Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

70
Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr/ Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 5η - Μάθημα 2 ο : Γραμματική Φύλλα εργασιών Οδηγίες
  • Upload

    -
  • Category

    Education

  • view

    1.407
  • download

    12

Transcript of Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Page 1: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

http://xristx.blogspot.gr/

Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 5η - Μάθημα 2ο:

Γραμματική

Φύλλα εργασιών

Οδηγίες

Page 2: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Στον δρόμο με τον Σωτήρη ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Ανάλογα με το πώς παρουσιάζεται η ενέργεια ή η κατάσταση που περιγράφει το ρήμα ( ως κάτι το πραγματικό /βέβαιο , ως κάτι το επιθυμητό ή αβέβαιο ή ως μία προσταγή /συμβουλή/οδηγία ) οι τύποι του ρήματος χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες , που ονομάζονται εγκλίσεις : την οριστική , την υποτακτική και την προστακτική .

-Η οριστική φανερώνει το πραγματικό , το βέβαιο . π.χ. Ο ήλιος λάμπει . Χτες έβρεξε . Το απόγευμα θα παίξω . Στην οριστική τα ρήματα κλίνονται και στους οχτώ χρόνους -Η υποτακτική φανερώνει αυτό που θέλουμε ή που περιμένουμε να γίνει . π.χ. Ας παίξουμε μπάλα . Να κάνεις τις ασκήσεις . Όταν έρθουν οι διακοπές , θα πάμε στην εξοχή . Η υποτακτική σχηματίζεται βάζοντας μπροστά από το ρήμα ένα από τα μόρια ας , να , ή έναν από τους συνδέσμους για να , όταν , αν , πριν , άμα ή το απαγορευτικό μη(ν) . Η υποτακτική σχηματίζεται μόνο στον ενεστώτα ,τον παρακείμενο και στον αόριστο . -Η προστακτική φανερώνει προσταγή ή ευχή . Π.χ. Φύγε . Άκουσε με . Βοήθησέ με . Θεέ μου . Η προστακτική έχει μόνο δύο πρόσωπα το εσύ και το εσείς και σχηματίζεται μόνο στον ενεστώτα και στον αόριστο .

ΑΣΚΗΣΗ Να κλίνεις τα ρήματα γράφω και τρέχω στην υποτακτική και την προστακτική .

Σχολική συντροφιά Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 1

Page 3: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

© Γρηγόρης Ζερβός 1

ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

Θα φύγω το Σάββατο το πρωί.

Πρέπει να φύγεις τώρα.

Φύγε γρήγορα από το σπίτι.

Οι κύριες εγκλίσεις των ρηµάτων είναι

η οριστική , η υποτακτική και η προστακτική .

Ο Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Η

Η οριστ ική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι το βέβαιο και

πραγµατικό, είτε είναι κατάφαση είτε είναι άρνηση είτε είναι ερώτηση.

Π.χ.: Θα βρέξει αύριο. (κατάφαση)

∆ε θα βρέξει αύριο. (άρνηση)

Θα βρέξει αύριο; (ερώτηση)

Η οριστική παίρνει άρνηση δε(ν).

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

Η υποτακτική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι που θέ-

λουµε να γίνει ή περιµένουµε να γίνει.

Π.χ.: Θέλω να έρθεις.

Ας ξεκουραστούµε λίγο.

Όταν ένα ρήµα βρίσκεται στην υποτακτική, συνοδεύεται ή από έναν από τους

συνδέσµους για να, όταν, πριν, αν, άµα, ή από τα µόρια να, ας.

Η υποτακτική παίρνει άρνηση µη(ν).

Το ρήµα το χρησιµοποιούµε

µε διάφορες µορφές µέσα

στις προτάσεις.

Οι µορφές που παίρνει το ρήµα, για να φα-νερώσει τον τρόπο µε τον οποίο θέλουµε να παρουσιάσουµε αυτό που σηµαίνει (το ρήµα) λέγονται εγκλ ίσε ις .

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 2

Page 4: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

© Γρηγόρης Ζερβός 2

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

Η προστακτ ική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι προσταγή, ε-

πιθυµία, ευχή.

Π.χ.: Έλα αµέσως. (προσταγή)

Φέρε µου ένα ποτήρι νερό, σε παρακαλώ. (επιθυµία)

Βοήθησέ µε, Παναγιά µου! (ευχή)

Ως εγκλίσεις λογαριάζονται επίσης το απαρέµφατο και η µετοχή .

Το απαρέµφατο δεν κλίνεται, δε συνηθίζεται µόνο του και χρησιµεύει για να

σχηµατίζονται οι συντελεσµένοι χρόνοι του ρήµατος.

Π.χ.: δένω απαρέµφατο: δέσει / δένοµαι απαρέµφατο: δεθεί

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

Παρακείµενος έχω δέσει έχω δεθεί

Υπερσυντέλικος είχα δέσει είχα δεθεί

Συντελεσµένος Μέλλ. θα έχω δέσει θα έχω δεθεί

Η µετοχή είναι ένας ρηµατικός τύπος άλλοτε άκλιτος (τραγουδώντας) και άλλο-

τε κλιτός µε τρία γένη (δεµένος, δεµένη, δεµένο).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 3

Page 5: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

© Γρηγόρης Ζερβός 3

Υποτακτ ική έγκλιση έχουν τρεις χρόνοι: ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρα-

κείµενος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής.

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας να στολίζω να στολίζοµαι

Αόριστος να στολίσω να στολιστώ

Παρακείµενος να έχω στολίσει να έχω στολιστεί

Προστακτική έγκλιση έχουν δύο χρόνοι: ο ενεστώτας και ο αόριστος της ε-

νεργητικής και της παθητικής φωνής. Επίσης η προστακτική έχει µόνο δύο πρόσωπα:

το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό.

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας στόλιζε στολίζου

στολίζετε στολίζετε

Αόριστος στόλισε στολίσου

στολίστε στολιστείτε

Απαρέµφατο έχει µόνο ο αόριστος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής.

Π.χ.: στολίσει - στολιστεί

Μετοχή έχει στην ενεργητική φωνή ο ενεστώτας (στολίζοντας), και στην παθη-

τική φωνή ο παρακείµενος (στολισµένος, στολισµένη, στολισµένο).

Υπάρχει και η παθητική µετοχή του ενεστώτα η οποία όµως είναι σπάνια (εργα-

ζόµενος, εργαζόµενη, εργαζόµενο).

…και κάτι ακόµα

για τις εγκλίσεις.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 4

Page 6: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Οι εγκλίσεις των ρημάτων

Παραδείγματα:

Τα παιδιά παίζουν στην αυλή. Οριστική Ενεστώτα. Φανερώνει το πραγματικό.

Τα παιδιά έπαιξαν στην αυλή. Οριστική Αορίστου.

Στα παιδιά αρέσει να παίζουν στην αυλή. Υποτακτική Ενεστώτα. Φανερώνει αυτό που θέλουμε

ή περιμένουμε να γίνει σε διάρκεια ή επανάληψη.

Τα παιδιά πήγαν να παίξουν στην αυλή. Υποτακτική Αορίστου. Παρουσιάζεται το αποτέλεσμα

μιας πράξης, η πράξη συνοπτικά.

Δεν θυμάμαι να έχω παίξει αυτό το Υποτακτική Παρακειμένου.

παιχνίδι ξανά.

Μαρία, πρόσεχε όταν περνάς το δρόμο. Προστακτική Ενεστώτα. Διαταγή σε διάρκεια.

Μαρία, πρόσεξε, έρχεται αυτοκίνητο. Προστακτική Αορίστου. Διαταγή στιγμιαία.

Μέχρι το απόγευμα να έχεις τελειώσει Προστακτική Παρακειμένου.

τα μαθήματά σου.

Το να καπνίζεις είναι βλαβερή συνήθεια. Απαρέμφατο. Φανερώνει την ενέργεια του ρήματος.

Μπήκαν στην αίθουσα τρέχοντας. Μετοχή.

Θα ερχόμουν, αν μπορούσα. Δυνητική. (θα + Παρατατικός) Φανερώνει κάτι που θα

μπορούσε να είχε συμβεί, αλλά δεν έχει συμβεί.

Τι καλά που θα ήταν αν ερχόμουν! Ευχετική. (αν + Παρατατικός) Φανερώνει προϋπόθεση

για κάτι που δεν συνέβη.

Α Σ Κ Η Σ Η 1 Στις παρακάτω προτάσεις να αναγνωρίσετε την Έγκλιση και τον Χρόνο στον οποίο βρίσκονται τα ρήματα που είναι γραμμένα με έντονα γράμματα. Πρέπει να ετοιμάσω αμέσως τα πράγματά μου. …………………………..

Λύστε την παρακάτω άσκηση. …………………………..

Έμαθα ότι άργησες στη συνάντηση. ………………… …………………………..

Μέχρι να γυρίσουμε πρέπει να έχεις κοιμηθεί. …………………………..

…………………………..

Είναι ωφέλιμο να κάνεις γυμναστική το πρωί. …………………………..

Περίμενε την απόφαση ανυπομονώντας. …………………………..

…………………………..

Δεν σταματά να μιλά για τα παιδιά της. ………………………….

………………………….

11ο Δημοτικό Σχολείο Βύρωνα Τάξη E΄2

Δασκάλα: Σύλα Τσέκου

Ονοματεπώνυμο

……………………………………….

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 5

Page 7: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Α Σ Κ Η Σ Η 2 Να συμπληρώσετε τα κενά με τον σωστό τύπο του ρήματος που βρίσκεται στην παρένθεση.

1. Μου αρέσει ………………………………… έργα επιστημονικής φαντασίας.(βλέπω)

2. Μπορείς ………………………….το όνομά σου; (γράφω)

3. Δεν είναι δυνατόν ……………………………………….κάθε μέρα! (βρέχει)

4. Γιώργο, ………………………..το φως κάθε φορά που βγαίνεις από το δωμάτιο. (σβήνω)

5. Ας μου το …………………………………μόλις το διαβάσεις. (επιστρέφω)

6. Ακόμη ……………………………..το τηλεφώνημα; (τελειώνω)

7. Παρακαλώ, …………………………μου το πρωινό αύριο στις 8.00. (φέρνω)

8. Ενώ …………………………, κάποιος της ………………………….την πόρτα. (τηλεφωνώ,

χτυπώ)

9. Μόλις ο κλέφτης ………………………….την πόρτα, ο ένοικος …………… το φως του

δωματίου. (ανοίγω, ανάβω)

10. Σχεδόν δεν την γνώρισα γιατί ………………………………τα μαλλιά της. (κόβω)

11. Η βρύση ……………………όλη τη νύχτα και δεν …………………..μάτι. (τρέχω, κλείνω)

12. Κάθε χρόνο τα μαθήματα ………………………….τον Σεπτέμβριο, μόνο πέρσι

……………………………….μια εβδομάδα αργότερα. (αρχίζω, αρχίζω)

Λίγο γέλιο…

Μέρος του λόγου

Στο μάθημα της γραμματικής, ο δάσκαλος ρωτά το μαθητή: - Τι μέρος του λόγου είναι το «ημετέρας» Νικολάκη; - Ρήμα κύριε; - Μπα τι λες; Για κλίνε το! - Είμαι τέρας, είσαι τέρας, είναι τέρας.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 6

Page 8: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Οι εγκλίσεις του ρήματος

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 7

Page 9: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Οριστική έγκλιση • Χρησιμοποιούμε την οριστική, όταν θέλουμε να

περιγράψουμε ένα πραγματικό και βέβαιο γεγονός στο

παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Την οριστική τη

συναντάμε σε όλους τους χρόνους.

