JANUARY INSIDE 2015...Το κείενο των άρθρων 1 έως και 15 που...

Ενηµερωτικό ∆ελτίο της Εταιρίας ∆ικηγόρων POTAMITISVEKRIS τεύχος 24Ιανουάριος 2015

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Ν. 4308/2014

Το κείµενο των άρθρων 1 έως και 15 που τίθενται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2015, και των άρθρων 30 (παράγραφοι) και 39 του Ν. 4308 / 2014, καθώς και η ερµηνεία αυτών µε την εγκύκλιο του Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003 / 2015

Εισαγωγή 1

Κεφάλαιο 1: Πεδίο εφαρµογής και κατηγορίες οντοτήτων - άρθρο 1 Πεδίο εφαρµογής 5- άρθρο 2 Καθορισµός µεγέθους οντοτήτων 10

Κεφάλαιο 2: Λογιστικά αρχεία - άρθρο 3 Λογιστικά συστήµατα και βασικά λογιστικά αρχεία 17- άρθρο 4 Άλλα λογιστικά αρχεία 44- άρθρο 5 ∆ιασφάλιση αξιοπιστίας λογιστικού συστήµατος 48- άρθρο 6 Χρόνος ενηµέρωσης λογιστικών αρχείων 58- άρθρο 7 ∆ιαφύλαξη λογιστικών αρχείων 60

Κεφάλαιο 3: Παραστατικά πωλήσεων - άρθρο 8 Τιµολόγιο πώλησης 61- άρθρο 9 Περιεχόµενα τιµολογίου 67 - άρθρο 10 Απλοποιηµένο τιµολόγιο και συγκεντρωτικό τιµολόγιο 70 - άρθρο 11 Χρόνος έκδοσης τιµολογίου 72 - άρθρο 12 Εκδιδόµενα στοιχεία για λιανική πώληση αγαθών ή υπηρεσιών 77 - άρθρο 13 Χρόνος έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης 82- άρθρο 14 Ηλεκτρονικό τιµολόγιο 84 - άρθρο 15 Αυθεντικότητα τιµολογίου 86

Άρθρο 30 (παράγραφοι) Απλοποιήσεις και απαλλαγές 89

Άρθρο 39 Ρυθµίσεις λοιπών θεµάτων 95

Επιµέλεια Σύνταξης:

Γεώργιος Στ. Αληφαντής∆ιδάσκων στο Πανεπιστήµιο Πειραιώς

τ. Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής

ΘΕΜΑΤΑ, Ιανουάριος 2015 1

Εισαγωγή

Στο φύλλο εφηµερίδας της Κυβέρνησης 251 Α΄ µε ηµεροµηνία 24.11.2014 δηµοσιεύ-

θηκε ο νόµος 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, συναφείς ρυθµίσεις και άλλες

διατάξεις».

Ο Ν. 4308/2014 ενσωµατώνει µε πληρότητα και αρτιότητα στο εσωτερικό δίκαιο τις λο-

γιστικές διατάξεις της Οδηγίας 34/2013/ΕΕ και υλοποιεί την περαιτέρω απλοποίηση του

Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (Κ.Φ.Α.Σ.) του Ν. 4093/2012. Σκοπός

του είναι η συγκέντρωση των λογιστικών κανόνων που διέπουν την οργάνωση και λει-

τουργία των επιχειρήσεων και των λοιπών υποκείµενων οντοτήτων, καθώς και η παρε-

χόµενη από αυτές, χρηµατοοικονοµική πληροφόρηση, όπως επίσης, η πλήρης ενσω-

µάτωση της άνω «Λογιστικής Οδηγίας» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµ-

βουλίου της 26ης Ιουλίου 2013. Όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση, έχει λη-

φθεί ιδιαίτερα υπόψη η αρχή «προτεραιότητα στις µικρές επιχειρήσεις» της Ευρωπαϊκής

Ένωσης για τη µείωση του διοικητικού κόστους.

Ο παρών νόµος αποτελείται από 8 κεφάλαια και 44 άρθρα. Έχει επίσης τα εξής τέσσερα

παραρτήµατα: Α: Ορισµοί, Β: Υποδείγµατα χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων, Γ: Σχέ-

διο λογαριασµών και ∆: Σύνδεση σχεδίου λογαριασµών µε τις χρηµατοοικονοµικές κα-

ταστάσεις.

Η ύλη του νόµου διαχωρίζεται στις εξής βασικές ενότητες:

Κεφάλαιο 1: Πεδίο εφαρµογής και κατηγορίες οντοτήτων (άρθρα 1 και 2). Αναφέρεται

στο πεδίο εφαρµογής και στην ταξινόµηση των υποκείµενων οντοτήτων βάσει µεγέ-

θους.

Κεφάλαιο 2: Λογιστικά αρχεία (άρθρα 3 έως 7).

Κεφάλαιο 3: Παραστατικά πωλήσεων (άρθρα 8 έως 15).

Κεφάλαιο 4: Αρχές σύνταξης χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων (άρθρα 16 και 17).

Κεφάλαιο 5: Κανόνες επιµέτρησης (άρθρα 18 έως 28).

Κεφάλαιο 6: Προσάρτηµα και απαλλαγές (άρθρα 29 και 30).

Κεφάλαιο 7: Ενοποιηµένες χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις (άρθρα 31 έως 36).

Κεφάλαιο 8: Πρώτη εφαρµογή και µεταβατικές διατάξεις (άρθρα 37 έως 44). Σηµειώνε-

ται ότι τα άρθρα 41 έως και 43 αναφέρονται σε τροπολογίες σε άλλα νοµοθετήµατα και

συνεπώς δεν αφορούν στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα.

Καταργούµενες διατάξεις µετά την ισχύ του Ν. 4308 / 2014

Στο άρθρο 38, του Ν. 4308 / 2014 απαριθµούνται οι διατάξεις που καταργούνται όταν

τεθεί σε ισχύ ο νόµος αυτός. Συγκεκριµένα:

1. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 καταργείται η υποπαράγραφος Ε1 της παραγρά-

φου Ε΄ του ν. 4093/2012 (Κώδικας Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών), κα-

θώς και κάθε διάταξη, ερµηνευτική εγκύκλιος ή Οδηγία έχει εκδοθεί δυνάµει εκεί-

νης της διάταξης ή του προϊσχύοντος π.δ. 186/1992.

2. Ο ν. 1809/1988 καταργείται από 1η Ιανουαρίου 2015, καθώς και κάθε διάταξη,

ερµηνευτική εγκύκλιος ή Οδηγία έχει εκδοθεί δυνάµει εκείνου του νόµου. Κατ’

εξαίρεση, παραµένει σε ισχύ το άρθρο 10 του ν. 1809/1988 για παραβάσεις που

διαπράττονται µέχρι τις 31 ∆εκεµβρίου 2014.

3. Για περιόδους που αρχίζουν µετά την 31η ∆εκεµβρίου 2014, παύουν εφεξής

να ισχύουν:

α) Η παρ. 8δ του άρθρου 16, η παρ. 2 του άρθρου 42, οι παράγραφοι 1 έως 4, 7

και 8 του άρθρου 42α, τα άρθρα 42β έως 43, οι παράγραφοι 1 και 2 του άρ-

θρου 43α, το άρθρο 43γ, τα άρθρα 90 έως 107, τα άρθρα 110 έως 130, τα άρ-

θρα 132 έως 134, και τα άρθρα 138 έως 143 του κ.ν. 2190/1920.

β) Τα άρθρα 20 έως 27 του ν. 2065/1992.

γ) Η περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 23 και τα άρθρα 62 έως 78 (κεφάλαιο

11) του ν.δ. 400/1970.

δ) Η παρ. 2 του άρθρου 22 του κ.ν. 3190/1955.

ε) Τα άρθρα 80, 96 και 97, η παρ. 1 του άρθρου 98, και το άρθρο 101 του ν.

4072/2012.

στ) Το π.δ. 1123/1980 (Α΄ 283) περί εφαρµογής του Ελληνικού Γενικού Λογιστι-

κού Σχεδίου, µε την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του παρόν-

τος νόµου, καθώς και οι σχετικές ρυθµίσεις των άρθρων 47 έως 49 του ν.

1041/1980, για τις υποκείµενες στον παρόντα νόµο οντότητες.

ζ) Το π.δ. 148/1984 περί εφαρµογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Ασφα-

λιστικών Επιχειρήσεων, µε την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3

του παρόντος νόµου.

η) Το π.δ. 384/1992 περί εφαρµογής Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Τραπεζών,

µε την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του παρόντος νόµου.

4. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 καταργείται κάθε άλλη κανονιστική πράξη, εγκύ-

κλιος ή Οδηγία που έχει εκδοθεί δυνάµει των καταργούµενων διατάξεων της πα-

ραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, στο βαθµό που είναι σε αντίθεση µε τις ρυθ-

µίσεις του παρόντος νόµου.

5. Όπου άλλη διάταξη νόµου ή άλλος κανόνας δικαίου παραπέµπει σε διατάξεις

του κ.ν. 2190/1920 οι οποίες καταργούνται δυνάµει του παρόντος άρθρου, µε

την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου η παραποµπή αυτή νοείται ότι αναφέρεται

στις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος νόµου. Ειδικότερα:

α) Παραποµπή στην παρ. 1 του άρθρου 42α ή στο άρθρο 42γ του κ.ν. 2190/1920

θεωρείται ότι αναφέρεται στο άρθρο 16 του παρόντος νόµου.

β) Παραποµπή στην παρ. 5 του άρθρου 42ε του κ.ν. 2190/1920 θεωρείται ότι

αναφέρεται στο άρθρο 32 του παρόντος νόµου.

γ) Παραποµπή στην παρ. 5 του άρθρου 103 του κ.ν. 2190/1920 (παρουσίαση

ίδιων µετοχών στον ισολογισµό) θεωρείται ότι αναφέρεται στην παράγραφο

1ε του άρθρου 26 του παρόντος νόµου.

2 ΘΕΜΑΤΑ, Ιανουάριος 2015

∆υνατότητα των εταιρειών περί µη εκλογής ελεγκτών απότους νόµιµους ελεγκτές του ν. 3693/2008.

Με την παρ. 6, του άρθρου 38, του Ν. 4308 / 2014 τροποποιείται η παρ. 6 του άρθρου

42α του κ.ν. 2190/1920 ως εξής:

«6. Κάθε εταιρεία, η οποία, κατά την ηµεροµηνία κλεισίµατος του, πρώτου µετά την

έναρξη ισχύος αυτού του νόµου ισολογισµού της, δεν υπερβαίνει τα αριθµητικά όρια

των δύο από τα παρακάτω τρία κριτήρια: α) σύνολο ισολογισµού δύο εκατοµµύρια πεν-

τακόσιες χιλιάδες (2.500.000) ευρώ, β) καθαρός κύκλος εργασιών πέντε εκατοµµύρια

(5.000.000) ευρώ, γ) µέσος όρος προσωπικού που απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της

χρήσης 50 άτοµα, και εφόσον δεν εφαρµόζει τα ∆ιεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Κανονι-

σµού 1606/2002 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δύναται να µην εκλέγει ελεγκτές από τους

νόµιµους ελεγκτές του ν. 3693/2008. Όταν η εταιρεία παύει να υπερβαίνει τα αριθµητικά

όρια της παρούσας παραγράφου για δύο συνεχόµενες χρήσεις, ενώ τα υπερέβαινε, η

ευχέρεια παρέχεται από τη χρήση που έπεται των δύο εν λόγω χρήσεων. Όταν η εταιρεία

υπερβαίνει τα αριθµητικά όρια της παρούσας παραγράφου για δύο συνεχόµενες χρή-

σεις, ενώ δεν τα υπερέβαινε, η άρση της ευχέρειας ενεργοποιείται από τη χρήση που

έπεται των δύο εν λόγω χρήσεων.».

Παρουσίαση µε το παρόν ενηµερωτικό των διατάξεων τωνκεφαλαίων 1 έως και 3 (άρθρα 1 έως και 15) του Ν. 4308 /2014

Το Υπ. Οικονοµικών µε την ερµηνευτική εγκύκλιο πολ.1003/2015 πραγµατεύεται τα κε-

φάλαια 1 έως και 3 (άρθρα 1 έως και 15) του νόµου, που τίθενται σε ισχύ από την 1η Ια-

νουαρίου 2015. Πραγµατεύεται επίσης ορισµένες παραγράφους του άρθρου 30 και το

άρθρο 39, που αναφέρονται σε θέµατα τα οποία απαιτούν αποφάσεις και ενέργειες της

διοίκησης από την έναρξη της πρώτης περιόδου εφαρµογής αυτού του νόµου. Για τις

υπόλοιπες διατάξεις του νόµου θα εκδοθεί προσεχώς συµπληρωµατική ερµηνευτική

εγκύκλιος µε οδηγίες εφαρµογής.

Στις επόµενες σελίδες του παρόντος Ενηµερωτικού ∆ελτίου παρατίθεται το κείµενο των

άρθρων των άνω κεφαλαίων 1 έως 3 (άρθρα 1 έως και 15) µε παράθεση κατά άρθρο

των ερµηνευτικών οδηγιών του Υπ. Οικονοµικών µε την πολ. 1003/2015. Συγχρόνως,

στην αρχή κάθε άρθρου, γίνεται και µια περιληπτική παρουσίαση των διατάξεων του

άρθρου αυτού.

Γεώργιος Στ. Αληφαντής

∆ιδάσκων στο Πανεπιστήµιο Πειραιώς

τ. Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής

3ΘΕΜΑΤΑ, Ιανουάριος 2015

Άρθρο 1Πεδίο εφαρµογής

Περιληπτική παρουσίαση των διατάξεων του άρθρου 1


Ν. 4308/2014 περί Ελληνικών Λογιστικών ΠροτύπωνΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΒΑΣΕΙ ΜΕΓΕΘΟΥΣ

Το άρθρο 1, του Ν. 4308/2014 εισάγει την έννοια της οντότητας και αναφέρει ποιεςαπό αυτές εφαρµόζουν υποχρεωτικά από 1η Ιανουαρίου 2015 όλα τα κεφάλαια τουΝ. 4308/2014, µε εξαίρεση τα κεφάλια 4 έως 7 που τίθενται σε ισχύ για περιόδουςπου αρχίζουν µετά την 31η ∆εκεµβρίου 2014 ( άρθρο 44, Ν. 4308/2014) Επίσης ανα-φέρει ποιες οντότητες συντάσσουν χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις βάσει των ∆ιε-θνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς, (∆.Π.Χ.Α).Για την εφαρµογή των ρυθµίσεων του άνω νόµου λαµβάνονται υποχρεωτικά υπόψηοι ορισµοί του νόµου αυτού οι οποίοι αναφέρονται στο επισυναπτόµενο στο ΝόµοΠαράρτηµα Α. Σύµφωνα µε το παράρτηµα αυτό: Οντότητα (entity) είναι κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων µε ήχωρίς νοµική προσωπικότητα, επιχείρηση ή οργανισµός κερδοσκοπικού ή µη κερ-δοσκοπικού χαρακτήρα, που ανήκει στον ιδιωτικό ή στον δηµόσιο τοµέα.Η έννοια της οντότητας δηµοσίου συµφέροντος αναφέρεται στο παράρτηµα Α΄ του Ν.4308 / 2014 ως εξής:Οντότητες δηµοσίου συµφέροντος (public interest entities) είναι οι οντότητεςπου υπόκεινται στον Ελληνικό νόµο και περιλαµβάνουν: α) Τις οντότητες των οποίων οι µετοχές ή άλλες κινητές αξίες είναι εισηγµένες σε ορ-

γανωµένη αγορά κράτους - µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την έννοια τηςΟδηγίας 2004/39/ΕΟΚ και σύµφωνα µε τις προβλέψεις του Κανονισµού 1606/2002 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

β) Τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις των περιπτώσεων 5 και 6 τηςπαραγράφου 1 του άρθρου 4 του Κανονισµού (ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβου-λίου και του Συµβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 σχετικά µε τις απαιτήσεις προλη-πτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύµατα και επιχειρήσεις επενδύσεων και τηντροποποίηση του Κανονισµού (ΕΕ) αριθµ. 648/2012.

γ) Τα πιστωτικά ιδρύµατα όπως αυτά καθορίζονται από την περίπτωση 1 της παρα-γράφου 1 του άρθρου 4 του Κανονισµού (ΕΕ) αριθµ. 575/2013

δ) Οντότητες που καθορίζονται από τη νοµοθεσία ως δηµοσίου ενδιαφέροντος ον-τότητες, µε βάση τη φύση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας, το µέγεθος ή τοναριθµό των απασχολούµενων.

Το κείµενο του άρθρου 1, του Ν. 4308/2014

Άρθρο 1Πεδίο εφαρµογής

1. Για την εφαρµογή των ρυθµίσεων αυτού του νόµου λαµβάνονται υποχρεωτικά

υπόψη οι ορισµοί του παραρτήµατος Α΄.

2. Οι παρακάτω οντότητες εφαρµόζουν τις ρυθµίσεις αυτού του νόµου:

α) Τα νοµικά πρόσωπα που έχουν τη µορφή της ανώνυµης εταιρείας, της εται-

ρείας περιορισµένης ευθύνης, της ετερόρρυθµης κατά µετοχές εταιρείας και

της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας.

β) Τα νοµικά πρόσωπα που έχουν τη µορφή της οµόρρυθµης ή ετερόρρυθµης

εταιρείας, όταν όλοι οι άµεσοι ή έµµεσοι εταίροι των προσώπων αυτών έχουν

περιορισµένη ευθύνη λόγω του ότι είναι είτε νοµικά πρόσωπα της περίπτωσης

α΄ της παρούσας παραγράφου ή άλλου νοµικού τύπου συγκρίσιµου µε τα

νοµικά πρόσωπα της περίπτωσης αυτής.

γ) Η ετερόρρυθµη εταιρεία, η οµόρρυθµη εταιρεία, η ατοµική επιχείρηση και

κάθε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τοµέα που υποχρεούται στην εφαρµογή

αυτού του νόµου από φορολογική ή άλλη νοµοθετική διάταξη.

δ) Κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δηµόσιο το-

µέα ή ελέγχονται από το ∆ηµόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του ∆ηµοσίου,

όταν δεν εµπίπτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του ν. 4270/2014.

3. Oι παρακάτω κατηγορίες οντοτήτων έχουν υποχρέωση σύνταξης των χρηµατοοι-

κονοµικών τους καταστάσεων βάσει των ∆ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµι-

κής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δυνάµει

του Κανονισµού 1606/2002 (∆.Π.Χ.Α. – υποχρεωτική εφαρµογή ∆.Π.Χ.Α.), για τις

ατοµικές και ενοποιηµένες χρηµατοοικονοµικές τους καταστάσεις:

α) Οι οντότητες δηµοσίου ενδιαφέροντος, όπως ορίζονται στο παράρτηµα αυτού

του νόµου.

β) Οι οντότητες που είναι εγκατεστηµένες στην Ελλάδα και είναι θυγατρικής ον-

τότητας, οι µετοχές ή άλλες κινητές αξίες της οποίας είναι εισηγµένες σε οργα-

νωµένη αγορά κράτουςµέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την έννοια της

Οδηγίας 2004/39/ΕΟΚ και σύµφωνα µε τις προβλέψεις του Κανονισµού

1606/2002 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον αντιπροσωπεύουν ατοµικά ή

αθροιστικά ποσοστό µεγαλύτερο από 5% του καθαρού κύκλου εργασιών ή

του ενεργητικού ή του µέσου όρου των εργαζόµενων της µητρικής.

γ) Τα χρηµατοδοτικά ιδρύµατα της περίπτωσης 26 της παρ. 1 του άρθρου 4 του

Κανονισµού (ΕΕ) αριθµ. 575/ 2013, εφόσον υπόκεινται σε απαιτήσεις κεφα-

λαιακής επάρκειας.

δ) Οι ανώνυµες εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών του ν. 3606/2007

(Οδηγία 2004/39/ΕΚ).

