ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ – ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ -

ΑΡΔΕΥΣΗ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ

Οι επεμβάσεις που μπορούμε να κάνουμε για

εξοικονόμηση ενέργειας στο χώρο του θερμοκηπίου,

αφορούν τρεις τομείς:

1) Την βελτίωση της κατασκευής του θερμοκηπίου, με

σκοπό να μειωθούν οι ενεργειακές απώλειες όσο το

δυνατό περισσότερο χωρίς να υποβαθμιστεί σοβαρά

το επιθυμητό περιβάλλον για την ανάπτυξη και

παραγωγή των φυτών

2) Την προσαρμογή των συστημάτων καλλιέργειας

στο πνεύμα της εξοικονόμησης ενέργειας

3) Τη σωστή λειτουργία του συστήματος θέρμανσης

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

α) Οι μεγαλύτερες απώλειες του θερμοκηπίου σε

ενέργεια προέρχονται από την επιφάνεια του

καλύμματος του.

Επομένως δύο θερμοκήπια που καλύπτουν ίσες

επιφάνειες εδάφους, αλλά το ένα έχει μεγαλύτερη

επιφάνεια καλύμματος από το άλλο (π.χ.

χρησιμοποίηση κυματοειδούς φύλλου), έχουν

διαφορετικές απώλειες θερμότητας και μάλιστα αυτό

που έχει τη μεγαλύτερη επιφάνεια έχει και τις

μεγαλύτερες απώλειες.

Ένα πολύρρικτο θερμοκήπιο χρειάζεται 23,5%

λιγότερα καύσιμα σε σύγκριση με τέσσερα

μεμονωμένα θερμοκήπια που καλύπτουν την ίδια

έκταση και σκεπάζονται με τα ίδια υλικά.

β) Εκτός από το μέγεθος της επιφάνειας, σημαντικό

ρόλο παίζει και ο συντελεστής θερμοπερατότητας του

υλικού κάλυψης. Ένα θερμαινόμενο θερμοκήπιο με

διπλό κάλυμμα πλαστικού έχει μειωμένη

θερμοπερατότητα και εξοικονομεί θερμότητα περίπου

40% συγκρινόμενο με ένα απλό θερμοκήπιο

πλαστικού ή ακόμα και τζαμιού.

Στα θερμοκήπια όμως με διπλή κάλυψη θα πρέπει να

έχει προβλεφθεί αποτελεσματικό σύστημα

εξαερισμού, ώστε να μην υπερθερμαίνονται κατά τη

διάρκεια της ημέρας στην περίοδο της άνοιξης, του

καλοκαιριού και του φθινοπώρου

Η αυξανόμενη ζήτηση πλαστικών για την τοποθέτηση

διπλών καλυμμάτων με ενδιάμεσο στρώμα αέρος,

ώθησε τη βιομηχανία να κατασκευάσει φύλλα με

πολύ μικρά πάχη με πολύ υψηλή διαπερατότητα στο

ορατό φάσμα.

Έτσι ελαττώθηκε στο ελάχιστο η μείωση της φωτεινής

ακτινοβολίας που προκαλείται από τα δύο

καλύμματα.

Αυτά τα φύλλα πρέπει να έχουν τη μέγιστη

θερμοχωρητικότητα, έτσι ώστε να αντισταθμίζεται το

μικρό πάχος τους και η διαπερατότητα στο μακρό

υπέρυθρο να διατηρείται κάτω από 50-55%

Ακόμη, είναι ουσιαστικό η επιφανειακή κατεργασία

να γίνεται με υδρόφιλα προϊόντα, έτσι ώστε να

δημιουργείται ένα στρώμα νερού συνεχές και πολύ

λεπτό, το οποίο να αυξάνει το θερμικό αποτέλεσμα

χωρίς να μειώνει τη διαπερατότητα στο φως

γ) Η κουρτίνα ελέγχου περιβάλλοντος είναι ένα είδος

υφάσματος που χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των

κλιματολογικών συνθηκών των θερμοκηπίων.