• Για να σχηματίσουμε την άρνηση, χρησιμοποιούμε το

δε(ν).

π.χ. Θα πάω στον κινηματογράφο.

• Δε θα πάω στον κινηματογράφο.

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 8

Page 10: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Υποτακτική έγκλιση • Χρησιμοποιούμε την υποτακτική, όταν θέλουμε να

εκφράσουμε ευχή, επιθυμία, εναντίωση, παραχώρηση, προσταγή (με ευγενικό τρόπο).

• Υποτακτική έγκλιση έχουν μόνο τρεις χρόνοι : ο ενεστώτας , ο αόριστος και ο παρακείμενος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής .

• Όταν ένα ρήμα βρίσκεται στην υποτακτική , συνοδεύεται με ένα από τα μόρια ας , να ή με έναν από τους συνδέσμους για να , όταν , πριν , αν , άμα ή το απαγορευτικό μη(ν) .

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 9

Page 11: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Υποτακτική έγκλιση Ενεργητική

φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας να λύνω να λύνομαι

Αόριστος να λύσω να λυθώ

Παρακείμενος να έχω λύσει να έχω λυθεί

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 10

Page 12: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Υποτακτική έγκλιση • Για να σχηματίσουμε την άρνηση, χρησιμοποιούμε το

μη(ν).

π.χ. Να λύσετε τις ασκήσεις.

Να μη λύσετε τις ασκήσεις σας.

Μη λύσετε τις ασκήσεις σας.

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 11

Page 13: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Προστακτική έγκλιση • Χρησιμοποιούμε την προστακτική, για να εκφράσουμε

προσταγή ή διαταγή.

• Προστακτική έγκλιση έχουν μόνο δυο χρόνοι : ο

ενεστώτας και ο αόριστος της ενεργητικής και της

παθητικής φωνής .

• Η προστακτική έχει μόνο δύο πρόσωπα , το β΄ ενικό

και το β΄ πληθυντικό .

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 12

Page 14: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Προστακτική έγκλιση Ενεργητική

φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας λύνε

λύνετε

λύνου

λύνεστε

Αόριστος λύσε

λύστε

λύσου

λυθείτε

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 13

Page 15: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Προστακτική έγκλιση • Η προστακτική δεν παίρνει ποτέ άρνηση, άρα, όταν

θέλουμε να εκφράσουμε απαγόρευση ή αποτροπή ,

χρησιμοποιούμε υποτακτική με το μη(ν).

• Όταν βλέπουμε λοιπόν τύπους όπως μη λύσετε , μην

προχωράς κλπ. , θα καταλαβαίνουμε ότι είναι σε

υποτακτική και όχι σε προστακτική .

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 14

Page 16: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Ορθογραφία Προστακτικής

ποτίζω ποτίστε

αθροίζω αθροίστε

δακρύζω δακρύστε

δανείζω δανείστε

τηλεφωνώ τηλεφωνήστε

ντύνομαι ντυθείτε

δένομαι δεθείτε

λύνομαι λυθείτε

στέκομαι σταθείτε

κρατιέμαι κρατηθείτε

Κατερίνα ΛάζαρηΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 15

Page 17: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

4

ΣΣττοο δδρρόόµµοο γγιιαα ττοο ΣΣωωττήήρρηη

Οι εγκλίσεις τ ου Ε

νεστώτα

Οριστική – Υποτα κτική - Π

ροστακτική

Οι διάφορες µορφές που παίρνουν τα ρήµατα για να µας δείξουν τι ακριβώς

θέλει να πει το υποκείµενό τους λέγονται εγκλίσεις. Οι εγκλίσεις των ρηµάτων

είναι οι εξής: η οριστική, η υποτακτική και η προστακτική.

• Όταν θέλουµε να δείξουµε ότι κάτι είναι βέβαιο ή πραγµατικό, τότε

χρησιµοποιούµε την οριστική.

π.χ. Ο Μιχάλης κοιτάζει το τρένο. (οριστική) • Όταν θέλουµε να δείξουµε κάτι που θέλουµε ή περιµένουµε να γίνει,

το χρησιµοποιούµε υποτακτική.

π.χ. Να κοιτάζεις τη δουλειά σου. (υποτακτική) • Όταν θέλουµε να παρακαλέσουµε, να προτρέψουµε ή να διατάξουµε

κάποιον να κάνει κάτι, τότε χρησιµοποιούµε προστακτική.

π.χ. Κοίταζε λίγο αυτό που σου δείχνω. (προστακτική)

Η υποτακτική σχηµατίζεται βάζοντας µπροστά από το ρήµα

ένα από τα µόρια ας, να ή έναν από τους συνδέσµους αν, εάν,

για να, όταν, άµα, µήπως, πριν κ.ά ή το απαγορευτικό µη(ν).

Η προστακτική έχει µόFο β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο.

Η προστακτική έχει µόνο 3 χρόνους: ενεστώτα, αόριστο

και παρακείµενο.

Ενεστώτας Οριστική Υποτακτική Προστακτική

εγώ κοιτάζω να κοιτάζω -

εσύ κοιτάζεις να κοιτάζεις κοίταζε

αυτός, αυτή, αυτό κοιτάζει να κοιτάζει -

εµείς κοιτάζουµε να κοιτάζουµε -

εσείς κοιτάζετε να κοιτάζετε κοιτάζετε

αυτοί, αυτές, αυτά κοιτάζουν να κοιτάζουν -

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 16

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Το σχολικό παρεάκι tosxolikopareaki.blogspot.g
Page 18: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

5

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

Προσέχουµε την ορθογραφία των καταλήξεων των ρηµάτων

στην προστακτική.

- είτε π.χ. βρίσκω βρείτε

χάνοµαι χαθείτε

-ήστε π.χ. σταµατώ σταµατήστε

απαντώ απαντήστε

-ίστε π.χ. ορίζω ορίστε

σκαλίζω σκαλίστε

Ασκήσεις

1. Να αναγνωρίσεις την έγκλιση των παρακάτω ρηµάτων.

α) ψάχνει …………………………………………………………………

β) να βγαίνετε …………………………………………………………………

γ) µην αφήνετε …………………………………………………………………

δ) µάζευε …………………………………………………………………

ε) καλύπτουµε …………………………………………………………………

στ) να πιστεύεις …………………………………………………………………

2. Να υπογραµµίσεις τα ρήµατα που είναι σε υποτακτική έγκλιση.

α) Του αρέσει να ταξιδεύει στα νησιά της Ελλάδας

β) Άρχισε να βρέχει και να κάνει κρύο.

γ) Ο οδηγός της νταλίκας θύµωσε τόσο πολύ, που άρχισε να βρίζει.

3. Να συµπληρώσεις τις καταλήξεις των ρηµάτων µε ει, η, ή ι και να

τονίσεις όπου πρέπει.

α) Εάν χάσετε το δρόµο ρωτ…….στε τον περιπτερά και ζητ…….στε του να

σας βοηθήσει.

β) Οδηγ…….τε πάντα µε προσοχή.

γ) Καθαρ…….στε το δωµάτιό σας, τακτοποι…….στε την ντουλάπα και

γυαλ…….στε τα παπούτσια σας.

δ) Σταθ…….τε στη δεξιά πλευρά της σκάλας και πιαστ…….τε από την

κυλιόµενη χειρολαβή.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 17

Page 19: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

6

Οικογένει ες λέξεων

Όλες οι λέξεις που παράγονται από την ίδια απλή λέξη ανήκουν στην ίδια

οικογένεια λέξεων. Οι λέξεις αυτές µπορεί να είναι παράγωγες ή σύνθετες.

Παράγωγες λέξεις Απλές λέξεις Σύνθετες λέξεις

γραφή διαγράφω γραφείο

γράφω υπογραφή

γραφικός συγγραφέας

γράµµα παράγραφος

Ασκήσεις

1. Να σχηµατίσεις τις οικογένειες των παρακάτω λέξεων.

............................................ ............................................

βάρκα

............................................ ............................................

............................................ ............................................

χέρι

............................................ ............................................

............................................ ............................................

κεφάλι

............................................ ............................................

............................................ ............................................

πόρτα

............................................ ............................................

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 18

Page 20: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

2. Οι εγκλίσεις του Ενεστώτα

Οι διάφορες μορφές που παίρνουν τα ρήματα για να μας δείξουν τι

ακριβώς θέλει να πει το υποκείμενό τους λέγονται εγκλίσεις.

Οι εγκλίσεις των ρημάτων είναι : η οριστική , η υποτακτική και η

προστακτική.

∗ Χρησιμοποιούμε την οριστική όταν θέλουμε να δείξουμε κάτι βέβαιο ή

πραγματικό. π.χ. Ο τροχονόμος ρυθμίζει την κυκλοφορία. ( οριστική)

∗ Χρησιμοποιούμε την υποτακτική όταν θέλουμε να δείξουμε κάτι που

θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει.

π.χ Να είσαι προσεκτικός στο δρόμο.

∗ Χρησιμοποιούμε την προστακτική όταν θέλουμε να παρακαλέσουμε, να

προτρέψουμε ή να διατάξουμε κάποιον.

π.χ Πέρνα από τις διαβάσεις.

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ κοιτάζω

κοιτάζεις

κοιτάζει

να κοιτάζω

να κοιτάζεις

να κοιτάζει

-

κοίταζε

-

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ κοιτάζουμε

κοιτάζετε

κοιτάζουν

να κοιτάζουμε

να κοιτάζετε

να κοιτάζουν

-

κοιτάζετε

-

τι πρέπει να προσέχω στην ορθογραφία

Προσέχω τις καταλήξεις των ρημάτων στην προστακτική!

- είτε βρίσκω ∑ βρείτε

χάνομαι ∑χαθείτε

- ήστε σταματώ ∑ σταματήστε

απαντώ ∑ απαντήστε

- ίστε ορίζω ∑ ορίστε

ποτίζω ∑ ποτίστε

Εφάρμοσε αυτά που έμαθες:

Η μητέρα του Αλέξη του άφησε μερικές οδηγίες επειδή θα λείψει για

μερικές μέρες.

