musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι...

18
musicAeterna ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣ © Nikita Chuntomov ΜΕΓΆΛΕΣ ΟΡΧΉΣΤΡΕΣ – ΜΕΓΆΛΟΙ ΕΡΜΉΝΕΥΤΕΣ

Transcript of musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι...

Page 1: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

musicAeternaΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣ

copy N

ikita

Chu

ntom

ov

Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

copy N

ikita

Chu

ntom

ov

4 5Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

PHILIPPE HERSANT

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο

Τ ο αβαείο του Κλαιρβώ 250 χλμ νοτιοανατολικά του Παρισιού (στην πε-

ριοχή της Καμπανίας) ιδρύθηκε πριν από 900 χρόνια περίπου από τον

άγιο Βερνάρδο του Κλαιρβώ Το αβαείο ανακαινίστηκε στα 1806 αλλά από

λατρευτικός χώρος μετατράπηκε σε κρατική φυλακή Σήμερα οι κρατούμε-

νοι δεν εκτίουν την ποινή τους στο χώρο του αβαείου αλλά σε παρακείμενο

κτίριο Από το 2004 το φεστιβάλ laquoΣκιές και Φώταraquo [Ombres et Lumiegraveres] που

λαμβάνει χώρα στο αβαείο επιχειρεί να καταδείξει την ιδιαιτερότητα της ιστο-

ρικής διαδρομής του Η ιδρύτρια του φεστιβάλ Αν-Μαρί Σαλλέ είχε την ιδέα

να αναθέσει σε συνθέτες να γράψουν χορωδιακά έργα βασισμένα σε ποίη-

ση κρατουμένων Ένας από τους συνθέτες που εκλήθησαν να υλοποιήσουν

αυτό το όραμα ήταν ο Φιλίπ Ερσάν ο οποίος συνέθεσε το έργο Στιγμές Όρια

[Instants Limites] Ο διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας αρχιμουσικός Θεόδω-

ρος Κουρεντζής άκουσε το έργο του Ερσάν και του πρότεινε να το επεκτείνει

αξιοποιώντας και ποίηση ρώσων κρατουμένων Κάπως έτσι προέκυψε το έργο

Tristia [Πένθιμα άσματα] του οποίου η πρεμιέρα δόθηκε στις 22 Ιουνίου 2016

στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Περμ (Ρωσία) από τη Χορωδία musicAeterna

υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή

Ο Eρσάν γεννημένος στη Ρώμη σπούδασε σύνθεση στο Ωδείο του Παρι-

σιού με τον Aντρέ Ζολιβέ Από το 1973 εργάστηκε ως ραδιοφωνικός παρα-

γωγός στο France Musique Άνθρωπος με ποικίλα ενδιαφέροντα πέραν της

μουσικής ο Ερσάν εντρύφησε στη λογοτεχνία (ιδιαίτερα στους γερμανούς

Ρομαντικούς αλλά και σε λογοτέχνες από την Άπω Ανατολή) στον κινηματο-

γράφο (με ιδιαίτερη αγάπη στον Φελλίνι) καθώς και σε μουσικές μη ευρωπαϊ-

κής προέλευσης Πέραν της μουσικής που έχει γράψει για τον κινηματογράφο

και το θέατρο έχει συνθέσει πάνω από εκατό έργα πολλά από τα οποία ήταν

παραγγελίες σημαντικών μουσικών θεσμών (Όπερα του Παρισιού Όπερα της

Λιψίας Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού Εθνική Ορχήστρα της Λυόν κά) Έχει

αποσπάσει πλήθος βραβεία και είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως σημαντική

φυσιογνωμία της παγκόσμιας μουσικής πρωτοπορίας

11112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

PHILIPPE HERSANT (γενν 1948)

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο (2016)

1 Το μονοπάτι2 Mοναξιά3 Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό4 Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)5 Πηγή ζωής6 Χρώματα7 Μαύρη λαμπάδα8 Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)9 Πόρτες10 Φυλακισμένη μπάλα11 Προσωπικό μήνυμα12 Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)13 Ανάμεσα σε γη και ουρανό14 Λίγες λέξεις15 Φαντάσματα16 Χελιδόνια17 Συντριβή 18 Τοίχοι19 O καιρός που περνά

Μιχαήλ Μεϊλάκ αφηγητής

16 μέλη της Ορχήστρας musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

20 Μεταμόρφωση21 Από το τίποτα στον άνθρωπο22 Πορτρέτο ενός άθλιου23 Φύγε πάνω στα κύματα24 Ονειρεύομαι25 Mικρό πουλί26 Ξανά στη φυλακή27 Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός28 Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ29 Αγαπημένε κρατούμενε30 Γερνάω31 Επέτειος της σύλληψής μου32 Εργαλεία33 Στην καρδιά του αιώνα34 Eξορία35 Η καρδερίνα36 Έχω χαθεί στον ουρανό37 Γαλήνη της ψυχής

6 7P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Κεντρικό θέμα εδώ είναι η επιθυμία της μεταμόρφωσης αλλά και η ψυχολογι-

κή αντιμετώπιση του χρόνου που απομένει μέσα στο κελί Το τελευταίο τρα-

γούδι του κύκλου αυτού (Μικρό πουλί) είναι γραμμένο στην ιταλική διάλεκτο

της Κορσικής από έναν κορσικανό κατάδικο Κυρίαρχο συνοδευτικό όργανο

των τραγουδιών του κύκλου είναι το βιολοντσέλο

Στο ρώσικο τμήμα του Tristia ανήκουν οι επόμενοι κύκλοι Ο τέταρτος

ανοίγει με ένα τραγούδι αγνώστου συγγραφέα ενώ τα τρία επόμενα θυμί-

ζουν στρατιωτικό εμβατήριο παραδοσιακό τραγούδι της υπαίθρου και λυπη-

τερό βαλς αντίστοιχα

Ο πέμπτος κύκλος είναι ο πλέον δραματικός με αποκορύφωμα την Επέ-

τειο σύλληψης της Νίνας (που συνελήφθη στη δεκαετία του 1920) και τα Εργα-

λεία του Σαλάμοφ

Ο τελευταίος κύκλος εκφράζει τη λύτρωση Ο Μαντελστάμ στο Έχω χαθεί

στον ουρανό αναπολεί το πέταγμα μιας καρδερίνας αλλά και τον Παράδεισο

του Δάντη Το έργο ολοκληρώνεται με στίχους του Tακέζο που μιλούν συγκι-

νητικά για έναν κόσμο χωρίς λύπη μίσος και φυλακές

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

Ο συνθέτης είδε στην ποίηση των κρατουμένων την έσχατη έκφραση ελευ-

θερίας του ανθρώπου Γράφοντας το Tristia προσπάθησε και πέτυχε να απο-

δώσει χωρίς δραματικές υπερβολές την ένταση των συναισθημάτων που

του γεννούσαν οι στίχοι των φυλακισμένων Θέλοντας να δώσει μια αίσθηση

οικειότητας και αμεσότητας στη μουσική του αξιοποίησε μόνο ένα ολιγομε-

λές ορχηστρικό σύνολο αντιμετωπίζοντας το κάθε όργανο ως ένα αυτοτελές

μουσικό laquoπρόσωποraquo

Το γαλλικό (πρώτο) τμήμα του έργου απαρτίζεται από ποιήματα κρατου-

μένων που έζησαν ή ζουν ακόμα στις φυλακές του αβαείου ενώ αντίθετα

το ρωσικό τμήμα (δεύτερο) από ποιήματα γραμμένα σε διαφορετικές εποχές

από σημαίνοντες συγγραφείς πολιτικούς κρατουμένους ή ακόμα και κοινούς

εγκληματίες Εδώ δεσπόζουν μεταξύ άλλων ποιήματα δύο μεγάλων ρώσων

ποιητών του 20ού αιώνα του Οσίπ Μαντελστάμ και του Βαρλάμ Σαλάμοφ

που αμφότεροι εκτοπίστηκαν από το σταλινικό καθεστώς

Αναφορές του Ερσάν αποτέλεσαν δύο παγκόσμια λογοτεχνικά laquoορόση-

μαraquo οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι (και

η ομώνυμη όπερα του Γιάνατσεκ που βασίζεται στο μυθιστόρημα) αλλά και

η Θεία Κωμωδία του Ιταλού Δάντη (ιδίως η Κόλαση) Ο τίτλος του έργου φα-

νερώνει εξάλλου την άμεση σχέση του με δύο ομώνυμα ποιητικά έργα μια

συλλογή του Οβίδιου (από την περίοδο της εξορίας του) και μια συλλογή του

Οσίπ Μαντελστάμ που εκδόθηκε το 1922

Το έργο Tristia χωρίζεται όπως η Κόλαση του Δάντη σε κύκλους (έξι)

Ο πρώτος αποτελείται από σύντομα τραγούδια διαφόρων συγγραφέων που

προσφέρουν μια συνοπτική περιήγηση στα βασικά θέματα όλου του έργου

τη μελαγχολία τη στέρηση της ελευθερίας και την κρυφή ελπίδα

Κεντρική μορφή του δεύτερου κύκλου είναι ο Tακέζο τα ποιήματα του

οποίου συνοδεύονται από τον ήχο του φαγκότου Αυτό το ιαπωνικής προέ-

λευσης όνομα είναι ψευδώνυμο ενός γάλλου κρατουμένου ο οποίος κατά τη

διάρκεια της ποινής του έμαθε ιαπωνικά μελέτησε την ιαπωνική ποίηση και

έγραψε τα δικά του χαϊκού

Ο τρίτος κύκλος αναφέρεται σε ένα όνειρο για την ακρίβεια στην από-

πειρα να ξεφύγει κανείς από τα δεσμά της φυλακής μέσα από το όνειρο

8 9P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Mοναξιά

Καιρό πολύ στην απομόνωση το ταβάνι μού πλακώνει το στήθοςστο στρώμα κείτομαι φτύνω αίμαεφιάλτες διώχνουν τον ύπνο μουΠάει τέλειωσε αυτή είνrsquo η μοίρα μουεδώ μέσα θα πεθάνω Μα στο Θεό σας είναι δυνατόνα μην ξαναδώ την ελευθερίαΛεονίν τ Μαρτίνοφ

Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό

Δεν είμαι το μαύροδεν είμαι το λευκό αλλά ανάμεσα στο μαύρο και το λευκόΟ κόσμος μου είναι γκρίζοςΓκρίζος ουρανός γκρίζοι τοίχοι γκρίζες σκέψειςΚαλημέρα θλίψηΓιασίν

Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Πηγή ζωής

Γενναιόδωρη και γόνιμηπηγή ζωής που πάντα αναγεννάταιη γη φέρνει στον κόσμοτην αιώνια ομορφιάDjamel

Χρώματα

Το κουτί των χρωμάτωνμου μιλάει σαν τrsquo ανοίγωΜου λέει στα μπλε πως είνrsquo ωραίος ο ουρανόςστα κόκκινα μου ψιθυρίζει πως έξω η ζωή είναι γιορτήστα ροζ μου τραγουδάει ότι το μέλλον άλλα μου φυλάειΌταν τrsquo ανοίγω μια αύρα καλοκαιριού χρωμάτων ευτυχίαςμε λυτρώνει από τη δυστυχία μουAdrien

Μαύρη λαμπάδα

Το μαστίγιο θα ματώσει τους αδύναμους ώμους σου οι αδύναμοι ώμοι σου θα καούν από την παγωνιάτα λεπτά σου χέρια θα σηκώσουν σίδερασίδερα θα σηκώσουν σκοινιά θα πλέξουνΠάνω στα τζάμια θα πατήσουν τα τρυφερά γυμνά σου πόδιατα τρυφερά παιδικά σου πόδια θα βάψουν την άμμο με αίμαΚι εγώ μαύρη λαμπάδα θα καώ για σέναθα καώ για σένα δίχως προσευχήΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Tristia Σε ποίηση κρατουμένων

Το μονοπάτι

Στην τάιγκα είχα ένα υπέροχο μονοπάτι Το είχα ανοίξει μόνος μου ένα καλοκαίρι

όταν μάζευα ξύλα για το χειμώνα Γύρω από την καλύβα υπήρχαν πολλά ξερόκλαδα

Κωνοειδείς λάρικες θαρρείς από γκρίζο παπιέ μασέ ήταν χωμένες στους βάλτους

σαν παλούκια

Το μονοπάτι αυτό που ήταν μόνο δικό μου το περπατούσα κοντά τρία χρόνια

Εκεί οι στίχοι μού έρχονταν αβίαστα Όταν ξανάβρισκα το μονοπάτι μου πάλι

μετά από κάποια εκτόπιση δεν υπήρχε περίπτωση να μην καταφέρω να γράψω

μια έστω στροφή περπατώντας το Το είχα συνηθίσει ήταν για μένα κάτι σαν ένα

γραφείο μέσα στο δάσος Λίγο πριν μπει ο χειμώνας θυμάμαι με το κρύο και τον

πάγο η λάσπη του μονοπατιού γέμιζε κρυστάλλους και γινόταν σαν μαρμελάδα

Δύο συνεχόμενα φθινόπωρα πριν να στρώσει το χιόνι πήγαινα στο μονοπάτι για να

αφήσω βαθιές πατημασιές που τις έβλεπα παγωμένες σrsquo όλη τη διάρκεια του χειμώνα

Την άνοιξη όταν έλιωναν τα χιόνια έβρισκα τα παλιά μου σημάδια πατούσα πάνω

τους και οι στίχοι μού έρχονταν και πάλι εύκολα Το χειμώνα φυσικά το γραφείο

μου ερήμωνε το κρύο σrsquo εμποδίζει να σκεφτείς μόνο στη ζεστασιά μπορεί κανείς

να γράφει Το καλοκαίρι όλα μού ήταν γνωστά με κάθε λεπτομέρεια όλα ήταν πιο

λαμπερά σrsquo αυτό το μαγικό μονοπάτι ndash το πεύκο-νάνος και οι λάρικες και οι θάμνοι

της αγριοτριανταφυλλιάς όλο και βοηθούσαν νrsquo αναδυθεί κάποιο ποίημα κι αν δε

θυμόμουν στίχους άλλων που να ταιριάζουν στη διάθεσή μου έβγαιναν από μέσα

μου ψιθυριστά οι δικοί μου στίχοι που τους έγραφα επιστρέφοντας στην καλύβα

Τον τρίτο χρόνο πέρασε απrsquo το μονοπάτι μου ένας άνθρωπος Έλειπα εκείνη την

ώρα δεν ξέρω αν ήταν γεωλόγος σε αποστολή ή πεζός ταχυδρόμος των μεταλλείων

ή κανένας κυνηγός αλλά είχε αφήσει ίχνη από βαριές μπότες Από τότε η ποίηση

πέταξε απrsquo αυτό το μονοπάτι Τα ξένα χνάρια βρέθηκαν άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι

