ΜΑΙΟΣ 220133 ΤΕΥΧΟΣ 9922 · 2013. 5. 29. · ΕΝΕΡΓΕΑΚΑ ΕΜΑΤΑ -Μάιος...

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ-Μάιος 2013 ΤΕΥΧΟΣ 92 1

ΜΜΑΑΙΙΟΟΣΣ 22001133

ΤΤΕΕΥΥΧΧΟΟΣΣ 9922


ΜΜΑΑΙΙΟΟΣΣ 22001133

ΤΤΕΕΥΥΧΧΟΟΣΣ 9922

Μηνιαία Έκδοση του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Κωστής Σταμπολής

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Νίκος Σοφιανός

ΒΟΗΘΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Χάρης Αποσπόρης, Δημήτρης Φάρος

ISSN:1791-9061

Απαγορεύεται χωρίς προηγούμενη άδεια ή ολική ή μερική αναδημοσίευση και γενικά η

αναπαραγωγή ή αναμετάδοση αυτής της έκδοσης σε οποιαδήποτε μορφή και με οποιαδήποτε μέσα,

ηλεκτρονικό, φωτογραφικό, ηχογραφικό ή άλλο.


Editorial 5 Επικαιρότητα 7 A. Πετρέλαιο Διεθνής Αγορά Α.1 Σαουδική Αραβία: «Αφελής» η Άποψη πως οι ΗΠΑ θα Μπορούσαν να Γίνουν Ενεργειακά Αυτάρκεις και Ανεξάρτητες Από το Πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής

9

Α.2 Συμφωνία Τουρκίας-ExxonMobil για τα Πετρέλαια του Κουρδιστάν 9

Α.3 Η Έρευνα της Κομισιόν Κατά Shell, BP, Statoil και Platts Ρίχνει Φως σε Αθέατες Πλευρές της Αγοράς Ενέργειας

9

Ελληνική Αγορά Α.4 Διοικητικές Αλλαγές στην ΚΑΒΑΛΑ OIL Α.Ε. Σηματοδοτούν τη Νέα Εποχή στον Πρίνο 10 B. Φυσικό Αέριο Διεθνής Αγορά Β.1 Ποια Έργα Προκρίνει η Ε.Ε. για το Νότιο Διάδρομο στο Φυσικό Αέριο 13 Β.2 Gazprom: Οι Μειωμένες Πωλήσεις Αερίου Οδήγησαν σε Πτώση των Κερδών το 2012 14 Β.3 Για 250 Χρόνια Επαρκούν τα Παγκόσμια Αποθέματα Αερίου 14 Β.4 Στην Ισπανία το Αμερικανικό LNG από το 2016 15 Β.5 Σαχ Ντενίζ: Μακροπρόθεσμα Είναι Απαραίτητοι και οι Δύο Αγωγοί στο Νότιο Διάδρομο

15

Ελληνική Αγορά Β.6 Τη Σύσταση Τριμερούς Επιτροπής για τον ΤΑΡ Αποφάσισαν Ελλάδα - Αλβανία – Ιταλία 16 B.7 Νέες Επενδύσεις 38,9 Εκατ. Σχεδιάζει η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης 17 Β.8 Πρόστιμο 4,3 εκατ. ευρώ σε ΔΕΣΦΑ από την Επιτροπή Ανταγωνισμού 17 Β.9 Τον Ιούνιο η Επιβεβαιωτική Γεώτρηση στο Οικόπεδο 12 18 Β.10 Σε Market Test Προχωράει ο Αγωγός IGB για να Διαπιστώσει το Διεθνές Ενδιαφέρον 19 Β.11 Δάνεια 215 Εκατ. Ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα (EIB) προς ΔΕΗ και ΔΕΣΦΑ

20

Γ. Ηλεκτρισμός Διεθνής Αγορά Γ.1 Ερντογάν: Στους Ιάπωνες και τους Γάλλους η Κατασκευή του Πυρηνικού Σταθμού της Σινώπης

22

Γ.2 Ο Φθηνός Αμερικανικός Άνθρακας Ανατρέπει τις Ισορροπίες στην Ευρωπαϊκή Ηλεκτροπαραγωγή

22

Γ.3 Eurelectric: Η Ευρώπη Είναι Αντιμέτωπη με μια Χαμένη Δεκαετία στην Ενέργεια και το Κλίμα

23

Ελληνική Αγορά

Γ.4 ΡΑΕ: Χρειάζονται Μέτρα Μείωσης του Ενεργειακού Κόστους για τις Βιομηχανίες 24 Γ.5 Σε Δημόσια Διαβούλευση η Μεθοδολογία Επιμερισμού των Πληρωμών του ΛΑΓΗΕ 26 Γ.6 Μείωση 16,9% στις Εύλογες Δαπάνες της ΔΕΗ Προτείνει η ΡΑΕ 26 Γ.7 ΑΔΜΗΕ: Σημαντικές Ενισχύσεις στο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρισμού 28 Γ.8 ΛΑΓΗΕ: Η Αποτυχία του Backloading και οι Μεγάλες Εγκαταστάσεις Φ/Β Επιδεινώνουν το Έλλειμμα

28

Δ. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Διεθνής Αγορά Δ.1 Υψηλούς Δασμούς στα Κινεζικά Φωτοβολταϊκά θα Επιβάλει η Ε.Ε. 30 Δ.2 Προς χαμηλότερους Στόχους στα Βιοκαύσιμα οι ΗΠΑ 31 Δ.3 Στην Ιαπωνία Στρέφεται η Προσοχή της Αγοράς Φωτοβολταϊκών 31 Δ.4 Εγκαινιάστηκε το Μεγαλύτερο Αιολικό Πάρκο της Τουρκίας, Ισχύος 143 MW 32 Δ.5 Σταθερός ο Ρυθμός Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Παγκοσμίως 32

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Ελληνική Αγορά Δ.6 Πολυνομοσχέδιο: Δείτε Όλες τις Διατάξεις που Αφορούν τις ΑΠΕ 33 Δ.7 Eurostat: Στο 11,6% Έφτασαν οι ΑΠΕ Πέρυσι στην Ελλάδα 40 Δ.8 Η Ελλάδα Μέλος του Συμβουλίου του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας IRENΑ

40

Δ.9 Μειώσεις στις Ταρίφες των Φωτοβολταϊκών από το ΥΠΕΚΑ 41 Ε. Αναλύσεις Πως οι Πελάτες της Gazprom Εξασφάλισαν Εκπτώσεις στο Φυσικό Αέριο 43 ΣΤ. Ανακοινώσεις


EDITORIAL

Η Ενεργειακή Στρατηγική της Χώρας Εξακολουθεί να Ασκείται με Επικίνδυνη

Ασάφεια και Ασυνέπεια

Παρά τις προσπάθειες του ΥΠΕΚΑ να

χαράξει εθνική στρατηγική για την

προγραμματική περίοδο 2014-2020 -

φτάνοντας στο σημείο, μάλιστα, να

διοργανώσει και ειδικό συνέδριο (21

Μαΐου) - για το θέμα, η πικρή αλήθεια

παραμένει: Η ελληνική πολιτική ηγεσία

συνεχίζει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα

σχετικά με τον ενεργειακό στρατηγικό

σχεδιασμό της χώρας, σε μία περίοδο που

υποτίθεται πως μπαίνουν στην τελική τους

ευθεία σημαντικές αποφάσεις στον τομέα

αυτό.

Τη στιγμή, λοιπόν, που ο διαγωνισμός της

ΔΕΠΑ φαίνεται να ολοκληρώνεται με τελικό

νικητή την Gazprom, ο πρωθυπουργός,

κατά την επιστροφή του από την Κίνα,

έκανε, την Κυριακή 19 Μαΐου, μία στάση

στο Μπακού, όπου συζήτησε με τους

Αζέρους το θέμα του αγωγού φυσικού

αερίου ΤΑΡ. Ενώ, λοιπόν, οι Ρώσοι

πείθονται να μην αποχωρήσουν από τη

διαδικασία του διαγωνισμού για την ΔΕΠΑ,

στο «παρά πέντε» της ολοκλήρωσής της, η

κυβέρνηση προωθεί ένα πρότζεκτ το οποίο

εκλαμβάνεται από την Gazprom – πολύ

εύλογα – ως ανταγωνιστικό. Μάλιστα, στις

16 Μαΐου, ο πρώην υφυπουργός ΠΕΚΑ και

κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ,

κ. Γιάννης Μανιάτης, ανακοίνωσε

ότι το ελληνικό δημόσιο ενδιαφέρεται να

αποκτήσει συμμετοχή στο κονσόρτσιουμ

του TAP. Ο αγωγός ΤΑΡ, που προορίζεται να

αντλήσει σημαντικές ποσότητες αερίου από

το Σαχ Ντενίζ 2, ακριβώς για να

ανταγωνιστεί τις ρωσικές πηγές φυσικού

αερίου με προορισμό την Δυτική Ευρώπη,

δεν μπορεί να συνδυάζεται σε μία τέτοια

συγκυρία με την επιλογή της Gazprom ως

πλειοδότη για την ΔΕΠΑ.

Ας μην αναφέρουμε το ότι η ΔΕΠΑ, σε

περίπτωση που κατακυρωθεί στην

Gazprom, θα έχει ως «προίκα» το

(ανταγωνιστικό του ΤΑΡ) πρότζεκτ του ITGI,

το οποίο ο ρωσικός κολοσσός θα μπορούσε

να μετατρέψει στον – πολυδιαφημισμένο

κάποτε - «νότιο βραχίονα» του South

Stream (κάτι που σημαίνει πως, αν η ΔΕΠΑ

δοθεί στην Gazrpom, η στήριξη,

παράλληλα, του ΤΑΡ, αφαιρεί ένα σοβαρό

κίνητρο για τους Ρώσους). Θα αναφέρουμε

μόνο την παρατήρηση που έκανε, πάλι στις

16 Μαΐου, ο κ. Θ. Κιτσάκος, μέλος του

Τομέα Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, μιλώντας κατά

την παρουσίαση μελέτης του Ινστιτούτου

Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) για τον αγωγό ΤΑΡ.

Ο κ. Κιτσάκος, λοιπόν, έθεσε ερωτήματα

σχετικά με την δημιουργία σταθμού hub

στην Αλβανία, στο πλαίσιο του έργου του

ΤΑΡ, και ειδικότερα κατά πόσον αυτό

ενισχύει τη γειτονική χώρα ως κέντρο

διαμετακόμισης κι εάν προκύπτει

σύγκρουση συμφερόντων με τη ΔΕΠΑ,


εφόσον μάλιστα αυτή καταλήξει σε ρωσικό

έλεγχο. Αφού σημειώσουμε πως το

στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ τόνισε πως ο ΤΑΡ είναι

«take it or leave it», τασσόμενος έτσι

ουσιαστικά υπέρ της στήριξης του

επενδυτικού σχεδίου, πρέπει να

υπογραμμίσουμε πως τα ερωτήματα είναι

εξ αντικειμένου σωστά και αναδεικνύουν

την πλήρη ασάφεια στην στρατηγική της

χώρας.

Ας μην ξεχνάμε και την διελκυστίνδα, το

τελευταίο διάστημα, με το ύψος της

εγγυητικής και τις συνεχώς εκδηλούμενες

ανησυχίες των Ρώσων για ένα πιθανό

«μπλοκάρισμα» της επένδυσης από την

Κομισιόν. Άλλη μία επίδειξη «ελιγμών» ή

ασαφειών ως προς τις προθέσεις μας

απέναντι στην Gazprom δεν είναι ό, τι πιο

σώφρον στην παρούσα συγκυρία. Ακόμη κι

αν το ταξίδι Σαμαρά στο Μπακού αποτελεί

μία κίνηση με στόχο να δειχθεί «πυγμή»

απέναντι στις – συχνά υπερβολικές –

ρωσικές πιέσεις στο θέμα της ΔΕΠΑ, δεν

είναι εξασφαλισμένο πως δεν θα γυρίσει

μπούμεραγκ και δεν θα οδηγήσει σε κάποια

υπερβολική υπεραντίδραση της Gazprom.

(Ήδη ο ισχυρός άνδρας της Gazprom, κ.

Alexei Miller, επισκέφθηκε τον

πρωθυπουργό, στις 21 Μαΐου, για τρίτη

συνεχή φορά μέσα σε δύο μήνες, γεγονός

που καθιστά φανερό πως στο θέμα της

ΔΕΠΑ εκτυλίσσεται μία απευθείας

διαπραγμάτευση στο ύψιστο δυνατό

πολιτικό επίπεδο, που παρακάμπτει

εντελώς το ΤΑΙΠΕΔ).

Πολύ φοβούμεθα ότι βαφτίζουμε ως

«πολυδιάστατη στρατηγική» ακριβώς την

απουσία κάθε στρατηγικής, με πιθανή

συνέπεια, τελικά, να χάσουμε κάθε

επένδυση στον τομέα αυτό – σκεφθείτε π.χ.

και να εξοργιστούν οι Ρώσοι και να

αποσυρθούν, τελικά, από τον διαγωνισμό

της ΔΕΠΑ, αλλά και ο ΤΑΡ να μην επιλεγεί

από το κονσόρτσιουμ του Σαχ Ντενίζ 2… Η

Ελλάδα μένει, σε μία τέτοια περίπτωση, και

χωρίς νέες πηγές φυσικού αερίου και

καθυστερεί στην εκπλήρωση των στόχων

που προβλέπει το συμφωνηθέν πρόγραμμα

ιδιωτικοποιήσεων.

Και δεν είναι οι εξελίξεις στο φυσικό αέριο

το μόνο κρούσμα ασυνέπειας και

ανακολουθίας στην ενεργειακή μας

πολιτική. Οι πρόσφατες νέες ρυθμίσεις για

τις ΑΠΕ αντανακλούν μόνο προχειρότητα

και λογιστική αντίληψη, σε μία προσπάθεια

μόνο να επιτευχθεί το «ταμειακώς εντάξει»

σε σχέση με τις απαιτήσεις της τρόικας.

Έτσι, όμως, δεν αντιμετωπίζονται ριζικά

ούτε οι παθογένειες που έχουν εκτινάξει

στο σημερινό του ύψος το έλλειμμα του

ΛΑΓΗΕ – αντίθετα, προβλέπεται ότι παρά τα

οδυνηρά μέτρα, αυτό θα επανεμφανιστεί

γρήγορα – ούτε δημιουργείται «ασφάλεια

επενδύσεων» με την «τιμωρία» χιλιάδων

επενδυτών του κλάδου των

φωτοβολταϊκών. Το κράτος των

«κουρεμένων» ομολόγων, «κουρεύει» κάθε

τόσο και τις επενδυτικές εγγυήσεις του και,

μαζί με αυτές, και τις όποιες ελπίδες του για

ανάπτυξη…

Η ενέργεια δεν είναι, άλλωστε, ο πρώτος

τομέας όπου αποδεικνύουμε πως δεν

ξέρουμε να χαράσσουμε στρατηγική και να

θέτουμε προτεραιότητες. Μόνο που στον

τομέα αυτό έχουμε ποντάρει πολλές από τις

ελπίδες μας για έξοδο από την κρίση – κι

όσο πιο πολύ περνά ο χρόνος με τις

ασάφειες και την ασυνέπεια στην

ενεργειακή μας στρατηγική, τόσο πιο πολύ

βρισκόμαστε «στην κόψη του

ξυραφιού».


ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Τις Βασικές Παραμέτρους των Ενεργειακών Πολιτικών και Στρατηγικών στην Ρουμανία Ανέδειξε το Συνέδριο που Διοργάνωσε το ΙΕΝΕ σε Συνεργασία με το WEC στο Βουκουρέστι Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 25 Απριλίου, στο Βουκουρέστι το Συνέδριο που διοργάνωσε η Εθνική Επιτροπή Ρουμανίας του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας (World Energy Council's Romanian National Member Committee - WEC/RNC) σε συνεργασία με το ΙΕΝΕ, με θέμα “Energy Trilemma”. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, το ΙΕΝΕ είχε την ευθύνη οργάνωσης της δεύτερης συνεδρίας, η οποία επικεντρώθηκε στις «Ενεργειακές Πολιτικές και Στρατηγικές στην ΝΑ Ευρώπης: Η Περίπτωση της Ρουμανίας» (Energy Policies & Strategies in SE Europe: Focus on Romania”). Φωτοβολταϊκά 4,5 MW Ολοκλήρωσε η Martifer στη Δυτική Ελλάδα Η Martifer Solar ανακοίνωσε ότι ολοκλη-ρώθηκε η κατασκευή τεσσάρων φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 4,5 MW στη χώρα μας. Τα εν λόγω έργα εγκαταστάθηκαν στην Πρέβεζα και τον Πύργο, έχουν ισχύ από 777 KW έως 2 MW και συνδέθηκαν στο δίκτυο κατά το α΄ τρίμηνο του φετινού έτους.

Νέος Οικονομικός Διευθυντής στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Όπως ανακοίνωσε η Τέρνα Ενεργειακή, το Δ.Σ. της εταιρείας στη συνεδρίασή του στις 24 Απριλίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες που δημιουργεί η συνεχής ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της εταιρίας, αποφάσισε να αναβαθμίσει τους μηχανισμούς ελέγχου και να ενισχύσει τις οικονομικές της υπηρεσίες. Στο πλαίσιο της ως άνω απόφασης, ο κ. Κωνσταντίνος Δημόπουλος αναλαμβάνει τη θέση του Εσωτερικού Ελεγκτή την οποία κατείχε η κ. Σοφία Δέδε και στη θέση του ορίζεται ως Οικονομικός Διευθυντής ο κ. Βασίλειος Δεληκατερίνης, αναπληρούμενος από τον κ. Αριστοτέλη Σπηλιώτη. Έργα σε Ιράκ και Αλγερία Αναλαμβάνει η ΜΕΤΚΑ Την επίσημη ανάθεση υλοποίησης του έργου για τον Σταθμό Ηλεκτροπαραγωγής Συνδυασμένου Κύκλου στην περιοχή Al-Anbar του Ιράκ έλαβε στις 25/4/2013 η ΜΕΤΚΑ από το υπουργείο Ηλεκτρικής Ενέργειας της χώρας. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1.050 εκατ. δολάρια και ο χρόνος υλοποίησης είναι 32 μήνες. Παράλληλα και τρίτο μεγάλο έργο στην ηλεκτροπαραγωγή αναλαμβάνει η Μέτκα στην Αλγερία, προϋπολογισμού 164,85 εκατ. ευρώ, κατόπιν της υπογραφής νέου συμβολαίου με την Société Algérienne de


Production de l’ Electricité (SPE Spa), σε κοινοπραξία με την General Electric. ΔΕΔΔΗΕ: Έναρξη Θερινού Ωραρίου για τις Νυκτερινές Καταναλώσεις Ο ∆ιαχειριστής Ελληνικού ∆ικτύου ∆ιανοµής Ηλεκτρικής Ενέργειας (∆Ε∆∆ΗΕ) υπενθυµίζει ότι θα ισχύσει και φέτος, όπως κάθε χρόνο, από 1η Μαΐου 2013 έως 31η Οκτωβρίου 2013 το συνεχές ωράριο καταγραφής των νυχτερινών οικιακών καταναλώσεων (23:00 έως 07:00). Κωνσταντίνος Θεοφύλακτος: Νέος Πρόεδρος του ΚΑΠΕ Ο Κωνσταντίνος Θεοφύλακτος, Πρώην Πρόεδρος του ΕΣΣΗΘ, ανέλαβε καθήκοντα ως πρόεδρος του ΚΑΠΕ, όπως ανακοινώθηκε πλέον και επισήμως. Ο κ. Θεοφύλακτος έχει μακρά θητεία στον κλάδο της ενέργειας, από διάφορες θέσεις, ενώ έχει και πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο. Η Ελένη Βασιλειάδου στο Τιμόνι της ΔΕΦΑ Στη χημικό μηχανικό με μεγάλη εμπειρία σε έργα υδρογονανθράκων διεθνώς, Ελένη Βασιλειάδου, ανέθεσε το Υπουργικό Συμβούλιο το τιμόνι της ΔΕΦΑ, με πρόταση του υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Λακοτρύπη. Εγκαινιάστηκε το Μεγαλύτερο Φωτοβολταϊκό Πάρκο της Αφρικής, Ισχύος 15 MW Η εταιρεία Masdar του Άμπου Ντάμπι ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο της Αφρικής, ισχύος 15 MW στη Μαυριτανία, έναντι κόστους 31,99 εκατ. δολαρίων. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές, το πάρκο θα καλύπτει το 10% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρισμό και θα βοηθήσει παράλληλα στην αποφυγή της έκλυσης 21.225 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.

Τον Έλεγχο Οικοπέδου στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ Απέκτησε η Eni Η ιταλική πετρελαϊκή ENI απέκτησε τα δικαιώματα σε τεμάχιο στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, στην Ανατολική Μεσόγειο. Το τεμάχιο 9 με την ονομασία Shorouk Offshore, έχει έκταση 3.765 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος από 1,4-1,8 χιλιόμετρα. Αποχώρηση-Έκπληξη του Διευθύνοντα της Shell Έκπληξη προκάλεσε η ανακοίνωση της Shell βάσει της οποίας ο διευθύνων σύμβουλος, Πίτερ Βόσερ, εγκαταλείπει τη θέση του μετά από τέσσερα χρόνια επιτυχημένης θητείας. «Είναι μία κίνηση που προκαλεί έκπληξη και μπορεί να σηματοδοτεί την εκκίνηση μίας περιόδου αβεβαιότητας για τον ενεργειακό όμιλο», σχολίασαν οι Financial Times Αναβαθμίστηκαν στα 19 Τρις. κ.π. τα Αποθέματα Φυσικού Αερίου του Λεβιάθαν Οι εταίροι στο ισραηλινό κοίτασμα φυσικού αερίου Λεβιάθαν αναβάθμισαν εκ νέου τα αποδεδειγμένα αποθέματα από τα 18 τρις. κ.π. σε 18,9 τρις. κ.π., με βάση τα νεότερα δεδομένα που έχουν στην διάθεσή τους. Αντίστοιχα, τα πιθανά διαθέσιμα αποθέματα αναβαθμίστηκαν από τα 21 τρις. κ.π. σε 24 τρις. κ.π. και τα αποθέματα υγρών υδρογονανθράκων αυξήθηκαν κατά 54% στα 34 εκατ. βαρέλια.