…………………………………….. (ξυπνώ) κάθε πρωί στις 7:30 π.μ. , ……………………… (πίνω)

το γάλα σου και ………………………………. (ετοιμάζω) τη σάκα σου. ………………………….

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 19

Page 21: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

(φοράω) ζεστά ρούχα. Στο δρόμο για το σχολείο …………………..( είμαι )

προσεκτικός. …………………………………. ( διασχίζω) προσεκτικά το δρόμο. Όταν

…………………(γυρίζω) από το σχολείο ………………………….( μελετώ) τα μαθήματά σου

και ………………………………… (πηγαίνω) νωρίς για ύπνο.

Τις ίδιες οδηγίες άφησε και η μητέρα της Χριστίνας και της Μαρίας

στις κόρες της. Γράψε το κείμενο κάνοντας τις αλλαγές που πρέπει.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Συμβουλέψου τον πίνακα με τους ορθογραφικούς κανόνες και

συμπλήρωσε με ει, η , ι.

Ρωτ__σε - ρωτ__στε, ζήτ__σε - ζητ__στε, Οδήγ__σε - οδηγ__στε

καθάρ__σε - καθαρ__στε, σκάλ__σε - σκαλ__στε, γύρ__σε - γυρ__στε

άφ__σε - αφ__στε, απάντ__σε - απαντ__στε, αγάπ__σε - αγαπ__στε

κυκλοφόρ__σε - κυκλοφορ__στε, Βάδ__σε - βαδ__στε.

Χάνομαι - χαθ__τε , λύνομαι - λυθ__τε, στέκομαι - σταθ__τε, δένομαι -

δεθ__τε , θυμάμαι - θυμηθ__τε, κοιμάμαι - κοιμηθ__τε.

Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τους τύπους του ρήματος παίρνω και

περνώ. ( Παίρνω τη σάκα μου. Περνώ το δρόμο)

Του είπα να προσέχει όταν _____________ το δρόμο , αλλά δεν

_________από λόγια.

Κάθε μέρα _____________ από το περίπτερο και ____________μια

εφημερίδα.

Δεν ______________κυρα- Μαρία , δεν _________, δεν _________

Να κλίνεις στο τετράδιό σου και στις τρεις εγκλίσεις του Ενεστώτα τα

ρήματα: εγώ παίζω, εγώ ποτίζω , εγώ γράφω, εγώ ανοίγω, εγώ γράφω

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 20

Page 22: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Όνομα:………………………………. 13/12/11

Μάθημα: Στο δρόμο με το Σωτήρη

Εγκλίσεις είναι οι διαφορετικές μορφές που παίρνει

το ρήμα. Μάθαμε την Οριστική, την Υποτακτική και την

Προστακτική. Την Οριστική τη συναντάμε σε όλους τους

χρόνους και σε όλα τα πρόσωπα. Την Υποτακτική στον

Ενεστώτα, τον Αόριστο και τον Παρακείμενο σε όλα τα

πρόσωπα. Την Προστακτική στον Ενεστώτα και στον

Αόριστο μόνο στο εσύ και στο εσείς.

1. Φτιάξε την Προστακτική των παρακάτω ρημάτων:

Ενεστώτας Αόριστος

ταξιδεύω (εσύ)………………. …………………. (εσύ)………………..

(εσείς)…………….. (εσείς)………………..

ρυθμίζω …………………….. …………………. ……………………….

…………………….. ……………………….

ανακυκλώνω ……………………. ……………….. ……………………

……………………. ……………………

αγοράζω ……………………. ……………….. ………………………..

…………………… ………………………...

Τετράδιο

Γραµµατικής

Κλίνε το

ρήµα σβήνω

στην

Υποτακτική

και στους 3

χρόνους σε

όλα τα

πρόσωπα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 21

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Μαριάνθη Χαλκίτη
Page 23: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Doc_evi_pantela

1. Να αναγνωρίσεις την έγκλιση των παρακάτω ρημάτων: ρήμα έγκλιση

ψάχνει

να βγαίνετε

μην αφήνετε

μάζευε

καλύπτουμε

να πιστεύεις

2. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό: Να οδηγείς προσεχτικά.

................................................................................................................................................ Άρχισε να βαδίζει με πιο αργό ρυθμό.

................................................................................................................................................ Πρέπει να προσέχουμε τα μικρά παιδιά στους δρόμους .

................................................................................................................................................ Πηγαίνετε αμέσως στο δωμάτιό σας .

................................................................................................................................................ 3. Στην παρακάτω οικογένεια της λέξης ξύλο να ξεχωρίσεις ποιες λέξεις δημιουργήθηκαν με παραγωγή και ποιες με σύνθεση.

Με παραγωγή

Με σύνθεση

Ξύλινος , ξυλόγλυπτο , στραβόξυλο , ξυλεία , ξυλόφωνο , ξυλαράκι , ξυλοπόδαρος , ξυλουργείο, παλιόξυλο , ξυλάκι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 22

Page 24: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Doc_evi_pantela

4. Η μητέρα του Θάνου θα λείψει για μερικές μέρες. Γι’ αυτό το λόγο έγραψε σε ένα χαρτί τι πρέπει να κάνει ο Θάνος όσες αυτή θα λείπει. Για να το μάθεις συμπλήρωσε τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήματα στο σωστό τύπο.

« ................................ (ξυπνώ) κάθε μέρα στις 7:30 π.μ , ...............................

(πίνω) το γάλα σου και .......................... (τρώω) καλά . ............................ (φορώ)

χοντρά ρούχα αν κάνει κρύο. ................................ (σβήνω) τα φώτα και ...................................

(κλειδώνω) την πόρτα πριν φύγεις .Όταν φεύγεις για το

σχολείο..................................(διασχίζω) το δρόμο προσεχτικά. ............................... (ποτίζω)

τα λουλούδια και όταν γυρίζεις από το σχολείο ................................ (διαβάζω) τα μαθήματά

σου και ............... μην ............................. ( βλέπω) πολλές ώρες τηλεόραση. .................................. (βουρτσίζω ) πάντα τα δόντια σου πριν κοιμηθείς. »

5. Τις ίδιες οδηγίες θέλει να αφήσει και η κυρία Ζωή στις κόρες της , την Ιωάννα και τη Μαίρη. Βοήθησέ την αλλάζοντας το κείμενο και γράφοντας τα ρήματα στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού.

« ................................ (ξυπνώ) κάθε μέρα στις 7:30 π.μ , ............................... (πίνω)

το γάλα σας και .......................... (τρώω) καλά . ............................ (φορώ) χοντρά

ρούχα αν κάνει κρύο. ................................ (σβήνω) τα φώτα και ...................................

(κλειδώνω) την πόρτα πριν φύγετε .Όταν φεύγετε για το

σχολείο..................................(διασχίζω) το δρόμο προσεχτικά. ............................... (ποτίζω)

τα λουλούδια και όταν γυρίζετε από το σχολείο ................................ (διαβάζω) τα μαθήματά

σας και ............... μην ............................. ( βλέπω) πολλές ώρες τηλεόραση. .................................. (βουρτσίζω ) πάντα τα δόντια σας πριν κοιμηθείτε. »

6. Οικογένειες λέξεων :

χέρι ταξίδι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 23

Page 25: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Στον δρόμο με τον Σωτήρη

1.Να συμπληρώσεις στα κενά τους κατάλληλους τύπους των

ρημάτων « παίρνω » και « περνώ »:

Ο Χρήστος ____________ πρώτος λίγο πριν τον τερματισμό .

Πώς _____________ τις καλοκαιρινές διακοπές;

Κάθε μέρα το λεωφορείο ______________ επιβάτες από τις στάσεις που

____________ .

Όσα ______________ τόσα ξόδεψα .

Δεν το __________ είδηση πως _____________ η ώρα .

Να _____________ να _____________ τα χρήματα που σου χρωστώ .

Αφού ____________ από το φούρνο , γιατί δεν ____________ ψωμί και γάλα ;

2.Να κλίνεις το ρήμα πλένω και στις τρεις εγκλίσεις του Ενεστώτα:

Ενεστώτας ενεργητικής φωνής

Οριστική Υποτακτική Προστακτική

3.Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις των ρημάτων με ει, η, ή ι και

να τονίσεις όπου πρέπει.

Χτυπ……. στο μίξερ τη ζάχαρη με τα αυγά.

Να οδηγ…….τε πάντα με προσοχή.

Καλλιεργ……στε και φροντ……στε τα λουλούδια σας με αγάπη.

Σταθ…….τε με τα πόδια στο άνοιγμα των.

Ακουμπ…….στε στον τοίχο της πισίνας και στερεωθ……τε με τα χέρια.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 24

Page 26: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Ενότητα 5γ Στο δρόμο με τον Σωτήρη

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 25

Page 27: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

1. Να κλίνετε στην υποτακτική το ρήμα σβήνω

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

2. Να κλίνετε το ρήμα σβήνω στην προστακτική

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

3. Συμπληρώστε τα ρήματα της παρένθεσης στο α΄ πληθυντικό

πρόσωπο της Οριστικής του Ενεστώτα.

Τι πρέπει να κάνουμε αμέσως μετά το σεισμό

.................................................. τους γενικούς διακόπτες του

ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού και του φυσικού αερίου. (Κλείνω)

.................................................. μαζί μας τα απολύτως απαραίτητα,

φακό, ραδιοφωνάκι, νερό, ή ό,τι άλλο ..................................................

ανάγκη. (παίρνω, έχω)

.................................................. προσεκτικά έξω από το κτίριο,

.................................................. γρήγορα και δεν

.................................................. . (βγαίνω, περπατώ, τρέχω)

Δε .................................................. ανελκυστήρα. (χρησιμοποιώ)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

Εγώ Εσύ Αυτός Εµείς Εσείς Αυτοί

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ

- -

Εσύ Εσύ

- -

- -

Εσείς Εσείς

- -

Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………

……………………………………………

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 26

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Τσαμπίκα Δρακιού
Page 28: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Ονοματεπώνυμο……………………………………………………………………….

Ε Γ Κ Λ Ι Σ Ε Ι Σ Η οριστική φανερώνει κάτι σίγουρο, βέβαιο, πραγματικό. π.χ. Έξω βρέχει. Αύριο είναι Χριστούγεννα. Η αυλή είναι γεμάτη φύλλα. Η υποτακτική φανερώνει κάτι που θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει. Η υποτακτι-

κή σχηματίζεται βάζοντας μπροστά από το ρήμα τις λέξεις: ας, να, αν, για να, ό-ταν, πριν, άμα και το μη(ν)

π.χ. Ας ανοίξουν τα σχολεία. Θέλω να τραγουδήσω. Άμα βρέχει, θα πάρω ομπρέλα. Η προστακτική φανερώνει προσταγή ή προτροπή ή παράκληση ή ευχή. π.χ. Κλείσε την τηλεόραση. Σε παρακαλώ, άκουσέ με. Βοήθησέ με να τελειώσω.

