Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ...

27
Οδηγός για τα Πρότυπα Προστασίας και Ασφάλειας από Πλημμύρες Αριθμός παραδοτέου C2 Ημερομηνία παράδοσης 31.3.17 Κατάσταση Τελικό Συντάκτης Middlesex University Flood Hazard Research Centre EUROPEAN COMMISSION DG-ECHO CIVIL PROTECTION UNIT Grant agreement nr. ECHO/SUB/2015/713849/PREV32

Transcript of Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ...

Page 1: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

Οδηγός

για τα Πρότυπα Προστασίας και Ασφάλειας από Πλημμύρες

Αριθμός παραδοτέου C2

Ημερομηνία παράδοσης 31.3.17

Κατάσταση Τελικό

Συντάκτης Middlesex University Flood Hazard Research Centre

EUROPEAN COMMISSION

DG-ECHO

CIVIL PROTECTION UNIT

Grant agreement nr. ECHO/SUB/2015/713849/PREV32

Page 2: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή ................................................................................................................................2

1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ............................................................................................................... 2

1.2 ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ - ΟΦΕΛΟΥΣ ............ 3

1.3 Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ CBA: ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ................................................................ 4

1.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ .................................. 5

1.5 ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΑΠΟΥΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ................................................................................... 6

1.6 ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ......................................................................................... 6

Κεφάλαιο 2: Βήματα της Διαδικασίας Αξιολόγησης ...............................................................................9

2.1 ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΔΗΓΟ FLOOD CBA (FHRC,

2014) 9

2.2 ΟΙ PROFORMAS ΤΟΥ FLOOD CBA 2 [Προσάρτημα 2] ......................................................... 13

Κεφάλαιο 3: Πρότυπα προστασίας και ασφάλειας από πλημμύρες ................................................ 15

3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ....................................................................................................................... 15

3.2 ΑΥΞΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΟΦΕΛΟΥΣ - ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ.......................... 15

Αναφορές ................................................................................................................................................... 17

Προσάρτημα 1. .......................................................................................................................................... 18

Προσάρτημα 2 ........................................................................................................................................... 18

Παραρτήματα ............................................................................................................................................. 23

Παράρτημα A2. ....................................................................................................................................... 23

Παράρτημα A4. ....................................................................................................................................... 23

Παράρτημα B4 ........................................................................................................................................ 23

Παράρτημα C11 ...................................................................................................................................... 24

Παράρτημα E15 ...................................................................................................................................... 24

Παράρτημα E17 ...................................................................................................................................... 26

Page 3: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

2

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή

1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ

Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να αποτελέσουν ένα βήμα προς βήμα οδηγό του στην

αξιολόγηση των οικονομικών της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας (FRM) σε σχέση με τη λήψη

απόφασης για το επίπεδο προστασίας που απαιτείται για κάθε παρέμβαση μείωσης του κινδύνου

πλημμύρας και πρότυπα ασφαλείας από τις πλημμύρες.

Όταν αυτό συνδυάζεται με τις γνώσεις για το κόστος των σχεδίων και των συστημάτων που

απαιτούνται για τη διαχείριση κινδύνου, ο χρήστης μπορεί να αξιολογήσει τη σχέση μεταξύ του

οφέλους και του κόστους των επενδυτικών αποφάσεων. Αυτή η σύγκριση θα πρέπει να επιτρέπει

στους χρήστες να εντοπίζουν τα σχέδια διαχείρισης κινδύνου που μεγιστοποιούν την οικονομική

απόδοση σε εθνικό επίπεδο και ως εκ τούτου αντιπροσωπεύουν "την καλύτερη σχέση κόστους /

οφέλους" με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Ταυτόχρονα, μπορούν να αποφασίσουν το πρότυπο

προστασίας (SOP) που πρέπει να παρέχεται από την παρέμβαση αυτή, η οποία με τη σειρά της

καθορίζει το βαθμό ασφάλειας από τον κίνδυνο πλημμύρας.

Ο Οδηγός σχεδιάστηκε για να συμπληρώσει τις κατευθυντήριες γραμμές που εκπονήθηκαν στο

προηγούμενο έργο FLOOD CBA (βλέπε Προσάρτημα 1). Δεν υπάρχει πρόθεση να επαναληφθεί αυτό

το υλικό εδώ. Αυτό που επιδιώκεται είναι να τονιστεί η σχέση μεταξύ της ανάλυσης κόστους-οφέλους

(και των προτύπων σχεδιασμού των συστημάτων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας) και των

ζητημάτων ασφάλειας που είναι εγγενείς στην επιλογή ενός συγκεκριμένου προτύπου σχεδιασμού

έναντι άλλου. Συνεπώς, παρότι αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν έναν οδηγό βήμα προς

βήμα, δεν αποτελούν αυτόνομο έγγραφο αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τις

κατευθυντήριες γραμμές του FLOOD CBA που αναφέρονται παραπάνω.

Ο όρος «σχέδιο» δεν έχει ως σκοπό να υποδηλώνει μόνο τεχνικές κατασκευές για τη μείωση του

κινδύνου πλημμύρας ή διάβρωσης αλλά και μη δομικές εναλλακτικές λύσεις (προειδοποίηση για

πλημμύρες, σύστημα έκτακτης αντιμετώπισης, σχεδιασμός χρήσης γης κ.λπ.). Ο όρος «σχέδιο»

χρησιμοποιείται στη συνέχεια για λόγους ευκολίας και για τις δύο περιπτώσεις.

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν να επιτρέψουν την εκτίμηση του προτύπου των

συστημάτων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια. Μία

σημαντική διάσταση αυτού είναι η αξιολόγηση του χρόνου και των πόρων που διατίθενται στα πιο

σημαντικά σημεία της διαδικασίας αξιολόγησης των ωφελειών. Η εκτίμηση των σημαντικότερων

σημείων γίνεται με τρεις τρόπους:

Εντοπισμός των στοιχείων των συνολικών οφελών που είναι τα μεγαλύτερα σε σύγκριση με

την προσπάθεια που δαπανήθηκε για την εκτίμησή τους (π.χ. επικέντρωση στα μη οικιστικά

Page 4: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

3

ακίνητα, καθώς οι ζημίες και οι αποζημιώσεις για αυτά είναι κατά κανόνα πολύ υψηλότερα σε

σχέση με τις ζημίες και τις αποζημιώσεις κατοικιών).

Εξασφάλιση ότι τα δεδομένα από τα οποία εξαρτάται η εκτίμηση της ωφέλειας είναι τα πλέον

ακριβή (ή ελάχιστα ανακριβή).

Διασφάλιση της σύγκρισης των διαφορετικών προτύπων προστασίας που παρέχονται από

διαφορετικούς τύπους παρέμβασης σε όμοια βάση, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει η σωστή

επιλογή προτύπου και ποια επίπεδα προστασίας και ασφάλειας παρέχονται κατ 'αυτόν τον

τρόπο .

1.2 ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ -

ΟΦΕΛΟΥΣ

Υπάρχουν διάφοροι σημαντικοί λόγοι για τους οποίους τα συστήματα διαχείρισης κινδύνων

πλημμύρας πρέπει να αξιολογούνται αυστηρά, συμπεριλαμβανομένης και της όσο το δυνατόν

συστηματικής σύγκρισης μεταξύ του κόστους των παρεμβάσεων για τη μείωση του κινδύνου και των

οφελών που παρέχουν. Οι κύριοι λόγοι είναι οι εξής:

1. Διευκόλυνση της σκέψης και της μάθησης. Απαιτείται ο καθορισμός του πλήρους κόστους

της επένδυσης καθ 'όλη τη διάρκεια ζωής της, διότι ορισμένες δαπάνες μπορούν να

αγνοηθούν ή να παραληφθούν ακούσια εάν δεν πραγματοποιηθεί σωστά η αποτίμηση.

Επίσης, η απαίτηση αξιολόγησης των οφελών μας δίνει πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη για

την κοινωνία, τις τοπικές κοινότητες αλλά και των ατόμων από τη μείωση του κινδύνου

πλημμύρας και αυτό απαιτεί συστηματική προσέγγιση και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη

ποσοτικοποίηση. Και οι δύο αυτές διαδικασίες, αναφορικά με το κόστος και τα οφέλη,

απαιτούν μεγάλη προσπάθεια και εκπαίδευση, όπως επίσης και προσεκτική σκέψη για το

ποιοι είναι οι στόχοι μας.

2. Μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων επενδύσεων. Τα περισσότερα

προγράμματα μείωσης των κινδύνων πλημμύρας χρηματοδοτούνται από κρατικές ή μη-

κυβερνητικές οργανώσεις και η χρηματοδότηση προέρχεται κατά μεγάλο μέρος από το

δημόσιο ταμείο. Αυτός ο δημόσιος πόρος αποδίδεται σε σημαντικό βαθμό από ανθρώπους

που δεν κινδυνεύουν από πλημμύρες, και γι 'αυτό οφείλουμε σε αυτούς τους

φορολογούμενους να διασφαλίσουμε ότι οι δαπάνες για τη μείωση του κινδύνου στους

ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικές. Ένα

από τα βασικά συμπεράσματα του έργου FLOOD CBA ήταν, μεταξύ άλλων, ότι το βέλτιστο

πρότυπο προστασίας είναι εκείνο για το οποίο η διαφορά μεταξύ οφέλους και κόστους είναι η

μεγαλύτερη και επομένως η απόδοση σχετικά με τις επενδύσεις είναι στο μέγιστο.