Τοποθετείται ακριβώς κάτω από την οροφή και με τέτοιο

τρόπο ώστε να μπορούμε να την μαζέψουμε ή να την

αφήσουμε σε μια ενδιάμεση θέση.

ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ ΠΟΛΥΕΣΤΕΡΑ

-Είναι ένα από τα πιο σύγχρονα υλικά, με πολύ καλή

αντοχή και διάρκεια ζωής

-Έχει επιπλέον το χαρακτηριστικό της πολύ καλής

διαπερατότητας στο φως, η οποία μάλιστα δε

μειώνεται με την πάροδο του χρόνου

-Έχει πολύ καλές μονωτικές ιδιότητες, γιατί απορροφά

ένα μεγάλο μέρος από το φάσμα των υπέρυθρων

ακτινοβολιών μεγάλου μήκους, δηλαδή ακριβώς

εκείνη την περιοχή των ακτινοβολιών με την οποία

απάγεται η θερμότητα κατά τη διάρκεια της νύχτας

Έτσι, μια απλωμένη κουρτίνα πολυεστέρα ενισχύει τη

μόνωση του θερμοκηπίου και μειώνει τις απώλειες,

εξοικονομώντας πολύτιμη ενέργεια.

Η ιδέα της εφαρμογής του αλουμινίου στις κουρτίνες

έχει επίσης δύο σκέλη:

1. Αντανακλά σχεδόν το 100% της ηλιακής

ακτινοβολίας. Όσο περισσότερο αλουμίνιο υπάρχει σε

μια κουρτίνα, τόσο αυξάνεται ο βαθμός σκίασης.

2. Έχει πολύ μικρή τιμή εκπομπής υπέρυθρης

ακτινοβολίας. Αυτό σημαίνει ότι με τη συμμετοχή του

αυξάνονται τα μονωτικά χαρακτηριστικά της κουρτίνας.

Όσο περισσότερο είναι το αλουμίνιο τόσο καλύτερη

είναι και η μόνωση

δ) ΜΟΝΩΣΗ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ

- Με την εξ ολοκλήρου μόνωση της βορεινής πλευράς

δεν μειώνεται σημαντικά ο φωτισμός, ενώ εξοικονομείται

ενέργεια μέχρι και 10% σε μικρής έκτασης θερμοκήπια

- Εξοικονόμηση ενέργειας 3-6% μπορεί να γίνει επίσης

σε θερμοκήπιο που προορίζεται για γλαστρικά φυτά σε

τραπέζια αν χρησιμοποιηθεί περιμετρικά μέχρι ύψους

0,60 εκατοστών τοίχος από σοβατισμένο διπλό τούβλο

αντί για τζάμι ή πλαστικό φύλλο

ε) Μια προσεγμένη κατασκευή, χωρίς σημεία διαφυγών

του αέρα, εξοικονομεί καύσιμα από 5-30% διότι μεγάλη

ποσότητα θερμότητας χάνεται από διαρροές αέρα στις

χαραμάδες, στα σημεία ένωσης των τζαμιών ή εκεί όπου

ενώνονται οι επιφάνειες των πλαστικών φύλλων

ζ) Η αύξηση της ταχύτητας των ανέμων προκαλεί επίσης

απώλειες θερμότητας από το θερμοκήπιο, γι' αυτό

συνήθως χρησιμοποιείται ανεμοθραύστης από τη

βορεινή πλευρά, που θεωρείται ότι εξοικονομεί ενέργεια

5-10%

-Τυχόν ανεμοθραύοτες σε άλλες πλευρές θα πρέπει να

βρίσκονται σε απόσταση που να μην προκαλούν σκιά

οποιαδήποτε ώρα της ημέρας

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑ

Η τεχνολογία της πληροφορικής έχει κάνει ιδιαίτερα αισθητή την

παρουσία της στο χώρο της γεωργίας, με ιδιαίτερη έμφαση στον

κλάδο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών

Έτσι, στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις οι παραγωγοί έχουν τη