1. Γράφω τις παρακάτω οδηγίες στην υποτακτική και προστακτική έγκλιση.

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Χ Ρ Η Σ Η Σ Α Ν Ε Λ Κ Υ Σ Τ Η Ρ Α

Ο Πατάμε το κουμπί του ανελκυστήρα, όταν η πόρτα είναι κλειστή. Υ __________________________________________________________________________ Π __________________________________________________________________________

Ο Στεκόμαστε μακριά από τον τοίχο. Υ __________________________________________________________________________ Π __________________________________________________________________________

Ο Ανοίγουμε την πόρτα, όταν σταματήσει εντελώς ο ανελκυστήρας. Υ ___________________________________________________________________________ Π __________________________________________________________________________

Ο Ρ Θ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ ποτίζω ποτίστε ντύνομαι ντυθείτε

αθροίζω αθροίστε δένομαι δεθείτε

δακρύζω δακρύστε λύνομαι λυθείτε

δανείζω δανείστε στέκομαι σταθείτε

τηλεφωνώ τηλεφωνήστε κρατιέμαι κρατηθείτε

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 27

Page 29: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

2. Συμπληρώνω τα γράμματα που λείπουν και τονίζω όπου πρέπει.

Προσπαθ…στε να αγαπηθ…τε, γιατί το μίσος είναι κακό.

Το παιδί είναι άρρωστο, τηλεφων…στε το γιατρό και συμβουλευτ…τε τον.

Περιποιηθ…τε τον κήπο. Σκαλ…στε και ποτ…στε τα φυτά.

Ανεβ…τε και κατεβ…τε τις σκάλες προσεχτικά.

Απαντ…στε γραπτά στις ερωτήσεις του μαθήματος, αφού δ…τε το λεξικό.

Ονειρευτ…τε τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε και προσπάθ…στε να το πετύχετε.

Γυρ…στε όλη την αγορά, δ…τε τις τιμές και προμηθευτ…τε τα απαραίτητα.

π α ί ρ ν ω κ α ι π ε ρ ν ώ

3. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τα ρήματα [παίρνω] και [περνώ] στον κατάλληλο χρόνο και πρόσωπο.

Όταν ………………….. άριστα, χαίρομαι εγώ και οι γονείς μου.

Να ……………………… κάπου κάπου να σε βλέπουμε.

Πώς ……………………….. στην εκδρομή;

Όταν …………………… από το περίπτερο, να μου ……………………. την εφημερίδα μου.

Με το χτύπημα του κουδουνιού ……………………….. τις τσάντες μας και …………………

………. το δρόμο από τις διαβάσεις.

Μανόλης Ράντος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 28

Page 30: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ: ΕΝΟΤΗΤΑ 5η

1.Διαβάζω το κείμενο:

Εσείς τα παιδιά είστε γεμάτα ενθουσιασμό και αυθορμητισμό, κάτι που ενώ είναι πολύ καλό μερικές φορές σας κάνει απρόσεχτα όταν κυκλοφορείτε στο δρόμο. Κάτι τέτοιο όμως είναι πολύ επικίνδυνο. Για το λόγο αυτό, όταν κυκλοφορείτε, πρέπει να ακολουθείτε βασικούς κανόνες.

Τόσο εσύ όσο και όλα τα παιδιά πρέπει να γνωρίζετε την ακριβή διαδρομή από και προς το σχολείο σας. Θα πρέπει να φροντίζετε πάντα να ξεκινάτε γρηγορότερα από το σπίτι για το σχολείο, ώστε να μη βιάζεστε στο δρόμο και να γίνεστε απρόσεχτοι. Η βιασύνη προκαλεί την απροσεξία και αυτή με τη σειρά της τα σοβαρά λάθη στο δρόμο που τις περισσότερες φορές είναι μοιραία. Μάθετε τον πιο σίγουρο και ασφαλή δρόμο για το σχολείο και την επιστροφή. Μπορεί να είναι πιο μακρύς. Αυτό δεν πειράζει. Φτάνει να είναι ο ασφαλέστερος.

Μη φοβάστε τους δρόμους. Είστε αρκετά μεγάλοι για να κυκλοφορείτε ακόμα και χωρίς τους γονείς σας αρκεί να είστε υπεύθυνοι και προσεκτικοί. Αποφασίστε μόνοι σας σε ποιες διασταυρώσεις θα περάσετε απέναντι, αφού βέβαια ελέγξετε καλά τους δρόμους.

Οι μεγάλοι, καμιά φορά και οι γονείς σας, κάνουν σοβαρά λάθη στον τρόπο που κυκλοφορούν στο δρόμο ή στον τρόπο που οδηγούν. Εσείς πρέπει να μην παρασυρθείτε. Αντίθετα, πρέπει να τους πείτε να μην κάνουν άλλη φορά το ίδιο λάθος. Για παράδειγμα, αν καμιά φορά ξεχάσουν να φορέσουν τις ζώνες ασφαλείας, πρέπει να τους υπενθυμίσετε ότι αυτό είναι πολύ επικίνδυνο και απαγορεύεται να γίνεται. Απαντώ τις πιο κάτω ερωτήσεις: 1. Γιατί πρέπει να ξεκινάμε γρηγορότερα από το σπίτι για το σχολείο;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθούμε από το σπίτι προς το σχολείο;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Τι πρέπει να κάνουμε αν δούμε τους γονείς μας να κάνουν κάποιο λάθος στον τρόπο που οδηγούν;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………….

Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………………………..

Τάξη:………………………………………………………………………………………………… .

Ημερομηνία:………………………………………………………………………………..………

Πώς νιώθεις για την επίδοσή σου;

Μέτρια Πολύ καλά Άσχημα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 29

Page 31: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

2. Συμπληρώνω τα γράμματα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις και τονίζω όπου χρειάζεται: τροχ…..α, π….εζός, π….ρνώ, π…..ρνω, ατ….χημα, διασχ…ζω, στα…ροδρόμι, κ…κλοφορία, ασφάλ….α, ρ…θμ…ζω,

υποχρε….τ…κός, δ…άβαση, πινακ…δα, όχ…μα, απαγορε…ετ…, ποδ…λατο, χαιρετ….στε, ζωγραφ….στε,

βιαστ….τε.

3. Συμπληρώνω μέσα στο κουτάκι «Α» για κάθε απλή πρόταση, «Σ» για κάθε σύνθετη πρόταση και

«Ε» για κάθε ελλειπτική πρόταση.

Φύγαμε;

Ο Άρης μαθαίνει οδήγηση.

Ο Αντρέας και η Δήμητρα μοιράζουν τα τετράδια.

Τα παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο.

Η Μαρία μαθαίνει τα σήματα και τους κανόνες οδικής συμπεριφοράς.

Καληνύχτα!

Τα κορίτσια ήταν χαρούμενα και ενθουσιασμένα.

Τα παιδιά γύρισαν ευχαριστημένα.

4. Συμπληρώνω των πιο κάτω πίνακα.

Ονομ. Ενικού Γεν. Ενικού Ονομ. Πληθυντικού Γεν. Πληθυντικού

Το χτύπημα

Το γράμμα

Το μάθημα

Το ράντισμα

Το κάπνισμα

Το στρώμα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 30

Page 32: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

5. Γράφω τρεις προτάσεις χρησιμοποιώντας κάποια από τα πιο πάνω ουσιαστικά. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.Υπογραμμίζω στις παρακάτω προτάσεις τα ρήματα και γράφω δίπλα στην παρένθεση σε ποια

έγκλιση (οριστική, υποτακτική, προστακτική) βρίσκεται το καθένα. Η δασκάλα διδάσκει τα παιδιά. (…………………………………….)

Πρόσεχε πολύ! (…………………………………….)

Να προσέχετε τα αυτοκίνητα. (…………………………………….)

Βγήκαν από το αυτοκίνητο φοβισμένοι. (…………………………………….)

Ο Γιώργος μου έσωσε τη ζωή. (…………………………………….)

Φύγε! (…………………………………….)

Να έχεις την ευχή μου, εγγονούλα μου (…………………………………….)

7.Σχηματίζω τρεις προτάσεις για το ρήμα «γράφω» βάζοντάς το στην οριστική, την υποτακτική και την προστακτική.

Οριστική: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Υποτακτική: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Προστακτική: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

8.Συμπληρώνω τις προτάσεις βάζοντας το ρήμα της παρένθεσης στο σωστό πρόσωπο του ενεστώτα. Εσείς ……………………………………….. ότι λέει την αλήθεια; (πιστεύω)

Αυτή η λέξη δε ……………………………. έτσι. (γράφω)

Με το κάπνισμα …………………………….. την υγεία μας. (βλάπτω)

…………………………….. όλο το απόγευμα και ξεχνάτε πως αύριο έχετε αξιολόγηση στα ελληνικά. (παίζω)

Ξέρεις πώς …………………….. αυτό το παιχνίδι; (παίζομαι)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 31

Page 33: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

9. «Ένα ποδήλατο διηγείται τα παράπονά του» Δεν ξεχνώ να κάνω παραγράφους, να βάζω τόνους και να γράφω ευανάγνωστα γράμματα.

Γράφω στο πρώτο πρόσωπο.

Ακολουθώ την πιο κάτω πορεία:

Το ποδήλατο συστήνεται.

Το ποδήλατο περιγράφει τα χαρακτηριστικά του (χρώμα κλπ.)

Το ποδήλατο εξηγεί τα παράπονά που έχει από τον ιδιοκτήτη του.

Το ποδήλατο κάνει μια ευχή.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

httpwww.proodeftikidask.com

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 32

Page 34: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

home http://www.proodeftikidask.com

http://www.proodeftikidask.com

Με τη βοήθεια των παιδιών της οµάδας σας γράψτε οδηγίες για την οδήγηση του

ποδηλάτου στο δρόµο. Θα σας βοηθήσουν οι συµβουλές του Σωτήρη στη σελ. 79.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΟΔΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΔΗΛΑΤΟΥ

1. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

5. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

6. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

7. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

8. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

9. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

10. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Τις οδηγίες µπορείτε να τις γράψετε χρησιµοποιώντας:

Την προστακτική, π.χ. Κρατάτε το τιµόνι µε τα δύο χέρια.

Την υποτακτική, π.χ. Να κρατάτε το τιµόνι µε τα δύο χέρια.

Την οριστική, π.χ. Κρατάµε το τιµόνι µε τα δύο χέρια.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 33

Page 35: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Τονικά παρώνυμα Τονικά παρώνυμα λέγονται οι λέξεις που έχουν διαφορετική

σημασία, διαφορετικό τονισμό, κάποτε και διαφορετική

ορθογραφία αλλά μοιάζουν κάπως στην προφορά.

π.χ.