Page 5: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

4

3. Διευκόλυνση της απόφασης σχετικά με το πόσα χρήματα πρέπει να δαπανηθούν για τη

μείωση του κινδύνου. Υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις για την αξιολόγηση των επενδύσεων

του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης κόστους-οφέλους (CBA) και της

ανάλυσης πολλαπλών κριτηρίων (MCA). Ενώ η τελευταία έχει πλεονεκτήματα όσον αφορά την

πληρέστερη ενσωμάτωσή της, καθώς περιλαμβάνει και μη ποσοτικοποιήσιμες πτυχές, δεν

ενημερώνει τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων για το πόσα χρήματα πρέπει να

δαπανήσουν για τις επενδύσεις που σχεδιάζουν. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της CBA είναι ότι

προσδιορίζει το ποσό που πρέπει να επενδυθεί έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί η απόδοση για

τους εμπλεκόμενους φορολογούμενους ή άλλους χρηματοδότες.

4. Μεγιστοποίηση της διαφάνειας στη διαδικασία αξιολόγησης. Κατά τη διεξαγωγή μίας

CBA, ο αναλυτής πρέπει να θέσει σαφώς τις ποσοτικοποιημένες πτυχές της αξιολόγησής του,

δίνοντας κατά προτίμηση όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με τις υποθέσεις που έγιναν. Έτσι, η

διαδικασία είναι εγγενώς διαφανής και τα τρίτα μέρη μπορούν να αξιολογήσουν (και μάλιστα

να επαναλάβουν) τις διαδικασίες και τους υπολογισμούς τους, προκειμένου να επαληθεύσουν

από μόνοι τους τα πλεονεκτήματα των συμπερασμάτων που προκύπτουν.

Παρ' όλα αυτά η μέθοδος CBA δεν είναι τέλεια. Πράγματι, υπάρχουν πολλές ελλείψεις, κυρίως όσον

αφορά την ποσοτικοποίηση των αποκαλούμενων "άυλων" στοιχείων τόσο των οφελών όσο και του

κόστους. Εάν τέτοια άυλα στοιχεία κυριαρχούν σε μία πιθανή απόφαση, τότε η ανάλυση του κόστους -

οφέλους μπορεί να είναι περιττή ή μάλλον να θεωρείται εσφαλμένη. Ο μόνος τρόπος για να

παρακάμψει κανείς μια τέτοια κατάσταση είναι όταν ο αναλυτής θέτει, περιγραφικά και παράλληλα με

τους υπολογισμούς του, εκείνες τις πτυχές που δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν εύκολα ή δεν

μπορούν να ποσοτικοποιηθούν καθόλου. Μια τέτοια περιγραφή πρέπει να είναι όσο λεπτομερής

χρειάζεται για να μεταδοθεί η σημασία του ζητήματος που αναλύεται. Αυτό σημαίνει ότι ο υπεύθυνος

λήψης αποφάσεων έχει πρόσβαση σε όλες τις σχετικές πληροφορίες, ορισμένες από τις οποίες θα

ποσοτικοποιηθούν και ορισμένες δεν θα ποσοτικοποιηθούν. Είναι απολύτως ελεύθερος να αποδώσει

τη βαρύτητα που επιθυμεί στις μη ποσοτικοποιημένες πτυχές, καθορίζοντας παράλληλα και το

πλαίσιο των πτυχών που ποσοτικοποιούνται. Η διαδικασία αυτή απαιτεί περισσότερο κρίση, παρά

απλά μαθηματικά.

1.3 Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ CBA: ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ανάλυση κόστους-οφέλους των μέτρων μείωσης των κινδύνων

πλημμύρας αφορά στο μέλλον. Και είναι γνωστό ότι η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι δύσκολη, ακόμη

και με την πιο εξελιγμένη επιστημονική ανάλυση. Ως εκ τούτου, η αβεβαιότητα είναι εγγενής σε αυτή τη

διαδικασία και γι 'αυτό πρέπει είμαστε προσεκτικοί.

Page 6: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

5

Ο λόγος που ανησυχούμε για το μέλλον είναι ότι κάθε ανάλυση κόστους-οφέλους επιδιώκει να

αξιολογήσει τις πιθανές μελλοντικές ζημιές από πλημμύρες και να τις χρησιμοποιήσει ως βάση για να

υπολογίσει τι ποσό αξίζει να δαπανηθεί για να ανακουφίσει ή ακόμα και να αποτρέψει τις πλημμύρες

στο μέλλον. Δεν πρόκειται για απλή αξιολόγηση του επιπέδου των επενδύσεων με βάση τις ζημίες που

προκλήθηκαν από προηγούμενες πλημμύρες, διότι αυτές θα έχουν διαφορετικές πιθανότητες

επανάληψης στο μέλλον. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να προσδιορίσουμε τις πιθανές ετήσιες

ζημιές από πλημμύρες στο μέλλον και να τις συγκρίνουμε με το ετήσιο κόστος πρόληψης αυτών των

ζημιών (και οι δύο μετατρέπονται σε κεφάλαια €). Οποιαδήποτε άλλη ανάλυση παρουσιάζει δυσκολίες

και μπορεί να είναι εξαιρετικά παραπλανητική.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει πολιτική πίεση για να αποφευχθεί το είδος των ζημιών που

σημειώθηκαν κατά την τελευταία μεγάλη πλημμύρα σε μια δεδομένη τοποθεσία. Αυτές οι πιέσεις

πρέπει να αντισταθμιστούν, επειδή ο υπολογισμός των δαπανών με βάση τα γεγονότα που

συνέβησαν στο παρελθόν σε μεμονωμένα γεγονότα πιθανόν να είναι εσφαλμένος.

1.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι η ανάλυση κόστους-οφέλους χρησιμοποιεί την οικονομική

αποτελεσματικότητα ως το μοναδικό κριτήριο για την καθοδήγηση στη λήψη αποφάσεων. Η

οικονομική αποδοτικότητα μετριέται ως η διαφορά των αποτελεσμάτων (όφελος) έναντι των εισροών

(κόστος) και μόνο όταν αυτή μεγιστοποιείται είναι μέγιστη και η οικονομική αποτελεσματικότητα που

επιδιώκεται.

Έτσι, στο πιο ακραίο παράδειγμα, είναι οικονομικά πιο αποτελεσματικό να προστατεύονται από τις

πλημμύρες εκείνοι με μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία (δηλ. πλούσια νοικοκυριά ή πολύτιμα

εργοστάσια) από το να προστατεύονται εκείνοι που είναι φτωχοί και με πενιχρά περιουσιακά

στοιχεία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποφάσεις που δεν θεωρούνται "δίκαιες", αλλά η δικαιοσύνη

δεν αποτελεί μέρος της ανάλυσης κόστους-οφέλους. Πράγματι, η κατανομή των αποτελεσμάτων, ως

οφέλη από την προστασία από τις πλημμύρες, δεν είναι ζήτημα της οικονομικής ανάλυσης. Η

οικονομική ανάλυση εξετάζει τη συνολική απόδοση συγκεκριμένων αποφάσεων και όχι την κατανομή

των αποτελεσμάτων στην κοινωνία.

Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την πιθανή αδικία με δύο τρόπους:

Χρησιμοποιώντας διορθωτικούς συντελεστές εντός της CBA για να αυξηθούν τα προφανή

οφέλη από την προστασία των φτωχών, όπως είναι πλέον η συνηθισμένη πρακτική στο

Ηνωμένο Βασίλειο (Defra, 2005, EA 2010). Έτσι, η ανάλυση κόστους - οφέλους μπορεί να

ευνοήσει χαμηλότερα εισοδήματα, όπως υπαγορεύει και η πολιτική. Επίσης, καθώς οι

περισσότερες δαπάνες για την προστασία από τις πλημμύρες καλύπτονται από τη γενική

Page 7: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

6

φορολογία, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι το κοινό θα πρέπει να αποφασίσει πώς

δαπανώνται τα δημόσια χρήματα και όχι από τους οικονομολόγους μέσω των δεικτών

οφέλους-κόστους!

Υιοθετώντας εκτιμήσεις χωροταξικού σχεδιασμού, εκτός του CBA, στον σχεδιασμό

διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας, όπως για παράδειγμα στην Ισπανία. Εδώ ο χωροταξικός

σχεδιασμός διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην κατανομή του πλούτου και στην

κοινωνικοοικονομική ισορροπία των περιφερειών.