δεν έγραψα ούτε ένα στίχο Το χειμώνα με μετέφεραν αλλού όμως δε λυπήθηκα

γιατί το μονοπάτι μου είχε χαλάσει για πάντα

Προσπάθησα πολλές φορές να γράψω ένα ποίημα γιrsquo αυτό το μονοπάτι αλλά δεν τα

κατάφερα ποτέΒαρλάμ Σαλάμοφ

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 2: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

copy N

ikita

Chu

ntom

ov

4 5Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

PHILIPPE HERSANT

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο

Τ ο αβαείο του Κλαιρβώ 250 χλμ νοτιοανατολικά του Παρισιού (στην πε-

ριοχή της Καμπανίας) ιδρύθηκε πριν από 900 χρόνια περίπου από τον

άγιο Βερνάρδο του Κλαιρβώ Το αβαείο ανακαινίστηκε στα 1806 αλλά από

λατρευτικός χώρος μετατράπηκε σε κρατική φυλακή Σήμερα οι κρατούμε-

νοι δεν εκτίουν την ποινή τους στο χώρο του αβαείου αλλά σε παρακείμενο

κτίριο Από το 2004 το φεστιβάλ laquoΣκιές και Φώταraquo [Ombres et Lumiegraveres] που

λαμβάνει χώρα στο αβαείο επιχειρεί να καταδείξει την ιδιαιτερότητα της ιστο-

ρικής διαδρομής του Η ιδρύτρια του φεστιβάλ Αν-Μαρί Σαλλέ είχε την ιδέα

να αναθέσει σε συνθέτες να γράψουν χορωδιακά έργα βασισμένα σε ποίη-

ση κρατουμένων Ένας από τους συνθέτες που εκλήθησαν να υλοποιήσουν

αυτό το όραμα ήταν ο Φιλίπ Ερσάν ο οποίος συνέθεσε το έργο Στιγμές Όρια

[Instants Limites] Ο διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας αρχιμουσικός Θεόδω-

ρος Κουρεντζής άκουσε το έργο του Ερσάν και του πρότεινε να το επεκτείνει

αξιοποιώντας και ποίηση ρώσων κρατουμένων Κάπως έτσι προέκυψε το έργο

Tristia [Πένθιμα άσματα] του οποίου η πρεμιέρα δόθηκε στις 22 Ιουνίου 2016

στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Περμ (Ρωσία) από τη Χορωδία musicAeterna

υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή

Ο Eρσάν γεννημένος στη Ρώμη σπούδασε σύνθεση στο Ωδείο του Παρι-

σιού με τον Aντρέ Ζολιβέ Από το 1973 εργάστηκε ως ραδιοφωνικός παρα-

γωγός στο France Musique Άνθρωπος με ποικίλα ενδιαφέροντα πέραν της

μουσικής ο Ερσάν εντρύφησε στη λογοτεχνία (ιδιαίτερα στους γερμανούς

Ρομαντικούς αλλά και σε λογοτέχνες από την Άπω Ανατολή) στον κινηματο-

γράφο (με ιδιαίτερη αγάπη στον Φελλίνι) καθώς και σε μουσικές μη ευρωπαϊ-

κής προέλευσης Πέραν της μουσικής που έχει γράψει για τον κινηματογράφο

και το θέατρο έχει συνθέσει πάνω από εκατό έργα πολλά από τα οποία ήταν

παραγγελίες σημαντικών μουσικών θεσμών (Όπερα του Παρισιού Όπερα της

Λιψίας Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού Εθνική Ορχήστρα της Λυόν κά) Έχει

αποσπάσει πλήθος βραβεία και είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως σημαντική

φυσιογνωμία της παγκόσμιας μουσικής πρωτοπορίας

11112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

PHILIPPE HERSANT (γενν 1948)

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο (2016)

1 Το μονοπάτι2 Mοναξιά3 Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό4 Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)5 Πηγή ζωής6 Χρώματα7 Μαύρη λαμπάδα8 Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)9 Πόρτες10 Φυλακισμένη μπάλα11 Προσωπικό μήνυμα12 Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)13 Ανάμεσα σε γη και ουρανό14 Λίγες λέξεις15 Φαντάσματα16 Χελιδόνια17 Συντριβή 18 Τοίχοι19 O καιρός που περνά

Μιχαήλ Μεϊλάκ αφηγητής

16 μέλη της Ορχήστρας musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

20 Μεταμόρφωση21 Από το τίποτα στον άνθρωπο22 Πορτρέτο ενός άθλιου23 Φύγε πάνω στα κύματα24 Ονειρεύομαι25 Mικρό πουλί26 Ξανά στη φυλακή27 Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός28 Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ29 Αγαπημένε κρατούμενε30 Γερνάω31 Επέτειος της σύλληψής μου32 Εργαλεία33 Στην καρδιά του αιώνα34 Eξορία35 Η καρδερίνα36 Έχω χαθεί στον ουρανό37 Γαλήνη της ψυχής

6 7P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Κεντρικό θέμα εδώ είναι η επιθυμία της μεταμόρφωσης αλλά και η ψυχολογι-

κή αντιμετώπιση του χρόνου που απομένει μέσα στο κελί Το τελευταίο τρα-

γούδι του κύκλου αυτού (Μικρό πουλί) είναι γραμμένο στην ιταλική διάλεκτο

της Κορσικής από έναν κορσικανό κατάδικο Κυρίαρχο συνοδευτικό όργανο

των τραγουδιών του κύκλου είναι το βιολοντσέλο

Στο ρώσικο τμήμα του Tristia ανήκουν οι επόμενοι κύκλοι Ο τέταρτος

ανοίγει με ένα τραγούδι αγνώστου συγγραφέα ενώ τα τρία επόμενα θυμί-

ζουν στρατιωτικό εμβατήριο παραδοσιακό τραγούδι της υπαίθρου και λυπη-

τερό βαλς αντίστοιχα

Ο πέμπτος κύκλος είναι ο πλέον δραματικός με αποκορύφωμα την Επέ-

τειο σύλληψης της Νίνας (που συνελήφθη στη δεκαετία του 1920) και τα Εργα-

λεία του Σαλάμοφ

Ο τελευταίος κύκλος εκφράζει τη λύτρωση Ο Μαντελστάμ στο Έχω χαθεί

στον ουρανό αναπολεί το πέταγμα μιας καρδερίνας αλλά και τον Παράδεισο

του Δάντη Το έργο ολοκληρώνεται με στίχους του Tακέζο που μιλούν συγκι-

νητικά για έναν κόσμο χωρίς λύπη μίσος και φυλακές

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

Ο συνθέτης είδε στην ποίηση των κρατουμένων την έσχατη έκφραση ελευ-

θερίας του ανθρώπου Γράφοντας το Tristia προσπάθησε και πέτυχε να απο-

δώσει χωρίς δραματικές υπερβολές την ένταση των συναισθημάτων που

του γεννούσαν οι στίχοι των φυλακισμένων Θέλοντας να δώσει μια αίσθηση

οικειότητας και αμεσότητας στη μουσική του αξιοποίησε μόνο ένα ολιγομε-

λές ορχηστρικό σύνολο αντιμετωπίζοντας το κάθε όργανο ως ένα αυτοτελές

μουσικό laquoπρόσωποraquo

Το γαλλικό (πρώτο) τμήμα του έργου απαρτίζεται από ποιήματα κρατου-

μένων που έζησαν ή ζουν ακόμα στις φυλακές του αβαείου ενώ αντίθετα

το ρωσικό τμήμα (δεύτερο) από ποιήματα γραμμένα σε διαφορετικές εποχές

από σημαίνοντες συγγραφείς πολιτικούς κρατουμένους ή ακόμα και κοινούς

εγκληματίες Εδώ δεσπόζουν μεταξύ άλλων ποιήματα δύο μεγάλων ρώσων

ποιητών του 20ού αιώνα του Οσίπ Μαντελστάμ και του Βαρλάμ Σαλάμοφ

που αμφότεροι εκτοπίστηκαν από το σταλινικό καθεστώς

Αναφορές του Ερσάν αποτέλεσαν δύο παγκόσμια λογοτεχνικά laquoορόση-

μαraquo οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι (και

η ομώνυμη όπερα του Γιάνατσεκ που βασίζεται στο μυθιστόρημα) αλλά και

η Θεία Κωμωδία του Ιταλού Δάντη (ιδίως η Κόλαση) Ο τίτλος του έργου φα-

νερώνει εξάλλου την άμεση σχέση του με δύο ομώνυμα ποιητικά έργα μια

συλλογή του Οβίδιου (από την περίοδο της εξορίας του) και μια συλλογή του

Οσίπ Μαντελστάμ που εκδόθηκε το 1922

Το έργο Tristia χωρίζεται όπως η Κόλαση του Δάντη σε κύκλους (έξι)

Ο πρώτος αποτελείται από σύντομα τραγούδια διαφόρων συγγραφέων που

προσφέρουν μια συνοπτική περιήγηση στα βασικά θέματα όλου του έργου

τη μελαγχολία τη στέρηση της ελευθερίας και την κρυφή ελπίδα

Κεντρική μορφή του δεύτερου κύκλου είναι ο Tακέζο τα ποιήματα του

οποίου συνοδεύονται από τον ήχο του φαγκότου Αυτό το ιαπωνικής προέ-

λευσης όνομα είναι ψευδώνυμο ενός γάλλου κρατουμένου ο οποίος κατά τη

διάρκεια της ποινής του έμαθε ιαπωνικά μελέτησε την ιαπωνική ποίηση και

έγραψε τα δικά του χαϊκού

Ο τρίτος κύκλος αναφέρεται σε ένα όνειρο για την ακρίβεια στην από-

πειρα να ξεφύγει κανείς από τα δεσμά της φυλακής μέσα από το όνειρο

8 9P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Mοναξιά

Καιρό πολύ στην απομόνωση το ταβάνι μού πλακώνει το στήθοςστο στρώμα κείτομαι φτύνω αίμαεφιάλτες διώχνουν τον ύπνο μουΠάει τέλειωσε αυτή είνrsquo η μοίρα μουεδώ μέσα θα πεθάνω Μα στο Θεό σας είναι δυνατόνα μην ξαναδώ την ελευθερίαΛεονίν τ Μαρτίνοφ

Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό

Δεν είμαι το μαύροδεν είμαι το λευκό αλλά ανάμεσα στο μαύρο και το λευκόΟ κόσμος μου είναι γκρίζοςΓκρίζος ουρανός γκρίζοι τοίχοι γκρίζες σκέψειςΚαλημέρα θλίψηΓιασίν

Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Πηγή ζωής

Γενναιόδωρη και γόνιμηπηγή ζωής που πάντα αναγεννάταιη γη φέρνει στον κόσμοτην αιώνια ομορφιάDjamel

Χρώματα

Το κουτί των χρωμάτωνμου μιλάει σαν τrsquo ανοίγωΜου λέει στα μπλε πως είνrsquo ωραίος ο ουρανόςστα κόκκινα μου ψιθυρίζει πως έξω η ζωή είναι γιορτήστα ροζ μου τραγουδάει ότι το μέλλον άλλα μου φυλάειΌταν τrsquo ανοίγω μια αύρα καλοκαιριού χρωμάτων ευτυχίαςμε λυτρώνει από τη δυστυχία μουAdrien

Μαύρη λαμπάδα

Το μαστίγιο θα ματώσει τους αδύναμους ώμους σου οι αδύναμοι ώμοι σου θα καούν από την παγωνιάτα λεπτά σου χέρια θα σηκώσουν σίδερασίδερα θα σηκώσουν σκοινιά θα πλέξουνΠάνω στα τζάμια θα πατήσουν τα τρυφερά γυμνά σου πόδιατα τρυφερά παιδικά σου πόδια θα βάψουν την άμμο με αίμαΚι εγώ μαύρη λαμπάδα θα καώ για σέναθα καώ για σένα δίχως προσευχήΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Tristia Σε ποίηση κρατουμένων

Το μονοπάτι

Στην τάιγκα είχα ένα υπέροχο μονοπάτι Το είχα ανοίξει μόνος μου ένα καλοκαίρι

όταν μάζευα ξύλα για το χειμώνα Γύρω από την καλύβα υπήρχαν πολλά ξερόκλαδα

Κωνοειδείς λάρικες θαρρείς από γκρίζο παπιέ μασέ ήταν χωμένες στους βάλτους

σαν παλούκια

Το μονοπάτι αυτό που ήταν μόνο δικό μου το περπατούσα κοντά τρία χρόνια

Εκεί οι στίχοι μού έρχονταν αβίαστα Όταν ξανάβρισκα το μονοπάτι μου πάλι

μετά από κάποια εκτόπιση δεν υπήρχε περίπτωση να μην καταφέρω να γράψω

μια έστω στροφή περπατώντας το Το είχα συνηθίσει ήταν για μένα κάτι σαν ένα

γραφείο μέσα στο δάσος Λίγο πριν μπει ο χειμώνας θυμάμαι με το κρύο και τον

πάγο η λάσπη του μονοπατιού γέμιζε κρυστάλλους και γινόταν σαν μαρμελάδα

Δύο συνεχόμενα φθινόπωρα πριν να στρώσει το χιόνι πήγαινα στο μονοπάτι για να

αφήσω βαθιές πατημασιές που τις έβλεπα παγωμένες σrsquo όλη τη διάρκεια του χειμώνα

Την άνοιξη όταν έλιωναν τα χιόνια έβρισκα τα παλιά μου σημάδια πατούσα πάνω

τους και οι στίχοι μού έρχονταν και πάλι εύκολα Το χειμώνα φυσικά το γραφείο

μου ερήμωνε το κρύο σrsquo εμποδίζει να σκεφτείς μόνο στη ζεστασιά μπορεί κανείς

να γράφει Το καλοκαίρι όλα μού ήταν γνωστά με κάθε λεπτομέρεια όλα ήταν πιο

λαμπερά σrsquo αυτό το μαγικό μονοπάτι ndash το πεύκο-νάνος και οι λάρικες και οι θάμνοι

της αγριοτριανταφυλλιάς όλο και βοηθούσαν νrsquo αναδυθεί κάποιο ποίημα κι αν δε

θυμόμουν στίχους άλλων που να ταιριάζουν στη διάθεσή μου έβγαιναν από μέσα

μου ψιθυριστά οι δικοί μου στίχοι που τους έγραφα επιστρέφοντας στην καλύβα

Τον τρίτο χρόνο πέρασε απrsquo το μονοπάτι μου ένας άνθρωπος Έλειπα εκείνη την

ώρα δεν ξέρω αν ήταν γεωλόγος σε αποστολή ή πεζός ταχυδρόμος των μεταλλείων

ή κανένας κυνηγός αλλά είχε αφήσει ίχνη από βαριές μπότες Από τότε η ποίηση

πέταξε απrsquo αυτό το μονοπάτι Τα ξένα χνάρια βρέθηκαν άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι

δεν έγραψα ούτε ένα στίχο Το χειμώνα με μετέφεραν αλλού όμως δε λυπήθηκα

γιατί το μονοπάτι μου είχε χαλάσει για πάντα

Προσπάθησα πολλές φορές να γράψω ένα ποίημα γιrsquo αυτό το μονοπάτι αλλά δεν τα

κατάφερα ποτέΒαρλάμ Σαλάμοφ

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 3: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

4 5Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

PHILIPPE HERSANT

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο

Τ ο αβαείο του Κλαιρβώ 250 χλμ νοτιοανατολικά του Παρισιού (στην πε-

ριοχή της Καμπανίας) ιδρύθηκε πριν από 900 χρόνια περίπου από τον

άγιο Βερνάρδο του Κλαιρβώ Το αβαείο ανακαινίστηκε στα 1806 αλλά από

λατρευτικός χώρος μετατράπηκε σε κρατική φυλακή Σήμερα οι κρατούμε-

νοι δεν εκτίουν την ποινή τους στο χώρο του αβαείου αλλά σε παρακείμενο

κτίριο Από το 2004 το φεστιβάλ laquoΣκιές και Φώταraquo [Ombres et Lumiegraveres] που

