Mηχανολογική...

Mηχανολογική Σχεδίαση

ΣημείωσηΤο ΕΑΠ είναι υπεύθυνο για την επιμέλεια έκδοσης και την ανάπτυξη των κειμένων σύμφωνα με τη Μεθο-δολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για την επιστημονική αρτιότητα και πληρότητα των συγγραμ-μάτων την αποκλειστική ευθύνη φέρουν οι συγγραφείς, κριτικοί αναγνώστες και ακαδημαϊκοί υπεύθυνοιπου ανέλαβαν το έργο αυτό.

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 1

Σημείωση:

Οι εικόνες οι οποίες έχουν περιληφθεί στον παρόντα τόμο χρησιμοποιούνται για καθαρά εκπαιδευτι-

κούς σκοπούς και υποκαθιστούν την προβολή εικαστικού υλικού στο πλαίσιο μιας διάλεξης. Παρατί-

θενται μόνο για προσωπική χρήση των φοιτητών του ΕΑΠ και συνοδεύονται από αναφορά της πηγής

ή/και του δημιουργού τους. Οι εικόνες έχουν αναπαραχθεί σε τέτοιο μέγεθος ώστε αυτό να επαρκεί για

την κατανόηση του τρόπου χρήσης των λέξεων, των συμβόλων και γενικά του περιεχομένου τους.

Απαγορεύεται η ανατύπωση και κάθε μορφής αναπαραγωγή του παρόντος τόμου, ο οποίος προορίζε-

ται αποκλειστικά για τη διδασκαλία και τις εξετάσεις των φοιτητών του ΕΑΠ. Διανέμεται δωρεάν μόνο

στους δημιουργούς του διδακτικού υλικού, στους εγγεγραμμένους φοιτητές του ΕΑΠ και στο αντίστοιχο

διδακτικό προσωπικό και δεν διατίθεται προς πώληση.

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 2

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Πρόγραμμα Σπουδών

ΔIAΣΦAΛIΣH ΠOIOTHTAΣ

Θεματική Eνότητα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Tόμος B'

Mηχανολογική ΣχεδίασηΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΑΞΕΒΑΝΙΔΗΣ

Δρ. Mηχανολόγος Mηχανικός – Eπιμελητής Σχολής Iκάρων

ΠATPA 2003

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 3


Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Πρόγραμμα Σπουδών

ΔIAΣΦAΛIΣH ΠOIOTHTAΣ

Θεματική Ενότητα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Τόμος B'

MHXANOΛOΓIKH ΣXEΔIAΣH

Συγγραφή

NIKOΛAOΣ BAΞEBANIΔHΣ

Δρ. Mηχανολόγος Mηχανικός – Eπιμελητής Σχολής Iκάρων

Κριτική Ανάγνωση

XΡΗΣΤΟΣ ΔΟΛΤΣΙΝΗΣ

Διπλ. Mηχανολόγος (M.Sc.), Διπλ. Oικονομολόγος

Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος για την επιστημονική επιμέλεια του τόμου

IΩΑΝΝΗΣ KΟΥΤΡΟΥΒΕΛΗΣ

Kαθηγητής Στατιστικής

Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών

Επιμέλεια στη μέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση

EYAΓΓEΛOΣ BΛAXOΣ

Γλωσσική Επιμέλεια

XPYΣOYΛA ΨAPPOY

Συντονισμός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιμέλεια των εκδόσεων

ΟΜΑΔΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΑΠ / 1997–2003

ISBN: 960–538–484–1

Kωδικός Έκδοσης: ΔIΠ 40/2

Copyright 2003 για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο


Οδός Παπαφλέσσα & Υψηλάντη, 262 22 Πάτρα – Τηλ: 2610 314094, 2610 314206 Φαξ: 2610 317244

Σύμφωνα με το Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασματική αναδημοσίευση του βιβλίου αυτού

ή η αναπαραγωγή του με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την άδεια του εκδότη.

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 4

¶ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓ·

K ∂ º ∞ § ∞ π √ 1

AÚ¯¤˜ MË¯·ÓÔÏÔÁÈÎÔ‡ ™¯Â‰›Ô˘

Πρόλογος ............................................................................................................................................................................. 09

Γενική Eισαγωγή: Tυποποίηση – Πρότυπα ............................................................................................ 11

Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά ........................................................... 17

Eισαγωγή ............................................................................................................................................................................. 18

1.1 Tεχνικό σχέδιο

Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Eισαγωγικές παρατηρήσεις ..................................................... 21

1.1.1 Περιεχόμενο και κατηγορίες μηχανολογικού σχεδίου ................................... 21

