπικός φίλος του Καβάφη Τι λες βρε παιδάκι

μου Ο προπάππους σουndash And a great admirer of his workndash Αντμάιρερ Τι θα πει αντμάιρερndash Fan Very fanndash Φαν Φανατικός δηλαδή Θαυμαστής Μπράβο παιδί

μουndash Ναι Fan Μπέκαρ σπίτι Αλεξανταρία έχω χαρτί

Κα βάφηndash Στην Αλεξάνδρειαndash Ναι Χαρτί Καβάφη Πολύ χαρτίndash Βιβλίοndash Όχι μπιμπλίο Χαρτί Ένα χαρτί και ένα και ένα

Πο λύ χαρτίΚαλό κι αυτό Ο Μπέκαρ είχε κληρονομήσει απrsquo τον

προπάππου του τα μονόφυλλα στα οποία τύπωνε ο Κα-βάφης τα ποιήματά του και τα μοίραζε στους φίλους του Ήθελα να τον ρωτήσω περισσότερα αλλά καθώς στρίβαμε στη Σωμαράκη θυμήθηκα τη συμβουλή του παθολόγου και στενού φίλου μου Φώτη Χρυσομάλλη να μην μιλάω στην ανηφοριά Ξέρει τι γλωσσοκοπάνα είμαι και φρόντισε να μου βάλει κόφτη

Το λαχάνιασμα δεν άργησε να εμφανιστεί Πού να μι-λούσα κιόλας Ο Μπέκαρ αμέσως μrsquo έπιασε αγκαζέ για να

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 23: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

27

με βοηθήσει Ευγενικό παιδί Αποκάλυψη Και τι γλυκιά η επαφή του Ατυχώς στην επάνω γωνία φτάναμε Θα τον έπειθα άραγε να με ακολουθήσει στο ισόγειο διαμέρισμά μου Δεν χρειάστηκε Μπροστά στην εξώθυρα της οικοδο-μής μόλις έβγαλα τα κλειδιά ο Μπέκαρ άπλωσε το χέρι

ndash Μπέκαρ πόρταΤο σφαχτάρι μου Θα μου την άνοιγε Άλλο ένα άγγιγ-

μα κέρδος Την άνοιξε πέρασε μέσα το καρότσι και την κράτησε ανοιχτή κάνοντάς μου νόημα να περάσω Μετά έπιασε το δεύτερο κλειδί και μου το έδωσε Την εξώπορτα του διαμερίσματος θα την άνοιγε ο νοικοκύρης του σπιτιού Είχε τρόπους Μακάρι να μην τους διατηρούσε όταν ερχόταν εάν ερχόταν ποτέ η ώρα να τους ξεχάσει Ήδη ονειρευόμουν αμαρτωλές περιπτύξεις

Τι απογοήτευση Από την κουζίνα ακουγόταν θόρυβος πιάτων Είχε έρθει η νύφη μου στο σπίτι Βρήκε την ώρα

ndash ΚατερίναΞεπρόβαλε σκουπίζοντας τα χέρια στην ποδιάndash Ψώνισες ότι είπαμεΤο βλέμμα της περιεργαζόταν τον κούκλοndash Ναι αλλά πολλά μου έγραψες Καλά που βρέθηκε ο

Μπέκαρ Μόνος μου ήταν αδύνατον να τα κουβαλήσωndash Πάντα βρίσκεις εσύ λύση δεν ανησυχώ Αλλά κι εγώ

δεν σε ξεχνάω Σου πήρα φρυγανιές που δεν βρίσκεις στη λαϊκή

Φρυγανιές Παξιμάδια τής είχα ζητήσει Σαν να μην έφτανε αυτό

ndash Πες στον στον βοηθό σου να κάτσει στο γραφείο σου κι έλα να δεις κάτι στο πλυντήριο Σου είπα να μην βάζεις τα πετσετάκια του τσαγιού με

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 24: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι

28

ndash Αχ μην με φορτώνεις άλλα Είπα να πω δύο λόγια με το παιδί Μπέκαρ να σου γνωρίσω τη νύφη μου

ndash Γκυναίκα σου όνομα Νύφηndash Δεν είναι γυναίκα μου Τη λένε Κατερίναndash Α Κατερίνα Κυρία Κατερίνα Μπέκαρ εγκώ Τι κά-

νει ΚαλάΤα επόμενα λόγια τα απηύθυνε σrsquo εμένα ndash Όχι γκυναίκα σου εΤι επιμονή ήτανε αυτή Την είχε βάλει στο μάτι Όμορφη

είναι η Κατερίνα αλλά δεν ήταν ώρα να τον χάσω μέσα από τα χέρια μου από την ίδια μου τη νύφη

ndash Είμαι γυναίκα του αδελφού του του εξήγησε εκείνη αγέλαστη

ndash Κατερίνα βρήκες καμία να μας καθαρίζειndash Μου στείλανε άλλη μία και την έδιωξα Δεν ήξερε πού

πάνε τα τέσσερα Πού θα πάει Θα βρωndash Βρες γιατί σε λίγο θα μας κλαίνε οι ρέγκες Άκου

Θέλω να προσφέρω κάτι στο παιδί Μπέκαρ θες τσάιndash Τσάι ΝαιΠριν της πω να το κάνει με πρόλαβεndash Κανrsquo το εσύ δεν προλαβαίνω Έχω να ξεκοκκαλίσω

την κότα και να σrsquo την κάνω κοτόσουπα Το ψαρονέφρι θα το ψήσεις μόνος σου το μεσημέρι

ndash Θα το κάψωndash Καψrsquo το αλλιώς δεν θα μάθεις Πάω να σιδερώσω τώρα

και να σας αφήσω μόνουςΈβαλα λοιπόν τον Μπέκαρ να κάτσει στο γραφείο και

μπήκα να του φτιάξω τσάι στην κουζίνα Με τον παλιό βραστήρα της Κατερίνας το φτιάχνω ευκολότερα από ότι με το διαβολάκι Του το σερβίρισα με δύο φρυγανιές

29

ndash Φρυγανιά του ξαναείπα Τσάι και φρυγανιάndash Α Χάμπαζα-μέι-χάμες1 Καλό πρόσθεσε βουτώντας

την μία φορά στο τσάιΤην κατάπιε όπως ήθελα να τον καταπιώ κι εγώ Κό-

ντευα να σκάσω Με τέτοια ομορφιά στο σπίτι βρήκε την ώρα να μου κουβαληθεί η Κατερίνα

ndash Κύριο Τέλης τηλέφωνο ντικό σου Έχει ΜπέκαρΆκουγαν καλά τα αυτιά μου Ζητούσε το τηλέφωνό μου

Έκοψα μία σελίδα από το τετράδιό μου και του το έγραψα Της έριξε μία ματιά και ρώτησε

ndash Mobile ντεν έχειndash Μομπάιλ Τι θα πει μομπάιλΤο παλικάρι έβγαλε το κινητό του και μου το έδειξεndash Α κινητό δεν έχω Όχι Μόνον αυτόΈγραψε κάτι έσκισε τη μισή σελίδα και μου την έδωσεndash My mobile numberΟ αριθμός του κινητού του Για να μην ξεροσταλιάζω