δυνατότητα, με τη βοήθεια ειδικών μηχανισμών, να επεμβαίνουν

στους παράγοντες που συνθέτουν το κλίμα του θερμοκηπίου και

να δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των

καλλιεργούμενων φυτών

Οι αυτοματισμοί θερμοκηπίου αφορούν κυρίως τη ρύθμιση των

παραγόντων του περιβάλλοντος, όπου απαιτούνται πολύ συχνές

και γρήγορες ενέργειες για την προσαρμογή του συστήματος

στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες του εξωτερικού

περιβάλλοντος

Αυτοματισμοί θερμοκηπίου

-Έλεγχος περιβάλλοντος θερμοκηπίου

-Έλεγχος άρδευσης και λίπανσης των φυτών

-Καταγραφή κλιματικών συνθηκών εντός και εκτός του

θερμοκηπίου

Τι ρυθμίζεται με το σύστημα αυτοματισμού;

1. Η θερμοκρασία (επέμβαση στα συστήματα θέρμανσης,

εξαερισμού, δροσισμού)

2. Η σχετική υγρασία (επέμβαση στο σύστημα υδρονέφωσης,

εξαερισμού και θέρμανσης)

3. Το νερό στη ρίζα (επέμβαση στο σύστημα άρδευσης)

4. Η θρέψη (επέμβαση στο σύστημα λίπανσης)

5. Το CO2 (επέμβαση στο σύστημα τροφοδοσίας του CO2)

6. Ο συμπληρωματικός φωτισμός (επέμβαση στην ηλεκτρική

τροφοδοσία των λαμπτήρων)

7. Η έναρξη συναγερμού σε περίπτωση μη λειτουργίας των

συστημάτων θέρμανσης και εξαερισμού

Στόχος είναι η εξοικονόμηση όσο το δυνατόν περισσότερης

ενέργειας:

-Μείωση των απωλειών ενέργειας από το χώρο του

θερμοκηπίου, μέσω της εξελιγμένης ρύθμισης

-Αύξηση της παραγωγής των προϊόντων ανά μονάδα

καταναλισκόμενης ενέργειας λόγω ακριβέστερης ρύθμισης που

οδηγεί στη δημιουργία καλύτερου περιβάλλοντος

Έλεγχος περιβάλλοντος θερμοκηπίου

Για τις μετρήσεις των παραγόντων του περιβάλλοντος (μέσα και

έξω από το θερμοκήπιο κατά τη διάρκεια όλης της παραγωγικής

περιόδου) χρησιμοποιούνται διάφοροι αισθητήρες. Γενικά

μετριούνται:

-Η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας (π.χ. πυρανόμετρα)

-Η ταχύτητα του ανέμου (ανεμόμετρο)

-Η διεύθυνση του ανέμου

-Η εξωτερική και η εσωτερική θερμοκρασία

-Η θερμοκρασία των φυτών

-Η σχετική υγρασία

-Η βροχή

Διάκριση συστημάτων αυτοματισμού

1. Αναλογικά συστήματα

2. Ψηφιακά συστήματα

1. Αναλογικά Συστήματα

Είναι συστήματα αυτοματισμού που δέχονται σήματα από

αισθητήρια θερμοκρασίας, υγρασίας, ανέμου.

Μειονέκτημα: ενεργούν μηχανιστικά, δε διαθέτουν τη

δυνατότητα αξιοποίησης της πρόβλεψης και δεν μπορούν να

ενεργήσουν στην κατεύθυνση της ολοκληρωμένης

εξοικονόμησης ενέργειας ή της βελτιστοποίησης της

λειτουργίας του συνόλου

Με τους αναλογικούς ρυθμιστές, τα συστήματα ελέγχονται

ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, χωρίς να υπάρχει

δυνατότητα συλλογής και καταγραφής των στοιχείων

2. Ψηφιακά Συστήματα

Είναι συστήματα που εφαρμόζονται για τον έλεγχο και τη

ρύθμιση του περιβάλλοντος του θερμοκηπίου.

Βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία των P.C. και

προγραμματίζονται έτσι ώστε να κάνουν πιο «έξυπνο»

έλεγχο στο σύστημα της θέρμανσης και του εξαερισμού,

χρησιμοποιώντας κάποιο πρότυπο ενεργειακής

συμπεριφοράς του θερμοκηπίου, εξοικονομώντας

σημαντικές ποσότητες ενέργειας

Ένας πλήρης μετεωρολογικός σταθμός, με αισθητήρια

εξωτερικών συνθηκών (ταχύτητας ανέμου, ανίχνευσης βροχής,

ηλιακής ακτινοβολίας, θερμοκρασίας και ανίχνευσης χιονιού)

είναι συνδεδεμένος με τον Η/Υ εφοδιάζοντάς τον με στοιχεία των

εξωτερικών συνθηκών, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες

για την αποφυγή ζημιών.

Οι διάφορες μετρήσεις αποθηκεύονται στη μνήμη του Η/Υ και

μπορούν να εμφανιστούν σε μορφή πινάκων ή διαγραμμάτων,

έτσι ώστε ο παραγωγός να μπορεί να ελέγξει τις συνθήκες που

επικρατούν καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου.

Τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν τα συστήματα ελέγχου

κλιματολογικών συνθηκών και η συμβολή τους στην

ολοκληρωμένη διαχείριση των θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων,

συνοψίζονται ως εξής:

συνεχής έλεγχος του περιβάλλοντος του

θερμοκηπίου, ανεξάρτητα από την ανθρώπινη

παρουσία σ’ αυτό.

Τα συστήματα αυτά έχουν την ικανότητα να συλλέγουν

τα κλιματολογικά δεδομένα του θερμοκηπίου σε τακτά

χρονικά διαστήματα, να τα αξιολογούν και, όταν

κρίνεται απαραίτητο, να επεμβαίνουν και να τα

διορθώνουν σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κάθε

καλλιέργειας.

επιτυγχάνονται γρηγορότερες αντιδράσεις και

προλαμβάνονται ανεπιθύμητες κλιματικές αλλαγές στο

χώρο του θερμοκηπίου.

Εάν το θερμοκήπιο είναι εφοδιασμένο με εξωτερικούς

αισθητήρες, το αυτοματοποιημένο σύστημα

καταγράφει τις εξωτερικές συνθήκες, μπορεί να

προβλέψει τις επιπτώσεις τους στο κλίμα του

θερμοκηπίου και να δώσει εντολή για διορθωτικές

ενέργειες

μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση της

κερδοφορίας των θερμοκηπιακών επιχειρήσεων,

επειδή επιτυγχάνεται δραματική μείωση του χρόνου

εποπτείας του θερμοκηπίου, εξοικονόμηση

ενέργειας, αποφυγή ζημιών και, τελικά, καλύτερη -

ποιοτικά και ποσοτικά- παραγωγή

ΑΡΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ

Αρδευτικά Συστήματα

1. Πότισμα με το χέρι

2. Πότισμα με σωλήνες που φέρουν ψεκαστές

3. Ψεκασμός από πάνω

4. Πότισμα με τριχοειδής κίνηση

5. Στάγδην άρδευση

Πότισμα με το χέρι

Το πότισμα με το χέρι είναι σήμερα αντιοικονομικό.

Εφαρμόζεται μόνο σε σπορεία, σε θέσεις που δεν

ποτίστηκαν καλά με το αυτόματο πότισμα ή σε θέσεις

που χρειάζονται πότισμα νωρίτερα από το υπόλοιπο

θερμοκήπιο.

Πότισμα με σωλήνες που φέρουν ψεκαστές

Περιμετρικά της λεκάνης καλλιέργειας

καλλωπιστικών φυτών τοποθετείται πλαστικός

σωλήνας με ψεκαστηράκια που ψεκάζουν νερό στην

επιφάνεια του μίγματος κάτω από τα φυτά. Γι' αυτό το

σκοπό χρησιμοποιείται σωλήνας Ρ.V.C. ή

πολυαιθυλενίου (ο πρώτος είναι ακριβότερος, αλλά

δεν παραμορφώνεται τόσο εύκολα όσο ο δεύτερος).