γέρος – γερός νόμος – νομός

πίνω – πεινώ χώρος - χορός

θόλος – θολός φίλη- φυλή

σχολείο- σχόλιο μάγια – μαγιά

παίρνω – περνώ γέλιο – γελοίο

γέρνω- γερνώ θέα - θεά

αμυγδαλιά –αμυγδαλή φόρα –φορά

κάμαρα – καμάρα γένια -γενιά

Ίος– ιός Δήλος – δειλός

1. Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τα παρώνυμα που ταιριάζουν:

Όλοι οι άνθρωποι ……………………. με τα χρόνια.

Πρόσεχε! Μη ………………….. τόσο μπροστά.( γέρνω- γερνώ)

Πρήστηκαν οι …………………………….. μου.

Οι …………………………….. έχουν άσπρα άνθη.

(αμυγδαλιά –αμυγδαλή)

Φύγε απ’ τον δικό μου ………………….. .

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ……………………. ;

(χορός –χώρος )

Τονικά παρώνυμα Τονικά παρώνυμα λέγονται οι λέξεις που έχουν διαφορετική

σημασία, διαφορετικό τονισμό, κάποτε και διαφορετική

ορθογραφία αλλά μοιάζουν κάπως στην προφορά.

π.χ.

γέρος – γερός νόμος – νομός

πίνω – πεινώ χώρος - χορός

θόλος – θολός φίλη- φυλή

σχολείο- σχόλιο μάγια – μαγιά

παίρνω – περνώ γέλιο – γελοίο

γέρνω- γερνώ θέα - θεά

αμυγδαλιά –αμυγδαλή φόρα –φορά

κάμαρα – καμάρα γένια -γενιά

Ίος– ιός Δήλος – δειλός

2. Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τα παρώνυμα που ταιριάζουν:

Όλοι οι άνθρωποι ……………………. με τα χρόνια.

Πρόσεχε! Μη ………………….. τόσο μπροστά.( γέρνω- γερνώ)

Πρήστηκαν οι …………………………….. μου.

Οι …………………………….. έχουν άσπρα άνθη.

(αμυγδαλιά –αμυγδαλή)

Φύγε απ’ τον δικό μου ………………….. .

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ……………………. ;

(χορός –χώρος ) Παπαϊωάννου Χρυσούλα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 34

Page 36: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Δηάβαζε ηε γξακκαηηθή ζνπ

Έλα ξήκα ην γξάθνπκε κε πνιινύο ηξόπνπο. Σν γξάθνπκε

ζε 3 εγθιίζεηο ηελ νξηζηηθή, ηελ ππνηαθηηθή θαη ηελ

πξνζηαθηηθή.

Γξάθνπκε ην ξήκα ζηελ νξηζηηθή όηαλ ζέινπκε λα πνύκε όηη θάηη

είλαη ζίγνπξν θαη ζπκβαίλεη ζηα αιήζεηα, είλαη πξαγκαηηθό.

Δγώ ηώξα δηαβάδσ ηε γξακκαηηθή κνπ.

Γξάθνπκε ην ξήκα ζηελ ππνηαθηηθή όηαλ ζέινπκε λα δείμνπκε όηη

θάηη ζέινπκε πνιύ λα γίλεη ή ην πεξηκέλνπκε λα γίλεη.

Θα ήζεια λα πεγαίλσ βόιηα θάζε κέξα.

Γξάθνπκε ην ξήκα ζηελ πξνζηαθηηθή όηαλ ζέινπκε λα

παξαθαιέζνπκε θάπνηνλ ή λα ηνπ πνύκε ηη λα θάλεη.

Φέξε κνπ έλα πνηήξη λεξό.

Ελεζηώηαο

Οξηζηηθή Τπνηαθηηθή Πξνζηαθηηθή

δηαβάδσ λα δηαβάδσ -

δηαβάδεηο λα δηαβάδεηο δηάβαδε

δηαβάδεη λα δηαβάδεη -

δηαβάδνπκε λα δηαβάδνπκε -

δηαβάδεηε λα δηαβάδεηε δηαβάδεηε

δηαβάδνπλ λα δηαβάδνπλ -

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 35

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
eva-edu
Page 37: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

ΕΝΟΤ.5/ΥΠΟ.2 Όνομα:…………………………… Ημερομηνία:…………………..

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΜΕ ΤΟ ΣΩΤΗΡΗ

1. Να αναγνωρίσεις την έγκλιση των παρακάτω ρημάτων: περπατάει οριστική να γράφετε …………………………… μην παίζετε …………………………… δούλευε …………………………… προσέχουμε …………………………… να διασχίζεις …………………………… 2. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα που είναι σε υποτακτική έγκλιση στις παρακάτω προτάσεις: Του αρέσει να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία. Ο Μάρκος άρχισε να γράφει και να διαβάζει. Ο Ναθαναήλ έχει την καλή συνήθεια να μαζεύει πάντα τα παιχνίδια του. Η Αγρυππίνη δε συνηθίζει ν’ απαντά στις ερωτήσεις αγνώστων ανθρώπων. Απορώ πώς μπορείτε να λέτε τόσα πολλά αστεία. 3. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό. Να κατεβείς προσεχτικά. ………………………………………………………………………………………… ΄Αρχισε να σκουπίζει όσο πιο γρήγορα μπορούσε. …………………………………………………………………………………………. Πρέπει να διασχίζουμε το δρόμο κάθετα, όταν είναι ελεύθερος. …………………………………………………………………………………………. Πηγαίνετε αμέσως στις γραμμές σας. ………………………………………………………………………………………… Άκου αυτό που σου λέω. ………………………………………………………………………………………… 4. Να διαγράψεις από κάθε αστέρι τη λέξη εκείνη που δεν ανήκει στην ίδια οικογένεια λέξεων με τις υπόλοιπες. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

μέλισσα μελιτζάνα μελιστάλακτος μελομακάρονα

απαισιόδοξος απαίδευτος παιδότοπος πλουσιόπαιδο

βιολί βιολιτζής βιολοντσέλο βιολογικός

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 36

Page 38: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:______________________________ __/__/2009

1. Κλίνε το ρήμα ανοίγω στην οριστική, την υποτακτική και την προστακτική του ενεστώτα.

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

2. Στις παρακάτω προτάσεις βάλε το ρήμα στο σωστό πρόσωπο και στον

κατάλληλο αριθμό της οριστικής ενεστώτα. Ο ταχυδρόμος μας ………………………… (φέρνω) γράμματα και επιταγές. Τον χειμώνα οι άνθρωποι και τα ζώα ……………………….. (κρυώνω) πολύ. ………………………. (περιμένω) πολλή ώρα, Αθηνά; Πόσες ώρες ………………………… (διαβάζω) την ημέρα, παιδιά; 3. Γράψε τις προτάσεις στον άλλο αριθμό. Να προσέχετε τα αυτοκίνητα.

________________________________________ Ο μαθητής άρχισε να φωνάζει πολύ δυνατά.

________________________________________

Όταν τελειώσεις το διάβασμα, να βγεις να παίξεις. ________________________________________

Να ακούς καμιά φορά και τους μεγάλους. ________________________________________

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 37

Page 39: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:______________________________ __/__/2009 4. Γράψε στις παρενθέσεις σε ποια έγκλιση βρίσκονται τα υπογραμμισμένα

ρήματα. Ο δάσκαλος διδάσκει μαθηματικά μέσω υπολογιστή. (…………………………) Πρόσεχε το αυτοκίνητο. (…………………………) Να διαβάζετε περισσότερο, αγαπητοί μου. (…………………………) Φύγετε γρήγορα. (…………………………) Να έχεις καλό ταξίδι! (…………………………) Φροντίζετε, πραγματικά, πολύ τους γονείς σας. (…………………………) 5. Συμπλήρωσε τα κενά με τα ρήματα της παρένθεσης βάζοντάς τα στο β΄

πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου. Σας παρακαλώ, ………………………… (μπαίνω) με προσοχή στην αίθουσα. ………………………. (στέκομαι) προσοχή και …………………….. (τραγουδώ) τον

εθνικό ύμνο.

……………………… (κατεβαίνω) τα σκαλιά και …………………. (σβήνω) τα φώτα.

Σήμερα πρέπει να …………………….. (ξυπνώ) νωρίς.

Πριν …………………. (αρχίζω) τα μαθήματα, μπορείτε να …………………. (βλέπω) λίγο τηλεόραση.

6. Συμπληρώστε τα κενά με η, ι, ή ει. (Μην ξεχάσεις να τονίσεις) κρατ….στε τηλεφων…..στε δαν….στε αγαπηθ…..τε ζωγραφ….στε προχωρ….στε δεθ….τε καθαρ….στε ντυθ….τε τραγουδ….στε οδηγ….στε αρνηθ….τε 7. Σχημάτισε προτάσεις χρησιμοποιώντας τα ρήματα σε καθεμιά από τις

εγκλίσεις. Ανοίγω Οριστική: ____________________________________________________________ Υποτακτική: __________________________________________________________ Προστακτική: _________________________________________________________ Σκαλίζω Οριστική: ____________________________________________________________ Υποτακτική: __________________________________________________________ Προστακτική: _________________________________________________________ Παίζω Οριστική: ____________________________________________________________ Υποτακτική: __________________________________________________________ Προστακτική: _________________________________________________________ Παλάνης Αθανάσιος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 38

Page 40: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 39

Page 41: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 40

Page 42: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 41

Page 43: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 42

Page 44: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

1

Πώς πηγαίνουμε στο σχολείο;

Μέσο ή τρόπος μεταφοράς

Αριθμός παιδιών

Αριθμός παιδιών της τάξης σου

αυτοκίνητο

13

λεωφορείο

6

μοτοσικλέτα

0

ποδήλατο

2

με τα πόδια

4

Σύγκρινε τις δύο στήλες. Τι παρατηρείς;

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Αφού μίλησαν όλα τα παιδιά, καταγράψαμε τις απαντήσεις μας στον παρακάτω πίνακα. Κάνε κι εσύ το ίδιο και κατάγραψε τα αποτελέσματα της δικής σου έρευνας στη δεύτερη στήλη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 43

Page 45: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

2

Παρουσίασε κι εσύ τα αποτελέσματα της έρευνας που κάνατε στη δική σου τάξη ή στο δικό σου σχολείο με μια γραφική παράσταση.

Κατάγραψε ό,τι συναντάς στο δρόμο για το σχολείο.

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Κύκλωσε μόνο όσες από τις παραπάνω λέξεις σχετίζονται με την οδική κυκλοφορία και ασφάλεια.

Βοήθησε την Άννα, βρίσκοντας τη λέξη «κυκλοφορία» στο λεξικό και γράφοντας στις παρακάτω γραμμές την εξήγησή της.

κυκλοφορία:____________________________________________

_____________________________________________________

Γράψε μια δική σου πρόταση με τη λέξη «κυκλοφορία».