λαμβάνει χώρα στο αβαείο επιχειρεί να καταδείξει την ιδιαιτερότητα της ιστο-

ρικής διαδρομής του Η ιδρύτρια του φεστιβάλ Αν-Μαρί Σαλλέ είχε την ιδέα

να αναθέσει σε συνθέτες να γράψουν χορωδιακά έργα βασισμένα σε ποίη-

ση κρατουμένων Ένας από τους συνθέτες που εκλήθησαν να υλοποιήσουν

αυτό το όραμα ήταν ο Φιλίπ Ερσάν ο οποίος συνέθεσε το έργο Στιγμές Όρια

[Instants Limites] Ο διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας αρχιμουσικός Θεόδω-

ρος Κουρεντζής άκουσε το έργο του Ερσάν και του πρότεινε να το επεκτείνει

αξιοποιώντας και ποίηση ρώσων κρατουμένων Κάπως έτσι προέκυψε το έργο

Tristia [Πένθιμα άσματα] του οποίου η πρεμιέρα δόθηκε στις 22 Ιουνίου 2016

στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Περμ (Ρωσία) από τη Χορωδία musicAeterna

υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή

Ο Eρσάν γεννημένος στη Ρώμη σπούδασε σύνθεση στο Ωδείο του Παρι-

σιού με τον Aντρέ Ζολιβέ Από το 1973 εργάστηκε ως ραδιοφωνικός παρα-

γωγός στο France Musique Άνθρωπος με ποικίλα ενδιαφέροντα πέραν της

μουσικής ο Ερσάν εντρύφησε στη λογοτεχνία (ιδιαίτερα στους γερμανούς

Ρομαντικούς αλλά και σε λογοτέχνες από την Άπω Ανατολή) στον κινηματο-

γράφο (με ιδιαίτερη αγάπη στον Φελλίνι) καθώς και σε μουσικές μη ευρωπαϊ-

κής προέλευσης Πέραν της μουσικής που έχει γράψει για τον κινηματογράφο

και το θέατρο έχει συνθέσει πάνω από εκατό έργα πολλά από τα οποία ήταν

παραγγελίες σημαντικών μουσικών θεσμών (Όπερα του Παρισιού Όπερα της

Λιψίας Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού Εθνική Ορχήστρα της Λυόν κά) Έχει

αποσπάσει πλήθος βραβεία και είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως σημαντική

φυσιογνωμία της παγκόσμιας μουσικής πρωτοπορίας

11112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

PHILIPPE HERSANT (γενν 1948)

Tristia για μικτή χορωδία και ορχηστρικό σύνολο (2016)

1 Το μονοπάτι2 Mοναξιά3 Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό4 Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)5 Πηγή ζωής6 Χρώματα7 Μαύρη λαμπάδα8 Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)9 Πόρτες10 Φυλακισμένη μπάλα11 Προσωπικό μήνυμα12 Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)13 Ανάμεσα σε γη και ουρανό14 Λίγες λέξεις15 Φαντάσματα16 Χελιδόνια17 Συντριβή 18 Τοίχοι19 O καιρός που περνά

Μιχαήλ Μεϊλάκ αφηγητής

16 μέλη της Ορχήστρας musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

20 Μεταμόρφωση21 Από το τίποτα στον άνθρωπο22 Πορτρέτο ενός άθλιου23 Φύγε πάνω στα κύματα24 Ονειρεύομαι25 Mικρό πουλί26 Ξανά στη φυλακή27 Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός28 Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ29 Αγαπημένε κρατούμενε30 Γερνάω31 Επέτειος της σύλληψής μου32 Εργαλεία33 Στην καρδιά του αιώνα34 Eξορία35 Η καρδερίνα36 Έχω χαθεί στον ουρανό37 Γαλήνη της ψυχής

6 7P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Κεντρικό θέμα εδώ είναι η επιθυμία της μεταμόρφωσης αλλά και η ψυχολογι-

κή αντιμετώπιση του χρόνου που απομένει μέσα στο κελί Το τελευταίο τρα-

γούδι του κύκλου αυτού (Μικρό πουλί) είναι γραμμένο στην ιταλική διάλεκτο

της Κορσικής από έναν κορσικανό κατάδικο Κυρίαρχο συνοδευτικό όργανο

των τραγουδιών του κύκλου είναι το βιολοντσέλο

Στο ρώσικο τμήμα του Tristia ανήκουν οι επόμενοι κύκλοι Ο τέταρτος

ανοίγει με ένα τραγούδι αγνώστου συγγραφέα ενώ τα τρία επόμενα θυμί-

ζουν στρατιωτικό εμβατήριο παραδοσιακό τραγούδι της υπαίθρου και λυπη-

τερό βαλς αντίστοιχα

Ο πέμπτος κύκλος είναι ο πλέον δραματικός με αποκορύφωμα την Επέ-

τειο σύλληψης της Νίνας (που συνελήφθη στη δεκαετία του 1920) και τα Εργα-

λεία του Σαλάμοφ

Ο τελευταίος κύκλος εκφράζει τη λύτρωση Ο Μαντελστάμ στο Έχω χαθεί

στον ουρανό αναπολεί το πέταγμα μιας καρδερίνας αλλά και τον Παράδεισο

του Δάντη Το έργο ολοκληρώνεται με στίχους του Tακέζο που μιλούν συγκι-

νητικά για έναν κόσμο χωρίς λύπη μίσος και φυλακές

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

Ο συνθέτης είδε στην ποίηση των κρατουμένων την έσχατη έκφραση ελευ-

θερίας του ανθρώπου Γράφοντας το Tristia προσπάθησε και πέτυχε να απο-

δώσει χωρίς δραματικές υπερβολές την ένταση των συναισθημάτων που

του γεννούσαν οι στίχοι των φυλακισμένων Θέλοντας να δώσει μια αίσθηση

οικειότητας και αμεσότητας στη μουσική του αξιοποίησε μόνο ένα ολιγομε-

λές ορχηστρικό σύνολο αντιμετωπίζοντας το κάθε όργανο ως ένα αυτοτελές

μουσικό laquoπρόσωποraquo

Το γαλλικό (πρώτο) τμήμα του έργου απαρτίζεται από ποιήματα κρατου-

μένων που έζησαν ή ζουν ακόμα στις φυλακές του αβαείου ενώ αντίθετα

το ρωσικό τμήμα (δεύτερο) από ποιήματα γραμμένα σε διαφορετικές εποχές

από σημαίνοντες συγγραφείς πολιτικούς κρατουμένους ή ακόμα και κοινούς

εγκληματίες Εδώ δεσπόζουν μεταξύ άλλων ποιήματα δύο μεγάλων ρώσων

ποιητών του 20ού αιώνα του Οσίπ Μαντελστάμ και του Βαρλάμ Σαλάμοφ

που αμφότεροι εκτοπίστηκαν από το σταλινικό καθεστώς

Αναφορές του Ερσάν αποτέλεσαν δύο παγκόσμια λογοτεχνικά laquoορόση-

μαraquo οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι (και

η ομώνυμη όπερα του Γιάνατσεκ που βασίζεται στο μυθιστόρημα) αλλά και

η Θεία Κωμωδία του Ιταλού Δάντη (ιδίως η Κόλαση) Ο τίτλος του έργου φα-

νερώνει εξάλλου την άμεση σχέση του με δύο ομώνυμα ποιητικά έργα μια

συλλογή του Οβίδιου (από την περίοδο της εξορίας του) και μια συλλογή του

Οσίπ Μαντελστάμ που εκδόθηκε το 1922

Το έργο Tristia χωρίζεται όπως η Κόλαση του Δάντη σε κύκλους (έξι)

Ο πρώτος αποτελείται από σύντομα τραγούδια διαφόρων συγγραφέων που

προσφέρουν μια συνοπτική περιήγηση στα βασικά θέματα όλου του έργου

τη μελαγχολία τη στέρηση της ελευθερίας και την κρυφή ελπίδα

Κεντρική μορφή του δεύτερου κύκλου είναι ο Tακέζο τα ποιήματα του

οποίου συνοδεύονται από τον ήχο του φαγκότου Αυτό το ιαπωνικής προέ-

λευσης όνομα είναι ψευδώνυμο ενός γάλλου κρατουμένου ο οποίος κατά τη

διάρκεια της ποινής του έμαθε ιαπωνικά μελέτησε την ιαπωνική ποίηση και

έγραψε τα δικά του χαϊκού

Ο τρίτος κύκλος αναφέρεται σε ένα όνειρο για την ακρίβεια στην από-

πειρα να ξεφύγει κανείς από τα δεσμά της φυλακής μέσα από το όνειρο

8 9P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Mοναξιά

Καιρό πολύ στην απομόνωση το ταβάνι μού πλακώνει το στήθοςστο στρώμα κείτομαι φτύνω αίμαεφιάλτες διώχνουν τον ύπνο μουΠάει τέλειωσε αυτή είνrsquo η μοίρα μουεδώ μέσα θα πεθάνω Μα στο Θεό σας είναι δυνατόνα μην ξαναδώ την ελευθερίαΛεονίν τ Μαρτίνοφ

Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό

Δεν είμαι το μαύροδεν είμαι το λευκό αλλά ανάμεσα στο μαύρο και το λευκόΟ κόσμος μου είναι γκρίζοςΓκρίζος ουρανός γκρίζοι τοίχοι γκρίζες σκέψειςΚαλημέρα θλίψηΓιασίν

Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Πηγή ζωής

Γενναιόδωρη και γόνιμηπηγή ζωής που πάντα αναγεννάταιη γη φέρνει στον κόσμοτην αιώνια ομορφιάDjamel

Χρώματα

Το κουτί των χρωμάτωνμου μιλάει σαν τrsquo ανοίγωΜου λέει στα μπλε πως είνrsquo ωραίος ο ουρανόςστα κόκκινα μου ψιθυρίζει πως έξω η ζωή είναι γιορτήστα ροζ μου τραγουδάει ότι το μέλλον άλλα μου φυλάειΌταν τrsquo ανοίγω μια αύρα καλοκαιριού χρωμάτων ευτυχίαςμε λυτρώνει από τη δυστυχία μουAdrien

Μαύρη λαμπάδα

Το μαστίγιο θα ματώσει τους αδύναμους ώμους σου οι αδύναμοι ώμοι σου θα καούν από την παγωνιάτα λεπτά σου χέρια θα σηκώσουν σίδερασίδερα θα σηκώσουν σκοινιά θα πλέξουνΠάνω στα τζάμια θα πατήσουν τα τρυφερά γυμνά σου πόδιατα τρυφερά παιδικά σου πόδια θα βάψουν την άμμο με αίμαΚι εγώ μαύρη λαμπάδα θα καώ για σέναθα καώ για σένα δίχως προσευχήΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Tristia Σε ποίηση κρατουμένων

Το μονοπάτι

Στην τάιγκα είχα ένα υπέροχο μονοπάτι Το είχα ανοίξει μόνος μου ένα καλοκαίρι

όταν μάζευα ξύλα για το χειμώνα Γύρω από την καλύβα υπήρχαν πολλά ξερόκλαδα

Κωνοειδείς λάρικες θαρρείς από γκρίζο παπιέ μασέ ήταν χωμένες στους βάλτους

σαν παλούκια

Το μονοπάτι αυτό που ήταν μόνο δικό μου το περπατούσα κοντά τρία χρόνια

Εκεί οι στίχοι μού έρχονταν αβίαστα Όταν ξανάβρισκα το μονοπάτι μου πάλι

μετά από κάποια εκτόπιση δεν υπήρχε περίπτωση να μην καταφέρω να γράψω

μια έστω στροφή περπατώντας το Το είχα συνηθίσει ήταν για μένα κάτι σαν ένα

γραφείο μέσα στο δάσος Λίγο πριν μπει ο χειμώνας θυμάμαι με το κρύο και τον

πάγο η λάσπη του μονοπατιού γέμιζε κρυστάλλους και γινόταν σαν μαρμελάδα

Δύο συνεχόμενα φθινόπωρα πριν να στρώσει το χιόνι πήγαινα στο μονοπάτι για να

αφήσω βαθιές πατημασιές που τις έβλεπα παγωμένες σrsquo όλη τη διάρκεια του χειμώνα

Την άνοιξη όταν έλιωναν τα χιόνια έβρισκα τα παλιά μου σημάδια πατούσα πάνω

τους και οι στίχοι μού έρχονταν και πάλι εύκολα Το χειμώνα φυσικά το γραφείο

μου ερήμωνε το κρύο σrsquo εμποδίζει να σκεφτείς μόνο στη ζεστασιά μπορεί κανείς

να γράφει Το καλοκαίρι όλα μού ήταν γνωστά με κάθε λεπτομέρεια όλα ήταν πιο

λαμπερά σrsquo αυτό το μαγικό μονοπάτι ndash το πεύκο-νάνος και οι λάρικες και οι θάμνοι

της αγριοτριανταφυλλιάς όλο και βοηθούσαν νrsquo αναδυθεί κάποιο ποίημα κι αν δε

θυμόμουν στίχους άλλων που να ταιριάζουν στη διάθεσή μου έβγαιναν από μέσα

μου ψιθυριστά οι δικοί μου στίχοι που τους έγραφα επιστρέφοντας στην καλύβα

Τον τρίτο χρόνο πέρασε απrsquo το μονοπάτι μου ένας άνθρωπος Έλειπα εκείνη την

ώρα δεν ξέρω αν ήταν γεωλόγος σε αποστολή ή πεζός ταχυδρόμος των μεταλλείων

ή κανένας κυνηγός αλλά είχε αφήσει ίχνη από βαριές μπότες Από τότε η ποίηση

πέταξε απrsquo αυτό το μονοπάτι Τα ξένα χνάρια βρέθηκαν άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι

δεν έγραψα ούτε ένα στίχο Το χειμώνα με μετέφεραν αλλού όμως δε λυπήθηκα

γιατί το μονοπάτι μου είχε χαλάσει για πάντα

Προσπάθησα πολλές φορές να γράψω ένα ποίημα γιrsquo αυτό το μονοπάτι αλλά δεν τα

κατάφερα ποτέΒαρλάμ Σαλάμοφ

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 4: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

6 7P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Κεντρικό θέμα εδώ είναι η επιθυμία της μεταμόρφωσης αλλά και η ψυχολογι-

