9

ΠΟΛΙΤΙΚΗΠαρεμβάσεις

Realnews www.real.grΜ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2020

ΘΑ ΥΠΟΘΕΣΟΥΜΕ ότι η επόµενη ηµέρα τοποθετείται γύ-ρω στις 15 Μαΐου. Βεβαίως, δεν θα ανοίξει πλήρως η οικονο-µία και δεν θα ανοίξουν όλες οι οικονοµίες µε συγχρονισµένο τρόπο. Θα συµφωνήσουµε όµως ότι θα αρχίσει η ανοικοδό-µηση και ότι οι µετέπειτα ενοχλητικές επανεµφανίσεις του ιού δεν θα οδηγήσουν σε πισωγυρίσµατα. Η επόµενη ηµέρα θα µας βρει τρέχοντας µε µια ύφεση µε κύκλους εργασιών που εξανεµίστηκαν, προϊόν που δεν παράχθηκε ποτέ, έσοδα για το κράτος και τις εταιρείες που χάθηκαν για πάντα. Ο µεγά-λος τουριστικός τοµέας και συνακόλουθα ο µεγάλος τοµέας υπηρεσιών και το µεγάλο ποσοστό µικροµεσαίων επιχειρή-

σεων είναι µειονέκτηµα. Από την άλλη µεριά, η επιτυχής διαχείριση της υγειονοµικής κρίσης και η συγκριτικά µικρότερη έκθεση της οικονοµίας στη διεθνή οικονοµία της προσδίδουν πλεονεκτήµατα. Βεβαίως, έχουµε ως (µόνιµο) εµπόδιο τη διοικητική ανε-πάρκεια που πάντοτε λειτουργούσε αρνητικά και διαστρεβλωτικά σε κάθε προσπά-θεια ανασυγκρότησης. Οµως, φαίνεται ότι αυτή τη φορά η κρίση µετατράπηκε σε ευ-καιρία και η διοικητική ψηφιακή µεταρρύθµιση έκανε άλµατα. Η επόµενη ηµέρα, επί-σης, θα µας βρει µέσα στο ευρωπαϊκό οικοδόµηµα να έχει πάρει ένα σχήµα που δεν φανταζόµασταν πριν από µερικά χρόνια. Μπορεί να µην ανταποκρίνεται στις προσ-δοκίες ανακούφισης, όµως ο πόλεµος του ιού επιτάχυνε τις διαδικασίες αυτές. Η κρί-ση αρχικά θεωρήθηκε εξωγενούς προέλευσης σε σχέση µε το οικονοµικό σύστηµα και ότι θα έχει βραχυµεσοπρόθεσµο χαρακτήρα. Οµως, η εξέλιξή της εσωτερικοποί-ησε µια σειρά από προβλήµατα που αφορούν την παραγωγή (απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου, ανεργία), τη συνολική ζήτηση (απουσία εισοδηµάτων και αργότερα αύ-ξηση της αποταµίευσης) και υψηλότερη αβεβαιότητα (επιχειρηµατικότητα και κεφα-λαιαγορές). Εάν για οποιονδήποτε λόγο η β’ φάση µάς βρει µε επιδεινούµενα επιδη-µιολογικά χαρακτηριστικά ή/και οι οικονοµίες δεν βρουν τον βηµατισµό της ανοικο-δόµησης, τότε προχωράµε σε «αλλαγή παραδείγµατος» και ό,τι ξέρουµε σήµερα, ιδί-ως σε µακροοικονοµικό επίπεδο, θα πρέπει να το επανεξετάσουµε.

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ βρίσκεται αντι-µέτωπος µε µια πρωτοφανή υγειονοµική κρί-ση, που µετεξελίσσεται σε µια άνευ προηγου-µένου οικονοµική και κοινωνική αναταραχή. Οι αβεβαιότητες, το µέγεθος και η διάρκεια της οικονοµικής κρίσης εξαρτώνται και σχε-τίζονται καθοριστικά µε την εποχικότητα και τον βαθµό µετάλλαξης του ιού, ενώ η ριζι-κή αντιµετώπιση της υγειονοµικής πρόκλη-σης εξαρτάται ιδιαίτερα από το πότε θα βρε-θεί το φάρµακο, το εµβόλιο, πότε θα βρε-θεί στιγµιαίο τεστ µέτρησης των αντισωµά-

των στον ανθρώπινο οργανισµό και πότε θα βρεθεί στιγµιαίο τεστ επιβεβαίωσης αν κά-ποιος είναι φορέας ή όχι του ιού. Σε όλα τα παραπάνω δεν υπάρχουν οριστικές απαντή-σεις, γεγονός που επαυξάνει την αβεβαιότη-τα και τους κινδύνους. Το πάγωµα της οικο-νοµίας και τα αυστηρά περιοριστικά µέτρα δηµιουργούν εξαιρετικά αρνητικά οικονοµι-κά δεδοµένα και µια µεγάλη οικονοµική ύφε-ση είναι προ των πυλών.