μπρος στη συσκευή πότε θα μου τηλεφωνήσει Μου πα-ραχωρούσε το ελεύθερο να τον καλέσω όποτε ήθελα Ευ-τυχώς Η αγωνία της ερωτικής αναμονής δεν αντέχεται

Σηκώθηκε να φύγειndash Μπέκαρ πάω κυρ-Αντώνη Τσάι καλό Φρυγκανιά κα-

λό Ευχαριστώ κύριο Τέληςndash Μισό λεπτό του είπα Μην φύγειςΈβαλα το χέρι στην τσέπη να του δώσω κάτι για τον

κόπο του Αντέδρασεndash Κύριο Τέλης όχι Εσύ ετνική Ελλάντα πόετ Great

poet Εγκώ όχι λεφτά Εσύ κάνει Μπέκαρ ξέρω Καβάφη

1 Φρυγανιά στα αραβικά

30

Κοίταζε τη φωτογραφία του στον τοίχο Θα το έπαιρνα στα πόδια το χρυσό μου να του διδάξω τον αγαπημένο μου ποιητή

ndash Θες να σου κάνω μαθήματα για τον Καβάφηndash Καβάφη και ελληνικά Μπέκαρ μετά καρότσι αγκορά-

σπίτι ένα δύο πολλά πολλάΘα μου κουβαλούσε σε αντάλλαγμα τα ψώνια όσες φορές

ήθελα Θα ήμουν τρελός αν δεν δεχόμουνndash Εντάξει ΜπέκαρΤο είπα και πέρασα στον κόσμο του ονείρου Με έσφι -

ξε στην αγκαλιά του και μου έσκασε τρία φιλιά στα μάγου-λα κατά το συνήθειο των πιστών του Αλλάχ Ήτανε ώρα να τον ξεπροβοδίσω Τον έβγαλα ως το πεζοδρόμιο για να κερδίσω δύο λεπτά παραπάνω κοντά του Με αποχαιρέτησε σιωπη λά με ένα τελευταίο εγκάρδιο βλέμμα με την υγρα-σία που με αναστατώνει και τον κοίταζα να κατηφορίζει όταν μία φωνή έφτασε στrsquo αυτιά μου από το απέναντι πεζο- δρόμιο

ndash Τέλη Τέλη εσύ είσαιΜπα σε καλό του ποιος ρωτούσε Γύρισα να δω αλλά

με τον ήλιο κόντρα μόλις που διέκρινα μία λεπτή φιγούρα με υψωμένο το χέρι

ndash Εγώ είμαι Εσύ ποιος είσαιΟ λεγάμενος διέσχισε τον δρόμο και ήρθε δίπλα μουndash Καλά σε κατάλαβα μετά από τόσα χρόνια Με πα-

ραδέχεσαιΜέγας είσαι Κύριε Ποιος ήταν αυτός ο εξήντα και βάλε

λυγερόκορμος με τα προσεκτικά χτενισμένα πάνω απrsquo το φαρδύ μέτωπο γκρίζα μαλλιά Από πού ξεφύτρωσε Αν και από κοντά σαν κάποιον να μου θύμιζε αλλά ποιον

31

ndash Βρε άνθρωπε του Θεού σε παραδέχομαι αλλά ποιος είσαι

ndash Εδώ σε θέλω Για να δούμε θα με θυμηθείςΑμάν σκοτούρα μεσημεριάτικα Ποιος ήταν ο σκασμέ-

νος Κι όμως Ξαφνικά σκορπίσανε τα σύννεφα κι άνοιξαν οι ουρανοί της μνήμης

ndash Μην μου πεις ότι είσαι ο Αλέξανδροςndash Εγώ είμαιndash Ο Αλέξανδρος ο Τε μισό λεπτό να θυμηθώ ο Τεφ

ο Τεφ αχ πώς ήτανε το επίθετό σου ndash Τεφλιώνης μου θύμισεndash Καλέ ο Αλέξανδρος Τεφλιώνης Έλα Χριστέ και

Παναγιάndash Τέλη μου γλυκέ μου Τέλη Προστάτη μου πρόσθεσε

κι έπεσε στην αγκαλιά μουΉταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένο αυτό το laquoΠροστάτη

μουraquo που ξύπνησε μονομιάς μέσα μου τα παλιά Ήταν προστατευόμενός μου τη δεκαετία του rsquo50 όταν παίζαμε σrsquo αυτήν τη γειτονιά Στην οικοδομή όπου βρίσκεται το ισόγειο διαμέρισμά μου βρισκόταν τότε το πατρικό μου ένα σπιτάκι με κήπο τριγύρω Τριγύρω έπαιζα με τα παιδιά της γειτονιάς Για την ακρίβεια εκείνα έπαιζαν βώλους κι εγώ τα κοιτούσα Αλλά επειδή στα λόγια δεν με έφτανε κανείς με τις εξυπνάδες που πετούσα κέρδιζα χάρις σrsquo αυτά όσους πόντους έχανα ως άσχετος των ασχέτων στο σημάδι

Στην κατηφόρα έτσι και σου έφευγε ο βώλος ήταν αδύνα-τον να τον πιάσεις Γιrsquo αυτό παίζαμε ψηλότερα εκεί όπου η κάθετη οδός Αριστόβουλου Μπακαδήμα στρίβει και ισιώνει Εκεί αμόλησα το καλοκαίρι του 1947 μία εξυπνάδα η οποία προξένησε τέτοια χάχανα ώστε άρχισαν να πέφτουν από

32

τα γέλια τα παιδιά στο χώμα κρατώντας την κοιλιά τους Χάρις σrsquo αυτήν εκείνην την ημέρα χρίστηκα αρχηγός και διαιτητής στις διαφωνίες τους θέση την οποία διατήρησα πέντε χρόνια

Τότε το 1952 στα δέκα πέντε μου βγήκε στη γειτονιά ένας λεπτοκαμωμένος επτάχρονος να παίξει μαζί μας Κίνδυνος να μας πατήσει αμάξι στον λόφο μας δεν υπήρχε Μόνον στο κέντρο έβλεπες σποραδικά μερικά γιώτα χι και το λεωφορείο περνούσε απrsquo τα μέρη μας μόνον από τον κεντρικό δρόμο Ο μπόμπιρας ήταν καλοντυμένος με ολοκαίνουργια παπούτσια τον χειμώνα εκεί όπου εμείς φορούσαμε ξεχαρβαλωμένα σκαρπίνια από έκτο χέρι και βάλε ενώ το καλοκαίρι όταν εμείς περπατούσαμε ξυπόλυτοι αυτός έβγαινε με ωραία δερμάτινα πέδιλα Ήταν φανερό Στο σπίτι του το τραπέζι ήταν πιο καλά στρωμένο από το δικό μας

