1919-1922

Εργασία Ιστορίας Γ΄ ΓυμνασίουΚωνσταντίνος Τσεκερίδης

• Την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου ακολούθησε συγκέντρωση των νικητών στην Γαλλική πρωτεύουσα. Στα πλαίσια αυτής της συνάντησης, που ονομάστηκε συνέδριο της Ειρήνης ή συνέδριο του Παρισιού, οι δυνάμεις που υπερίσχυσαν στον πόλεμο ( Ηνωμένο Βασίλειο και Βρετανική Κοινοπολιτεία, Γαλλία, Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο, Βέλγιο, Ιταλία, Πορτογαλία, από το 1916, Ελλάδα, ΗΠΑ , από το 1917, Ιαπωνία, Κίνα), χωρίς την συμμετοχή των ουδέτερων, ηττημένων (Γερμανία, Αυστρο-Ουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Βουλγαρία, και της Σοβιετικής Ένωσης, αποφάσισαν και καθόρισαν την αναδιαμόρφωση του ευρωπαϊκού χάρτη και την ποινή που θα ορίζονταν στις ηττημένες δυνάμεις. Αποτέλεσμα του συνεδρίου ήταν οι διπλανές συνθήκες που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τον χάρτη της Ευρώπης όπως τον ξέρουμε σήμερα και η δημιουργία της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Συνθήκη των Βερσαλιών Συνθήκη του Αγίου Γερμανού Συνθήκη του Νεϊγύ Συνθήκη του Τριανόν Συνθήκη των Σεβρών

ΚτΕ (Κοινωνία των Εθνών)

Μετά την συνθήκη των Σεβρών που

αποδυνάμωσε την οθωμανική αυτοκρατορία ο σουλτάνος αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει (Οκτώβριος 1918) με αποτέλεσμα η Αντάντ να θέση την χώρα υπό κατοχή.

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Ε. Βενιζέλος θέλοντας να εκμεταλλευτεί τη ευκαιρία που δινόταν στην χώρα μας να ξανακερδίσει την Ελληνική Μικρά Ασία έστειλε υπόμνημα στο συνέδριο του Παρισιού με το οποίο διεκδικούσε εδάφη της Μικρασίας (Σμύρνη, Α.Θράκη, Ίμβρο, Τένεδο, πρόθυρα Κωνσταντινούπολης κτλ.) επίσης θέλοντας να εκφράσει τις διεκδικήσεις αυτές τμήμα ελληνικού στρατού συμμετείχε στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και στην εκστρατεία της Αντάντ εναντίων των μπολσεβίκων. Σύμμαχοι στο πλευρό των Ελλήνων, έχοντας συμφέροντα εναντίον των Ιταλών, τάχθηκαν οι Βρετανοί. Πράγματι η Μεγάλη Ιδέα φαίνεται να παίρνει αληθινές διαστάσεις μετά την καταφατική απάντηση του συνεδρίου του Παρισιού.

Τον Απρίλιο του 1919 το συνέδριο του Παρισιού επέτρεψε στην Ελλάδα να αποβιβάσει στρατό στην Μικρά Ασία. Έτσι στις 2 Μαΐου 1919 Ελληνικός στρατός καταφτάνει στην Σμύρνη, η οποία σύμφωνα με την Συνθήκη των Σεβρών διοικούνταν από το Ελληνικό κράτος (για πέντε χρόνια). Η πόλη καταλήφθηκε από Ελληνικές δυνάμεις και μία μεγάλη έκταση γύρω από αυτήν τέθηκε υπό την εποπτεία του Ελληνικού στρατού

Φυσικά αυτή η εξέλιξη των πραγμάτων δυσαρέστησε όχι μόνο τους τούρκους αλλά και τους Ιταλούς που διεκδικούσαν από καιρό την Ελληνική πόλη με αποτέλεσμα ένοπλες συγκρούσεις με νεκρούς και τραυματίες.

Μικρά Ασία

• Η Μικρά Ασία είναι η χερσόνησος που προεκτείνεται δυτικά της ασιατικής ηπείρου σε μια νοητή γραμμή που ξεκινά από τον κόλπο της Αλεξανδρέτας (Ισσός) έως την Τραπεζούντα της Μαύρης Θάλασσας. Βρέχεται από τρεις θάλασσες, τον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα) στο Βορρά, τη Μεσόγειο στο Νότο και το Αιγαίο δυτικά. Εξ αρχαιοτάτων χρόνων αποτέλεσε στόχο πολλών λαών λόγω της σημαντικής γεωγραφικής θέσης που ευνοούσε την άνθηση του εμπορίου, αλλά και το πλούσιο σε ορυκτά και εύφορο χώμα της. Έλληνες άποικοι πρωτοκατοίκησαν την περιοχή χιλιάδες χρόνια προ Χριστού και κατοικούν στον τόπο αυτό μέχρι και σήμερα (ένα μεγάλο μέρος του Ελληνικού πληθυσμού δεν έφυγε ποτέ από την πατρίδα του ακόμα και κατά την Μικρασιατική καταστροφή).