Για το σύστημα χρειάζονται ψεκαστηράκια των 180°

και μια βαλβίδα για κάθε λεκάνη με μήκος μέχρι 30

μέτρα.

Για λεκάνες μεγαλύτερου μήκους, μέχρι 60 μέτρα, η

παροχή σταματά μέχρι τη μέση και μπαίνουν δύο

βαλβίδες, μια στην κάθε πλευρά.

Το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται και στις καλλιέργειες

εδάφους. Σε κάθε γραμμή φυτών μέχρι 30 μ.

χρησιμοποιείται ένας σωλήνας και για κάθε φυτό

ένας ψεκαστής.

Ψεκασμός από πάνω

Στα περισσότερα φυτά επιδιώκεται στεγνό φύλλωμα

για να αποφευχθεί η εκδήλωση ασθενειών.

Υπάρχουν όμως μερικά γλαστρικά φυτά, τα οποία

ευνοούνται με υγρό φύλλωμα ή τουλάχιστον δεν

κινδυνεύουν από αυτό.

Σ' αυτές τις περιπτώσεις το φθηνότερο και

ευκολότερο πότισμα γίνεται με ψεκασμό από επάνω.

Συνηθίζεται να ποτίζονται με αυτό το σύστημα, μερικά

φυλλώδη εσωτερικών χώρων και η αζαλέα.

Σε αυτό το σύστημα, τις περισσότερες φορές

τοποθετείται ένας σωλήνας πάνω από κάθε λεκάνη ή

τραπέζι, ψηλότερα από το τελικό ύψος των φυτών.

Κατά μήκος του σωλήνα βρίσκονται οι ψεκαστήρες

που είναι διαφόρων τύπων: ομπρέλας ή

περιστρεφόμενοι.

Η διάμετρος ψεκασμού του κάθε ψεκαστήρα μπορεί

να φτάνει τα 6 μέτρα.

Υπάρχει επίσης το σύστημα που χρησιμοποιεί

ψεκαστήρες μικρής διαμέτρου ψεκασμού και πολύ

λεπτού διαμερισμού του νερού (υδρονέφωση).

Πότισμα με τριχοειδή κίνηση

Το σύστημα αυτό, είναι μια πολύ καλή λύση για

καλλιεργητές γλαστρικών φυτών που έχουν στον ίδιο

χώρο γλάστρες διαφόρων μεγεθών. Χρησιμοποιείται

μια σπογγώδης επιφάνεια πάχους 0,55-1,25 cm που

κρατιέται συνεχώς υγρή. Οι γλάστρες τοποθετούνται

πάνω σε αυτή την επιφάνεια και το νερό ανεβαίνει

τριχοειδώς στο εδαφικό μίγμα από την τρύπα της

γλάστρας.

Πότισμα με σωληνίσκους πολύ μικρής διαμέτρου

Είναι το συνηθέστερο για το αυτόματο πότισμα

γλαστρών. Το νερό φτάνει στην κάθε γλάστρα με

σωλήνα πολύ μικρής διαμέτρου, που ποικίλλει από

0,9 mm – 2 mm . Η τροφοδοσία γίνεται από σωλήνα

πλαστικό 20 mm.

Από κάθε τέτοιο σωλήνα μπορεί να ποτίζονται 1.600

γλάστρες μικρής διαμέτρου ή 400 γλάστρες,

μεγαλύτερης διαμέτρου. Οι σωλήνες πολύ μικρής

διαμέτρου χρησιμοποιούνται για μικρές γλάστρες και

οι μεγαλύτεροι για μεγάλες γλάστρες (8-10 l)

Αυτός ο «σωληνίσκος» για να είναι πάντα στην θέση

του στη γλάστρα και να μην τινάζεται όταν έρχεται το

νερό, φέρει στην άκρη του ένα βάρος, ή είναι

στερεωμένος με μία μικρή λόγχη στο έδαφος της

γλάστρας.