1.1.2 Kανονισμοί Mηχανολογικού / Tεχνικού Σχεδίου .............................................. 27

1.1.3 Mέσα και υλικά σχεδίασης .................................................................................................... 29

1.1.4 Γραμμογραφία .................................................................................................................................. 38

1.2 Προοπτική παράσταση αντικειμένων


1.2.1 Kεντρική προβολή ......................................................................................................................... 47

1.2.2 Aξονομετρία

(Iσομετρία – Διμετρία – Πλάγια παράλληλη προβολή) ............................................. 51

1.3 Oρθογώνια παράλληλη προβολή – Όψεις


1.3.1 Προβολικά επίπεδα ....................................................................................................................... 55

1.3.2 Eφαρμογή: Σχεδίαση όψεων ................................................................................................ 59

1.4 Tομές – Διαστάσεις


1.4.1 Tομές ......................................................................................................................................................... 74

1.4.2 Kαταχώρηση διαστάσεων ....................................................................................................... 80

1.5 Kαταχώρηση ποιότητας επιφάνειας στο μηχανολογικό σχέδιο


1.5.1 Tραχύτητα επιφάνειας ............................................................................................................... 89

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 5

6 M ∏ Ã ∞ ¡ √ § √ ° π ∫ ∏ ™ Ã ∂ ¢ π ∞ ™ ∏

1.5.2 Σύμβολα ποιότητας κατεργασμένης επιφάνειας ................................................. 93

1.5.3 Kαταχώρηση συμβόλων ποιότητας κατεργασμένης επιφάνειας .......... 96

1.6 Σχεδιαστική παράσταση τυποποιημένων στοιχείων μηχανών

Προσδοκώμενα αποτελέσματα.......................................................................................................................... 100

Eισαγωγικές παρατηρήσεις ................................................................................................................................ 100

1.6.1 Tαξινόμηση των στοιχείων μηχανών ......................................................................... 101

1.6.2 Kοχλίες – Περικόχλια ............................................................................................................. 102

1.6.3 Σχεδίαση συγκολλήσεων ...................................................................................................... 109

1.6.4 Σχεδίαση ηλώσεων .................................................................................................................... 117

1.7 Aρίθμηση σχεδίων – Kατάλογος τεμαχίων

Προσδοκώμενα αποτελέσματα ........................................................................................................................ 120

1.7.1 Aρίθμηση σχεδίων ..................................................................................................................... 120

1.7.2 Kατάλογος τεμαχίων ................................................................................................................ 126

Σύνοψη ............................................................................................................................................................................... 129

Βιβλιογραφία ................................................................................................................................................................. 130

Βιβλιογραφία προαιρετικής ανάγνωσης ................................................................................................ 133

Παράρτημα 1 .................................................................................................................................................................. 134

K ∂ º ∞ § ∞ π √ 2

AÓÔ¯¤˜ – ™˘Ó·ÚÌÔÁ¤˜

Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά ........................................................ 139

Eισαγωγή .......................................................................................................................................................................... 140

2.1 Γενικές ανοχές ............................................................................................................................................. 142

2.2 Aνοχές / Συναρμογές: Bασικές έννοιες ................................................................................. 145

2.3 Σύστημα ανοχών / συναρμογών κατά ISO ......................................................................... 149

2.3.1 Σύστημα ανοχών .......................................................................................................................... 149

2.3.2 Σύστημα συναρμογών ............................................................................................................. 155

2.3.3 Eπιλογή συναρμογών .............................................................................................................. 158

2.3.4 Eλεγκτήρες ανοχών – συναρμογών ............................................................................ 159

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 6

2.4 Aνοχές μορφής και θέσης .................................................................................................................. 162

2.5 Kαταχώρηση συμβόλων ανοχών–συναρμογών .............................................................. 164

Σύνοψη ............................................................................................................................................................................... 172

Βιβλιογραφία ................................................................................................................................................................. 173


K ∂ º ∞ § ∞ π √ 3

™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È AÓ¿Ù˘ÍË ¶ÚÔ˚fiÓÙÔ˜

Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά ........................................................ 177

Eισαγωγή .......................................................................................................................................................................... 178

3.1 Aνάπτυξη και σχεδιασμός προϊόντος: Oρισμοί και οριοθετήσεις .................. 181

3.2 Aνάπτυξη προϊόντος ............................................................................................................................... 183

3.3 Διαδικασία σχεδιασμού ....................................................................................................................... 188

3.4 Eξελίξεις στο σχεδιασμό και την παραγωγή ..................................................................... 194

Σύνοψη ............................................................................................................................................................................... 201

Βιβλιογραφία ................................................................................................................................................................. 202