κή αντιμετώπιση του χρόνου που απομένει μέσα στο κελί Το τελευταίο τρα-

γούδι του κύκλου αυτού (Μικρό πουλί) είναι γραμμένο στην ιταλική διάλεκτο

της Κορσικής από έναν κορσικανό κατάδικο Κυρίαρχο συνοδευτικό όργανο

των τραγουδιών του κύκλου είναι το βιολοντσέλο

Στο ρώσικο τμήμα του Tristia ανήκουν οι επόμενοι κύκλοι Ο τέταρτος

ανοίγει με ένα τραγούδι αγνώστου συγγραφέα ενώ τα τρία επόμενα θυμί-

ζουν στρατιωτικό εμβατήριο παραδοσιακό τραγούδι της υπαίθρου και λυπη-

τερό βαλς αντίστοιχα

Ο πέμπτος κύκλος είναι ο πλέον δραματικός με αποκορύφωμα την Επέ-

τειο σύλληψης της Νίνας (που συνελήφθη στη δεκαετία του 1920) και τα Εργα-

λεία του Σαλάμοφ

Ο τελευταίος κύκλος εκφράζει τη λύτρωση Ο Μαντελστάμ στο Έχω χαθεί

στον ουρανό αναπολεί το πέταγμα μιας καρδερίνας αλλά και τον Παράδεισο

του Δάντη Το έργο ολοκληρώνεται με στίχους του Tακέζο που μιλούν συγκι-

νητικά για έναν κόσμο χωρίς λύπη μίσος και φυλακές

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

Ο συνθέτης είδε στην ποίηση των κρατουμένων την έσχατη έκφραση ελευ-

θερίας του ανθρώπου Γράφοντας το Tristia προσπάθησε και πέτυχε να απο-

δώσει χωρίς δραματικές υπερβολές την ένταση των συναισθημάτων που

του γεννούσαν οι στίχοι των φυλακισμένων Θέλοντας να δώσει μια αίσθηση

οικειότητας και αμεσότητας στη μουσική του αξιοποίησε μόνο ένα ολιγομε-

λές ορχηστρικό σύνολο αντιμετωπίζοντας το κάθε όργανο ως ένα αυτοτελές

μουσικό laquoπρόσωποraquo

Το γαλλικό (πρώτο) τμήμα του έργου απαρτίζεται από ποιήματα κρατου-

μένων που έζησαν ή ζουν ακόμα στις φυλακές του αβαείου ενώ αντίθετα

το ρωσικό τμήμα (δεύτερο) από ποιήματα γραμμένα σε διαφορετικές εποχές

από σημαίνοντες συγγραφείς πολιτικούς κρατουμένους ή ακόμα και κοινούς

εγκληματίες Εδώ δεσπόζουν μεταξύ άλλων ποιήματα δύο μεγάλων ρώσων

ποιητών του 20ού αιώνα του Οσίπ Μαντελστάμ και του Βαρλάμ Σαλάμοφ

που αμφότεροι εκτοπίστηκαν από το σταλινικό καθεστώς

Αναφορές του Ερσάν αποτέλεσαν δύο παγκόσμια λογοτεχνικά laquoορόση-

μαraquo οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι (και

η ομώνυμη όπερα του Γιάνατσεκ που βασίζεται στο μυθιστόρημα) αλλά και

η Θεία Κωμωδία του Ιταλού Δάντη (ιδίως η Κόλαση) Ο τίτλος του έργου φα-

νερώνει εξάλλου την άμεση σχέση του με δύο ομώνυμα ποιητικά έργα μια

συλλογή του Οβίδιου (από την περίοδο της εξορίας του) και μια συλλογή του

Οσίπ Μαντελστάμ που εκδόθηκε το 1922

Το έργο Tristia χωρίζεται όπως η Κόλαση του Δάντη σε κύκλους (έξι)

Ο πρώτος αποτελείται από σύντομα τραγούδια διαφόρων συγγραφέων που

προσφέρουν μια συνοπτική περιήγηση στα βασικά θέματα όλου του έργου

τη μελαγχολία τη στέρηση της ελευθερίας και την κρυφή ελπίδα

Κεντρική μορφή του δεύτερου κύκλου είναι ο Tακέζο τα ποιήματα του

οποίου συνοδεύονται από τον ήχο του φαγκότου Αυτό το ιαπωνικής προέ-

λευσης όνομα είναι ψευδώνυμο ενός γάλλου κρατουμένου ο οποίος κατά τη

διάρκεια της ποινής του έμαθε ιαπωνικά μελέτησε την ιαπωνική ποίηση και

έγραψε τα δικά του χαϊκού

Ο τρίτος κύκλος αναφέρεται σε ένα όνειρο για την ακρίβεια στην από-

πειρα να ξεφύγει κανείς από τα δεσμά της φυλακής μέσα από το όνειρο

8 9P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Mοναξιά

Καιρό πολύ στην απομόνωση το ταβάνι μού πλακώνει το στήθοςστο στρώμα κείτομαι φτύνω αίμαεφιάλτες διώχνουν τον ύπνο μουΠάει τέλειωσε αυτή είνrsquo η μοίρα μουεδώ μέσα θα πεθάνω Μα στο Θεό σας είναι δυνατόνα μην ξαναδώ την ελευθερίαΛεονίν τ Μαρτίνοφ

Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό

Δεν είμαι το μαύροδεν είμαι το λευκό αλλά ανάμεσα στο μαύρο και το λευκόΟ κόσμος μου είναι γκρίζοςΓκρίζος ουρανός γκρίζοι τοίχοι γκρίζες σκέψειςΚαλημέρα θλίψηΓιασίν

Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Πηγή ζωής

Γενναιόδωρη και γόνιμηπηγή ζωής που πάντα αναγεννάταιη γη φέρνει στον κόσμοτην αιώνια ομορφιάDjamel

Χρώματα

Το κουτί των χρωμάτωνμου μιλάει σαν τrsquo ανοίγωΜου λέει στα μπλε πως είνrsquo ωραίος ο ουρανόςστα κόκκινα μου ψιθυρίζει πως έξω η ζωή είναι γιορτήστα ροζ μου τραγουδάει ότι το μέλλον άλλα μου φυλάειΌταν τrsquo ανοίγω μια αύρα καλοκαιριού χρωμάτων ευτυχίαςμε λυτρώνει από τη δυστυχία μουAdrien

Μαύρη λαμπάδα

Το μαστίγιο θα ματώσει τους αδύναμους ώμους σου οι αδύναμοι ώμοι σου θα καούν από την παγωνιάτα λεπτά σου χέρια θα σηκώσουν σίδερασίδερα θα σηκώσουν σκοινιά θα πλέξουνΠάνω στα τζάμια θα πατήσουν τα τρυφερά γυμνά σου πόδιατα τρυφερά παιδικά σου πόδια θα βάψουν την άμμο με αίμαΚι εγώ μαύρη λαμπάδα θα καώ για σέναθα καώ για σένα δίχως προσευχήΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Tristia Σε ποίηση κρατουμένων

Το μονοπάτι

Στην τάιγκα είχα ένα υπέροχο μονοπάτι Το είχα ανοίξει μόνος μου ένα καλοκαίρι

όταν μάζευα ξύλα για το χειμώνα Γύρω από την καλύβα υπήρχαν πολλά ξερόκλαδα

Κωνοειδείς λάρικες θαρρείς από γκρίζο παπιέ μασέ ήταν χωμένες στους βάλτους

σαν παλούκια

Το μονοπάτι αυτό που ήταν μόνο δικό μου το περπατούσα κοντά τρία χρόνια

Εκεί οι στίχοι μού έρχονταν αβίαστα Όταν ξανάβρισκα το μονοπάτι μου πάλι

μετά από κάποια εκτόπιση δεν υπήρχε περίπτωση να μην καταφέρω να γράψω

μια έστω στροφή περπατώντας το Το είχα συνηθίσει ήταν για μένα κάτι σαν ένα

γραφείο μέσα στο δάσος Λίγο πριν μπει ο χειμώνας θυμάμαι με το κρύο και τον

πάγο η λάσπη του μονοπατιού γέμιζε κρυστάλλους και γινόταν σαν μαρμελάδα

Δύο συνεχόμενα φθινόπωρα πριν να στρώσει το χιόνι πήγαινα στο μονοπάτι για να

αφήσω βαθιές πατημασιές που τις έβλεπα παγωμένες σrsquo όλη τη διάρκεια του χειμώνα

Την άνοιξη όταν έλιωναν τα χιόνια έβρισκα τα παλιά μου σημάδια πατούσα πάνω

τους και οι στίχοι μού έρχονταν και πάλι εύκολα Το χειμώνα φυσικά το γραφείο

μου ερήμωνε το κρύο σrsquo εμποδίζει να σκεφτείς μόνο στη ζεστασιά μπορεί κανείς

να γράφει Το καλοκαίρι όλα μού ήταν γνωστά με κάθε λεπτομέρεια όλα ήταν πιο

λαμπερά σrsquo αυτό το μαγικό μονοπάτι ndash το πεύκο-νάνος και οι λάρικες και οι θάμνοι

της αγριοτριανταφυλλιάς όλο και βοηθούσαν νrsquo αναδυθεί κάποιο ποίημα κι αν δε

θυμόμουν στίχους άλλων που να ταιριάζουν στη διάθεσή μου έβγαιναν από μέσα

μου ψιθυριστά οι δικοί μου στίχοι που τους έγραφα επιστρέφοντας στην καλύβα

Τον τρίτο χρόνο πέρασε απrsquo το μονοπάτι μου ένας άνθρωπος Έλειπα εκείνη την

ώρα δεν ξέρω αν ήταν γεωλόγος σε αποστολή ή πεζός ταχυδρόμος των μεταλλείων

ή κανένας κυνηγός αλλά είχε αφήσει ίχνη από βαριές μπότες Από τότε η ποίηση

πέταξε απrsquo αυτό το μονοπάτι Τα ξένα χνάρια βρέθηκαν άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι

δεν έγραψα ούτε ένα στίχο Το χειμώνα με μετέφεραν αλλού όμως δε λυπήθηκα

γιατί το μονοπάτι μου είχε χαλάσει για πάντα

Προσπάθησα πολλές φορές να γράψω ένα ποίημα γιrsquo αυτό το μονοπάτι αλλά δεν τα

κατάφερα ποτέΒαρλάμ Σαλάμοφ

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 5: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

8 9P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Mοναξιά

Καιρό πολύ στην απομόνωση το ταβάνι μού πλακώνει το στήθοςστο στρώμα κείτομαι φτύνω αίμαεφιάλτες διώχνουν τον ύπνο μουΠάει τέλειωσε αυτή είνrsquo η μοίρα μουεδώ μέσα θα πεθάνω Μα στο Θεό σας είναι δυνατόνα μην ξαναδώ την ελευθερίαΛεονίν τ Μαρτίνοφ

Ανάμεσα στο μαύρο και το λευκό

Δεν είμαι το μαύροδεν είμαι το λευκό αλλά ανάμεσα στο μαύρο και το λευκόΟ κόσμος μου είναι γκρίζοςΓκρίζος ουρανός γκρίζοι τοίχοι γκρίζες σκέψειςΚαλημέρα θλίψηΓιασίν

Δρόμος χωρίς διέξοδο (I)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Πηγή ζωής

Γενναιόδωρη και γόνιμηπηγή ζωής που πάντα αναγεννάταιη γη φέρνει στον κόσμοτην αιώνια ομορφιάDjamel

Χρώματα

Το κουτί των χρωμάτωνμου μιλάει σαν τrsquo ανοίγωΜου λέει στα μπλε πως είνrsquo ωραίος ο ουρανόςστα κόκκινα μου ψιθυρίζει πως έξω η ζωή είναι γιορτήστα ροζ μου τραγουδάει ότι το μέλλον άλλα μου φυλάειΌταν τrsquo ανοίγω μια αύρα καλοκαιριού χρωμάτων ευτυχίαςμε λυτρώνει από τη δυστυχία μουAdrien

Μαύρη λαμπάδα

Το μαστίγιο θα ματώσει τους αδύναμους ώμους σου οι αδύναμοι ώμοι σου θα καούν από την παγωνιάτα λεπτά σου χέρια θα σηκώσουν σίδερασίδερα θα σηκώσουν σκοινιά θα πλέξουνΠάνω στα τζάμια θα πατήσουν τα τρυφερά γυμνά σου πόδιατα τρυφερά παιδικά σου πόδια θα βάψουν την άμμο με αίμαΚι εγώ μαύρη λαμπάδα θα καώ για σέναθα καώ για σένα δίχως προσευχήΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Δρόμος χωρίς διέξοδο (II)

Δρόμος χωρίς διέξοδοπορεία κυκλικήγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Tristia Σε ποίηση κρατουμένων

Το μονοπάτι

Στην τάιγκα είχα ένα υπέροχο μονοπάτι Το είχα ανοίξει μόνος μου ένα καλοκαίρι

όταν μάζευα ξύλα για το χειμώνα Γύρω από την καλύβα υπήρχαν πολλά ξερόκλαδα

Κωνοειδείς λάρικες θαρρείς από γκρίζο παπιέ μασέ ήταν χωμένες στους βάλτους

σαν παλούκια

Το μονοπάτι αυτό που ήταν μόνο δικό μου το περπατούσα κοντά τρία χρόνια

Εκεί οι στίχοι μού έρχονταν αβίαστα Όταν ξανάβρισκα το μονοπάτι μου πάλι

μετά από κάποια εκτόπιση δεν υπήρχε περίπτωση να μην καταφέρω να γράψω

μια έστω στροφή περπατώντας το Το είχα συνηθίσει ήταν για μένα κάτι σαν ένα

γραφείο μέσα στο δάσος Λίγο πριν μπει ο χειμώνας θυμάμαι με το κρύο και τον

πάγο η λάσπη του μονοπατιού γέμιζε κρυστάλλους και γινόταν σαν μαρμελάδα

Δύο συνεχόμενα φθινόπωρα πριν να στρώσει το χιόνι πήγαινα στο μονοπάτι για να

αφήσω βαθιές πατημασιές που τις έβλεπα παγωμένες σrsquo όλη τη διάρκεια του χειμώνα

Την άνοιξη όταν έλιωναν τα χιόνια έβρισκα τα παλιά μου σημάδια πατούσα πάνω

τους και οι στίχοι μού έρχονταν και πάλι εύκολα Το χειμώνα φυσικά το γραφείο

μου ερήμωνε το κρύο σrsquo εμποδίζει να σκεφτείς μόνο στη ζεστασιά μπορεί κανείς

να γράφει Το καλοκαίρι όλα μού ήταν γνωστά με κάθε λεπτομέρεια όλα ήταν πιο

λαμπερά σrsquo αυτό το μαγικό μονοπάτι ndash το πεύκο-νάνος και οι λάρικες και οι θάμνοι

της αγριοτριανταφυλλιάς όλο και βοηθούσαν νrsquo αναδυθεί κάποιο ποίημα κι αν δε

θυμόμουν στίχους άλλων που να ταιριάζουν στη διάθεσή μου έβγαιναν από μέσα

μου ψιθυριστά οι δικοί μου στίχοι που τους έγραφα επιστρέφοντας στην καλύβα

Τον τρίτο χρόνο πέρασε απrsquo το μονοπάτι μου ένας άνθρωπος Έλειπα εκείνη την

ώρα δεν ξέρω αν ήταν γεωλόγος σε αποστολή ή πεζός ταχυδρόμος των μεταλλείων

ή κανένας κυνηγός αλλά είχε αφήσει ίχνη από βαριές μπότες Από τότε η ποίηση

πέταξε απrsquo αυτό το μονοπάτι Τα ξένα χνάρια βρέθηκαν άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι

δεν έγραψα ούτε ένα στίχο Το χειμώνα με μετέφεραν αλλού όμως δε λυπήθηκα

γιατί το μονοπάτι μου είχε χαλάσει για πάντα

Προσπάθησα πολλές φορές να γράψω ένα ποίημα γιrsquo αυτό το μονοπάτι αλλά δεν τα

κατάφερα ποτέΒαρλάμ Σαλάμοφ

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 6: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