Η κυβέρνηση υλοποιεί επιτυχώς µια σει-ρά δηµοσιονοµικών και θεσµικών παρεµ-βάσεων. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έπραξε γρήγορα και αποτελεσµατι-κά. Ατυχώς, τα ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης απογοήτευσαν, έχουν κυρίως τη µορφή πα-ροχής δανείων. Είναι εξαιρετικά κρίσιµο στις σηµερινές συνθήκες να ενηµερώσουµε τους πολίτες µε ειλικρίνεια. Να παρουσιάσουµε, δε, σύντοµα ένα ολοκληρωµένο, ρεαλιστικό

αλλά και ρηξικέλευθο σχέδιο εξόδου από την κρίση. Πρέπει να αποφευχθούν πάση θυσία ο δηµοσιονοµικός εκτροχιασµός, οι γενικευ-µένες κρατικοποιήσεις, η ριζική ανατροπή ερ-γασιακών σχέσεων και πολιτικών κοινωνικής προστασίας, η επίρριψη του κόστους προσαρ-µογής στον τραπεζικό τοµέα, η καταστροφι-κή επιστροφή σε µια χαλαρή κουλτούρα πλη-ρωµών και η βλαπτική καλλιέργεια ανεδαφι-κών προσδοκιών και µιας λαϊκιστικής αντίλη-ψης ότι το κράτος έχει τους πόρους να χρηµα-τοδοτεί τα πάντα, να πληρώνει όλους και να καλύπτει όλες τις ζηµιές. Από αυτή την κρίση θα βγούµε όλοι χαµένοι και πρέπει να σχεδι-άσουµε µια δίκαιη κατανοµή των βαρών. Εί-ναι ώρα προσφοράς και θυσιών, προσωπι-κής και κοινωνικής ευθύνης.

Η διαµόρφωση του σχεδίου εξόδου από την κρίση πρέπει να στηριχθεί σε µια µεγά-λη αύξηση των δηµόσιων και ιδιωτικών επεν-δύσεων, στην υλοποίηση σηµαντικών µεταρ-ρυθµίσεων κυρίως στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα, στην ανάπτυξη της πράσινης οικονο-µίας και στην αξιοποίηση της µεγάλης δηµό-σιας περιουσίας. Οφείλουµε να αντλήσουµε αµέσως κεφαλαία από την αγορά, ώστε να αποφευχθεί η χρήση του αποθέµατος δια-θεσίµων που έχει σχηµατιστεί, να επαναδια-πραγµατευτούµε τις δεσµεύσεις που έχουµε αναλάβει για τη δηµιουργία πρωτογενών πλε-ονασµάτων για τα επόµενα τρία χρόνια, δεν τα αντέχουµε πια, να µεταθέσουµε τις υπο-χρεώσεις πληρωµών χρεολυσίων και τόκων προς τους επίσηµους φορείς (ESM) για τα επόµενα χρόνια, ώστε να δηµιουργηθεί δη-µοσιονοµικός χώρος. Επιπροσθέτως, να κα-ταστήσουµε σαφές στους Ευρωπαίους εταί-ρους µας, στις διαπραγµατεύσεις που έρχο-νται µε αφορµή τη δηµιουργία του Ταµεί-ου Κρίσης, ότι δεν χρειαζόµαστε επιπρόσθε-τα δάνεια (έχουµε αρκετά!), αλλά σηµαντι-κή αύξηση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού και των διαρθρωτικών τα-µείων που θα κατευθυνθούν σε δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, σε αναβάθµιση των κοι-νωνικών και οικονοµικών υποδοµών, σε συγ-χρηµατοδοτήσεις και σε στήριξη των εισοδη-µάτων των ασθενέστερων στρωµάτων. Η χώ-ρα µας δεν µπορεί αντικειµενικά να εξυπη-ρετήσει νέα δάνεια και νέα µνηµόνια, χωρίς τη σοβαρή υποβάθµιση του επιπέδου ζωής της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών.