ε) Οι ανώνυµες εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου του ν. 3371/2005.

στ) Οι ανώνυµες εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία του ν. 2778/1999.

ζ) Οι ανώνυµες εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηµατικών συµµετοχών του ν.

2367/1995.

η) Οι ανώνυµες εταιρείες διαχείρισης αµοιβαίων κεφαλαίων του ν. 4099/2012

(Οδηγία 2009/65/ΕΚ).

θ) Οι οντότητες χαρτοφυλακίου.

ι) Οι οντότητες που έχουν αυτή την υποχρέωση βάσει άλλης νοµοθετικής διά-

ταξης.

4. Κάθε άλλη οντότητα υποκείµενη στον παρόντα νόµο µπορεί, µε απόφαση της δι-

οίκησής της, να εφαρµόζει προαιρετικά τα ∆.Π.Χ.Α., όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί

από την Ευρωπαϊκή Ένωση (προαιρετική εφαρµογή ∆.Π.Χ.Α.). Στην περίπτωση

αυτή η εφαρµογή των ∆.Π.Χ.Α. είναι υποχρεωτική για πέντε συνεχόµενες ετήσιες

περιόδους από την πρώτη εφαρµογή των ∆.Π.Χ.Α..

5. Οι οντότητες που επιλέγουν να συντάξουν τις ατοµικές χρηµατοοικονοµικές κατα-

στάσεις τους βάσει των ∆.Π.Χ.Α., συντάσσουν και τις ενοποιηµένες χρηµατοοικο-

νοµικές καταστάσεις τους βάσει των ιδίων προτύπων, όταν υποχρεούνται σε σύν-

ταξη ενοποιηµένων χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων.



6. Οι οντότητες που, υποχρεωτικά ή προαιρετικά, συντάσσουν τις χρηµατοοικονοµι-

κές καταστάσεις τους βάσει των ∆.Π.Χ.Α. εφαρµόζουν µόνο τα άρθρα 3 έως και

15 και την παρ. 32 του άρθρου 29 του παρόντος νόµου.

7. Oι κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δηµόσιο το-

µέα ή ελέγχονται από το ∆ηµόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του ∆ηµοσίου, όταν

εµπίπτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του ν. 4270/2014 εφαρµόζουν µόνο

τα άρθρα 3 έως και 15, πλην των παραγράφων 8 και 9 του άρθρου 3 του παρόντος

νόµου.

8. Η Τράπεζα της Ελλάδος εφαρµόζει, στο µέτρο που δεν αντιβαίνουν το Καταστατι-

κό της, µόνο τις διατάξεις των άρθρων 3 έως και 15, πλην της παρ. 14 του άρθρου

5 του παρόντος νόµου. Η ίδια οντότητα συντάσσει Ισολογισµό (κατάσταση χρη-

µατοοικονοµικής θέσης), Κατάσταση αποτελεσµάτων και Προσάρτηµα (σηµει-

ώσεις), µε βάση τους κανόνες και τα υποδείγµατα που ορίζονται από τις λογιστικές

αρχές του Ευρωσυστήµατος.

9. Οι οργανισµοί επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕ- ΚΑ) του ν. 4099/2012 (Οδηγία

2009/65/ΕΚ) είτε λειτουργούν µε τη µορφή αµοιβαίου κεφαλαίου είτε µε τη µορ-

φή ανώνυµης εταιρείας επενδύσεων µεταβλητού κεφαλαίου (ΑΕΕΜΚ):

α) Επιµετρούν το ενεργητικό τους που αναφέρεται στις παραγράφους 1 και 2 του

άρθρου 59 του ν. 4009/ 2012 (παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 50 της Οδηγίας

2009/65/ΕΚ) στην εύλογη αξία του. Ο προσδιορισµός των εύλογων αξιών και

οι σχετικές γνωστοποιήσεις γίνονται βάσει των ∆.Π.Χ.Α..

β) ∆ιαφορές επιµέτρησης του κατεχόµενου, στο τέλος της περιόδου, ενεργητι-

κού του σηµείου (α) αυτής της παραγράφου καταχωρούνται στα αποτελέσµα-

τα της περιόδου, στην Κατάσταση Εξέλιξης των Καθαρών Περιουσιακών Στοι-

χείων.

γ) Εφαρµόζουν τα άρθρα 3 έως και 15 του παρόντος νόµου, καθώς και, κατά πε-

ρίπτωση, τα άρθρα 16 έως και 30 και 37 έως και 40 του παρόντος νόµου για

τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις, έσοδα, κέρδη, έξοδα και ζη-

µιές.

10. Οι οντότητες της παραγράφου 9 του παρόντος άρθρου συντάσσουν Κατάσταση

χρηµατοοικονοµικής θέσης (ισολογισµό) του υποδείγµατος Β.11 και Κατάσταση

εξέλιξης των καθαρών περιουσιακών στοιχείων περιόδου του υποδείγµατος

Β.12.

11. Θέµατα άλλων απλοποιήσεων και απαλλαγών ανά κατηγορία οντοτήτων ρυθµί-

ζονται στο άρθρο 30 του παρόντος νόµου, σε ό,τι αφορά στις ατοµικές χρηµατο-

οικονοµικές τους καταστάσεις.

Η ερµηνευτική εγκύκλιος του Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015

Άρθρο 1: Πεδίο εφαρµογής

Παράγραφος 1 (ορισµοί)

1.1.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι οι παρατιθέµενοι ορισµοί στο παράρτηµα Α λαµ-

βάνονται υποχρεωτικά υπόψη για την εφαρµογή των ρυθµίσεων του νόµου. Η

χρήση των ορισµών στοχεύει στην οµοιόµορφη, ορθή και ασφαλή εφαρµογή

του νέου νοµοθετικού πλαισίου.

Παράγραφος 2 (υποκείµενες οντότητες)

1.2.1 Με την παράγραφο 2 καθορίζονται οι οντότητες που υπάγονται στο σύνολο των

διατάξεων αυτού του νόµου. Ιδιαίτερα, µε την περίπτωση (γ) της παραγράφου 2

υπόκειται στις ρυθµίσεις του νόµου και κάθε οντότητα που βάσει της φορολογικής

ή άλλης νοµοθεσίας υποχρεούνται στην τήρηση λογιστικών αρχείων, συµπερι-

λαµβανοµένων και των αλλοδαπών νοµικών προσώπων.

1.2.2 Ενδεικτικά, στην περίπτωση (γ) της παραγράφου 2 εντάσσονται οι αστικές εταιρεί-

ες κερδοσκοπικού ή µη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι συνεταιρι-

σµοί, οι δικηγορικές εταιρίες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη ον-

τότητα του ιδιωτικού τοµέα, που αποκτά εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστη-

ριότητα. Ακόµη εντάσσονται τα Ν.Π.Ι.∆., τα σωµατεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις

προσώπων και γενικά µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον απο-

κτούν εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα.

1.2.3 Επισηµαίνεται ότι από τις διατάξεις του παρόντος νόµου δεν προκύπτει υποχρέω-

ση εφαρµογής των ρυθµίσεων αυτού για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που δεν

αποκτούν εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα στην Ελλάδα και οι οποί-

ες µε τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. ήταν υπόχρεες στην τήρηση βιβλίων. ∆ηλαδή,

πλέον δεν προκύπτει υποχρέωση εφαρµογής του παρόντος νόµου, και ιδίως υπο-

χρέωση τήρησης λογιστικών βιβλίων και σύνταξης χρηµατοοικονοµικών κατα-

στάσεων, για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που δεν αποκτούν εισόδηµα από επιχει-

ρηµατική δραστηριότητα στην Ελλάδα και οι οποίες:

α) αποκτούν πραγµατική - φυσική επαγγελµατική εγκατάσταση στην Ελλάδα, ή

και

β) ανεγείρουν ακίνητο κυριότητάς τους εντός της Ελληνικής επικράτειας ή πραγ-

µατοποιούν σε τέτοιο ακίνητο προσθήκες ή επεκτάσεις.

Συνεπώς, από την 1η Ιανουαρίου 2015 τα πρόσωπα αυτά παύουν να έχουν τις αναφε-

ρόµενες υποχρεώσεις που άλλως προκύπτουν από αυτό το νόµο. Οίκοθεν νοείται ότι

εάν οι επιχειρήσεις αυτές θεωρηθεί ότι αποκτούν εισόδηµα στην Ελλάδα από επιχειρη-

µατική δραστηριότητα, θα έχουν υποχρέωση τήρησης του Ν. 4308/2014.

Παράγραφος 3

1.3.1 Αναφορικά µε το υποκατάστηµα αλλοδαπής τράπεζας που δραστηριοποιείται

στην Ελλάδα, διευκρινίζεται ότι αυτό (το υποκατάστηµα) δεν εµπίπτει στην κατη-

γορία των οντοτήτων δηµοσίου ενδιαφέροντος, δεδοµένου ότι δεν έχει αυτοτελή

νοµική προσωπικότητα όντας τµήµα µιας αλλοδαπής τράπεζας που λειτουργεί

υπό την πλήρη εποπτεία των αρχών της χώρας της. Εκ του λόγου αυτού δεν υπο-

χρεούται σε εφαρµογή των ∆ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς,

αλλά µπορεί να τα εφαρµόζει εναλλακτικά της εφαρµογής των λογιστικών κανό-

νων του παρόντος νόµου.

1.3.2 Όταν το υποκατάστηµα αλλοδαπής τράπεζας (υπό 1.3.1) εφαρµόζει τις λογιστικές

διατάξεις του παρόντος νόµου, εµπίπτει στην κατηγορία µεγέθους βάσει του άρ-

θρου 2 και έχει τις ανάλογες λογιστικές υποχρεώσεις. Σηµειώνεται ότι το υποκα-

τάστηµα αυτό δύναται, βάσει της παραγράφου 9 του άρθρου 3, να συνεχίσει να

χρησιµοποιεί το σχέδιο λογαριασµών του Π.∆. 384/1992. Σε ότι αφορά τη µορφή

των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων, το υποκατάστηµα προσαρµόζει τα υπο-

δείγµατα του παρόντος νόµου σε ότι αφορά τη µορφή, το περιεχόµενο και την



ονοµατολογία των λογαριασµών, λόγω της ιδιαίτερης φύσης του τραπεζικού

κλάδου, σύµφωνα µε την παράγραφο 12 του άρθρου 16.

1.3.3 Για την υποχρέωση εφαρµογής των ∆ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής

Αναφοράς από θυγατρικές οντοτήτων που είναι εισηγµένες σε οργανωµένη αγο-

ρά κράτους-µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (υποπαράγραφος 3.β του άρθρου

1), το ποσοστό 5% του καθαρού κύκλου εργασιών ή του ενεργητικού ή του µέ-

σου όρου των εργαζόµενων αναφέρεται στην µητρική εταιρεία και όχι στον όµι-

λο.


1.4.1 Όταν µια οντότητα εφαρµόζει προαιρετικά το λογιστικό πλαίσιο των ∆ιεθνών

Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς, στον υπολογισµό των πέντε ετών

για την υποχρέωση παραµονής σε αυτό το λογιστικό πλαίσιο προσµετρείται και η

πρώτη περίοδος εφαρµογής, χωρίς ωστόσο να λαµβάνεται υπόψη η συγκριτική

περίοδος της πρώτης εφαρµογής.


1.7.1 Οι κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δηµόσιο το-

µέα ή ελέγχονται από το δηµόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του δηµοσίου, όταν

εµπίπτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του νόµου 4270/2014, χρησιµοποι-

ούν το οικείο σχέδιο λογαριασµών που προβλέπεται από το κλαδικό λογιστικό

τους σχέδιο, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο άρθρο 156 του νόµου 4270/2014.

ΘΕΜΑΤΑ, Ιανουάριος 201510

Άρθρο 2Καθορισµός µεγέθους οντοτήτων


Οι οντότητες κατατάσσονται µε βάση το µέγεθός τους στις παρακάτω κατηγορίες

(άρθρο 2, παρ. 1, Ν. 4308 / 2014)

Κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα κριτήρια

4) Μεγάλες 20.000.000 40.000.000 250 άτοµα - Ισολογισµός - Κατάσταση

αποτελεσµάτων - Κατάσταση

µεταβολών καθαρής θέσης

- Κατάσταση χρηµατοροών

- Προσάρτηµα

Πολύ µικρές οντότητες. Εντάσσονται στην κατηγορία των πολύ µικρών οντοτήτων µε µόνη προϋπόθεση ότι ο κύκλος ερ-γασιών τους δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.500.000 ευρώ: Οµόρρυθµες και ετερόρρυθµες εταιρείες, ατοµικές επιχειρήσεις,αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή µη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι συνεταιρισµοί, οι δικηγορικές εται-ρίες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τοµέα, που αποκτά εισόδηµα από επιχει-ρηµατική δραστηριότητα. Επίσης, Ν.Π.Ι.∆., τα σωµατεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά µη κερδοσκο-πικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα.

Οντότητες Κριτήρια χαρακτηρισµού των οντοτήτων Συντασσόµενεςοικονοµικές

Σύνολο ενεργητικού Καθαρό ύψος Μέσος όρος καταστάσεις κύκλου εργασιών απασχολούµενου (άρθρο 16,

κατά τη διάρκεια της Ν. 4308/2014) περιόδου προσωπικού

Κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα κριτήρια

1) Πολύ µικρές 350.000 700.000 10 άτοµα - Ισολογισµός - Κατάσταση

αποτελεσµάτων- Προσάρτηµα

2) Μικρές 4.000.000 8.000.000 50 άτοµα

3) Μεσαίες 20.000.000 40.000.000 250 άτοµα - Ισολογισµός - Κατάσταση

αποτελεσµάτων- Κατάσταση

µεταβολών καθαρής θέσης

- Προσάρτηµα


Άρθρο 2Καθορισµός µεγέθους οντοτήτων

1. Οι οντότητες κατατάσσονται µε βάση το µέγεθός τους στις παρακάτω κατηγορίες

των παραγράφων 2 έως 6 του παρόντος άρθρου.


2. Πολύ µικρές οντότητες. Πολύ µικρές οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες κατά

την ηµεροµηνία του ισολογισµού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον

από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:

α) Σύνολο ενεργητικού (περιουσιακών στοιχείων): 350.000 ευρώ.

β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 700.000 ευρώ.

γ) Μέσος όρος απασχολουµένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 10 άτοµα.

3. Ειδικά οι οντότητες της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 εντάσσονται στην κατη-

γορία των πολύ µικρών οντοτήτων µε µόνη προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών

τους δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.500.000 ευρώ.

4. Μικρές οντότητες. Μικρές οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες δεν είναι πολύ µι-

κρές οντότητες και κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού τους δεν υπερβαίνουν

τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:

α) Σύνολο ενεργητικού: 4.000.000 ευρώ.

β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 8.000.000 ευρώ.


5. Μεσαίες οντότητες. Μεσαίες οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες δεν είναι πολύ

µικρές ή µικρές οντότητες και οι οποίες κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού

τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:




6. Μεγάλες οντότητες. Μεγάλες οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες κατά την ηµε-

ροµηνία κλεισίµατος του ισολογισµού τους υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχι-

στον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:




7. Το ποσό του κονδυλίου «Σύνολο ενεργητικού» και το καθαρό ποσό του κονδυ-

λίου «Κύκλος εργασιών» που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο είναι εκείνα των

αντίστοιχων κονδυλίων των υποδειγµάτων χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων,

ως εξής:

α) «Σύνολο ενεργητικού» είναι το ποσό του κονδυλίου «Σύνολο ενεργητικού»

του υποδείγµατος ισολογισµού Β.1.1 ή Β.1.2 ή Β.5, αναλόγως.

β) «Κύκλος εργασιών» είναι το ποσό του κονδυλίου «Κύκλος εργασιών (καθα-

ρός)» του υποδείγµατος της Κατάστασης αποτελεσµάτων Β.2.1 ή Β.2.2 ή Β.6,

αναλόγως.

8. Σε περίπτωση περιόδου διαφορετικής του δωδεκάµηνου, ο κύκλος εργασιών για

την εφαρµογή του παρόντος άρθρου υπολογίζεται κατ’ αναλογία σε ετήσια βά-

ση.

9. Όταν η οντότητα υπερβαίνει ή παύει να υπερβαίνει τα όρια δύο εκ των τριών κρι-

τηρίων των παραγράφων 2 και 4 έως 6 ή το κριτήριο της παραγράφου 3 του πα-

ρόντος άρθρου για δύο διαδοχικές περιόδους, για τους σκοπούς εφαρµογής των

ρυθµίσεων αυτού του νόµου η αλλαγή κατηγορίας µεγέθους ενεργοποιείται από

την περίοδο που έπεται των δύο εν λόγω διαδοχικών περιόδων.

10. Οι οντότητες της παραγράφου 2(δ) του άρθρου 1, όταν δεν είναι οντότητες της πα-

ραγράφου 2(α), 2(β) ή 2(γ) του άρθρου 1, εντάσσονται στις «µεγάλες» οντότητες.



Άρθρο 2Κατηγορίες οντοτήτων

2.1 Η ένταξη µιας οντότητας σε κατηγορία µεγέθους προσδιορίζει κυρίως τις λογιστι-

κές της υποχρεώσεις σε ό,τι αφορά:

α) τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις που συντάσσει, βάσει του άρθρου 16,

β) απλοποιήσεις και απαλλαγές από ορισµένους κανόνες επιµέτρησης, καθώς

και από την παροχή ορισµένων πληροφοριών του προσαρτήµατος, βάσει του

άρθρου 30,

γ) απαγόρευση χρήσης ορισµένων κανόνων επιµέτρησης.

2.2 Για τους λογιστικούς σκοπούς αυτού του νόµου, δηλαδή για τον προσδιορισµό

των λογιστικών υποχρεώσεων των οντοτήτων που υποχρεούνται στην εφαρµογή

των λογιστικών διατάξεων του παρόντος νόµου, το παρόν άρθρο ταξινοµεί τις

υποκείµενες οντότητες µε βάση το µέγεθός τους σε: πολύ µικρές, µικρές, µεσαίες

και µεγάλες. Ωστόσο, οι παρακάτω κατηγορίες οντοτήτων δεν εφαρµόζουν τους

λογιστικούς κανόνες που προδιαγράφονται στα κεφάλαια 4 έως 8, αλλά εφαρµό-

ζουν άλλο λογιστικό πλαίσιο, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 του παρόντος νόµου:

α) οι οντότητες που υποχρεωτικά ή προαιρετικά εφαρµόζουν ∆.Π.Χ.Α.,

β) η Τράπεζα της Ελλάδος (εφαρµόζει τις λογιστικές αρχές του ευρωσυστήµα-

τος),

γ) οι κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δηµόσιο

τοµέα ή ελέγχονται από το δηµόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του δηµοσίου,

και εµπίπτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του νόµου 4270/2014 (εφαρ-

µόζουν το προβλεπόµενο για αυτές λογιστικό πλαίσιο), και

δ) οι οργανισµοί επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) του νόµου 4099/2012

(οδηγία 2009/65/ΕΚ) είτε λειτουργούν µε τη µορφή αµοιβαίου κεφαλαίου

είτε µε τη µορφή ανώνυµης εταιρείας επενδύσεων µεταβλητού κεφαλαίου

(ΑΕΕΜΚ).

Συνεπώς, για τις προηγούµενες κατηγορίες οντοτήτων δεν ισχύει η ταξινόµηση

βάσει µεγέθους για λογιστικούς σκοπούς.

2.3 Η ένταξη ή αλλαγή κατηγορίας µεγέθους γίνεται όταν η οντότητα υπερβαίνει ή

παύει να υπερβαίνει για δύο συνεχόµενες χρήσεις τα όρια µεγέθους που παρου-

σιάζονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα.