10 11P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Συντριβή

Ζωή ρημαγμένησάρκες καμένεςμόνο συντριβήΤακέζο

Τοίχοι

Χωρίς τέλος χωρίς αρχήο ίλιγγος του χρόνουαδιάκοπα μας διαπερνά ο ίλιγγος του χρόνουαπεριόριστος χωρίς αρχή χωρίς τέλοςFranccedilois

O καιρός που περνά

Στο φως του καλοκαιριούστερημένος την ελευθερίαμπορώ μόνο να ονειρεύομαιαλυσοδεμένος για πάντατη μεταμόρφωση των εποχώνΤο φθινόπωρο μου φέρνει νύστατο χειμώνα παγώνω απrsquo το κρύο και περιμένω την άνοιξη για να ξαναζήσω μια στιγμήΟ καιρός περνάει απαράλλαχτοςο μπαμπούλας πέρασεΟνειρεύτηκα την ελευθερίαμια πόρτα που ανοίγειεμένα σαν να rsquoμαι άλλοςτην επιστροφή στη ζωήSebastien

Μεταμόρφωση

Στο μισοσκόταδο κρυμμένηστο κοιμισμένο αυτό κουκούλιμια κάμπια ξυπνάμια πεταλούδα δείχνει τα φτερά τηςπλουμιστά με χρώματα ωραίαΕίναι μια έκστασηΜακριά απrsquo αυτό τον κόσμο τον αβίωτουψώνεται στο άπειροManu

Από το τίποτα στον άνθρωπο

Από το τίποτα στον άνθρωποαπό τη ζωή στη σκόνηανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαιμεταμόρφωση εφήμερηανανεώνεις τη ζωήανάμεσα στον πόνο και το γαλήνεμαAntonios

Πορτρέτο ενός άθλιου

Στο χορτάρι παλιών νεκροταφείων ξεθαμμέναξασπρισμένα από έναν ήλιο ανελέητοτα οστά μου σκεπάστηκαν από πένθιμα ρόδαπου η βαριά μυρωδιά τουςπιστός σύντροφος στις απελπισμένες νύχτες μουμε οδηγούσε σε δρόμους σκοτεινούς και δαιδαλώδειςΣαν ένα ρούχο πολυφορεμένο και λερότο ζωικό μου γερασμένο σώμαεγκατέλειπε ένα δέρμα τραχύ και σκληρό

Ένα φως λυτρωτικό με πλημμυρίζειΟυράνιες καμπάνες γιορτάζουν την ανάστασή μουΉμουν πόνοςέγινα συμπόνια

Απrsquo όταν βύθισα την πένα μου στα ύδατα της Στυγόςη Ερατώ και η Αφροδίτη με πήραν υπό τη σκέπη τουςΜάλαζα τις λέξεις για να τις ντύσω με μουσικήμεθυσμένος για να ζήσω την ηδονή της στιγμήςΗ ανταρσία μου ήταν τα δεσμά μου και η αγάπη θα μrsquo ελευθερώσειAli

Πόρτες

Μια πόρτα κλείνειμια άλλη ανοίγειπιο μεγάλη πιο ωραίαΜέσα στη σιωπή τη γεμάτη σοφίαμιας αρχαίας καμπάνας που rsquoναι τώρα βουβήενός άδειου σπιτιού όπου ζουν αναμνήσειςαυτών των τοίχων που κρατούν δεμένη την ελευθερίαας γίνει μπορετόνα γεννηθεί η ομορφιάFranck

Φυλακισμένη μπάλα

Κοιμήσου κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί απόψε οι τοίχοι είναι εδώ για να σε προστατεύουν

Σε λίγο θα rsquoρθει το καλοκαίριπου θα μας βρει και πάλι όλους εδώ στης φυλακής το παιχνίδι

Άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο χειμώναςόλα μονότονακι όμως διαφορετικά

Κοιμήσου καλή μου μπάλαγιατί είναι αργάοι τοίχοι είναι εδώ και ξαγρυπνούν στον ύπνο σουNeimo

Προσωπικό μήνυμα

Κάτω από άγρυπνη επιτήρησηφωνάζω μια φωνή αγαπημένηανάμνηση μακρινήμου απαντά και ψιθυρίζειλόγια γλυκά κλεμμέναDumeacute

Δρόμος χωρίς διέξοδο (III)

Δρόμος χωρίς διέξοδοκυκλική πορείαγύρω γύρω γύρωχιλιάδες βήματαπου δεν οδηγούν πουθενάDenis

Ανάμεσα σε γη και ουρανό

Χαλίκια σκορπισμένααγκαθωτά συρματοπλέγματασιδερένιοι πυλώνεςμάτι του κυκλώνακαλώδια μπλεγμένα στα σύννεφαως εκεί που φτάνει το βλέμμα μουΜακριά πολύ μακριάπέρα από τους ψηλούς μαυρισμένους τοίχουςένα δέντρο ο ουρανός η ζωήhellipVincent

Λίγες λέξεις

Λίγες λέξειςριγμένες στο χαρτίμόνο για να ξεχαστούνΤακέζο

Φαντάσματα

Τα βλέφαρά μου είναι κλειστάφαντάσματα με κυνηγούν από το παρελθόν και παγώνω απrsquo τον τρόμοΤακέζο

Χελιδόνια

Το δειλινόφεύγονταςτα χελιδόνια θα με ξεχάσουνΤακέζο

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 7: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

12 13P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Και τώρα κάθομαι στο ξυλοκρέβατομετράω ψύλλους αυτό κάνωΝα καθαρίζω εγώ πατάτες δε γουστάρωΚαι εφιάλτες καταλαβαίνεις ρε γαμώτοΕφιάλτες ΕφιάλτεςΑνώνυμος

Ο φυλακισμένος κι ο φρουρός

Ένας νεαρός κρατούμενος πήγε μια φορά στη φυλακήόχι για διακοπές ληστεία είχε κάνει(Δεν είνrsquo δική μου δουλειά να ξέρω για ποιο λόγο πάνε φυλακή οι εγκληματίες)

Μια μέρα είχε βγει να περπατήσει όχι σrsquo έναν κήπο αλλά στην αυλήτης μικρής φυλακής στην επαρχία Όταν είδε πως είχε μείνει μόνοςαποφάσισε ο καλός σου να το σκάσει

Ο φράχτης δεν ήτανε ψηλός ο φρουρός ήταν μικρόσωμοςεμπόδια άλλα δεν υπήρχαν κι ο έρμος αποφάσισε να δοκιμάσει Σκέφτηκε να σκαρφαλώσει στον τοίχο είχε σηκώσει κιόλας το ένα του ποδάριαλλά ο φρουρός που δεν κοιμόταν μυρίστηκε τι πάει να κάνει

Ένα πήδημα απrsquo τον τοίχο κι ο φυλακισμένος μας θα ήταν απrsquo την άλλη μεριά ελεύθεροςΑλλά η ξιφολόγχη άστραψε και νά σου ο φρουρόςΟ φυλακισμένος δεν έχασε την ψυχραιμία του κι άρχισε τις γαλιφιέςlaquoΤι ψηλοί που είναι οι φράχτες σας Και τι ντερέκια οι φρουροί σαςΤο σκαν συχνά οι κλέφτες από δω Πώς γίνεται με τόσο γερά κάγκελαraquoΚολάκεψε τον κοντό στρατιώτη τον καλόπιασε όμως δεν πέρασαν αυτά και τιμωρήθηκε σκληρά

Μπορεί να μην έχει αίσιο τέλος η παραβολή μουόμως το μήνυμά της είναι καθαρόαφού την πάτησες τούτη τη φοράκάτσε στrsquo αυγά σου και τους φράχτες μην πηδάς M Tanyguin

Πρόποση προς τιμήν του Αγιάν-Ουριάχ

Υψώνω το ποτήρι μου για το μονοπάτι στο δάσοςγια κείνους που πέφτουν περπατώνταςγια κείνους που δεν μπορούν να συνεχίσουνκι όμως τους αναγκάζουν

Για τα χείλη τους τα σκασμένα και μελανιασμένατα πρόσωπά τους που όλα μοιάζουνγια τα τρύπια παλτά σκεπασμένα από την πάχνηγια τα χέρια τους χωρίς γάντια

Για το λιγοστό νερό για το κονσερβοκούτιγια το σκορβούτο που κολλάει στα δόντιαγια τα δόντια των χορτάτων σκύλωνπου τους γαβγίζουν απrsquo το χάραμα

Για τον ήλιο που βλέπει από ψηλάόσα συμβαίνουν εδώ κάτωγια το λευκό σεντόνι που σκεπάζει τους νεκρούςδώρο σπλαχνικό της χιονοθύελλας

Για τη μερίδα του βρεγμένου μπαγιάτικου ψωμιού που εξαφανίζεται στο άψε-σβήσεγια τον μουντό ουρανό εκεί ψηλάγια το ποτάμι του Αγιάν-ΟυριάχΒαρλάμ Σαλάμοφ

Φύγε πάνω στα κύματα

Φύγε πάνω στα κύματαμην κοιτάς πίσωπροχώρα στο δρόμοτης μεταμόρφωσηςαφουγκράσου το σιγανό μουρμούρισματου μέλλοντός σουταξίδεψε πάνω στο κύμαπου θα σε βγάλει στη μεγάλη θάλασσαεκεί όπου δεν έχει επιστροφήστο δρόμο της αγάπηςκαι της νέας περιπέτειαςHadi

Ονειρεύομαι

ΟνειρεύομαιhellipΕίμαι ένας γίγαντας πάνω στη γημα δε με βλέπει κανείς είμαι ελεύθεροςαπό παντού κι από πουθενάΦέρνω τη ζωή εκεί που δεν υπάρχει πιαόμως σπέρνω και το χάος γύρω μουΤρυπώνω στο απειροελάχιστοστο πέρασμά μου υποκλίνονται τα δέντραόπως σrsquo έναν βασιλιάΠελώρια κύματα στον ωκεανόθέλουν να με καταπιούνΕίμαι ο αρχιτέκτονας της ερήμουο μάγος που δίνει σχήμα στην άμμοΑπό το σιγανό μουρμούρισμα ως το βουητό της καταιγίδας τραγουδάω τη δική μου συμφωνίαΕίμαι ο άνεμοςΕίμαι η ανάσα της ζωήςDjamel

Mικρό πουλί

Μικρό πουλί που rsquoχεις φτεράμπορείς για μένα να πετάξειςνα στείλεις ένα μήνυμα σrsquo εκείνους που αγαπώ

Μικρό πουλί άγγελέ μουπου rsquoρχεσαι στο παράθυρό μου και χτυπάςγια να μου φέρεις όσα εγώ να καταλάβω μοναχά μπορώ

Είναι φορές που σε σφίγγω πάνω μουπροτού σrsquo αφήσω να πετάξειςΜικρό πουλί χάρη σrsquo εσέναπου δε με φοβάσαιονειρεύομαι πως είμαι εσύένα πουλίκι ανοίγω τα φτερά μουγια να ζήσω ξανά μακριά απrsquo τη δυστυχία μουDumeacute

Ξανά στη φυλακή

Νά με ξανά μες στη στενήΉλιος δε λάμπει πια για μέναστο ξυλοκρέβατο ρε πούστη στα σανίδια

Ολημερίς έξω βολτάρουνε Οι μορφονιοί με τις πουτάνες πούστη μουΉρθαν καλύτερες μέρεςκι όλοι ζητωκραυγάζαμεΕίμαστε ελεύθεροι ελεύθεροι ρε πούστη

Ένα βαγόνι τίγκα στον κόσμο κι εγώ σαν την πουτάνα με την καραβάνα μουξέμεινα στις ράγες στις ράγες ρε γαμώτο στις ράγες

Μπαίνω που λέτε σrsquo ένα μαγαζίκι έρχεται καταπάνω μου ένας μπάτσοςlaquoΤι κάνεις εκεί ρε μαλάκα μου λέεισε τσάκωσα ρε πούστη σε τσάκωσαraquo

Κι έτσι μπροστά μου πάλιόλη τη νύχτα πηγαινόρχεται ο φρουρόςμε το τουφέκι ρε γαμώτο με τουφέκι

Τι βλάκας που ήμουν τι ζωντόβολοκλεμμένο να φοράω σακάκι και παπούτσια ρε πούστη και παπούτσια

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 8: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

14 15P H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I AP H I L I P P E H E R S A N T ndash T R I S T I A

Στην καρδιά του αιώνα

Στην καρδιά του αιώνα βαδίζω στα τυφλάο στόχος μου ξεμακραίνει και χάνεται στο χρόνοΚαι το ραβδί μου ακόμα κουρασμένο και τα καπίκια της επαιτείας σκουριασμέναΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Eξορία

Από το ένα σφύριγμα ως το άλλο από τις έξι το πρωί ως τις οκτώ το βράδυαπό το ένα κάγκελο ως το άλλοβαδίζουν αυτές οι σκιές που κάποτε ήταν άνθρωποικαι σήμερα κοπάδι στο μαντρίΤα πόδια χτυπούν τη γηστα βλέμματα μια σπίθα μακρινήΟι λέξεις είναι σαν τις στάχτες αλλά μην τις αγγίζειςκάτω απrsquo τη στάχτη καίει το κάρβουνο του πόνουΒαδίζουν παραδέρνουν σταματούν μιλούν μιλούνπροσμένουν σαν τις σκιές του Ομήρουτον Οδυσσέα να ανοίξει τη θύρα αυτής της κόλασηςπου τη χτυπούν από μέσα χωρίς ελπίδανα την ανοίξει και να δώσει στις σκιές το σώμα τουςαίμα ζεστό σάρκα και οστάΒαδίζουν παραδέρνουν προσμένουν Οι λέξεις είναι στάχτεςκαι τα μάτια τους μοιάζουν σαν τrsquo αδέρφιαMιχαήλ Φρολόφσκι

Η καρδερίνα

Μικρή καρδερίνα θα γείρω πίσω το κεφάλιμαζί να αντικρίσουμε τον κόσμοαυτή η μέρα του χειμώνα τραχιά σαν τα σκύβαλα

είναι το ίδιο σκληρή και στα δικά σου μάτια[]Τι αίσθηση αέρινη στο κεφαλάκι πάνωμαύρο και κόκκινο κίτρινο λευκόΠροσεκτικά κοιτάζει κι απrsquo τις δυο πλευρές κι από τις δυο πλευρές κοιτάζεικαι στη στιγμή πετάει μακριάΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Έχω χαθεί στον ουρανό

Έχω χαθεί στον ουρανό Και τώραΑς μου απαντήσει όποιος είνrsquo εκεί ψηλάΠιο εύκολα θα έπαιρνα απόκριση από του Δάντη τους δίσκους τους εννιά

Απrsquo τη ζωή να χωριστώ δε γίνεταιπου ονειρεύεται το φόνο σαν φιλί για να κυλήσει από τrsquo αυτιά τις τρύπες των ματιών μου η θλίψη εκείνη η φλωρεντινή

Μη φοράτε στην κεφαλή μη μου φοράτετις δάφνες που χαϊδεύουν και τρυπούνμα σκίστε την καρδιά μου σε κομμάτιανα σκορπιστεί στη συγχορδία του ουρανού