Δυτική Μικρά Ασία• Ο Ελληνισμός της Δ. Μικρασίας (και γενικότερα της Μικράς Ασίας)

εγκαταστάθηκε στο μέρος αυτό πριν από πολλούς αιώνες και αποτελούνταν κυρίως από Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς (και άλλα ελληνικά φύλα κατοίκησαν την Μικρασία σε μεταγενέστερες εποχές)

• Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο, ένα από τα τέσσερα της αρχαιότητας, το οποίο καταγόταν σύμφωνα με τις γραπτές παραδόσεις από την οροσειρά της Πίνδου. Κατά την παλαιά παραδοσιακή θεωρία και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, οι Δωριείς κατέβηκαν στη νότια Ελλάδα περίπου τον 12ο π.Χ. αιώνα και κατέλυσαν τον Μυκηναϊκό πολιτισμό, καθώς διέθεταν όπλα από σίδερο, που ήταν ανώτερα από τα χάλκινα των Μυκηναίων.

• Οι Αιολείς ήταν κατά τους ιστορικούς χρόνους της αρχαίας Ελλάδας η μία από τις τέσσερις φυλές (Αχαιοί, Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς) του αρχαίου ελλαδικού χώρου. Επρόκειτο για λαό που αρχικά ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και στη συνέχεια αποίκισε στα έναντι παράλια του Αιγαίου.

• Οι Ίωνες ήταν ένα από τα τέσσερα αρχαία ελληνικά φύλα (τα υπόλοιπα είναι οι Αχαιοί, οι Αιολείς και οι Δωριείς) και ήταν εγκατεστημένοι κυρίως στην Αττική, στα νησιά του Αιγαίου (εκτός από τη Λέσβο, τη Ρόδο και την Τένεδο) και στην Μικρά Ασία, στην περιοχή που ονομάζεται Ιωνία.

• Παρόλη την πλειονότητα του μουσουλμανικού πληθυσμού (σε ελάχιστες πόλεις οι Έλληνες ξεπερνούσαν σε αριθμό τους μουσουλμάνους) οι Έλληνες των παραλίων της Μικρασίας μιλώντας το δικό τους Ελληνικό ιδίωμα, διατηρώντας την ορθόδοξη πίστη και τις Ελληνικές παραδόσεις κατάφεραν να επιβιώσουν και να εξαπλωθούν όχι μόνο εμπορικά αλλά και σε φήμη.

• Μεταφέροντας τον Ελληνικό πολιτισμό στην Ασία δημιούργησαν τα δικά τους ήθη και έθιμα και εξάπλωσαν την σφαίρα επιρροής τους στους αλλοεθνείς που κατοικούσαν στον ίδιο τόπο.

Εύξεινος Πόντος

Εύξεινος Πόντος εν τ' ιστορικόν τ' όνεμαν τη Μαύρου τη Θάλασσας. Τ' όνεμαν εξέβεν ασην αλλαγήν τη πρώτου τ' ονεματί «Άξεινος Πόντος» (αφιλόξενον θάλασσα). «Εύξεινος Πόντος» σημαίνει φιλόξενον θάλασσα.

Μυθολογίαν Κατά τ' ελλενικόν τη μυθολογίαν σ' αβούτον τον τόπον εζήνεν ο θεόν Πόντος, ο γιον τ' Αιθέρα και τη Γαίας.

Αβούτον τη θάλασσαν ετολανεύτεν ο Ιάσονας όντες εχπάστεν τ' Αργοναυτικόν την εκστρατείαν. Ο Αυτόλυκος (έτον απές σ' αυτοίν τ' Αργοναυτικού τ' εκστρατείας) ίδρυσεν τη Σινωπή, την πρώτην την πολιτείαν τη Πόντονος.