Κατηγορίες οντοτήτων Κριτήρια µεγέθους (κάλυψη 2 από τα 3)

Μέσος όρος Σύνολο Καθαρός κύκλος

προσωπικού ενεργητικό εργασιών

Πολύ µικρές άρθρου 1, παρ. 2γ

(δηλαδή ΟΕ, ΕΕ, ατοµική, κ.λπ.) < 1.500.000

Μικρές άρθρου 1, παρ. 2γ, δηλαδή ΟΕ, ΕΕ,

ατοµική, κ.λπ.) > 1.500.000

Πολύ µικρές άρθρου 1 παρ. 2α και 2β 10 350.000 < 700.000

Μικρές άρθρου 1 παρ. 2α και 2β < 50 < 4.000.000 < 8.000.000

Μεσαίες (όλες) < 250 < 20.000.000 < 40.000.000

Μεγάλες (όλες) > 250 > 20.000.000 > 40.000.000

2.4 Σκοπός των κριτηρίων του άρθρου 2, σύµφωνα και µε τις σχετικές διατάξεις της

Οδηγίας, 2013/34/ΕΕ είναι η κατάταξη των οντοτήτων σε κατηγορίες µεγέθους,

ανάλογα µε την οικονοµική τους σηµασία. Ο µέσος όρος του προσωπικού υπο-

λογίζεται στη βάση πλήρους απασχόλησης σε ηµερήσια και ετήσια βάση, για

όλους τους εργαζόµενους που έχουν ή τεκµαίρεται ότι έχουν εργασία έµµισθης

απασχόλησης. Συγκεκριµένα, περιλαµβάνονται οι έχοντες έµµισθη σχέση αλλά

και τα πρόσωπα που απασχολούνται µε σχέση που εξοµοιώνεται µε έµµισθη ερ-

γασία, όπως δικηγόροι, λογιστές ή µηχανικοί όταν είναι πλήρους απασχόλησης

και ανεξάρτητα του τρόπου που αµείβονται (π.χ. µε τιµολόγιο). Συµπεριλαµβά-

νονται επίσης οι απασχολούµενοι µε µίσθωση από άλλη οντότητα καθώς και οι

ιδιοκτήτες επιχειρηµατίες, εφόσον απασχολούνται στην οντότητα και αµείβονται

από αυτή. ∆ιευκρινίζεται ότι δεν λαµβάνονται υπόψη εκπαιδευόµενοι και σπου-

δαστές που απασχολούνται µε συµβάσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς

και εργαζόµενοι που έχουν λάβει γονική άδεια.

2.5 Αναφορικά µε τον υπολογισµό του µέσου όρου προσωπικού, ποσοστά µικρότερα

του 0,5 στρογγυλοποιούνται προς τα κάτω και ποσοστά µεγαλύτερα του 0,5

στρογγυλοποιούνται προς τα πάνω. Για παράδειγµα, µια οντότητα απασχολεί 5

άτοµα σε πλήρη απασχόληση, 2 άτοµα µε εποχιακή απασχόληση 5 µηνών αλλά

πλήρους ηµερήσιας απασχόλησης και 7 άτοµα πλήρους ετήσιας απασχόλησης

αλλά µερικής ηµερήσιας απασχόλησης τριών ωρών, καθώς και έναν επαγγελµατία

πλήρους απασχόλησης που αµείβεται µε τιµολόγιο. Ο µέσος όρος του προσωπι-

κού που απασχολήθηκε στην περίοδο είναι (5*12/12)+(2*5/12) (7*12/12*3/8)+

1=9,46 και για την στρογγυλοποίηση 9 (σε ισοδύναµες µονάδες ετήσιας απασχό-

λησης).


Εργαζόµενοι Μήνες απασχόλησης Τύπος Μέσος όρος εργαζοµένων

Με πλήρη απασχόληση 5 12 5*(12/12) 5

Εποχιακή πλήρης

απασχόληση 5 µηνών 2 5 2*(5/12) 0,83

Μερική απασχόληση τριών

ωρών ηµερησίως όλες τις

εργάσιµες ηµέρες

του χρόνου 7 12 [7*(12/12)]*(3/8) 2,63

Μηχανικός µε πλήρη

απασχόληση αµειβόµενος

µε Τιµολόγιο 1 12 1 1

Σύνολο εργαζοµένων 9,46 = 9

2.6 Σηµειώνεται ότι µοναδικό κριτήριο για την ένταξη των οντοτήτων της παραγρά-

φου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επι-

χείρηση, κλπ.) στην κατηγορία των πολύ µικρών οντοτήτων αποτελεί ο κύκλος

εργασιών τους, µε όριο το ποσό των 1.500.000 ευρώ για δύο συνεχόµενες ετήσιες

περιόδους. ∆ηλαδή, µια πολύ µικρή οντότητα της παραγράφου 2(γ) του άρθρου

1 εντάσσεται στην κατηγορία των µικρών οντοτήτων (από πολύ µικρή), ότανυπερβεί το όριο του (καθαρού) κύκλου εργασιών 1.500.000 ευρώ. Ως µικρή πλέ-

ον οντότητα, θα υποχρεούται να συντάσσει τις καταστάσεις της παραγράφου 5

του άρθρου 16, δηλαδή θα συντάσσει επιπλέον και Ισολογισµό, και εκ του λόγου

αυτού οφείλει να χρησιµοποιεί διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα, σύµφωνα µε

την παράγραφο 10 του άρθρου 3. ∆ιευκρινίζεται ότι η οντότητα αυτή θα συνεχίσει

να θεωρείται ως µικρή οντότητα µε βάση αποκλειστικά το κριτήριο της παραγρά-

φου 3 (υπέρβαση καθαρού κύκλου εργασιών 1.500.000 ευρώ), έστω και εάν τα

άλλα δύο κριτήρια είναι κατώτερα των ορίων των πολύ µικρών οντοτήτων της

παραγράφου 2 του άρθρου 2 (σύνολο ενεργητικού <350.000 και µέσος όρος

προσωπικού <50). Τούτο προκύπτει µε σαφήνεια από την παράγραφο 4 του άρ-

θρου 2. Οµοίως, η οντότητα αυτή, εάν έχοντας ενταχθεί στην κατηγορία των µι-

κρών οντοτήτων (από πολύ µικρή), πάψει να υπερβαίνει το όριο του καθαρού κύ-

κλου εργασιών 1.500.000 ευρώ για δύο συνεχόµενες περιόδους, θα κατέβει κα-

τηγορία µεγέθους (θα γίνει και πάλι πολύ µικρή), έστω και εάν τα άλλα δύο κρι-

τήρια υπερβαίνουν τα όρια της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του Ν. 4308/2014

(σύνολο ενεργητικού >350.000 και καθαρός κύκλος εργασιών >700.000).

2.7 Ειδικά, διευκρινίζεται ότι όποια οντότητα της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1

ήταν πολύ µικρή οντότητα στην τελευταία ετήσια περίοδο πριν την εφαρµογή του

νόµου, για να ενταχθεί σε ανώτερη κατηγορία πρέπει να υπερβεί τα τιθέµενα όρια

του νέου νόµου για δύο συνεχόµενες ετήσιες περιόδους. ∆ηλαδή, εάν µια οντό-

τητα υπερέβη το όριο του καθαρού κύκλου εργασιών ποσού 1.500.000 ευρώ το

2014 για πρώτη φορά, θα πρέπει και το 2015 να υπερβεί το εν λόγω όριο, ώστε

να θεωρηθεί µικρή οντότητα (από πολύ µικρή) το έτος 2016.

2.8 Σηµειώνεται ότι βάσει της παρ. 10 του άρθρου 2 του παρόντος νόµου, οι κερδο-

σκοπικές ή µη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δηµόσιο τοµέα ή ελέγ-

χονται από το δηµόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του δηµοσίου, όταν δεν εµπί-

πτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του νόµου 4270/2014 για λογιστικούς

σκοπούς, εντάσσονται στις «µεγάλες» οντότητες µε την προϋπόθεση ότι δεν εµπί-

πτουν στις κατηγορίες οντοτήτων της παραγράφου 2(α), 2(β) ή 2(γ) του άρθρου 1

(ανώνυµη εταιρεία, εταιρεία περιορισµένης ευθύνης, ετερόρρυθµη κατά µετοχές

εταιρεία, ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία, ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη

εταιρεία, ατοµική επιχείρηση, κ.λπ.). Όταν εµπίπτουν στην παράγραφο 2(α), 2(β)

ή 2(γ) του άρθρου 1 ακολουθούν τα κριτήρια αυτών των οντοτήτων.

2.9 Τέλος, σύµφωνα µε την παράγραφο 11 του άρθρου 30, οι επιχειρήσεις εµπορίας

υγρών καυσίµων του νόµου 3054/2002 που εντάσσονται στην περίπτωση (γ) της

παραγράφου 2 του άρθρου 1 (δηλαδή όταν έχουν την νοµική µορφή ετερόρρυθ-

µης εταιρείας, οµόρρυθµης εταιρείας, ατοµικής επιχείρησης, κλπ.) θεωρούνται

πολύ µικρές οντότητες, µε µόνη προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών τους δεν

υπερβαίνει το όριο του κύκλου εργασιών της παραγράφου 4 του άρθρου 2, δη-

λαδή το όριο των µικρών οντοτήτων (8.000.000 ευρώ). Για αλλαγή κατηγορίας

απαιτείται υπέρβαση του ανωτέρω ορίου για δύο συνεχόµενες περιόδους.

2.10 ∆ιευκρινίζεται ότι η οντότητα αυτή (της παραγράφου 11 του άρθρου 30) θα συνε-

χίσει να θεωρείται ως πολύ µικρή οντότητα µε βάση αποκλειστικά το κριτήριο του

κύκλου εργασιών, εφόσον δηλαδή δεν υπερβαίνει το όριο του κύκλου εργασιών

των 8.000.000 ευρώ για δύο συνεχόµενες ετήσιες περιόδους, έστω και εάν τα άλ-

λα δύο κριτήρια είναι υψηλότερα των ορίων των πολύ µικρών οντοτήτων της πα-

ραγράφου 2 του άρθρου 2 (σύνολο ενεργητικού 350.000, και καθαρός κύκλος

εργασιών 700.000). Εάν η οντότητα αυτή υπερβεί το όριο του κύκλου εργασιών

των 8.000.000 ευρώ θεωρείται πλέον µικρή οντότητα και συντάσσει και ισολογι-

σµό, εκτός εάν υπερβαίνει και τα όρια των µεσαίων οντοτήτων της παραγράφου 5

του άρθρου 2 ή τα όρια των µεγάλων οντοτήτων της παραγράφου 5 του άρθρου

2, του Ν. 4308/2014.

2.11 Για την εφαρµογή των διατάξεων του παρόντος νόµου ως «κύκλος εργασιών»

θεωρείται αυτός που προέρχεται από τις συνήθεις δραστηριότητες της οντότητας,



σύµφωνα µε τον ορισµό του Παραρτήµατος Α. Συνεπώς δεν περιλαµβάνονται

στον κύκλο εργασιών επιχορηγήσεις, ασυνήθη έσοδα (π.χ. έσοδα από συναλ-

λαγµατικές διαφορές, πωλήσεις παγίων ή επενδύσεων), καθώς και φόροι, τέλη

και δικαιώµατα που εισπράττονται υπέρ τρίτων. Εννοείται ότι δεν εµπίπτουν στην

έννοια του εσόδου η αξία αυτοπαραδόσεων και τα έσοδα που πραγµατοποιούν-

ται για λογαριασµό τρίτου.

2.12 Αν η περίοδος (διαχειριστική χρήση ή φορολογικό έτος) είναι µικρότερη του

12µήνου (πχ. έναρξη κατά τη διάρκεια της περιόδου), ο κύκλος εργασιών για την

κατάταξη στις προαναφερόµενες κατηγορίες οντοτήτων βρίσκεται µε αναγωγή σε

ετήσια βάση. ∆ιευκρινίζεται ότι χρονικό διάστηµα δεκαπέντε (15) ηµερών ή µεγα-

λύτερο λογίζεται ως µήνας, ενώ χρονικό διάστηµα µικρότερο των 15 ηµερών δεν

λαµβάνεται υπόψη. Στην περίπτωση που η οντότητα λειτούργησε στην πρώτη

ετήσια περίοδο για χρονικό διάστηµα µικρότερο των τεσσάρων µηνών, δεν γίνε-

ται αναγωγή σε ετήσια βάση για το διάστηµα αυτό. Συνεπώς, στην περίπτωση

αυτή η ένταξη σε κατηγορία γίνεται µε βάση τις επόµενες δύο πλήρεις ετήσιες πε-

ριόδους.

2.13 Σηµειώνεται ότι τα κριτήρια µεγέθους του άρθρου 2 ισχύουν από 1η Ιανουαρίου

2015. Τα µεγέθη της επιχείρησης (κύκλος εργασιών, ενεργητικό και µέσος όρος

προσωπικού) των δύο τελευταίων ετήσιων περιόδων πριν την εφαρµογή του πα-

ρόντος νόµου αποτελούν τη βάση για να κριθεί η ταξινόµηση της επιχείρησης βά-

σει µεγέθους του παρόντος νόµου. Συνεπώς, για την περίοδο του 2015 το µέγεθος

της οντότητας θα κριθεί µε βάση τα νέα ποσοτικά κριτήρια και τα ποσά των χρη-

µατοοικονοµικών καταστάσεων των ετών 2013 και 2014, όπως δηµοσιεύθηκαν

για εκείνα τα έτη.

2.14 Υπενθυµίζεται ότι σύµφωνα µε την παράγραφο 6 του άρθρου 42α του Κ.Ν.

2190/1920, η ανώνυµη εταιρεία και η εταιρεία περιορισµένης ευθύνης είχαν τη

δυνατότητα, µέχρι και έτος 2014, να δηµοσιεύουν συνοπτικό ισολογισµό, εφόσον

δεν ξεπερνούσαν τα όρια δύο από τα εξής τρία κριτήρια: µέσος όρος απασχολού-

µενων κατά τη διάρκεια της περιόδου 50 άτοµα, ενεργητικό 2.500.000 ευρώ, και

κύκλος εργασιών 5.000.000 ευρώ. Πέραν αυτού, δεν υπάρχει αντιστοίχιση στην

ταξινόµηση των επιχειρήσεων βάσει µεγέθους, πριν και µετά την 31 ∆εκεµβρίου

2014.

2.15 Ως παράδειγµα ταξινόµησης οντότητας µε βάση το µέγεθος, µια ανώνυµη εταιρεία

για τα έτη 2012 έως 2014 είχε τα εξής µεγέθη:

2014 2013 2012

Κύκλος εργασιών 6.200.000 6.100.000 6.050.000

Σύνολο ενεργητικού 2.400.000 2.650.000 2.700.000

Μέσος όρος προσωπικού 59 48 57

Με βάση τα ανωτέρω δεδοµένα, η επιχείρηση θα καταταγεί στις «µικρές» το έτος 2015

για τους λογιστικούς σκοπούς αυτού του νόµου, αφού δεν υπερβαίνει (για δύο συνεχό-

µενες περιόδους) δύο από τα (αυξηµένα) κριτήρια του παρόντος νόµου: προσωπικό 50

άτοµα, ενεργητικό 4.000.000 ευρώ, και κύκλος εργασιών 8.000.000 ευρώ το έτος 2015

(υπερβαίνει µόνο το ένα και για µία µόνο περίοδο).

2.16 Σε περίπτωση αλλαγής νοµικού τύπου ή της ιδιοκτησίας µιας οντότητας που εν-

τασσόταν στις περιπτώσεις της παραγράφου 2α ή 2β του άρθρου 1, µε αποτέλε-

σµα την ένταξή της στην περίπτωση 2γ του ίδιου άρθρου, για την ένταξη σε κατη-


γορία µεγέθους λαµβάνονται υπόψη όλα τα διαθέσιµα στοιχεία. Για παράδειγµα,

για µια «πολύ µικρή» ανώνυµη εταιρεία που στο τέλος του έτους 20Χ3 µετατρά-

πηκε σε οµόρρυθµη εταιρεία δίνονται τα παρακάτω δεδοµένα (σηµείωση: το πα-

ράδειγµα αναφέρεται σε έτη µετά την εφαρµογή του νόµου 4308/2014).

20Χ4 20Χ3 20Χ2 20Χ1

Κύκλος εργασιών 1.400.000 1.450.000 1.750.000 1.780.000

Σύνολο ενεργητικού 320.000 310.000 305.000 300.000

Μέσος όρος προσωπικού 8 7 7 7

Με βάση τα δεδοµένα αυτά, η ανώνυµη εταιρεία θεωρείται «πολύ µικρή» για τις χρήσεις

20Χ1 έως 20Χ3. Η νέα εταιρεία (οµόρρυθµη) το έτος 20Χ4 θεωρείται «µικρή» διότι δεν

έχει κατέλθει κάτω από το όριο του κύκλου εργασιών 1.500.000 ευρώ για δύο συνεχό-

µενες χρήσεις, και θα συνεχίσει να χρησιµοποιεί διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα, σύµ-

φωνα µε το άρθρο 3 του παρόντος νόµου. Ωστόσο, στη χρήση 20Χ5 θα θεωρηθεί πολύ

µικρή, και θα δικαιούται να τηρήσει απλογραφικό λογιστικό σύστηµα. ∆ιαφοροποιών-

τας ελαφρώς το παράδειγµα, εάν ο κύκλος εργασιών για το 20Χ2 ήταν κάτω του ορίου

1.500.000 ευρώ, η νέα οντότητα το έτος 20Χ4 θα ήταν πολύ µικρή και συνεπώς θα µπο-

ρούσε να τηρήσει απλογραφικό σύστηµα.


Άρθρο 3Λογιστικό σύστηµα και βασικά λογιστικά αρχεία


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ

Το κεφάλαιο 2 (Λογιστικά αρχεία) εφαρµόζεται από το σύνολο των οντοτήτων που

κατά το άρθρο 1 υπόκεινται στο Ν. 4308/2014, ανεξάρτητα από τη νοµική µορφή ή το

µέγεθος ή από το εάν είναι κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές, ή εµπίπτουν στον

ιδιωτικό ή στο δηµόσιο τοµέα. Η υποχρέωση αυτή υφίσταται, όπως ειδικότερα ορίζε-

ται στο άρθρο 1, έστω και εάν οι οντότητες απαλλάσσονται από τις αµιγώς λογιστικές

διατάξεις των κεφαλαίων 4 έως 8 καθόσον, σύµφωνα µε το Ν. 4308/29014, εφαρµό-

ζουν άλλους λογιστικούς κανόνες.

Το άρθρο 3, του Ν. 4308/2014 περιγράφει τα λογιστικά συστήµατα και τα βασικά λο-

γιστικά αρχεία τα οποία εφαρµόζουν οι υπαγόµενες στο Νόµο οντότητες.

Οι βασικές έννοιες που αναπτύσσονται στο άρθρο 3 αναφέρονται στο παράρτηµα Α΄

του Ν. 4308 / 2014 ως εξής:

Λογιστικά αρχεία (accounting records):1 Λογιστικά αρχεία είναι τα ηλεκτρονικά ή

φυσικά µέσα στα οποία περιέχονται πληροφορίες αναγκαίες για την κατάρτιση και

τον έλεγχο των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων µιας οντότητας. Τα λογιστικά αρ-

χεία περιλαµβάνουν, βάσεις πρωτογενών πληροφοριακών δεδοµένων, παραστατικά

των συναλλαγών και γεγονότων (λογιστικά στοιχεία) και άλλα λογιστικά αρχεία (λο-

γιστικά βιβλία) στα οποία καταχωρούνται δεδοµένα των συναλλαγών και γεγονότων.

Λογιστικά στοιχεία (παραστατικά) (supporting documentation): Λογιστικά στοι-

χεία ή παραστατικά είναι τα πάσης φύσεως στοιχεία, συµπεριλαµβανοµένων των πα-

ραστατικών πώλησης, που εκδίδονται από την οντότητα ή από τρίτο σε έντυπη ή ηλε-

κτρονική µορφή, τα οποία τεκµηριώνουν τις συναλλαγές και τα γεγονότα της οντότη-

τας.