Πράσινο Φως από Βουλγαρία για τη ΜΠΕ του Nabucco West Η κοινοπραξία του αγωγού Nabucco ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε η περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου στη Βουλγαρία. Πρόκειται για τη δεύτερη χώρα μετά την Ουγγαρία όπου ολοκληρώνεται η σχετική διαδικασία, ενώ η κοινοπραξία θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τις βουλγαρικές αρχές για την υλοποίηση του έργου, όπως ανέφερε.


Α. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

ΔΔιιεεθθννήήςς ΑΑγγοορράά

Α.1 Σαουδική Αραβία: «Αφελής» η Άποψη πως οι ΗΠΑ θα Μπορούσαν να Γίνουν Ενεργειακά Αυτάρκεις και Ανεξάρτητες Από το Πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής «Αφελής» είναι η άποψη πως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταστούν ενεργειακά αυτάρκεις χάρις στην αύξηση της πετρελαϊκής παραγωγής τους, όπως δήλωσε ο Σαουδάραβας υπουργός Πετρελαίου Άλι αλ Νουάιμι, μιλώντας σε ημερίδα του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτων. Έσπευσε, μάλιστα, να τονίσει πως η υπερδύναμη θα εξακολουθήσει να έχει ανάγκη τις εισαγωγές από τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι η προοπτική της εκμετάλλευσης πετρελαίου από σχιστόλιθο «μεταμορφώνει ριζικά τον ενεργειακό τομέα στην Αμερική και αυτό αποτελεί ένα ελπιδοφόρο νέο», προσθέτοντας ότι αυτό θα ενισχύσει την αμερικανική οικονομία και θα συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε μία δυσχερή περίοδο. Όμως, ο Νουάιμι υπογράμμισε πως δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό να πιστεύει κανείς πως η ραγδαία ανάπτυξη του πετρελαϊκού τομέα στη χώρα θα επιτρέψει στις ΗΠΑ να σταματήσουν τις εισαγωγές αργού πετρελαίου, ενός στόχου που πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι κρίνουν αναγκαίο προκειμένου να εξασφαλισθεί η ενεργειακή επάρκεια της χώρας.

Ως παράδειγμα έφερε το ότι παρά την πρόσφατη αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ, οι εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή έφθασαν κατά το β’ εξάμηνο του 2012 στο υψηλότερο επίπεδό τους από τη δεκαετία του ’90. «Πιστεύω πως αυτή η άποψη, να μην υπάρχει εξάρτηση από άλλες πηγές ανταποκρίνεται σε μία αφελή ιδέα των πραγμάτων και κατά το μάλλον, ή ήττον είναι υπεραπλουστευμένη», υπογράμμισε. Α.2 Συμφωνία Τουρκίας-ExxonMobil για τα Πετρέλαια του Κουρδιστάν Η κρατική πετρελαϊκή της Τουρκίας (ΤΡΑΟ) προχωρά σε συνεργασία με το ιρακινό Κουρδιστάν και την αμερικανική ExxonMobil για τις έρευνες πετρελαίου στην συγκεκριμένη περιοχή του Ιράκ, όπως ανακοίνωσε ο Ταγίπ Ερντογάν τον Μάιο. Σημειώνεται ότι παρουσία στην περιοχή του Κουρδιστάν διατηρούν εκτός από την Exxon καιοι Chevron, Total και GazpromNeft, καθώς υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Ο Ερντογάν τόνισε ότι η συμφωνία έχει πλέον ολοκληρωθεί ανάμεσα στις τρεις πλευρές και οι λεπτομέρειες θα παρουσιαστούν μετά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Προβλέπεται μεταξύ άλλων η σύσταση κοινοπραξίας στην οποία η ΤΡΑΟ θα κατέχει σημαντικό μερίδιο.


Στο επίμαχο θέμα της σύγκρουσης μεταξύ του Κουρδιστάν και της κεντρικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη, οι Τούρκοι τονίζουν ότι τα όποια συμβόλαια θα υπογραφούν ανάμεσα σε εταιρείες και όχι με αντισυμβαλλόμενο ένα κράτος. Α.3 Η Έρευνα της Κομισιόν Κατά Shell, BP, Statoil και Platts Ρίχνει Φως σε Αθέατες Πλευρές της Αγοράς Ενέργειας Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι χαρίζεται στις περιπτώσεις που αφορούν τον ανταγωνισμό. Μετά τις παλαιότερες υποθέσεις και τα τεράστια πρόστιμα που ανάγκασε την Microsoft να πληρώσει, τώρα στρέφει τα βέλη της κατά των μεγάλων ιδιωτικών πετρελαϊκών Shell, BP και Statoil, με αιφνιδιαστική έρευνα που πραγματοποίησε στα γραφεία τους για να διαπιστώσει αν προχωρούν σε συντονισμένη ρύθμιση των τιμών. Οι έφοδοι πραγματοποιήθηκαν σε τρεις διαφορετικές χώρες στα μέσα Μαΐου και συμπεριέλαβαν και την εταιρεία αναλύσεων Platts, η οποία είναι γνωστή για τις εμπεριστατωμένες εκθέσεις της που καλύπτουν την αγορά ενέργειας. Αν και δεν έχει διαπιστωθεί ακόμα αν όντως οι παραπάνω εταιρείες συνεννοούνταν για την από κοινού διαμόρφωση των τιμών πετρελαίου, εντούτοις η έρευνα της Κομισιόν και η υπόνοια ενοχής από μόνη της ρίχνει σκιά στις εμπορικές τους πρακτικές. Άλλωστε, αν αποδειχθεί η ενοχή τους και καταδικαστούν, τότε εκτός από τα πρόστιμα, θα δεχτούν πλήγμα και στην αξιοπιστία τους απέναντι στους καταναλωτές, όχι μόνο στην Ε.Ε., αλλά διεθνώς. Πιο αναλυτικά, οι παραπάνω πετρελαϊκές θεωρείται ότι παρείχαν στην Platts λανθασμένα τιμολογιακά στοιχεία, επηρεάζοντας έτσι τις δημοσιευμένες τιμές και κατ’ επέκταση την εικόνα της αγοράς. Άλλωστε, οι τιμές που δημοσιεύει η Platts χρησιμοποιούνται ως bench-mark στην ευρωπαϊκή αγορά ενεργειακών

προϊόντων. Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με τις τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων, οι οποίες δημοσιεύονται στα χρηματιστήρια, δεν ισχύει το ίδιο για τις τιμές στις φυσικές συναλλαγές, που συχνά δεν ανακοινώνονται καν. Για αυτό και η Platts επιχειρεί μέσα από την εργασία της να ανακαλύψει και να δημοσιεύσει τα εν λόγω στοιχεία.

Προς το παρόν, και οι τέσσερις εταιρείες δήλωσαν ότι συνεργάζονται πλήρως με τις κοινοτικές αρχές στα πλαίσια της έρευνας, ενώ η Επιτροπή σχολίασε πως «ακόμα και μικρές αλλαγές στις δημοσιευμένες τιμές μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση στην αγορά του αργού πετρελαίου, των υποπροϊόντων και των βιοκαυσίμων, με πιθανές βλαβερές συνέπειες για τους καταναλωτές». Αν μη τι άλλο, η όλη υπόθεση επαναφέρει στο προσκήνιο την σημασία της επαρκούς εποπτείας στην αγορά ενέργειας, τόσο από τις εθνικές αρχές, όσο και από τις κοινοτικές, δεδομένης της σημασίας που έχει το πετρέλαιο για την ευρύτερη οικονομία.


ΕΕλλλληηννιικκήή ΑΑγγοορράά

Α.4 Σημαντικές Αλλαγές στην ΚΑΒΑΛΑ OIL Α.Ε. Σηματοδοτούν τη Νέα Εποχή στον Πρίνο Με την πλήρη ομαλοποίηση της κατάστασης από τις πρόσφατες εσωτερικές διενέξεις, η KAVALA εισέρχεται σε μια νέα εποχή, καθώς μετά από μια προσπάθεια δύο περίπου ετών, το γεγονός της εναρμόνισης της Σύμβασης με την Εθνική Νομοθεσία περί υδρογονανθράκων προσδιορίζει το επενδυτικό και λειτουργικό περιβάλλον, απομακρύνοντας όλα τα εμπόδια για την συνέχιση των επενδύσεων με στόχο την αύξηση της παραγωγής και την αξιοποίηση του Πεδίου Έψιλον. Παράλληλα, μετά την αυτόκλητη Γενική Συνέλευση των Μετόχων της ΚΑΒΑΛΑ OIL ΑΕ (Παρασκευή, 26 Απριλίου 2013) ανακοινώθηκε η εκλογή του νέου, επταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας. Ειδικότερα, η συγκρότησή του Δ.Σ. σε Σώμα είναι η ακόλουθη:

1. Μαθιός Ρήγας, Πρόεδρος 2. Δημήτρης Γόντικας, Αντιπρόεδρος

& Διευθύνων Σύμβουλος 3. Στάθης Τοπούζογλου, Μέλος 4. Παναγιώτης Μπένος, Μέλος 5. Βλάσσης Σαραντινός, Μέλος 6. Βαγγέλης Παππάς, Μέλος 7. Μανώλης Κελαϊδάκης, Μέλος

Κατά την 1η Συνεδρίαση του νέου Δ.Σ., ο Πρόεδρος, αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες όσων συνέβαλαν στην ομαλοποίηση της κατάστασης μετά τις πρόσφατες εσωτερικές διενέξεις, παρουσίασε τις κατευθυντήριες διοικητικές γραμμές, το επενδυτικό πλάνο της επόμενης 5ετίας εκτίμησης - άνω των €120 εκατομμυρίων για την αύξηση της παραγωγής και την επίτευξη των στόχων της Σύμβασης με το Ελληνικό Δημόσιο - καθώς και το πλαίσιο χρηματοδότησής του. Στη Νέα Εποχή του Πρίνου - με σαφώς προσδιορισμένο επενδυτικό ορίζοντα βάσει των διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας περί υδρογονανθράκων - η ΚΑΒΑΛΑ OIL

εισέρχεται με επικεφαλής τον κ. Δημήτρη Γόντικα, ο οποίος αναλαμβάνει άμεσα καθήκοντα Διευθύνοντος Συμβούλου και Αντιπροέδρου του Δ.Σ. της Εταιρείας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα έμπειρο διοικητικό στέλεχος με μακρά επαγγελματική πορεία σε σύνθετα και ανταγωνιστικά επιχειρησιακά περιβάλλοντα. Καλωσορίζοντας τον νέο Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας, ο κ. Ματθαίος Ρήγας σημείωσε: «Ευχόμαστε στον κ. Γόντικα κάθε επιτυχία στα νέα του καθήκοντα και του εμπιστευόμαστε την ευθύνη να οδηγήσει την ΚΑΒΑΛΑ OIL, μια εταιρεία με μοναδικό όνομα και ιστορία, σε μια νέα εποχή ανάπτυξης, απασχόλησης και επιχειρηματικότητας, για την Πόλη της Καβάλας και την Ελλάδα.

Η επαγγελματική του εμπειρία, η ακεραιότητα του χαρακτήρα του και η δέσμευσή του στην ομαδικότητα και στη δημιουργία επιχειρηματικού αποτελέσματος είναι τα καλύτερα εχέγγυα για την μετάβαση στο αύριο.» Στους άμεσους στόχους της Νέας Διοίκησης εντάσσονται η αύξηση της παραγωγής και η βελτιστοποίηση του τρόπου λειτουργίας της Εταιρείας. Σημαντική επίσης αλλαγή σηματοδοτήθηκε από το νεοσύστατο Third Point Hellenic Recovery Fund το οποίο εισέρχεται στο μετοχικό κεφάλαιο της Energean Oil & Gas με εισφορά μετοχικού κεφαλαίου ύψους 60 εκατ. δολαρίων. Τα κεφάλαια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για τη


χρηματοδότηση ενός προγράμματος τεσσάρων γεωτρήσεων για την τρέχουσα χρονιά με στόχο τον διπλασιασμό της παραγωγής στα 4.000 βαρέλια/ημέρα μέχρι το τέλος του έτους, αλλά και την έναρξη του σχεδίου ανάπτυξης του Πεδίου Έψιλον το 2014 - ένα κοίτασμα δορυφόρο του Πρίνου εκτιμώμενου μεγέθους 32 εκατομμυρίων βαρελιών - μέσω της τοποθέτησης μιας μη επανδρωμένης πλατφόρμας συνδεδεμένης με τις υφιστάμενες κύριες εγκαταστάσεις της θυγατρικής της ΚΑΒΑΛΑ OIL. Επιπλέον, η Energean Oil & Gas σχεδιάζει ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα σε ελεύθερες περιοχές στην Ελλάδα, ενώ συμμετέχει στη διαδικασία του Open Door για τις τρεις ερευνητικές περιοχές στη Δυτική Ελλάδα. Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, ο κ. Μαθιός Ρήγας, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Energean Oil & Gas, δήλωσε σχετικά: «Το γεγονός ότι το Third Point Hellenic Recovery Fund εμπιστεύθηκε την Εταιρεία μας προβαίνοντας σε αυτή τη στρατηγική επένδυση όχι μόνο ενισχύει την οικονομική μας θέση και δυνατότητα αλλά μας προσφέρει και μοναδικές προσβάσεις στο διεθνές ενεργειακό χώρο και σε εν δυνάμει συνεργασίες, διευκολύνοντας την επίτευξη του επιχειρησιακού μας στόχου: την εξέλιξη δηλαδή της Energean Oil & Gas σε κορυφαία, ανεξάρτητη εταιρεία έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Επιπλέον, επιδιώκουμε να κεφαλαιο-ποιήσουμε το μοναδικό μας χαρτοφυλάκιο: την υφιστάμενη παραγωγή, τα υπό ανάπτυξη έργα, καθώς και τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης της παραγωγής, σε συνδυασμό με μια ομάδα με 30ετή εμπειρία σε μια περιβαλλοντικά ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή, ώστε να αποκτήσουμε ηγετική θέση εν όψει της ουσιαστικής επανεκκίνησης της εγχώριας αγοράς υδρογονανθράκων». Αντίστοιχα, ο κ. Daniel S . Loeb, Διευθύνων Σύμβουλος & Ιδρυτής της Third Point, σχολίασε: «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που η έναρξη των επενδύσεων του Hellenic Recovery Fund πραγματοποιείαι με μια Εταιρεία υψηλών προδιαγραφών και

προοπτικών όπως η Energean . Πιστεύουμε ότι το άνοιγμα της ελληνικής αγοράς έρευνας και παραγωγής υδρογοναν-θράκων, θα ωφελήσει σημαντικά και ουσιαστικά στην ανάκαμψη της οικονομίας και ότι η Energean , ως η μοναδική ανάδοχος αδειών παραγωγικών και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων στην χώρα, κατέχει σημαντικό πλεονέκτημα στην αξιοποίηση αντίστοιχων ευκαιριών. Η συγκεκριμένη εξέλιξη μας κάνει μέρος ενός μοναδικού ελληνικού success story».


Β. ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ


Β.1 Ποια Έργα Προκρίνει η Ε.Ε. για το Νότιο Διάδρομο στο Φυσικό Αέριο Πρόκριμα για κομβικά έργα του Νοτίου Διαδρόμου του φυσικού αερίου, που ενδιαφέρουν άμεσα Ελλάδα και Κύπρο, αποτέλεσε το working group υπό την προεδρία της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Επιτροπής, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον Μάιο στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, τα οποία διεκδικούν μια καλή θέση στη λίστα της Κομισιόν, η οποία θα ανακοινωθεί επίσημα το ερχόμενο φθινόπωρο.

Η ομάδα εργασίας του Southern Gas Corridor έβαλε εμπόδια στο σχεδιαζόμενο από την Κύπρο πλωτό σταθμό LNG στο Βασιλικό, με το σκεπτικό ότι δεν μπορεί να χρηματοδοτηθούν από την Ε.Ε. υποδομές οι οποίες δεν προορίζονται αποκλειστικά για

τους καταναλωτές της Ευρώπης. Η Επιτροπή φέρεται να έχει σοβαρές επιφυλάξεις για τη χρησιμότητα του συγκεκριμένου έργου, μέσω του οποίου θα μπορεί η Κύπρος να πουλά το φυσικό αέριο και σε άλλες αγορές.

Αντίθετα, οι αγωγοί East Med, πρόταση της Ελλάδας και TransMed, πρόταση της Κύπρου, ισοβάθμησαν στη δεύτερη θέση των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος, βάζοντας έτσι τέλος στη φημολογία περί αποκλεισμού τους, που είχε διαρρεύσει στις αρχές του μήνα. Μάλιστα, η Επιτροπή από το περασμένο Φθινόπωρο προέτρεπε τις δύο χώρες να «συγχωνεύσουν» τα δύο έργα σε μία πρόταση, προκειμένου να εξασφαλίσουν την υλοποίηση της. Ήδη, εμπειρογνώμονες από τις δύο χώρες βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις, ώστε να κατατεθεί κοινή πρόταση από Ελλάδα και Κύπρο, για να συμπεριληφθεί


στη Λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος. Για την τρίτη θέση στις κοινές ενεργειακές υποδομές εξασφάλισαν από την ομάδα εργασίας την ίδια βαθμολογία ο ITGI και ο TAP. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, στοιχείο είναι το γεγονός ότι την πρώτη θέση με απόλυτη βαθμολογία κατέλαβε ο Nabucco West, αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά την προτίμηση που επιδεικνύει στο συγκεκριμένο αγωγό η Ε.Ε. Να σημειωθεί ότι στο working group συμμετείχαν ως παρατηρητές εκπρόσωποι του Σαχ Ντενίζ ΙΙ, καθώς επίκειται στις 30 Ιουνίου η τελική απόφαση της κοινοπραξίας για την επιλογή του αγωγού που θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές. Αυτό που κατέστη σαφές και προς την πλευρά των Αζέρων είναι η βούληση της Επιτροπής να στηρίξει έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, που έχουν θετικές επιπτώσεις σε δύο τουλάχιστον κράτη-μέλη και κυρίως αυτά που ενώνουν απευθείας δύο χώρες-μέλη. Με αυτή τη λογική υποστηρίζεται και ο ITGI. Το επόμενο working group για τα έργα φυσικού αερίου του Νοτίου Διαδρόμου θα πραγματοποιηθεί στα μέσα Ιουνίου, προκειμένου να λάβει και τις οριστικές αποφάσεις για τις τελικές προτάσεις που θα υποβληθούν στην Κομισιόν. Η τελευταία θα καταρτίσει την οριστική λίστα το ερχόμενο Φθινόπωρο, για να υποβληθεί προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο. Σημειώνεται, τέλος, ότι στο working group συμμετείχαν από την Ελλάδα εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ, της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ. Β.2 Gazprom: Οι Μειωμένες Πωλήσεις Αερίου Οδήγησαν σε Πτώση των Κερδών το 2012 Τα καθαρά κέρδη της ρωσικής Gazprom σημείωσαν πτώση 10% το 2012, καθώς οι μειωμένες πωλήσεις φυσικού αερίου τα περιόρισαν στα 38 δις. δολάρια, όπως ανακοίνωσε σήμερα η εταιρεία. Τα κέρδη ανήλθαν σε 38 δις. δολάρια ή 1,18 τρις. ρούβλια, τη στιγμή που τα έσοδα

σημείωσαν αύξηση 3% στα 4,764 τρις. ρούβλια.

Οι πωλήσεις φυσικού αερίου μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά 6% στα 2,656 τρις. ρούβλια, ενώ σύμφωνα με την Gazprom, παρατηρήθηκε πτώση στις πωλήσεις και αύξηση στην τιμή του αερίου, οπότε τα έσοδα διατηρήθηκαν σε σταθερά επίπεδα. Ιδιαίτερα πτωτική τάση παρατηρείται στις πωλήσεις αερίου στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, καθώς υποχώρησαν κατά 17%. Τέλος, τα λειτουργικά έξοδα της εταιρείας αυξήθηκαν κατά 18% στα 3,481 τρις. ρούβλια, ενώ το χρέος επίσης αυξήθηκε κατά 5% στο 1,081 τρις. ρούβλια. Β.3 Για 250 Χρόνια Επαρκούν τα Παγκόσμια Αποθέματα Αερίου Τα παγκόσμια αποθέματα φυσικού αερίου επαρκούν για άλλα 250 χρόνια με βάση την σημερινή κατανάλωση, όπως τονίζει σε έρευνά του το Διπλωματικό Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών του Κουβέιτ. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο κλάδος κατάφερε να προσθέσει άλλα 100 τρις. κ.π. αποθεμάτων το 2012 μέσω των νέων ανακαλύψεων και του σχιστολιθικού αερίου στη Βόρεια Αμερική. Όσον αφορά την παραγωγή μη συμβατικού αερίου, η οποία πρωταγωνιστεί πλέον σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, τονίζεται ότι στο εξής θα καταβληθούν προσπάθειες και από την Κίνα για την ανάπτυξή του, καθώς τα πιθανά αποθέματά της υπολογίζονται σε 1200 τρις. κ.π., δηλαδή υψηλότερα από τα αντίστοιχα αμερικανικά.