1.5 ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΑΠΟΥΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε εδώ ένα σημαντικό συμπέρασμα του έργου FLOOD CBA (FHRC,

2014). Σε πολλές περιπτώσεις, και σε πολλές χώρες, ενδέχεται να μην υπάρχουν καλά δεδομένα για

την εφαρμογή της CBA. Αυτό δεν πρέπει να είναι ο λόγος για τον οποίο δεν προχωρούμε σε κάποια

οικονομική ανάλυση. Οι στρατηγικές που ακολουθούνται πρέπει να περιλαμβάνουν ένα ή

περισσότερα από τα ακόλουθα:

Χρήση των καλύτερων διαθέσιμων δεδομένων πριν από οποιαδήποτε βελτίωση της ποιότητας

δεδομένων

Χρήση υποκατάστατων (π.χ. τον αριθμό των επηρεαζόμενων ιδιοκτησιών αν δεν μπορούν να

βρεθούν τιμές ζημιών)

Χρήση δεδομένων από άλλες περιοχές ή χώρες (π.χ. από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου

υπάρχουν πλούσια δεδομένα για την εφαρμογή της μεθόδου CBA στη διαχείριση κινδύνων

πλημμύρας)

Χρήση τεκμηριωμένων εικασιών και επαγγελματική κρίση!

Ακόμη και η τελευταία προσέγγιση που αναφέρεται εδώ θα πυροδοτήσει τη «διαδικασία σκέψης»

που ενσωματώνεται στην ανάλυση κόστους / οφέλους και είναι πράγματι ένας από τους κύριους

στόχους της.

1.6 ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

Όπως και στον Οδηγό του FLOOD CBA (Προσάρτημα 1) (FHRC, 2014), είναι αναπόφευκτο ορισμένοι

παράγοντες να μην μπορούν να συμπεριληφθούν σε μια παραδοσιακή οικονομική ανάλυση των

μέτρων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας. Η στρατηγική που θα υιοθετηθεί στη διαδικασία

αξιολόγησης, όπως υποστηρίζεται παραπάνω, θα πρέπει να περιγράφει τους παράγοντες αυτούς όσο

το δυνατόν λεπτομερέστερα, ώστε οι παραλήπτες να μπορούν να τις λάβουν υπόψη.

Page 8: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

7

Πολλά αποκαλούμενα "άυλα" αποτελέσματα μπορούν να ληφθούν υπόψη χρησιμοποιώντας

μια προσέγγιση πολλαπλών κριτηρίων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη βαθμολόγηση κάθε

στοιχείου που πρέπει να ληφθεί υπόψη και, στη συνέχεια, η στάθμιση των στοιχείων εντός

των υπολογισμών για να εξάγουμε το πολυκριτηριακό αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα,

αυτό συνεπάγεται τη μετατροπή αυτών των "άυλων" επιπτώσεων σε νομισματικές αξίες

χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς έναν από τους παράγοντες που έχουν

ποσοτικοποιηθεί σε χρήμα κατά τη διάρκεια της οικονομικής ανάλυσης.

Άλλοι παράγοντες είναι ακόμη πιο δύσκολο να προσδιοριστούν ποσοτικά, όπως η

αναστάτωση και ο θόρυβος που δημιουργούνται κατά την κατασκευή σημαντικών έργων

μηχανικού.

Οι πλημμύρες με απώλειες ζωών αποτελούν συχνά σημαντικό στοιχείο, αλλά υπάρχει

αντίδραση για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ποσού αυτού σε νομισματικούς όρους,

παρόλο που είναι κάτι φυσιολογικό για τις εταιρείες ασφάλισης ζωής.

Ορισμένες περιβαλλοντικές πτυχές είναι επίσης δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν από

οικονομική άποψη και πρέπει απλώς να περιγραφούν λεπτομερώς. Ιδιαίτερα δύσκολη είναι η

πλήρης εξάλειψη τοποθεσιών επιστημονικής αξίας, ειδών ή συγκεκριμένων συγκροτημάτων

βλάστησης. Αυτά μπορούν να αποτιμηθούν με την αντικατάστασή τους είτε στον τόπο τους

είτε σε μια εναλλακτική τοποθεσία. Ωστόσο αυτή η πρακτική είναι αμφιλεγόμενη και γενικά

υπάρχει δυσπιστία για το αν οι τιμές μεταφοράς αποτελούν πραγματικό μέτρο της επίδρασης

των μέτρων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας στις περιβαλλοντικές αξίες.

Όπως προαναφέρθηκε, η καλύτερη προσέγγιση είναι να περιγράψουμε πλήρως τις πιθανές

επιπτώσεις του εκάστοτε μέτρου διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας - θετικό ή αρνητικό - και να

αφήσουμε τους φορείς λήψης αποφάσεων να λάβουν την απόφαση, καθοδηγούμενοι από αυτές τις

περιγραφές και από την οικονομική ανάλυση που παρέχεται . Από την άποψη αυτή, εργαλεία όπως οι

Πίνακες Συνοπτικών Εκτιμήσεων ή οι Proformas (Προσάρτημα 2) μπορεί να είναι χρήσιμες για την

τυποποίηση της προσέγγισης αυτών των περιγραφών, αλλά αυτό δεν αποτελεί πανάκεια.

Υπάρχει βεβαίως ο κίνδυνος, οι σημαντικότερες θεωρήσεις να είναι εκείνες που πρέπει να

περιγραφούν με αυτόν τον τρόπο και η οικονομική ανάλυση απλώς να εξετάζει τα θέματα που είναι

εύκολα ποσοτικοποιήσιμα. Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος γύρω από αυτό το δίλημμα, εκτός από το να

τονιστεί και πάλι ότι η οικονομική ανάλυση είναι ένας οδηγός για τη λήψη αποφάσεων και όχι ένα

σύστημα που αποφασίζει "από μόνο του".

Όπως τονίστηκε από τους εμπλεκόμενους φορείς που συμμετείχαν στην έρευνα του έργου Flood CBA

2 Task B3 (βλ. Παραδοτέο B3, Σχήματα 4 έως 6), πρέπει να θυμόμαστε ότι η συμμετοχή των

κατάλληλων εμπλεκόμενων φορέων είναι ένας σημαντικός μηχανισμός ο οποίος θα φέρει στο

Page 9: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

8

προσκήνιο ουσιαστικές εκτιμήσεις για την αξιολόγηση των επενδύσεων, και όχι οι αναλύσεις των

ειδικών και των υπευθύνων λήψης αποφάσεων. Επομένως, ένα σημαντικό μέρος του ρόλου των

ενδιαφερομένων σε αυτό το θέμα είναι να προωθήσουν σκέψεις που δεν μπορούν εύκολα να

ποσοτικοποιηθούν, έτσι ώστε οι ομάδες αξιολόγησης και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων να

μπορούν να τις συζητήσουν και να τις επανεξετάσουν συνολικά.

Page 10: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

9

Κεφάλαιο 2: Βήματα της Διαδικασίας Αξιολόγησης

Σε αυτό το κεφάλαιο παραθέτουμε τα απαραίτητα βήματα για να αξιολογήσουμε κάθε παρέμβαση στον

τομέα της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, ενώ υπάρχουν εκτενείς παραπομπές στις

κατευθυντήριες γραμμές το έργου FLOOD CBA, όπου τα βήματα αυτά καλύπτονται με περισσότερες

λεπτομέρειες (Προσάρτημα 1) (FHRC 2014). Ως εκ τούτου, ο στόχος εδώ είναι να προσδιοριστούν τα

κύρια βήματα αυτής της διαδικασίας, ώστε να γίνουν κατανοητά τα διαφορετικά πρότυπα προστασίας

και ασφαλείας στο συγκεκριμένο πλαίσιο.

2.1 ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΔΗΓΟ FLOOD

CBA (FHRC, 2014)

Βήμα 1: Εντοπισμός του προβλήματος πλημμύρας και της "ωφελούμενης" περιοχής [ Οδηγός

Flood CBA - παρ. 2.1, 2.6 and 2.4]

Οποιαδήποτε εκτίμηση των παρεμβάσεων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας ξεκινά με τον

χαρακτηρισμό της φύσης του προβλήματος των πλημμυρών που αντιμετωπίζει η εκάστοτε περιοχή

(Σχήμα 1). Για το σκοπό αυτό είναι χρήσιμο να έχουμε ιστορικό πλημμυρών και πληροφορίες που

παρέχονται με αυτόν τον τρόπο και χάρτες της έκτασης πλημμύρας για γεγονότα στο παρελθόν. Τα

διαγράμματα, οι φωτογραφίες και τα κείμενα των εφημερίδων μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον

εντοπισμό της φύσης του προβλήματος και της πιθανής σοβαρότητάς του. Η εμπλοκή των

ενδιαφερομένων είναι χρήσιμη εδώ, καθώς οι ντόπιοι διαθέτουν συχνά ουσιαστικές γνώσεις σχετικά

με τα προβλήματα πλημμύρας οι οποίες λείπουν από τις εθνικές βάσεις δεδομένων και τις συνολικές

εκτιμήσεις.

Η " ωφελούμενη" περιοχή είναι η περιοχή των μέγιστων πιθανών πλημμυρών, εντός της οποίας οι

ιδιοκτησίες κινδυνεύουν αλλά θα επωφεληθούν από τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας (Σχήμα 1). Η

περιοχή των μέγιστων πιθανών πλημμυρών δεν είναι απαραιτήτως η ίδια με την έκταση των

πλημμυρών στο παρελθόν, επειδή οι πλημμύρες του παρελθόντος ενδέχεται να μην έχουν υπερβεί ένα

ορισμένο όριο σοβαρότητας το οποίο θα μπορούσε να ξεπεραστεί στο μέλλον. Επίσης, μπορεί να

υπάρξουν οφέλη από την προστασία περιοχών στο περιθώριο της περιοχής των πλημμυρών, διότι

εκεί θα μειωθεί ο κίνδυνος πλημμύρας από βελτιώσεις σε κανάλια ή παρεμβάσεις σε κανάλια

παράκαμψης που μειώνουν το επίπεδο πλημμυρών σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής. Αυτά τα οφέλη

ορίζονται ως Πλεονεκτήματα Προτύπου Άνω του Σχεδίου "Above Design Standard Benefits".