Λογιστικό σύστηµα (accounting system): Το λογιστικό σύστηµα µιας οντότητας πε-

ριλαµβάνει τα λογιστικά αρχεία και τις διαδικασίες για την καταχώρηση των συναλ-

λαγών και γεγονότων, καθώς και για την κατάρτιση των χρηµατοοικονοµικών κατα-

στάσεων.

Γεγονός (event): Γεγονός είναι οποιοδήποτε συµβάν δηµιουργεί µεταβολή στα περι-

ουσιακά στοιχεία και / ή τις υποχρεώσεις αυτής, όπως η αποµείωση ενός περιουσια-

κού στοιχείου ή η κατάπτωση µιας εγγύησης, συµπεριλαµβανοµένων των ενδεχόµε-

νων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων.

Συναλλαγή (Transaction): Συναλλαγή είναι κάθε πράξη µεταξύ της οντότητας και

ενός ή περισσότερων συµβαλλοµένων, η οποία δηµιουργεί µεταβολή στα περιου-

σιακά στοιχεία και / ή τις υποχρεώσεις αυτής, όπως για παράδειγµα η πώληση ή αν-

ταλλαγή αγαθών, ή η λήψη ενός δανείου, συµπεριλαµβανοµένων µεταβολών σε εν-

δεχόµενα περιουσιακά στοιχεία και ενδεχόµενες υποχρεώσεις.

Περίοδος αναφοράς ή περίοδος (reporting period): Η περίοδος που καλύπτεται

από τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις της οντότητας.

(1) Σηµειώνεται ότι όπου σε άλλους νόµους γίνεται χρήση του όρου «Βιβλία και στοιχεία» ο όρος αυτόςαναφέρεται στα λογιστικά αρχεία (λογιστικά βιβλία και λογιστικά στοιχεία) του παρόντος νόµου (Υπ.Οικονοµικών πολ. 1003/2015).


Επίσης, στο άρθρο 3, εκτός των άλλων, ορίζονται και τα εξής:

α) Τα λογιστικά στοιχεία (παραστατικά), συµπεριλαµβανοµένων των τιµολογίων

πώλησης, επιτρέπεται να συντάσσονται σε γλώσσα άλλη από την Ελληνική. Τα

λογιστικά βιβλία (αρχεία) τηρούνται στην Ελληνική γλώσσα.

β) Το σχέδιο των λογαριασµών του παραρτήµατος Γ είναι υποχρεωτικό σε ό,τι αφο-

ρά την ονοµατολογία, το βαθµό ανάλυσης και συγκέντρωσης των λογαριασµών

(ανάλυση - ταξινόµηση σε πρωτοβάθµιους, δευτεροβάθµιους, κ.λπ.), καθώς και

το περιεχόµενό τους, όπως αυτά καθορίζονται από τις διατάξεις του παρόντος νό-

µου. Συνεπώς, και σύµφωνα µε τις επικρατούσες διεθνείς πρακτικές, δεν είναι

υποχρεωτική η χρήση των κωδικών του προτεινόµενου σχεδίου λογαριασµών

(Υπ. οικονοµικών πολ. 1003/2015).

γ) Οι οντότητες έχουν τη δυνατότητα να εφαρµόζουν το σχέδιο λογαριασµών, όπως

ισχύει κατά την 31η ∆εκεµβρίου 2014.

δ) Όταν η οντότητα συντάσσει ισολογισµό, χρησιµοποιεί ένα κατάλληλο διπλογρα-

φικό σύστηµα και τηρεί: ι) ηµερολόγιο, ιι) αναλυτικό καθολικό και ιιι) ισοζύγιο.

ε) Όταν η οντότητα δεν συντάσσει ισολογισµό, δύναται να χρησιµοποιεί ένα κατάλ-

ληλο απλογραφικό λογιστικό σύστηµα (βιβλία εσόδων – εξόδων)2.

στ) Η τήρηση τόσο του απλογραφικού όσο και του διπλογραφικού συστήµατος

πραγµατοποείται σε κάθε περίπτωση, σύµφωνα µε τη θεµελιώδη αρχή του δε-

δουλευµένου (accrual assumption), δηλαδή αναγνωρίζονται και καταχωρούνται

οι επιπτώσεις των συναλλαγών και γεγονότων όταν προκύπτουν και όχι όταν δια-

κανονίζονται ταµειακά.

ζ) ∆εν προκύπτει υποχρέωση τήρησης ιδιαίτερων λογιστικών αρχείων για τα υπο-

καταστήµατα. Η λογιστική παρακολούθηση των υποκαταστηµάτων µπορεί να

διενεργείται από το λογιστικό σύστηµα της οντότητας σύµφωνα µε τις καθιερωµέ-

νες λογιστικές πρακτικές.

η) ∆απάνες που πραγµατοποιούνται από ιδρυτή οντότητας πριν από τη σύστασή της

στο όνοµά του αλλά ρητά και τεκµηριωµένα για λογαριασµό της, µεταφέρονται

στα αρχεία της οντότητας µετά τη σύστασή της.

(2) Όπου άλλοι νόµοι χρησιµοποιούν τους όρους «Απλοποιηµένα Λογιστικά Πρότυπα» ή «Βιβλία Εσό-δων-Εξόδων» ή «Βιβλία Β΄ Κατηγορίας» ή «Απλογραφικά βιβλία», είναι προφανές ότι αναφέρονταιστο απλογραφικό λογιστικό σύστηµα της παραγράφου 12 του άρθρου 3 (Υπ. Οικονοµικών πολ.1003/2015).


Άρθρο 3Λογιστικό σύστηµα και βασικά λογιστικά αρχεία

1. Η οντότητα τηρεί, ως µέρος του λογιστικού συστήµατός της, αρχείο κάθε συναλ-

λαγής και γεγονότος αυτής που πραγµατοποιείται στη διάρκεια της περιόδου ανα-

φοράς, καθώς και των προκυπτόντων πάσης φύσεως εσόδων, κερδών, εξόδων,

ζηµιών, αγορών και πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων, εκπτώσεων και επι-

στροφών, φόρων, τελών και των πάσης φύσεως εισφορών σε ασφαλιστικούς ορ-

γανισµούς.

2. Το λογιστικό σύστηµα της οντότητας παρακολουθεί σε αρχείο κάθε στοιχείο του

ισολογισµού, καθώς και κάθε µεταβολή αυτού.


3. Η τήρηση των αρχείων των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου γίνεται µε

τρόπο ανάλογο του µεγέθους και της φύσης της οντότητας και σύµφωνα µε τον

παρόντα νόµο.

4. Για την εκπλήρωση της υποχρέωσης τήρησης των αρχείων των παραγράφων 1

και 2 του παρόντος άρθρου, το κριτήριο της σηµαντικότητας της παρ. 5 του άρ-

θρου 173 του παρόντος νόµου δεν έχει εφαρµογή.

5. Το λογιστικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί τη λογιστική

βάση των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσε-

ων και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση, µε σκοπό την κατάρτιση των χρηµατοοι-

κονοµικών καταστάσεων της οντότητας, σύµφωνα µε τον παρόντα νόµο. Το λογι-

στικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί και τη φορολογική βά-

ση των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων

και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση, µε σκοπό τη συµµόρφωση µε τη φορολογι-

κή νοµοθεσία και την υποβολή φορολογικών δηλώσεων.

6. Τα λογιστικά αρχεία τηρούνται µε ηλεκτρονικό ή χειρόγραφο τρόπο. Όταν στην

τήρηση των αρχείων χρησιµοποιούνται συντοµεύσεις ή σύµβολα, το νόηµά τους

ορίζεται µε σαφήνεια.

7. Τα λογιστικά στοιχεία (παραστατικά), συµπεριλαµβανοµένων των τιµολογίων

πώλησης, επιτρέπεται να συντάσσονται σε γλώσσα άλλη από την Ελληνική. Τα

λογιστικά βιβλία (αρχεία) τηρούνται στην Ελληνική γλώσσα.

8. Το σχέδιο των λογαριασµών του Παραρτήµατος Γ΄ χρησιµοποιείται ως µέρος του

λογιστικού συστήµατος της οντότητας, σε ό,τι αφορά στην ονοµατολογία, στο

βαθµό ανάλυσης και συγκέντρωσης των λογαριασµών, καθώς και στο περιεχό-

µενό τους, όπως αυτό καθορίζεται σε συνδυασµό µε τους ορισµούς του Παραρ-

τήµατος Α΄ και τα υποδείγµατα των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων του Πα-

ραρτήµατος Β΄. Η περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου λογαριασµών για την κάλυψη

των πληροφοριακών αναγκών της οντότητας και την ευχερή εφαρµογή του πα-

ρόντος νόµου είναι ευθύνη της διοίκησης της οντότητας, λαµβάνοντας ιδιαίτερα

υπόψη την ανάγκη κάλυψης των απαιτήσεων της παρ. 10 του άρθρου 54. Ιδιαίτε-

ρα, οι τίτλοι των λογαριασµών δύναται να προσαρµόζονται, σύµφωνα µε τις κα-

θιερωµένες ονοµατολογίες ευρύτερων κλάδων δραστηριότητας, λαµβάνοντας

υπόψη και την παρ. 12 του άρθρου 165.

9. Εναλλακτικά του σχεδίου λογαριασµών του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 8

του παρόντος άρθρου, κάθε οντότητα που υπόκειται σε αυτόν το νόµο έχει τη δυ-

νατότητα να εφαρµόζει το σχέδιο λογαριασµών, όπως ισχύει κατά την 31η ∆ε-

κεµβρίου 2014.

(3) Άρθρο 17, παρ. 5, Ν. 4308/20145. Οι απαιτήσεις αυτού του νόµου σχετικά µε την αναγνώριση, επιµέτρηση, παρουσίαση, γνωστοποί-ηση και ενοποίηση, µπορεί να παραβλέπονται, µόνο εάν η επίπτωση της µη συµµόρφωσης προς αυτέςδεν είναι σηµαντική.

(4) Άρθρο 5, παρ. 10, Ν. 4308/201410. Από το τηρούµενο λογιστικό σύστηµα πρέπει να παρέχονται ευχερώς, αναλυτικά και σε σύνοψη,όλα τα δεδοµένα και πληροφορίες που απαιτούνται για να καθίσταται ευχερής η διενέργεια συµφω-νιών και επαληθεύσεων κατά τη διενέργεια οποιουδήποτε ελέγχου.

(5) Άρθρο 16, παρ. 12, Ν. 4308/201412. Η µορφή, το περιεχόµενο και η ονοµατολογία των κονδυλίων και των λογαριασµών των χρηµα-τοοικονοµικών καταστάσεων προσαρµόζονται εάν απαιτείται από την ιδιαίτερη φύση του κλάδουδραστηριότητας της οντότητας.


10. Όταν η οντότητα συντάσσει ισολογισµό, χρησιµοποιεί ένα κατάλληλο διπλογρα-

φικό σύστηµα για την παρακολούθηση των στοιχείων των παραγράφων 1 και 2

του παρόντος άρθρου και τηρεί:

α) Αρχείο στο οποίο καταχωρείται αναλυτικά κάθε συναλλαγή και γεγονός (ηµε-

ρολόγιο).

β) Αρχείο µε τις µεταβολές κάθε τηρούµενου λογαριασµού (αναλυτικό καθολι-

κό).

γ) Σύστηµα συγκέντρωσης του αθροίσµατος των αυξήσεων και µειώσεων (χρε-

ώσεων και πιστώσεων), καθώς και το υπόλοιπο κάθε τηρούµενου λογαρια-

σµού (ισοζύγιο).

11. Η οντότητα της παρ. 2(γ) του άρθρου 1 που εµπίπτει στην κατηγορία των πολύ

µικρών οντοτήτων και επιλέγει, σύµφωνα µε τον παρόντα νόµο, να καταρτίσει

τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις της παρ. 8 του άρθρου 16 δύναται να µην

τηρήσει τα αρχεία της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.

12. Όταν, σύµφωνα µε τις ρυθµίσεις αυτού του νόµου, η οντότητα δεν συντάσσει ισο-

λογισµό, δύναται, αντί του λογιστικού συστήµατος της παραγράφου 10, να χρη-

σιµοποιεί ένα κατάλληλο απλογραφικό λογιστικό σύστηµα (βιβλία εσόδων –

εξόδων) για την παρακολούθηση των στοιχείων της παραγράφου 1 του παρόντος

άρθρου, τα οποία συµπεριλαµβάνουν:

α) Τα πάσης φύσεως έσοδα διακεκριµένα σε έσοδα από πώληση εµπορευµά-

των, από πώληση προϊόντων, από παροχή υπηρεσιών και λοιπά έσοδα.

β) Τα πάσης φύσεως κέρδη.

γ) Τις πάσης φύσεως αγορές περιουσιακών στοιχείων, διακεκριµένα σε αγορές

εµπορευµάτων, υλικών (πρώτων ή βοηθητικών υλών), παγίων και αγορές

λοιπών περιουσιακών στοιχείων.

δ) Τα πάσης φύσεως έξοδα, διακεκριµένα σε αµοιβές προσωπικού συµπεριλαµ-

βανοµένων εισφορών σε ασφαλιστικούς οργανισµούς, αποσβέσεις, έξοδα

από τη λήψη λοιπών υπηρεσιών και λοιπά έξοδα.

ε) Τις πάσης φύσεως ζηµίες.

στ) Τους πάσης φύσεως φόρους και τέλη, ξεχωριστά κατά είδος.


Άρθρo 3 Λογιστικό σύστηµα και βασικά λογιστικά αρχεία

Παράγραφος 1 (περί λογιστικού συστήµατος και λογιστικών αρχείων)

3.1.1 Το λογιστικό σύστηµα µιας οντότητας περιλαµβάνει τα διάφορα λογιστικά αρχεία

αλλά και τις διαδικασίες και µεθόδους για την καταχώρηση των σχετικών συναλ-

λαγών και γεγονότων, καθώς και για την κατάρτιση των χρηµατοοικονοµικών κα-

ταστάσεων. Τα λογιστικά αρχεία περιλαµβάνουν τόσο τα τηρούµενα «λογιστικά

αρχεία (βιβλία)» όσο και τα «λογιστικά στοιχεία» (παραστατικά). Σηµειώνεται ότι

όπου σε άλλους νόµους γίνεται χρήση του όρου «Βιβλία και στοιχεία» ο όρος αυ-

τός αναφέρεται στα λογιστικά αρχεία (λογιστικά βιβλία και λογιστικά στοιχεία)

του παρόντος νόµου.

3.1.2 Τα λογιστικά αρχεία είναι τα ηλεκτρονικά ή φυσικά µέσα, στα οποία περιέχονται

πληροφορίες αναγκαίες για την κατάρτιση και τον έλεγχο των χρηµατοοικονοµι-


κών καταστάσεων. Τα λογιστικά αρχεία περιλαµβάνουν βάσεις πρωτογενών πλη-

ροφοριακών δεδοµένων, παραστατικά των συναλλαγών και γεγονότων (λογιστι-

κά στοιχεία), και άλλα λογιστικά αρχεία (λογιστικά βιβλία) στα οποία καταχω-

ρούνται δεδοµένα των συναλλαγών και γεγονότων. Ενδεικτικά παραδείγµατα

λογιστικών αρχείων είναι:

α) οι βάσεις δεδοµένων ενός συστήµατος πληροφορικής και οι αναλυτικές και

συγκεντρωτικές αναφορές που παράγει, όπως τα κλασικά λογιστικά βιβλία

(ηµερολόγια, αναλυτικά και συγκεντρωτικά καθολικά και αναλυτικές απο-

γραφές περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων),

β) οι τεχνικές προδιαγραφές που χρησιµοποιεί µια βιοτεχνική ή βιοµηχανική

επιχείρηση για την παραγωγή των προϊόντων και των υπηρεσιών της,

γ) αρχεία στα οποία παρακολουθούνται τα αποθέµατα και οι κινήσεις τους κατά

ποσότητα ή και αξία,

δ) τα κοστολογικά δεδοµένα µιας περιόδου στα οποία αποτυπώνεται η συγκέν-

τρωση του κόστους και η κατανοµή της στους τελικούς φορείς (προϊόντα και

υπηρεσίες),

ε) αναλυτικά υπολογιστικά φύλλα σε οποιαδήποτε µορφή, στα οποία γίνεται

επεξεργασία δεδοµένων για παραγωγή στοιχείων προς αυτούσια χρήση ή πε-

ραιτέρω επεξεργασία,

στ) µισθοδοτικές καταστάσεις και λοιπά στοιχεία που απαιτούνται για τη σύνταξή

τους, όπως παρουσιολόγια και πίνακες εγκεκριµένων µισθών και παροχών,

ζ) τα παντός είδους τηρούµενα πρακτικά των διαφόρων οργάνων διοίκησης της

οντότητας,

η) τα στοιχεία (παραστατικά) που εκδίδει µια οντότητα τα οποία συνοδεύουν τη

διακίνηση των αποθεµάτων της,

θ) τα τιµολόγια και οι αποδείξεις λιανικής πώλησης που εκδίδει η οντότητα, ή

τρίτος για λογαριασµό της, για την πώληση αγαθών και υπηρεσιών,

ι) τα στοιχεία που εκδίδονται για την πληρωµή ή την είσπραξη χρηµάτων και

χρεογράφων,

ια) τα στοιχεία (παραστατικά) που λαµβάνει η οντότητα από τρίτους στα πλαίσια

της λειτουργίας της, όπως στοιχεία διακίνησης αγαθών, τιµολόγια αγοράς,

στοιχεία πληρωµών και εισπράξεων και αντίγραφα κίνησης λογαριασµών,

ιβ) οι παντός είδους συµβάσεις στις οποίες υπεισέρχεται η οντότητα στα πλαίσια

της λειτουργίας της,

ιγ) τα παντός είδους έγγραφα για την επικοινωνία µε το προσωπικό της και τους

τρίτους, περιλαµβανοµένων των φορολογικών ασφαλιστικών και λοιπών

εποπτικών και ρυθµιστικών αρχών,

ιδ) έγγραφα συντασσόµενα για κάλυψη υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη

φορολογική (π.χ. δηλώσεις Φ.Π.Α) ή άλλη νοµοθεσία.

3.1.3 Τα λογιστικά βιβλία, άλλα πρωτογενή ή δευτερογενή αρχεία και παραστατικά,

όπου συντρέχει περίπτωση, υποστηρίζουν τις συντασσόµενες λογιστικές κατα-

στάσεις.


3.3.1 Εισάγεται η αρχή ότι το λογιστικό σύστηµα (µέθοδοι, διαδικασίες και λογιστικά

αρχεία) προσαρµόζονται ανάλογα µε το µέγεθος και τη φύση (συµπεριλαµβανο-

µένης της πολυπλοκότητας) της οντότητας.


3.4.1 Στα λογιστικά αρχεία καταχωρείται κάθε συναλλαγή και γεγονός της οντότητας,

ανεξάρτητα από την αξία. ∆ηλαδή, η έννοια του σηµαντικού µεγέθους δεν έχει

εφαρµογή στην καταχώρηση των επιπτώσεων των συναλλαγών και των γεγονό-


των. Συνεπώς, η οντότητα πρέπει να καταχωρεί στο λογιστικό της σύστηµα τις επι-

πτώσεις όλων των συναλλαγών και όλων των γεγονότων και δεν δύναται να επι-

καλείται το ασήµαντο ποσό αυτών για να αιτιολογήσει µη καταχώρηση.


3.5.1 Το λογιστικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί τόσο τη λογιστι-

κή αξία όσο και τη φορολογική βάση, εφόσον διαφέρουν, των στοιχείων των εσό-

δων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων και καθαρής θέσης, κατά

περίπτωση. Η υποχρέωση αυτή είναι αυτονόητη προϋπόθεση για την εκπλήρωση

των φορολογικών υποχρεώσεων της οντότητας. Η παρακολούθηση δύναται να

γίνεται µε οποιοδήποτε πρόσφορο και ασφαλή τρόπο, ώστε να µπορούν να εξαχ-

θούν οι απαραίτητες πληροφορίες για τη σύνταξη των χρηµατοοικονοµικών κα-

ταστάσεων, τη σύνταξη των φορολογικών δηλώσεων, και τη διασφάλιση της δυ-

νατότητας διενέργειας ελέγχων.