• Ιστορίαν• Σον 8ο π.Χ. αιώνα οι Έλλενες εποίκαν τα πρώτα ελλενικά πολιτείας σον Πόντον. Πολλά τ' ατεινέτερων

εχπάσταν ασ' ανθρώπς τη Μίλητονος. Το 363 π.Χ. εποίκαν «Το βασίλειον τη Πόντονος». Ο πρώτον βασιλέας έτον ο Μιθριδάτες ο Κτίστες (302-266 π.Χ.). Ο τελευταίον βασιλέας έτον ο Μιθριδάτες ΣΤ' ο Τρανόν, ο Ευπάτωρ (132–63 π.Χ.). Αντιφέρκουτον κι επολέμησεν 30 χρόνε το Ρωμαϊκόν τη αυτοκρατορίαν και σο τέλος έχασεν τον πόλεμον. Σον 1ο π.Χ. αιώνα ο Πόντος εγέντον ρωμαϊκόν επαρχίαν Bithynia et Pontus με πρωτεύουσαν την Αμάσειαν και οι Έλλενοι τη Μαύρη τη Θάλασσας, όπως και όλ' οι Έλλενοι, γάλια γάλια ερχίνεσαν ν' ονομάζνε τον νιαυτόνατουν «Ρωμαίοι».

• Σο Βυζαντινόν τη περίοδο (1204-1461) οι Κομνηνοί εποίκαν βασίλειον την Αυτοκρατορία τη Τραπεζούντας σε τόπον σην Σινώπην και σην Γεωργίαν απές.

• Ση δύσαν τη τρανού τη πολέμονος σα 1918 τη χρονίαν, οι Έλλενες ορθόδοξοι τη Πόντονος εγράσεψαν ν' εφτάγνε ανεξάρτητον κράτος (αυτόνομον, ή συνομοσπονδίαν με τ' Αρμενάντ' εντάμαν). Άμα η Ελλάδαν έχασεν τ' ελλενοτουρκικόν πόλεμον (1919-1922) και με τη συνθήκη τη Λωζάνης (1922) οι Έλλενες χριστιανοί τη Πόντονος εξεριζώθαν ασην πατρίδανατουν κι εχατεύταν σην Ελλάδαν, κι εκεί έδωκανατουν τ' όνεμα «Πόντιοι». Σον τ' ατεινέτερων τον δρόμον, πολλοί επέθαναν και πολλοί εσκοτώθαν. Για τ' ατό οσήμερον λέγομε για τη «Γενοκτονία των Ποντίων»

• Ο Πόντος κατοικήθηκε από Έλληνες κατά το 3000-2800 π.Χ. πιο συγκεκριμένα κατοικούσαν Χάλυβες, Σκύθες και Αμαζόνες.

• Τα χρόνια του Βυζαντίου ο Ποντιακός Ελληνισμός βρίσκεται στο απόγειο της δόξας του. Κέντρο εμπορίου η Τραπεζούντα, πύλη της Ασίας προς την Ευρώπη και το αντίθετο. Μία από τις μεγαλύτερες γενιές βασιλέων του Βυζαντίου κατάγονταν από τον Πόντο : οι Κομνηνοί.

• Ο Ποντιακός Ελληνισμός με την δική του Ελληνική διάλεκτο (η οποία ομιλείται ακόμη και σήμερα), την μουσική του παράδοση και τα αρχαιοελληνικά έθιμα επιβίωσε και μετέφερε τον Ελληνικό πολιτισμό στα βάθη της Ασίας παρόλο που ήταν σχεδόν αποκομένος από την κυρίως Ελλάδα.

Η γενοκτονία και η ‘‘ανταλλαγή’’

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου είναι πλέον αποδεδειγμένη και τεκμηριωμένη σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Αυτή η γενοκτονία διεπράχθη σε δύο φάσεις. Η πρώτη άρχισε το 1914 μέχρι το1918 με πρωτοστάτες τους νεοτουρκους. Η δεύτερη άρχισε στις 19 Μαΐου 1919 ως το 1923 με πρωτοστάτη τον κεμαλ πασα που αργότερα ονομάστηκε ατατουρκ και τον τοπαλ οσμαν.

Οι βίαιες καταστάσεις κάτω από τις οποίες ζούσαν οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες δεν περιγράφεται. Αναγκάζονταν να αλλαξοπιστήσουν (ήταν όμως κρυπτοχριστιανοί) και να σταματήσουν να μιλάν Ελληνικά ειδάλλως τους έκοβαν την γλώσσα.

Κυνηγημένοι και ταλαιπωρημένοι έφταναν στα παράλια της Μικρασίας αναζητώντας διαφυγή στα καράβια Ελλήνων και ξένων. Ξένων που το έπαιζαν σύμμαχοι και φίλοι και όταν ανέβαιναν στα καράβια τους οι Έλληνες να σωθούν τους κόβανε τα χέρια…

Μια εικόνα χίλιες λέξεις

Ο Μικρασιατικός πόλεμος

• Ταυτόχρονα με την άφιξη του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη δημιουργείται και Ελληνική διοίκηση με επικεφαλή τον Αριστείδη Στεργιάδη (γενικός διοικητής). Παρόλο που η πολιτική που ακολούθησε δυσαρέστησε ένα μέρος του Ελληνικού πληθυσμού έφερε αποτέλεσμα στην οικονομία, την εκπαίδευση, την υγεία και συνετέλεσε στην επανεγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων που είχαν διωχθεί από τους οθωμανούς.