Page 11: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

10

Καθορίστε τη μέγιστη έκταση της μελλοντικής πλημμύρας & αποφασίστε για την ωφελούμενη περιοχή αυτής της αξιολόγησης

Συλλέξτε στοιχεία σχετικά με τη χρήση γης και άλλα χαρακτηριστικά της ωφελούμενης περιοχής

Συγκεντρώστε υδρολογικά/υδρογραφικά και υδραυλικά δεδομένα καθορίζοντας το πρόβλημα πλημμυρών

Συγκεντρώστε στοιχεία ύψους πλημμύρας/ζημιάς για τις ιδιοκτήσίες στην ωφελούμενη περιοχή

Υπολογίστε την παρούσα αξία των μέσων ετήσιων ζημιών που αποφεύγονται από τις λύσεις του σχεδίου και την παρούσα αξία αυτών των ζημιών

Συγκρίνετε τις δαπάνες και τα οφέλη και επιλέξτε ένα μελλοντικό σχέδιο

Καθορίστε τη μέγιστη έκταση της μελλοντικής πλημμύρας & αποφασίστε για την ωφελούμενη περιοχή αυτής της

αξιολόγησης

Συλλέξτε στοιχεία σχετικά με τη χρήση γης και άλλα

χαρακτηριστικά της ωφελούμενης περιοχής

Συγκεντρώστε υδρολογικά/υδρογραφικά και

υδραυλικά δεδομένα καθορίζοντας το πρόβλημα

πλημμυρών

Συγκεντρώστε στοιχεία ύψους πλημμύρας/ζημιάς για τις

ιδιοκτήσίες στην ωφελούμενη περιοχή

Υπολογίστε την παρούσα αξία των μέσων ετήσιων ζημιών που αποφεύγονται από τις λύσεις του σχεδίου και την παρούσα αξία

αυτών των ζημιών

Συγκρίνετε τις δαπάνες και τα οφέλη και επιλέξτε ένα μελλοντικό σχέδιο

Σχήμα 1. Βήματα της διαδικασίας συγκέντρωσης των σχετικών δεδομένων

Όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος, μπορεί να είναι απαραίτητο να επεκταθεί η υφιστάμενη

περιοχή ωφέλειας σε περιοχές όπου οι καταστροφές από πλημμύρες ενδέχεται να αυξηθούν λόγω

αυξημένης βροχόπτωσης ή αύξηση της στάθμης της θάλασσας καθώς η κλιματική αλλαγή έχει ως

συνέπεια την αύξηση των επιπέδων βροχόπτωσης, αύξηση του επιπέδου της θάλασσας και

ενδεχομένως αυξημένες ροές από ποτάμιες πλημμύρες. Οι αστικές περιοχές είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες

στις καλοκαιρινές καταιγίδες με έντονες βροχοπτώσεις, οι οποίες σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις

για την αλλαγή του κλίματος, πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά και ως εκ τούτου η έκταση των

πλημμυρών σε αυτές τις καταστάσεις μπορεί να επεκταθεί σημαντικά πέρα από τις περιοχές που

παραδοσιακά υπόκεινται σε πλημμύρες.

Βήμα 2: Συγκέντρωση σχετικών δεδομένων και χαρτών [Οδηγός Flood CBA - παρ. 2.5]

Εντός της "ωφελούμενης" περιοχής, είναι σημαντικό να εντοπιστούν οι διαφορετικές χρήσεις γης. Αυτό

οφείλεται στο γεγονός ότι αυτές οι διαφορετικές χρήσεις γης έχουν διαφορετικές πιθανότητες ζημιών

από πλημμύρες και αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται σε οποιαδήποτε αξιολόγηση. Είναι ιδιαίτερα

σημαντικό να διαχωρίζονται οικιστικές και μη οικιστικές ιδιοκτησίες, κυρίως διότι τα δεδομένα σχετικά

Page 12: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

11

με τις πλημμύρες για την τελευταία κατηγορία παρουσιάζονται συνήθως ως ζημιά ανά τετραγωνικό

μέτρο της επιφάνειας των σχετικών κτιρίων.

Τα πιθανά δεδομένα ζημιών από τις πλημμύρες ή τα δεδομένα ύψους πλημμύρας / ζημιάς μπορούν να

συλλεχθούν από την εν λόγω τοποθεσία, βάσει ιστορικών πλημμυρών, ή οι αναλυτές μπορούν να

χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα για ζημιές από πλημμύρες που είναι διαθέσιμα από το Middlesex

University (FHRC, 2014). Τα δεδομένα αυτά μπορούν να προσαρμοστούν για τις διαφορετικές χώρες

από τη σχέση του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου προς το ΑΕΠ της εν λόγω χώρας, προκειμένου να

διορθωθούν ή να αποπληθωριστούν κατάλληλα οι τιμές αυτές.

Τα υδρολογικά δεδομένα είναι απαραίτητα για την εκτίμηση των παρεμβάσεων για τη διαχείριση του

κινδύνου πλημμύρας (Σχήμα 1). Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να ποσοτικοποιούν τις περιόδους

επαναφοράς των πλημμυρών που επηρεάζουν την περιοχή (το μέσο χρονικό διάστημα μεταξύ

γεγονότων παρόμοιου μεγέθους), με βάση είτε ιστορική ανάλυση είτε μοντελοποίηση. Στις παράκτιες

περιοχές, τα υδρογραφικά δεδομένα χρησιμοποιούνται για την περίοδο επαναφοράς των

παλιρροιακών κυμάτων, που αντιπροσωπεύουν τα μέγιστα ύψη πλημμύρας. Απαιτείται μια σειρά

περιόδων επαναφοράς, αρχής γενομένης από μια περίοδο επαναφοράς της πλημμύρας που προκαλεί

κάποια ζημιά. Μια σειρά περιόδων επαναφοράς συχνά χαρακτηρίζεται από τις πλημμύρες 5, 10, 25,

50 και 100 ετών, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι

απαραίτητο να προχωρήσουμε πέρα από αυτό και να έχουμε περιόδους επαναφοράς 200 ή 500 ετών.

Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι αυτές οι πλημμύρες είναι σημαντικές για τον προσδιορισμό

του Above Design Standard αποτελέσματος πλημμύρας, όπως περιγράφεται παραπάνω.

Αν και η ακρίβεια είναι σημαντική σε όλα αυτά τα δεδομένα, σε πολλές περιπτώσεις ενδέχεται να μην

είναι διαθέσιμα δεδομένα υψηλής ποιότητας. Η συμβουλή μας είναι να χρησιμοποιήσουμε όποια

δεδομένα είναι διαθέσιμα και να διεξάγουμε κάποιας μορφής ανάλυση ευαισθησίας για να ελέγξουμε

την ευαισθησία των αποτελεσμάτων σε αλλαγές δεδομένων που μπορεί να είναι αμφίβολης ποιότητας.

Μια τέτοια προσέγγιση είναι πολύ προτιμότερη από το να μην κάνουμε τίποτα, κυρίως επειδή

ορισμένα στοιχεία έχουν ελάχιστη επίδραση στα τελικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στις πιθανές ζημιές

από τις πιο ακραίες πλημμύρες, καθώς αυτές είναι σπάνιες και η συνεισφορά τους στις ετήσιες μέσες

ζημίες είναι μικρή. Η οικονομική σημασία των πολύ σπάνιων γεγονότων συχνά παρερμηνεύεται.

Βήμα 3: Χαρτογράφηση της καμπύλης πιθανότητας απώλειας και υπολογισμός των

προεξοφλημένων Μέσων Ετήσιων Ζημιών [Οδηγός FLOOD CBA - παρ 2.2 και 2.6]

Η καμπύλη πιθανότητας απώλειας είναι απαραίτητη σε κάθε εκτίμηση των παρεμβάσεων μείωσης των

κινδύνων πλημμύρας (Σχήμα 2). Το διάγραμμα στο Σχήμα 2 συγκεντρώνει τα υδρολογικά δεδομένα, τα

δεδομένα ζημιών και καταγράφει τη σχέση μεταξύ πιθανότητας πλημμύρας και ζημιάς. Η διαφορά

Page 13: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

12

μεταξύ αυτών των καμπυλών με και χωρίς παρεμβάσεις είναι το ετήσιο μέσο όφελος των

παρεμβάσεων αυτών.

Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να συμπεριληφθεί ένας επαρκής αριθμός μελλοντικών πλημμυρών

για την ακριβή απεικόνιση της καμπύλης πιθανότητας-απώλειας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να

εξεταστούν τουλάχιστον 5 πλημμύρες, συμπεριλαμβανομένης της πλημμύρας που προκαλεί τις πολύ

αρχικές/ βασικές ζημιές (βλ. παραπάνω).