3.5.2 Οι διαφορές µεταξύ φορολογικής και λογιστικής βάσης διακρίνονται σε µόνιµες

και προσωρινές. Προσωρινή διαφορά βάσει του ορισµού του Παραρτήµατος Α

είναι η διαφορά µεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης ενός

στοιχείου, όταν η διαφορά αυτή αναστρέφεται στο µέλλον. Για παράδειγµα, όταν

ένα έξοδο ποσού 100 αναγνωρίζεται λογιστικά στη χρήση 20Χ4 αλλά θα εκπεστεί

για σκοπούς φορολογίας εισοδήµατος στη χρήση 20Χ5, το λογιστικό αποτέλεσµα

της χρήσεως 20Χ4 είναι µικρότερο κατά 100 από το φορολογικό αποτέλεσµα αυ-

τής, ενώ στη χρήση 20Χ5 θα συµβεί το αντίστροφο. Τέτοια περίπτωση προκύπτει,

για παράδειγµα, από τη χρήση διαφορετικών συντελεστών απόσβεσης για λογι-

στικούς και φορολογικούς σκοπούς ή από την αναγνώριση, στη διάρκεια του ερ-

γασιακού βίου των εργαζοµένων, εξόδων για παροχές προς αυτούς µετά την αφυ-

πηρέτηση. Τα ποσά αυτά αντιστρέφονται µέχρι την τελική εκκαθάριση των σχετι-

κών στοιχείων. Για παράδειγµα, στην περίπτωση ενός παγίου η αντιστροφή των

διαφορών των αποσβέσεων θα γίνει είτε µε µέσω αντίθετων διαφορών αποσβέ-

σεων σε µελλοντικές περιόδους (µικρότερες / µεγαλύτερες, αντίστοιχα, φορολο-

γικές από λογιστικές) είτε µέσω του αποτελέσµατος (κέρδους ή ζηµίας) που θα

προκύψει κατά την απόσυρση του παγίου. Στην περίπτωση προβλέψεων για πα-

ροχές σε εργαζοµένους µετά την αφυπηρέτηση, η αντιστροφή θα γίνει κατά την

καταβολή τους, χρόνος στον οποίο αυτές αναγνωρίζονται φορολογικά.

3.5.3 Σε αντιδιαστολή προς τις προσωρινές, µόνιµες είναι οι διαφορές µεταξύ λογιστικής

και φορολογικής βάσης που δεν αντιστρέφονται. Για παράδειγµα εάν στη χρήση

20Χ4 η επιχείρηση κατέβαλε για προσαυξήσεις φόρων και πρόστιµα το ποσό των

200 ευρώ, ποσό που δεν αναγνωρίζεται φορολογικά, το λογιστικό αποτέλεσµα

θα εµφανίζεται ισόποσα µειωµένο έναντι του φορολογικού, χωρίς η διαφορά αυ-

τή να αντιστραφεί στο µέλλον.

Παράδειγµα 3.5.1: Λογιστική και φορολογική βάση - δεδοµένα µόνο για έσοδα και

έξοδα περιόδου

∆ίνονται τα παρακάτω δεδοµένα από το ισοζύγιο της οντότητας (επιχείρηση) ΑΛΦΑ για

το έτος 20Χ5.

Πίνακας 3.1: ∆εδοµένα ισοζυγίου εσόδων και εξόδων της ΑΛΦΑ, 20X5


Επιπλέον δίνονται οι παρακάτω πρόσθετες πληροφορίες:

1. Το ποσό των φορολογικά αναγνωριζόµενων αποσβέσεων χρήσης ανήλθε σε

1.400.

2. Οι προβλέψεις (έξοδο) αποζηµίωσης προσωπικού και η αποµείωση παγίων δεν

εκπίπτουν για σκοπούς φορολογίας εισοδήµατος στο έτος που αναγνωρίζονται

λογιστικά.

3. Τα πρόστιµα δεν αναγνωρίζονται φορολογικά αλλά συνιστούν µόνιµη διαφορά

λογιστικής και φορολογικής βάσης (δεν αντιστρέφονται).

4. Η αναστροφή αποµείωσης χρηµατοοικονοµικών στοιχείων (κέρδος) δεν υπόκει-

ται σε φόρο εισοδήµατος, συνιστώντας προσωρινή διαφορά λογιστικής-φορολο-

γικής βάσης.

5. Για τα λοιπά έξοδα και ζηµιές και τα λοιπά έσοδα και κέρδη δεν υπάρχουν διαφο-

ρές µεταξύ λογιστικής και η φορολογικής βάσης (δεν υπάρχουν «λογιστικές δια-

φορές»).

6. Ο φορολογικός συντελεστής είναι 26%

Με βάση τα παραπάνω:

α) Να καταρτιστεί πίνακας µε τη λογιστική και φορολογική βάση των στοιχείων

εσόδων και εξόδων της περιόδου.

β) Να υπολογιστεί το ποσό των φορολογητέων κερδών, του φόρου εισοδήµα-

τος και των καθαρών λογιστικών κερδών της περιόδου.

γ) Να καταρτιστεί πίνακας µε τις διαφορές φορολογικής και λογιστικής βάσης,

ταξινοµηµένες σε µόνιµες και προσωρινές.


Λύση

Ερώτηµα α

Πίνακας 3.2: Λογιστική και φορολογική βάση εσόδων και εξόδων της ΑΛΦΑ, 20Χ5

Ερώτηµα β και γ.

Πίνακας 3.3: ∆ιαφορές Λογιστικής και φορολογικής βάσης & υπολογισµός φορο-

λογητέων κερδών, ΑΛΦΑ 20X5


Είναι προφανές ότι η οντότητα οφείλει να είναι σε θέση να τεκµηριώσει αναλυτικά, από

τις εγγραφές στα βιβλία της και τα σχετικά παραστατικά, τα ποσά των διαφορών της φο-

ρολογικής από τη λογιστική βάση του ανωτέρω πίνακα, και να θέτει την τεκµηρίωση αυ-

τή στη διάθεση του ελέγχου.

Η υποχρέωση για παρακολούθηση της φορολογικής βάσης δεν αφορά µόνο έσοδα και

έξοδα αλλά και στοιχεία του ισολογισµού. Μάλιστα, µεταβολές στοιχείων του ισολογι-

σµού µπορεί να επηρεάζουν τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµατος, είτε οι µεταβολές

αυτές συσχετίζονται µε έσοδα / έξοδα είτε όχι (π.χ. διακανονισµός του σχετικού στοιχεί-

ου του ισολογισµού όπως καταβολή αποζηµίωσης προσωπικού από δηµιουργηµένη

πρόβλεψη).

Σηµαντικό είναι επίσης η οντότητα να παρακολουθεί τη φορολογική βάση της καθαρής

της θέσης, και ιδίως των «κερδών εις νέο» για να γνωρίζει τα ποσά για τα οποία υπάρχει

υποχρέωση καταβολής φόρου εισοδήµατος σε περίπτωση διανοµής.

Για πιο ολοκληρωµένη παρουσίαση του θέµατος παρατίθεται το επόµενο παράδειγµα,

το οποίο αναφέρεται ειδικά σε οντότητες που επιλέγουν να χρησιµοποιούν εύλογες

αξίες.

Παράδειγµα 3.5.2. Λογιστική και φορολογική βάση - διαφορές από µεταβολές

λογ/µών ισολογισµού

Για την επιχείρηση ΒΗΤΑ δίνονται οι εξής πληροφορίες για τη χρήση 20Χ5.

1. Τα πάγια αποσβένονται µε λογιστικό συντελεστή 8% και φορολογικό 10%.

2. Τα άυλα αποσβένονται µε λογιστικό συντελεστή 15% και φορολογικό 10%.

3. Τα διαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία επιµετρών-

ται στην εύλογη αξία µε αναγνώριση των διαφορών σε αποθεµατικό της καθαρής

θέσης, ενώ φορολογικά παρακολουθούνται στο κόστος.

4. Η αξία των αποθεµάτων δεν διαφέρει λογιστικά και φορολογικά.

5. Οι απαιτήσεις υπόκεινται σε αποµείωση λόγω επισφάλειας για λογιστικούς σκο-

πούς, ενώ φορολογικά παρακολουθούνται στο κόστος.

6. Το εµπορικό χαρτοφυλάκιο (χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία) αποτιµά-

ται σε εύλογες αξίες και οι µεταβολές καταχωρούνται στα αποτελέσµατα, ενώ φο-

ρολογικά οι διαφορές αυτές δεν αναγνωρίζονται (το εµπορικό χαρτοφυλάκιο φο-

ρολογικά παρακολουθείται στο κόστος κτήσης).

7. Οι προβλέψεις για αποζηµίωση προσωπικού λογίζονται µε την αρχή του δουλευ-

µένου σύµφωνα µε τα λογιστικά πρότυπα ενώ οι πληρωµές µειώνουν την αξία

τους. Σηµείωση: από φορολογικής απόψεως δεν αναγνωρίζονται οι προβλέψεις

κατά το σχηµατισµό τους αλλά αναγνωρίζονται (εκπίπτουν) οι καταβολές για τον

προσδιορισµό του φόρου εισοδήµατος.

8. ∆εν έγινε διανοµή κερδών στη διάρκεια της χρήσης.

Για τη ΒΗΤΑ δίνεται επίσης η λογιστική και φορολογική βάση των χρηµατ/κών της κατα-

στάσεων:

Πίνακας 3.4: Ισολογισµός λογιστικής και φορολογικής βάσης, ΒΗΤΑ 2015


Πίνακας 3.5: Κατάσταση αποτελεσµάτων, ΒΗΤΑ 20Χ5


Ζητείται

Να καταρτιστεί πίνακας µε τις διαφορές φορολογικής και λογιστικής βάσης, ταξινοµηµέ-

νες σε µόνιµες και προσωρινές.


Πίνακας 3.6: ∆ιαφορές λογιστικής και φορολογικής βάσης των χρηµατ/κών κατα-

στάτων της ΒΗΤΑ, 20Χ5

Σηµειώσεις Για τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµατος λαµβάνονται υπόψη µόνο οι

διαφορές λογιστικής και φορολογικής βάσης της Κατάστασης αποτελεσµάτων. Οι δια-

φορές λογιστικής και φορολογικής βάσης λογαριασµών του ισολογισµού θα επηρεά-

σουν τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµατος σε µελλοντικές περιόδους.

Η φορολογική βάση των «Αποτελεσµάτων εις νέο» του έτους 20Χ5 προκύπτει εάν στο

ποσό του αντίστοιχου κονδυλίου του 20Χ4 προστεθούν για τη χρήση 20Χ5: α) το φορο-

λογικό αποτέλεσµα µετά από φόρους (ποσού 37), και β) οι µόνιµες φορολογικές διαφο-

ρές (ποσού -30).

Για την κατανόηση του θέµατος αυτού σηµειώνεται ότι τα ποσά των µόνιµων διαφορών

της χρήσης 20Χ5 έχουν αφαιρεθεί από το λογιστικό αποτέλεσµα, καθώς αντιπροσω-

πεύουν έξοδα που έχουν µειώσει το ενεργητικό (το ταµείο, υποθέτοντας εξόφληση) και

την καθαρή θέση (Κέρδη εις νέο). Ωστόσο, τα ποσά αυτά δεν έχουν µειώσει τη φορολο-

γική καθαρή θέση αφού προστέθηκαν για να υπολογιστούν τα φορολογητέα κέρδη και

ο φόρος εισοδήµατος. Συνεπώς, πρέπει να αφαιρεθούν.

Τέλος, σηµειώνεται ότι η φορολογική βάση των κερδών εις νέο αντιπροσωπεύει το ποσό

που έχει ήδη υποβληθεί σε φόρο εισοδήµατος, και συνεπώς είναι σηµαντική πληροφο-

ρία για τη διανοµή κερδών.

Παράδειγµα 3.5.3. Λογιστική και φορολογική βάση - Πώληση παγίου µε διαφορετι-

κές λογιστικές και φορολογικές αποσβέσεις

Κατά την 31 ∆εκεµβρίου 20Χ4 η επιχείρηση ΓΑΜΑ είχε στην κατοχή της πάγιο µε τα εξής

δεδοµένα:

Λογιστική βάση Φορολογική βάση

Αξία κτήσης 1.300 1.300

Σωρευµένες αποσβέσεις 800 600

Αναπόσβεστη αξία 500 700

Το πάγιο αυτό πωλήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 20Χ5 αντί 550.

Ζητείται: Να υπολογιστεί η λογιστική και η φορολογική βάση της συναλλαγής (κέρδος

ή ζηµία) για τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις της ΓΑΜΑ της χρήσης 20Χ5.

Λύση

Λογιστική βάση Φορολογική βάση

Αξία κτήσης 1.300 1.300

Σωρευµένες αποσβέσεις 800 600

Αναπόσβεστη αξία 500 700

Τιµή πώλησης 550 550

Κέρδος/Ζηµιά - λογιστική /

φορολογική βάση 50 -150

∆ηλαδή, από την πώληση προκύπτει λογιστικό κέρδος 50 και φορολογική ζηµιά 150

(είχαν γίνει περισσότερες λογιστικές αποσβέσεις από ότι φορολογικές κατά 200). Ως εκ

τούτου, η διαφορά φορολογικής και λογιστικής βάσης είναι -150-50=200. Εποµένως,

από το λογιστικό αποτέλεσµα (που περιλαµβάνει κέρδος 50) θα αφαιρεθεί το ποσό της

διαφοράς των 200 για να υπολογιστεί το φορολογητέο αποτέλεσµα της χρήσης.



3.8.1 Η διάταξη ορίζει ότι το σχέδιο των λογαριασµών του παραρτήµατος Γ είναι υπο-

χρεωτικό σε ό,τι αφορά την ονοµατολογία, το βαθµό ανάλυσης και συγκέντρω-

σης των λογαριασµών (ανάλυση - ταξινόµηση σε πρωτοβάθµιους, δευτεροβάθ-

µιους, κλπ), καθώς και το περιεχόµενό τους, όπως αυτά καθορίζονται από τις δια-

τάξεις του παρόντος νόµου. Συνεπώς, και σύµφωνα µε τις επικρατούσες διεθνείς

πρακτικές, δεν είναι υποχρεωτική η χρήση των κωδικών του προτεινόµενου σχε-

δίου λογαριασµών.


3.9.1 Οι οντότητες, µε επιλογή τους, µπορούν να συνεχίσουν να χρησιµοποιούν το

υπάρχον σχέδιο λογαριασµών που είναι σε ισχύ κατά την 31η ∆εκεµβρίου 2014,

δηλαδή το σχέδιο λογαριασµών του Π.∆. 1123/80 ή του Π.∆. 148/1984 περί

εφαρµογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων ή

του Π.∆. 384/1992 περί εφαρµογής Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Τραπεζών, κα-

τά περίπτωση. Οίκοθεν νοείται ότι οι οντότητες οφείλουν να προβαίνουν στις απα-

ραίτητες προσαρµογές και προσθήκες στο σχέδιο λογαριασµών που τηρούν για

την κάλυψη των απαιτήσεων του παρόντος νόµου και των πληροφοριακών τους

αναγκών.


3.10.1 Η παράγραφος αυτή περιγράφει το διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα για οντότη-

τες που συντάσσουν, προαιρετικά ή υποχρεωτικά, ισολογισµό. Το σύστηµα αυτό

πρέπει να παρακολουθεί στα τηρούµενα αρχεία αναλυτικά κάθε συναλλαγή και

γεγονός που έχει επίπτωση στα στοιχεία του ισολογισµού (περιουσιακά στοιχεία,

υποχρεώσεις και στα στοιχεία της καθαρής θέσης), καθώς και στα στοιχεία της κα-

τάστασης των αποτελεσµάτων (έσοδα, κέρδη, έξοδα και ζηµίες).

Ενδεικτικά, διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα εφαρµόζουν:

α) ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ και οι Ετερόρρυθµες κατά µετοχές εταιρείες,

β) ΟΕ και ΕΕ των οποίων όλα τα άµεσα ή έµµεσα µέλη είναι είτε οντότητες της

περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1, είτε άλλες οντότητες συγκρίσιµου νοµικού

τύπου µε τις οντότητες της περίπτωσης αυτής, δηλαδή έχουν περιορισµένη

ευθύνη,

γ) Οι οντότητες της παραγράφου 2γ του άρθρου 1 του Ν. 4308/2014, δηλαδή οι

ΟΕ, ΕΕ, οι ατοµικές επιχειρήσεις, οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή µη χα-

ρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι δικηγορικές εταιρίες, οι κοινοπρα-

ξίες κ.λπ. µε κύκλο εργασιών µεγαλύτερο από 1.500.000 ευρώ,

δ) Τα µη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.∆. (σωµατεία, σύλλογοι, ενώσεις προσώπων

κ.λπ.,) εφόσον αποκτούν εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα, µε

κύκλο εργασιών µεγαλύτερο από 1.500.000 ευρώ (οντότητες της παραγρά-

φου 2γ του άρθρου 1 του Ν. 4308/2014),

ε) Ο πρατηριούχος υγρών καυσίµων και ο πωλητής πετρελαίου θέρµανσης (ον-

τότητα της παραγράφου 2γ του άρθρου 1 του Ν. 4308/2014, δηλαδή ΟΕ, ΕΕ,

ατοµική επιχείρηση) µε κύκλο εργασιών µεγαλύτερο από 8.000.000 ευρώ,

στ) Κερδοσκοπικές ή µη οντότητες που ανήκουν στο ∆ηµόσιο ή ελέγχονται από

αυτό ή τελούν υπό την εποπτεία αυτού (∆ηµόσιο, Ν.Π.∆.∆.), οι οποίες δεν εµ-

πίπτουν στην εφαρµογή του άρθρου 156 του Ν. 4270/2014 (Λογιστικό Σχέδιο

Γενικής Κυβέρνησης),

ζ) Οι συνεταιρισµοί και κάθε οντότητα που υποχρεούνται σε σύνταξη ισολογι-

σµού από άλλη νοµοθεσία.



3.11.1 Η διάταξη ορίζει ότι η πολύ µικρή οντότητα (καθαρός κύκλος εργασιών µέχρι

1.500.000 ευρώ) της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία,

οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχείρηση, κ.λπ.), η οποία σύµφωνα µε το νόµο

επιλέγει να συντάξει µόνο (συνοπτική) Κατάσταση Αποτελεσµάτων του υποδείγ-

µατος Β.6, δύναται να µην παρακολουθεί (απαλλαγή) τα στοιχεία ισολογισµού

και µεταβολές αυτών (όπως αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρ-

θρου), αλλά µόνο τα στοιχεία της κατάστασης αποτελεσµάτων που περιγράφον-

ται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Την ίδια δυνατότητα έχει και η ον-

τότητα της παραγράφου 11 του άρθρου 30 (πρατήρια καυσίµων και πωλητές πε-

τρελαίου θέρµανσης µε καθαρό κύκλο εργασιών µέχρι 8.000.000 ευρώ). Σηµει-

ώνεται ότι οι οντότητες αυτές υπόκεινται στις ρυθµίσεις του άρθρου 4 του παρόν-

τος νόµου και έχουν υποχρέωση τήρησης ορισµένων αρχείων, από τα αναφερό-

µενα σε εκείνο το άρθρο.


3.12.1 Η παράγραφος αυτή παρέχει τη δυνατότητα στην οντότητα που, σύµφωνα µε το

νόµο αυτό, έχει το δικαίωµα να συντάσσει µόνο Κατάσταση αποτελεσµάτων

απαλλασσόµενη από την υποχρέωση σύνταξης και Ισολογισµού (δηλαδή η ον-

τότητα της παραγράφου 11), να χρησιµοποιεί ένα κατάλληλο απλογραφικό λογι-

στικό σύστηµα για να παρακολουθεί τα στοιχεία της κατάστασης αποτελεσµάτων

(βιβλία εσόδων-εξόδων). Σηµειώνεται ότι η οντότητα αυτή δύνανται να χρησιµο-

ποιεί προαιρετικά ένα διπλογραφικό σύστηµα, αντί απλογραφικού, χωρίς ωστό-

σο εκ του λόγου αυτού (προαιρετική χρήση διπλογραφικού συστήµατος) να υπο-

χρεούται να συντάσσει και ισολογισµό (συντάσσει µόνο κατάσταση αποτελεσµά-

των).