Φίλοι μου, σας χαιρετώ! Είμαι η Άννα. Η μητέρα μου είναι από την Αφρική. Ήρθαμε στην Κύπρο πριν μερικά χρόνια. Έμαθα να διαβάζω και να γράφω ελληνικά όμως κάποιες λέξεις με δυσκολεύουν ακόμα. Μήπως μπορείτε να μου εξηγήσετε τι σημαίνει η λέξη «κυκλοφορία»;

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 44

Page 46: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

3

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Στο κρυπτόλεξο βρίσκονται κρυμμένα 10 αντικείμενα ή πρόσωπα που συνάντησαν τα παιδιά στο δρόμο για το σχολείο. Οι λέξεις βρίσκονται κρυμμένες οριζόντια ή κάθετα. Βρες όσες περισσότερες μπορείς. Καλή διασκέδαση και καλή επιτυχία !

Σειρά σου τώρα ! Κρύψε στον πίνακα μερικές λέξεις που αναφέρονται σε αντικείμενα ή πρόσωπα που συναντάς καθώς έρχεσαι στο σχολείο. Δώσε μετά το κρυπτόλεξο στο παιδί που κάθεται δίπλα σου για να το λύσει. Ζήτησέ του να βρει και να κυκλώσει όσες περισσότερες λέξεις μπορεί.

Δ Ι Α Β Α Σ Η Ρ Π Ε Ζ Ω Ν Σ

Ε Η Φ Γ Ο Ι Η Θ Υ Σ Ξ Κ Ψ Ο

Π Η Υ Ε Γ Ρ Η Γ Ο Ρ Η Σ Β Δ

Ι Θ Π Ε Ζ Ο Δ Ρ Ο Μ Ι Ο Ν Η

Β Τ Υ Σ Η Μ Α Τ Α Κ Λ Χ Μ Γ

Α Τ Ρ Ο Χ Ο Ν Ο Μ Ο Σ Η Ξ Ο

Τ Φ Ω Τ Α Μ Τ Ρ Ο Χ Α Ι Α Σ

Ε Τ Υ Ρ Δ Φ Σ Τ Α Μ Α Τ Η Σ

Σ Ε Ι Α Υ Τ Ο Κ Ι Ν Η Τ Α Π

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 45

Page 47: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

4

• Στο κουτί είναι γραμμένες λέξεις που σχετίζονται με την οδική κυκλοφορία.

Βάλε πρώτα τις παραπάνω λέξεις σε αλφαβητική σειρά.

Σχεδίασε στη δεύτερη στήλη αυτό που σου λέει η λέξη. Εξήγησε τι σημαίνει η κάθε μια. Χρησιμοποίησε αν θέλεις και ένα λεξικό.

ΛΕΞΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΝΝΟΙΑ

---------------

------------------------------------

---------------

------------------------------------

---------------

------------------------------------

---------------

------------------------------------

---------------

------------------------------------

Μπράβο! τα κατάφερες. Έχεις φτιάξει το δικό σου μικρό λεξικό!

ποδηλατόδρομος, πεζόδρομος, πεζοδρόμιο, πάροδος, πεζός

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 46

Page 48: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

5

Αφού πρώτα παρατηρήσεις την κίνηση των τροχοφόρων στο δρόμο μπροστά από το σχολείο σου για πέντε λεπτά, κατάγραψε στον παρακάτω πίνακα τον αριθμό των τροχοφόρων που κυκλοφορούσαν στο δρόμο.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΡΟΧΟΦΟΡΩΝ Σύγκρινε τα αποτελέσματα της έρευνάς σου με την έρευνα των παιδιών μιας άλλης τάξης ή και σχολείου. Τι παρατηρείς; Κάνε μια γραφική παράσταση για να παρουσιάσεις τα αποτελέσματα της έρευνάς σου.

Αριθμός τροχοφόρων που πέρασαν μπροστά από το σχολείο μου η ώρα _____ π. μ

ΕΙΔΟΣ ΤΡΟΧΟΦΟΡΟΥ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΟΧΟΦΟΡΩΝ

αυτοκίνητο λεωφορείο ταξί φορτηγό μοτοσικλέτα ποδήλατο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 47

Page 49: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

6

αυτοκίνητο λεωφορείο φορτηγό ταξί μοτοσικλέτα ποδήλατο

Είδος τροχοφόρων Κάθε αντιστοιχεί με ____ τροχοφόρο/α Γράψε με δικά σου λόγια τι σημαίνει το καθένα από τα παρακάτω σήματα. Έλεγξε μετά τις απαντήσεις σου, χρησιμοποιώντας τα σήματα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.

______________________________________

____________________________________

___________________________________

______________________________________

Παιδιά, σκεφτήκατε ποτέ πως, για να κυκλοφορούν οι οδηγοί, αλλά και οι πεζοί, στο δρόμο με ασφάλεια, πρέπει να μάθουν μια ξένη γλώσσα; Πρέπει να μάθουν να διαβάζουν τα σήματα της τροχαίας. Εσείς τα γνωρίζετε;

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 48

Page 50: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

7

Μια ιστορία χωρίς τέλος, ατέλειωτη. . . Μια φορά ο σηματοδότης που είναι στη Λευκωσία στην πλατεία Ελευθερίας, έκανε ένα πράγμα παράξενο: Όλα του τα φώτα, κόκκινο, κίτρινο και πράσινο έσβησαν ξαφνικά και βάφτηκαν μπλε. Απ’ όλα του τα μάτια, προς όλες τις κατευθύνσεις έστελνε ένα ασυνήθιστο μπλε χρώμα, ένα μπλε τόσο βαθύ που ο ουρανός της Λευκωσίας δεν είχε ξαναδεί ποτέ του. Ο κόσμος δεν ήξερε πια τι να κάνει.

- Να περάσουμε ή να μην περάσουμε; Να περιμένουμε ή να μην περιμένουμε;

Περιμένοντας να δούνε τι θα γίνει, οι οδηγοί των αυτοκινήτων διαμαρτύρονταν και κορνάριζαν, οι μοτοσικλετιστές έκαναν την εξάτμιση να μουγκρίζει κι ένας χοντρός πεζός φώναζε θυμωμένα: - Ξέρεις ποιος είμαι εγώ; Διασκευασμένο απόσπασμα από το παραμύθι «Ο μπλε σηματοδότης» του Τζιάνι Ροντάρι. Τι λες να έγινε μετά; Συνέχισε την ιστορία και δώσε ένα δικό σου τέλος. __________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

______________________________________

______________________________________

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 49

Page 51: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

8

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Το κυλιόμενο πεζοδρόμιο Στον Πλανήτη Μπεχ ανακάλυψαν ένα πεζοδρόμιο κυλιόμενο που γυρίζει γύρω απ’ όλη την πόλη. Όπως οι κυλιόμενες σκάλες, δηλαδή. Μόνο που δεν είναι σκάλες, είναι πεζοδρόμιο και κινείται με μικρή ταχύτητα για να έχει ο κόσμος τον καιρό να κοιτάζει τις βιτρίνες και να μη χάνουν την ισορροπία τους εκείνοι που θέλουν να ανέβουν ή να κατέβουν. Πάνω στο πεζοδρόμιο υπάρχουν παγκάκια για εκείνους που θέλουν να ταξιδεύουν καθιστοί, ιδιαίτερα τα γεροντάκια και οι κυρίες που είναι φορτωμένες τσάντες με ψώνια. Ένας χοντρός κύριος διαβάζει εφημερίδα και ένα παιδί κάθεται κοντά στον παππού του και τρώει το παγωτό του. Κάθονται όλοι άνετα και ευτυχισμένα. Χάρη στην ανακάλυψη αυτού του πεζοδρομίου, καταργήθηκαν τα τραμ, τα τρόλεϊ και τα αυτοκίνητα. Ο δρόμος υπάρχει ακόμα, αλλά είναι άδειος και χρησιμεύει για να παίζουν τα παιδιά μπάλα, κι αν κανείς τροχονόμος κάνει να τους την πάρει, παίρνει κλήση.

Τζιάνι Ροντάρι Παραμύθια από το τηλέφωνο

Ξαναδιάβασε προσεκτικά τη δεύτερη παράγραφο. Πάρε ένα κομμάτι χαρτί. Εικονογράφησε στη μια πλευρά το πεζοδρόμιο του πλανήτη Μπεχ και στην άλλη το πεζοδρόμιο μπροστά από το σπίτι ή το σχολείο σου. Σύγκρινε τις δυο ζωγραφιές. Τι παρατηρείς;

Δυστυχώς, παιδιά, στην πατρίδα μας τα πεζοδρόμια δε μοιάζο καθόλου μ’ αυτά του πλανήτη Μπεχ. Αρκετοί δρόμοι δεν έχο πεζοδρόμια. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν πεζοδρόμια , αλλά εί γεμάτα εμπόδια, όπως σταθμευμένα αυτοκίνητα, δέντρα, πινακίδες κτ Γι΄ αυτό, να θυμάστε:

• να χρησιμοποιείτε τα πεζοδρόμια, όπου υπάρχουν, • να περπατάτε στη δεξιά πλευρά του δρόμου, αν δεν υπάρχει

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 50

Page 52: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

9

Σχεδόν όλα τα δυστυχήματα με πεζούς καταλήγουν σε τραυματισμό ή θάνατο. Στην Κύπρο κατά την περίοδο 2000 -2004, 96 πεζοί σκοτώθηκαν και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Αρκετά δυστυχήματα συνέβηκαν την ώρα που ο πεζός διασταύρωνε το δρόμο. Αρκετοί από αυτούς τους πεζούς ήταν παιδιά σαν κι εσάς. Πολλά από αυτά τα δυστυχήματα θα αποφεύγονταν αν οι οδηγοί, αλλά και οι πεζοί ήταν πιο προσεκτικοί.

Ο Γρηγόρης ετοιμάζεται να διασταυρώσει το δρόμο. Βιαστικός καθώς είναι, έχει μπερδέψει τη σειρά των οδηγιών που του έδωσε το φυλλάδιο του τροχονόμου.

Διάβασε προσεκτικά τις παρακάτω προτάσεις.

Αρίθμησε τις προτάσεις, χρησιμοποιώντας τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 5 και 6, για να δείξεις τη σωστή σειρά.