Περισσότερο όμως απrsquo το ντύσιμό του μας θάμπωσαν οι βώλοι του Όταν ρωτώντας μας laquoΝα παίξω κι εγώraquo είδαμε κάτι γυάλινες μπίλιες στην ανοιχτή παλάμη του τα χάσαμε Οι δικοί μας ήταν χωμάτινοι γιrsquo αυτό Ακόμα κι εγώ που δεν καιγόμουν σαν τα άλλα τα παιδιά έσπευσα να τις δω από κοντά και ξετρελάθηκα όπως όλοι από μία μεγαλύ-τερη σε μέγεθος και πλουμιστή στο εσωτερικό μπίλια που την έλεγε τζιτζιλόνα ndash ένα θαύμα της τεχνολογίας που δεν είχαν ξαναδεί τα μάτια μας Αποτέλεσμα Όλοι βάλθηκαν να κερδίσουν τις γυάλινες μπίλιες του διακινδυνεύοντας χωμάτινους βώλους Σαν να έβαζαν εκείνοι δραχμές κι ο άλλος χρυσές λίρες Ο μικρός πάντως ξεκαθάρισε κάτι ότι θα έπαιζε με την τζιτζιλόνα αλλά όποτε έχανε θα πλήρωνε το τίμημα της ήττας με μικρές γυάλινες μπίλιες Κάθε άλλος θα περίμενε βδομάδες μέχρι να τον κάνουν δεκτό

33

στην παρέα Με τις γυάλινες μπίλιες όμως το δέλεαρ δεν ήταν μικρό κι ο Αλέξανδρος μπήκε αμέσως με τιμητική πρόσκληση καθώς όλοι είπαν από μέσα τους laquoΚαλώς το κορόιδοraquo και η κατεργαριά επιστρατεύτηκε αμέσως Εκεί όμως στάθηκα φρουρός του

ndash Επειδή ο μικρός δεν ξέρει άρχισες τις μπαγαποντιές βρε Παντέλο Δεν ντρέπεσαι Πριν από δύο λεπτά δεν είπες laquoΌλα δικά μουraquo Γιατί το ξανάπες

Ο Αλέξανδρος με κοίταξε απορημένοςndash Μία φορά επιτρέπεταιΤα μάτια του χαραμτζή έβγαζαν αστραπές απrsquo τον θυμόndash Μία επιβεβαίωσα Παντέλο δωσrsquo του την μπίλια του Στεκόταν με το κεφάλι χαμηλωμένο Έβγαλε έναν χω-

μάτινο βώλο να του δώσειndash Για χαζό με πέρασες ύψωσε ανάστημα ο ΑλέξανδροςΝτροπιασμένος ακόμη περισσότερο ο Παντέλος αναζήτησε

βοήθεια στο βλέμμα των υπολοίπων Διατηρούσα ακόμα την εκτίμησή τους ως διαιτητής Δεν είχε λαθέψει Μου έριχναν εχθρικές ματιές Είχα πάρει το μέρος του πλουσιόπαιδου Δεν τόλμησαν να με αποκαθηλώσουν αμέσως αλλά το έκαναν τη δεύτερη φορά που στάθηκα ασπίδα του όταν ήρθε μετά και με κοίταξε λες κι έβλεπε κι εγώ δεν ξέρω ποιον

ndash Είσαι ο προστάτης μου Θα μου στέκεσαι πάνταndash Όσο έχεις δίκιο Αλέξανδρε θα σου στέκομαιΤου άνοιξα την αγκαλιά μου και χώθηκε μέσα Γυρίζοντας

στο σπίτι βρήκα την τζιτζιλόνα στην τσέπη μου Άχρηστη μεν αλλά τη φύλαξα χρόνια Την έχασα από έναν λοκατζή στα είκοσι πέντε μου Τον Αλέξανδρο τον έχασα νωρίτερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 1955 όταν στα δέκα του πια ήρθε κλαμμένος

34

ndash Σε αδίκησαν πάλι Θες βοήθειαndash Όχι Ο μπαμπάς θα γκρεμίσει το σπίτι ΦεύγουμεΤο σπίτι τους ήταν μονώροφο απέναντι από το δικό μας

Έμεινε άδειο μερικά χρόνια όταν όπως άκουσα από τους γονείς μου οι ιδιοκτήτες του σκοτώθηκαν στην Κατοχή κατά την πτώση του γκαζοζέν τους σε χαράδρα Το πώς καταδέχθηκε αργότερα μία πλούσια σαν τη δική του οικο-γένεια με μπαμπά πολιτικό μηχανικό επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο τα χρόνια της ανοικοδόμησης να έρθει το 1947 στη φτωχική γειτονιά μας μου το εξήγησε το 1955 ο Αλέξανδρος μαζί με τα δυσάρεστα της αναχώρησής τους

Οι μακαρίτες ήταν άκληροι θείοι της μάνας του κι έτσι οι γονείς της κληρονόμησαν το σπίτι και το έδωσαν προικώο στη μοναχοκόρη τους όταν παντρεύτηκε το 1944 Οπότε αντί να νοικιάσουν σπίτι στο κέντρο που θα το σήκωνε η τσέπη του πατέρα του διάλεξαν να μείνουν στη μονοκατοικία εδώ ψηλά που τώρα θα χαλούσαν

ndash Αμάν βρε Αλέξανδρε Και γιατί φεύγετεndash Θα σηκώσει ο μπαμπάς οικοδομή κι όταν την τελειώσει

θα γυρίσουμε και θα μείνουμε στο τελευταίο πάτωμα να βλέπουμε όλη τη Θεσσαλονίκη

ndash Τι στενοχωριέσαι τότε άμα είναι να γυρίστεΌμως δεν γύρισαν Ήταν ο καιρός που εγώ μόλις είχα

πετύχει στη Φιλοσοφική Σχολή Οι πρώτες πολυκατοικίες φύτρωναν στην πόλη αλλά στο ύψωμα των Σαράντα Εκ-κλησιών η μόδα δεν είχε απλωθεί ακόμα Η δική τους ήταν από τις πρώτες

ndash Ήμουν το poulain σου Τέλη θυμάσαιΖητούσε να τον φωνάζω πουλαίν σαν τη μάνα του η

οποία ως κόρη καλής οικογενείας ήταν γαλλομαθής κατά

35

το ρεύμα της εποχής Να πέτυχε άραγε στην κούρσα της ζωής ο τρυφερός παιδικός φίλος μου Καλοζωισμένος έδειχνε και μου το επιβεβαίωσε κι ο ίδιος όταν μετά από μερικές σύντομες βουτιές στο παρελθόν στα όρθια αποφασίσαμε να παρατείνουμε τη συζήτηση στο σπίτι μου έτσι ώστε να του κάνει η Κατερίνα έναν καφέ και να καθίσω διότι η ορθοστασία με τσακίζει