3.12.2 Εξυπακούεται ότι η καταχώρηση των συναλλαγών και γεγονότων στο απλογρα-

φικό σύστηµα γίνεται κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 5, µε τάξη, πληρότητα και ορ-

θότητα. Ιδιαίτερα, καταχωρείται η ηµεροµηνία έκδοσης ή λήψης του σχετικού πα-

ραστατικού της συναλλαγής ή του γεγονότος, µε σύστηµα που διασφαλίζει τη

µοναδική σύνδεση, προς κάθε κατεύθυνση, µεταξύ συναλλαγής/γεγονότος - πα-

ραστατικού - εγγραφής (καταχώρηση).

3.12.3 Όπου άλλοι νόµοι χρησιµοποιούν τους όρους «Απλοποιηµένα Λογιστικά Πρότυ-

πα» ή «Βιβλία Εσόδων-Εξόδων» ή «Βιβλία Β΄ Κατηγορίας» ή «Απλογραφικά βι-

βλία», είναι προφανές ότι αναφέρονται στο απλογραφικό λογιστικό σύστηµα της

παραγράφου 12 του άρθρου 3.

3.12.4 Η διάκριση των διαφόρων εσόδων σε κατηγορίες (υποπαράγραφος 12α), είναι

σηµαντική ως πληροφορία της διοίκησης αλλά εξυπηρετεί και ελεγκτικούς σκο-

πούς. Η οµαδοποίηση των πωλήσεων δύναται να γίνεται και από το πληροφο-

ριακό σύστηµα της επιχείρησης, ή µε οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο, χωρίς να

απαιτείται ιδιαίτερη καταχώρηση, ανά παραστατικό και ανά κατηγορία εσόδου.

Σηµειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση το λογιστικό σύστηµα της οντότητας πρέπει

να καλύπτει τις απαιτήσεις της νοµοθεσίας περί Φ.Π.Α ή άλλης νοµοθεσίας.

3.12.5 Οίκοθεν νοείται ότι καταχωρούνται αφαιρετικά των εσόδων τα σχετικά µειωτικά

στοιχεία αυτών (εκπτώσεις, επιστροφές, κ.λπ.).

3.12.6 Συνήθεις κατηγορίες κερδών είναι τα κέρδη από πώληση ενσώµατων ή άυλων

παγίων στοιχείων ή χρηµατοοικονοµικών στοιχείων, συναλλαγµατικές διαφορές,

κ.λπ.


3.12.7 Συνήθεις κατηγορίες ζηµιών είναι οι ζηµιές από πώληση ή καταστροφή ή αποµεί-

ωση ενσώµατων ή άυλων παγίων στοιχείων, ή από πώληση ή αποµείωση χρη-

µατοοικονοµικών στοιχείων, συναλλαγµατικές διαφορές, κ.λπ.

3.12.8 Τα κονδύλια του στοιχείου (στ) αναφέρονται στα προς απόδοση (όπου συντρέχει

περίπτωση) ποσά (π.χ. Φ.Π.Α, δηµοτικοί φόροι, διάφορα τέλη, κ.λπ.). Σηµειώνε-

ται ότι τα σχετικά ποσά δύναται να προκύπτουν συγκεντρωτικά, ως ποσοστό της

βάσης υπολογισµού τους (π.χ. ως ποσοστό επί των πωλήσεων) µε µία εγγραφή

για την περίοδο που αφορούν.

3.12.9 Συνοπτικά, απλογραφικό λογιστικό σύστηµα εφαρµόζουν οι πολύ µικρές οντό-

τητες της παρ. 2γ του άρθρου 1 που δεν συντάσσουν ισολογισµό. Ενδεικτικά:

α) Οι οµόρρυθµες εταιρείες, οι ετερόρρυθµες εταιρείες, οι ατοµικές επιχειρήσεις,

οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή µη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δι-

καίου, οι δικηγορικές εταιρίες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη

οντότητα του ιδιωτικού τοµέα, που αποκτά εισόδηµα από επιχειρηµατική δρα-

στηριότητα, µε κύκλο εργασιών µέχρι και 1.500.000 ευρώ (οντότητες της πα-

ραγράφου 2γ του άρθρου 1 του Ν. 4308/2014).

β) Ο πωλητής (εµπορία) υγρών καυσίµων (ΟΕ, ΕΕ, ατοµική επιχείρηση) µε κύκλο

εργασιών µέχρι και 8.000.000 ευρώ. ∆ιευκρινίζεται ότι η εµπορία υγραερίου

εµπίπτει στη δραστηριότητα των πρατηρίων υγρών καυσίµων, δεδοµένου ότι

το υγραέριο διατίθεται ως καύσιµο από τα εν λόγω πρατήρια µε τον ίδιο τρόπο

όπως η βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης. Συνεπώς, συνυπολογίζονται στο

όριο των 8.000.000 ευρώ από πωλήσεις υγρών καυσίµων (κίνησης - θέρµαν-

σης) και οι πωλήσεις υγραερίου. ∆ιευκρινίζεται επίσης ότι τα προαναφερόµε-

να όρια ισχύουν γενικά για την οντότητα, συνεπώς, όποιος διατηρεί και άλλο

κλάδο πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, δηλαδή ασκεί και άλλες

δραστηριότητες, για την ένταξη σε κατηγορία βιβλίων λαµβάνεται το σύνολο

του κύκλου εργασιών από όλες τις δραστηριότητες.

γ) Τα µη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.∆. (σωµατεία, σύλλογοι, ενώσεις προσώπων

κ.λπ.), εφόσον αποκτούν εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα, µε

κύκλο εργασιών µέχρι και 1.500.000 ευρώ.

δ) Ειδικώς, οι παρακάτω οντότητες οι οποίες σύµφωνα µε τις διατάξεις της παρα-

γράφου 13 του άρθρου 30 του παρόντος νόµου συντάσσουν µόνο συνοπτική

κατάσταση αποτελεσµάτων, ανεξαρτήτως µεγέθους:

δ1) Οι αλλοδαπές επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στην Ελλάδα µε βάση του

νόµους 89/1967 (ΦΕΚ Α΄ 132) και 378/1968 (ΦΕΚ Α΄ 82), όπως επίσης και

κάθε επιχείρηση που έχει υπαχθεί στους ίδιους νόµους. Οίκοθεν νοείται

ότι οποιαδήποτε αναφορά στον Α.Ν. 89/1967 καταλαµβάνει και το Ν.

27/1975 (ΦΕΚ Α 77), όπως άλλωστε προκύπτει και από τη διάταξη του

άρθρου 34 του Ν. 3427/2005 (ΦΕΚ Α 312).

δ2) Τα υποκαταστήµατα των αλλοδαπών αεροπορικών επιχειρήσεων που

λειτουργούν στην Ελλάδα, εφόσον, σύµφωνα µε την ισχύουσα φορολο-

γική νοµοθεσία, απαλλάσσονται από φόρο εισοδήµατος.

δ3) Ο εκµεταλλευτής πλοίου δεύτερης κατηγορίας του άρθρου 3 του Ν. 27/

1975.

3.12.10 Σηµειώνεται ότι οι ατοµικές επιχειρήσεις, οι οποίες µε τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ.

απαλλάσσονταν από τη τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων λιανικής λό-

γω ύψους ακαθαρίστων εσόδων της προηγούµενης διαχειριστικής περιόδου

(όριο 5.000 ευρώ), εφεξής απαλλάσσονται µόνο από την τήρηση λογιστικών βι-

βλίων, σύµφωνα µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων. Οι

οντότητες αυτές υποχρεούνται, για σκοπούς φορολογίας εισοδήµατος, σε έκδο-



ση στοιχείων λιανικής, χωρίς ωστόσο να απαιτείται η χρήση φορολογικού ηλε-

κτρονικού µηχανισµού.

Λοιπές επεξηγήσεις

3.1 Από τις διατάξεις του παρόντος νόµου δεν προκύπτει υποχρέωση τήρησης ιδιαί-

τερων λογιστικών αρχείων για τα υποκαταστήµατα. Η λογιστική παρακολούθη-

ση των υποκαταστηµάτων µπορεί να διενεργείται από το λογιστικό σύστηµα της

οντότητας σύµφωνα µε τις καθιερωµένες λογιστικές πρακτικές.

3.2 ∆απάνες που πραγµατοποιούνται από ιδρυτή οντότητας πριν από τη σύστασή της

στο όνοµά του αλλά ρητά και τεκµηριωµένα για λογαριασµό της, µεταφέρονται

στα αρχεία της οντότητας µετά τη σύστασή της.

3.3 Επί προαιρετικής ένταξης στο διπλογραφικό σύστηµα, η οντότητα δύναται να επα-

νέλθει στο απλογραφικό οποτεδήποτε και χωρίς κανένα περιορισµό. Ωστόσο, δι-

ευκρινίζεται ότι δεν επιτρέπεται η αλλαγή λογιστικού συστήµατος στη διάρκεια

µιας ετήσιας (διαχειριστικής) περιόδου (φορολογικό έτος).

3.4 Η τήρηση τόσο του απλογραφικού όσο και του διπλογραφικού συστήµατος γίνε-

ται σε κάθε περίπτωση σύµφωνα µε τη θεµελιώδη αρχή του δεδουλευµένου (ac-

crual assumption) κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 17 του παρόντος νόµου.

∆ηλαδή, αναγνωρίζονται και καταχωρούνται οι επιπτώσεις των συναλλαγών και

γεγονότων όταν προκύπτουν και όχι όταν διακανονίζονται ταµειακά.


Λογιστικό σύστηµα παρακολούθησης της λογιστικής και της φορολογικής βάσης στοιχείων ισολογισµού

και αποτελεσµάτων

Γεωργίου Στ. Αληφαντή

∆ιδάσκοντος στο ΠANEΠIΣTHMIO ΠEIPAIΩΣ

τ. Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή

Συµβούλου στην Εταιρεία ∆ικηγόρων POTAMITISVEKRIS

Μέχρι 31.12.014 οι αποσβέσεις οι οποίες καταχωρούντο στα λογιστικά βιβλία των

επιχειρήσεων ήταν µόνο οι φορολογικές, αφού οι επιχειρήσεις δεν είχαν τη δυνατό-

τητα, την οποία έχουν από 1.1.2015, να διενεργούν λογιστικές αποσβέσεις οι οποίες

µπορεί να είναι διαφορετικές από τις προβλεπόµενες, από τις διατάξεις του άρθρου

24, του Ν. 4172/2013, φορολογικές αποσβέσεις.

Από 1.1.2015, οι επιχειρήσεις, στην περίπτωση όπου οι λογιζόµενες κάθε έτος λογι-

στικές αποσβέσεις είναι διαφορετικές των αντίστοιχων φορολογικών, πρέπει να πα-

ρακολουθούν ιδιαιτέρως τις λογιστικές καθώς και τις φορολογικές αποσβέσεις

Επίσης, µέχρι 31.12.2014 οι επιχειρήσεις, δήλωναν ως λογιστική διαφορά τη σχηµα-

τισθείσα πρόβλεψη κατά τη χρήση που τη σχηµάτιζαν και την αφαιρούσαν, φορολο-

γικά στο µέλλον, από τα φορολογητέα αποτελέσµατα, όταν πραγµατοποιείτο ο κίν-

δυνος για την οποία την είχαν σχηµατίσει. ∆εν απαιτείτο όµως, µέχρι 31.12.2014 την

εν λόγω λογιστική διαφορά να την παρακολουθούν λογιστικά. Η διαφορετική αυτή

αντιµετώπιση των άνω προβλέψεων από τη λογιστική και φορολογική νοµοθεσία

απαιτείται από 1.1.2015 να παρακολουθείται λογιστικά.

Στις οδηγίες το Υπ. Οικονοµικών δεν προτείνει κάποιο ιδιαίτερο σύστηµα µε το οποίο

θα γίνεται παράλληλα η λογιστική και φορολογική παρακολούθηση στις άνω περι-

πτώσεις, καθώς, και σε άλλες παρόµοιες περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφορετική λο-

γιστική αντιµετώπιση από την αντίστοιχη φορολογική.. Προς καλύτερη κατανόηση

της νέας υποχρέωσης των επιχειρήσεων αναφέρουµε το παρακάτω παράδειγµα στο

οποίο αναπτύσσουµε δύο σειρές λογιστικών βιβλίων: τη λογιστική σειρά βιβλίων και

τη φορολογική. Όµως, οι επιχειρήσεις µπορούν να βρουν ένα άλλο σύστηµα παρα-

κολούθησης µε το οποίο να καλύπτουν τις ανάγκες της νοµοθεσίας

1. Υπολογισµός του φόρου εισοδήµατος των επιχειρήσε-ων.

Τα φορολογητέα αποτελέσµατα (κέρδος ή ζηµία) των επιχειρήσεων (ή οντοτήτων)

προσδιορίζονται µε βάση το λογιστικό αποτέλεσµα της επιχείρησης (κέρδος ή ζη-

µία προ φόρου) στο οποίο προσθέτουµε τις λογιστικές διαφορές και αφαιρούµε

τα απαλλασσόµενα της φορολογίας έσοδα και κέρδη. Εάν από την εξίσωση αυτή

προκύπτει θετικό αποτέλεσµα ή φορολογικό κέρδος τότε αυτό φορολογείται µε

τον συντελεστή, τον οποίο προβλέπει η ισχύουσα φορολογική νοµοθεσία για τη

φορολογία των κερδών των νοµικών προσώπων (για τα κέρδη του φορολογικού

έτους 2014 ο συντελεστής φορολογίας των κερδών, σύµφωνα µε το άρθρο 58,

του Ν. 4172/2013 είναι 26%, µε εξαίρεση τους υπόχρεους των περιπτώσεων β, δ,

ε, στ και ζ του άρθρου 45, όταν τηρούν απλογραφικά βιβλία, όπου τα κέρδη τους

φορολογούνται µε την κλίµακα της παρ. 1, του άρθρου 29 του ίδιου νόµου ). Το

γινόµενο του πολλαπλασιασµού αποτελεί το φόρο εισοδήµατος του νοµικού

προσώπου, ο οποίος καταχωρείται στα αποτελέσµατα χρήσεως της επιχείρησης

και προσδιορίζει το τελικό λογιστικό αποτέλεσµα της επιχείρησης µετά φορολο-

γία. Στην περίπτωση, όµως, που προκύπτει αρνητικό αποτέλεσµα ή φορολογική

ζηµία τότε αυτή µεταφέρεται στις επόµενες πέντε χρήσεις για να συµψηφισθεί µε

τα φορολογητέα κέρδη των χρήσεων αυτών, σύµφωνα µε το άρθρο 27, του Ν.

4172/2013.

Με βάση τα ανωτέρω, το φορολογικό αποτέλεσµα (κέρδος ή ζηµία) των επιχει-

ρήσεων προσδιορίζεται ως εξής:

Λογιστικό αποτέλεσµα χρήσεως προ φόρου (κέρδος ή ζηµία)

Πλέον: Έξοδα µη εκπιπτόµενα φορολογικά ή λογιστικές διαφορές

Μείον: ‘Έσοδα και κέρδη απαλλασσόµενα της φορολογίας

Φορολογικό αποτέλεσµα χρήσεως (κέρδος ή ζηµία)

Βάσει του άνω φορολογικού κέρδους της χρήσεως, ο φόρος εισοδήµατος υπο-

λογίζεται: Φόρος εισοδήµατος = Φορολογικό κέρδος Χ 26%

Κατά τον προσδιορισµό του φορολογητέου κέρδους των επιχειρήσεων (ή κέρ-

δους από επιχειρηµατική δραστηριότητα ), επιτρέπεται η έκπτωση όλων των δα-

πανών, οι οποίες, σύµφωνα µε το άρθρο 22, του Ν. 4172/2013, πληρούν τι εξής

αρχές:

α) πραγµατοποιούνται προς το συµφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις

εµπορικές συναλλαγές της,

β) αντιστοιχούν σε πραγµατική συναλλαγή και η αξία της συναλλαγής δεν κρί-

νεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας, στη βάση των στοιχείων που διαθέτει

η Φορολογική ∆ιοίκηση,

γ) εγγράφονται στα τηρούµενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιό-

δου κατά την οποία πραγµατοποιούνται και αποδεικνύονται µε κατάλληλα

δικαιολογητικά.

Βέβαια το άρθρο 22 πρέπει να εξετάζεται συστηµατικά µε το επόµενο άρθρο 23

των µη εκπιπτόµενων δαπανών, αφού ο κανόνας είναι ότι: «Όποια δαπάνη πλη-

ροί τα κριτήρια του άρθρου 22 και συγχρόνως δεν εµπίπτει στον περιοριστικό κα-

τάλογο των µη εκπιπτόµενων δαπανών του άρθρου 23, εκπίπτει ως φορολογικό

έξοδο» (Αιτιολογική έκθεση Ν. 4172/2013).

Εποµένως, οι δαπάνες των επιχειρήσεων, οι οποίες ενώ έχουν καταχωρηθεί ως

έξοδα στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων, συγχρόνως δεν µπορούν να αφαι-

ρεθούν και κατά τον προσδιορισµό των φορολογητέων κερδών, ονοµάζονται

«λογιστικές διαφορές».

2. ∆ιάκριση των λογιστικών διαφορών

Οι λογιστικές διαφορές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: α) τις οριστικές ή µόνιµες

και β) τις προσωρινές.

Μόνιµες διαφορές (ή Λογιστικές διαφορές) είναι έξοδα καταχωρηµένα στα λο-

γιστικά βιβλία των επιχειρήσεων και, ως εκ τούτου, έχουν επηρεάσει το λογιστικό


αποτέλεσµα (κέρδος ή ζηµία) της χρήσεως, πλην, όµως δεν µπορούν να αφαιρε-

θούν από τα φορολογητέα αποτελέσµατα της ίδιας χρήσεως (κέρδος ή ζηµία )

επειδή τα έξοδα αυτά δεν πληρούν τις αρχές της φορολογικής έκπτωσης των εξό-

δων ή ειδικές διατάξεις της φορολογικής νοµοθεσίας δεν το επιτρέπουν. Στην

προκειµένη περίπτωση πρόκειται, κυρίως, για τις δαπάνες οι οποίες αναφέρονται

στο άρθρο 23, του Ν. 4172/2013, καθώς και σε οποιαδήποτε άλλη φορολογική

διάταξη π.χ. παρ. 4, άρθρου 48, Ν. 4172/2013.

Προσωρινή διαφορά (temporary difference) βάσει του ορισµού του Παραρτή-

µατος Α του Ν. 4308/2014 είναι η διαφορά µεταξύ της λογιστικής αξίας ενός περι-

ουσιακού στοιχείου, υποχρέωσης ή άλλου στοιχείου των χρηµατοοικονοµικών

καταστάσεων και της φορολογικής βάσης που η οντότητα αναµένει να επηρεάσει

στο µέλλον τα φορολογητέα αποτελέσµατα, όταν η λογιστική αξία του περιου-

σιακού στοιχείου ή της υποχρέωσης θα ανακτηθεί ή διακανονιστεί, ή στην περί-

πτωση άλλων στοιχείων των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων, όταν θα επηρε-

αστούν τα φορολογητέα αποτελέσµατα.

Οι προσωρινές διαφορές δηµιουργούνται κυρίως:

α) Όταν υπάρχουν διαφορές µεταξύ λογιστικών και φορολογικών αποσβέσεων.