Κι όταν πεθάνω έχοντας υπηρετήσειεγώ των ζωντανών που ήμουν φίλοςστα βάθη και στα ύψη θrsquo αντηχήσειτου ουρανού η απάντηση ndash στο παγωμένο μου το στήθοςΟσίπ Μαν τελσ τάμ

Γαλήνη της ψυχής

Ούτε μίσος ούτε πόνοςΖεν γαλήνηΟύτε κάγκελα ούτε αλυσίδεςΤακέζο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΟΡΑΛΊΑ ΣΩΤΗΡΊΑΔΟΥ

Αγαπημένε κρατούμενε

Αγαπημένε κρατούμενε σας αγαπούσα όπως ήσασταν όταν σας πρωτοείδα στερημένο απrsquo όλαΗ καρδιά μου σφίχτηκε όταν σας είδα πεινασμένοκαι καθόλου στη μόδα

Κι όμως ήταν ένας χαρούμενος άντραςτο πειραχτήρι της φυλακήςκι έκανε πλάκαlaquoΑχ είμαι τόσο ερωτευμένοςraquoΉταν χαρούμενοςκι έλεγε πάντα laquoΔε βαριέσαιraquoΌμως τα μάτια του ήταν πιο θλιμμένακι από την ίδια τη θλίψη

Περιμένει να συναντηθούν οι ματιές μαςγια να με χαιρετήσει μrsquo ένα νεύμαώσπου να συναντηθούμε το άλλο πρωί

Κι εγώ σέρνω τα πόδια μου στην άμμομrsquo ένα φτυάρι στον ώμομε άρβυλα νούμερο 45και μπαλωμένο φουστάνι

Όμως μrsquo αγαπούσε όπως ήμουνστερημένη απrsquo όλασυνεχώς πεινασμένηκαι καθόλου στη μόδαΣβ ετλάνα Χί λοβα

Γερνάω

ΓερνάωΤίποτα πια δεν περιμένωΒλέπω μόνο το ξυλοκρέβατό μουτις νύχτες που ψήνομαι στον πυρετό

Είμαι πάλι νέοςσφρίγος γεμάτος ndashστρατόπεδα κελιά και φυλακέςνιάτα που πήγανε χαμένα

ΓερνάωΚι έχω μπροστά μου τη μέρα της κρίσεωςΕίναι το σανιδένιο κρεβάτιπου κάπου με περιμένειΚίριλ Πον τραμπίνιεκ

Επέτειος της σύλληψής μου

Φριχτή χρονιά σκληρή γεμάτη θλίψηΓκρίζες μέρες που θα φέρουν μόνο πόνοΗ σκέψη σε μια μέγγενη οι δυνάμεις της ζωής που χάνονταινύχτες βασανιστικές δίχως όνειρα

Πόσες ακόμα τέτοιες μέρες έχω να ζήσωμέρες σκληρές χωρίς αγάπη και στοργήΚι η μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ξένουςΚαι τα δάκρυα Οι στερήσεις Η θλίψη χωρίς ελπίδα

Και πάνω απrsquo όλα αυτός ο κακός δαίμονας η φυλακή μπουντρούμια κάγκελα λουκέταΝίνα

Εργαλεία

Είναι πρωτόγονατα εργαλεία της δουλειάς μαςκάμποσα φύλλα φτηνό χαρτί κι ένα μολύβι που τρέχει

Αυτά μόνο χρειάζεται ο άνθρωποςγια να χτίσει έναν πύργοπου θα υψώνεται στον αιθέραπάνω από το σκληρό μας πεπρωμένο

Όλα αυτά που χρειάστηκε ο Δάντηςγια να υψώσει τις πύλεςπου οδηγούν στη χοάνη της κόλασηςσκαμμένη μέσα στον πάγοΒαρλάμ Σαλάμοφ

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 9: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

16 17Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

12112019 bull Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

musicAeternaΘεόδωρος Κουρεντζής

Εκκλησιαστικοί ύμνοι

O vis eternitatis [Ω Δύναμη της αιωνιότητας] της Hildegard von Bingen

ndash Χορωδία musicAeterna

Vai me [Αλίμονό μου]

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Lux Aeterna [Φως αιώνιο] του Gyoumlrgy Ligeti

ndash Χορωδία musicAeterna

Tεριρέμ

ndash Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Ave rex gentis anglorum [Χαίρε βασιλιά των Άγγλων]

ndash Χορωδία musicAeterna

Διάλ ειμμα

ΑΛΦΡΕΝΤ ΣΝΙΤΚΕ (1934-1998)

Κοντσέρτο για χορωδία (1984-1985)

laquoKύριε όλων των ζωντανών πλασμάτωνraquo

laquoΕγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθώνraquo

laquoΚύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσεraquo

laquoΤελειώνει εδώ αυτό το έργοraquo

Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

Χορωδία musicAeterna

Θεόδωρος Κουρεντζής μουσική διεύθυνση

Με ελληνικούς υπέρτιτλους

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Άλφρεντ Σνίτκε

Κοντσέρτο για χορωδία

Στη Ρωσία του 18ου αιώνα σε μια εποχή που η πνευματική κυριαρχία της

Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν αδιαμφισβήτητη η δυτική (ιδίως ιταλική)

μουσική πολυφωνία κατόρθωσε να διεισδύσει στην εκκλησιαστική ζωή εις

βάρος της laquoπαλιάςraquo ψαλμωδίας Το πάγιο αίτημα μιας υψηλής αισθητικής

στην ορθόδοξη τέχνη από τη μία αλλά και η αταλάντευτη απαγόρευση της

χρήσης μουσικών οργάνων στους ορθόδοξους ναούς από την άλλη σε συν-

δυασμό με την εκτεταμένη χρήση της μουσικής πολυφωνίας ως κυρίαρχου

μέσου στη λατρευτική μουσική συνέβαλαν καταλυτικά στην άνθιση του λε-

γομένου laquoχορωδιακού κοντσέρτουraquo Πρόκειται για χορωδιακό πολυφωνικό

έργο προοριζόμενο για χρήση στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας και άρα

αμιγώς θρησκευτικού προσανατολισμού ως έμπνευση και θεματολογία Επι-

φανείς συνθέτες της εποχής με σπουδές στην Ιταλία και μεγάλη επιρροή στη

ρωσική μουσική όπως ο προβεβλημένος αρχιμουσικός στην Αυλή της Αικα-

τερίνης της Μεγάλης Ντμίτρι Μπορτνιάνσκι (1751-1825) και ο Μαξίμ Μπερε-

ζόφσκι (1745-1777) έγραψαν κοντσέρτα για χορωδία τα οποία ενέπνευσαν

παρόμοια φωνητικά έργα σε μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Τσαϊκόφσκι

και ο Ραχμάνινοφ

Η παράδοση αυτή βρήκε στο πρόσωπο του Άλφρεντ Σνίτκε του κορυφαί-

ου εκπροσώπου της ρωσικής μουσικής πρωτοπορίας στο δεύτερο μισό του

20ού αιώνα έναν πανάξιο συνεχιστή της Στη σοβιετική περίοδο όταν οι κα-

θεστωτικοί περιορισμοί στο θρησκεύεσθαι ήταν πολλοί και κατά περιόδους

σφοδροί ο Σνίτκε επέμενε να αναζητά στο χώρο της θρησκείας απαντήσεις

στις προσωπικές μεταφυσικές του ανησυχίες (βαπτίστηκε χριστιανός καθολι-

κός το 1982) Υπό αυτό το πρίσμα σε σημαντικά του έργα όπως το Requiem

η Δεύτερη Συμφωνία laquoΆγιος Φλωριανόςraquo (γνωστή και ως laquoαόρατη Λειτουργίαraquo)

ή η Τέταρτη Συμφωνία ο Σνίτκε διοχέτευσε τις θρησκευτικές του αναζητήσεις

μετουσιώνοντάς τις σε μουσική βαθιάς πνευματικότητας Ένα έργο ανάλογης

στόχευσης ήταν και το Κοντσέρτο για χορωδία που γράφτηκε την περίοδο

1984-1985 και παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στις 9 Ιουνίου 1986

στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών laquoΠούσκινraquo της Μόσχας από την Κρατική

Χορωδία Δωματίου υπό τη διεύθυνση του Βαλέρι Πολιάνσκι Το τετραμερές

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 10: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

18 19Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

αυτό έργο γράφτηκε για δεκαεξάφωνη μικτή χορωδία a cappella ενώ το ποιη-

τικό κείμενο προέρχεται από το μυστικιστικό laquoΒιβλίο των πένθιμων ασμάτωνraquo

του αρμένιου ποιητή μοναχού και θεολόγου Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκην-

σίου (950-1003)

Ο Σνίτκε ως συνθέτης κατόρθωσε να διατηρήσει καθrsquo όλη τη διάρκεια του

δημιουργικού του βίου μια ιδεώδη ισορροπία ανάμεσα στις επιταγές των δια-

φόρων τάσεων της μουσικής πρωτοπορίας της εποχής του και στις επιταγές

της προσωπικής του αισθητικής Εν προκειμένω η μουσική του Κοντσέρτου

είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου το οποίο

χαρακτηρίζεται από γνήσιο συναισθηματικό πάθος και δέος απέναντι στη με-

γαλοσύνη του Θεού αλλά και από τον διακαή πόθο του ποιητή για επικοινω-

νία με τον Θεό για λύτρωση από τα πάθη και τις αμαρτίες του για την επί-

τευξη της αιώνιας σωτηρίας Μάλιστα ο συνθέτης δήλωσε χαρακτηριστικά

ότι έγραψε τη μουσική που το ίδιο το κείμενο υπαγόρευε και όχι τη μουσική

που ο ίδιος επιθυμούσε Αυτή η φράση ερμηνεύει και δικαιολογεί τη φόρτιση

της μουσικής άλλοτε την αφοπλιστική της λιτότητα και άλλοτε την εναγώνια

πολυπλοκότητά της αμφότερες ως εκφάνσεις των πιο μύχιων σκέψεων του

συνθέτη πάνω στο laquoφλέγονraquo κείμενο του αρμένιου μύστη

Το πρώτο μέρος αποτελεί έναν αστείρευτο ύμνο στο μεγαλείο τη δόξα

την παντοδυναμία αλλά και το άπειρο έλεος του Θεού Στο δεύτερο μέρος

εξηγείται ο σκοπός του ποιητή (και κατrsquo επέκταση του συνθέτη) να απευθυν-

θεί σε κάθε χριστιανό νέο ή ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα δίκαιο ή αμαρτωλό

πλούσιο ή φτωχό και να τον εμπνεύσει να τον καθοδηγήσει στην οδό της

σωτηρίας Το επόμενο μέρος ήταν και το πρώτο που γράφτηκεmiddot μάλιστα πα-

ρουσιάστηκε αυτοτελώς πριν από την επίσημη πρεμιέρα όλου του Κοντσέρ-

του στις 14 Ιουλίου 1984 στην Κωνσταντινούπολη Πρόκειται για μια εκτενή

προσευχή στον Ύψιστο έκκληση για έλεος και παρηγοριά ενώ συγχρόνως

συνιστά μια γλαφυρή περιγραφή των ανθρώπινων παθών της αμφιβολίας και

του πόνου που ελλοχεύει σε κάθε στιγμή του βίου Το έργο ολοκληρώνεται

με μια δραματική ικεσία προς τον Θεό προκειμένου οι στίχοι του ποιητή να

λειτουργήσουν θεραπευτικά και παρηγορητικά για τον πάσχοντα δούλο Του

Ο Σνίτκε χωρίς αισθητικούς ενδοιασμούς ή ταλαντεύσεις τολμά ευθέως

να χρησιμοποιήσει μια παραδοσιακή αρμονική γλώσσα όσο και μελισματικά

σχήματα που έλκουν την καταγωγή τους από το χώρο της ρωσικής ορθόδοξης

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μουσικής παράδοσης Παράλληλα όμως η προσωπική μουσική του γλώσσα

είναι πανταχού παρούσα και εμφανής Ο ακροατής έρχεται αντιμέτωπος με

σκληρές συνηχήσεις όπως αυτή της ντο δίεσης ελάσσονος με την ντο μείζο-

να ή της σολ μείζονος με τη σολ δίεση μείζονα καθώς και με μια ερεθιστική

σύγκρουση της μείζονος και της ομώνυμης ελάσσονος τονικότητας (σήμα κα-

τατεθέν άλλωστε της μουσικής του συνθέτη) που δημιουργεί την αίσθηση

ανατριχιαστικής αιώρησης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι στην ελπίδα και

την απόγνωση Τυπικά στοιχεία της πολυφωνικής μουσικής επιστρατεύονται

ουκ ολίγες φορές όπως επίσης και μεγάλα μελωδικά άλματα (διαστήματα

έβδομης όγδοης ή και ένατης) Οι μελωδικές αυτές laquoακροβασίεςraquo ουδέποτε

έχουν στόχο τη φωνητική επίδειξη αλλά αντιθέτως συνοδεύουν περιπαθείς

εξάρσεις του ποιητικού λόγου

ΤΙΤΟΣ ΓΟΥΒΕ ΛΗΣ

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 11: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

20 21Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κοντσέρτο για χορωδίαΣτίχοι Αγίου Γρηγορίου του Ναρεκηνσίου

Ί

Κύριε όλων των ζωντανών πλασμάτων

Συ μας προσφέρεις δώρα ανεκτίμητα

δημιουργός των πάντων εκ του μηδενός

ανεξιχνίαστος παντογνώστης φοβερός

φιλεύσπλαχνος και ανελέητος

αόρατος αιώνιος και απεριόριστος

τρομακτικός και αγαθοποιός

Ακαταμέτρητος είσαι και ανέγγιχτος

δίχως αρχή και δίχως τέλος

μόνος στον κόσμο απροσμέτρητος

μόνος αληθινός και πραγματικός

Συ μας παρέχεις την ευλογία σου

Συ μεσημβρία δίχως δείλι

φως δίχως σκιά

Συ μόνη μας πηγή ειρήνης

φωτίζεις την εφήμερη ύπαρξή μας

Άπειρος είσαι και πανταχού παρών

ήδιστο μέλι μας κι άρτος μας επιούσιος

θησαυρός ανεξάντλητος βροχή καθάρια

δύναμη εσαεί αστείρευτη

Συ είσαι ο φύλακας και οδηγός μας

γιατρός που γνωρίζεις τις αρρώστιες μας

στήριγμα όλων παντεπόπτης οφθαλμός

χειρ πλούσιας προσφοράς

αίγλη ακτινοβολείς καλόδεχτη απrsquo όλους

Ακούραστος ποιμένας αγαθός ηγεμών

παντεπόπτης άγρυπνος μέρα νύχτα

δικαστής που παρέχει δίκαιη κρίση

βλέμμα επιτρεπτικό φωνή παρηγορίας

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μήνυμα είσαι που φέρνει την ειρήνη