Ακούγοντας η νύφη μου μιαν άγνωστη φωνή να με ρωτάει laquoΤι καφέ θα μου κάνειςraquo ξεπρόβαλε να δει πώς γίνεται με έναν να βγαίνω και με άλλον να μπαίνω και βλέποντας έναν καλοβαλμένο κύριο αυτήν τη φορά ανακουφίστηκε Τους σύστησα εξηγώντας τι σχέση έχω με τον καθένα τους όπως και τον λόγο της παρουσίας της Κατερίνας στο σπίτι μου

ndash Η κολώνα του σπιτιού μου αυτόν τον καιρό Η παρα-δουλεύτρα που είχα πέθανε κι η Κατερίνα με φροντίζει

Απλώνανε και οι δύο το χέριndash Ένας άγγελος δηλαδή είπε ενθουσιωδώς ο Αλέξαν-

δρος Χαίρω πάρα πολύ Κατερίνα πρόσθεσε πιάνοντάς της το χέρι με τα δύο δικά του

ndash Γιατί υπάρχει λόγος του απάντησε τραβώντας το χέρι της απότομα

Ασυνήθιστη η αντίδραση της νύφης μου Αλλά και μπερ-μπάντικο το βλέμμα του φίλου μου Είχε εξελιχθεί σε γυναικά ο Αλέξανδρος Είχε πέσει όμως σε βράχο

ndash Εμένα να με συγχωρείτε είπε η Κατερίνα και κίνησε για την κουζίνα

Από εκεί γύρισε και τον ρώτησεndash Άκουσα ότι θέλετε καφέ Πώς τον πίνετεΟ Αλέξανδρος ξεροκατάπιε για να χωνέψει την κρυάδα

του πληθυντικού

36

ndash Με λίγη ζάχαρη και καϊμάκιndash Τέλη εσύ θες τσάι Α τις άνοιξες τις φρυγανιές Σου

άρεσανndash Όχι άρεσαν στο παιδίndash Δηλαδή από εδώ και πέρα να σου παίρνω αυτήν τη

μάρκαΆφησα αναπάντητη τη σπόντα της Ο Αλέξανδρος χα-

μογελούσεndash Εμένα μrsquo αρέσουν οι φρυγανιές με τσάι Όχι για πρωινό

Μετά από το γεύμαndash Μετά από το γεύμα Τρελή συνήθεια πώς την κόλλησεςndash Από μια σχέση αγάπης η οποία γύρισε σε μίσοςndash Τη συνήθεια όμως τη διατήρησεςndash Εσύ θα έκανες πλαστική επέμβαση σrsquo ένα σημάδι από

τραύμα Εγώ ποτέ Τη διατήρησα ισοβίωςndash Θα μου τα πεις Αρχίζοντας από τότε που χαθήκαμε

Το τελευταίο που θυμάμαι ήταν τα μαθήματα γερμανικής που έκανες

ndash Ο πατέρας μου επέμενε να μπω στη Γερμανική Σχολή η μάνα μου προτιμούσε τους φρέρηδες του Δελασάλ

Περισσότερα για την πορεία του δεν θυμόμουν Εκεί είχα μείνει Τότε που οι συναντήσεις μας αραίωσαν για τα καλά με την ανέγερση της οικοδομής πριν από την οποία τον Οκτώβριο του 1955 ρίξανε το παλιό σπίτι Νοέμβριο μπήκαν οι σκαφτιάδες κι ανοίξανε τον λάκκο με τα φορτηγά να απομακρύνουν τα μπάζα Μετά ακολούθησε το μαρτύριο της περιστρεφόμενης μπετονιέρας στο πεζοδρόμιο με τον ανατριχιαστικό ήχο της να σουβλίζει τrsquo αυτιά των περιοίκων Έπεσαν θεμέλια ρίξανε κι ενάμισι μέτρο ψηλότερα από τη γη την οροφή του υπογείου με τον αρχιμάστορα να φωνάζει

37

σε κάθε εργάτη που φορτωνόταν τον ντενεκέ με το σκυρό-δεμα να τον αδειάσει γρήγορα μην πήξει το μπετόν Κάτι που όλο και γινόταν δυσκολότερο όσο ο σκελετός ψήλωνε

Υπήρξε κι ένα ατύχημα Έπεσε ένας εργάτης απrsquo την τελευταία πλάκα του τέταρτου ορόφου και σκοτώθηκε Οι εργασίες σταμάτησαν και στήθηκαν απrsquo έξω ασφαλίτες σε εικοσιτετράωρη βάση μην πειραχτεί το παραμικρό μέχρι να ψάξουν οι ειδικοί Σκοτείνιασαν τα μάτια του Αλέξανδρου σαν του το είπα Δεν ήταν παράσημο για τον μηχανικό μπαμπά του να σκοτώνεται κάποιος σε γιαπί του Κι ενώ μέχρι να συμβεί αυτό τα λέγαμε τότε κάθε Κυριακή που ερχόταν μαζί του λες και αυτό το ατύχημα υπήρξε κατάρα που του άλλαξε τα σχέδια ο πατέρας του πούλησε τον σκελετό με το οικόπεδο και οι Τεφλιώνηδες χάθηκαν από τη γειτονιά μας

Για να είμαι ειλικρινής η παρέα του δεν μου έλειψε και τόσο Με την επιτυχία μου στη Φιλοσοφική Σχολή πήρα πόντους κοινωνικά και με το γερό διάβασμα βάλθηκα να γίνω πρόσωπο αξιόλογο κοιτώντας ταυτόχρονα να κρύψω το κουσούρι μου το οποίο είχε ξυπνήσει αλλά πού

Η φωνή της Κατερίνας ακούστηκεndash Τέλη έτοιμα είναι Έλα να τα πάρειςΔεν ήθελε να δει τα μούτρα του Καθώς τα έφερνα το

βλέφαρο του Αλέξανδρου πετάριζε από την τσατίλα Πλή-ρωνε το σαλιάρισμά του

ndash Στην υγειά σου Αλέξανδρε πολύ χάρηκα που ξανα-βρεθήκαμε

ndash Εις υγείαν Τέλη κι εγώ το χάρηκα πολύΤραβήξαμε από μία ρουφηξιάndash Να σου πω Αλέξανδρε τα δικά μου Τελείωσα τη Φι-

λοσοφική πήγα φαντάρος και διορίστηκα καθηγητής γυ-

38

μνασίου στο Διδυμότειχο Υπηρέτησα δύο χρόνια εκεί και παραιτήθηκα Δούλεψα έως το 1972 βιβλιοθηκονόμος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Το 1975 έγινα τυπογράφος αφήνοντας τη θέση μου στον εξαίρετο Κώστα Πλαστήρα εάν τον έχεις ακουστά

ndash Πού να τον ξέρω βρε Τέλη Λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα αλλά δεν έπαψα να έρχομαι κάθε καλοκαίρι

ndash Πού ζεις Αλέξανδρεndash Στις Ηνωμένες Πολιτείεςndash Μωρέ μπράβο Θα μου τα πεις Εμένα που λες κάτι