Κατά συνέπεια, δεν αποκλείεται να δούμε στο εξής μια νέα έκρηξη της παραγωγής σχιστολιθικού αερίου στην Κίνα, αντίστοιχη με αυτή που σημειώθηκε στις ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι, δε, ότι στην Αμερική η παραγωγή αυτού του είδους αυξήθηκε από το μηδέν στο 20% της συνολικής παραγωγής αερίου στο χρονικό διάστημα από το 2000 ως το 2009 και οι αναλυτές αναμένουν να φτάσει το 50% ως το έτος 2035. Η έρευνα προειδοποιεί επίσης ότι μέσω των εξελίξεων αυτών, το αέριο απειλεί να εκτοπίσει το πετρέλαιο σε τομείς όπως οι μεταφορές, γεγονός που θα έχει συνέπειες για τους παραγωγούς του μαύρου χρυσού. Από την άλλη όμως, παρατηρείται πρόοδος και στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, η οποία έφτασε το 2010 τα 4,5 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα και δεν αποκλείεται να επεκταθεί και σε άλλες χώρες στο εξής. Τέλος, σημειώνεται ότι λόγω των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων, το αέριο θα συνεχίσει να είναι μια αξιόπιστη ενεργειακή λύση και στην διάρκεια του αιώνα που διανύουμε. Β.4 Στην Ισπανία το Αμερικανικό LNG από το 2016 Η ισπανική Gas Natural Fenosa θα είναι μια από τις πρώτες ευρωπαϊκές εταιρείες που θα παραλάβει φορτία LNG από το νέο σταθμό της Cheniere Energy στην Λουιζιάνα των ΗΠΑ, από το β’ τρίμηνο του 2016, όταν και αυτός θα λειτουργήσει.

Όπως ανακοίνωσε ο διευθύνοντας της GasNatural, το συμβόλαιο προβλέπει προμήθεια έως 5 δις. κ.μ. ετησίως για μια περίοδο 20 ετών, με τις παραδόσεις να ξεκινούν από το γ΄ τρίμηνο του 2017. Ήδη όμως από νωρίτερα, η ισπανική εταιρεία θα λαμβάνει 3 δις. κ.μ. LNG, καθώς η κατασκευή του σταθμού υγροποίησης της Cheniere εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς. Τέλος, σημειώνεται ότι η Cheniere έχει υπογράψει συμφωνίες με τις Kogas, Centrica, BG και GAIL. Β.5 Σαχ Ντενίζ: Μακροπρόθεσμα Είναι Απαραίτητοι και οι Δύο Αγωγοί στο Νότιο Διάδρομο Η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ στο Αζερμπαϊτζάν θα δώσει προτεραιότητα σε έναν από τους δύο ανταγωνιστικούς αγωγούς (TAP, Nabucco West) τον Ιούνιο, αλλά μακροπρόθεσμα θεωρεί ότι και οι δύο είναι απαραίτητοι για την ευρωπαϊκή αγορά, τόνισε ο Αλ Κουκ, αντιπρόεδρος ανάπτυξης της BP για την περιοχή. Σύμφωνα με τον ίδιο, αφού ανοίξει ο Νότιος Διάδρομος, θα είναι διαθέσιμες και άλλες πηγές φυσικού αερίου για την τροφοδοσία της Ευρώπης μέσω της συγκεκριμένης διαδρομής. Οι πηγές αυτές θα προέλθουν τόσο από την Κασπία, όσο και από τη Μαύρη Θάλασσα και το Ιράκ, ενώ ο Κουκ δεν παρέλειψε να αναφέρει ως πιθανή πηγή και τη ΝΑ Μεσόγειο, όπου η Κύπρος και το Ισραήλ αναπτύσσουν τα δικά τους κοιτάσματα αερίου. Παράλληλα, τόνισε ότι οι νέες αυτές πηγές «δικαιώνουν την στρατηγική της ΒΡ και των συνεργατών της, οι οποίοι επένδυσαν μεγάλα ποσά στον συγκεκριμένο διάδρομο και δημιούργησαν την υποδομή για τη μεταφορά του αερίου προς την Ευρώπη. Με απλά λόγια, όσο περισσότερο αέριο μπορούμε να διοχετεύσουμε στους αγωγούς, τόσο το καλύτερο». Προς το παρόν, οι μόνες ποσότητες που είναι διαθέσιμες για εξαγωγή είναι τα 10


δις. κ.μ. που θα μεταφερθούν από το Σαχ Ντενίζ προς την Ευρώπη, αλλά μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια αυτό ενδέχεται να αλλάξει. Για παράδειγμα, η Ε.Ε. πραγματοποιεί μεγάλη προσπάθεια ώστε να συμπεριλάβει και το αέριο του Τουρκμενιστάν στο Νότιο Διάδρομο, αν και αντικειμενικά υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες που εμποδίζουν την συγκεκριμένη εξέλιξη και έχουν να κάνουν κυρίως με την αντίδραση της Ρωσίας. Επίσης, η κοινοπραξία του Nabucco φιλοδοξεί να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα άλλα 10-15 δις. κ.μ. ετησίως από το Ιράκ, παρά τους κινδύνους που παρουσιάζονται σχετικά με την ασφάλεια των εγκαταστάσεων λόγω της έκρυθμης κατάστασης που κυριαρχεί στην συγκεκριμένη χώρα. Για αυτό το λόγο, οι εταιρείες του Nabucco περιόρισαν σημαντικά την αρχική του χωρητικότητα στα 10 δις. κ.μ. ετησίως, αφήνοντας όμως ανοικτή τη δυνατότητα επέκτασής της στο μέλλον, εφόσον χρειαστεί. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι σύμφωνα με το Natural Gas Europe, την μεταφορά ιρακινού αερίου στηρίζουν και επιχειρηματικοί κύκλοι της Τουρκίας, με τον διευθύνοντα της Akfel, Φατίχ Μπαλτατσί, να δηλώνει ότι το αέριο αυτό «θα αλλάξει το παιχνίδι και την τουρκική αγορά». Τέλος, σύμφωνα με τον Κουκ, περισσότερες από 15 εταιρείες έχουν εκφράσει μέχρι στιγμής το ενδιαφέρον τους για να αγοράσουν αέριο από το Σαχ Ντενίζ, γεγονός που οφείλεται, σύμφωνα με τον ίδιο και στην τιμολογιακή πολιτική που ακολουθεί το κονσόρτιουμ.

ΕΕλλλληηννιικκήή ΑΑγγοορράά Β.6 Τη Σύσταση Τριμερούς Επιτροπής για τον ΤΑΡ Αποφάσισαν Ελλάδα - Αλβανία – Ιταλία Συστήνεται τριμερής επιτροπή συνεργασίας Ελλάδας - Αλβανίας - Ιταλίας για τον συντονισμό της υποστήριξής τους στον αγωγό φυσικού αερίου Trans Adriatic

Pipeline (TAP). Αυτό ανακοίνωσαν οι κυβερνήσεις των τριών χωρών την Παρασκευή 19 Απριλίου, με το πέρας συνάντησης επιπέδου στη Ρώμη. Στη συνάντηση, στην οποία η χώρα μας εκπροσωπήθηκε από τον υφυπουργό ΠΕΚΑ κ. Μάκη Παπαγεωργίου, συμφωνήθηκαν οι κατευθυντήριες αρχές και οι βασικοί πολιτικοί στόχοι της επιτροπής. Οι τρεις κυβερνήσεις συμφώνησαν ότι η τριμερής επιτροπή συνεργασίας θα προσφέρει το απαιτούμενο πλαίσιο για τον συντονισμό των προσπαθειών τους με στόχο την τελική επιλογή, την έγκαιρη παράδοση και την αποδοτική λειτουργία του αγωγού TAP.

Επιπλέον, τα τρία συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν να συντονίσουν την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφοριών με τις συνεργαζόμενες κυβερνήσεις και τα αρμόδια θεσμικά όργανα, ενισχύοντας ταυτόχρονα και στηρίζοντας τις προσπάθειες, ώστε να εξασφαλιστεί ο ρόλος του TAP στη διαφοροποίηση των προμηθειών αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Δυτικά Βαλκάνια. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν επίσης να συνεδριάζουν τακτικά και συζήτησαν για το χρονοδιάγραμμα, τους τόπους συναντήσεως και τη συμμετοχή τους στις μελλοντικές συναντήσεις της Τριμερούς Επιτροπής Συνεργασίας, με εκ περιτροπής προεδρία των τριών κυβερνήσεων.


Β.7 Νέες Επενδύσεις 38,9 Εκατ. Σχεδιάζει η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης Νέες επενδύσεις ύψους 38,9 εκατ. ευρώ στην τριετία 2013-2016, από τα οποία 12 εκατ. ευρώ θα διατεθούν φέτος, δρομολογεί η Εταιρεία Παροχής Αερίου Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΕΠΑ), παρόλο που έχει να αντιμετωπίσει τη μειωμένη κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 23% το πρώτο τρίμηνο του 2013, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό χρονικό διάστημα. Η υποχώρηση, μέχρι στιγμής, της φετινής κατανάλωσης έρχεται να προστεθεί στην περσινή ανάλογη συρρίκνωση κατά 25%, που είναι απόρροια κυρίως του πιο ζεστού χειμώνα. Ωστόσο, η μείωση της κατανάλωσης δεν συνδυάστηκε με «φρένο» στο φαινόμενο των διακοπών συνδέσεων, καθώς οι πελάτες με διακοπή της παροχής αερίου έφτασαν στο τέλος του 2012 τους 9.152, έναντι 4.303 ένα χρόνο πριν. Ο υπερδιπλασιασμός στο συγκεκριμένο μέγεθος οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό και στα πολλά ξενοίκιαστα διαμερίσματα, όπου οι απελπισμένοι ιδιοκτήτες τους αναγκάζονται να κόψουν τη σύνδεση, ελλείψει μισθωτών. Όσον αφορά τη διείσδυση του φυσικού αερίου στη Θεσσαλονίκη, η ΕΠΑ στοχεύει στην απόκτηση 13.000 νέων πελατών φέτος και 46.000 στην τριετία 2013-2016. Έτσι, η εταιρεία αναμένει πως θα διευρύνει τη διείσδυσή της στην αγορά από 43% το 2012, σε 58% το 2016, προχωρώντας και σε μία ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική, η οποία προβλέπει εκπτώσεις στα τέλη σύνδεσης (για κεντρική θέρμανση οικοδομής), που μπορεί να φτάσουν έως και το 65,2%. Η διοίκηση της ΕΠΑ εκτιμά παράλληλα πως τα κέρδη EBITDA θα διαμορφωθούν φέτος στα 44,4 εκατ. ευρώ, έναντι 42,7 εκατ. ευρώ το 2012. Μάλιστα, στο πλαίσιο των επενδύσεών της σχεδιάζει να προχωρήσει σε μία σειρά πρωτοποριακών δράσεων, όπως η διανομή υγροποιημένου φυσικού αερίου με εγκατάσταση σχετικού τερματικού σε 2 νέους απομακρυσμένους δήμους της Θεσσαλονίκης με περίπου 10.000 διαμερίσματα, που είναι ασύμφορο

να καλυφθούν από το κανονικό δίκτυο. Το ίδιο σχέδιο θα εφαρμοστεί και για 10 απομακρυσμένες βιομηχανίες με ετήσια κατανάλωση περίπου 24 εκατ. κυβικά μέτρα τα επόμενα 10 χρόνια. Να σημειωθεί ότι η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης έχει ήδη επενδύσει 165 εκατ. ευρώ το διάστημα 2000-2012. Β.8 Πρόστιμο 4,3 εκατ. ευρώ στη ΔΕΣΦΑ από την Επιτροπή Ανταγωνισμού Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με ομόφωνη Απόφαση της, έκρινε ότι η εταιρία «Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Ανώνυμη Εταιρία» (ΔΕΣΦΑ) καταχράστηκε τη μονοπωλιακή της θέση στην πρωτογενή αγορά υπηρεσιών μεταφοράς φυσικού αερίου, με την άρνησή της να εξασφαλίσει τη χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στο δίκτυο και χρήση των εγκαταστάσεων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στη Ρεβυθούσα από την «Αλουμίνιον Ανώνυμος Εταιρία» (ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ). Η εν λόγω άρνηση πρόσβασης στις συγκεκριμένες διευκολύνσεις/υποδομές που έλαβε χώρα στο διάστημα από τον Νοέμβριο του 2009 μέχρι και το Μάιο του 2010 κρίθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού ότι συνιστά σοβαρή παραβίαση του δικαίου του ανταγωνισμού και ότι είχε επιζήμιες επιπτώσεις στην ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς προμήθειας φυσικού αερίου (αγορά επόμενης οικονομικής βαθμίδας), διότι απέκλεισε τη δυνατότητα της Καταγγέλλουσας, ως Επιλέγοντος Πελάτη, να προμηθευτεί φυσικό αέριο από άλλον προμηθευτή, πλην της Δημόσιας Επιχείρηση Αερίου Ανώνυμη Εταιρεία (ΔΕΠΑ), μητρικής εταιρίας του ΔΕΣΦΑ, είτε για δική της χρήση (της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ), είτε για μεταπώληση σε άλλους Επιλέγοντες Πελάτες. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή με την απόφασή της: α) επέβαλε πρόστιμο ύψους τεσσάρων εκατομμυρίων διακοσίων ενενήντα εννέα χιλιάδων εκατόν εξήντα τριών ευρώ και ενενήντα εννέα λεπτών (4.299.163,99 €)


στο ΔΕΣΦΑ για παράβαση των άρθρων 2 του Ν. 703/1977, όπως ίσχυε και 102 ΣΛΕΕ, β) διέταξε το ΔΕΣΦΑ να παραλείπει στο μέλλον τις διαπιστωθείσες παραβάσεις και γ) απείλησε, σε περίπτωση επανάληψης των ως άνω παραβάσεων, το ΔΕΣΦΑ με χρηματική ποινή ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσής του. Σημειώνεται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού με προηγούμενη ομόφωνη απόφασή της είχε αποδεχθεί την ανάληψη δεσμεύσεων από μέρους της μητρικής του ΔΕΣΦΑ εταιρίας ΔΕΠΑ, για παύση πιθανολογούμενων παραβάσεων στην αγορά προμήθειας φυσικού αερίου και στην αγορά δευτερογενούς πρόσβασης στο δίκτυο, προκειμένου να διασφαλιστεί, ιδίως, ο διαχωρισμός της προμήθειας από τη μεταφορά φυσικού αερίου, η παροχή μεγαλύτερης ρευστότητας στην αγορά και η αυξημένη ευελιξία των πελατών ως προς τη διαχείριση των συμβάσεών τους με τη ΔΕΠΑ, η σταδιακή μείωση δυναμικότητας που δεσμεύει η ΔΕΠΑ στα σημεία εισόδου του δικτύου και η αποτελεσματικότερη έτσι πρόσβαση των ανταγωνιστών στην αγορά. Σε σχέση με την ετυμηγορία της Επιτροπής Ανταγωνισμού, κύκλοι του ΔΕΣΦΑ κάνουν λόγο για άδικη απόφαση, για την οποία θα κατατεθεί έφεση στο αρμόδιο δικαστήριο. Β.9 Τον Ιούνιο η Επιβεβαιωτική Γεώτρηση στο Οικόπεδο 12 Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο οικόπεδο 12 στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου θα αρχίσει μόλις μετακινηθεί η πλατφόρμα εκεί, δηλαδή μέσα με τέλη Ιουνίου, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβρη, δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Γιώργος Λακκοτρύπης. Σε παρατήρηση ότι η ενδιάμεση λύση για το φυσικό αέριο φαίνεται ασύμφορη και θα ήταν καλύτερα να γίνει μια διασωλήνωση από τα κυπριακά οικόπεδα, ο κ. Λακκοτρύπης είπε ότι «υπάρχουν οικονομικοί φάκελοι αυτή τη στιγμή στη

ΔΕΦΑ, οι οποίοι δεν έχουν ανοιχτεί λόγω των πρόσφατων γεγονότων, και την ερχόμενη εβδομάδα θα παρθούν οι ανάλογες αποφάσεις, αφού ενημερώσω πρώτα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας». Σε ερώτηση πότε θα μπορέσει η Κύπρος να εκμεταλλευθεί το δικό της φυσικό αέριο, ο κ. Λακκοτρύπης είπε ότι «για τη δική μας εσωτερική χρήση αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης και ταυτόχρονα κοιτάζουμε και κάποιες επιλογές άλλες, που ενδέχεται να έχουμε, απλά δεν είναι η ώρα να τις ανακοινώσουμε».

Ερωτηθείς πότε θα γίνει η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο οικόπεδο 12, ο κ. Λακκοτρύπης είπε ότι «η πλατφόρμα θα μετακινηθεί στο 12 μέσα στον Ιούνιο, μέσα με τέλη Ιουνίου, θα αρχίσει η επιβεβαιωτική σχεδόν άμεσα, που ευελπιστούμε να ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβρη». «Η διαδικασία είναι ότι, αφού γίνει η επιβεβαιωτική και ξέρουμε τις ποσότητες, την ποιότητα, αλλά και τις ανακτήσιμες ποσότητες, θα πρέπει να γίνει η διαδικασία να ανακηρυχθεί το κοίτασμα εμπορεύσιμο. Δεν την ονομάζω προπώληση. Αυτή είναι η ορθολογιστική εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος, δηλαδή μια συμφωνία αγοράς φυσικού αερίου 20ετής, με την υπόσχεση από την κοινοπραξία ότι θα αρχίσει να παραδίδει αέριο από το 2020 ή από το 2021. Αυτός είναι ο ορθολογιστικός τρόπος που γίνεται αυτό το πράγμα. Δηλαδή, αμέσως μετά την επιβεβαιωτική και αποδεδειγμένα κοιτάσματα, τότε μπορούμε να βγούμε στις αγορές για να


πωλήσουμε με τον ορθολογιστικό τρόπο τις ποσότητες του φυσικού αερίου που θα έχουμε από το Αφροδίτη», πρόσθεσε. Β.10 Σε Market Test Προχωράει ο Αγωγός IGB για να Διαπιστώσει το Διεθνές Ενδιαφέρον Η ICGB, διαχειρίστρια εταιρεία του ελληνοβουλγαρικού διασυνδετήριου αγωγού (IGB) έχει υποβάλει στις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας της Ελλάδας και της Βουλγαρίας αίτηση για εξαίρεση από τις διατάξεις της οδηγίας 2009/73/EC που αφορούν την πρόσβαση τρίτων και τις ρυθμιζόμενες ταρίφες. Στα πλαίσια αυτά, ανακοινώθηκε ότι ξεκινάει διαδικασία δοκιμής της αγοράς (market test), με σκοπό να διαπιστωθεί το ενδιαφέρον των υποψήφιων πελατών και των διαχειριστών των δικτύων για σύνδεση με τον IGB. Η δοκιμή θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις: Σε πρώτο στάδιο θα γίνει η υποβολή μη δεσμευτικών προτάσεων και αργότερα θα ακολουθήσει η υποβολή των οριστικών προτάσεων. Σύμφωνα με το σχετικό κείμενο που δημοσίευσε η εταιρεία, η πραγματοποίηση της δοκιμής είναι απαραίτητη προκειμένου να αποφανθούν οι ρυθμιστικές αρχές για την εξαίρεση που αιτείται ο IGB. Μέσω του πρώτου σταδίου, η εταιρεία θα είναι σε θέση να αξιολογήσει το διεθνές ενδιαφέρον για τον αγωγό, ενώ μονάχα οι επιχειρήσεις εκείνες που θα λάβουν μέρος στο πρώτο στάδιο θα έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν και στο δεύτερο. Όσον αφορά την πορεία υλοποίησης του έργου, η εταιρεία αναφέρει σε σχετικό κείμενο που δημοσίευσε ότι στο τεχνικό κομμάτι έχουν ολοκληρωθεί από το 2011 μέχρι σήμερα βασικά κομμάτια σε συνεργασία με την Penspen Ltd/ C&M Engineering S.A., τα οποία αφορούν τα σημεία που θα τοποθετηθούν βαλβίδες κατά μήκος της διαδρομής και άλλα αντίστοιχα θέματα. Επίσης, στο ζήτημα των αδειών, ο αγωγός έχει εξασφαλίσει προκαταρκτική περιβαλλοντική άδεια από τις ελληνικές αρχές και ΜΠΕ από τις βουλγαρικές. Επιπλέον, έχει υποβληθεί στη

Βουλγαρία το σχέδιο όδευσης του αγωγού, ενώ όλες οι άδειες αναμένεται να έχουν ληφθεί και από τις δύο χώρες μέχρι τα τέλη του 2013. Στο οικονομικό σκέλος, η ICGB έχει υπογράψει συμφωνία με την ΕΤΕΠ ώστε να εξεταστούν οι δυνατότητες του έργου και να παρέχει η δεύτερη χρηματοδότηση. Οι σχετικές διαδικασίες προχωρούν ομαλά και προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί στις αρχές του 2014.