K ∂ º ∞ § ∞ π √ 4

ŒÏÂÁ¯Ô˜ ™¯Â‰È·ÛÌÔ‡

Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά ......................................................... 205


4.1 Ποιότητα και διαφάλιση ποιότητας: Bασικές έννοιες και ορισμοί


4.2 H σερά προτύπων ISO 9000


4.2.1 H σειρά προτύπων ISO 9000 ............................................................................................ 212

4.2.2 Περιεχόμενο των βασικών προτύπων ποιότητας ............................................. 214

4.3 Έλεγχος σχεδιασμού κατά ISO 9001 (1994)

Προσδοκώμενα αποτελέσματa .......................................................................................................................... 218

7¶ E P I E X O M E N A

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 7

8 M ∏ Ã ∞ ¡ √ § √ ° π ∫ ∏ ™ Ã ∂ ¢ π ∞ ™ ∏


4.3.1 Πρωτογενής έλεγχος σχεδιασμού ................................................................................. 219

4.3.2 Έλεγχος εγγράφων ..................................................................................................................... 233

4.3.3 Έλεγχος αρχείων ποιότητας ............................................................................................... 236

Σύνοψη ............................................................................................................................................................................... 239

Βιβλιογραφία ................................................................................................................................................................. 240


Απαντήσεις ασκήσεων αυτοαξιολόγησης ............................................................................................ 243

Eυρετήριο ......................................................................................................................................................................... 257

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 8

¶ÚfiÏÔÁÔ˜

Το μάθημα Μηχανολογική Σχεδίαση είναι ένα από τα δύο μαθήματα της προαιρετι-

κής Θεματικής Ενότητας ΔΙΠ 40. Ο σκοπός του μαθήματος είναι να συμπληρώσει τις

γνώσεις σας στην ευρύτερη γνωστική περιοχή της Μηχανολογικής Σχεδιομελέτης,

γεγονός που θα επιτρέψει την ευκολότερη παρακολούθηση των υπόλοιπων (υποχρε-

ωτικών) θεματικών ενοτήτων του προγράμματος σπουδών «Διασφάλιση Ποιότητας».

Το διδακτικό υλικό περιλαμβάνει, κατ’ αρχάς, 4 κεφάλαια που περιέχονται στον

παρόντα τόμο:

Κεφάλαιο 1: Αρχές μηχανολογικού σχεδίου

Κεφάλαιο 2: Ανοχές – Συναρμογές

Κεφάλαιο 3: Σχεδιασμός και ανάπτυξη προϊόντος

Κεφάλαιο 4: Έλεγχος Σχεδιασμού

Στην αρχή κάθε κεφαλαίου παρουσιάζεται, πιστεύω με σαφήνεια, ο Σκοπός και τα

Προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η προτεινόμενη βιβλιογραφία προαιρετικής ανά-

γνωσης στο τέλος κάθε κεφαλαίου σας επιτρέπει την εμβάθυνση στα επιμέρους θέμα-

τα που ενδεχομένως θα επιλέξετε.

Τα δύο πρώτα κεφάλαια αποτελούν μία σύνοψη, στο πλαίσιο της Ανοικτής και εξ’

Αποστάσεως Εκπαίδευσης, του μηχανολογικού σχεδίου, δηλαδή της συμβολικής, κοι-

νής γλώσσας επικοινωνίας των τεχνικών. Τo κεφάλαιο 3 σας εισάγει στη διαδικασία

ανάπτυξης και παραγωγής ενός προϊόντος από τη σύλληψη της ιδέας και το σχεδια-

σμό του μέχρι την παραγωγή, τη διάθεση και τη χρήση του. Τέλος, το κεφάλαιο 4

αποτελεί μία πρώτη εισαγωγή στο κυρίως πρόγραμμα σπουδών δεδομένου ότι συν-

δέει το σχεδιασμό (κεφ. 3) με τον έλεγχο και τη διασφάλιση ποιότητας, αντικείμενο

το οποίο αποτελεί και το κέντρο βάρους του προγράμματος που παρακολουθείτε.

Υπάρχουν δύο θεμελιακές έννοιες που θα συναντήσετε και στα τέσσερα κεφάλαια του

βιβλίου και μάλιστα και πέραν αυτών σ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών σας: είναι οι

έννοιες της τυποποίησης και του προτύπου (προδιαγραφής). Η καθολική αναφορά των

εννοιών αυτών επιβάλει την παρουσίασή τους στη «γενική εισαγωγή» που ακολουθεί.

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 9

B·ÍÂ‚·Ó›‰Ë˜.264; 18/7/2003 13:57 ™ÂÏ›‰· 10

Mηχανολογική...

Documents

Transcript of Mηχανολογική...