βλακώδη φορολογικά μέτρα το 2005 ότι ντε και καλά κέρδιζα τόσα μου έκλεισαν το τυπογραφείο Από τότε πορεύομαι με τη μικρή σύνταξή μου και με τη βοήθεια του αδερφού μου του Γεράσιμου του άντρα της Κατερίνας ο οποίος όποτε τον χρειαστώ είναι στο πλευρό μου Τα δικά σου τώρα

Το είπα αλλά το μυαλό μου ξέφυγε κι έτρεξε στον Μπέ-καρ Καλέ τι παιδί ήταν αυτό τι ομορφιά τι λεπτό σώμα τι βάδισμα

ndash Εγώ Τέλη διάβασα ότι εκτός από τυπογράφος έγινες και σπουδαίος ποιητής

ndash Δεν λέω καλά τα κατάφερα και σrsquo αυτόndash Σεμνό σε ακούω Λεφτά έβγαλεςndash Από την ποίηση Χρυσάφιndash Σοβαρά μιλάςndash Χρυσάφι δεν είναι η αγάπη του κόσμου Πού πήγε το

μυαλό σου στα δολάρια Αυτά τα άφησα για εσένα να τα κάνεις κομπόδεμα Τα μάζεψες

ndash Αμέ δεν έχω παράπονο

39

ndash Λες και αμέ τώρα Έγινες Αθηναίος χαμουτζής Εκεί το κόλλησες το αμέ

ndash Τέλη πού να σ᾽ τα λέω Όταν αραιώσαμε νοικιάσαμε προσωρινά ένα διαμέρισμα κοντά στο Διοικητήριο αλλά τελικά μετακομίσαμε στην Αθήνα Δέκα εννιά χρόνια μετά έμαθα τον λόγο Θα σrsquo τον πω στην ώρα του Το αποτέλε-σμα ήταν να περάσω στη Γερμανική Σχολή Αθηνών στο Doerpfeld Gymnasium αντί στην εδώ

ndash Κι ως Αθηναίος πλέον μετά το αμέ Ε μην μου πεις ότι και την γκάβλα έμαθες να τη λες καύλα

ndash Καύλα τη λέω Τέλη τι να κάνω Πώς να την πω γκάβλα Μrsquo αθηναϊκές παρέες μεγάλωσα

ndash Παραπάνω σπούδασεςndash Βέβαια Ήμουν ξεφτέρι στα πρακτικά μαθήματα Ο

πατέρας με έσπρωχνε για πολιτικό μηχανικό σαν τον ίδιο και τον παππού Με έσπρωξε να μάθω γερμανικά διότι μετά το πτυχίο ονειρευόταν να πάω στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εκείνοι

ndash Και πέρασες στο Μετσόβιοndash Ούτε στο Μετσόβιο ούτε στο εδώ Πολυτεχνείο Μου

πήρε τα μυαλά μία ωραία και ξέφυγα από το διάβασμα λέγοντας πότε ότι πάω να διαβάσω μrsquo έναν συμμαθητή μου και πότε στο αναγνωστήριο Ξέρεις τι γίνεται όταν ανακα-λύψεις τι έχεις στο βρακί σου

Δεν ήταν ώρα να συζητήσω ότι εκεί μέσα εκείνον τον έτρωγε από τον βορρά κι εμένα από τον νότο

ndash Απέτυχες δηλαδή στις εξετάσειςndash Όχι αλλά μπήκα στο μαθηματικό τμήμα της Φυσι-

κομαθηματικής Δεν ήμουν κακός μαθητής σrsquo το είπα Το φουστάνι με φρενάρισε από το Πολυτεχνείο

40

Γκαβλιάρης από μικρός μάς βγήκε ο Αλέξανδρος και τώρα στα για σιγά Το 1945 ήταν γεννημένος φέτος είχαμε 2011 άρα ήταν εξήντα έξι χρονών και παρέμενε από τους τύπους που ότι σκύβει το πηδάνε

ndash Στην Αθήνα ο μπαμπάς σου σήκωσε οικοδομέςndash Συνεταιρικά με έναν συμφοιτητή τουndash Τι τα έκανε τόσα κλεφτάndash Τώρα αυτό σου ξέφυγε ή εν γνώσει σου το είπεςndash Αστεία το είπα δεν ήθελα να σε προσβάλωndash Αφού δεν ήτανε τόσο τίμιος τι να με προσβάλεις Το

θέμα ήταν άλλο Ότι έξαλλος από την αποτυχία μου με πέρασε από ανάκριση αλλά μόλις του φανέρωσα ότι με ξεμυάλισε μία ωραία έδειξε κατανόηση και μου εξήγησε ότι αν θέλω να χαίρομαι όμορφες ο ασφαλέστερος τρόπος ήταν να πετύχω

ndash Κάτι θα ήξερε ο πατέρας σου δεν μπορείndash Τέλη μην ξύνεις πληγές τώρα Το γεγονός ήταν ότι

εξάρτησε το φοιτητικό χαρτζιλίκι μου από τους βαθμούς Όσο πιο καλοί ήταν τόσο πιο καλά θα ενίσχυε την τσέπη μου ώστε να το γλεντάω

ndash Απέδωσε η μέθοδοςndash Αρίστευσα σε όλους τους τομείς Το τερπνόν μετά του

ωφελίμου Τέληndash Στην Αμερική πώς βρέθηκεςndash Στη μάνα μου το οφείλω έστω και αν σκέφτηκε λά-

θος Έπεισε τον πατέρα μου να με βάλουν να ξαναδώσω εξετάσεις για το Πολυτεχνείο κι αν πετύχω να αφήσω τη Φυσικομαθηματική Εκείνος τότε πήγε και βρήκε τον πε-ρίφημο μαθηματικό της εποχής Πέτρο Τόγκα του οποίου τα βιβλία τα είχαμε για ευαγγέλιο

41

ndash Δεν τον θυμάμαι τα μαθηματικά δεν τα έπαιρναndash Σου έλειπε το μαθηματικό μυαλό όχι η ευφυΐα Όπως ο

κουτσός που δεν κάνει για χορευτής μπορεί να γίνει άριστος σκακιστής έτσι κι εσύ έγινες άριστος ποιητής Ρώτησε που λες ο πατέρας μου τον Τόγκα εάν δεχόταν να μου παραδώσει μαθήματα κι εκείνος τον παρέπεμψε σrsquo έναν μαθητή του από το γυμνάσιο της Καβάλας όπου είχε διδάξει παλαιό-τερα έναν Θασίτη στην καταγωγή τον οποίο θεωρούσε το λαμπρότερο μαθηματικό μυαλό της χώρας και τον πιο κατάλληλο για να με αναλάβει

ndash Ήταν πράγματι έτσιndash Έτσι ήταν Ήρθε που λες στο σπίτι ένας κύριος κοκκι-