Χέρι απαγορευτικό και παντεπόπτης οφθαλμός

μας προειδοποιείς ενάντια στην αμαρτία

κριτής για το σωστό και το λάθος

δόξα που δεν εμπνέει φθόνο

Είσαι για μας το φως το δίχως όρια μεγαλείο

οδός αόρατη κι όμως ευθεία

Αόρατο είναι το αποτύπωμά Σου

και ορατή μόνο η χάρη Σου

κατέρχεται από τον ουρανό στη γη

Οι λέξεις που προφέρω για να Σε δοξάσω

είναι φτωχότερες από αυτές που Σου αξίζουν

Κύριε είθε να μην ήμουν τόσο φτωχός στα λόγια

Κύριε Σε ευλογεί Σε εγκωμιάζει

Σε δοξάζει κάθε ζωντανό ον του σύμπαντος

Ότι προοριζόμαστε να επιτύχουμε

από τη σοφή Σου Έμπνευση γεννιέται

Κύριε μες στις αμφιβολίες μου υπόδειξέ μου

το δρόμο της αγνότητας

και οδηγώντας με στης σωτηρίας τις πύλες

χαίρε και ευφραίνου

Με τον παιάνα αυτόν ο δούλος Σου

ούτε να Σε δοξάσει ούτε να Σε ευλογήσει θέλει

Μια ικεσία είναι οι ανάξιες λέξεις μου

διά της οποίας προσδοκώ τη σωτηρία

ΊΊ

Εγώ ειδήμων των ανθρώπινων παθών

συνέθεσα αυτή τη συλλογή ασμάτων

που ως τα χείλη κάθε στίχος τους

έμπλεος είναι μαύρης θλίψης

γιατί μισώ στον εαυτό μου αυτά τα πάθη

Έγραψα ώστε να βρουν οι λέξεις μου

τους χριστιανούς κάθε γωνιάς της γης

Έγραψα για όσους μόλις μπαίνουν στη ζωή

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 12: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

22 23Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

μα και για όσους έζησαν κι ωρίμασαν

κι όσους τελειώνουν το επίγειο ταξίδι τους

οδεύοντας προς το μοιραίο κατώφλι

Έγραψα για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς

τους παρηγορητές και τους απαρηγόρητους

τους κρίνοντες και τους καταδικασμένους

τους μετανοούντες και τους σκλάβους της αμαρτίας

τους αγαθοποιούς και τους χυδαίους

για τις παρθένες και για τους μοιχούς

για όλους τους ευγενείς και τους πληβείους

τους ποδοπατημένους σκλάβους και τη λαμπρή αρχόντισσα

Έγραψα εξίσου για τους άντρες και για τις γυναίκες τους

τους ξεπεσμένους και τους υψηλά ιστάμενους

για τους ηγέτες και τους καταπιεσμένους

τους υβριστές και τους υβριζόμενους

για όσους παρηγορούν κι όσους παρηγορούνται

Εξίσου για όσους έφιπποι κι όσους πεζοί πηγαίνουν

για τον ασήμαντο και τον σπουδαίο

των πόλεων τους κατοίκους και τους άγριους ορεσίβιους

για τον κενόδοξο μα και για τον ευλαβή

για μοναχούς και άγιους ερημίτες

Είθε αυτοί οι στίχοι έμπλεοι του μαρτυρίου μου

να γίνουν καθοδήγηση για κάποιον

κι είθε όποιος μετανιώσει για φρικτό παράπτωμα

να βρει παρηγορία στα γραπτά μου

Εύχομαι κάποιος να ωφεληθεί

από το έργο και το ζήλο μου

Κι οι στίχοι μου να γίνουν προσευχή και ικεσία

που θα εκμαιεύσει το θείο έλεος

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

ΊΊΊ

Κύριε λύτρωση απrsquo την αμαρτία δώσε σrsquo όσους

το νόημα των πένθιμων τούτων λέξεων συλλαμβάνουν

σrsquo όσους κατανοούν αυτών των λέξεων την ουσία

Απάλλαξέ τους απrsquo της αμφιβολίας τα ολέθρια δεσμά

που εξίσου με το έγκλημα βαραίνει

Δώσrsquo τους την άφεση που λαχταρούν

Άσε άφθονα τα δάκρυά τους να κυλήσουν

Κι η ικεσία τους που η φωνή μου υψώνει

είθε να Σε ευφράνει

Κι είθε να υψώσουν προσευχή κι εκείνοι

για εμέ τον δούλο Σου

Κύριε το φως κι η χάρη Σου ας κατέλθουν

πάνω από τους υπάκουούς Σου δούλους

όλους τους μεταμελημένους που διαβάζουν

συμπάσχοντας των πένθιμων ασμάτων το βιβλίο

Αν Συ δεχτείς όσους πίσω από μένα φτάνουν

σrsquo Εσέ με τη γεμάτη ζήλο προσευχή μου

του ιερού Σου οίκου άνοιξε τις πύλες

σrsquo εμένα επίσης ω φιλεύσπλαχνε πατέρα

Και η πολυδάκρυτή μου προσευχή

αν πέφτει σαν τη βροχή ξεπλένοντας τις αμαρτίες

είθε το ύδωρ τούτο της ζωής να πλύνει

κι εμέ τον ταπεινό Σου δούλο

Κύριε αν σώσεις όσους συμφωνούν

με αυτές τις σκέψεις που εκφράζω

άφεση δώσε στα βαριά αμαρτήματά μου

σώσε κι εμέ ευλογητέ Πατέρα

Αν τα τραγούδια μου σε μια ψυχή εμπνέουν

σκέψεις ευχάριστες σrsquo Εσέ

ουράνιε πατέρα

τη χάρη Σου από μένα μη στερήσεις

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 13: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

2524 Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι όσοι τους στίχους μου κατανοούν

τρεμάμενα τα χέρια αν υψώσουν ndash

ας ενωθεί με την αγνή παράκλησή τους

των λυπημένων θρήνων μου η οδύνη

Κι οι σκέψεις τους ευχάριστες σrsquo Εσέ αν είναι

όπως εκφράζονται σε τούτο το βιβλίο

έλεος ας βρούνε οι προπάτορές μου

από τη γενναιόδωρή Σου χάρη

Κι αν κάποιος πτωχός στο πνεύμα

ταλαντευτεί για την αγία πίστη σrsquo ώρα θλίψης

στήριγμα είθε να βρει στο βιβλίο ετούτο

και αναθαρρώντας να Σου δείξει εμπιστοσύνη

Αν κάποιος με πίστη ασθενή νιώσει φόβο

πως της ελπίδας του ο ναός δεν θα αντέξει

τον ασταθή ναό είθε να δυναμώσει το χέρι Σου

με τις γραμμές του πένθιμου αυτού βιβλίου

Κι αν από ασθένεια φρικτά βασανισμένος

χάσει κανείς ότι με τη ζωή τον δένει

είθε να βρει σε τούτες τις γραμμές το σθένος

πάλι να ανορθωθεί δεόμενος σε Σένα

Κι αν φόβος ή αμφιβολία θανατηφόρα

αιφνίδια αδράξει κάποιον

είθε ανακούφιση να βρει σε τούτο το βιβλίο

στη χάρη Σου είθε να βρει γαλήνη

Κι αν των αλύτρωτων παιδιών το βάρος

στην άβυσσο κάποιον αμαρτωλό τραβάει

είθε στων λέξεων τη δύναμη που Συ μου εμπνέεις

συγχώρεση παντοτινή να βρει και σωτηρία

Αν κάπου ένας αμαρτωλός υπάρχει

εγκλωβισμένος στου Διαβόλου την παγίδα

δέξου το έργο μου να γίνει στήριγμά του

και τον τρελό στη λογική να φέρει με το φως Σου

Ά Λ Φ Ρ Ε Ν Τ Σ Ν Ι Τ Κ Ε ndash Κ Ο Ν Τ Σ Ε Ρ ΤΟ Γ Ι Ά ΧΟ Ρ Ω Δ Ι Ά

Κι αν σε μοιραία έπαρση είναι κάποιος

έτοιμος να ξεχάσει των αγίων προσευχών τις λέξεις ndash

στην ιερή μας πίστη δέξου να τον φέρω πίσω

με την ισχύ των λέξεων που Εσύ μου εμπνέεις

Δέξου των πένθιμων μου ασμάτων το βιβλίο

να φέρει πίσω στο Σταυρό και στην Ευχαριστία

όσους στην ασυγχώρητη κενοδοξία

και στη σατανική τυφλότητα επιμένουν

Και το τραγούδι μου άσε

από το θεϊκό Σου έλεος εμπνευσμένο

τη θύελλα της απιστίας να γαληνέψει

που όπως πάνω απrsquo το νερό λυσσομανάει

πάνω από τις ψυχές των ανθρώπων

IV

Τελειώνει εδώ αυτό το έργο

που το ξεκίνησα με ελπίδα

και με το όνομά Σου

ώστε να γίνει το τραγούδι μου γιατρειά

πληγές σωμάτων και ψυχών να θεραπεύσει

Εάν το ταπεινό μου έργο φτάνει εις πέρας

με τη δική Σου άγια ευλογία ndash

ας ενωθεί το θείο πνεύμα εντός του

με την ολίγιστη έμπνευσή μου

Μην εξαλείφεις

την αποκάλυψη που Εσύ παρείχες

και μην εγκαταλείπεις τη διάνοιά μου

αλλά πάλι και πάλι δέξου εγκώμιο

απrsquo τον ταπεινό Σου δούλο Αμήν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΦΗ ΓΊΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 14: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

26 M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ26

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΝΤΖΉΣ

Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής

του συνόλου musicAeterna και της

ομώνυμης χορωδίας δωματίου που

κατά το διάστημα 2011-2019 υπήρξαν

σύνολα in residence του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ Τον Ιούλιο του 2019 ο Θεόδωρος

Κουρεντζής παραιτήθηκε από τη

θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή

της Όπερας του Περμ ανοίγοντας

νέους ορίζοντες στη musicAeterna

ως ανεξάρτητου πλέον σχήματος

Με τη musicAeterna ο Κουρεντζής

εμφανίζεται σε μεγάλες αίθουσες της

Ευρώπης όπως της Φιλαρμονικής

του Βερολίνου του Παρισιού στο

Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν

στη Σκάλα του Μιλάνου και στην

Αίθουσα Συναυλιών της Μαδρίτης Στο

πλαίσιο της μακράς συνεργασίας του

με το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

περιλαμβάνεται η νέα παραγωγή της

Μεγαλοψυχίας του Τ ϊτου σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς (2017) με την οποία

ο Κουρεντζής έκανε το ντεμπούτο

του στην Όπερα της Ολλανδίας το

2018 καθώς επίσης ο κύκλος με

όλες τις συμφωνίες του Μπετόβεν

(2018) σε πέντε sold out συναυλίες

και ο Ιδομενέας του Πήτερ Σέλλαρς

(2019) όπου η Χορωδία musicAeterna

συνέπραξε με την Μπαρόκ Ορχήστρα

του Φράιμπουργκ Το 2018 η

musicAeterna και ο Κουρεντζής

έκαναν το ντεμπούτο τους στα BBC

Proms τον Φεβρουάριο του 2019

στην Ιαπωνία (Τόκιο και Οζάκα) ενώ

στο τέλος του έτους εμφανίζονται στη

Νέα Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed)

με το Ρέκβιεμ του Βέρντι (παράλληλα

με την κινηματογραφική εκδοχή του

Ρέκβιεμ από τον πρόσφατα θανόντα

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

Τζόνας Μέκας) To 2018-19 o Κουρεντζής

ως επικεφαλής μαέστρος στη

Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας της

Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR) διηύθυνε

τις Συμφωνίες αρ 3 και αρ 4 του Μάλερ

την Πέμπτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκι

και την Εβδόμη του Σοστακόβιτς σε

συναυλίες στη Στουτγάρδη περιοδεία

στο Κοντσέρτχαους της Βιέννης στη

Φιλαρμονική του Έλβα στο Αμβούργο

στην Κολωνία και αλλού Με την

Εβδόμη του Σοστακόβιτς ολοκλήρωσε

την πρώτη περίοδο με την SWR στο

Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ Το 2019-

20 έχει προγραμματίσει περιοδείες με

την ορχήστρα στην Ισπανία την Ιταλία

και τη Γαλλία Φέτος τον Νοέμβριο ο

Κουρεντζής κάνει το ντεμπούτο του με

τη Φιλαρμονική του Βερολίνου και τη

Χορωδία musicAeterna παρουσιάζοντας

το Ρέκβιεμ του Βέρντι το οποίο άλλωστε

είχε παρουσιάσει και τον περασμένο

Απρίλιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σημαντικές στιγμές στην καριέρα

του ως καλλιτέχνης in residence στο

Κοντσέρτχαους της Βιέννης (2016-17)

διηύθυνε συναυλίες με τη Συμφωνική

της Βιέννης την Καμεράτα του

Ζάλτσμπουργκ και τη musicAeterna

παρουσίασε το Ρέκβιεμ του Μπραμς

με τη Χορωδία musicAeterna και την

Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ στο

πλαίσιο του Φεστιβάλ Νιάγκιλεφ στο

Περμ και σε περιοδεία στην Ευρώπη

με την Ορχήστρα Δωματίου Μάλερ

περιόδευσε με το έργο Coro του Μπέριο

παρουσίασε τη Μεγαλοψυχία του Τίτου και

το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στο Φεστιβάλ

του Ζάλτσμπουργκ και Μάκβεθ του

Βέρντι στην Όπερα της Ζυρίχης με τον

Μπάρι Κόσκι (2016) Χρυσό του Ρήνου

με την ορχήστρα musicAeterna (2015

στην Τριεννάλε του Ρουρ στο Μπόχουμ)

Γιολάντα του Τσαϊκόφσκι και Περσεφόνη

του Στραβίνσκι στο Φεστιβάλ της Αιξ-

αν-Προβάνς (2015) τα οποία έκαναν

πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 2012 όταν

παρουσίασε και την Ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

του Σοστακόβιτς στη Ζυρίχη (2012)

και Ταξιδιώτισσα του Βάινμπεργκ με τη

Συμφωνική της Βιέννης στο Μπρέγκεντς

(2010)

Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας

του Περμ ο Κουρεντζής έχει παραγγείλει

πολλά νέα έργα Tristia του Φιλίπ

Ερσάν (2016) Νοσφεράτου του Ντμίτρι

Κουρλιάντσκι (2014) Cantos του Αλεξέι

Σουμάκ (2016) και ένα Κονσέρτο για βιολί

του Σεργκέι Νιέφσκι (2015) Ο Θεόδωρος

Κουρεντζής και η musicAeterna έχουν

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

για την οποία έχουν ηχογραφήσει την

τριλογία laquoΜότσαρτ-Ντα Πόντεraquo τους

Γάμους του Στραβίνσκι το Κοντσέρτο για

βιολί του Τσαϊκόφσκι με την Πατρίτσια

Κοπατσίνσκαγια την Έκτη συμφωνία

του Τσαϊκόφσκι και την Έκτη συμφωνία

του Μάλερ Επίσης έχει ηχογραφήσει

για την Alpha Label Συμφωνία αρ 14

του Σοστακόβιτς Ρέκβιεμ του Μότσαρτ

Διδώ και Αινείας του Πέρσελ ενώ για

τη Harmonia Mundi τα Κοντσέρτα για

πιάνο του Σοστακόβιτς με τον Αλεξάντρ

Μέλνικοφ και την Ορχήστρα Δωματίου

του Μάλερ Το 2017 μαέστρος και σύνολο

βραβεύτηκαν με ECHO Klassik για την

παραγωγή της Ινδιάνας βασίλισσας

του Πέρσελ σε DVDBlu-ray (σκην Π

Σέλλαρς) ενώ το 2016 είχαν λάβει το

ECHO Klassik ηχογράφησης συμφωνικού

έργου για την Ιεροτελεστία της άνοιξης

του Στραβίνσκι (και τα δύο από τη Sony

Classical)