Σηµειώνεται ότι µέχρι 31.12.2014, δεν υφίστατο το θέµα αυτό επειδή οι απο-

σβέσεις οι οποίες καταχωρούντο στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων ήταν

µόνο οι φορολογικές, αφού οι επιχειρήσεις δεν είχαν τη δυνατότητα, την

οποία έχουν από 1.1.2015, να διενεργούν λογιστικές αποσβέσεις οι οποίες

µπορεί να είναι διαφορετικές από τις προβλεπόµενες, από τις διατάξεις του

άρθρου 24, του Ν. 4172/2013, φορολογικές αποσβέσεις.

Από 1.1.2015, οι επιχειρήσεις, στην περίπτωση όπου οι λογιζόµενες κάθε έτος

λογιστικές αποσβέσεις είναι διαφορετικές των αντίστοιχων φορολογικών,

πρέπει να παρακολουθούν ιδιαιτέρως τις λογιστικές καθώς και τις φορολογι-

κές αποσβέσεις.

β) Από το χρόνο της φορολογικής έκπτωσης των σχηµατισµένων προβλέψεων

για την αντιµετώπιση ζηµιών, εξόδων και υποχρεώσεων. Μέχρι 31.12.2014

οι επιχειρήσεις, δήλωναν ως λογιστική διαφορά τη σχηµατισθείσα πρόβλεψη

κατά τη χρήση που τη σχηµάτιζαν και την αφαιρούσαν, φορολογικά στο µέλ-

λον, από τα φορολογητέα αποτελέσµατα, όταν πραγµατοποιείτο ο κίνδυνος

για την οποία την είχαν σχηµατίσει. ∆εν απαιτείτο όµως, µέχρι 31.12.2014 την

εν λόγω λογιστική διαφορά να την παρακολουθούν λογιστικά. Η διαφορετι-

κή αυτή αντιµετώπιση των άνω προβλέψεων από τη λογιστική και φορολογι-

κή νοµοθεσία απαιτείται από 1.1.2015 να παρακολουθείται λογιστικά.

3. Παρακολούθηση των διαφορών µεταξύ λογιστικής καιφορολογικής βάσης

Από 1.1.2015 τα φορολογητέα κέρδη των επιχειρήσεων εξακολουθούν να προσ-

διορίζονται µε βάση τα ανωτέρω. Όµως από 1.1.2015 ισχύουν οι διατάξεις του Ν.

4308/2014 περί «Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων» όπου στην παρ. 5, του άρ-

θρου 3, αναφέρει ότι: «Το λογιστικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρα-κολουθεί τη λογιστική βάση των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακώνστοιχείων, υποχρεώσεων και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση, µε σκοπό την κα-τάρτιση των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων της οντότητας, σύµφωνα µε τονπαρόντα νόµο. Το λογιστικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί


και τη φορολογική βάση των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοι-χείων, υποχρεώσεων και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση, µε σκοπό τη συµµόρ-φωση µε τη φορολογική νοµοθεσία και την υποβολή φορολογικών δηλώσεων.»

Σύµφωνα µε τους ορισµούς που παρέχονται στο Παράρτηµα Α του Ν. 4308/2014

φορολογική βάση (tax basis) είναι η αξία που αναγνωρίζεται για ένα περιουσια-

κό στοιχείο ή υποχρέωση για σκοπούς φορολογίας εισοδήµατος.

Αυτή τη φορολογική αξία, ο Ν.4308/2014 θέλει να παρακολουθείται ιδιαιτέρως

από την αντίστοιχη λογιστική.

Εποµένως, το λογιστικό σύστηµα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί τόσο

τη λογιστική αξία όσο και τη φορολογική βάση, εφόσον διαφέρουν, των στοιχεί-

ων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων και καθαρής

θέσης, κατά περίπτωση. Η υποχρέωση αυτή είναι αυτονόητη προϋπόθεση για την

εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων της οντότητας. Η παρακολούθηση

δύναται να γίνεται µε οποιοδήποτε πρόσφορο και ασφαλή τρόπο, ώστε να µπο-

ρούν να εξαχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για τη σύνταξη των χρηµατοοικο-

νοµικών καταστάσεων, τη σύνταξη των φορολογικών δηλώσεων, και τη διασφά-

λιση της δυνατότητας διενέργειας ελέγχων (Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015).

Είναι προφανές ότι η οντότητα οφείλει να είναι σε θέση να τεκµηριώσει αναλυτικά,

από τις εγγραφές στα βιβλία της και τα σχετικά παραστατικά, τα ποσά των διαφο-

ρών της φορολογικής από τη λογιστική βάση, όπως αυτές απεικονίζονται στον

παρακάτω παρατιθέµενο πίνακα, και να θέτει την τεκµηρίωση αυτή στη διάθεση

του ελέγχου (Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015).

Η υποχρέωση για παρακολούθηση της φορολογικής βάσης δεν αφορά µόνο έσο-

δα και έξοδα αλλά και στοιχεία του ισολογισµού. Μάλιστα, µεταβολές στοιχείων

του ισολογισµού µπορεί να επηρεάζουν τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµα-

τος, είτε οι µεταβολές αυτές συσχετίζονται µε έσοδα / έξοδα είτε όχι (π.χ. διακανο-

νισµός του σχετικού στοιχείου του ισολογισµού όπως καταβολή αποζηµίωσης

προσωπικού από δηµιουργηµένη πρόβλεψη). Σηµαντικό είναι επίσης η οντότητα

να παρακολουθεί τη φορολογική βάση της καθαρής της θέσης, και ιδίως των

«κερδών εις νέο» για να γνωρίζει τα ποσά για τα οποία υπάρχει υποχρέωση κατα-

βολής φόρου εισοδήµατος σε περίπτωση διανοµής (Υπ. Οικονοµικών πολ.

1003/2015).

Στις άνω οδηγίες το Υπ. Οικονοµικών δεν προτείνει κάποιο ιδιαίτερο σύστηµα µε

το οποίο θα γίνεται η ανωτέρω παρακολούθηση. Προς καλύτερη κατανόηση της

νέας υποχρέωσης των επιχειρήσεων αναφέρουµε το παρακάτω παράδειγµα στο

οποίο αναπτύσσουµε δύο σειρές λογιστικών βιβλίων: τη λογιστική σειρά βιβλίων

και τη φορολογική. Όµως, οι επιχειρήσεις µπορούν να βρουν ένα άλλο σύστηµα

παρακολούθησης µε το οποίο να καλύπτουν τις ανάγκες της νοµοθεσίας.

4. Παράδειγµα υπολογισµού φόρου εισοδήµατος µε προ-σωρινή διαφορά.

Επιχείρηση τηρεί τα λογιστικά της βιβλία της σύµφωνα µε τους κανόνες της

ισχύουσας λογιστικής νοµοθεσίας (Ν. 4308/2014). Συγχρόνως τηρεί παράλληλο

βοηθητικό διπλογραφικό σύστηµα σύµφωνα µε τους κανόνες της ισχύουσας φο-

ρολογικής νοµοθεσίας µε χωριστό ηµερολόγιο και καθολικό στο οποίο λογιστι-


κοποιούνται οι συναλλαγές οι οποίες αναγνωρίζονται από τη φορολογική νοµο-

θεσία.

Την 31.12.20Χ1, η άνω επιχείρηση κατάρτισε λογιστικό και επίσης φορολογικό

ισολογισµό, µεταξύ των οποίων δεν υπήρχαν διαφορές. Οι ισολογισµοί αναφέ-

ρουν τα εξής στοιχεία:

Ισολογισµός 31.12.20Χ1 Λογιστικός Φορολογικός Προσωρινή

Ενεργητικό διαφορά

Λοιπά ενεργητικά 500.000 500.000

Σύνολα 500.000 500.000

Παθητικό

α) Υποχρεώσεις:

- Λοιπές 300.000 300.000

α) Ίδια κεφάλαια 200.000 200.000

Σύνολα 500.000 500.000

Την 1.1.20Χ2 η εταιρεία µετέφερε τα υπόλοιπα των λογαριασµών άνω ισολογι-

σµών στη νέα χρήση 20Χ2 και επιπλέον πραγµατοποίησε στη χρήση 20Χ2 τις εξής

συναλλαγές: α) Λογιστικοποίησε τα έσοδα της χρήσεως 20Χ2 ευρώ 200.000 και

τα λειτουργικά έξοδα της χρήσεως 20Χ2 ευρώ 140.000. β) Επίσης κατά τη διάρ-

κεια της χρήσεως 20Χ2 εξόφλησε υποχρεώσεις ευρώ 208.000. γ) Κοινοποιήθηκε

τη χρήση 20Χ2, αγωγή για ποσό ευρώ 20.000 από πελάτη της επιχείρησης λόγω

πωλήσεως ακατάλληλων εµπορευµάτων και για την οποία ο νοµικός σύµβουλος

εκτιµά ότι τελικά ο πελάτης θα δικαιωθεί για όλο το ποσό, οπότε η επιχείρηση

πρέπει να επιβαρύνει τα αποτελέσµατα χρήσεως 20Χ2 µε ισόποση σχετική πρό-

βλεψη ευρώ 20.000. Όµως, η πρόβλεψη αυτή δεν εκπίπτει φορολογικά κατά το

χρόνο που σχηµατίζεται (20Χ2), γιατί η δαπάνη αυτή δεν είναι βεβαία και εκκαθα-

ρισµένη, κατά το έτος του σχηµατισµού της, όπως απαιτεί ο φορολογικός νόµος,

αλλά θα εκπεσθεί φορολογικά στο µέλλον όταν καταβληθεί στο πελάτη.

Η δαπάνη αυτή της πρόβλεψης, η οποία καταχωρείται στο λογιστικό ηµερολόγιο,

αλλά δεν καταχωρείται στο φορολογικό ηµερολόγιο, χαρακτηρίζεται από τις οδη-

γίες του Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015 ως προσωρινή διαφορά.

Με βάση τα άνω δεδοµένα, στα ηµερολόγια της επιχείρησης (λογιστικό και φο-

ρολογικό) της χρήσεως 20Χ2 θα καταχωρηθούν οι εξής λογιστικές εγγραφές:


Ακολούθως την 31.12.20Χ2 καταχώρησε στο «Βιβλίο απογραφών» τις εξής οικο-

νοµικές καταστάσεις:


Για τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµατος λαµβάνονται υπόψη µόνο οι διαφο-

ρές λογιστικής και φορολογικής βάσης της κατάστασης αποτελεσµάτων. Οι δια-

φορές λογιστικής και φορολογικής βάσης λογαριασµών του ισολογισµού θα

επηρεάσουν τον υπολογισµό του φόρου εισοδήµατος σε µελλοντικές περιόδους

(Υπ. Οικονοµικών πολ.1003/2015).

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 3, παρ. 5, του Ν. 4308/2014 και τις οδηγίες

του Υπ. Οικονοµικών (πολ.1003/2015) ο προσδιορισµός του φορολογητέου απο-

τελέσµατος καθώς, και ο υπολογισµός του φόρου εισοδήµατος επί των φορολο-

γητέων κερδών της ίδιας χρήσεως θα γίνει µε την πραγµατοποίηση των εξής ερ-

γασιών:


εσόδων και εξόδων της περιόδου

Απάντηση: Βλέπε άνω αποτελέσµατα 20Χ2





Απάντηση:

Την 1.1.20Χ3 η εταιρεία µετέφερε τα υπόλοιπα των λογαριασµών άνω ισολογι-

σµών στη νέα χρήση 20Χ3 και επιπλέον πραγµατοποίησε στη χρήση 20Χ3 τις εξής

συναλλαγές: α) Λογιστικοποίησε τα έσοδα της χρήσεως 20Χ3 ευρώ 200.000 και

τα λειτουργικά έξοδα της χρήσεως 20Χ3 ευρώ 160.000. β) Επίσης κατά τη διάρ-

κεια της χρήσεως 20Χ3: i) εξόφλησε το φόρο εισοδήµατος της προηγούµενης

χρήσεως 20Χ2 ευρώ 15.600 ii) εξόφλησε υποχρεώσεις ευρώ 200.400 και επίσης

iii) εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου και καταβλήθηκε στον πελάτη το ποσό

ευρώ 20.000 ως αποζηµίωση. Η πληρωµή της αποζηµίωσης, λογιστικά καταχω-

ρήθηκε στη χρήση 20Χ3 στη χρέωση της σχηµατισθείσας την προηγούµενη χρή-

ση 20Χ2 πρόβλεψης. Φορολογικά καταχωρήθηκε στη χρέωση των αποτελεσµά-

των χρήσεως 20Χ3, επειδή τη χρήση αυτή εκπίπτεται φορολογικά.

Με βάση τα άνω δεδοµένα, στα ηµερολόγια της επιχείρησης (λογιστικό και φο-

ρολογικό) της χρήσεως 20Χ3 θα καταχωρηθούν οι εξής λογιστικές εγγραφές:



Ακολούθως την 31.12.20Χ3 καταχώρησε στο «Βιβλίο απογραφών» τις εξής οικο-

νοµικές καταστάσεις:

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 3, παρ. 5, του Ν. 4308/2014 και τις οδηγίες

του Υπ. Οικονοµικών (πολ.1003/2015) ο προσδιορισµός του φορολογητέου απο-

τελέσµατος 20Χ3 καθώς, και ο υπολογισµός του φόρου εισοδήµατος επί των φο-

ρολογητέων κερδών τη χρήσεως 20Χ3 θα γίνει µε την πραγµατοποίηση των εξής

εργασιών:


εσόδων και εξόδων της περιόδου

Απάντηση: Βλέπε άνω αποτελέσµατα χρήσεως 20Χ3





Άρθρο 4Άλλα λογιστικά αρχεία

Παρουσίαση των διατάξεων του άρθρου 4


Το άρθρο 4, του Ν. 4308/2014 περιγράφει τα άλλα λογιστικά αρχεία λογιστικά τα

οποία τηρούν οι υπαγόµενες στο Νόµο οντότητες. Στην έννοια των άλλων λογιστικών

αρχείων υπάγονται:

α) Το αρχείο ενσώµατων και άυλων πάγιων περιουσιακών στοιχείων ( ή όπως είναι

µέχρι σήµερα γνωστό το «Μητρώο παγίων»)

β) Το αρχείο επενδύσεων σε χρεωστικούς τίτλους, τίτλους καθαρής θέσης και λοι-

πούς τίτλους ( ή µητρώο συµµετοχών και χρεογράφων)

γ) Το αρχείο ιδιόκτητων αποθεµάτων ( ή βιβλίο απογραφής αποθεµάτων). Καθιε-

ρώνεται η δυνατότητα προσδιορισµού της ποσότητας των αποθεµάτων µε αξιόπι-

στες και τεκµηριωµένες έµµεσες τεχνικές.

δ) Αρχείο αποθεµάτων τρίτων. Καθιερώνεται η υποχρέωση της οντότητας για παρα-

κολούθηση κατ΄ είδος και ποσότητα, διακεκριµένα κατά αποθηκευτικό χώρο, των

αποθεµάτων τρίτων.

ε) Αρχείο λοιπών περιουσιακών στοιχείων.

στ) Αρχείο λογαριασµών καθαρής θέσης.

ζ) Αρχείο λογαριασµών υποχρεώσεων.

η) Αρχείο περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων σε ξένο νόµισµα.



1. Η οντότητα τηρεί κατά περίπτωση, πέραν των αρχείων του άρθρου 3, τα αρχεία

(βιβλία) που περιγράφονται στις επόµενες παραγράφους, µε ηµεροµηνία αναφο-

ράς την ηµεροµηνία τέλους της περιόδου αναφοράς (ηµεροµηνία του ισολογι-

σµού).

2. Αρχείο ενσώµατων και άυλων πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Στο αρχείο

αυτό, µε τήρηση αναλυτικής µερίδας, παρακολουθείται η αξία κτήσης κατά την

αρχική αναγνώριση, καθώς και κάθε επακόλουθη µεταβολή, δηλαδή προσθήκη,

αναπροσαρµογή, αποµείωση, διαγραφή και απόσβεση επί του παγίου, µε ένδειξη

των σωρευτικών ποσών και των ποσών που αφορούν την περίοδο αναφοράς.

Στο αρχείο αυτό παρακολουθούνται και τα πλήρως αποσβεσµένα πάγια τα οποία

εξακολουθούν να πληρούν τον ορισµό του παγίου περιουσιακού στοιχείου, είτε

εξακολουθούν να είναι σε λειτουργία είτε όχι.

3. Αρχείο επενδύσεων σε χρεωστικούς τίτλους, τίτλους καθαρής θέσης και λοι-

πούς τίτλους. Στο αρχείο αυτό καταχωρούνται κατά τίτλο τα υπάρχοντα στοιχεία

µε σύντοµη περιγραφή και αναφορά της ποσότητας και της λογιστικής αξίας τους.

4. Αρχείο ιδιόκτητων αποθεµάτων: Στο αρχείο αυτό καταχωρούνται:

α) Τα ποσοτικά δεδοµένα της φυσικής απογραφής (σύντοµη περιγραφή είδους,

µονάδα µέτρησης και ποσότητα), κατά είδος και διακεκριµένα για κάθε απο-

θηκευτικό χώρο.

β) Η κατά µονάδα αξία επιµέτρησης, καθώς και η συνολική αξία επιµέτρησης

του κάθε είδους.

γ) Ο προσδιορισµός της ποσότητας των αποθεµάτων δύναται να γίνεται µε έµµε-

σες τεχνικές που είναι αξιόπιστες και κατάλληλα τεκµηριωµένες.

δ) Αναλώσιµα υλικά αγαθά που δεν είναι σηµαντικά µπορούν να µην απογρά-

φονται.

5. Αρχείο αποθεµάτων τρίτων. Η οντότητα που έχει στην κατοχή της αποθέµατα

κυριότητας άλλης οντότητας τηρεί αρχείο στο οποίο καταγράφονται αναλυτικά τα

σχετικά αποθέµατα, κατά είδος και ποσότητα και διακεκριµένα κατά αποθηκευτι-

κό χώρο, σύµφωνα µε τις περιπτώσεις α΄ και γ΄ της παραγράφου 4 του παρόντος

άρθρου.

6. Αρχείο λοιπών περιουσιακών στοιχείων. Στο αρχείο αυτό καταχωρούνται ανα-

λυτικά κατά είδος τα υπάρχοντα λοιπά περιουσιακά στοιχεία, µε σύντοµη περι-

γραφή και αναφορά της ποσότητας, όπου συντρέχει περίπτωση, και της λογιστι-

κής τους αξίας.

7. Αρχείο λογαριασµών καθαρής θέσης. Στο αρχείο αυτό καταχωρούνται αναλυ-

τικά κατά είδος οι λογαριασµοί καθαρής θέσης.

8. Αρχείο λογαριασµών υποχρεώσεων. Στο αρχείο αυτό καταχωρούνται αναλυτι-

κά κατά είδος οι υποχρεώσεις, µε αναφορά της ποσότητας (όταν συντρέχει περί-

πτωση) και της λογιστικής τους αξίας.

9. Αρχείο περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων σε ξένο νόµισµα. Στο αρ-

χείο αυτό παρακολουθείται η ποσότητα των µονάδων του ξένου νοµίσµατος για

τα επιµέρους περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις που εκφράζονται στο νόµι-

σµα αυτό.

10. Οι πληροφορίες που απαιτούνται από το παρόν άρθρο δύναται να παρέχονται

από άλλα αρχεία που τηρεί η οντότητα ή από συνδυασµό αρχείων.




4.1 Στα αρχεία που αναφέρονται στο άρθρο αυτό καταγράφονται αναλυτικά τα στοι-

χεία ισολογισµού, µε ηµεροµηνία αναφοράς την ηµεροµηνία τέλους της περιό-

δου αναφοράς (ηµεροµηνία του ισολογισµού).


4.4.1 Καθιερώνεται η δυνατότητα προσδιορισµού της ποσότητας των αποθεµάτων µε

αξιόπιστες και τεκµηριωµένες έµµεσες τεχνικές. Τεκµηριωµένες είναι οι τεχνικές

που είναι γενικά αποδεκτές στην διεθνή πρακτική. Στόχος της διάταξης είναι η επί-

τευξη εύλογης διασφάλισης αναφορικά µε την προσδιοριζόµενη ποσότητα απο-

θεµάτων κατ΄ είδος κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού, λαµβάνοντας υπόψη

τις δυσχέρειες και το κόστος ακριβούς καταµέτρησης. ∆ηλαδή επιδιώκεται η αξιο-


πιστία της µέτρησης της ποσότητας και ταυτόχρονα ο περιορισµός του κόστους

και η υπέρβαση δυσχερειών.