Σημειώνεται, τέλος, ότι ο IGB είναι ένα κοινό ελληνοβουλγαρικό έργο διασύνδεσης των δικτύων φυσικού αερίου, μέσω ενός αγωγού χωρητικότητας 3 δις. κ.μ. ετησίως, με απώτερο στόχο να επεκταθεί αυτή στα 5 δις. κ.μ. ετησίως. Ο αγωγός θα ξεκινάει στην Κομοτηνή και θα καταλήγει στη Στάρα Ζαγόρα, διανύοντας απόσταση 180χμ. Στόχος της εταιρείας είναι να λειτουργήσει ο αγωγός από το δεύτερο εξάμηνο του 2015, ενώ βασικό πλεονέκτημα του έργου αποτελεί και η δυνατότητα αντίστροφης ροής που θα επιτρέψει στο αέριο να μεταφέρεται από και προς τη χώρα μας. Ιδιαίτερα για τη Βουλγαρία αυτή η δυνατότητα είναι πολύ σημαντική, καθώς θα της επιτρέψει να προμηθεύεται αέριο από πηγές πέραν της Ρωσίας. Β.11 Δάνεια 215 Εκατ. Ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα (EIB) προς ΔΕΗ και ΔΕΣΦΑ


Τη χορήγηση δύο δανείων ύψους 215 εκατ. ευρώ στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB). Στόχος των δανείων είναι η προώθηση της φιλική προς το περιβάλλον ενέργειας στην Ελλάδα και αξίζει να σημειωθεί ότι τα 190 εκατ. χορηγούνται στη ΔΕΗ για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και απόδοσης στην χώρα μας. Οι σχετικές επενδύσεις θα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό, την επέκταση και την αύξηση της απόδοσης των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού στο σύνολο της χώρας και θα επιτρέψουν, μεταξύ άλλων, την αποδοτική εκμετάλλευση ΑΠΕ. Καλύπτουν όλο το φάσμα από την υψηλή τάση των 400kV ως τη χαμηλή τάση και περιλαμβάνουν πολυάριθμα έργα που εντάσσονται στα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Για τον λόγο αυτόν υποστηρίζονται από την EIB με χρηματοδότηση συνολικού ύψους 950 εκατ. ευρώ, η οποία εγκρίθηκε από την Τράπεζα το 2009 και χορηγείται σε δόσεις τα τελευταία χρόνια. Το παρόν δάνειο των 190 εκατ. ευρώ αποτελεί την τελευταία δόση. Ομοίως, ύστερα από ένα πρώτο δάνειο ύψους 30 εκατ. ευρώ που υπογράφηκε το 2012, η EIB χορηγεί άλλα 25 εκατ. ευρώ στον ΔΕΣΦΑ για την επέκταση του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου στην Πελοπόννησο μέσω ενός νέου αγωγού υψηλής πίεσης από τους Αγίους Θεοδώρους ως τη Μεγαλόπολη. Ο αγωγός θα τροφοδοτεί ένα νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο στη Μεγαλόπολη, ο οποίος επίσης χρηματοδοτείται από την EIB με δάνεια συνολικού ύψους 280 εκατ. ευρώ κατά την περίοδο 2011-12. Συμβάλλοντας στην επέκταση του δικτύου διανομής αερίου και τροφοδοτώντας με αέριο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το έργο θα εκτοπίσει λιγότερο αποδοτικές και περισσότερο ρυπογόνες πηγές ενέργειας. Με αυτή τη δεύτερη και τελευταία δόση, η συνολική χρηματοδότηση της ΕΤΕπ για το εν λόγω

έργο ανέρχεται σε 55 εκατ. ευρώ. Ο κ. Mihai Tanasescu, Αντιπρόεδρος της EIB αρμόδιος, μεταξύ άλλων, για τις χρηματοδοτικές δραστηριότητες της EIB στην Ελλάδα, δήλωσε σχετικά τα εξής: «Τα δάνεια που υπογράφουμε για τη στήριξη της δράσης για το κλίμα και του ενεργειακού τομέα αντιπροσωπεύουν σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη και την αειφόρο οικονομική μεγέθυνση. Οι χρηματοδοτήσεις της EIB για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και απόδοσης στην Ελλάδα με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον συνάδουν πλήρως με το "Σχέδιο δράσης για την ενεργειακή ασφάλεια και αλληλεγγύη" και με τις προτεραιότητες που έχει καθορίσει το Συμβούλιο ECOFIN.

Στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα η EIB έχει κυρίως χορηγήσει χρηματοδοτήσεις για τη διασφάλιση βιώσιμου ενεργειακού εφοδιασμού, τον περιορισμό των επιπτώσεων στο περιβάλλον και την προαγωγή της χρήσης νέων, αειφόρων πηγών ενέργειας. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων που έχει χρηματοδοτήσει η EIB στον τομέα αυτόν περιλαμβάνονται:

(i) ο εκσυγχρονισμός του δικτύου της ΔΕΗ, με πολυάριθμες επενδύσεις για την ενίσχυση και επέκταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολο της χώρας,


(ii) τα έργα της ΔΕΠΑ που ανήκουν στα διευρωπαϊκά δίκτυα προτεραιότητας, και ειδικότερα επενδύσεις στον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, χάρη στις οποίες αυξήθηκε η δυναμικότητα του σταθμού και ενισχύθηκε η ασφάλεια του εφοδιασμού, και

(iii) η κατασκευή του αγωγού

αερίου υψηλής πίεσης, που συνδέει την Κομοτηνή με την Αλεξανδρούπολη και με το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου της Τουρκίας, στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Όσον αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις, η Τράπεζα έχει χρηματοδοτήσει έργο της ΤΕΡΝΑ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το έργο αυτό, το οποίο αφορά την κατασκευή αιολικών πάρκων για την παραγωγή ενέργειας, προάγει την ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την κλιματική αλλαγή».


Γ. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ


Γ.1 Ερντογάν: Στους Ιάπωνες και τους Γάλλους η Κατασκευή του Πυρηνικού Σταθμού της Σινώπης Η κοινοπραξία των ιαπωνικών και γαλλικών επιχειρήσεων Mitsubishi και Areva πρόκει-ται να κατασκευάσει τον δεύτερο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας στη Σινώπη, δήλωσε ο πρωθυπουργός, Ταγίπ Ερντογάν. «Βρισκόμαστε στο στάδιο της υπογραφής της σύμβασης για τον πυρηνικό σταθμό», σημείωσε ο Ερντογάν. «Θα κατασκευάσουμε τον σταθμό στη Σινώπη από κοινού με την Ιαπωνία. Η Ιαπωνία έχει πλούσια εμπειρία και τεχνογνωσία στην σεισμική προστασία και έχει επίσης ιδιαίτερη ευαισθησία όσον αφορά το περιβάλλον. Επίσης, η γαλλική Areva διαθέτει υψηλή τεχνολογία», πρόσθεσε ο Τούρκος πρωθυπουργός. «Επίσης, έχουμε αρχίσει τις εργασίες για την επιλογή της περιοχής εκείνης που θα φιλοξενήσει τον τρίτο πυρηνικό σταθμό. Και εκεί είμαστε ανοικτοί σε μια συνεργασία με την Ιαπωνία. Πιστεύω ότι το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να περιοριστεί στα επτά χρόνια από τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή του έργου. Σκοπεύουμε να παράγουμε το 15% του ηλεκτρισμού μας με πυρηνική ενέργεια ως το 2030», τόνισε ο Ερντογάν. Τέλος, σημειώνεται ότι η υπογραφή της σύμβασης για τον σταθμό της Σινώπης

πρόκειται να λάβει χώρα αύριο, κατά την επίσκεψη του Ιάπωνα πρωθυπουργού, Σίνζο Άμπε, στην Τουρκία.

«Στόχος μας είναι ο τρίτος πυρηνικός σταθμός να κατασκευαστεί στην Τουρκία από Τούρκους μηχανικούς», δήλωσε σήμερα ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναφερόμενος στην τουρκοϊαπωνική συμφωνία που υπογράφηκε χτες για την κατασκευή του δεύτερου πυρηνικού σταθμού της χώρας στη Σινώπη. Γ.2 Ο Φθηνός Αμερικανικός Άνθρακας Ανατρέπει τις Ισορροπίες στην Ευρωπαϊκή Ηλεκτροπαραγωγή Η εκρηκτική ανάπτυξη της παραγωγής σχιστολιθικού αερίου στην Αμερική έχει αρχίσει να επηρεάζει σημαντικά την Ευρώπη, καθώς ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες φθηνού άνθρακα εξάγονται από


τις ΗΠΑ, περιορίζοντας την ζήτηση για αέριο στην Γηραιά Ήπειρο. Εφόσον λοιπόν οι ηλεκτροπαραγωγοί στις ΗΠΑ δεν έχουν πια ανάγκη τον άνθρακα εξαιτίας του φθηνού αερίου, οι ποσότητες καταλήγουν να εξάγονται σε άλλες χώρες έναντι χαμηλών τιμών, με την Ευρώπη να αποτελεί μια από τις πιο πρόσφορες αγορές. Βεβαίως, η τάση αυτή δεν αφορά την Ελλάδα, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι αυτάρκης σε άνθρακα, αλλά επηρεάζει σημαντικά τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές. Χαρακτηριστικό είναι ότι πέρυσι οι αμερικανικές εξαγωγές άνθρακα προς την Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 23% στους 66,4 εκατ. τόνους, με βάση τα στοιχεία της κρατικής υπηρεσίας ενέργειας των ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα των εξαγωγών αυτών είναι ότι κλείνουν αρκετοί σταθμοί φυσικού αερίου σε χώρες όπως η Γερμανία και η Σλοβακία. Στην πρώτη περίπτωση, η Statkraft ανακοίνωσε ήδη την διακοπή λειτουργίας μονάδας αερίου, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, η ΕΟΝ προγραμματίζει ανάλογη κίνηση για μια υπερσύγχρονη μονάδα. Την ίδια στιγμή, στη Βρετανία η χρήση άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή αυξήθηκε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 17 ετών, με αντίστοιχη μείωση για το φυσικό αέριο. Τα αποτελέσματα όμως δεν αφορούν μονάχα τους ηλεκτροπαραγωγούς, αλλά και τις εκπομπές ρύπων. Η χρήση αυξημένων ποσοτήτων άνθρακα απειλεί να εκτροχιάσει μακροπρόθεσμα τις προσπάθειες της Ε.Ε. για περιορισμό των εκπομπών CO2, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί στα πλαίσια του στόχου για το 2020. Τέλος, στο θέμα των τιμών, σημειώνεται ότι ο άνθρακας έχει υποχωρήσει κατά 19% το τελευταίο έτος στην Ευρώπη, αλλάζοντας έτσι τις προτεραιότητες για αρκετές εταιρείες ηλεκτρισμού σε πολλές χώρες. Η τσέχικη CEZ δήλωσε για παράδειγμα ότι θα αναβάλει την έναρξη λειτουργίας μιας νέας μονάδας αερίου διότι δεν θα είναι βιώσιμη οικονομικά ήδη από την πρώτη ημέρα. Βλέπουμε λοιπόν ότι η απειλή για το φυσικό αέριο δεν προέρχεται πλέον μονάχα

από τις ΑΠΕ, αλλά υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και από τον «ξεχασμένο» αντίπαλο, τον άνθρακα. Γ.3 Eurelectric: Η Ευρώπη Είναι Αντιμέτωπη με μια Χαμένη Δεκαετία στην Ενέργεια και το Κλίμα Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με μια «χαμένη δεκαετία» στις ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές από το 2020 ως το 2030, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος της απαλλαγής από τον άνθρακα στις υπόλοιπες δύο δεκαετίες ως το 2050. Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της νέας μελέτης που δημοσίευσε η Eurelectric με τίτλο «Επανεξέταση των Επιλογών στον Ηλεκτρισμό».

Όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, η Eurelectric εξετάζει τρία πιθανά σενάρια για το μέλλον: Ένα με βάση τις τωρινές πολιτικές, ένα με βάση μια επανεξέταση των πολιτικών και τέλος, το χειρότερο δυνατό σενάριο που θα οδηγούσε σε μια χαμένη δεκαετία. «Εκτιμούμε ότι το σενάριο της χαμένης δεκαετίας θα στοίχιζε 2% του ΑΕΠ ετησίως στην περίοδο ως το 2050 πέραν του κόστους της καλύτερης δυνατής απανθρακοποίησης», τονίζει ο καθηγητής του ΕΜΠ και συντάκτης της μελέτης, Παντελής Κάπρος, μιλώντας στο Euractiv. Προσθέτει παράλληλα ότι «είναι μετά βίας ρεαλιστική η τόσο γρήγορη απανθρακοποίηση μετά το 2030». Σύμφωνα λοιπόν με το σενάριο αυτό, προβλέπονται καθυστερήσεις στην ευρεία χρήση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, στην εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια, στην


ανάπτυξη των δικτύων και των ΑΠΕ, καθώς και στη διαθεσιμότητα των κεφαλαίων. Η Eurelectric παρατηρεί ότι η κλιματική πολιτική της Ευρώπης βρίσκεται σήμερα σε μια κρίση, καθώς το σύστημα εμπορίας εκπομπών είναι στάσιμο, όπως άλλωστε είναι και οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για μια συνθήκη που θα αφορά τον περιορισμό των ρύπων. Την ίδια στιγμή, η «επαναβιομηχάνιση» απειλεί να θέσει εκτός πορείας τις κλιματικές πολιτικές στη Γηραιά Ήπειρο. «Η πραγματικότητα σήμερα είναι ένα μείγμα οικονομικής κρίσης, απαισιοδοξίας στους οικονομικούς πόρους και ανησυχίας για την επίδραση των ενεργειακών τιμών», παρατηρεί ο Δρ. Κάπρος. «Η ομοφωνία είναι αρνητική, αλλά πρέπει να αναλογιστούμε τις νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη, θέσεις εργασίας και απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς και ένα τρόπο εξόδου από την σημερινή κρίση», τονίζει. Τέλος, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται διεθνώς, αγγίζοντας τους 35 δις. τόνους πέρυσι, ενώ η συγκέντρωση αυτού του αερίου στην ατμόσφαιρα ξεπέρασε πλέον τα 400 μέρη ανα εκατομμύριο. «Η απεξάρτηση από τον άνθρακα ως το 2050 απαιτεί μια ριζική μετάβαση μέσω της συνεχούς επένδυσης από τον κλάδο του ηλεκτρισμού σε νέα παραγωγή, νέα αποθήκευση, έξυπνες τεχνολογίες και νέα δίκτυα. Οι επενδύσεις και η έρευνα όμως βασίζονται στο μήνυμα που θα στείλει η ευρωπαϊκή πολιτική στην ευρύτερη οικονομία όσον αφορά τον άνθρακα», αναφέρεται στην έκθεση.

ΕΕλλλληηννιικκήή ΑΑγγοορράά Γ.4 ΡΑΕ: Χρειάζονται Μέτρα Μείωσης του Ενεργειακού Κόστους για τις Βιομηχανίες Επιστολή στο υπουργείο Οικονομικών και στο ΥΠΕΚΑ απέστειλε ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Νίκος Βασιλάκος, προκειμένου να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με το ενεργειακό κόστος που καλούνται να επωμιστούν οι ελληνικές επιχειρήσεις.

Ακολουθεί το κείμενο του κ. Βασιλάκου: «Με την παρούσα επιστολή, θα θέλαμε αφ’ ενός να θέσουμε και πάλι υπ’ όψη σας τις από 19.02.2013 προτάσεις της ΡΑΕ (επισυνάπτονται) για συγκεκριμένα μέτρα αντιστάθμισης της επιβάρυνσης που προκαλεί το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία, αφ’ ετέρου να σας ενημερώσουμε σχετικά με ορισμένες πρόσφατες εξελίξεις σε Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφορικά με τη θέσπιση μέτρων οικονομικής υποστήριξης των βιομηχανιών και επιχειρήσεων με υψηλό ενεργειακό κόστος, μέσω ειδικού συστήματος φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων που θα μπορούσε, κατάλληλα διαμορφωμένο, να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα.

Όσον αφορά την εφαρμογή μέτρων αντιστάθμισης του πρόσθετου κόστους που προκαλεί στην ελληνική βιομηχανία η υποχρέωση, από 1ης Ιανουαρίου 2013, της αγοράς του συνόλου των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή, υπενθυμίζουμε ότι οι συνημμένες προτάσεις της ΡΑΕ, σε πλήρη συμφωνία και με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2009/87/ΕΚ & 2009/29/ΕΚ, συνίστανται σε παροχή δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, σε ποσοστό 85% επί των συνολικών εκπομπών ρύπων που εκπέμπει κάθε βιομηχανία μέσω της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για τα έτη 2013, 2014 και 2015 (και αντίστοιχα 80% για τα έτη 2016, 2017 και 2018, και 75% για τα έτη 2019 και 2020), λαμβάνοντας υπ’ όψη το συντελεστή εκπομπής CO2 (tCO2/MWh) και την


τρέχουσα προθεσμιακή τιμή δικαιωμάτων εκπομπών EUA (€/tCO2). Τα προτεινόμενα από τη ΡΑΕ μέτρα ενίσχυσης της ελληνικής βιομηχανίας/βιοτεχνίας απαιτούν τροποποίηση των άρθρων 118 και 143 του νόμου 4001/2011, ώστε να καθοριστεί ότι δικαιούχοι του Λογαριασμού που αναφέρεται στο άρθρο 143, μέσω συμβάσεων που συνάπτουν με το Λειτουργό της Αγοράς, είναι και βιομηχανικοί καταναλωτές. Στους καταναλωτές αυτούς εντάσσονται τουλάχιστον εκείνοι που περιλαμβάνονται στους σχετικούς πίνακες των Κατευθυντηρίων Γραμμών της Ε.Ε., οι οποίοι συντάχθηκαν με βάση την εκπλήρωση/ικανοποίηση των κριτηρίων σε Κοινοτικό επίπεδο, αλλά, επιπρόσθετα, μπορούν να περιληφθούν και άλλοι τομείς δραστηριότητας, εφ’ όσον πληρούν τα κριτήρια των Κατευθυντήριων Γραμμών σε εθνικό επίπεδο (π.χ. η ελληνική τσιμεντοβιομηχανία). Όσον αφορά το θέμα των φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι, πολύ πρόσφατα, η Ιταλική κυβέρνηση θέσπισε με ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών και Βιομηχανίας, πέραν των όσων ήδη ισχύουν για τη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας της (π.χ. συμβάσεις διακοψιμότητας), και ένα νέο σύστημα φοροαπαλλαγών για εταιρείες με σημαντικό ενεργειακό κόστος, αλλάζοντας τη βάση υπολογισμού/χρέωσης /φορολόγησης, από τη συνολική κατανάλωση ενέργειας μιας επιχείρησης, στη συμμετοχή του ενεργειακού της κόστους στο συνολικό κύκλο εργασιών της. Ειδικότερα, η απόφαση καθορίζει ότι οι εταιρείες των οποίων οι δαπάνες για ενέργεια αντιστοιχούν σε περισσότερο από 3% του κύκλου εργασιών τους, δικαιούνται φορολογικές ελαφρύνσεις όσον αφορά τους φόρους που επιβάλλονται σε ενεργειακά προϊόντα, ενώ οι εταιρείες των οποίων οι δαπάνες για ηλεκτρική ενέργεια αντιστοιχούν σε περισσότερο από 2% του κύκλου εργασιών τους δικαιούνται εκπτώσεις στις (ρυθμιζόμενες) χρεώσεις της ηλεκτρικής ενέργειας που σχετίζονται με

πολιτικές προώθησης/ενίσχυσης των ΑΠΕ (π.χ. Ειδικό Τέλος), ή με άλλες συναφείς πολιτικές (π.χ. χρεώσεις ΥΚΩ). Οι εκπτώσεις θα αυξάνονται ανάλογα με το ποσοστό του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας επί του κύκλου εργασιών. Η απόφαση καθορίζει, περαιτέρω, ένα κατώτατο όριο ενεργειακής κατανάλωσης ίσο με 2,4 GWh/έτος, πέραν του οποίου οι επιχειρήσεις δικαιούνται φοροελαφρύνσεις και εκπτώσεις. Σημειώνεται ότι παρόμοιοι μηχανισμοί ελάφρυνσης του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία εφαρμόζονται, με διάφορες μορφές και κλίμακες, και σε πολλά άλλα ευρωπαϊκά κράτη (π.χ. Γερμανία: ανώτατο όριο τέλους ΑΠΕ - Βέλγιο, Ισπανία: συμβάσεις διακοψιμότητας σε χαλυβουργίες, κ.λπ.). Στο πλαίσιο των ιδιαίτερα οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ενεργοβόρος ελληνική βιομηχανία και βιοτεχνία στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, αλλά και οι λοιπές ελληνικές επιχειρήσεις, η ΡΑΕ θεωρεί απαραίτητο και σημαντικό να διερευνηθούν όλες οι δυνατότητες υποστήριξης της συνέχισης λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών στη χώρα μας, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και της απασχόλησης. Γι’ αυτό και η ΡΑΕ, αφ’ ενός επαναφέρει τις προτάσεις της για την αντιστάθμιση του ενεργειακού κόστους των ελληνικών βιομηχανιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που προκαλείται από την υποχρέωση πλήρους κάλυψης του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή, αφ’ ετέρου προτείνει, συμπληρωματικά, την υιοθέτηση ενός συστήματος φοροαπαλλαγών/εκπτώσεων για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις, παρόμοιο με αυτό που ήδη εφαρμόζει ή θέσπισε, κατά τα ανωτέρω, η ιταλική κυβέρνηση. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση ή σχετικές ενέργειες κρίνετε αναγκαίες, αναφορικά με το κρίσιμο αυτό ζήτημα».