νομάλλης γύρω στα σαράντα που έπαιζε στα δάχτυλα την άλγεβρα τη γεωμετρία την τριγωνομετρία τη φυσική και τη χημεία και επί πλέον διέθετε εκπληκτική μεταδοτικότητα με την οποία με μάγεψε Σε τέσσερις μήνες με είχε έτοιμο να ξαναδώσω εισαγωγικές και να πάρω υψηλούς βαθμούς Οι εξετάσεις όμως αργούσαν κι επειδή απολάμβανα τη διδασκαλία του του ζήτησα να μην σταματήσουμε για να με ενισχύσει από τώρα και στα μαθήματα που διδάσκονται στο Πολυτεχνείο laquoΝα το εγκρίνουν οι γονείς σου πρώταraquo μου είπε κι η ιδέα μου πράγματι τους καλάρεσε

ndash Πώς λεγόταν ο καθηγητήςndash Σωτήρης Κρομμύδας Γεννημένος το 1924 από πατέρα

ψαρά που τον κατάπιε η θάλασσα κι ανέλαβε η μάνα του τη βάρκα Αυτή τον σπούδασε με προτροπή του Τόγκα Πέρασε πρώτος στη Φυσικομαθηματική αλλά στον στρατό δεν τον έκαναν αξιωματικό Τον έχρισαν άκουσον-άκουσον τραυματιοφορέα

ndash Ήταν κομουνιστής

42

ndash Ο μακαρίτης ο πατέρας τουndash Ούτε στο πανεπιστήμιο τον προσέλαβαν να διδάξειndash Ούτε σε δημοτικό δεν τον διόρισαν Κατέβηκε απελ-

πισμένος στην Αθήνα ζήτησε βοήθεια από τον Τόγκα και χάρις στις συστάσεις του δίδαξε σε παιδιά πολλών οικο-γενειών και κέρδισε την εκτίμησή τους

ndash Ε δεν θα τους έβαλε κι όλους στο Πολυτεχνείοndash Ούτε εγώ μπήκα να φανταστείς Παρrsquo ότι ήμουν ο

καλύτερος μαθητής που πέρασε από τα χέρια τουhellipndash Τι έγινε Απέτυχες πάλιndash Μην βιάζεσαι Ο Σωτήρης με οδήγησε στα μαθηματικά

όσο ψηλά δεν φαντάζεσαι Μου έλεγε ότι laquoΜαθηματική γη εύφορη σαν τη δική σου δεν έχω ξαναβρεί Όποιον σπόρο κι αν ρίξω φυτρώνειraquo

ndash Τρομερός έπαινοςndash Για πότε με πέρασε από τα μαθηματικά της σειράς

στη μη ευκλείδειο γεωμετρία στον Γκάους στον Λομπα-τσέφσκι στον Ρίμαν ούτε εγώ το κατάλαβα Μου έμαθε θεωρία των αριθμών

ndash Θα πάει μακριά η βαλίτσα με τα μαθηματικά παρα-κλάδια Με ζάλισες

ndash Η ουσία είναι ότι ο Σωτήρης μίλησε για τις ικανότη-τές μου στον Τόγκα τονίζοντάς του ότι οι γονείς μου με προορίζουν για το Πολυτεχνείο και θα εγκαταλείψω τη Φυσικομαθηματική αν πετύχω laquoΜην αφήσουμε να πάρει λάθος δρόμο ένα τέτοιο φαινόμενοraquo του τόνισε Ο Τόγκας πήρε τότε έναν υφηγητή της Σχολής μου τον Γεράσιμο Λεγάτο και μαθαίνοντας ότι στις εξετάσεις της Σχολής αρίστευα τον προέτρεψε να μου βάλει δύσκολες ασκήσεις επομένων ετών Ο Λεγάτος με κάλεσε στο γραφείο του

43

και παρrsquo ότι πρωτοετής του έλυσα ακόμη και θέματα του έτους αποφοίτησης Τηλεφώνησε τότε μπροστά μου στον Τόγκα και του είπε ότι είχανε να κάνουν με μαθηματική διάνοια και ότι συμφωνεί απολύτως πως θα ήταν κρίμα να χαραμιστώ στο Πολυτεχνείο Μόνον που θα έπρεπε να το εξηγήσουν στους γονείς μου πρώτα

ndash Τι μου λες Αλέξανδρε Μπράβοndash Όταν άκουσε τον υφηγητή του ο καθηγητής ο Δη-

μήτριος Κάππος να του μιλάει για την περίπτωσή μου θέλησε να βεβαιωθεί κι ο ίδιος Τον κατέπληξα κι αυτόν και τότε καλέσανε τους γονείς μου στην Ιπποκράτους στον εκδοτικό οίκο του Τόγκα Ο Κάππος φλεγόταν από περιέργεια να μάθει ποιος μαθηματικός με έβαλε σε τέτοιον τελικό δρόμο κι όταν άκουσε από το στόμα του Τόγκα το όνομα του Κρομμύδα απόρησε πώς δεν τον είχε ακουστά κι ο Τόγκας τού εξήγησε ότι ήταν πολιτικοί οι λόγοι

ndash Τι κρίμα για τον δάσκαλό σουndash Αδικία τι να λέμε τώρα Οι έπαινοι των καθηγητών

έπεισαν τους γονείς μου οι οποίοι συμφώνησαν να τελειώ-σω τη Σχολή και να συνεχίσω αργότερα σε ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο του εξωτερικού Έπαιξε ρόλο και το δέ-λεαρ του υψηλού μισθού που θα μου εξασφάλιζε μετά από τις εκεί σπουδές μου η πρόσληψή μου από κάποια μεγά-λη εταιρεία Χρωστάω πολλά στον Κάππο στον Λεγάτο και στον Τόγκα που τους έπεισαν διότι ο δικός τους ο λόγος με οδήγησε στις μεγάλες λεωφόρους της επιστή- μης μου

ndash Όπως και στον Κρομμύδα που κατάλαβε εγκαίρως το ταλέντο σου και το ανέδειξε

ndash Ναι δεν λέω αλλά στα μάτια των γονιών μου το κύρος

44

των καθηγητών του πανεπιστημίου μέτρησε περισσότερο από το δικό του

ndash Α με αυτήν την έννοια δεν τον περιέλαβες Και Σου βγήκε σε καλό

ndash Δεν γινόταν καλύτερα Όταν οι δικοί μου άφησαν στην άκρη τον τσακωμό για το πού θα συνέχιζα τις σπουδές μια και ο πατέρας μου πρότεινε τη Γερμανία κι η μάνα μου αντιπρότεινε τη Γαλλία η συμβιβαστική λύση βρέθηκε στο να επιλέξουν από κοινού τις Ηνωμένες Πολιτείες Κάπως έτσι μrsquo έστειλαν να μάθω αγγλικά ώσπου να τελειώσω τη Φυσικομαθηματική Μετά έκανα μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική εργασία στο Μπέρκλεϋ και με πήρανε καθηγητή στο ΜΙΤ το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης που θεωρείται από τα καλύτερα πανεπιστήμια μαθηματικών στον κόσμο μαζί με το Πρίνστον το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ

ndash Μεγαλεία Αλέξανδρε ΕύγεΜου εξιστόρησε και πώς πρόκοψε Μόλις έλυσε στις

αρχές της δεκαετίας του rsquo70 δύο μαθηματικούς γρίφους άλυτους επί χρόνια τον προσέλαβε μία μεγάλη μηχανο-λογική εταιρεία όπου τη μία προαγωγή την ακολουθούσε μια άλλη με συνεχή αύξηση μισθού και αργότερα μπόνους επί των πωλήσεων και τέλος μετοχές της εταιρείας που αβγατίσανε κι έφτασε σήμερα να κατέχει πέραν αυτών πολλά άλλα γενικώς ότι αγοραζόταν