Η περιοχή κάτω από την καμπύλη πιθανότητας απώλειας είναι η μέση ετήσια ζημία στην περιοχή

μελέτης. Το ποσό αυτό σε € θα πρέπει να "προεξοφληθεί" για τη διάρκεια ζωής των μελλοντικών

παρεμβάσεων (π.χ. 50 έτη ή 100 χρόνια ή λιγότερο για ορισμένα μη διαρθρωτικά μέτρα), έτσι ώστε να

αποφέρει το κεφάλαιο που αξίζει να επενδυθεί για την επίτευξη των ωφελειών από αυτές τις

παρεμβάσεις. Ο λόγος για τον οποίο "προεξοφλούμε" αυτά τα ποσά είναι επειδή γενικά η κοινωνία

εκτιμά τους μελλοντικούς πόρους ως μικρότερης αξίας από τους παρόντες πόρους, κυρίως γιατί εάν

διαθέταμε αυτούς τους πόρους τώρα και τους επενδύαμε, θα μας απέφεραν κάποια απόδοση στα

επόμενα χρόνια . Υπάρχουν και άλλοι λόγοι για την προεξόφληση που εξετάζονται στον οδηγό FLOOD

CBA (FHRC, 2014).

Σχήμα 2: Η εξαγωγή της καμπύλης πιθανότητας απώλειας (κάτω δεξιά)

Τα ποσοστά προεξόφλησης διαφέρουν από χώρα σε χώρα, και γενικά σχετίζονται με την εναλλακτική

χρήση του ενεχόμενου κεφαλαίου. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό προεξόφλησης που

χρησιμοποιείται είναι από 3,5% έως 2,5%.

Page 14: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

13

Βήμα 4: Μεταφράζοντας τα αποτελέσματα [Οδηγός Flood CBA, Κεφάλαιο 3]

Τα προαναφερθέντα βήματα οδηγούν στον υπολογισμό του κεφαλαίου που αξίζει να επενδυθεί για τη

μείωση των μελλοντικών κινδύνων πλημμύρας και το οποίο χρησιμοποιείται στους υπολογισμούς. Τα

ποσά οφέλους συγκρίνονται με το προεξοφλημένο κόστος της εκάστοτε επένδυσης,

συμπεριλαμβανομένων των δαπανών κεφαλαίου και συντήρησης (καθώς και κάθε δαπάνης

παροπλισμού).

Με τον τρόπο αυτό μπορεί να υπολογιστεί ο λόγος οφέλους προς το κόστος, ο οποίος υποδεικνύει

ποια έργα αξίζει οικονομικά να επιδιωχθούν. Είναι επιπλέον απαραίτητο να υπολογιστεί η διαφορά

του οφέλους μείον το κόστος, προκειμένου να αξιολογηθεί με τον δείκτη αυτό η απόδοση της εκάστοτε

επένδυσης.

Αν ο λόγος οφέλους προς κόστος είναι χαμηλότερος από 1,0, αυτό δείχνει ότι η εν λόγω παρέμβαση

δεν αξίζει να συνεχιστεί, τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο. Οι αναλογίες οφέλους - κόστους άνω του

10,0 πρέπει να αντιμετωπίζονται με κάποιο σκεπτικισμό, επειδή συχνά αυτές οι υψηλές τιμές

προκύπτουν από σφάλματα στους υπολογισμούς. Οι τιμές αυτές προϋποθέτουν σοβαρές πλημμύρες

σε μεγάλη κλίμακα για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτι που είναι γενικά απίθανο να συμβεί.

2.2 ΟΙ PROFORMAS ΤΟΥ FLOOD CBA 2 [Προσάρτημα 2]

Στο Προσάρτημα 2, παρουσιάζουμε μια σειρά Πινάκων "Proformas" που αντιστοιχούν στα βήματα

που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά με περισσότερες λεπτομέρειες. Έχουν σχεδιαστεί για να

βοηθήσουν τους αναλυτές να συλλέξουν τα σχετικά δεδομένα και να τα χρησιμοποιήσουν για να

υπολογίσουν τα οφέλη των διαφόρων παρεμβάσεων για τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας σε

συγκεκριμένη περιοχή μελέτης.

Για να βοηθήσουμε τους αναλυτές, πραγματοποιήθηκε και διατίθεται ως παραδοτέο μέσα από τον

ιστοχώρο του FLOOD CBA 2 ένα υπόδειγμα εφαρμογής των Πινάκων για την περίπτωση μίας

προτεινόμενης παρέμβασης στην Οξφόρδη, για τον τρόπο συλλογής και χρήσης των απαιτούμενων

δεδομένων. Το υπόδειγμα για την Οξφόρδη αποτελεί και μέρος του εκπαιδευτικού υλικού που

αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου FLOOD CBA 2.

Οι Πίνακες - "Proformas" - θα χρησιμοποιηθούν από τους εταίρους της Ελλάδας, της Ισπανίας και της

Πορτογαλίας για την ανάλυση συγκεκριμένων περιοχών μελέτης και θα χρησιμοποιηθούν επίσης στο

εκπαιδευτικό υλικό που θα παρουσιαστεί στους ενδιαφερόμενους εμπλεκόμενους φορείς το

φθινόπωρο του 2017. Πρέπει να σημειωθεί ότι φόρμες αυτές είναι μια σύνοψη της διαδικασίας

αξιολόγησης των οφελών και του κόστους των παρεμβάσεων μείωσης των κινδύνων πλημμύρας και το

σχετικό πρότυπο ασφάλειας που παρέχεται. Κάθε πλήρης εκτίμηση για ένα πραγματικό μελλοντικό

Page 15: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

14

έργο αντιμετώπισης πλημμυρών θα πρέπει να ξεκινά από τις διαδικασίες που υποδεικνύονται στις

φόρμες αυτές, αλλά αναγνωρίζεται επίσης ότι θα απαιτηθούν ενδεχομένως περισσότερες λεπτομέρειες

έτσι ώστε η εκτίμηση να είναι πλήρης και ακριβής.

Page 16: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

15

Κεφάλαιο 3: Πρότυπα προστασίας και ασφάλειας από πλημμύρες

3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Όταν αναζητούνται τα υψηλότερα (προσιτά) πρότυπα αντιπλημμυρικής προστασίας και συνεπώς τα

υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει να αξιολογήσουν τη φύση

των πλημμυρών που μπορεί να εκδηλωθούν στην περιοχή ενδιαφέροντος και να δουν τι οφέλη θα

προκύψουν από συγκεκριμένα μέτρα προστασίας, σε σχέση με ζημιές που θα αποφευχθούν στο

μέλλον από τις πλημμύρες αυτές (βλ. παραπάνω).

Ιδανικά, θα πρέπει να εξετάσουν τα μέτρα προστασίας από τις πλημμύρες με διαφορετικά πρότυπα

προστασίας και να επιλέξουν αυτά που μεγιστοποιούν τα οφέλη και ελαχιστοποιούν το κόστος τους σε

σχέση με τα οφέλη αυτά. Συνεπώς, το επίπεδο ασφάλειας αυξάνεται σε συνάρτηση με το πόσο

κοστίζει η ασφάλεια αυτή.

Πρόκειται για την κλασσική Ανάλυση Κόστους - Οφέλους (CBA) και οι Proformas στο Προσάρτημα 2

περιγράφουν λεπτομερώς ολόκληρη την προσέγγιση. Προφανώς, ορισμένα οφέλη μπορεί να μην είναι

μετρήσιμα, και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η ανάλυση των πολλαπλών

κριτηρίων (MCA) προκειμένου να ληφθούν υπόψη αυτά τα θέματα. Η προσέγγιση αυτή έχει ιδιαίτερη

σημασία στις περιπτώσεις όπου μπορούν να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις των διαφόρων επιλογών, αλλά

όπου είναι δύσκολο να αποτυπωθούν σε νομισματικούς όρους.

Η προσέγγιση MCA μπορεί επίσης να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις όπου μόνο μερικά από τα οφέλη

ενός μέτρου πρόληψης των πλημμυρών μπορούν να αποτυπωθούν σε νομισματικούς όρους και όπου

αναμένεται οι μη-μετρήσιμες σε νομισματικούς όρους επιπτώσεις να είναι σημαντικές για τα

αποτελέσματα της ανάλυσης. Οι εκτιμήσεις κόστους-οφέλους μπορούν να συμπεριληφθούν ως ένα

(κεντρικό) κριτήριο μιας Ανάλυσης Πολλαπλών Κριτηρίων, αλλά ταυτόχρονα συμπληρώνονται από

άλλους μη νομισματικούς παράγοντες.