Γ.5 Σε Δημόσια Διαβούλευση η Μεθοδολογία Επιμερισμού των Πληρωμών του ΛΑΓΗΕ Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τη μεθοδολογία ισότιμου επιμερισμού των πληρωμών που διενεργεί ο ΛΑΓΗΕ στους παραγωγούς, λόγω ελλειμμάτων του ΗΕΠ, όπως αυτή υποβλήθηκε από το Λειτουργό της Αγοράς σύμφωνα με την Απόφαση ΡΑΕ 58/2013. Συγκεκριμένα, η ΡΑΕ, στην Απόφασή της 58/07.02.2013, κάλεσε το Λειτουργό να υποβάλει στην Αρχή «αναλυτική μεθοδολογία ισότιμου επιμερισμού των πληρωμών που διενεργεί, καθώς και των τυχόν ελλειμμάτων του ΗΕΠ, μεταξύ όλων των παραγωγών που συμμετέχουν στον ΗΕΠ, (εφαρμόζοντας) τα Άρθρα 60 και 61 του ΚΣΗΕ κατά τρόπο που να διασφαλίζει την επί ίσοις όροις συμμετοχή όλων των φορέων στον ΗΕΠ και να μην επηρεάζει δυσμενώς την ανάπτυξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας». Το άρθρο 61 του Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΣΗΕ) διευθετεί τα ελλείμματα στις συναλλαγές του ΗΕΠ (παρελθόντα, αλλά και δημιουργούμενα), χωρίς όμως να προσδιορίζει επακριβώς τη μεθοδολογία επιμερισμού των πληρωμών των ελλειμμάτων αυτών, σε ισότιμη βάση, προς τους παραγωγούς που συμμετέχουν στον ΗΕΠ. Η προτεινόμενη από τη ΛΑΓΗΕ Α.Ε. μεθοδολογία, επιμερίζει τις πληρωμές, λόγω ελλείμματος ΗΕΠ, στους παραγωγούς, εξαιρώντας τους εισαγωγείς (ακόμα και αυτούς που δεν πραγματοποιούν διαμετακόμιση ενέργειας), βάσει των ποσών συναλλαγών των μονάδων που εκκαθαρίστηκαν στον ΗΕΠ κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού μήνα κατά τον οποίο έλαβε χώρα το έλλειμμα. Η εν λόγω μεθοδολογία, σύμφωνα με την Απόφαση ΡΑΕ 58/2013, θα πρέπει να αποτρέπει την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης Συμμετεχόντων στον ΗΕΠ, κάνοντας χρήση του Άρθρου 60 παρ 3 του ΚΣΗΕ για συμψηφισμό πληρωμών και εισπράξεων.

Η ΡΑΕ καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να διατυπώσουν τις παρατηρήσεις και απόψεις τους επί της συνημμένης μεθοδολογίας ισότιμου επιμερισμού των πληρωμών που διενεργεί ο ΛΑΓΗΕ, λόγω ελλειμμάτων του ΗΕΠ. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν τις απόψεις αυτές στη ΡΑΕ, με ηλεκτρονική επιστολή στη διεύθυνση [email protected] ή εγγρά-φως, μέχρι και την Τετάρτη 15 Μαΐου 2013. Γ.6 Μείωση 16,9% στις Εύλογες Δαπάνες της ΔΕΗ Προτείνει η ΡΑΕ Η ΡΑΕ γνωμοδότησε κατά την συνεδρίασή της στις 25 Απριλίου υπέρ της μείωσης κατά 16,9% των εύλογων δαπανών της ΔΕΗ στις ανταγωνιστικές δραστηριότητες της παραγωγής και της προμήθειας, από τα € 4.539 εκατ. ευρώ σε € 3.770 εκατ. ευρώ για φέτος, εν μέρει λόγω της αλλαγής στην τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών που παρατηρείται φέτος. Παράλληλα, το μέγιστο επιτρεπόμενο έσοδο για τους πελάτες χαμηλής τάσης τοποθετείται από την Αρχή στα € 2.730 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το σκεπτικό της ΡΑΕ, στον επικαιροποιημένο προϋπολογισμό της ΔΕΗ υπάρχουν διαφορές στις εκτιμήσεις του ενεργειακού ισοζυγίου συγκριτικά με τις υποθέσεις του Δεκεμβρίου, με σημαντικότερη μεταβολή την αύξηση της υδροηλεκτρικής παραγωγής και της παραγωγής από ΑΠΕ (5,2 TWh και 6,7 TWh, αντίστοιχα), ενώ σημαντική μείωση επέρχεται στη λιγνιτική παραγωγή και στην παραγωγή με φυσικό αέριο της ΔΕΗ. Παράλληλα, υπάρχει σενάριο με μείωση του ποσοστού – κινήτρου – του μηχανισμού κάλυψης μεταβλητού κόστους, από 10% σε 5% από τον Ιούλιο. Επίσης, η ΡΑΕ


παρατηρεί ότι το κόστος CO2 έχει μειωθεί στα ~ € 175 εκατ., από € 299 εκατ. που είχε αρχικά προϋπολογίσει η ΔΕΗ (ΡΑΕ: € 269 εκατ.), με υπόθεση ΔΕΗ για τη μέση τιμή CO2, για ολόκληρο το 2013, τα € 4,5 ανά τόνο. Όσον αφορά το κόστος εμπορίας, σημειώνεται ότι η μεγαλύτερη διαφοροποίηση προέρχεται από τη σημαντική αύξηση των προβλέψεων κατά € 110 εκ (€ 338 εκατ., από € 228 εκατ. στον αρχικό προϋπολογισμό). Επιπλέον, στον επικαιροποιημένο προϋπολογισμό, η ΔΕΗ αυξάνει κατά €8,5 εκατ. την αιτούμενη απόδοση της παραγωγής, ενώ η ΡΑΕ την είχε μειώσει σημαντικά (κατά περίπου € 270 εκατ.). Η εκτίμηση των πωλήσεων έχει παραμείνει η ίδια, συνεπώς τα στοιχεία είναι στην ίδια βάση, όπως τονίζει η Αρχή. Δεδομένων των, εγκεκριμένων από το ΥΠΕΚΑ, προτάσεων της ΡΑΕ για την αναθεώρηση, απομείωση και σταδιακή κατάργηση των μεταβατικών μηχανισμών, η ΡΑΕ θεωρεί εύλογο να υιοθετηθεί το σενάριο του 5% ΜΚΜΚ από την 1η Ιουλίου, το οποίο και οδηγεί σε μείωση του ΜΚΜΚ και αύξηση των ΑΔΙ τρίτων. Η ΡΑΕ παραμένει σταθερή στις απόψεις της ως προς τις μειώσεις δαπανών που είχε προτείνει στη Γνωμοδότηση 13/2012, δηλ. μειώσεις στα λειτουργικά έξοδα παραγωγής και προμήθειας, μειώσεις στο κόστος λιγνίτη, καθώς και μειώσεις στην απόδοση παραγωγής και εμπορίας. Αντίστοιχα, θεωρεί εύλογη μια μέση τιμή CO2, για ολόκληρο το 2013, ίση με 3 ευρώ ανά τόνο, λαμβάνοντας υπόψη και τις πρόσφατες εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η τιμή αυτή έρχεται σε αντίθεση με την τιμή στα 7 ευρώ ανά τόνο που είχε θέσει αρχικά η ίδια η ΔΕΗ μετά την εμπειρία του 2012. Ακόμη, η μέση τιμή αγοράς από τον ΗΕΠ των € 61/MWh θεωρείται υψηλή από τη ΡΑΕ, δεδομένων των μέχρι σήμερα εξελίξεων στη χονδρεμπορική αγορά. Εκτιμάται ως μέση τιμή αγοράς από τον ΗΕΠ τα ~ € 53/MWh. Επίσης, η ΡΑΕ τονίζει στη γνωμοδότησή της ότι δεν τεκμηριώνεται η προτεινόμενη από τη ΔΕΗ αύξηση κατά €110 εκατ. των προβλέψεων της εμπορίας.

Η Αρχή παρατηρεί ότι η εφαρμογή της επικαιροποιημένης πρότασης της ΡΑΕ για το συνολικό επιτρεπόμενο έσοδο παραγωγής και εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας οδηγεί σε σημαντικότατη μείωση των προς ανάκτηση δαπανών το 2013, κατά περίπου €498 εκατ., συγκριτικά με το ποσό που είχε θεωρηθεί ως εύλογο στην περσινή γνωμοδότηση. Αυτό έχει ως άμεσο αποτέλεσμα, αφ’ ενός τη μείωση κατά 16,9% του προτεινόμενου από τη ΔΕΗ επικαιροποιημένου μέσου προς ανάκτηση εσόδου για το 2013, αφ’ ετέρου την εξάλειψη της ανάγκης περαιτέρω αύξησης των ανταγωνιστικών χρεώσεων που προβλεπόταν βάσει των Υπουργικών Αποφάσεων του Ιανουαρίου 2013. Τέλος, σημειώνεται ότι σε σχέση με τις εύλογες κατά τη ΡΑΕ δαπάνες της ΔΕΗ το 2013, δηλ. τα €3.770 εκατ., η ΡΑΕ θεωρεί ότι τα €2.730 εκατ. εξ αυτών αφορούν τους Πελάτες Χαμηλής Τάσης (στο διασυνδεδεμένο σύστημα). Κατ’ επέκταση, η ΡΑΕ γνωμοδοτεί να χαρακτηριστούν ως εύλογες δαπάνες της ΔΕΗ για τις ανταγωνιστικές δραστηριότητες της παραγωγής και της προμήθειας, στο διασυνδεδεμένο σύστημα, το έτος 2013, τα € 3.770 εκατ., έναντι των € 4.539 εκατ. που προτείνει η επιχείρηση, δηλ. μείωση € 769 εκ. ή 16,9%. Εξ αυτών των εύλογων δαπανών (€ 3.770 εκατ.), τα € 2.730 εκατ. αφορούν τους πελάτες Χαμηλής Τάσης του διασυνδεδεμένου συστήματος. Γ.7 ΑΔΜΗΕ: Σημαντικές Ενισχύσεις στο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρισμού Δύο σημαντικές προσθήκες ανακοίνωσε ο ΑΔΜΗΕ για το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρώτη είναι η


ολοκλήρωση του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Αλιβερίου και η δεύτερη είναι η πλευρά των 150 kV του νέου ΚΥΤ Μεγαλόπολης. Α) Σύστημα 400 kV στην Εύβοια – ΚΥΤ Αλιβερίου Ολοκληρώθηκε πρόσφατα το νέο σύγχρονο «κλειστού τύπου» (GIS) Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Αλιβερίου που θα εξυπηρετήσει θερμικές μονάδες ηλεκτρισμού και παραγωγούς ΑΠΕ στην Εύβοια. Την 19η Φεβρουαρίου ηλεκτρίστηκε για πρώτη φορά και την 16η Απριλίου ετέθη υπό φορτίο το πρώτο κύκλωμα της νέας γραμμής 400 kV που συνδέει το νέο ΚΥΤ Αλιβερίου με τον κορμό του εθνικού συστήματος μεταφοράς 400 kV στη περιοχή της Βοιωτίας. Η γραμμή, που συμπεριλαμβάνει δυο κυκλώματα, με εναέρια και υπόγεια τμήματα μήκους 56 και 13,5 χιλιομέτρων αντίστοιχα, έχει ήδη αναλάβει εγχύσεις ηλεκτρικής ενέργειας από τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ στο Αλιβέρι, ενώ το δεύτερο κύκλωμα της γραμμής θα ηλεκτρισθεί στις αρχές Ιουνίου. Β) ΚΥΤ Μεγαλόπολης στην Πελοπόννησο Σε χρονικό διάστημα μόλις 20 μηνών κατασκευάστηκε και ηλεκτρίστηκε από τον ΑΔΜΗΕ, την 28η Απριλίου, η πλευρά των 150 kV του νέου ΚΥΤ Μεγαλόπολης. Το νέο ΚΥΤ είναι έτοιμο να δεχθεί εγχύσεις ηλεκτρικής ενέργειας στα 150 kV από ηλεκτροπαραγωγούς της ευρύτερης περιοχής, συμπεριλαμβανομένης και της νέας μονάδας φυσικού αερίου της ΔΕΗ (Μεγαλόπολη 5). Η πλευρά των 400 kV αναμένεται να ηλεκτρισθεί τον προσεχή Αύγουστο. Γ.8 ΛΑΓΗΕ: Η Αποτυχία του Backloading και οι Μεγάλες Εγκαταστάσεις Φ/Β Επιδεινώνουν το Έλλειμμα Αύξηση παρουσίασε το έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ τον Μάρτιο στα 316 εκατ. ευρώ από 301 εκατ. ευρώ που ήταν τον Φεβρουάριο, σύμφωνα

με το νέο μηνιαίο δελτίο που δημοσίευσε ο λειτουργός της αγοράς. Αιτία αποτελεί το μειωμένο έσοδο από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπών (10 εκατ. ευρώ έναντι 15 εκατ. ευρώ), καθώς και η αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι τον Μάρτιο εγκαταστάθηκαν 247,4 MW φωτοβολταϊκών πάρκων και 11,75 MW φ/β σε στέγες, άρα στο εξής προβλέπεται περαιτέρω διόγκωση του ελλείμματος, τη στιγμή που η αγορά αναμένει το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τις ΑΠΕ την εβδομάδα μετά το Πάσχα.

Σημειώνεται επίσης ότι πλέον, μετά τις εγκαταστάσεις του Μαρτίου, τα φωτοβολταϊκά ξεπερνούν τα 2.200 MW στη χώρα μας, εκ των οποίων τα 1863 MW είναι φ/β πάρκα και τα 341MWείναι φωτοβολταϊκά σε στέγες. Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η παραγωγή των φωτοβολταϊκών εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη και τον Μάρτιο άγγιξε τις 200.000 μεγαβατώρες, έναντι 115.000 μεγαβατωρών τον Φεβρουάριο. Αντίστοιχα, ενισχύθηκε και η παραγωγή των αιολικών, με 366.000 μεγαβατώρες τον Μάρτιο μήνα, έναντι 275.000 τον Φεβρουάριο. Τέλος, ο ΛΑΓΗΕ παρατηρεί στο δελτίο του ότι τον Μάρτιο εγκαταστάθηκαν 95 περισσότερα μεγαβάτ φωτοβολταϊκών από ότι είχε προβλέψει αρχικά, αλλά λιγότερες από τις υπόλοιπες ΑΠΕ. Στην περίπτωση του ελλείμματος, οι προβλέψεις έκαναν λόγο για 336 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, οπότε


τα πράγματα εξελίχθηκαν κάπως καλύτερα στην πράξη. Ο Λειτουργός παρατηρεί επίσης ότι η μείωση της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών πανευρωπαϊκά λόγω της απόφασης του ευρωκοινοβουλίου για το backloading, επηρεάζει και το έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού για το υπόλοιπο του φετινού έτους και για του χρόνου. Έτσι, σε συνδυασμό με τα περισσότερα εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά, η πρόβλεψη του ΛΑΓΗΕ αναπροσαρμόζεται και κάνει λόγο πλέον για ένα έλλειμμα μεγαλύτερο κατά 80 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2014.


Δ. ΑΠΕ


Δ.1 Υψηλούς Δασμούς στα Κινεζικά Φωτοβολταϊκά θα Επιβάλει η Ε.Ε. Η Ε.Ε. εμφανίζεται αποφασισμένη να μην επιτρέψει στην Κίνα να συνεχίσει τις πρακτικές της στα φωτοβολταϊκά, προκειμένου να προστατευτούν οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές. Στα πλαίσια αυτά, οι Βρυξέλες αποφάσισαν να προχωρήσουν στην επιβολή δασμών ύψους 47% κατά μέσο όρο στα κινεζικά προϊόντα, αν και το ακριβές ποσοστό θα ποικίλει αρκετά από παραγωγό σε παραγωγό. Όπως είναι γνωστό, ένας από τους λόγους που οδηγούν σε χρεοκοπία πολλές ευρωπαϊκές κατασκευάστριες φωτοβολταϊκών είναι ο ανταγωνισμός από τις κινεζικές εταιρείες, οι οποίες έχουν κατακλύσει την αγορά με φτηνά πάνελ. Η Κομισιόν κατηγορεί το Πεκίνο ότι προωθεί τις δικές του επιχειρήσεις με τρόπο που δεν συνάδει με τις αρχές του ΠΟΕ. Για παράδειγμα, οι εταιρείες αυτές λαμβάνουν φτηνά δάνεια και φοροαπαλλαγές από τις κρατικές τράπεζες και την κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα τελευταία χρόνια, οι εισαγωγές κινεζικών φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί ραγδαία, με αποτέλεσμα να πλουτίζουν οι κινεζικοί όμιλοι. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2011, το σχετικό εμπόριο ήταν ύψους 21 δις. ευρώ, δηλαδή το 7% όλων των κινεζικών εξαγωγών προς την Γηραιά Ήπειρο. Το δε

μερίδιο των Κινέζων στην ευρωπαϊκή αγορά φ/β άγγιξε το 80%. Μαζί με την αύξηση των κερδών όμως, ήρθε και η εξάρτηση των Κινέζων από τις εξαγωγές προς την Ευρώπη, για αυτό και αν η Κομισιόν αποφασίσει τελικά να επιβάλει οριστικά τους δασμούς, οι κινεζικοί όμιλοι θα δεχτούν γερό πλήγμα και θεωρείται πιθανή η χρεοκοπία αρκετών εξ αυτών. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η οικονομική κατάσταση πολλών κινεζικών κατασκευαστών δεν είναι καλή έτσι κι αλλιώς, αφού αντιμετωπίζουν υψηλά χρέη. Κατ’ επέκταση, οι δασμοί της Ε.Ε. μπορεί να είναι το τελευταίο βήμα που θα τους οδηγήσει στον γκρεμό. Η κίνηση της Ε.Ε. να επιβάλει δασμούς αντιμετωπίζεται θετικά από τους Ευρωπαίους κατασκευαστές, αλλά αρνητικά από τις εταιρείες εκείνες που εισάγουν τα κινεζικά φωτοβολταϊκά και εκμεταλλεύονται το χαμηλό τους κόστος. Οι εταιρείες αυτές έχουν προειδοποιήσει στο παρελθόν ότι δασμοί της τάξης του 15% θα προκαλούσαν μείωση της ζήτησης για φωτοβολταϊκά στην Ε.Ε. κατά 85%, ποσοστά τα οποία δεν είναι πάντως επιβεβαιωμένα. Πάντως, η επιβολή υψηλών δασμών είναι ένα δίκοπο μαχαίρι και χρησιμοποιείται και σε ένα βαθμό ως πολιτικό εργαλείο, προκειμένου να «συνετίσει» το Πεκίνο. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την


ανακοίνωση της Κομισιόν, η μετοχή της γερμανικής SolarWorld σημείωσε άνοδο 7%, ενώ η μετοχή της κινεζικής Suntech υποχώρησε πάνω από 4% στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης. Δ.2 Προς Χαμηλότερους Στόχους στα Βιοκαύσιμα οι ΗΠΑ Το λόμπι της αιθανόλης στις ΗΠΑ καλεί την κυβέρνηση να βάλει «φρένο» στους στόχους σχετικά με τα βιοκαύσιμα, αναγνωρίζοντας έτσι ότι η διείσδυση των βιοκαυσίμων δεν έχει επιφέρει θετικές αλλαγές στην αγορά. Πιο αναλυτικά, ο Σύνδεσμος Εναλλακτικών Καυσίμων (RFA), που στο παρελθόν πρωταγωνίστησε στην λήψη της κυβερνητικής απόφασης του 2007 που επέβαλε υψηλούς στόχους για την παραγωγή, επιλέγει τώρα να κρατήσει χαμηλούς τόνους, καθώς ο κλάδος δέχεται τα πυρά περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά και παραγωγών πετρελαίου.

Αιτία για την κριτική αποτελεί το γεγονός ότι θεωρείται δύσκολο να επιτευχθεί ο απώτερος στόχος της παραγωγής 16,55 δις. γαλονιών βιοκαυσίμων στις ΗΠΑ. «Προσπαθούμε να είμαστε λογικοί», παραδέχτηκε ο πρόεδρος του συνδέσμου, Μπομπ Ντινίν. Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ υπάρχει ένα όριο 10% στην περιεκτικότητα της βενζίνης σε αιθανόλη. Παράλληλα, η RFA ζήτησε από την Ουάσιγκτον να περιοριστεί ο στόχος διότι η παραγωγή προηγμένου βιοκαυσίμου έχει παραμείνει χαμηλά σε αντίθεση με άλλα είδη. Για παράδειγμα, η

προμήθεια αιθανόλης από την Βραζιλία θεωρείται ασταθής και επηρεάζει αρνητικά την αμερικανική αγορά, όπως επισημαίνουν στελέχη του συνδέσμου. Δ.3 Στην Ιαπωνία Στρέφεται η Προσοχή της Αγοράς Φωτοβολταϊκών Μπορεί η Ιαπωνία να αποτελέσει τη νέα μεγάλη αγορά για τα φωτοβολταϊκά μετά την σχετική αποδυνάμωση της Ευρώπης; Αρκετές είναι οι επιχειρήσεις που απαντούν θετικά σε αυτό το ερώτημα, καθώς στο β’ εξάμηνο του 2012, οι ιαπωνικές αρχές απένειμαν άδειες σε έργα συνολικής ισχύος 6,7 GW, ενώ σχεδόν οι μισές από αυτές αφορούν πάρκα ισχύος άνω του ενός μεγαβάτ. Μετά από αρκετά χρόνια χαμηλών επενδύσεων στις ΑΠΕ, φαίνεται πως έχει έρθει πλέον η ώρα να πρωταγωνιστήσει η Ιαπωνία και σε αυτόν τον τομέα. Η διαφορά σε σχέση με πριν είναι ότι πλέον η κυβέρνηση έχει το κίνητρο για να προωθήσει τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, καθώς το ατύχημα στην Φουκουσίμα οδήγησε σε μια εκ βάθρων αλλαγή στην ενεργειακή πολιτική, με έμφαση σε εναλλακτικούς τρόπους ηλεκτροπαραγωγής, πέραν της πυρηνικής ενέργειας.