27M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 15: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

28 29M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Το 2015 συνεργάστηκε με τον αδερφό

του Βαγγελίνο Κουρεντζή στο

σάουντρακ για την τελετή έναρξης

των Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού

(υποψήφιοι για το βραβείο Emmy

κατηγορία μουσικής διεύθυνσης και

πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης)

Το 2008 ο Κουρεντζής τιμήθηκε με

το Βραβείο της Φιλίας της Ρωσικής

Ομοσπονδίας και το 2016 με το βραβείο

Kairos του Ιδρύματος Toepfer Το ίδιο

έτος το Opernwelt του έδωσε τον τίτλο

του Καλύτερου Διευθυντή της Χρονιάς

για το ανέβασμα του Μάκβεθ στην Όπερα

της Ζυρίχης Φέτος τιμήθηκε με το

βραβείο του Φεστιβάλ της Βρέμης

Επιπλέον έχει τιμηθεί με εφτά Χρυσές

Μάσκες ndashτο μεγαλύτερο θεατρικό

βραβείο της Ρωσίαςndash και το 2017

βραβεύτηκε ως ο Καλύτερος Διευθυντής

Όπερας για το ανέβασμα της Τραβιάτας

στην Όπερα του Περμ σε σκηνοθεσία

Ρόμπερτ Ουίλσον Έχει επίσης τιμηθεί

ως Καλύτερος Διευθυντής Όπερας (Η

ινδιάνα βασίλισσα 2015 Έτσι κάνουν

όλες Περμ 2013 και Βότσεκ Μπολσόι

2011) για το laquoλαμπρό ανέβασμα της

Σταχτοπούτας του Προκόφιεφraquo το 2007

και για laquoεξαιρετική απόδοση ιστορικής

ερμηνείαςraquo (Οι γάμοι του Φίγκαρο 2008)

Το 2006 συνδυάζοντας τη γνώση και το

πάθος του για την παλαιά μουσική με τη

σύγχρονη δημιουργία συμμετείχε στην

ίδρυση του Φεστιβάλ Μοντέρνας Τέχνης

Territoria το οποίο πολύ γρήγορα έγινε

το πιο διάσημο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ

στη Μόσχα Από το 2012 είχε επίσης

την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ

Ντιάγκιλεφ

Γεννήθηκε στην Ελλάδα Διαμένει στη

Ρωσία από τις αρχές της δεκαετίας

του 1990 οπότε και άρχισε σπουδές

διεύθυνσης ορχήστρας στο Ωδείο της

Αγίας Πετρούπολης με τον Ιλιά Μούσιν

μαθητές του οποίου υπήρξαν μεταξύ

άλλων οι φημισμένοι μαέστροι Οδυσσέας

Δημητριάδης Βαλέρι Γκέργκιεφ και

Σεμιόν Μπιτσκόφ

ΟΡΧΉΣΤΡΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

ήταν σύνολο in residence της Όπερας

του Περμ από το 2011 έως το 2019

Από τον Σεπτέμβριο του 2019 η

Ορχήστρα εμφανίζεται ως ανεξάρτητο

σύνολο Περιοδεύει τακτικά σε όλη

τη Ρωσία (Μόσχα Αγία Πετρούπολη

Αικατερινούπολη Νοβοσιμπίρσκ

Κρασνογιάρσκ) καθώς και στη Βιέννη

στο Παρίσι το Λονδίνο το Βερολίνο

το Αμβούργο το Μπάντεν Μπάντεν το

Μόναχο το Μάνχαϊμ το Ντόρτμουντ

το Άμστερνταμ τη Λισαβόνα το Ελσίνκι

και στις Βρυξέλλες Ερμηνεύει ένα

ευρύ φάσμα μουσικής δημιουργίας

διαφορετικών εποχών και ύφους από

μπαρόκ μέχρι σύγχρονη μουσική και

παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση

έργα που αποτελούν παραγγελία του

Κουρεντζή Η ορχήστρα ηχογραφεί

αποκλειστικά για τη Sony Classical

Από το 2012 κυκλοφορούν οι

ηχογραφήσεις Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) και Ντον

M U S I C A E T E R N A ndash Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Κ Ο Υ Ρ Ε Ν Τ Ζ Ή Σ

Τζοβάννι Επίσης έχει ηχογραφήσει έργα

του Ραμώ στην έκδοση The Sound of

Light την Ιεροτελεστία της άνοιξης του

Στραβίνσκι (ECHO Klassik 2016 για την

Καλύτερη Ηχογράφηση συμφωνικού

έργου του 19oυ και 20ού αι) Οι γάμοι

του Στραβίνσκι (2016) Κοντσέρτο για

βιολί έργο 35 του Τσαϊκόφσκι με την

Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια (2016)

καθώς και την laquoΠαθητικήraquo Συμφωνία

(2017) που τιμήθηκε με Diapason

drsquoOr Προσκαλείται τακτικά σε διεθνή

φεστιβάλ Τριεννάλε του Ρουρ Φεστιβάλ

Κλάρα των Βρυξελλών Χρυσή Μάσκα

της Μόσχας και Ντιάγκιλεφ του Περμ

Αιξ-αν-Προβάνς και Ζάλτσμπουργκ

Το σύνολο έκανε το ντεμπούτο του

στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το

2017 με τη Μεγαλοψυχία του Τίτου σε

σκηνοθεσία Πήτερ Σέλλαρς καθώς και

με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ την Πρώτη

συμφωνία του Μάλερ και το Κοντσέρτο

για βιολί του Μπεργκ Στο ίδιο φεστιβάλ

το 2018 παρουσίασε όλες τις συμφωνίες

του Μπετόβεν σε πέντε συναυλίες ενώ

προγραμματίζει να επανεμφανιστεί

το 2020 και το 2021 Το 2019 η

musicAeterna επισκέφτηκε για πρώτη

φορά την Ιαπωνία όπου παρουσίασε

έργα Τσαϊκόφσκι ενώ τον Νοέμβριο θα

κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα Υόρκη

(The Shed) με το Ρέκβιεμ του Βέρντι

copy A

lexa

ndra

Mur

avye

va

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 16: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

30

copy O

lya

Runy

ova

XΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Iδρύθηκε το 2004 στο Νοβοσιμπίρσκ

από τον Θεόδωρο Κουρεντζή και

διαγράφοντας παράλληλη πορεία με

την ορχήστρα musicAeterna αποτέλεσε

σύνολο in residence της Όπερας του

Περμ από το 2011 έως το 2019 Έχει

συμμετάσχει σε νέες παραγωγές στο

Περμ Έτσι κάνουν όλες (2011) Οι γάμοι

του Φίγκαρο (2012) Ντον Τζοβάννι (2014)

του Μότσαρτ Η ινδιάνα βασίλισσα

του Πέρσελ (2013) Τα παραμύθια του

Χόφμαν του Όφενμπαχ (2015) Πρίγκιπας

Ίγκορ του Μποροντίν (2015) Τραβιάτα

του Βέρντι (2016) Μποέμ του Πουτσίνι

(2017) Ο Φαέθων του Λουλλύ και Η

Ιωάννα στην πυρά του Ονεγκέρ (2018)

Η musicAeterna έχει παρουσιάσει σε

παγκόσμια πρώτη πολλά νέα έργα

που γράφτηκαν ειδικά γιrsquo αυτήν

Νοσφεράτου του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι

(2014) Τristia του Φιλίπ Ερσάν (2015)

Cantos του Αλεξέι Σουμάκ (2016) Το

σύνολο περιοδεύει συχνά και έχει

δώσει παραστάσεις στη Μόσχα την

Αγία Πετρούπολη στο Βερολίνο στην

Αθήνα στο Παρίσι στη Λισαβόνα

στο Αμβούργο στη Φερράρα στο

Μόναχο στην Κολωνία την Κρακοβία

κα Το 2015 έκανε το ντεμπούτο της

στο Φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς

και το 2016 στην Τριεννάλε του Ρουρ

με το Χρυσό του Ρήνου Το 2017

πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του

Ζάλτσμπουργκ με τη Μεγαλοψυχία του

Τίτου του Μότσαρτ σε σκηνοθεσία

Πήτερ Σέλλαρς Τον Νοέμβριο του 2019

θα κάνει το ντεμπούτο της στη Νέα

Υόρκη (Κέντρο Τεχνών The Shed) με

το Ρέκβιεμ του Βέρντι Συνεργάζεται

τακτικά με προσκεκλημένους

μαέστρους Βενσάν Ντυμέστρ Άντρες

Μούστονεν Πολ Χίλλιερ Ραφαέλ

Πισόν Αντρέα Μαρκόν και Ζερεμί

Ρορέ Η Χορωδία musicAeterna έχει

αποκλειστικό συμβόλαιο με τη Sony

Classical Από το 2012 κυκλοφορούν

ηχογραφήσεις της Οι γάμοι του Φίγκαρο

του Μότσαρτ (Βραβείο Ηχογράφησης

Γερμανών Κριτικών και ECHO Klassik

για την Καλύτερη Ηχογράφηση της

Χρονιάς) και Έτσι κάνουν όλες (Καλύτερη

Ηχογράφηση της Χρονιάς 2014 από τη

μουσική έκδοση Opernwelt) Γάμοι του

Στραβίνσκι (2016) και Ραμώ The Sound

of Light (2014) Το 2013 εμφανίστηκε

στην Ινδιάνα βασίλισσα του Σέλλαρς

υπό τον Κουρεντζή παραγωγή που

κυκλοφόρησε σε DVD από τη Sony

Classical το 2016

ΒΥΖΆΝΤΙΝΉ ΧΟΡΩΔΙΆ musicΆeterna

Η Βυζαντινή Χορωδία musicAeterna

δημιουργήθηκε το 2018 από τον

Θεόδωρο Κουρεντζή ο οποίος είναι και

ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Σκοπός

του σχήματος είναι να ανακαλύψει εκ

νέου τους θησαυρούς της βυζαντινής

μουσικής συνδυάζοντας την κλασική

φωνητική παιδεία με τις αρχαίες

παραδόσεις της ελληνορθόδοξης

ψαλτικής τέχνης Το σύνολο υπό τον

κύπριο τενόρο Αντώνιο Κουτρουπή ndash

απόφοιτο του Κρατικού Κονσερβατόριου

31Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 17: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι

32 Μ Ε ΓΆ Λ Ε Σ Ο Ρ Χ Ή Σ Τ Ρ Ε Σ ndash Μ Ε ΓΆ Λ Ο Ι Ε Ρ Μ Ή Ν Ε Υ Τ Ε Σ

της Αγίας Πετρούπολης και οφφικίαλο

πρωτοψάλτη στον μητροπολιτικό

ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων

στη Βενετίαndash αποτελείται από 16

έμπειρους ψάλτες όλοι διακεκριμένοι

απόφοιτοι ελληνικών σχολών βυζαντινής

μουσικής Η Βυζαντινή Χορωδία

musicAeterna υποστηρίζεται από το

Ίδρυμα της Οικογένειας Αξενόφ Κατά

τον Κουρεντζή laquoη αρχαία μουσική

της Ανατολής μάς επιτρέπει να δούμε

συνολικά τη μουσική υπό διαφορετικό

πρίσμα Η ελληνορθόδοξη μουσική

έχει τις καταβολές της στην αρχαία

μουσική όπου δεν χρησιμοποιείται η

λέξη ldquoτραγουδώrdquo αλλά η λέξη ldquoψάλλωrdquo

Είναι ένας τελείως διαφορετικός

τρόπος επικοινωνίας Και ο σκοπός

είναι διαφορετικός δηλαδή δεν παίζω

μουσική για να σας διασκεδάσω δεν

προσπαθώ να παίξω ωραίαmiddot στέκομαι

εδώ ασκεπής γεμάτος ελπίδα για τον

Θεό Ελπίδα για το φωςraquo

ΒΙΤΆΛΙ ΠΟΛΟΝΣΚΙ διευθυντής χορωδίας musicAeterna

Eίναι ο κύριος μαέστρος του Κρατικού

Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου του

Περμ και του χορωδιακού συνόλου

musicAeterna Απόφοιτος του Κρατικού

Ωδείου laquoΓκλίνκαraquo του Νοβοσιμπίρσκ

συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Κουρεντζή

από το 2003 Έχει κάνει τη μουσική

προετοιμασία της Χορωδίας για πολλές

παραγωγές του Θεάτρου Όπερας του

Περμ μεταξύ άλλων Έτσι κάνουν όλες

(2011) Οι γάμοι του Φίγκαρο (2012) Ντον

Τζοβάννι (2014) του Μότσαρτ Η ινδιάνα

βασίλισσα (2013) του Πέρσελ Νοσφεράτου

(2014) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι Τα

παραμύθια του Χόφμαν (2015) του

Όφενμπαχ Πρίγκιπας Ιγκόρ (2015) του

Μποροντίν Tristia (2016) του Φιλίπ Ερσάν

σε παγκόσμια πρώτη Τραβιάτα (2016)

του Βέρντι Cantos (2016) του Αλεξέι

Σουμάκ και Μποέμ του Πουτσίνι (2017

συμπαραγωγή με την Όπερα του Μπάντεν

Μπάντεν) Έχει διευθύνει το χορωδιακό

σύνολο musicAeterna σε a cappella

εμφανίσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

Μόσχα Αγία Πετρούπολη Βερολίνο

Αθήνα Παρίσι Λισαβόνα Αμβούργο

Φερράρα Μόναχο Κολονία Κρακοβία

και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ

όπου έδωσαν την πρώτη τους συναυλία

το 2017

ΜΙΧΆΉΛ ΜΕΪΛΆΚ

Eίναι επίτιμος καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου

ποιητής μεταφραστής φιλόλογος

ιστορικός τέχνης κριτικός μουσικής

και κλασικού χορού γεννήθηκε το 1945

Ο Μεϊλάκ συνελήφθη το 1983 από

τις Αρχές για κατοχή απαγορευμένων

βιβλίων και εκτοπίστηκε σε γκουλάγκ

μέχρι το 1987 Το κύριο έργο του είναι

η δίτομη έκδοση με συνεντεύξεις του

από διάσημους καλλιτέχνες χορευτές

(όπως από τα Ρωσικά Μπαλέτα)

μουσικούς ηθοποιούς κά

ΕΚΔΟΣΗ ΟΜΜΆ bull ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ amp ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΛΕΝΉ ΔΙΔΆΣΚΆΛΟΥ bull ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΉΤΩ ΤΣΕΚΟΥΡΆ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ bull EΛΛΉ ΠΕΤΡΆΝΤΉ bull ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ά4_ARTDESIGN

ΕΚΤΥΠΩΣΗ CLOUDPRINT

copy A

lexe

y Su

khan

ov

Page 18: musicAeterna © Nikita Chuntomov ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΚΌΥΡΕΝΤΖΉΣμα»: οι Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων του Ρώσου Ντοστογιέφσκι