• Ο Ελληνικός στρατός εδραιώνεται στην Σμύρνη και καταλαμβάνει τα περίχωρά της. Οι αντιδράσεις μεγαλώνουν και η Ελλάδα οδηγείται σε πόλεμο με την τουρκια.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αντάντ ο ελληνικός στρατός εισχωρεί στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας σε βάθος 150χλμ. Η πορεία του σημαδεύτηκε από νικηφόρες μάχες και κατάφερε να καταλάβει και την Ανατολική Θράκη.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες επιβάλλεται στο σουλτάνο η Συνθήκη των Σερβών από την Αντάντ (καλοκαίρι 1920).

Εξελίξεις σε Ελλάδα και Μικρά Ασία

Σημαντικά στοιχεία όσον αφορά τον Ελληνικό χώρο αποτελούν η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στο Παρίσι και η δολοφονία του αντιβενιζελικού Ίωνος Δραγούμη.

Ο Βενιζέλος προκηρύττει εκλογές στις οποίες το κίνημα των Φιλελευθέρων ηττάται (Νοέμβριος 1920) και μία νέα φιλοβασιλική κυβέρνηση (μετά από δημοψήφισμα) φέρνει πίσω στην Ελλάδα τον βασιλιά Κωνσταντίνο (Δεκέμβριος 1920). Καθώς εκτελείσονταν τα παραπάνω γεγονότα ο θάνατος του Αλέξανδρου ο οποίος εκτελούσα χρέη βασιλιά έρχεται να συνταράξει την Ελλάδα.

Η Γαλλία και η Ιταλία μετά την άνοδο του Κωνσταντίνου φεύγουν από το πλευρό της Ελλάδος και συνάπτουν συμφωνίες με τον κεμαλ όπως έκανε και η Σ. Ένωση λίγο καιρό πριν. Η Ελλάδα μένει μόνη της, χωρίς υποστήρηξη στα βάθη της Ασίας με μόνη ‘‘βοήθεια’’ αυτήν της Βρετανίας.

Παρόλες τις εντάσεις και τις δυσκολίες ο Ελληνικός στρατός με επικεφαλή τον ίδιο τον βασιλιά συνεχίζει τον πόλεμο βλέποντας μια ευκαιρία εκπλήρωσης της Μεγάλης Ιδέας… Στον ποταμό Σαγγάριο ο στρατός ηττάται και οπισθοχορεί

Εσωτερικές αναταράξεις και η συνεχείς υποστήριξη της τουρκιας από τους πρώιν σύμμαχους οδηγούν στην ήττα του ελληνικού στρατού στις 13 Αυγούστου.

Οι τουρκοι μπαίνουν στην Σμύρνη και ο Ελληνικός πληθυσμός εκδιώκεται αφήνοντας πίσω του τα ερείπια της ένδοξης πόλης του…

Αποτελέσματα και εξελίξεις

• Στην Ελλάδα σημειώθηκε έκτακτο στρατοδικείο προκειμένου να αναλογισθούν οι ζημιές και οι εδαφικές απώλειες τις Μικρασίας. Σύμφωνα με αυτό θεωρήθηκαν υπεύθυνοι της ήττας οι :

• Δ. Γούναρης• Ν. Στράτος• Π. Πρωτοπαπαδάκης• Γ. Μπαλτατζής• Ν. Θεοτόκης• Γ. Χατζανέστης Η δίκη των έξη επιβάρυνε τους

παραπάνω και τον Νοέμβριο του 1922 καταδικάστηκαν και εκτέστηκαν.

Προς το τέλος

• Η συνθήκη της λωζάνης (24 Ιουλίου 1923) τερμάτισε της εξελίξεις του θέματος ευνοώντας την τουρκια και κατέληξε στα εξής :

Η Μικρά Ασία, η Ανατολική Θράκη και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος ‘‘παραχωρήθηκαν’’ ολοκληρωτικά στην τουρκια.

Αποφασίστηκε η ανταλλαγή των πληθυσμών, οι χριστιανοί από την Μικρασία προς την Ελλάδα και οι μουσουλμάνοι από την Ελλάδα προς την τουρκια (με εξαίρεση τον ελληνικό πληθυσμό της Πόλης και τους μουσουλμάνους της Δ. Θράκης).