Προς το παρόν, η Ιαπωνία έχει αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες, γεγονός που αυξάνει σημαντικά το κόστος για την οικονομία της. Για αυτό το λόγο, η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να


αναπτύξει τις ΑΠΕ ώστε να επωφεληθεί από την εγχώρια προστιθέμενη αξία που τις χαρακτηρίζει. Στα πλαίσια αυτά, υπάρχει ήδη έτοιμο σύστημα επιδοτήσεων με εγγυημένες τιμές και αρκετοί είναι οι εγχώριοι και ξένοι όμιλοι που σπεύδουν να επωφεληθούν. Το ενδιαφέρον είναι τόσο έντονο που ήδη οι τοπικές διαχειρίστριες εταιρείες των δικτύων παραπονιούνται ότι δεν είναι σε θέση να φιλοξενήσουν όλα τα προτεινόμενα έργα, ιδίως στα φωτοβολταϊκά. Για παράδειγμα, η Hokkaido Power Electric Company έχει λάβει τέσσερις φορές περισσότερες αιτήσεις για νέα φ/β από ότι μπορεί να εξυπηρετήσει. Η εν λόγω περιοχή είναι ιδιαίτερα επιθυμητή από τους επενδυτές φ/β διότι διαθέτει άφθονες εκτάσεις στις οποίες μπορούν να εγκατασταθούν τα έργα έναντι χαμηλού κόστους, σε αντίθεση με ότι ισχύει σε άλλες επαρχίες της Ιαπωνίας. Φαίνεται λοιπόν ότι καθώς η Ιαπωνία επιχειρεί να αναπτύξει τις ΑΠΕ, αντιμετωπίζει τα κλασσικά προβλήματα που κλήθηκαν να λύσουν και οι ευρωπαϊκές χώρες. Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο φ/β πάρκο που σχεδιάζεται αυτή τη στιγμή στην Ιαπωνία είναι μεγέθους 400 MW και το έχει αναλάβει η γερμανική Photovolt Development Partners GmbH στο νησί Ουκουτζίμα. Το έργο έχει εξασφαλίσει ταρίφα 40 γιεν ανά κιλοβατώρα και θα ολοκληρωθεί σε διαδοχικά στάδια, ενώ το παραγόμενο ρεύμα θα μεταφέρεται στο ηπειρωτικό σύστημα μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου. Δ.4 Εγκαινιάστηκε το Μεγαλύτερο Αιολικό Πάρκο της Τουρκίας, Ισχύος 143 MW Εγκαινιάστηκε το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της Τουρκίας, ισχύος 143 MW, στην βορειοδυτική επαρχία του Μπαλικεσίρ. Το έργο υλοποιήθηκε από την Enerjisa, η οποία είναι κοινοπραξία της τουρκικής Sabanci Holding και της γερμανικής ΕΟΝ. Το αιολικό πάρκο αποτελείται από 52 ανεμογεννήτριες, ενώ κατά τα εγκαίνιά του, ο υπουργός Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, τόνισε

την ανάγκη ποικιλίας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, ώστε να σταματήσει η εξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Υπογράμμισε επίσης ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η εγκατάσταση 20 GW αιολικών μέχρι το 2023.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της εταιρείας, το αιολικό πάρκο στο Μπαλικεσίρ θα παράγει ενέργεια για να τροφοδοτήσει 170.000 νοικοκυριά. Σημειώνεται, τέλος, ότι η Sabanci κέρδισε παλαιότερα τον διαγωνισμό για τον έλεγχο του ηλεκτρικού δικτύου της Άγκυρας, έναντι 1,23 δις. δολάρια και πρόσφατα κέρδισε και άλλους δύο διαγωνισμούς που επίσης αφορούν δίκτυα σε άλλες περιοχές της χώρας. Δ.5 Σταθερός ο Ρυθμός Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Παγκοσμίως Πέρυσι εγκαταστάθηκαν παγκοσμίως πάνω από 31 GW νέων φωτοβολταϊκών, όσα δηλαδή προστέθηκαν και το 2011, όπως αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Φωτοβολταϊκών (ΕΡΙΑ), τονίζοντας ότι η ποσότητα αυτή είναι σημαντική εν μέσω οικονομικής στασιμότητας σε περιοχές όπως η Ευρώπη. Η βασική τάση που παρατηρήθηκε πέρυσι ήταν ότι μεγάλο μέρος από τα νέα φωτοβολταϊκά δεν εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη, σε αντίθεση με το 2011, όταν το σχετικό ποσοστό έφτασε το 70%. Πέρυσι τα ευρωπαϊκά φ/β ανήλθαν στο 55% του συνόλου, λόγω των ρυθμιστικών αλλαγών και των περιορισμών που υιοθέτησαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες.


Μετά το 2012, τα φωτοβολταϊκά παραμένουν τρίτη μεγαλύτερη ΑΠΕ παγκοσμίως μετά τα υδροηλεκτρικά και τα αιολικά, αλλά στην Ευρώπη είναι πρώτα στη νέα ηλεκτροπαραγωγή και πλέον καλύπτουν το 2,6% της ζήτησης και το 5,2% στις ώρες αιχμής. Κορυφαία αγορά φωτοβολταϊκών πέρυσι ήταν η Γερμανία με 7,6 GW νέων έργων και ακολούθησε η Κίνα με 5 GW, η Ιταλία με 3,4 GW, οι ΗΠΑ με 3,3 GWκαι η Ιαπωνία με 2 GW. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΕΡΙΑ, το βασικό σενάριο κάνει λόγο για αύξηση των παγκόσμιων εγκαταστάσεων στα 48 GW το 2017, ενώ δεν αποκλείεται να φτάσουν και τα 84 GW αν υιοθετηθούν πιο θετικές πολιτικές. Αξιοσημείωτη επίσης είναι η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών στην Ιταλία η οποία έφτασε στα τέλη Μαρτίου τα 16,7 GW εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών, μια πολύ εντυπωσιακή ποσότητα που την κατατάσσει στις πρώτες θέσεις πανευρωπαϊκά στην συγκεκριμένη τεχνολογία. Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία των ιταλικών αρχών, τον Μάρτιο εγκαταστάθηκαν 214 νέα MW φωτοβολταϊκών, ενώ είχαν προηγηθεί 126 MWτον Φεβρουάριο και 232 MW τον Ιανουάριο για ένα σύνολο 572 MW στο α’ τρίμηνο του έτους. Η Ιταλική κυβέρνηση παραμένει αισιόδοξη και έχει δηλώσει ότι η χώρα μπορεί να εγκαθιστά 1 GW νέων φωτοβολταϊκών κάθε χρόνο ακόμα και δίχως επιδοτήσεις. Τέλος, σημειώνεται ότι η Ιταλία παράγει πλέον το 5,75% περίπου του ηλεκτρισμού της μέσω των φωτοβολταϊκών, ποσοστό το οποίο θα αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου.

ΕΕλλλληηννιικκήή ΑΑγγοορράά Δ.6 Πολυνομοσχέδιο: Δείτε Όλες τις Διατάξεις που Αφορούν τις ΑΠΕ Η αντιμετώπιση του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ είναι η βασική επιδίωξη των διατάξεων του πολυνομοσχεδίου που αφορούν τις ΑΠΕ. Τα μέτρα, με μικρές ελαφρύνσεις, είναι αυτά που προέβλεπε το κείμενο που έθεσε το ΥΠΕΚΑ σε δημόσια

διαβούλευση, η οποία διήρκησε μόλις τρεις ημέρες και δύο ώρες, στα μέσα του Απριλίου και περιελήφθησαν στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε χες στη Βουλή, ώστε να ψηφιστούν άμεσα.

Γενικά, το πολυνομοσχέδιο, που κατατέθηκε στη Βουλή με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, περιλαμβάνει τα προαπαιτούμενα μέτρα για τη δόση των 8,8 δισ. Ευρώ. Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, το νομοσχέδιο θα πρέπει να έχει ψηφισθεί μέχρι την Κυριακή, ώστε η κυβέρνηση να έχει κάνει ότι χρειάζεται εν όψει του Eurogroup της 13ης Μαΐου. Αναλυτικά, όλες τις διατάξεις του πολυνομοσχεδίου που αφορούν τις ΑΠΕ έχουν ως εξής: ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Ι Ρυθμίσεις θεμάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Υποπαράγραφος Ι.1. Θέματα πρόσβασης στα δίκτυα 1. Η περίπτωση α΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 (Α΄ 129) αντικαθίσταται ως εξής: «α) για τους οποίους απαιτείται έκδοση άδειας παραγωγής, ο υποψήφιος παραγωγός προσκομίζει στον αρμόδιο Διαχειριστή την απόφαση ΕΠΟ, ή πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων (Π.Π.Δ.) του σταθμού, εφόσον απαιτείται κατά περίπτωση, προκειμένου για την έκδοση οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, που δεσμεύει τον αρμόδιο Διαχειριστή και τον δικαιούχο για τρία (3) έτη.» 2. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 προστίθενται νέα εδάφια ως εξής: «Εφόσον κατά την ημερομηνία λήξης ισχύος της οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης


που χορηγήθηκε για σταθμό του άρθρου 4 έχει υποβληθεί πλήρης φάκελος για την σύναψη της σχετικής Σύμβασης Σύνδεσης, η διάρκεια ισχύος της Προσφοράς Σύνδεσης παρατείνεται έως την ημερομηνία υλοποίησης των έργων από τον διαχειριστή σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης Σύνδεσης. Η συνολική διάρκεια ισχύος Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης που χορηγούνται για σταθμούς του άρθρου 4, συνυπολογιζομένης της παράτασης του προηγούμενου εδαφίου, δεν μπορεί να υπερβαίνει από τη χορήγησή της: α) τους δέκα οκτώ (18) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ και β) τους είκοσι τέσσερεις (24) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ. Εάν με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή του, που κοινοποιείται στη ΡΑΕ, ο διαχειριστής θέτει μεγαλύτερη προθεσμία για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης για τους σταθμούς του άρθρου 4, η διάρκεια ισχύος της Προσφοράς Σύνδεσης παρατείνεται μέχρι την παρέλευση της προθεσμίας αυτής. Σε περίπτωση που τα έργα σύνδεσης υλοποιούνται από τον παραγωγό, η συνολική διάρκεια ισχύος των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τη διάρκεια ισχύος που ορίζεται με τις αμέσως ανωτέρω περιπτώσεις α) ή β). Για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας, τα αιτήματα χορήγησης Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ισχύος έως και 8 MW υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους στον Διαχειριστή του Δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.) ενώ τα αιτήματα για σταθμούς ισχύος άνω των 8 MW υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους στο Διαχειριστή του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ Α.Ε.). Οι Διαχειριστές του Συστήματος και του Δικτύου, συνεργαζόμενοι όπου αυτό απαιτείται, χορηγούν τις σχετικές Προσφορές Σύνδεσης σε σταθμούς που

συνδέονται στο Σύστημα και το Δίκτυο αντίστοιχα, παρέχοντας συνολικά τη βέλτιστη τεχνοοικονομικά λύση σε συνδυασμό με την ορθολογική ανάπτυξη του Συστήματος και του Δικτύου. Είναι δυνατή η υποβολή κοινού αιτήματος για χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης στην ΑΔΜΗΕ Α.Ε. που αφορά σε περισσότερους σταθμούς του άρθρου 3, όταν η συνολική ισχύς αυτών ξεπερνά το όριο των 8 MW, εφόσον η σύνδεση γίνεται μέσω νέου αποκλειστικού δικτύου και κατασκευή νέου υποσταθμού μέσης τάσης προς υψηλή. Με το αίτημα του προηγούμενου εδαφίου ορίζεται ποιός από τους ενδιαφερόμενους, κάτοχος άδειας παραγωγής, του προηγούμενου εδαφίου θα αναλάβει τη διαχείριση των έργων σύνδεσης του προηγούμενου εδαφίου καθώς και την ευθύνη για την υλοποίησή τους.». 3. Με την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ των άρθρων 3 και 4 του ν. 3468/2006, συνυποβάλλεται στον διαχειριστή εγγυητική επιστολή απευθυνόμενη στον εν λόγω διαχειριστή. Η αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης γίνεται το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη χορήγησή της. Η μη αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης εντός της προθεσμίας του προηγουμένου εδαφίου συνεπάγεται την αυτοδίκαιη λήξη της. Η διάρκεια της εγγυητικής επιστολής είναι κατ΄ ελάχιστον διετής, υποχρεωτικά ανανεούμενη προ της λήξεώς της, και μέχρι τη θέση του σταθμού σε δοκιμαστική λειτουργία ή, εάν δεν προβλέπεται περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας, μέχρι την ενεργοποίηση της σύνδεσής του. Το ύψος της εγγυητικής επιστολής ορίζεται, ανά μονάδα ονομαστικής ισχύος του αιτήματος σε μεγαβάτ (MW), σε εξήντα χιλιάδες Ευρώ (€ 60.000) για το τμήμα της ισχύος έως και 1 MW, μειούμενου αναλογικά για ισχύ μικρότερη του 1 MW, τριάντα χιλιάδες Ευρώ (€ 30.000) για το τμήμα της ισχύος από 1 MW έως και 10 MW, είκοσι χιλιάδες Ευρώ (€ 20.000) για το τμήμα της ισχύος από 10 MW έως και 100 MW και δέκα χιλιάδες Ευρώ (€ 10.000) για το τμήμα της ισχύος πάνω από 100 MW. Η ανωτέρω εγγυητική επιστολή καταπίπτει


υπέρ του ειδικού λογαριασμού του άρθρου 40 του ν. 2773/1999, εάν δεν ανανεωθεί τουλάχιστον τρεις (3) εργάσιμες ημέρες πριν από τη λήξη της ή εάν εντός του χρονικού διαστήματος ισχύος της οριστικής προσφοράς σύνδεσης δεν έχει τεθεί σε ισχύ η σχετική σύμβαση σύνδεσης. Με τη θέση σε ισχύ της σύμβασης σύνδεσης το ποσό της εγγυητικής επιστολής μειώνεται στο ένα τέταρτο του αρχικού ποσού. Στην περίπτωση χορήγησης μίας κοινής Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για τη σύνδεση περισσοτέρων των δύο (2) σταθμών διαφορετικού ενδιαφερόμενου στο Σύστημα ή το Δίκτυο, η εγγυητική επιστολή επιστρέφεται στους ενδιαφερόμενους, μετά από αίτημά τους, εάν εντός διαστήματος ενός (1) έτους από τη χορήγησή της δηλωθεί υπαναχώρηση ενός από αυτούς για την κατασκευή του σταθμού υπό την προϋπόθεση ότι έχει ανακληθεί η οικεία άδεια παραγωγής ή η οικεία Προσφορά Σύνδεσης για τους σταθμούς του άρθρου 4 του ν. 3468/2006, μετά από αίτημα του ενδιαφερόμενου. Η εγγυητική επιστολή δύναται να επιστρέφεται στον ενδιαφερόμενο μετά από αίτημά του σε περίπτωση που ο σταθμός δεν μπορεί να υλοποιηθεί λόγω έκδοσης από την αρμόδια αρχή απόφασης απόρριψης σχετικού αιτήματος για χορήγηση άδειας χρήσης νερού για τη λειτουργία του σταθμού, όπου αυτή προβλέπεται ως προαπαιτούμενο από τις κείμενες διατάξεις, υπό την προϋπόθεση ότι έχει ανακληθεί η οικεία άδεια παραγωγής ή η οικεία Προσφορά Σύνδεσης για τους σταθμούς του άρθρου 4 του ν. 3468/2006, μετά από αίτημα του ενδιαφερόμενου Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται ο τύπος των ανωτέρω εγγυητικών επιστολών, οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την κατάπτωσή τους, ο τρόπος διάθεσης των εσόδων από αυτές στη ΛΑΓΗΕ Α.Ε. και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Με όμοια απόφαση, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, μπορεί να μεταβάλλεται το ύψος και η διάρκεια των

εγγυητικών επιστολών, καθώς και τα αντίστοιχα όρια ηλεκτρικής ισχύος του σχετικού αιτήματος χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης. Με όμοια απόφαση, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, μπορεί να προβλέπονται ειδικότερες προϋποθέσεις για την υποβολή και επιστροφή των εγγυητικών επιστολών καθώς και για το ύψος αυτών για σταθμούς που περιγράφονται στις περιπτώσεις α) έως γ) του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 8 του ν.3468/2006, λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό δυσκολίας κατασκευής και το σημείο σύνδεσης στο ηλεκτρικό Σύστημα. Η συνδρομή των προϋποθέσεων που καθορίζονται στην απόφαση του προηγούμενου εδαφίου σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση διαπιστώνεται με απόφαση της ΡΑΕ, μετά από αίτημα του ενδιαφερομένου. Από την υποχρέωση υποβολής της ανωτέρω εγγυητικής επιστολής εξαιρούνται οι σταθμοί ΑΠΕ που εγκαθίστανται σε κτίρια, ανεξαρτήτως ισχύος. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση κτιρίου που έχει κατασκευαστεί με σκοπό τη στέγαση εξοπλισμού του σταθμού ΑΠΕ ή που χρησιμοποιείται για τον σκοπό αυτόν. Η ισχύς της παρούσας περίπτωσης αρχίζει από την 1η Μαΐου 2014. 4. Η υποχρέωση υποβολής της εγγυητικής επιστολής της περίπτωσης 3 καταλαμβάνει και όλες τις περιπτώσεις για τις οποίες έχει χορηγηθεί Οριστική Προσφορά Σύνδεσης πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας περίπτωσης, εφόσον κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας περίπτωσης δεν βρίσκεται σε ισχύ σχετική σύμβαση σύνδεσης. Η εγγυητική επιστολή του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλεται στο διαχειριστή, ο οποίος έχει χορηγήσει ή διαχειρίζεται, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του παρόντος, την οριστική προσφορά σύνδεσης, εντός διαστήματος ενός μήνα από την έναρξη ισχύος της παρούσας περίπτωσης. Το ύψος της εγγυητικής επιστολής ισούται με το ήμισυ της προβλεπόμενης στην παράγραφο 3 και μειώνεται βάσει των διατάξεων της ίδιας παραγράφου. Εάν δεν υποβληθεί εγκαίρως κατά τα ανωτέρω η εγγυητική επιστολή, η


οριστική προσφορά σύνδεσης παύει να ισχύει αυτοδικαίως με την παρέλευση του ανωτέρω διαστήματος του ενός μήνα. Προϋπόθεση για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης από τον Διαχειριστή για αιτήματα που έχουν υποβληθεί μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας περίπτωσης για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης είναι η υποβολή από τον ενδιαφερόμενο της εγγυητικής επιστολής της περίπτωσης 3. Η ισχύς της παρούσας περίπτωσης αρχίζει από την 1η Μαΐου 2014. 5. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, μπορεί να προβλέπεται η καταβολή διαχειριστικής αμοιβής υπέρ του αρμόδιου διαχειριστή για την εξέταση των αιτημάτων για χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται το ύψος της διαχειριστικής αμοιβής, η κλιμάκωσή του και κάθε σχετική λεπτομέρεια για την καταβολή της. Η παράγραφος 5 του άρθρου 39 του ν. 4062/2012 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «5. Αιτήσεις για χορήγηση προσφορών σύνδεσης σταθμών ηλεκτροπαραγωγής των περιπτώσεων δ΄, ε΄ και ζ΄ έως και ιε΄ του πίνακα τιμολόγησης παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, της περίπτωσης β΄, της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του ν. 3468/2006 (Α΄ 129), όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του ν. 3851/2010 (Α΄ 85), οι οποίες υποβάλλονται μέχρι τις 31.05.2013, εξετάζονται από τον αρμόδιο Διαχειριστή κατά προτεραιότητα έναντι λοιπών αιτήσεων.». Με την υπογραφή της σύμβασης σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ των άρθρων 3 και 4 του ν. 3468/2006, ή στην περίπτωση που η σύμβαση σύνδεσης έχει υπογραφεί πριν την έκδοση της άδειας εγκατάστασης, εντός μηνός από την έκδοση της άδειας αυτής, καταβάλλεται το σύνολο του συμβατικού τιμήματος που αφορά στο τμήμα / σύνολο των έργων που κατασκευάζει ο αρμόδιος διαχειριστής και όχι πάνω από διακόσιες πενήντα χιλιάδες ευρώ (250.000 €). Ο τρόπος καταβολής του

τιμήματος πάνω από τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες ευρώ (250.000 €) καθορίζεται στη σύμβαση σύνδεσης. Προϋπόθεση για να τεθεί σε ισχύ η σύμβαση σύνδεσης είναι η καταβολή του συμβατικού τιμήματος κατά τα ανωτέρω. Εάν ο σταθμός δεν υλοποιηθεί εντός του χρόνου που προβλέπεται από την οικεία άδεια εγκατάστασης ή εντός του χρόνου ισχύος οριστικής προσφοράς σύνδεσης, για τους σταθμούς του άρθρου 4 του ν. 3468/2006, όπως ορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006, το ποσό που καταβλήθηκε σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο δεν επιστρέφεται αλλά καταπίπτει υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού του άρθρου 40 του ν. 2773/1999 πλην του τμήματος του εν λόγω ποσού που αντιστοιχεί σε τμήμα των έργων που έχουν ήδη κατασκευαστεί. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από εισήγηση του αρμόδιου Διαχειριστή και γνώμη της Ρ.Α.Ε., μπορεί να καθορίζονται συγκεκριμένος τύπος, περιεχόμενο και διαδικασία κατάρτισης των συμβάσεων σύνδεσης, και να ρυθμίζεται κάθε ειδικότερο θέμα και αναγκαία λεπτομέρεια. Οι διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 3468/2006 εφαρμόζονται αναλογικά και για τη σύνδεση σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. στο δίκτυο υψηλής τάσης των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Υποπαράγραφος Ι.2. Ετήσιο τέλος διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 1. Οι κάτοχοι αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 καταβάλλουν εντός του πρώτου τριμήνου κάθε ημερολογιακού έτους στη ΛΑΓΗΕ Α.Ε., υπέρ του ειδικού διαχειριστικού Λογαριασμού του άρθρου 40 του ν. 2773/1999 (Α΄ 286), ετήσιο τέλος ύψους χιλίων Ευρώ ανά μεγαβάτ (1.000 €/MW). 2. Η υποχρέωση της προηγούμενης περίπτωσης γεννάται:


α. για φωτοβολταϊκούς σταθμούς, μετά την παρέλευση ενός (1) έτους από τη χορήγηση άδειας παραγωγής, β. για σταθμούς που περιγράφονται στις περιπτώσεις α) έως γ) του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 8 του ν.3468/2006, μετά την παρέλευση τεσσάρων (4) ετών από τη χορήγηση άδειας παραγωγής, γ. για λοιπούς, πλην φωτοβολταϊκών, σταθμούς ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ του άρθρου 3 του ν.3468/2006, μετά την παρέλευση τριών (3) ετών από τη χορήγηση άδειας παραγωγής και λήγει με την υποβολή της εγγυητικής επιστολής της περίπτωσης 3 της παραγράφου Ι.1. 3. Σε περιπτώσεις αδειών παραγωγής που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, η υποχρέωση της περίπτωσης 1 γεννάται μετά την παρέλευση δύο (2) ετών, οκτώ (8) ετών και έξι (6) ετών από την έκδοση της άδειας παραγωγής, για τις περιπτώσεις α, β και γ της περίπτωσης 2 αντίστοιχα, και σε κάθε περίπτωση όχι πριν από την 01.01.2014, και λήγει με την υποβολή της εγγυητικής επιστολής της περίπτωσης 4 της υποπαραγράφου Ι.1. Ειδικά για το έτος 2014 η καταβολή του τέλους της περίπτωσης 1 για τις άδειες του προηγουμένου εδαφίου γίνεται έως 30.06.2014. 4. Για τον υπολογισμό των ανωτέρω χρονικών περιόδων, ως πρώτο ημερολογιακό έτος θεωρείται το ημερολογιακό έτος που έπεται εκείνου κατά το οποίο χορηγήθηκε η άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το ετήσιο τέλος της πρώτης παραγράφου οφείλεται ολόκληρο και για το ημερολογιακό έτος, εντός του οποίου λαμβάνει χώρα η υποβολή της εγγυητικής επιστολής των περιπτώσεων 3 και 4 της υποπαραγράφου Ι.1. 5. Η μη εμπρόθεσμη καταβολή του ετήσιου τέλους που προβλέπεται στην περίπτωση 1 συνεπάγεται την αυτοδίκαιη παύση ισχύος της άδειας παραγωγής. Στην περίπτωση αυτή, υποβολή αιτήματος για χορήγηση άδειας παραγωγής για την ίδια θέση ή

τμήμα αυτής και για σταθμό της ίδιας τεχνολογίας επιτρέπεται μετά την παρέλευση ενός έτους από την ανωτέρω παύση ισχύος της άδειας παραγωγής. Η ΡΑΕ τηρεί μητρώο των αδειών παραγωγής, που παύουν να ισχύουν κατά τα ανωτέρω, το οποίο αναρτά στον διαδικτυακό τόπο της. 6. Το ύψος του ανωτέρω τέλους μπορεί να αναπροσαρμόζεται με ανώτατο όριο το ποσό των τριών χιλιάδων Ευρώ ανά μεγαβάτ (3.000 €/MW) με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, που εκδίδεται εντός του προηγούμενου έτους από αυτό στο οποίο αφορά η αναπροσαρμογή. Για την αναπροσαρμογή λαμβάνεται υπόψη η ανά τεχνολογία συνολική ισχύς των αδειών παραγωγής και των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για τους σταθμούς του άρθρου 4 του ν.3468/2006 για τους οποίους δεν απαιτείται η έκδοση άδειας παραγωγής, με στόχο η σχέση μεταξύ της ισχύος των ανωτέρω σταθμών προς την αντίστοιχη επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος, που προσδιορίζεται βάσει του άρθρου 1 του ν. 3468/2006, αφαιρούμενης της ισχύος των λειτουργούντων σταθμών, να μην ξεπερνά το 3 προς 1. Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου της παρούσας, μετά από πρόταση του αρμόδιου διαχειριστή και γνώμη της ΡΑΕ, το τέλος μπορεί να διαφοροποιείται: α) για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ή έχει προταθεί να χαρακτηριστούν κορεσμένες και β) για συγκεκριμένες τεχνολογίες. 7. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, μπορεί να καθορισθεί ετήσιο τέλος και για τους σταθμούς ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ του άρθρου 4 του ν.3468/2006, ίδιου ύψους με αυτό που προβλέπεται για τους σταθμούς ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ του άρθρου 3 του ιδίου νόμου, όπως κάθε φορά θα ισχύει βάσει των διατάξεων της περίπτωσης 6 και να ρυθμιστούν οι προϋποθέσεις καταβολής του και οι συνέπειες από τη μη καταβολή του κατ’ αναλογία των οριζόμενων στην


παρούσα υποπαράγραφο καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια. 8. Ειδικά για τις περιοχές με κορεσμένα δίκτυα, το χρονικό διάστημα για το οποίο υφίσταται κορεσμός εξαιρείται κατά τον υπολογισμό των χρονικών περιόδων των περιπτώσεων 2 και 3 και δεν καταβάλλεται το τέλος της περίπτωσης 1 για όσο χρονικό διάστημα υφίσταται ο κορεσμός. Κατ’ εξαίρεση από τα προβλεπόμενα στο αμέσως προηγούμενο εδάφιο, η υποχρέωση της περίπτωσης 1 υφίσταται για εκείνους τους σταθμούς ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 που στην οικεία άδεια παραγωγής προβλέπεται ότι θα συνδεθούν και θα εγχέουν ενέργεια σε σημείο του δικτύου για το οποίο δεν υφίσταται κορεσμός. Υποπαράγραφος Ι.3. Έσοδα Ειδικού Λογαριασμού άρθρου 40 ν. 2773/1999 1. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 96 του 4001/2011 προστίθεται περίπτωση ιθ) ως ακολούθως: «ιθ) Ο τρόπος, η διαδικασία και οι όροι διευθέτησης τυχόν πληρωμών ως αντάλλαγμα για τις μονάδες παραγωγής που έχουν κατανεμηθεί.» 2. Η περίπτωση (α) της παραγράφου 2 του άρθρου 143 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «(α) Τα ποσά που καταβάλλουν οι παραγωγοί και οι προμηθευτές στο πλαίσιο του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού και της Εκκαθάρισης των Αποκλίσεων Παραγωγής – Ζήτησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 120 και 96 και ιδίως στη περίπτωση ιθ) της παραγράφου 2 του άρθρου 96, κατά τρόπον ώστε να αντανακλούν κατ’ ελάχιστον το μεσοσταθμικό μεταβλητό κόστος των θερμικών συμβατικών σταθμών και να αναλογούν στην ενέργεια που εγχέεται κατά προτεραιότητα στο σύστημα μεταφοράς και στο δίκτυο διανομής της ηπειρωτικής χώρας και των συνδεδεμένων με αυτά νησιών, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 3468/2006, με μεθοδολογία που εξειδικεύεται στον

Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας.» Υποπαράγραφος Ι.4. Ρυθμίσεις για φωτοβολταϊκούς σταθμούς 1. Εγγυητικές επιστολές που προσκομίστηκαν πριν από την υπογραφή Συμβάσεων Σύνδεσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς επιστρέφονται μετά από υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου επενδυτή προς τον αρμόδιο διαχειριστή ότι δεν θα προχωρήσει στην υλοποίηση του σταθμού, η οποία υποβάλλεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Με την υποβολή της ανωτέρω υπεύθυνης δήλωσης λύονται αυτοδικαίως οι σχετικές συμβάσεις πώλησης και σύνδεσης του σταθμού στο Δίκτυο, συμπεριλαμβανομένου και του Δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, ή το Σύστημα. Ο αρμόδιος διαχειριστής και ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τηρούν μητρώο των σταθμών του προηγουμένου εδαφίου. 2. Μετά από υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου επενδυτή προς τον αρμόδιο διαχειριστή ότι δεν θα προχωρήσει στην υλοποίηση φωτοβολταϊκού σταθμού, η οποία υποβάλλεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, επιστρέφονται ποσά που έχουν καταβληθεί στον αρμόδιο διαχειριστή στο πλαίσιο της οικείας Σύμβασης Σύνδεσης του φωτοβολταϊκού σταθμού και αντιστοιχούν στο μέρος των έργων σύνδεσης που δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι την ημερομηνία υποβολής της εν λόγω υπεύθυνης δήλωσης. Με την υποβολή της ανωτέρω υπεύθυνης δήλωσης λύονται αυτοδικαίως οι σχετικές συμβάσεις πώλησης και σύνδεσης του σταθμού στο Σύστημα ή το Δίκτυο συμπεριλαμβανομένου και του Δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Ο αρμόδιος διαχειριστής και ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τηρούν μητρώο των σταθμών του προηγουμένου εδαφίου.


3. Αναστέλλεται έως 31 Δεκεμβρίου 2013 η σύναψη Συμβάσεων Σύνδεσης φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με το Σύστημα ή το Δίκτυο συμπεριλαμβανομένου και του Δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. 4. Αναστέλλεται έως 31 Δεκεμβρίου 2013 η σύναψη συμβάσεων πώλησης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς με τον Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και τον Διαχειριστή του Δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Από την αναστολή του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται οι περιπτώσεις για τις οποίες μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου έχει κατατεθεί πλήρης φάκελος για την υπογραφή σύμβασης πώλησης. 5. Η αναστολή σύναψης συμβάσεων των δύο προηγούμενων παραγράφων μπορεί να αίρεται πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2013 με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη της ΡΑΕ, εκτιμώντας την πορεία του ελλείμματος του ειδικού Λογαριασμού του άρθρου 40 του ν. 2773/1999 και την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται βάσει του άρθρου 1 του ν. 3468/2006. 6. Από την αναστολή της περίπτωσης 3 εξαιρούνται οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στην ΚΥΑ «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων» (Β’ 1079/2009). 7. Για όσο χρονικό διάστημα υφίσταται αναστολή της αδειοδοτικής διαδικασίας βάσει των διατάξεων της περίπτωσης (β) της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν.3468/2006 δεν είναι δυνατή η τροποποίηση άδειας παραγωγής και προσφοράς σύνδεσης για αύξηση ισχύος και δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης α) της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006. 8. Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης των περιπτώσεων β) και γ) της υποπαραγράφου 1 της υποπαραγράφου Ι.2 της παραγράφου

Ι. του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222/12.11.2012) καθορίζεται: α. Σε 37% και 34% αντίστοιχα ειδικά για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τίθενται σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιείται η σύνδεσή τους κατά το χρονικό διάστημα από 1 Ιανουαρίου του 2013 έως και 30 Ιουνίου του 2013 και για τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν χώρα μετά την 1η Ιανουαρίου του 2013. Τα ποσοστά της περίπτωσης αυτής μειώνονται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες για τους σταθμούς των κατ’ επάγγελμα αγροτών υπό την προϋπόθεση ότι η συνολική εγκατεστημένη ισχύς δεν υπερβαίνει τα 100 kW. β. Σε 42% και 40% αντίστοιχα ειδικά για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τίθενται σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιείται η σύνδεσή τους μετά την 1η Ιουλίου του 2013. Υποπαράγραφος Ι.5. Τελικές, μεταβατικές και καταργούμενες διατάξεις Υποπαραγράφου Ι.5. 1. Η παράγραφος 15 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 καταργείται. Οι διατάξεις της υπουργικής απόφασης ΥΑΠΕ/Φ1/ οικ.24839/25.11.2010 (Β΄ 1901) εξακο-λουθούν να ισχύουν για τις εγγυητικές επιστολές που έχουν υποβληθεί μέχρι την έναρξη ισχύος των περιπτώσεων 3 και 4 του παρόντος. Μέχρι την έκδοση της απόφασης της περίπτωσης 3 της υποπαραγράφου Ι.1. του παρόντος, με την οποία καθορίζεται ο τύπος των ανωτέρω εγγυητικών επιστολών εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις της υπουργικής απόφασης ΥΑΠΕ/Φ1/ οικ.24839/25.11.2010 (Β΄ 1901). Η ισχύς της παρούσας περίπτωσης αρχίζει από την 1η Μαΐου 2014. 2. Η ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. διαχειρίζεται όλες τις προσφορές σύνδεσης που έχουν χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος και αφορούν σε σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που συνδέονται στο δίκτυο. 3. Οι διατάξεις της περίπτωσης 2 της υποπαραγράφου Ι.1. ισχύουν και για τις Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης που έχουν


χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Δ.7 Eurostat: Στο 11,6% Έφτασαν οι ΑΠΕ Πέρυσι στην Ελλάδα Αύξηση σημείωσε στην Ελλάδα το 2011 το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην τελική κατανάλωση ενέργειας, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat, το ποσοστό τους αυξήθηκε σε 11,6% από 9,2% το 2010, 8% το 2008, 7,2% το 2006 και 7,1% το 2004. Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος για το 2020 είναι το 18%, ποσοστό το οποίο δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως τόσο υψηλό σε σύγκριση με το 11,6%, αλλά το πρόβλημα ως γνωστόν, είναι η παντελής έλλειψη χρηματοδότησης στην αγορά, καθώς και οι νέοι περιορισμοί που τέθηκαν σε ισχύ στα φωτοβολταϊκά. Ως εκ τούτου, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι η χώρα μας δεν θα καταφέρει να πετύχει τον δεσμευτικό στόχο του 2020 με ότι συνεπάγεται αυτό για την ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα με βάση τα πρότυπα που έχουν τεθεί σε κοινοτικό επίπεδο. Έστω και έτσι, φέτος αναμένεται νέα αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, κυρίως μέσω της μαζικής διείσδυσης φωτοβολταϊκών κατά το α΄ τρίμηνο του έτους. Σύμφωνα με τις αρχές, η ραγδαία αύξηση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών επηρεάζει ήδη τα μεγέθη στην ημερήσια αγορά ισχύος και γίνεται ιδιαίτερα αισθητή κατά τις ώρες αιχμής. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία της Eurostat, στο σύνολο των 27 χωρών της ΕΕ, το 2011 το ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ ήταν 13% έναντι 12,1% το 2010. Ο στόχος για το 2020 πανευρωπαϊκα είναι το 20%.

Δ.8 Η Ελλάδα Μέλος του Συμβουλίου του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας IRENΑ Πλήρες μέλος το 2014 - και αναπληρωματικό το 2013 - θα διατελέσει η Ελλάδα στο Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας IRENΑ. Η υποψηφιότητα της χώρας μας έγινε καταρχήν δεκτή με απόλυτη ομοφωνία στην 3η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού που διεξήχθη στις 13-14/12013, στο Abu Dhabi των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Την Ελλάδα εκπροσώπησε στην Γενική Συνέλευση ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής του ΥΠΕΚΑ, Κ. Μαθιουδάκης. H απόφαση οριστικοποιήθηκε στις 19 Απριλίου μετά μακρές διαβουλεύσεις και ανακοινώθηκε επισήμως στις 26 Απριλίου από τον εν λόγω Διεθνή Οργανισμό. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ η επιλογή αυτή της Ελλάδας, ιδίως στη σημερινή συγκυρία, αποτελεί δικαίωση της συστηματικής της προσπάθειας τα τελευταία χρόνια για δυναμική ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, με σημαντικές πρωτοβουλίες της για πράσινη ενεργειακή ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο του Οργανισμού Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου, της Ευρω-Μεσογειακής Ενεργειακής Συνεργασίας, και της Ενεργειακής Κοινότητας ΝΑ Ευρώπης.

Στον IRENA, ο οποίος ιδρύθηκε στη Βόννη της Γερμανίας το 2009, συμμετέχουν 158 κράτη, καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκ των οποίων 103, μεταξύ οποίων η χώρα μας, έχουν επικυρώσει τον καταστατικό χάρτη λειτουργίας του και αποτελούν πλήρη μέλη. Η Ελλάδα, επιπλέον, ανήκει στα 75 ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού, έχοντας υπογράψει το Καταστατικό του στη Βόννη τον Ιανουάριο του 2009. Στόχος του Οργανισμού είναι η ευρεία και αυξανόμενη προώθηση της υιοθέτησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας όπως η


αιολική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική και η γεωθερμική ενέργεια καθώς και η βιοενέργεια, σε διεθνές επίπεδο. Ο IRENA αποτελεί τον πρώτο παγκόσμιο διακυβερνητικό οργανισμό για την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κάτι που υπογραμμίζει τη σημασία που προσδίδει η διεθνής κοινότητα στις εν λόγω πηγές και στην ανάγκη για συντονισμένες δράσεις σ’ αυτόν τον τομέα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ασφάλεια εφοδιασμού, την περιφερειακή ανάπτυξη και τη βελτίωση της πρόσβασης στην ενέργεια και της ποιότητας ζωής των αναπτυσσόμενων χωρών. Την 3η Γενική Συνέλευση του IRENA ακολούθησε στις 15-17/1/2013, στο Abu Dhabi, η Διεθνής Διάσκεψη Κορυφής για την Ενέργεια του Μέλλοντος στην οποία τη χώρα μας εκπροσώπησε ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Ευ. Λιβιεράτος. Δ.9 Μειώσεις στις Ταρίφες των Φωτοβολταϊκών από το ΥΠΕΚΑ Υπεγράφη η Απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Μάκη Παπαγεωργίου, καθώς και η Κοινή Απόφαση με τον Υφυπουργό Οικονομικών, Γιώργο Μαυραγάνη, με τις οποίες καθορίζονται οι νέες μειωμένες τιμές για νεοεισερχόμενους φωτοβολταϊκούς σταθμούς, καθώς και για τα φωτοβολταϊκά συστήματα του Ειδικού Προγράμματος για κτιριακές εγκαταστάσεις (οικιακά φωτοβολταϊκά), αντίστοιχα. Οι νέες τιμές καθορίστηκαν, στο πλαίσιο των προσπαθειών εξορθολογισμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και κυρίως της μείωσης του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ και λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότηση υπ’ αριθ. 2/2013 της ΡΑΕ, καθώς και τον βαθμό επίτευξης των εθνικών στόχων διείσδυσης των ΑΠΕ -και ειδικότερα των φωτοβολταϊκών σταθμών- στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και τη συνεπακόλουθη επιβάρυνση του καταναλωτή στο πλαίσιο της παρούσας οικονομικής κατάστασης.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, η συνολική ηλεκτρική ισχύς των φωτοβολταϊκών σταθμών για τους οποίους έχει υπογραφεί Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας υπερκαλύπτει το όριο για την εγκατεστημένη ισχύ κατά το έτος 2014 και ξεπερνά ακόμη και το όριο για το έτος 2020 όπως αυτά έχουν οριστεί, δηλ. τα όρια των 1.500 MW και 2.200 MW αντιστοίχως. Ακολουθούν οι πίνακες με την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας, που παράγεται από φωτοβολταϊκούς σταθμούς: Πίνακας 1 «Η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από φωτοβολταϊκούς σταθμούς πλην αυτών της περίπτωσης (γ) του πίνακα της παρ.1 του άρθρου 13 του ν.3468/2006, όπως ισχύει, γίνεται με βάση τα στοιχεία του ακόλουθου πίνακα σε €/MWh:

Διασυνδεδεμένο Μη Διασυνδεδεμένο

Α Β Γ (ανεξαρτήτως ισχύος)

>100kW ≤100kW

2013 Φεβρουάριος

95,00 120,00 100,00

2013 Αύγουστος 95,00 120,00 100,00

2014 Φεβρουάριος

90,00 115,00 95,00

2014 Αύγουστος 90,00 115,00 95,00

Για κάθε έτος ν από το 2015 και μετά

1,1 xμΟΤΣν-1

1,2 xμΟΤΣν-1

1,1 x μΟΤΣν-1

Οι νέες τιμές θα ισχύουν από 1ης Ιουνίου 2013 για νεοεισερχόμενους φωτο-βολταϊκούς σταθμούς και δεν επηρεάζουν τις ήδη ισχύουσες τιμές για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς, που με το νόμο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των νόμων 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013» έχουν πάρει παράταση μέχρι τις 30 Ιουνίου 2013, παράταση που αφορά σε: ·Φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 100 kW από κατ΄επάγγελμα αγρότες των οποίων η διατήρηση των εγγυημένων τιμών


έληγε στις 19 Μαΐου 2013 και τώρα ισχύει μέχρι τις 30 Ιουνίου 2013. ·Φωτοβολταϊκούς σταθμούς των οποίων η διατήρηση των εγγυημένων τιμών έληγε στις 12 Μαρτίου 2013 και με τη δοθείσα παράταση μπορούν να υπαχθούν στις τιμές της Υπουργικής Απόφασης της 9ης Αυγούστου 2012 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2013. Πίνακας 2 Για το «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων», η τιμή της παραγόμενης από το φωτοβολταϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο ορίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:

Μήνας / Έτος Tιμή (ευρώ/MWh)

Φεβρουάριος 2013 125,00

Αύγουστος 2013 125,00














Ε. ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

Πως οι Πελάτες της Gazprom Εξασφάλισαν Εκπτώσεις στο Φυσικό Αέριο

των Τζέιμς Μάρσον και Τζο Πάρκινσον / Wall Street Journal

Όταν η Βουλγαρία πίεσε το 2009 τηνGazprom για μια έκπτωση στην τιμή του φυσικού αερίου, η μεγαλύτερη παραγωγός του πλανήτη αρνήθηκε να κάνει πίσω. Το περασμένο φθινόπωρο όμως, ήταν η σειρά της να οπισθοχωρήσει και η Βουλγαρία εξασφάλισε έκπτωση 20% από τον γίγαντα του φυσικού αερίου. «Δεν μπορούν να μας εξαναγκάσουν όπως παλαιότερα και η αδυναμία τους στις διαπραγματεύσεις το φανέρωσε αυτό», τονίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βουλγαρίας, Συμεών Ντζανκώφ, ο οποίος συμμετείχε στις διμερείς επαφές. «Μας έδωσαν την αίσθηση ότι μας χρειάζονταν περισσότερο από ότι τους χρειαζόμασταν εμείς και το εκμεταλλευτήκαμε», συμπληρώνει. Στην Ευρώπη, όπου η Gazprom κάποτε είχε τη φήμη σκληρού διαπραγματευτή και υπαγόρευε τις τιμές, οι καταναλωτές εκμεταλλεύονται νέες πηγές. Η αυξημένη παραγωγή σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ αποδέσμευσε μεγάλες ποσότητες σε άλλες περιοχές του πλανήτη, αλλά και ποσότητες αμερικανικού άνθρακα που πλέον δεν είναι απαραίτητες εγχώρια. Με αυτό το νέο μοχλό πίεσης, οι Ευρωπαίοι πελάτες της Gazprom έχουν εξασφαλίσει εκπτώσεις δισεκατομμυρίων και πιέζουν για ακόμα περισσότερες. Η Ευρώπη είναι η πιο επικερδής αγορά της Gazprom. Η εταιρεία προμηθεύει