Το μήκος όλων των σωληνίσκων που καταλήγουν

στις γλάστρες θα πρέπει να είναι ίσο, ώστε να

παρέχουν την ίδια ποσότητα νερού.

Αυτό το σύστημα έχει εξαιρετική εφαρμογή στις

κρεμαστές γλάστρες. Ο χρόνος εφαρμογής και η

διάρκεια του ποτίσματος καθορίζεται είτε από τον ίδιο

τον καλλιεργητή με χειροκίνητη βαλβίδα, είτε με

ρυθμιζόμενο χρονοδιακόπτη.

Η εντοπισμένη άρδευση

Τα συστήματα αυτά περιλαμβάνουν μόνιμα δίκτυα

διανομής υπό πίεση, που χορηγούν το νερό

κατευθείαν στις ζώνες της μεγαλύτερης ριζικής

δραστηριότητας των φυτών.

Η χορήγηση του νερού ακριβώς στις θέσεις αυτές,

αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση των απωλειών

νερού και στη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της

άρδευσης

Πλεονεκτήματα

1. Η οικονομία του νερού που επιτυγχάνεται λόγω της

σημαντικής μείωσης των απωλειών από εξάτμιση,

βαθιά διήθηση και επιφανειακή απορροή, είναι ίσως

και ο πρώτος λόγος που προσέλκυσε το ενδιαφέρον

για την εντοπισμένη άρδευση

2. Η αποφυγή των δυσμενών επιδράσεων που

προκαλεί η αυξομείωση της υγρασίας του εδάφους

στην ανάπτυξη των φυτών (στρες των φυτών,)

3. Η δυνατότητα ελέγχου ασθενειών και ζωικών

εχθρών, γιατί η μη διαβροχή του φυλλώματος, όταν

βέβαια χρησιμοποιούνται συστήματα που δεν

εκτοξεύουν νερό μέχρι το φύλλωμα, αποτρέπει τη

δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση

πολλών μυκητολογικών και εντομολογικών

προβολών.

4. Η ευκολία εκτέλεσης των διαφόρων εργασιών

κατά τη διάρκεια της άρδευσης, που επιτυγχάνεται

χάρη στη διατήρηση του μεγαλύτερου ποσοστού της

επιφάνειας του εδάφους ξηρού.

5. Η πρωίμιση της παραγωγής, η αύξηση των

αποδόσεων και η αύξηση του ποσοστού της

εμπορεύσιμης παραγωγής, λόγω των ευνοϊκότερων

συνθηκών φυτουγείας, του περιορισμού των

ζιζανίων και γενικότερα των καλύτερων συνθηκών

εκτέλεσης των καλλιεργητικών εργασιών.

6. Η αξιοποίηση μικρών παροχών, πλεονέκτημα που

αποκτά ιδιαίτερη αξία σε περιοχές που το νερό είναι

λίγο και δεν είναι δυνατό να αξιοποιηθεί με άλλη

μέθοδο.

7. Το χαμηλότερο κόστος λειτουργίας του δικτύου

γιατί η απαιτούμενη ισχύς των αντλητικών

συγκροτημάτων είναι μικρή, αφού η απαιτούμενη

ποσότητα νερού ανά μονάδα του χρόνου είναι μικρή.

Μειονεκτήματα

1. Οι εμφράξεις των διανεμητών, πρόβλημα που

γίνεται τόσο εντονότερο όσο μικρότερη είναι η

διατομή τους . Τα αίτια που προκαλούν τις εμφράξεις,

μπορεί να είναι φυσικά (οργανικά και ανόργανα

στέρεα υλικά), χημικά (ιζήματα αλάτων) και

βιολογικά (μικροοργανισμοί).

2. Η αυξημένη συγκέντρωση αλάτων στο έδαφος,

στα όρια ξερής και υγρής φάσης, σε περίπτωση

χρησιμοποίησης αλατούχων νερών.

3. Τέλος, μειονέκτημα θεωρείται και το υψηλό κόστος

της αρχικής εγκατάστασης, γιατί πρόκειται για

μόνιμο δίκτυο με εξαρτήματα και αυτοματισμούς.