___ ΣΤΑΜΑΤΩ. Αν υπάρχει πεζοδρόμιο στέκομαι πάνω σε αυτό, αλλά όχι στην άκρη γιατί υπάρχει κίνδυνος να με παρασύρει κάποιο αυτοκίνητο. ___ Πρώτα ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ. Αν υπάρχει κοντά διάβαση πεζών τη χρησιμοποιώ, έστω κι αν χρειάζεται να περπατήσω λίγο περισσότερο. Αν όχι, βρίσκω το πιο ασφαλές μέρος για να διασταυρώσω, μακριά από στροφές, δέντρα ή σταθμευμένα αυτοκίνητα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 51

Page 53: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

10

___ ΚΟΙΤΑΖΩ και ΑΚΟΥΩ προσεκτικά. ___ ΠΕΡΙΜΕΝΩ μέχρι να βεβαιωθώ ότι μπορώ να περάσω απέναντι με ασφάλεια. Αν έρχεται κάποιο όχημα, σταματώ και το αφήνω τα περάσει. ___ Εξακολουθώ να κοιτάζω και να ακούω, καθώς διασταυρώνω το δρόμο. ___ Όταν βεβαιωθώ πως ο δρόμος είναι ελεύθερος, ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΝΩ με γοργό βήμα, αλλά χωρίς να τρέχω. Παρατήρησε προσεκτικά τις παρακάτω εικόνες. Γράψε δύο ομοιότητες και οι δύο διαφορές που έχουν οι διαβάσεις πεζών τύπου ΖΕΜΠΡΑ και ΠΕΛΙΚΑΝ. ΔΙΑΒΑΣΗ ΠΕΖΩΝ ΔΙΑΒΑΣΗ ΠΕΖΩΝ ΤΥΠΟΥ ΖΕΜΠΡΑ ΤΥΠΟΥ ΠΕΛΙΚΑΝ

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 1._______________________ _________________________ _________________________

1._______________________ _________________________ _________________________

2._______________________ _________________________

2._______________________ _________________________

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 52

Page 54: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

11

Μύθος ή Πραγματικότητα;

Διάβασε προσεκτικά τις παρακάτω δηλώσεις.

Γράψε Σ αν η δήλωση είναι σωστή και Λ αν η δήλωση είναι λανθασμένη. _____ Δε χρειάζομαι τη ζώνη γιατί ο πατέρας μου είναι προσεκτικός οδηγός. _____Είναι υποχρεωτικό να φορώ τη ζώνη μου, ακόμα κι αν κάθομαι στο πίσω κάθισμα. ____ Είμαι πιο ασφαλής όταν με κρατάει η μαμά μου στην αγκαλιά της, παρά όταν κάθομαι στο πίσω κάθισμα και φορώ τη ζώνη μου.

_________________________

_________________________

ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ: Αν χρειάζεται να διασταυρώσεις το δρόμο, τα πιο ασφαλές μέρος για να το κάνεις είναι η διάβαση πεζών. Αν δεν υπάρχει διάβαση πεζών κοντά, επέλεξε ένα σημείο, μακριά από στροφές, σταθμευμένα αυτοκίνητα ή οτιδήποτε άλλο σε εμποδίζει να δεις ή εμποδίζει τους οδηγούς να δουν εσένα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 53

Page 55: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

12

____ Φορώ πάντοτε τη ζώνη μου. Μειώνει τις πιθανότητες θανάτου ή τραυματισμού σε περίπτωση δυστυχήματος. ____ Το αυτοκίνητό μας έχει αερόσακους και συνεπώς δε χρειάζεται να φορώ τη ζώνη μου όταν κάθομαι στο μπροστινό κάθισμα. ____ Δε φορώ τη ζώνη μου όταν πηγαίνουμε στο σπίτι της γιαγιάς μου γιατί απέχει μόνο 10 λεπτά από το σπίτι μου. ___ Οι πίσω θέσεις είναι ασφαλείς και, συνεπώς, δε χρειάζεται να φοράμε ζώνες ασφάλειας.

Η ποδηλάτισσα

Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα Που΄κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα Βρήκα τα φρούτα που΄χε στο πανέρι της Το δακτυλίδι που΄πεσε απ΄το χέρι της

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 54

Page 56: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

13

Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της Τις ρόδες, το τιμόνι, το πετάλι της. Τα μάζεψα ένα ένα και τα κράτησα Κι έλεγα πού΄ναι πού΄ναι η ποδηλάτισσα; Οδυσσέας Ελύτης

Πού να είναι άραγε η ποδηλάτισσα; _________________________________________________________ _________________________________________________________ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

• Ξαναδιάβασε το ποίημα. • Εικονογράφησε τις πρώτες τρεις στροφές. • Γίνε κι εσύ ποιητής. Αντικατάστησε τις υπογραμμισμένες λέξεις με δικές σου.

Διάβασε το ποίημα στους συμμαθητές σου.

Παιδιά, ξέρετε ότι:

Παρακάτω είναι μια άδεια οδηγού. Παρατήρησέ την προσεκτικά. Τι μαθαίνεις για τον οδηγό από το έντυπο αυτό;

Για να οδηγά κάποιος ένα αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα πρέπει να είναι πάνω από δεκαοχτώ χρονών. Πρέπει ακόμα να κάνει μαθήματα και να δώσει εξετάσεις για να πάρει άδεια οδηγού. Η οδήγηση χωρίς άδεια είναι παράνομη και επικίνδυνη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 55

Page 57: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

14

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΔΕΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ

ΟΝΟΜΑ: ΕΛΕΝΗ

ΕΠΩΝΥΜΟ: ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 25/05/1967 ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: Λευκωσία ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Αθαλάσσας 135, Διαμέρισμα 204, Λευκωσία, Κύπρος …………………………… Υπογραφή Κατόχου

ΠΡΟΧΩΡΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ. ΜΙΑ ΕΚΠΛΗΞΗ ΣΕ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ! ! ! Έμαθες πολλά για την Οδική Κυκλοφορία και Ασφάλεια. Πέρασες με επιτυχία τις εξετάσεις και έχεις κερδίσει τη δική σου άδεια κυκλοφορίας πεζού. Συμπλήρωσε τα στοιχεία σου και κόλλησε τη φωτογραφία σου. Κόψε την άδεια γύρω-γύρω και βάλε την στο πορτοφόλι σου. Καλά ταξίδια και προσεκτικά, ε!

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΔΗΓΟΥ

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 56

Page 58: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

15

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΠΕΖΟΥ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ

ΟΝΟΜΑ: ---------------

ΕΠΩΝΥΜΟ: -----------------

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: --------

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ------------------

------------------------------ …………………………… Υπογραφή Κατόχου

(Υλικό από την ιστοσελίδα της Κυκλοφοριακής αγωγής http://www.moec.gov.cy/dde/programs/roadsafety/index.html)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΖΟΥ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 57

Page 59: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Κυκλοφορώµε ασφάλεια

µµιικκρρόςς οδδηηγγόό

ςςγγιαπααι διά

Με την υποστήριξη των

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 1

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 58

Page 60: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

22

Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας συντάσσεται από το ΥπουργείοΜεταφορών και Επικοινωνιών και ψηφίζεται από τη Βουλή.Αποτελείται από µια σειρά από κανόνες που εφαρµόζονται σεδηµόσιους χώρους και δρόµους, στους οποίους κυκλοφορούνοχήµατα, πεζοί και ζώα, και απευθύνεται σε όλους µας µε στόχοτη σωστή Οδική Κυκλοφορία και την ασφάλειά µας. Το συγκεκριµένο φυλλάδιο περιλαµβάνει συµβουλές πουαναφέρονται στις υποχρεώσεις και στα δικαιώµατα των πεζών,των επιβατών και των ποδηλατών, σύµφωνα πάντα µε τον Κ.Ο.Κ..Εάν όλοι µας γνωρίζουµε και ακολουθούµε τους κανόνες τουΚ.Ο.Κ., θα σταµατήσουν τα Τροχαία Ατυχήµατα να είναι µία απότις κύριες αιτίες τραυµατισµού και θανάτου στην Ελλάδα.

Ο Σωτήρης γνωρίζει καλά τον Κ.Ο.Κ. και για την ασφάλειά τουακολουθεί πάντα τους κανόνες σωστής Οδικής Κυκλοφορίας.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 2

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 59

Page 61: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

33

Ο Σωτήρης προσέχει όταν περπατάει στο δρόµο και µε τον τρόπο αυτό αποφεύγει τα ατυχήµατα.

Πρόσεχε κι εσύ!

Όταν βγαίνουµε στο δρόµο περπατάµε πάντα στο πεζοδρόµιο.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει πεζοδρόµιο ή αυτό είναι κατειληµµένο,περπατάµε πάντα στην άκρη του δρόµου, προσέχοντας να µην εµποδίζουµετην κυκλοφορία και να µη βάζουµε τον εαυτό µας σε κίνδυνο. Για τηνασφάλειά µας, περπατάµε ο ένας πίσω από τον άλλο και, όπου είναι δυνατό,αντίθετα από την κατεύθυνση των οχηµάτων.

Για να διασχίσουµε ένα δρόµο πρέπει:α) Nα περνάµε από τη διάβαση πεζών. β) Εάν υπάρχει και φανάρι, περνάµε µόνον όταν είναι πράσινο για τους πεζούς και ποτέ όταν είναι κόκκινο.

γ) Εάν δεν υπάρχει φανάρι, κοιτάµε µε προσοχή δεξιά και αριστερά και περνάµε µόνον εφόσον δεν πλησιάζουν άλλα οχήµατα και δεν παρεµποδίζουµε την κυκλοφορία των οχηµάτων.

δ) Και στις δύο περιπτώσεις όµως, δεν περνάµε εάν δεν ελέγξουµε µε µεγάλη προσοχή και τις δυο πλευρές του δρόµου.

Το δρόµο το διασχίζουµε πάντα κάθετα και χωρίς να αργοπορούµε.

Όταν βγαίνουµε στο δρόµο, είµαστε υποχρεωµένοι, για την ασφάλειά µας,να προσέχουµε και να ακολουθούµε τις υποδείξεις των Αστυνοµικών καιτων Σχολικών Τροχονόµων.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 3

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 60

Page 62: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

44

Ο Σωτήρης στο αυτοκίνητο κάθεται πάντα στο ΠΙΣΩ κάθισµα, ΣΩΣΤΑ ∆ΕΜΕΝΟΣ.

∆έσου κι εσύ!

Για την ασφάλειά µας, πρέπει να καθόµαστε στο πίσωκάθισµα του αυτοκινήτου σωστά δεµένοι. Το πίσω κάθισµαείναι το πιο ασφαλές σηµείο του αυτοκινήτου. Σε περίπτωσηαπότοµου φρεναρίσµατος ή τροχαίου ατυχήµατος, η ζώνησταµατάει την κίνηση του σώµατος προς τα εµπρός,εµποδίζοντας σοβαρούς έως και θανατηφόρουςτραυµατισµούς. Η κανονική ζώνη του αυτοκινήτουπροστατεύει άτοµα µε ύψος πάνω από 1,5 µ. Για παιδιάµικρόσωµα (κάτω του 1,5 µ.), υπάρχουν διάφορα είδηκαθισµάτων και ζώνες ασφαλείας, ανάλογα µε το ύψος και τοβάρος τους.Προσοχή! Ο αερόσακος στο µπροστινό κάθισµα είναικατασκευασµένος για να προστατεύει άτοµα µε ύψος πάνωαπό 1,5 µ. Στην αντίθετη περίπτωση µπορεί να προκαλέσεισοβαρό τραυµατισµό.Βγαίνουµε πάντα από την πλευρά του πεζοδροµίου καιπροσέχουµε πριν ανοίξουµε την πόρτα του αυτοκίνητου για ναµην προκαλέσουµε κάποιο ατύχηµα.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 4

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 61

Page 63: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

55

Ο Σωτήρης, για να φτάσει στον προορισµό τουµε ασφάλεια, προσέχει όταν βγαίνει στο δρόµοµε το ποδήλατο.