περίπου το ένα τέταρτο του αερίου της Ευρώπης μέσω ενός δικτύου αγωγών. ΗGazprom ανακοίνωσε την Τρίτη ότι τα καθαρά της κέρδη μειώθηκαν κατά 6,5 δις. δολάρια ή 15% πέρυσι, λόγω της πτώσης 9% των πωλήσεων στην Ε.Ε. Η Gazprom ήταν πάντα η ναυαρχίδα στην προσπάθεια του Ρώσου ηγέτη, Βλαδιμίρ Πούτιν, να καταστήσει τη Ρωσία μια ενεργειακή υπερδύναμη. Η εταιρεία, που ελέγχει επίσης την τέταρτη μεγαλύτερη παραγωγό πετρελαίου της Ρωσίας, δημιουργήθηκε πριν δύο δεκαετίες από το σοβιετικό υπουργείο Αερίου και ανήκει στο κράτος. Βάσει νόμου, είναι η μοναδική ρωσική εταιρεία που επιτρέπεται να εξάγει αέριο. Οι εσωτερικοί τριγμοί του ομίλου σήμερα επηρεάζουν την ρωσική οικονομία διότι ευθύνεται για το 10% των συνολικών εσόδων από τις εξαγωγές. Νωρίτερα φέτος, ο κ. Πούτιν επέκρινε την Gazprom επειδή επέτρεψε να μειωθούν οι εξαγωγές, πλήττοντας έτσι τα κρατικά έσοδα. Τον Μάρτιο, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι οι στάσιμες εξαγωγές αερίου είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η ανάπτυξη της χώρας δεν θα φτάσει τον στόχο του 5% που είχε θέσει ο Πούτιν. Τον Οκτώβριο, ο κ. Πούτιν κάλεσε την Gazprom να προσαρμόσει την στρατηγική της ενώπιον της αποκαλούμενης «επανάστασης του


σχιστολιθικού αερίου». Το Κρεμλίνο εξετάζει τώρα την διακοπή του μονοπωλίου της εταιρείας στις εξαγωγές ώστε να επιτραπεί σε ανταγωνιστές της να εξάγουν, οι οποίοι ανέπτυξαν ταχύτερα το υγροποιημένο φυσικό αέριο. Η Ρωσία διαθέτει μερίδιο μόλις 4% στη συγκεκριμένη αγορά. Η Gazprom, η οποία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα αερίου στον κόσμο, δηλώνει βέβαιη για την τιμολογιακή της πολιτική, η οποία θέτει ως προτεραιότητα τις υψηλές τιμές, παρά τις υψηλές ποσότητες. Η ευρωπαϊκή παραγωγή αερίου μειώθηκε τα τελευταία χρόνια και τα στελέχη της Gazpromπροβλέπουν ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί σύντομα μεγάλες προμήθειες, οπότε δεν υπάρχει λόγος να περικοπούν υπερβολικά οι τιμές. Μιλώντας στην κρατική τηλεόραση στις 30 Μαρτίου, ο διευθύνων σύμβουλος, Αλεξέι Μίλερ, ελαχιστοποίησε την απειλή από το αμερικανικό αέριο. Προέβλεψε ότι είναι «μια φούσκα που θα σκάσει σύντομα. Παραμένουμε σκεπτικοί για το σχιστολιθικό αέριο. Δεν βλέπουμε κανέναν κίνδυνο για εμάς». Ο εκπρόσωπος της Gazprom, Σεργκέι Κουπριάνωφ, επιβεβαίωσε ότι η ανάπτυξη του σχιστολιθικού αερίου «έχει όντως μια επίδραση» στις διαπραγματεύσεις για τα συμβόλαια, «αλλά δεν βλέπουμε καμία τραγωδία. Το βασικό μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι ότι μπορούμε να εγγυηθούμε τις προμήθειες επί μακρόν». Η Gazprom ανακοίνωσε την Τρίτη ότι οι εξαγωγές της στην Ευρώπη το α’ τρίμηνο ήταν 5% μεγαλύτερες σε ετήσια βάση. Ο ασυνήθιστα ψυχρός καιρός ενίσχυσε την ζήτηση, τη στιγμή που περισσότερα φορτία LNG κατέληξαν στην Ασία. Αυτό προκάλεσε άνοδο των τιμών στην φυσική αγορά, κάτι το οποίο θεωρεί η Gazprom ότι αποδεικνύει την αξία της τιμολογιακής της πολιτικής για τους καταναλωτές. Μετά την ανάληψη της εξουσίας το 2000, ο κ. Πούτιν κατέστησε την Gazpromως

ακρογωνιαίο λίθο του νέου κρατικού καπιταλισμού, με βάση τον οποίο οι μεγάλες εταιρείες σε στρατηγικούς τομείς ελέγχονται από το δημόσιο. Ο κ. Πούτιν τοποθέτησε συμμάχους του στην διοίκηση της Gazprom. Η εταιρεία χρησιμοποίησε την κυρίαρχη θέση της στην αγορά αερίου για να ανταγωνιστεί τις διεθνείς επιχειρήσεις και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και έγινε έτσι εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου, σύμφωνα με τα στελέχη και τους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Στον Κολοφώνα της ισχύος της, η Gazpromυπαγόρευε τις τιμές στους πελάτες της στην Ευρώπη, ιδίως στο πρώην σοβιετικό μπλοκ, υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι.

Οι πρώτοι τριγμοί για τους καταναλωτές ήρθαν το 2006, όταν η Gazpromδιέκοψε τις προμήθειες στην Ουκρανία κατά την διάρκεια του χειμώνα εξαιτίας μιας διαφωνίας για την τιμολόγηση. Αυτή η πράξη διέκοψε τις προμήθειες και για τους υπόλοιπους πελάτες στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Οι δυτικοί ηγέτες κατηγόρησαν την Μόσχα ότι χρησιμοποιεί τον ενεργειακό της πλούτο για να πετύχει πολιτικούς στόχους. Ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Ντικ Τσέινι, είπε ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί το αέριο για «εκφοβισμό και εκβιασμό», μια κατηγορία που αρνείται το Κρεμλίνο. Το βέλτιστο σημείο για την Gazprom ήρθε το 2008, όταν οι τιμές του αερίου έφτασαν επίπεδα-ρεκόρ. Ο κ. Μίλερ προέβλεψε τότε


ακόμα μεγαλύτερες τιμές και ότι η Gazprom θα γινόταν η μεγαλύτερη επιχείρηση παγκοσμίως, με κεφαλαιοποίηση ενός τρις. δολαρίων. Ο κ. Πούτιν φλέρταρε τότε με την ιδέα της σύστασης ενός καρτέλ όπως ο OPEC στο φυσικό αέριο. Ακόμα και μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση και την περικοπή των τιμών, η προσέγγιση της Gazprom δεν άλλαξε. Τον Ιανουάριο του 2009, η εταιρεία διέκοψε και πάλι τις προμήθειες προς την Ουκρανία, την βασική οδό προς τα ευρωπαϊκά κράτη. Η Βουλγαρία, στο τέλος της ίδιας διαδρομής, αφέθηκε να παγώσει επί σειρά ημερών μέχρις ότου να βρουν μια λύση οι δύο πλευρές. Ούτε οι σύμμαχοι της Βουλγαρίας στο ΝΑΤΟ, ούτε οι Ευρωπαίοι εταίροι της δεν μπορούσαν να την βοηθήσουν. Ο κ. Κουπριάνωφ, εκπρόσωπος της εταιρείας, αναγνώρισε πρόσφατα ότι η διακοπή των προμηθειών κατά την διάρκεια της ουκρανικής κρίσης «έκανε σοβαρή ζημιά στην φήμη μας». Περίπου τον ίδιο καιρό, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στην ενέργεια, καθώς άρχισαν να γίνονται αισθητά τα αποτελέσματα της αμερικανικής παραγωγής αερίου. Το 2010, οι ΗΠΑ είχαν ξεπεράσει απρόσμενα την Ρωσία ως ο μεγαλύτερος παραγωγός διεθνώς. Οι προμήθειες LNG που είχαν αρχικά προγραμματιστεί να φτάσουν στις ΗΠΑ ανακατευθύνθηκαν προς την Ευρώπη. Το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG, τετραπλασίασε το μερίδιό του στην ευρωπαϊκή αγορά ανάμεσα στο 2008 και στο 2011, φτάνοντας το 10% της ζήτησης, ενώ στην ίδια περίοδο μειώθηκε το μερίδιο της Ρωσίας. Εν μέσω άφθονης προσφοράς και ασθενούς ζήτησης για αέριο, η τιμή στην αγορά κατακρημνίστηκε. Η Gazprom συνέχισε να συνδέει τις τιμές της με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου, ενώ η νορβηγική Statoil ήταν πιο ευέλικτη και είδε τις πωλήσεις της να αυξάνονται πέρυσι εις βάρος της Gazprom.

Στις ΗΠΑ, οι ηλεκτροπαραγωγοί άρχισαν να στρέφονται από τον άνθρακα στο αέριο και ως αποτέλεσμα, ο αμερικανικός άνθρακας εξήχθηκε στην Ευρώπη, όπου οι εταιρείες τον προτίμησαν, διαβρώνοντας έτσι την ζήτηση για ρωσικό αέριο. Ο κ. Κουπριάνωφ λέει ότι τώρα ο άνθρακας κάνει περισσότερη ζημιά στηνGazprom από ότι το LNG, το οποίο είναι δυσκολότερο να μεταφερθεί και κατευθύνεται περισσότερο προς την ασιατική αγορά. «Μας πλήττει σαν προμηθευτή και πλήττει και το περιβάλλον», τονίζει σχετικά με τον άνθρακα.

Η Gazprom αρχικά αντέδρασε στις εκκλήσεις των Ευρωπαίων για εκπτώσεις, αλλά μετά από ορισμένες παραπομπές σε διαιτησία, η εταιρεία έκανε πίσω και προσέφερε σε ορισμένους δυτικούς πελάτες, όπως η γερμανική ΕΟΝ και η ιταλική Eni αναδρομικές εκπτώσεις ύψους 3 δις. δολαρίων το 2012, καθώς και νέους όρους στα συμβόλαια που συνέδεαν τις τιμές περισσότερο με την φυσική αγορά. Την ίδια στιγμή, οι καταναλωτές στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες απέκτησαν νέους μοχλούς πίεσης. Υπό το κίνητρο των διακοπών της προμήθειας το 2006 και το 2009, είχαν αναζητήσει νέες πηγές αερίου και κατασκεύασαν νέους αγωγούς για να συνδεθούν με το ευρωπαϊκό δίκτυο. «Οι κρίσεις άλλαξαν τη νοοτροπία τους», παρατηρεί Ευρωπαίος αξιωματούχος. Η Πολωνία για παράδειγμα, είχε υπογράψει ένα κακό συμβόλαιο με


τηνGazprom. Το 2006, η διοίκηση της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου, PGNiG, επισκέφτηκαν τη Μόσχα για να υπογράψουν μια προσθήκη στην προηγούμενη συμφωνία τους, ώστε να εξασφαλίσουν παραπάνω ποσότητες από μια θυγατρική της Gazprom, αναμένοντας αύξηση 10% στην τιμή του αερίου. «Δεν είχαμε επιλογή. Η πλάτη μας βρισκόταν στον τοίχο», τονίζει ο Πιοτρ Βόζνιακ, υπουργός Οικονομίας της Πολωνίας κατά την περίοδο εκείνη. Από την πλευρά του, ο Κουπριάνωφ δηλώνει ότι «υπήρχαν καταστάσεις στις οποίες οι πελάτες μας υπέγραψαν συμβόλαια καθώς δεν είχαν άλλη επιλογή. Αλλά εμείς δεν εξαναγκάσαμε κανέναν». Έκτοτε, η Πολωνία ανακάλυψε ότι διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σχιστολιθικού αερίου στην Ευρώπη και αναζήτησε τρόπους να τα εκμεταλλευτεί. Αύξησε την χωρητικότητα του αγωγού που την συνδέει με τη Γερμανία, τον μεγαλύτερο πελάτη της Gazprom, ο οποίος είχε εξασφαλίσει ευνοϊκότερη τιμή. Και πέρυσι, η Πολωνία ξεκίνησε να κατασκευάζει τερματικόLNG στη Βαλτική Θάλασσα, το οποίο θα της επιτρέψει να αγοράζει αέριο από άλλους παραγωγούς. Ο σταθμός αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του επόμενου έτους. Το 2011, η PGNiG άρχισε να πιέζει για μια έκπτωση, καταθέτοντας σχετικό αίτημα σε διεθνή επιτροπή διαιτησίας. Ο τελικός γύρος των διαπραγματεύσεων έλαβε χώρα το Νοέμβριο στη Βαρσοβία και όχι στη Μόσχα. Τα στελέχη της Gazprom συμφώνησαν σε μια έκπτωση 20%, αξίας 1 δις. δολαρίων ετησίως. Οι πρακτικές της Gazprom συγκέντρωσαν την προσοχή και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρακολουθεί τις μονοπωλιακές συμπεριφορές στα κράτη-μέλη. Το φθινόπωρο του 2011, οι ευρωπαϊκές αρχές πραγματοποίησαν εφόδους στα γραφεία επιχειρήσεων της Gazprom και στα γραφεία καταναλωτών της στην Ευρώπη. Τον

περασμένο Σεπτέμβριο, η Ε.Ε. ξεκίνησε έρευνα για το αν η Gazprom εκμεταλλεύεται την κυρίαρχη θέση της για να συγκρατήσει τον ανταγωνισμό και να θέσει άδικες τιμές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Το Κρεμλίνο αποκήρυξε την έρευνα, χαρακτηρίζοντάς την πολιτική και αντιδρώντας με μια απόφαση που απαγόρευε στις κρατικές εταιρείες να συνεργάζονται με ξένους ρυθμιστές. Η Επιτροπή λέει ότι η έρευνα παραμένει ενεργή. Νομικοί κύκλοι δηλώνουν ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να επιβάλει πρόστιμο ίσο με το 10% των συνολικών εσόδων της Gazprom – 15 δις. δολάρια – αναγκάζοντάς την να αλλάξει τον τρόπο που εμπορεύεται αέριο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των συμβολαίων και της σύνδεσης με την τιμή του πετρελαίου.

Επίσης, η Ε.Ε. υποστήριξε τη Βουλγαρία όταν άρχισε να πιέζει το 2011 τηνGazprom για τους δικούς της όρους, βοηθώντας την με την ανάλυση των ρωσικών προτάσεων. Η Βουλγαρία ήταν αποφασισμένη να μην ξαναπαγώσει. Είχε δεσμευτεί να αυξήσει την παραγωγή των ΑΠΕ και είχε προσφέρει άδειες έρευνας υδρογονανθράκων σε μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές. Οι Βούλγαροι κυβερνώντες συναντήθηκαν επίσης με τους Πολωνούς ομολόγους τους για να συντονίσουν τις διαπραγματευτικές τους τακτικές.


Κάποιες από τις συνομιλίες με την Gazprom διεξήχθησαν σε μια βίλα σοβιετικής εποχής στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Ο τότε πρωθυπουργός, Μποίκο Μπορίσωφ, ήταν παρών και κάπνιζε συνέχεια πούρα, σύμφωνα με τους Βούλγαρους αξιωματούχους που ήταν εκεί. Καθώς οι συνομιλίες προχωρούσαν, οι αξιωματούχοι αποκτούσαν περισσότερη αυτοπεποίθηση για την διαπραγμάτευση. Η Μόσχα ήθελε να πείσει τους Βούλγαρους να υπογράψουν για το νέο αγωγό South Stream, ώστε να ανταγωνιστούν τα αντίστοιχα σχέδια που προωθούσε η Ε.Ε. Το περασμένο καλοκαίρι, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι ήθελε η κατασκευή του South Stream να ξεκινήσει στα τέλη του 2012, γεγονός που έδινε ένα πλεονέκτημα στη Βουλγαρία ώστε να ζητήσει έκπτωση στο φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τους Βούλγαρους αξιωματούχους που ήταν παρόντες, τα στελέχη της Gazprom ένιωθαν άβολα και δεν είχαν συνηθίσει να μην έχουν το πάνω χέρι. Ο κ. Μίλερ, διευθύνοντας της Gazprom, και ο αναπληρωτής διευθύνοντας, Αλεξάντερ Μεντβέντεφ, «φώναζαν νευριασμένοι» σε αρκετές περιπτώσεις. Πηγές από την Gazprom λένε ότι τέτοιου είδους έντονες αντεγκλήσεις δεν είναι ασυνήθιστες στις διαπραγματεύσεις. Στο τέλος, η Βουλγαρία εξασφάλισε έκπτωση 20% για μια δεκαετία με την δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης μετά από πέντε χρόνια. Η συμφωνία είχε και ένα κερασάκι: Τη δέσμευση της Gazprom να γίνει χορηγός μιας ποδοσφαιρικής ομάδας της Βουλγαρίας.


ΣΤ. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Στις 19 και 20 Ιουνίου 2013 στην Θεσσαλονίκη το 7th SEEED του ΙΕΝΕ

Το ΙΕΝΕ, σε συνεργασία με το World Energy Council (WEC) διοργανώνει το “7th S.E.

Europe Energy Dialogue” στις 19 και 20 Ιουνίου στην Θεσσαλονίκη, με κεντρικό

θέμα «The New Regional Parameters». Για άλλη μία χρονιά, κορυφαία στελέχη του

ενεργειακού χώρου από ιδιωτικές εταιρείες και κρατικούς φορείς των χωρών της

ΝΑ Ευρώπης, εκπρόσωποι ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών, ειδικοί και

ακαδημαϊκοί του κλάδου της ενέργειας κ.ά. θα συμμετάσχουν στην κορυφαία

ετήσια εκδήλωση του Ινστιτούτου, η οποία έχει καθιερωθεί ως περιφερειακή

πλατφόρμα διαλόγου πάνω στα πιο σημαντικά θέματα της σύγχρονης ενεργειακής

ατζέντας.

Το “7th S.E. Europe Energy Dialogue” πραγματοποιείται στο ξενοδοχείο ΜΕΤ της

Θεσσαλονίκης, με τη χορηγία των εταιρειών ΔΕΠΑ και Protergia (Όμιλος

Μυτιληναίος) και την υποστήριξη του δικηγορικού γραφείου KG, της εταιρείας Sky

Solar και της Siemens. Χορηγοί επικοινωνίας του συνεδρίου είναι το ενεργειακό

ειδησεογραφικό Energia.gr, η εφημερίδα New Europe, το οικονομικό site SEENews

(seenews.com) και η εφημερίδα International Herald Tribune.

Για το πλήρες πρόγραμμα του 7th SEEED και πληροφορίες συμμετοχής στο σχετικό

banner στο site του ΙΕΝΕ (www.iene.gr )

http://www.iene.gr/


ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΙΕΝΕ 2013

Ειδική εκδήλωση «The Arab Spring, Oil

Market Implications and the Role of the East Med», Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα, 30 Ιανουαρίου 2013

Ημερίδα IENE «Energy and Shipping», Διεθνής Συνάντηση, Αθήνα, 6 Μαρτίου 2013

«2ο Ενεργειακό Συμπόσιο Κύπρου», Λευκωσία, Κύπρος, 14-15 Μαρτίου 2013

Απογευματινή Εκδήλωση «Η Βιωσιμότητα των Επενδύσεων ΑΠΕ: Κρίσιμες Επιλογές», Κτίριο EBEA, 4 Απριλίου 2013, Αθήνα

«Working Group on Developing Albania’s Hydroelectricity Potential», Τίρανα, Αλβανία, 17 Απριλίου 2013

Σεμινάριο, «Energy Policies and Strategies in S.E. Europe: Focus on Romania», in association with WEC/RNC Βουκουρέστι, Ρουμανία, 25 Απριλίου 2013

Working Group on «The Nuclear Option for SE Europe: 2 years After Fukushima», Σόφια, 29 Μαΐου 2013

Διεθνές Συνέδριο ΙΕΝΕ «7th S.E. Europe Energy Dialogue», Θεσσαλονίκη, 19 -20 Ιουνίου 2013

2ο Διεθνές Workshop ΙΕΝΕ «Hydrocarbon Exploration and Production in the East Mediterranean and the Adriatic Sea», Αθήνα, 10 – 11 Οκτωβρίου 2013

18ο Εθνικό Συνέδριο Ενέργειας «Ενέργεια & Ανάπτυξη 2013», Αθήνα, 5 – 6 Νοεμβρίου 2013

Σεμινάριο, «Opening up the West Balkans Energy Markets», Ζάγκρεμπ, Κροατία, 26 Νοεμβρίου 2013

ΜΑΙΟΣ 220133 ΤΕΥΧΟΣ 9922 · 2013. 5. 29. · ΕΝΕΡΓΕΑΚΑ ΕΜΑΤΑ -Μάιος...

Documents

Transcript of ΜΑΙΟΣ 220133 ΤΕΥΧΟΣ 9922 · 2013. 5. 29. · ΕΝΕΡΓΕΑΚΑ ΕΜΑΤΑ -Μάιος...