∆εν αντέχουµε νέα δάνεια

Νίκος ΚαραµούζηςΠρόεδρος Grant Thornton

τηση από τον τουρισµό, όπως η Ελλάδα, έχει ανάγκη τώρα ένα εµπροσθοβαρές πακέτο τό-νωσης της οικονοµίας. Εχει ανάγκη επιδότησης της εργασίας και όχι της ανεργίας. Οι επιχειρή-σεις της έχουν ανάγκη ζεστού χρήµατος για να µην κλείσουν. Το σύνολο της οικονοµίας πρέπει

να µην είναι υπερχρεωµένο όταν θα τελειώσει η υγειονοµική κρίση, αλλά να έχει πόρους για ένα νέο ξεκίνηµα. Αλλιώς η οικονοµική ύφεση θα είναι βαθιά και παρατεταµένη. Τα καλά νέα είναι ότι αυτό γίνεται να αποφευχθεί. Χάρη και στο µαξιλάρι, οι πόροι υπάρχουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει τεκµηριωµένη και κοστολογηµένη πρόταση για την αξιοποίησή τους. Η κυβέρνη-ση, όµως, συνεχίζοντας να αρνείται την αξιο-ποίηση των προτάσεων αυτών, µας οδηγεί ξα-νά στα µνηµόνια. Ο ελληνικός λαός δεν αντέχει να ξαναµπεί σε περιπέτειες. Και µπορεί η Ν.∆. να το αγνοεί, αλλά η έξοδος από τα µνηµόνια ήταν µια δύσκολη και επίπονη δουλειά. Ας µη χρειαστεί να την επαναλάβουµε.

Επιδότηση της εργασίας καιόχι της ανεργίας

Παναγιώτης Ε. ΠετράκηςΚαθηγητής Οικονοµικών

στο ΕΚΠΑ

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ της πανδηµίας, έτσι όπως τη βιώ-σαµε και εξακολουθούµε να τη βιώνουµε, διαµορ-φώνει µια νέα οικονοµική πραγµατικότητα για τη χώ-ρα µας. Την επόµενη ηµέρα, η οικονοµία θα βγει λα-βωµένη. Θα µπει για τα καλά στην ύφεση (µε τις εκτι-µήσεις να διαµορφώνονται µεταξύ -5% και -10%), θα δηµιουργήσει δηµοσιονοµικά ελλείµµατα που θα ξεπεράσουν ενδεχοµένως το 5% του ΑΕΠ, θα αντιµε-τωπίσει αύξηση των «κόκκινων» δανείων και θα δει το δηµόσιο χρέος της να αυξάνεται πάνω από 200% του ΑΕΠ. Είναι δραµατικά όλα αυτά; Ναι, είναι, αλλά δεν πρέπει να µας απογοητεύουν. Το κρίσιµο στοι-χείο είναι να παραµείνει η οικονοµία όρθια µε τις λι-γότερες αναµενόµενες απώλειες. Και µέχρι στιγµής φαίνεται πως αυτό έχει επιτευχθεί. Τα διαδοχικά προ-γράµµατα στήριξης της ελληνικής οικονοµίας -εθνικά και ευρωπαϊκά- έχουν καταφέρει να κρατήσουν στη ζωή εργαζοµένους, επιχειρήσεις και τράπεζες. Προ-ϋπόθεση, βέβαια, είναι να αρχίσει η σταδιακή επα-νέναρξη δραστηριοτήτων από τον προσεχή Μάιο. Εφόσον συµβεί αυτό, η αισιοδοξία θα πάρει τη θέση της απαισιοδοξίας. Οι αρχές Μαΐου, εποµένως, είναι το κοµβικό σηµείο που η οικονοµία, εφόσον µερικώς επανέλθει, θα µπορέσει σταδιακά και µέσα στο 2021 να επανακτήσει τις χαµένες δυνάµεις της. Σε αυτήν την περίπτωση θα επαληθευτεί η ρήση του Φρίντριχ Νίτσε: «Ο,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό».

Στόχοςνα µείνουµε όρθιοι

Πλεονεκτήµατακαι µειονεκτήµατα

Παναγιώτης ΛιαργκόβαςΠρόεδρος ΚΕΠΕ, καθηγητής Οικονοµικών στο Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου

συνέχεια στις σελ. 10-11 »