3.2 ΑΥΞΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΟΦΕΛΟΥΣ - ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Η περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης των αντιπλημμυρικών μέτρων στον παρόντα Οδηγό οδηγεί

μέχρι στιγμής τον αναλυτή στο να εξάγει τους δείκτες κόστους οφέλους για συγκεκριμένες

παρεμβάσεις. Αυτοί οι δείκτες υποδεικνύουν τα μεμονωμένα πλεονεκτήματα των προτεινόμενων

επενδύσεων, εξετάζοντας τες μία προς μία κάθε φορά. Αυτή η προσέγγιση εφαρμοζόταν μέχρι πριν

από κάποια χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν εκτιμήθηκε ότι προέκυπταν δύο προβλήματα:

1. Σε πολλές περιπτώσεις, ο υψηλότερος λόγος οφέλους προς το κόστος εμφανίζεται για

πολύ χαμηλά επίπεδα ή πρότυπα παρέμβασης. Το κλασικό παράδειγμα εδώ για την

Page 17: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

16

περίπτωση κατοικιών είναι να εξοπλιστούν τα σπίτια που κινδυνεύουν με δύο σακιά

άμμου, ένα για την μπροστινή πόρτα και ένα για την πίσω πόρτα! Αυτή η λύση είναι

οικονομική, αλλά όχι πολύ αποτελεσματική. Ή μάλλον είναι αποτελεσματική στην

πρόληψη μικρών πλημμυρών. Τα σακιά λειτουργούν αναποτελεσματικά και δεν μπορούν

να αντεπεξέλθουν σε μεγάλης διάρκειας πλημμύρες (διαρροή) ή σε μεγάλα ύψη

πλημμυρών. Επομένως, μια τέτοια εκτίμηση των οικονομικών των παρεμβάσεων από

πλημμύρες είναι λανθασμένη επειδή οι παρεμβάσεις δεν είναι αποτελεσματικές για τίποτα

άλλο παρά για τα μικρότερα περιστατικά πλημμύρας.

2. Καθώς προχωράμε προς πιο φιλόδοξες παρεμβάσεις, ο λόγος οφέλους προς το κόστος

μπορεί να είναι ακόμη ευνοϊκός (δηλαδή> 1,0), αλλά οι παρεμβάσεις αυτές αντιστοιχούν

σε χειρότερες σχέσεις ποιότητας - τιμής από ό, τι οι μικρότερες παρεμβάσεις. Πράγματι,

αυτό ισχύει γενικά επειδή οι παρεμβάσεις καθίστανται όλο και πιο φιλόδοξες, αλλά το

κόστος αυξάνεται σημαντικά. Η άνοδος αυτή συνήθως υπερβαίνει την αύξηση των

αντίστοιχων ωφελειών: είναι δυσανάλογη.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι να εξετάσουμε την αυξητική τάση των λόγων οφέλους προς κόστος.

Με αυτό εννοούμε ότι για κάθε παρέμβαση εξετάζεται η αύξηση των οφελών έναντι μιας μικρότερης

παρέμβασης και συγκρίνεται αυτή η αύξηση με την αντίστοιχη αύξηση του κόστους. Εάν η αύξηση του

κόστους είναι μεγαλύτερη από την αύξηση των ωφελειών, λέμε ότι ο αυξητικός λόγος οφέλους -

κόστους είναι μικρότερος από 1,0. Μια τέτοια παρέμβαση δεν αξίζει τον κόπο ή δεν είναι τόσο

αξιόλογη όσο η μικρότερη παρέμβαση. Το θέμα αυτό εξετάζεται στην Proforma F, στο Προσάρτημα 2.

Το σημαντικό εδώ είναι ότι οι αναλυτές δεν θα πρέπει να είναι απλώς ικανοί να παρατηρήσουν ότι

ένας μεμονωμένος δείκτης οφέλους - κόστους είναι μεγαλύτερος από 1,0 αλλά να εξετάζει το λόγο

οφέλους - κόστους πιο φιλόδοξων και λιγότερο φιλόδοξων παρεμβάσεων για να διαπιστώσει εάν

αυτός ο απλός λόγος αντιπροσωπεύει τη βέλτιστη τιμή.

Όσον αφορά την ασφάλεια, ο αυξητικός λόγος κόστους-οφέλους δείχνει την παρέμβαση που

μεγιστοποιεί τη διαφορά μεταξύ ωφελειών και κόστους σε συγκεκριμένη περιοχή ενδιαφέροντος. Η

παρέμβαση αυτή μπορεί να μην αντιπροσωπεύει το μέγιστο επίπεδο ασφάλειας, το οποίο ορίζουμε

ως την πολύ χαμηλή πιθανότητα πλημμύρας με ελάχιστες ζημιές και χωρίς τραυματισμό ή απώλεια

ζωής. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομικά βέλτιστη λύση είναι απίθανο να παρέχει το υψηλότερο επίπεδο

ασφάλειας, επειδή αυτό το υψηλό επίπεδο ασφάλειας είναι πιθανό να παρέχεται μόνο στις

περιπτώσεις, που το πρότυπο προστασίας είναι πολύ υψηλό, με αντίστοιχα υψηλό κόστος.

Το θέμα αυτό συχνά παρερμηνεύεται από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, οι οποίοι απαιτούν

από τους αναλυτές να δικαιολογήσουν πολύ υψηλά (και μη ρεαλιστικά) πρότυπα προστασίας και

Page 18: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

17

κατά συνέπεια πολύ υψηλά (και μη ρεαλιστικά) πρότυπα ασφάλειας. Αλλά αυτό μπορεί να οδηγεί σε

πολύ σπάταλες οικονομικά λύσεις και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να αναγνωρίσουν

ότι τα υψηλά επίπεδα ασφάλειας είναι συχνά υπερβολικά δαπανηρά και θα μπορούσαν να στερήσουν

σημαντικούς πόρους από άλλες επενδύσεις, όπως η κατασκευή νοσοκομείων και σχολείων.

Καταλήγοντας μπορούμε να πούμε ότι τα οικονομικά είναι μια διαδικασία λήψης δύσκολων

αποφάσεων για εναλλακτικές επενδύσεις και η παροχή του υψηλότερου επιπέδου ασφάλειας από τις

πλημμύρες συχνά δεν είναι οικονομικά αποδοτική.

Αναφορές

Defra (2005) Making Space for Water: Taking forward a new Government strategy for flood and coastal risk

management in England, Department for Environment, Food and Rural Affairs, London.

Environment Agency (2010) Working with Natural Processes to Manage Flood and Coastal Erosion Risk, A guidance document, Environment Agency, Bristol. FHRC (2014) Support Tool No. 1: Cost Benefit Analysis Guidelines of Flood Risk Management (FRM). Grant agreement nr. ECHO/SUB/2012/638445

C.3

Penning-Rowsell, E.C., Priest, S., Parker, D., Morris, J., Tunstall, S., Viavattene, C., Chatterton, J. and Owen, D.

(2013) Flood and Coastal Erosion Risk Management: A Manual for Economic Appraisal, London and New York,

Routledge.

Page 19: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

18

Προσάρτημα 1.

Ο Οδηγός FLOOD CBA (FHRC, 2014)

Προσάρτημα 2

Οι περιπτώσεις μελέτης του FLOOD CBA 2: Οι Πίνακες - ‘Proformas’ - για την καθοδήγηση της συλλογής δεδομένων

Ο στόχος εδώ είναι να συγκριθούν τα οφέλη από τη μελλοντική μείωση του κινδύνου πλημμυρών (όχι

"έλεγχος πλημμυρών" ή "άμυνα") με το κόστος για την υλοποίηση του αντίστοιχου έργου. Για να γίνει

αυτό, χρειαζόμαστε εκτιμήσεις πιθανών μελλοντικών ζημιών από πλημμύρες που θα αποτραπούν από

τυχόν παρεμβάσεις καθώς και το κεφάλαιο και τα κόστη λειτουργίας αυτών των πιθανών

παρεμβάσεων για τη μείωση των εκτιμώμενων ζημιών.

Έτσι, πρέπει να εξετάσουμε όλες τις πτυχές των πλημμυρών σε μια περιοχή μελέτης και να κάνουμε

κάποιες εκτιμήσεις (εάν δεν υπάρχουν καλύτερα δεδομένα) για το κόστος των πιθανών παρεμβάσεων.

Τη συγκεκριμένη έρευνα την οργανώνουμε σε μια σειρά από 27 δράσεις (Tasks), κατανεμημένες και

ομαδοποιημένες σε έξι Πίνακες Proformas από το «Α» στο «F». Η κάθε Proforma είναι ένα σύνολο

δράσεων, και προτείνεται το ποσοστό% της συνολικής προσπάθειας που αποδίδεται σε κάθε

Proforma και στο σύνολο των ενεργειών που περιλαμβάνονται σε αυτή.

Αν κάποια από τα ζητούμενα δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα σε οποιοδήποτε στάδιο, μπορούν να

γίνουν προσεγγίσεις (ακόμη και εικασίες), εν αναμονή καλύτερων δεδομένων. Μπορείτε πάντα να

δοκιμάσετε, στο τέλος, αν τα ελλιπή δεδομένα επιφέρουν σημαντική διαφορά στα συνολικά

αποτελέσματα. Μπορεί να εκπλαγείτε!

Page 20: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

19

Proforma Η λογική Σύνοψη:Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a A

Συλλογή πληροφοριών

για την περιοχή μελέτης

Για την περιοχή:

1. Τοπογραφικός χάρτης της λεκάνης απορροής στην οποία βρίσκεται η περιοχή (π.χ.1:100,000)

2. Λεπτομερής χάρτης της τοποθεσίας (για παράδειγμα σε κλίμακα 1: 5,000 ή 1: 10,000), με απεικόνιση ιδιοκτησιών

3. Οι αρμόδιες διοικητικές αρχές στην περιοχή(π.χ. για τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τη διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών, την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης)

4. Κανόνες και οδηγίες διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας που σχετίζονται με την περιοχή μελέτης.