Η πορεία του ήταν όντως εντυπωσιακή Μόνον ένα θέμα δεν έθιγε

ndash Οικογένεια παιδιά δεν έκανεςndash Ο πατέρας μου Τέλη όταν τον ρώτησα γιατί μάλωνε

τόσο συχνά με τη μάνα μου μου είπε laquoΠαιδί μου μοναχός σου χόρευε κι όσο θέλεις πήδαraquo

45

ndash Κι εσύ ασφαλώς στον χορό είχες τον νου σου όχι στο πήδημα

Ξεκαρδίστηκεndash Είσαι και χωρατατζής μπράβοndash Το ότι δεν έκανες οικογένεια όμως δεν μrsquo αρέσειndash Τέλη με καβγατζήδες γονείς πώς να στεριώσει μέσα

μου η πίστη στην οικογένεια Αλλά κι εσύ που με μαλώνεις γιατί δεν έκανες οικογένεια

Άμα με έβλεπε στα είκοσι θα καταλάβαινε γιατί Για να ρωτάει τώρα φαίνεται ότι το κουσούρι μου το έκρυψαν τα γηρατειά Καλύτερα να το προσπερνούσα

ndash Έχεις δίκιο Με αποστόμωσεςndash Ο γάμος έχει απαιτήσεις Τέλη Με σκέπτεσαι με γυ-

ναίκα και δύο-τρία παιδιά Πόσα θα περίσσευαν για εμένα Ενώ έτσι Κάθε χρόνο με άλλην ερχόμουν στην Ελλάδα στα ελληνικά νησιά Στα καλύτερα ξενοδοχεία Καμία δεν πείραξα Καλά περάσαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του μετά Ούτε ποτέ υποσχέθηκα γάμο Το ξεκαθάριζα από την αρχή Εάν εκείνη ήθελε να ελπίζει ήταν δικό της θέμα Άσε το πόσο κοστίζει το διαζύγιο κι η διατροφή στις ΗΠΑ Εάν σου πω θα σου φύγει το καφάσι

ndash Θυμάσαι και το καφάσι Μια χαρά τα μιλάς τα ελλη-νικά ακόμα

ndash Σrsquo το εξήγησα Κάθε χρόνο ερχόμουν Δεν έχασα την επαφή Έχουμε και τα δορυφορικά κανάλια από χρόνια και βλέπουμε ελληνική τηλεόραση

ndash Τη Θεσσαλονίκη πώς τη θυμήθηκες εφέτοςndash Το τερπνόν μετά του ωφελίμου Ένα από τα ελάχιστα

που χρωστάω στον πατέρα μου ndash αυτός μου το έμαθεndash Από πού θα αντλήσεις πάλι όφελος Αλέξανδρε Από

46

καμία τσαπερδόνα εξ Αμερικής Ή μήπως αυτήν τη φορά ήρθες ελεύθερο πουλί και γιrsquo αυτό ψάχνεις να βρεις σε ξένες φωλιές ταίρι αν κρίνω από

Προς την κουζίνα κοίταζα για να καταλάβειndash Σσσστ έκανε ο Αλέξανδρος Όχι Ένας από τους λό-

γους που ήρθα είναι το τελευταίο βιβλίο μου Μεταφράζε-ται και θα εκδοθεί οπότε θα πρέπει να παραβρεθώ στην παρουσίαση

ndash Θα παρουσιάσεις μαθηματικό βιβλίο Τι μου λεςndash Αστυνομικό είναι στις ΗΠΑ και στην Αγγλία κάνει

θραύση Σε τρεις μήνες πουλήθηκαν 8800000 αντίτυπα Μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες θα κυκλοφορήσει σύ-ντομα σε όλον τον κόσμο

Πώς δεν μου ήρθε ταμπλάς Εγώ με τόση αναγνώριση που είχα τύχει πουλούσα 10000 αντίτυπα σrsquo όλη την Ελλάδα κι ο Αλέξανδρος μιλούσε για εκατομμύρια Ρε μπας κι ήταν τερατολόγος κι έψαχνε μυγοχάφτη

ndash Ήρθα να ρυθμίσω και κάτι εκκρεμότητεςndash Για κληρονομικά μιλάς Ποιος πέθανε Η μάνα σουndash Ασrsquo τα Τέλη Θα σrsquo τα πω άλλη ώραndash Όπως θες Ποιοι θα παρουσιάσουν εδώ το βιβλίοndash Έχω μία λίστα που μου έδωσε ο Κύπριος εκδότης

μουndash Ο Βάσος Φτωχόπουλλος των εκδόσεων Αιγαίονndash Τον ξέρειςndash Πολύ καλά Θα μου εκδώσει κι εμένα την τελευταία

ποιητική συλλογή μου το φθινόπωρο Την κρατάω χρόνια στο συρτάρι

ndash Θα έχουμε τον ίδιο εκδότη λοιπόν Είναι αξιόπιστος έτσι άκουσα

47

ndash Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης Τι περιέχει ο κα-τάλογος

ndash Θεσσαλονικείς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών Θέλω να τους γνωρίσω και να καταλήξω σε ποιους θα προτείνω να μιλήσουν Μισό λεπτό να σου διαβάσω τη λίστα και για όποιον γνωρίζεις θα μου λες τι ξέρεις Μάρκος Κοσσυβάκης

ndash Καθηγητής Νομικής πενηντάρης Καλά καταρτισμέ-νος Τον συνιστώ

ndash Τάσος Κοντέλης πολιτικός μηχανικόςndash Πολύ καλός φίλος Πολιτικός μηχανικός εξηντάρης

Τον συμπαθώndash Φαίη Κύκκου Πολιτειολόγοςndash Καταπληκτική συγγραφέας Να δεις πώς λένε το βι-

βλίο τηςndash Ποιος έκλεψε το σάμαλι από την Αχειροποίητο γράφει εδώndash Έκανε πάταγο όταν κυκλοφόρησε Μία σαρανταπε-

ντάρα είναιndash Ωραίαndash Εκπάγλου ασχήμιαςndash Τη διαγράφω τότε Απόστολος Λυκεσάς Δημοσιο-

γράφοςndash Διάβασα εγκωμιαστικές κριτικές για ένα αστυνομικό

του το Μπλάνκο Κατάλληλος κι αυτόςndash Άννα Στεφούληndash Η γυναίκα του Καθηγήτρια Έγραψε ένα πολύ καλό