Πρόσεχε κι εσύ!

Όταν βγαίνουµε στο δρόµο µε το ποδήλατο, θεωρούµαστεοδηγοί οχήµατος και για την ασφάλειά µας, καθώς και τηνασφάλεια των πεζών και των άλλων οδηγών, πρέπει ναακολουθούµε πάντοτε τους κανόνες του Κ.Ο.Κ. Όλοι οι οδηγοί είναι υποχρεωµένοι να προσέχουν τουςπεζούς:α) Οφείλουµε να σταµατάµε πάντα πριν από τη ∆ιάβαση τωνΠεζών, όταν το φανάρι είναι κόκκινο για τους οδηγούς ήόταν υπάρχουν ακόµα πεζοί που διασχίζουν τη ∆ιάβαση.

β) Όταν ετοιµαζόµαστε να στρίψουµε σε δρόµο που έχει στηναρχή του ∆ιάβαση Πεζών, πρέπει να δίνουµε πάνταπροτεραιότητα στους πεζούς.

γ) Πρέπει να προσέχουµε ιδιαίτερα τους πεζούς πουετοιµάζονται να ανέβουν ή να κατέβουν από τα ΜέσαΜαζικής Κυκλοφορίας (λεωφορεία, τρόλεϊ κτλ).

Όταν οδηγούµε το ποδήλατό µας στο δρόµο, δεν επιτρέπεταινα κινούµαστε αντίθετα προς την κατεύθυνση τηςκυκλοφορίας των οχηµάτων.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 5

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 62

Page 64: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

66

Όταν οδηγούµε το ποδήλατο στο δρόµο απαγορεύεται:α) να µας τραβάει άλλο όχηµαβ) να τραβάµε ή να σπρώχνουµε άλλο αντικείµενο ή ζώογ) να µεταφέρουµε αντικείµενα που µας εµποδίζουν να οδηγούµε σωστά ή µπορούν να προκαλέσουν ατύχηµα σε πεζούς και οδηγούς άλλων οχηµάτων,

δ) να χρησιµοποιούµε ακουστικά και κινητά τηλέφωνα.Πρέπει να κρατάµε πάντοτε το τιµόνι του ποδηλάτου µε τα δύοχέρια µας, εκτός εάν χρειαστεί να κάνουµε σήµα για αλλαγήκατεύθυνσης.Σε δύσκολες καταστάσεις, για την ασφάλειά µας και τηνασφάλεια των πεζών γύρω µας, κατεβαίνουµε από τοποδήλατο και το οδηγούµε περπατώντας. Απαγορεύεται να µεταφέρουµε άλλους µε το ποδήλατό µας.Όπου υπάρχει ειδική λωρίδα για ποδηλάτες, είµαστευποχρεωµένοι να τη χρησιµοποιούµε.Απαγορεύεται να οδηγούµε όταν είµαστε κουρασµένοι, έχουµεπιει φάρµακο ή οινοπνευµατώδες ποτό. Όλα αυτάεπηρεάζουν αρνητικά τον τρόπο που οδηγούµε (ζαλιζόµαστε ήνυστάζουµε).

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 6

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 63

Page 65: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

77

Για την ασφάλειά µας και για να µην προκαλέσουµε ατύχηµασε άλλους, είµαστε υποχρεωµένοι να συντηρούµε το ποδήλατόµας, ώστε να βρίσκεται πάντα σε καλή κατάσταση:Το ποδήλατό µας πρέπει να έχει φρένα και στις δυο ρόδες,που λειτουργούν σωστά.Πρέπει να ελέγχουµε ότι τα λάστιχα του ποδηλάτου µας είναιπάντα σε καλή κατάσταση.Για να κυκλοφορούµε το βράδυ και τη νύχτα, πρέπει ναέχουµε στο ποδήλατό µας λευκό ή κίτρινο φως µπροστά,κόκκινο φως και αντανακλαστικό πίσω, καθώς καιαντανακλαστικά σε κάθε πλευρά και στα πετάλια.Για να µπορούµε να προειδοποιούµε τους πεζούς και τουςοδηγούς των άλλων οχηµάτων, πρέπει το ποδήλατό µας ναέχει κουδούνι, το οποίο λειτουργεί.Σύµφωνα µε τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ο ποδηλάτης,εφόσον κυκλοφορεί στο δρόµο, είναι υποχρεωµένος να έχειάδεια κυκλοφορίας για το ποδήλατό του, καθώς και νόµιµεςαντανακλαστικές πινακίδες τις οποίες χορηγεί η Τροχαία.Είτε ως ποδηλάτες, είτε ως πεζοί, είµαστε υποχρεωµένοι ναπαρατηρούµε και να ακολουθούµε τις υποδείξεις τωνΑστυνόµων και των Σχολικών Τροχονόµων.Ποτέ ποδήλατο χωρίς κράνος ασφαλείας.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 7

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 64

Page 66: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

88

Για την ασφάλειά µας και για να µην προκαλέσουµε ατύχηµα σεάλλους, όταν κινούµαστε στο δρόµο ως πεζοί ή οδηγοί(ποδηλάτες), εκτός από τις υποδείξεις των Tροχονόµων και τιςγραµµές πάνω στο οδόστρωµα, πρέπει πάντα να ακολουθούµε:

α) Τη φωτεινή σηµατοδότηση (φανάρια). Υπάρχουν φανάρια πουρυθµίζουν την κυκλοφορία των πεζών και φανάρια πουρυθµίζουν την κυκλοφορία των οδηγών (ποδηλάτες). Και στιςδύο περιπτώσεις πρέπει πάντα να τα σεβόµαστε. Σταµατάµε στοκόκκινο, προχωράµε στο πράσινο. Το πράσινο που αναβοσβήνει σηµαίνει ότι µπορούµε ναπεράσουµε αλλά µε ιδιαίτερη προσοχή και αφού ελέγξουµε καιτις δυο κατευθύνσεις. Στο κίτρινο, ο ποδηλάτης µπορεί να περάσει µε ιδιαίτερηπροσοχή και µόνο εφόσον δεν υπάρχουν πεζοί ή άλλα οχήµατα.Στο κίτρινο, ο ποδηλάτης πρέπει να σταµατήσει, όπως και στοκόκκινο, εκτός αν βρίσκεται τόσο κοντά στη διάβαση που δενπρολαβαίνει.

β) Τις πινακίδες. Οι πινακίδες τοποθετούνται σε καθορισµένα σηµεία του δρόµουγια να ρυθµίζουν την κυκλοφορία, να προειδοποιούν και ναπληροφορούν τους πεζούς και τους οδηγούς.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 8

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 65

Page 67: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

99

10%

Κίνδυνος! ΚίνδυνοςΠερνάνε

συχνά παιδιά

ΚίνδυνοςΑφύλακτη

γραµµή τραίνου

ΚίνδυνοςΕργασίες στο δρόµο

Κίνδυνος∆ιάβαση πεζών

Προσοχή∆ιασταύρωση

µε φανάρι

Στένωση του δρόµουκαι από τις δύο πλευρές

Επικίνδυνηστροφή αριστερά

Επικίνδυνηστροφή δεξιά

Επικίνδυνεςσυνεχόµενεςστροφές, η

πρώτη αριστερά

Πινακίδες Αναγγελίας Κινδύνου

Επικίνδυνηκατηφόρα µεκλίση 10%

Επικίνδυνοςδρόµος µελακκούβες

Ο Σωτήρης ξέρει καλά τι σηµαίνουν οι βασικές πινακίδες που συναντά στο δρόµο και τις λαµβάνει πάντα υπόψη του.

Μάθε τις κι εσύ!

Επικίνδυνος ολισθηρόςδρόµος

Επικίνδυνηεκτίναξηχαλικιών

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 9

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 66

Page 68: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

1100

∆ρόµος κλειστός γιαόλα τα οχήµατα και απότις δύο κατευθύνσεις

Απαγορεύεταιη είσοδος στους

πεζούς

Απαγορεύεταιη είσοδος

Απαγορεύεταιη δεξιά στροφή

Απαγορεύεταιη επιτόπουστροφή

Απαγορεύεταιη αριστερήστροφή

Απαγορεύονταιτα ποδήλατα

Υποχρεωτικήπαραχώρησηπροτεραιότητας

Υποχρεωτικήδιακοπή πορείας

Υποχρεωτική πορεία δεξιά

Υποχρεωτικήπορεία ευθεία

Υποχρεωτικήπορεία αριστερά

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΡΟΧΟΝΟΜΟΣ

∆ιάβαση πεζών Ρύθµισηκυκλοφορίας απόσχολικό τροχονόµο

Μονόδροµος

Υποχρεωτικήκυκλικήδιαδροµή

Ρυθµιστικές Πινακίδες

Πινακίδες Πληροφοριακές

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 10

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 67

Page 69: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

1111

Ο Σωτήρης προειδοποιεί: Όταν είµαστε στοδρόµο, προσέχουµε και δεν εµπιστευόµαστετους άλλους οδηγούς.

Για να αποφύγουµε, λοιπόν, τα τροχαία ατυχήµατα, είναισηµαντικό να γνωρίζουµε και να ακολουθούµε τους κανόνες τουΚ.Ο.Κ. Πρέπει όµως να είµαστε πάντα προσεκτικοί και να µηβασιζόµαστε στη σωστή κυκλοφοριακή συµπεριφορά πουπιστεύουµε ότι έχουν και οι άλλοι.Για να βοηθήσουµε όλοι να µειωθούν τα τροχαία ατυχήµατα,πρέπει επίσης να προσέχουµε τους πιο µικρούς και ναυπενθυµίζουµε στους µεγαλύτερούς µας ότι πρέπει να είναι καιαυτοί νοµοταγείς και προσεχτικοί.

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 11

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 68

Page 70: Γλώσσα Δ' . 5. 2. ΄΄Στον δρόμο με τον Σωτήρη΄΄

Σκοπός του Σωµατείου “ΑντιµετώπισηΠαιδικού Τραύµατος” είναι να συµβάλειστην καθοριστική µείωση των παιδικώνατυχηµάτων και των συνεπειών τους, σεσυνεργασία µε τον Κρατικό και ΙδιωτικόΦορέα

Γυθείου 1 Α, Χαλάνδρι 152 31τηλ.: 210 67 41 933, fax: 210 67 24 536www.pedtrauma.gr, [email protected]

Με την υποστήριξη των

PAIDIKO TRAUMA3.qxp 12/9/2008 2:02 Page 12

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής https://xristx.blogspot.gr/ σελ. 69