5% Στις περισσότερες

χώρες οι

ζητούμενοι χάρτες

είναι διαθέσιμοι

Page 21: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

20

Proforma Η λογική Σύνοψη: Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a B

Συλλογή

λεπτομερειών

σχετικά με α) την

τωρινή

κατάσταση

επικινδυνότητας

πλημμυρών και

β) τα βασικά

στοιχεία/ δομές

που

αντιμετωπίζουν

κίνδυνο

πλημμύρας

(παρόν και

μέλλον)

5. Για την περιοχή μελέτης (κατά το παρελθόν):

Συλλέξτε πληροφορίες σχετικά με την έκταση /

ιστορία των πλημμυρών στο παρελθόν (χάρτες

πλημμύρας, αριθμοί επηρεασμένων ιδιοκτησιών

και τύποι τους [π.χ κατοικίες, μη κατοικίες κλπ];

φωτογραφίες; κλπ)

6. Για την περιοχή μελέτης (κατά το παρελθόν):

Συγκεντρώστε πληροφορίες σχετικά με τυχόν

ζημίες από τις πλημμύρες ή / και διακοπές

λειτουργίας οικονομικών δραστηριοτήτων (δηλαδή

κυκλοφορία, σιδηροδρόμους, γεωργία) κατά το

παρελθόν

7. Για την περιοχή μελέτης (κατά το παρελθόν):

Συλλέξτε λεπτομέρειες για τυχόν τραυματισμούς

και απώλειες ζωής

8. Για την περιοχή μελέτης (τώρα και στο μέλλον):

Συγκεντρώστε δεδομένα για την υδρολογία των

πλημμυρών (ροές, περίοδοι επαναφοράς

πλημμυρών, έκταση πλημμυρών κ.λπ.)

9. Για την περιοχή μελέτης (τώρα και στο μέλλον):

Συγκεντρώστε δεδομένα για εκτιμώμενες

μελλοντικές εκτάσεις πλημμύρας (γεωγραφικές

περιοχές) ανά περίοδο επαναφοράς (π.χ. για τις

πλημμύρες 2, 5, 20, 50, 100 ετών).

10. Για την περιοχή μελέτης (τώρα και στο μέλλον):

Συλλογή δεδομένων σχετικά με αριθμούς και

τύπους ιδιοκτησίας σε καθέναν από τους

προαναφερθέντες τομείς.

11. Για την περιοχή μελέτης (τώρα και στο μέλλον): Συγκεντρώστε στοιχεία σχετικά με τους αριθμούς πληθυσμού (εκτιμώμενους) σε κάθε μία από αυτές τις περιοχές.

20%

Διερευνήστε όλες τις

πληροφορίες που

έχουν συλλεχθεί

στο πλαίσιο της

Οδηγίας για τις

Πλημμύρες στη

χώρα σας.

.

Page 22: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

21

Proforma Η λογική Σύνοψη:Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a C

Επισκόπηση των

επιπτώσεων που

αναμένονται

βάσει του

σεναρίου "do-

nothing" ή

“baseline".

12. Έρευνα για όλα τα διαθέσιμα δεδομένα που είναι

απαραίτητα στην εξίσωση ύψους πλημμύρας/

ζημιών (τόσο για κατοικίες όσο και μη

κατοικήσιμες ιδιοκτησίες)

13. Απόδοση πιθανών μελλοντικών τιμών ζημιών από

πλημμύρες (σε €) σε κάθε ιδιοκτησία για κάθε

περίοδο επαναφοράς χρησιμοποιώντας

οποιαδήποτε δεδομένα είναι διαθέσιμα, ακόμη και

προσεγγίσεις

14. Άθροιση των ζημιών (σε €) για κάθε περίοδο

επαναφοράς

15. Δημιουργία πίνακα των αποτελεσμάτων της

συνάρτησης πιθανότητας/ ζημίας για τον

υπολογισμό των μελλοντικών ετήσιων μέσων

ζημιών στην περιοχή μελέτης (για λεπτομερές

παράδειγμα και επεξήγηση δείτε τον πίνακα C11

του παραρτήματος Γ). Το αποτέλεσμα είναι ο

ετήσιος μέσος όρος των ζημιών αυτών.

25%

Task 15: Χωρίς τον

υπολογισμό της

συνάρτησης

απώλειας -

πιθανότητας, η

ανάλυση δεν μπορεί

να προχωρήσει

περαιτέρω.

Proforma Η λογική Σύνοψη:Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a

Αξιολόγηση

πιθανών

μελλοντικών

αλλαγών ή / και

παρεμβάσεων

που μπορεί να

επηρεάσουν την

περιοχή μελέτης

16. Ελέγξτε όλες τις πιθανές παρεμβάσεις για τη

μείωση του κινδύνου πλημμύρας στην περιοχή

μελέτης και την πιθανή διάρκεια αποτελεσματικής

λειτουργίας τους

17. Καταλήξτε σε έναν περιορισμένο κατάλογο, π.χ. 6

παρεμβάσεων με διαφορετικό κόστος και ως εκ

τούτου πρότυπα προστασίας

18. Εκτιμήστε το πιθανό κόστος ολόκληρης της ζωής

για καθεμία από τις παραπάνω παρεμβάσεις

(δηλαδή κόστος κεφαλαίου και κόστος

συντήρησης)

25% Ελέγξτε ευρύτερα τις

πιθανές

παρεμβάσεις και όχι

μόνο υψηλού

κόστους έργα

Page 23: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

22

Proforma Η λογική Σύνοψη:Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a E

Αξιολόγηση των

δυνατοτήτων μιας

σειράς μέτρων

πρόληψης και

αξιολόγηση της

αποτελεσματικότη

τάς τους με βάση

μεθόδους όπως η

CBA ή η ΜCA

19. Προεξόφληση των ετήσιων μέσων ζημιών(από το

Task 11) για τη διάρκεια ζωής των προτεινόμενων

παρεμβάσεων (π.χ. πολλαπλασιάζοντας τον

ετήσιο μέσο όρο με 29,9 για ένα προεξοφλητικό

επιτόκιο 3,5%). Το αποτέλεσμα είναι η «παρούσα

αξία» αυτών των ζημιών (βλ. Παράδειγμα στον

Πίνακα του παραρτήματος C11, τελική στήλη).

20. Εφαρμόστε το ποσοστό προεξόφλησης και στο

εκτιμώμενο επαναλαμβανόμενο κόστος

συντήρησης κάθε παρέμβασης, για να αποκτήσετε

μια πλήρη παρούσα αξία του κόστους κάθε

παρέμβασης.

21. Συμπλήρωση ενός πίνακα παρεμβάσεων (με

αύξουσα σειρά κόστους), όπου αποτυπώνεται (α)

η παρούσα αξία όλων των ζημιών που πρέπει να

αποφευχθούν και (β) η παρούσα αξία όλων των

εξόδων

22. Υπολογίστε το λόγο οφέλους προς κόστος

23. Υπολογίστε τη διαφορά οφέλους μείον το κόστος.

10%

Ξεκαθαρίστε το

λόγο γιατί πρέπει

να προεξοφλήσουμε

τόσο τα κόστη όσο

και τα οφέλη (θα

πρέπει να τα

μεταφέρουμε στο

ίδιο χρονικό σημείο:

στο παρόν)

Proforma Η λογική Σύνοψη:Οι δράσεις - Tasks - που πρέπει να

υλοποιηθούν

% της

συνολικής

προσπάθειας

Σχόλια

Pro

form

a F

Εξαγωγή

συμπερασμάτων

24. Αξιολογήστε τα κόστη και τα οφέλη που δεν

λαμβάνει υπόψη η παραπάνω ανάλυση. Κάντε

μία εκτίμηση ως προς το πιθανό μέγεθός τους

και κατά πόσο θα μπορούσαν να αλλάξουν την

όποια απόφαση. Αν αυτό είναι πιθανό, θα

πρέπει να εξεταστεί η περίπτωση μίας πλήρους

πολυκριτηριακής ανάλυσης - MCA.

25. Εξάγετε συμπεράσματα ως προς την οικονομική

αποδοτικότητα της κάθε προτεινόμενης

παρέμβασης.

26. Εξάγετε συμπεράσματα ως προς τη βιωσιμότητα

της κάθε προτεινόμενης παρέμβασης.

27. Κάντε προτάσεις σχετικά με το ποια επένδυση

θα επιδιωχθεί τελικά μετά από (α) δημόσια

διαβούλευση και (β) λεπτομερή σχεδιασμό.

15%

Αφιερώστε αρκετό

χρόνο στην

αξιολόγηση των

αποτελεσμάτων.

Μην ξοδεύεται όλο

τον διαθέσιμο

χρόνο μόνο στη

μοντελοποίηση και

στα οικονομικά!!

Page 24: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

23

Παραρτήματα (αριθμημένα σύμφωνα με τις Proformas: το Παράρτημα A2

συνδέεται με την Proforma 2, κλπ..)

Παράρτημα A2.