βιβλίο το Πελαργοί πετούσανε Αστυνομικά δεν ξέρω να έχει γράψει αλλά για να είναι στον κατάλογο

ndash Είσαι θησαυρός Θα τους κάνεις μία κρούσηndash Θέλει ρώτημα Τα τηλέφωνά τους τα έχειςndash Στη λίστα Σrsquo την αφήνω την έχω σκαναρισμένη

48

Χτύπησε το κινητό του Συζήτησε κάτι για έπιπλα και κοστολόγια και σηκώθηκε

ndash Φεύγω Οι δουλειές περιμένουν Γράψε μου το τηλέφωνό σου και σύντομα θα ξανανταμώσουμε

Του το έδωσα σε μία σελίδα του τετραδίου μου Με πε-ρίμενε με μια κάρτα στο χέρι

ndash Τέλη είναι στα αγγλικά αλλά έχω γραμμένο με στυλό το ελληνικό mobile μου Το κινητό που λέτε εδώ

ndash Δεν τη θέλω την κάρτα θα το γράψω στον κατάλογό μουΌπως και του Μπέκαρ Έτσι και έχανα το χαρτί όπου

μου το σημείωσε θα έχανα το φως μουΜου το υπαγόρευσε και εξέφρασε μία απορίαndash Κινητό δεν έχεις Τέληndash Δεν τρελάθηκαndash Θα συζητήσουμε άλλη ώρα πόσο χρήσιμο είναιndash Δεν έχω να συζητήσω τίποταndash Μην μου πεις ότι δεν έχεις και τηλεόρασηndash Δεν έχω Άντε Να πας τώρα Και να ξανάρθεις με άδεια

χέρια Μην μου κουβαλήσεις αυτά που δεν έχω Έλα όπως είσαι Έχουμε πολλά να πούμε Κι από τους συγγραφείς θα σου έχω σύντομα νέα

Κίνησε να βγει όπως μπήκε Κανονικός μουρντάρης Αντί να χαιρετήσει από μακριά την Κατερίνα έχωσε το κεφάλι στην πόρτα της κουζίνας Τον πήρα από κοντά

ndash Σας αφήνω γοητευμένος Χάρηκα απροσμέτρητα για τη γνωριμία σας

Εισέπραξε ένα ξερό laquoΧαίρετεraquo και πολύ του ήταν Χωρίς να τον κοιτάξει Γύρισε να φύγει αλλά μπρος στη βιβλιοθήκη του χωλ στάθηκε και περιεργάστηκε τους τίτλους

ndash Υπάρχουν ποιήματά σου εδώ να μου χαρίσεις Θέλω να

49

τα διαβάσω να χαρώ τα κατορθώματά σου Τόσα διάβασα γιrsquo αυτά

ndash Αλέξανδρε να με συγχωρείς Έπρεπε να σrsquo τα δώσω χωρίς να τα ζητήσεις Πάω να τα φέρω από το πίσω δωμάτιο

Γύρισα σε λίγο κρατώντας τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων μου Υπνωτήριον Έλξεως Με περίμενε με τα μάτια καρφωμένα σrsquo ένα σημείο της βιβλιοθήκης

ndash Δες τι σου έφεραΤο έπιασε λες και κρατούσε στα χέρια έναν νεοσσόndash Τέλη με συγκινείςndash Άσε τις συγκινήσεις και δωσrsquo το μου να σου γράψω

αφιέρωση Δεν θα το πάρεις χωρίς την υπογραφή μουΤου το τράβηξα απrsquo τα χέριαndash Τέλη πριν υπογράψεις θα μου βγάλεις από τη βιβλιο-

θήκη Τα άνθη του κακού να τα δωΣε αντίθεση προς τη χοντροκομμένη στάση του προς

την Κατερίνα με λεπτότητα που με κατέπληξε απέφυ-γε νrsquo αγγίξει το βιβλίο διώχνοντας σαν καλό αεράκι από μέσα μου την ανάγωγη συμπεριφορά του που προηγήθηκε Τσίμπησα προσεκτικά το βιβλίο και το τράβηξα Τα άνθη του κακού του Σαρλ Μπωντλαίρ τα είχα στη σπάνια πρώτη έκδοση του 1932 των εκδόσεων laquoΑτέρμων Αναζήτησιςraquo σε μετάφραση Δημητρίου Στασινοπούλου ο οποίος κατά τη συνήθεια της εποχής που αποκαλούσαν τον Μπάιρον Βύρωνα τον Ζαν Βαλζάν Γιάννη Αγιάννη και τον Ζαβέρ Ιαβέρη τον Σαρλ τον αποκαλούσε Κάρολο Να rsquoτανε μόνον αυτό Η αναγραφή του τίτλου στο εξώφυλλο μου θύμισε την παλιά δεύτερη γραφή του γράμματος κάππα τη λεγόμενη καλλιγραφική όταν το γράφαμε συνθέτοντας ένα ύψιλον ενωμένο με ένα ιώτα από δεξιά του Κάπως έτσι

50

Έβγαλα το βιβλίο φύσηξα γερά τη σκόνη από την κορφή του το ξεφύλλισα προσεχτικά λες και θα ξεπηδούσε έτσι από τις σελίδες του κάτι από τη συγκίνηση που ένιωσα όταν πρωτοδιάβασα αυτό το υφάδι της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή και ρώτησα τον Αλέξανδρο

ndash Τα έχεις διαβάσει τα ποιήματά τουndash Ντρέπομαι που το λέω αλλά όχιndash Για να μην ντρέπεσαι λοιπόν όταν τα διαβάσεις και

μαγευτείς και δεν θα θες να μου το γυρίσεις πίσω σrsquo το χα - ρίζω Είναι δικό σου

Έπεσε στην αγκαλιά μου με την ίδια θέρμη με την οποία με αγκάλιασε μόλις με αναγνώρισε Γλυκάθηκα πάλι Βρε οι παιδικές φιλίες πώς ζωντανεύουν

ndash Τέλη είσαι υπέροχος με σκλάβωσεςndash Άντε να πας στη δουλειά σου τώρα Ώρα καλήΚαι τον ξεπροβόδισα Γυρίζοντας τράβηξα προς την

κουζίναndash Κατερίναndash Μην ξαναφέρεις τέτοιο σούργελο στο σπίτι όταν είμαι

εγώ εδώ Πες μου ότι πρόσεξες τι σου ζήτησα και ότι θα το τηρήσεις

ndash Το πρόσεξα Θα το τηρήσω Σε πόσην ώρα θα έχεις έτοι μο το φαγητό

ndash Με τη σαλάτα που θα σου κόψω τελευταία στιγμή πες μισή ώρα

Page 25: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 26: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 27: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 28: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 29: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 30: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 31: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 32: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 33: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 34: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 35: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 36: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 37: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 38: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 39: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 40: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 41: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 42: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 43: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 44: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 45: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι
Page 46: ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΦΡΥΓΑΝΙΑ · 2018. 10. 29. · Ελλάδα την περίοδο 2011-2012, έφερα στον δρόμο των ... ταλαιπώρησε κι