Αυτός ο τύπος χάρτη μπορεί να βρεθεί από διάφορες πηγές. Αυτές μπορεί να είναι σχέδια πόλεων,

εθνικές έρευνες, τοπικοί φορολογικοί χάρτες ή ακόμη και τουριστικοί χάρτες. Το βασικό στοιχείο είναι

ο εντοπισμός στην περιοχή των υπαρχουσών ιδιοκτησιών, καθώς επίσης και για τις μη οικιστικές

ιδιοκτησίες μια ιδέα / εκτίμηση του μεγέθους της επιφάνειας δαπέδου του ακινήτου, καθώς συχνά η

ζημία από πλημμύρα προκύπτει ως ζημιά ανά τετραγωνικό μέτρο και όχι ως ζημιά ανά ιδιοκτησία.

Ψηφιακοί χάρτες υψηλής ανάλυσης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, εφόσον είναι διαθέσιμοι. Όσο

πιο λεπτομερείς είναι οι χάρτες, τόσο το καλύτερο, καθώς θα είναι κεντρικό σημείο αναφοράς για όλη

τη διαδικασία εκτίμησης μελλοντικών πιθανών ζημιών για διαφορετικού μεγέθους πλημμύρες.

Παράρτημα A4.

Αυτοί οι κανόνες συνήθως προέρχονται από το Υπουργείο Οικονομικών της χώρας. Στο Ηνωμένο

Βασίλειο υπάρχει το "Πράσινο βιβλίο" που καθορίζει τους κανόνες για την αξιολόγηση της επένδυσης

δημόσιου χρήματος στις δημόσιες υποδομές, όπως οι δρόμοι, οι τηλεπικοινωνίες, το περιβάλλον, η

ενέργεια κλπ. (HM Treasury 2003). Είναι πιθανό σε άλλες χώρες να υπάρχει τουλάχιστον κάποια

τεκμηρίωση που θα περιγράφει τους κανόνες για την επένδυση δημόσιου χρήματος και θα πρέπει να

ακολουθηθεί και να τηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε κάθε ένα από αυτά τα σύνολα κανόνων

είναι σημαντική η σύγκριση των οφελών που προκύπτουν από την εκάστοτε επένδυση στη δημόσια

υποδομή σε σύγκριση με το κόστος για την εφαρμογή της σε εθνικό επίπεδο. Αυτοί οι κανόνες

οφέλους-κόστους μπορεί να είναι απλοί ή πολύπλοκοι, ανάλογα με την τάση της κυβέρνησης προς

αυτό το είδος κριτηρίων οικονομικής αποδοτικότητας.

Παράρτημα B4

Προκειμένου να γίνει βαθμονόμηση της καμπύλης

πιθανότητας - απώλειας και να υπολογιστεί η

ετήσια μέση ζημία στην περιοχή μελέτης είναι

απαραίτητη η αξιολόγηση τουλάχιστον 5

μελλοντικών πλημμυρών διαφορετικής σοβαρότητας

και περιόδων επαναφοράς. Αυτό θα επιτρέψει τον

καλύτερο ορισμό της καμπύλης απώλειας

πιθανότητας ("D" παρακάτω), αντί μιας τριγωνικής

περιοχής στην περίπτωση που εξετάσουμε μόνο 2

πλημμύρες (βλ. Penning-Rowsell et al, 2013, 61).

Page 25: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

24

Παράρτημα C11

Υπολογισμός Απώλειας - Πιθανότητας (£ or €)

Προεξοφλημένη Μέση Ετήσια Ζημίας, AAD

(£/€000)

Περίοδος Επαναφοράς

(χρόνια)

Πιθανότητα υπέρβασης

Ζημίες Ενδιάμεση πιθανότητα

Μέσες ζημίες Ενδιάμεσες

ζημίες Αθροιστικές

Ενδιάμεσες ζημίες

2 0.500 £34,774

0.300 £289,727 £86,918 £86,918 £2,599

5 0.200 £544,680

0.100 £835,623 £83,562 £170,480 £5,097

10 0.100 £1,126,566

0.060 £1,527,714 £91,663 £262,143 £7,838

25 0.040 £1,928,861

0.020 £2,224,713 £44,494 £306,637 £9,168

50 0.020 £2,520,565

0.010 £2,965,820 £29,658 £336,296 £10,055

100 0.010 £3,411,074

0.005 £4,032,474 £20,162 £356,458 £10,658

200 0.005 £4,653,874

0.002 £4,887,397 £8,146 £364,604 £10,902

300 0.003 £5,120,921

Συνολικό ετήσιο όφελος ή ζημία =

£364,604

Αυτός ο πίνακας είναι η ενσωμάτωση του γραφήματος D στο σχήμα 2 (κάτω δεξιό τεταρτημόριο): η

περιοχή στις πορτοκαλί και κίτρινες περιοχές. Είναι ο συνηθισμένος τρόπος ποσοτικοποίησης της

περιοχής κάτω από μια καμπύλη, στην περίπτωση αυτή παίρνοντας "φέτες" πιθανότητας πλημμύρας

("πιθανότητα διαστήματος") και πολλαπλασιάζοντας αυτήν με τις μέσες τιμές ζημιάς σε αυτές τις φέτες

("μέσες ζημιές"). Το αποτέλεσμα είναι οι ετήσιες μέσες ζημιές (ή οφέλη εάν αυτές οι ζημιές μπορούν να

αποφευχθούν).

Παράρτημα E15

Προεξόφληση (από το Wikipedia):

Δεδομένου ότι ένα άτομο μπορεί να έχει κέρδος από χρήματα που επενδύονται για κάποια χρονική

περίοδο, ομοίως τα περισσότερα οικονομικά μοντέλα υποθέτουν ότι η απόδοση της προεξόφλησης

είναι ίδια με το ποσοστό απόδοσης που θα μπορούσε να λάβει ο χρήστης επενδύοντας τα χρήματα

αυτά αλλού (σε περιουσιακά στοιχεία παρόμοιου κινδύνου) το δεδομένο χρονικό διάστημα που

καλύπτεται από την καθυστέρηση πληρωμής. Η έννοια συνδέεται με το κόστος ευκαιρίας της μη

χρήσης των χρημάτων για το χρονικό διάστημα που καλύπτεται από την καθυστέρηση πληρωμής.

Page 26: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

25

Στο Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιείται ένα μειούμενο επιτόκιο προεξόφλησης, ώστε να μην μειώσουμε πάρα

πολύ τα οφέλη από επενδύσεις που θα μπορούσαν να συμβούν στο μακρινό μέλλον. Έτσι, με τον συντελεστή

έκπτωσης 3,5% να μειώνεται στο 3% στο έτος 30 και στο 2,5% στο έτος 75 και λαμβάνοντας υπόψη τον χρονικό

ορίζοντα των 100 ετών, ο σχετικός συντελεστής προεξόφλησης είναι 29,9 (HM Treasury 2003). Αυτό είναι που

χρησιμοποιείται στον πίνακα του παραρτήματος C11 του παρόντος Οδηγού . Σημειώστε ότι η στήλη AAD είναι

σε £ / € 000. Επίσης δεν πρέπει να συγχέεται το «έτος 30» ή το «έτος 75» με τις περιόδους επαναφοράς

πλημμυρών: πρόκειται για τον αριθμό των ετών στη διάρκεια της επένδυσης.

Page 27: Οδηγός - FLOOD-CBA 2...2 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ Οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται να

26

Παράρτημα E17. Oxford Flood Alleviation scheme: summary economics (from CH2MHill)

Περίπτωση 1 Περίπτωση 2a Περίπτωση 2b Περίπτωση 3 Περίπτωση 4 Περίπτωση 5

Είδος παρέμβασης

Δεν

κάνουμε

τίποτα

Κάνουμε το

ελάχιστο

Κάνουμε το

ελάχιστο

(extend)

Άμυνες

Κανάλι και

Μεσαίος

Αγωγός

Κανάλι και

Μεσαίος

Αγωγός και

άμυνες

ΚΟΣΤΗ:

Κόστος κεφαλαίου

(παρούσες αξίες) 0.0 4.0 7.6 92.9 96.5

Κόστος λειτουργίας και

συντήρησης (παρούσες

αξίες) 17.4 17.4 17.6 20.4 20.6

Σύνολο κόστους

(παρούσες αξίες) , £m 0.0 17.4 21.4 25.1 113.3 117.0

Οφέλη:

Ζημιές νομισματοποιημένες

(παρούσες αξίες) 1,237.4 315.2 297.8 267.9 122.1 89.8

Ζημιές που αποφεύγονται

νομισματοποιημένες

(παρούσες αξίες) 922.2 939.6 969.5 1,115.3 1,147.6

Σύνολο ζημιών £m 1,237.4 315.2 297.8 267.9 122.1 89.8

Σύνολο ωφελειών £m 922.2 939.6 969.5 1,115.3 1,147.6

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΛΗΨΗΣ

ΑΠΟΦΑΣΗΣ:

Εξαιρούνται οι χορηγίες

Καθαρή Παρούσα Αξία 905 918 944 1,002 1,031

Μέσος λόγος

Οφέλους/Κόστους, BCR 52.8 43.8 38.6 9.8 9.8

Αυξητικός λόγος

Οφέλους/Κόστους, IBCR 4.3 8.1 1.9 1.9