4.4.2 Μια σηµαντική παράµετρος που επηρεάζει την κρίση περί αξιοπιστίας των έµµε-

σων τεχνικών προσδιορισµού της ποσότητας των αποθεµάτων είναι το είδος των

δικλίδων που χρησιµοποιεί η οντότητα για να παρακολουθεί και να ελέγχει τα

παραλαµβανόµενα και αποστελλόµενα αποθέµατα, σύµφωνα µε την παράγραφο

8 του άρθρου 5. Παράδειγµα τέτοιας δικλίδας είναι η τήρηση, κατ΄ επιλογή της

οντότητας, αναλυτικού αρχείου ποσοτικής διακίνησης για εισερχόµενα ή / και

αποστελλόµενα ή πωλούµενα αγαθά. Στην κρίση για την απαιτούµενη αξιοπιστία

των έµµεσων τεχνικών λαµβάνεται υπόψη το κατά πόσο οι τεχνικές είναι καθιε-

ρωµένες στη διεθνή πρακτική. Σε κάθε περίπτωση, λαµβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη

φύση των αποθεµάτων (π.χ. καύσιµα, ζώντα ψάρια, ορυκτά αποθέµατα) για τον

προσδιορισµό κατάλληλων έµµεσων τεχνικών προσδιορισµού της ποσότητας

αυτών.

4.4.3 Όταν, κατ΄ απόλυτη επιλογή της οντότητας, τηρείται ηλεκτρονικό αρχείο ποσοτι-

κής διακίνησης παραλαµβανόµενων και αποστελλόµενων αγαθών, η διενέργεια

φυσικής καταµέτρησης στο τέλος της περιόδου αναφοράς (ηµεροµηνία ισολογι-

σµού) δύναται να αντικαθίσταται από τη λειτουργία αξιόπιστου συστήµατος κυ-

λιόµενων απογραφών για διαφορετικές κάθε φορά οµάδες αποθεµάτων στη

διάρκεια της περιόδου, ώστε συνολικά να παρέχεται η απαιτούµενη διασφάλιση

περί της αξιοπιστίας των ποσοτήτων των αποθεµάτων.

4.4.4 Ορισµένες έµµεσες τεχνικές παρακάµπτουν τον προσδιορισµό της ποσότητας των

αποθεµάτων και προσδιορίζουν κατ΄ ευθείαν την αξία του τελικού αποθέµατος

και του κόστους πωληθέντων, περίπτωση στην οποία δεν απαιτείται ποσοτική κα-

ταµέτρηση των αποθεµάτων. Άλλες τεχνικές χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση

της ποσότητας του τελικού αποθέµατος, και ακολουθεί η επιµέτρηση ως ξεχωρι-

στή διαδικασία.

Ενδεικτικά παραδείγµατα έµµεσων τεχνικών

Παράδειγµα 4.4.1 - Η µέθοδος της λιανικής τιµής (retail method)

Η µέθοδος αυτή προσδιορίζει κατ΄ ευθείαν την αξία του τελικού αποθέµατος και του κό-

στους πωληθέντων, χωρίς να προσδιορίζει την ποσότητα του τελικού αποθέµατος. Η

µέθοδος αυτή χρησιµοποιείται, µε διάφορες παραλλαγές, από επιχειρήσεις που εµπο-

ρεύονται µεγάλες ποσότητες ειδών που πωλούνται λιανικά µε σχετικά σταθερά ποσοστά

κέρδους επί της τιµής κτήσεως. Η µέθοδος αυτή λειτουργεί σύµφωνα µε το κατωτέρω

γενικό παράδειγµα:

Κόστος Αξία Λιανικής

Αρχικό απόθεµα 100,00 130,00

Αγορές περιόδου 1.230,00 1.586,70

Σύνολο προς πώληση 1.330,00 1.716,70

Πωλήσεις περιόδου (σε τιµές λιανικής) -1.200,00

Απόθεµα τέλους σε τιµές λιανικής 516,70

Ποσοστό κέρδους λιανικής τιµής =[1-(1.330/1.716,70)] 0,2253

Απόθεµα τέλους σε κόστος κτήσης = [516,70*(1-0,2253)] 400,29

Σηµειώσεις

1. Στο ανωτέρω παράδειγµα, το αρχικό απόθεµα διαφέρει από τις αγορές ως προς

τη σύνθεση -ποσοστό µικτού κέρδους.


2. Το ποσό του αρχικού αποθέµατος και των αγορών της περιόδου σε αξίες λιανικής

έχει προκύψει πολλαπλασιάζοντας το κόστος κτήσης µε το ποσοστό µικτού κέρ-

δους.

Παράδειγµα 4.4.2 - Χρήση στατιστικών µεθόδων προσδιορισµού της ποσότητας

αποθεµάτων

Η µέθοδος αυτή χρησιµοποιείται για την µέτρηση της ποσότητας των αποθεµάτων στο

τέλος της περιόδου σε περιπτώσεις που η µέθοδος της φυσικής καταµέτρησης είναι πρα-

κτικά αδύνατη, όπως για παράδειγµα η µέτρηση της ποσότητας της ιχθυοµάζας των ιχ-

θυοτροφείων. Με βάση την µέθοδο αυτή, η αρχική ποσότητα ιχθύων που τοποθετείται

σε έναν κλωβό εκτροφής, µετατρέπεται σε κάθε ηµεροµηνία που επιδιώκεται απογραφή,

σε ποσότητα και ιχθυοµάζα, λαµβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες, όπως τις επι-

κρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των ιχθύων, τις

αναλωθείσες ιχθυοτροφές και τα ποσοστά θνησιµότητας. Τα αποτελέσµατα της µεθόδου

επαληθεύονται εκ των υστέρων κατά την συλλογή των ιχθύων (εξαλίευση).

Παράδειγµα 4.4.3 - Προσεγγιστικές τεχνικές σε παρεµφερή αποθέµατα

Σε περίπτωση αποθεµάτων παρεµφερούς είδους, µεγάλου αριθµού και µικρής διαφο-

ράς αξίας ανά τεµάχιο µεταξύ τους, είναι δυνατόν η καταµέτρηση να γίνεται σε γενικές

κατηγορίες και µε τη χρήση µέσης τιµής, εφόσον δεν υπάρχει σηµαντική επίπτωση στις

χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις.

4.4.5 Οι ρυθµίσεις της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, όπως και της σχετικής πα-

ραγράφου 2 του άρθρου 6, δύναται να εφαρµοστούν και για τον προσδιορισµό

της ποσότητας των αποθεµάτων της 31ης ∆εκεµβρίου 2014. ∆ιευκρινίζεται ότι

αυτό αφορά µόνο τον προσδιορισµό της ποσότητας και όχι και την επιµέτρηση

των αποθεµάτων τέλους της χρήσεως 2014, που θα γίνει µε τους ισχύοντες κατά

την 31η ∆εκεµβρίου 2014, κανόνες.


4.5.1 Καθιερώνεται η υποχρέωση της οντότητας για παρακολούθηση κατ’ είδος και πο-

σότητα, διακεκριµένα κατά αποθηκευτικό χώρο, των αποθεµάτων τρίτων. Η διά-

ταξη αναφέρεται σε εµπορεύσιµα αγαθά, δηλαδή δεν συµπεριλαµβάνει εγγυο-

δοσίες (επιστρεπτέα είδη συσκευασίας, παλέτες, κενές φιάλες, κ.λπ.). Η παρακο-

λούθηση δύναται να γίνεται µε οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο και να προκύπτει

από οποιοδήποτε τηρούµενο αρχείο. ∆ιευκρινίζεται ότι δεν απαιτείται φυσική κα-

ταµέτρηση των σχετικών αποθεµάτων. Θεσπίζεται µόνο η υποχρέωση παρακο-

λούθησης αυτών των αποθεµάτων, ώστε η οντότητα να δύναται να τεκµηριώνει

τα αποθέµατα αυτής της κατηγορίας που βρίσκονται στην κατοχή της (για παρά-

δειγµα, τηρώντας µε τάξη και πληρότητα το σύνολο των λαµβανόµενων και εκδι-

δόµενων παραστατικών διακίνησης ή ενηµερώνοντας επιπρόσθετα άλλα αρχεία).


4.10.1 ∆εν απαιτείται η τήρηση ξεχωριστού αρχείου για τις πληροφορίες του άρθρου 4,

όταν οι ίδιες πληροφορίες είναι διαθέσιµες από άλλα αρχεία που τηρεί η οντότητα

ή από συνδυασµό αρχείων.


4.01 Σηµειώνεται ότι οι οντότητες της περίπτωσης 2(γ) του άρθρου 1 που, σύµφωνα µε

το νόµο, συντάσσουν µόνο κατάσταση αποτελεσµάτων (απαλλασσόµενες από την υπο-

χρέωση σύνταξης ισολογισµού), δεν έχουν υποχρέωση τήρησης των αρχείων των πα-

ραγράφων 6 (Αρχείο λοιπών περιουσιακών στοιχείων), 7 (Αρχείο λογαριασµών καθα-

ρής θέσης) και 8 (Αρχείο λογαριασµών υποχρεώσεων) του παρόντος άρθρου.


Άρθρο 5∆ιασφάλιση αξιοπιστίας λογιστικού συστήµατος



Το άρθρο 5, του Ν. 4308/2014 καθορίζει τις εξής αρχές για τη διασφάλιση της αξιοπι-

στίας του λογιστικού συστήµατος:

α) Η ευθύνη της τήρησης αξιόπιστου λογιστικού συστήµατος και κατάλληλων λογι-

στικών αρχείων, τα οποία εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο, ανήκει στη ∆ιοίκηση της

οντότητας .

β) Τα λογιστικά αρχεία τηρούνται µε τάξη, πληρότητα, ορθότητα, συµµορφώνονται

µε τις διατάξεις του νόµου και υποστηρίζουν τη σύνταξη των χρηµατοοικονοµι-

κών καταστάσεων.

γ) Έγκριση των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων από το αρµόδιο όργανο διοίκη-

σης της οντότητας και υπογράφονται από το εξουσιοδοτηµένο µέλος (µέλη) του

και τον κατά το νόµο υπεύθυνο λογιστή

δ) Αρχή του παραστατικού. Κάθε συναλλαγή και γεγονός που αφορά την οντότητα

τεκµηριώνεται µε κατάλληλα παραστατικά (τεκµήρια). Στα τηρούµενα λογιστικά

αρχεία (βιβλία) καταχωρείται η ηµεροµηνία έκδοσης ή λήψης, κατά περίπτωση,

του σχετικού παραστατικού. Την επίτευξη εύλογης διασφάλισης ως προς την αυ-

θεντικότητα των παραστατικών (τεκµηρίων) και την ακεραιότητα του περιεχοµέ-

νου τους, µε σκοπό την επιβεβαίωση της προέλευσης αυτών και την τεκµηρίωση

της συναλλαγής.

ε) Η οντότητα παρακολουθεί µε κατάλληλες δικλίδες τα παραλαµβανόµενα και

αποστελλόµενα αποθέµατα είτε έχουν τιµολογηθεί είτε όχι. Το παραστατικό δια-

κίνησης µπορεί να φέρει οποιονδήποτε κατάλληλο, ενδεικτικό της φύσης του, τίτ-

λο, όπως «Παραστατικό ∆ιακίνησης», «∆ελτίο Αποστολής», «Συνοδευτικό ∆ιακί-

νησης Αποθεµάτων», «Έγγραφο διακίνησης µη τιµολογηθέντων αποθεµάτων»

«Συγκεντρωτικό δελτίο διακίνησης», κλπ.

στ) ∆ιόρθωση λαθών. Μετά την οριστικοποίηση των καταχωρήσεων των δεδοµένων

των συναλλαγών ή γεγονότων στα λογιστικά αρχεία, αλλαγή επιτρέπεται µόνο

εφόσον είναι εφικτό να προσδιοριστεί µε ασφάλεια το αρχικό περιεχόµενο των

αρχείων (δεδοµένα των συναλλαγών ή γεγονότων) και η ηµεροµηνία που έγινε η

αλλαγή. Η διόρθωση δύναται να γίνεται µε οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο (π.χ.

αντιλογισµός ή χρήση αρνητικών εγγραφών).



1. Η διοίκηση της οντότητας έχει την ευθύνη της τήρησης αξιόπιστου λογιστικού συ-

στήµατος και κατάλληλων λογιστικών αρχείων για τη σύνταξη των χρηµατοοικο-

νοµικών καταστάσεων και άλλων πληροφοριών, σύµφωνα µε τις ρυθµίσεις του

παρόντος νόµου ή, σύµφωνα µε τα ∆.Π.Χ.Α., κατά περίπτωση. Το λογιστικό σύ-

στηµα και τα λογιστικά αρχεία εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο και όχι αποσπασµα-

τικά τα επιµέρους συστατικά τους, σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία και την καταλλη-

λότητά τους για τους σκοπούς αυτού του νόµου.

2. Για την εκπλήρωση της υποχρέωσης της παραγράφου 1, τα λογιστικά αρχεία:

α) Τηρούνται µε τάξη, πληρότητα και ορθότητα ως προς τον εντοπισµό, την κα-

ταγραφή και την επεξεργασία των λογιστικών δεδοµένων που προκύπτουν

από τις συναλλαγές και τα γεγονότα της οντότητας.

β) Συµµορφώνονται προς τις απαιτήσεις αυτού του νόµου.

γ) Υποστηρίζουν τη σύνταξη των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων, σύµφωνα

µε τις απαιτήσεις αυτού του νόµου.

3. Το λογιστικό σύστηµα πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα σε ένα πρόσωπο, που

διαθέτει τις απαιτούµενες γνώσεις και εµπειρία, να αποκτά, εντός ευλόγου χρό-

νου, κατανόηση της δοµής και της λειτουργίας του, των τηρούµενων αρχείων στα

οποία καταχωρούνται οι συναλλαγές και τα γεγονότα της οντότητας, καθώς και

της χρηµατοοικονοµικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η οντότητα.

4. Οι χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις κάθε οντότητας που υπόκεινται στον παρόν-

τα νόµο, προ της έκδοσής τους, εγκρίνονται κατά περίπτωση από το αρµόδιο όρ-

γανο διοίκησης της οντότητας και υπογράφονται από το εξουσιοδοτηµένο µέλος

(µέλη) του και τον κατά το νόµο υπεύθυνο λογιστή για τη σύνταξη αυτών, σύµ-

φωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία.

5. Κάθε συναλλαγή και γεγονός που αφορά την οντότητα τεκµηριώνεται µε κατάλ-

ληλα παραστατικά (τεκµήρια). Τα παραστατικά αυτά εκδίδονται είτε από την οντό-

τητα είτε από τους συναλλασσόµενους µε αυτήν είτε από τρίτους, σε έντυπη ή σε

ηλεκτρονική µορφή, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο νόµο αυτόν. Τα παραστατικά

αναφέρουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την ασφαλή ταυτοποίηση κάθε

µίας συναλλαγής ή γεγονότος, και σε κάθε περίπτωση όσα ορίζει ο παρών νόµος.

6. Ο συναλλασσόµενος µε την οντότητα ή το τρίτο µέρος που εκδίδει παραστατικά

της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου για λογαριασµό της οντότητας, οφείλει

να αποστέλλει στην οντότητα τα εκδιδόµενα παραστατικά ή κατ’ ελάχιστον όλες

τις απαιτούµενες πληροφορίες, σε επαρκή χρόνο για την εκπλήρωση κάθε νόµι-

µης υποχρέωσης και από τα δύο µέρη.

7. Η οντότητα εφαρµόζει κατάλληλες κατά την κρίση της δικλίδες για:

α) Τη διασφάλιση ότι υπάρχει αξιόπιστη και ελέγξιµη αλληλουχία τεκµηρίων

(ελεγκτική αλυσίδα) για κάθε συναλλαγή ή γεγονός, από το χρόνο που προ-

έκυψαν µέχρι το διακανονισµό τους.

β) Τη δηµιουργία αξιόπιστης και ελέγξιµης αλληλουχίας τεκµηρίων, που δια-

σφαλίζει την ευχερή συσχέτιση των συναλλαγών και άλλων γεγονότων µε τα

λογιστικά αρχεία και τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις.

γ) Την επίτευξη εύλογης διασφάλισης ως προς την αυθεντικότητα των παραστα-

τικών (τεκµηρίων) της προηγούµενης παραγράφου και την ακεραιότητα του

περιεχοµένου τους, µε σκοπό την επιβεβαίωση της προέλευσης αυτών και

την τεκµηρίωση της συναλλαγής.

8. Ειδικά, η οντότητα παρακολουθεί µε κατάλληλες δικλίδες τα παραλαµβανόµενα

και αποστελλόµενα αποθέµατα είτε έχουν τιµολογηθεί είτε όχι. Οµοίως παρακο-


λουθεί τα αποθέµατά της σε χώρους τρίτων ή τα αποθέµατα τρίτων σε δικούς της

χώρους. Κατ’ ελάχιστο, για τις διακινήσεις αυτές παρακολουθούνται:

α) η πλήρης επωνυµία ή το ονοµατεπώνυµο, η διεύθυνση και ο Αριθµός Φορο-

λογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) του εµπλεκόµενου µέρους,

β) η ποσότητα και το είδος των διακινούµενων αγαθών, και

γ) η ηµεροµηνία που έγινε η διακίνηση.

9. Η υποχρέωση της παραγράφου 8 εκπληρούται και όταν η οντότητα τηρεί µε τάξη,

πληρότητα και ορθότητα τα παραστατικά στοιχεία διακίνησης ή τα τιµολόγια πώ-

λησης ή τις αποδείξεις λιανικής πώλησης, κατά περίπτωση, που εκδίδει ή λαµβά-

νει για τις σχετικές διακινήσεις των αγαθών, ώστε η οντότητα να είναι σε θέση να

τεκµηριώνει οποτεδήποτε τις διακινήσεις αυτών. Όταν δεν έχει ληφθεί παραστατι-

κό διακίνησης ή πώλησης, η οντότητα καταχωρεί σε κατάλληλο αρχείο τις απαι-

τούµενες πληροφορίες της παραγράφου 8(α) έως και 8(γ), αµελλητί µε την παρα-

λαβή των αποθεµάτων.

10. Από το τηρούµενο λογιστικό σύστηµα πρέπει να παρέχονται ευχερώς, αναλυτικά

και σε σύνοψη, όλα τα δεδοµένα και πληροφορίες που απαιτούνται για να καθί-

σταται ευχερής η διενέργεια συµφωνιών και επαληθεύσεων κατά τη διενέργεια

οποιουδήποτε ελέγχου.

11. Στα τηρούµενα λογιστικά αρχεία (βιβλία) καταχωρείται η ηµεροµηνία έκδοσης ή

λήψης, κατά περίπτωση, του σχετικού παραστατικού.

12. Μετά την οριστικοποίηση των καταχωρήσεων των δεδοµένων των συναλλαγών

ή γεγονότων στα λογιστικά αρχεία, αλλαγή επιτρέπεται µόνο εφόσον είναι εφικτό

να προσδιοριστεί µε ασφάλεια το αρχικό περιεχόµενο των αρχείων (δεδοµένα

των συναλλαγών ή γεγονότων) και η ηµεροµηνία που έγινε η αλλαγή.

13. Η οντότητα µπορεί να συγχωνεύει ή να συνενώνει λογιστικά αρχεία µε την προ-

ϋπόθεση ότι υπάρχει ασφαλής πρόσβαση στις υποκείµενες πληροφορίες πριν τη

συγχώνευση ή συνένωσή τους.

14. Τα λογιστικά αρχεία πρέπει να είναι διαθέσιµα στα αρµόδια ελεγκτικά όργανα και

στις αρµόδιες αρχές εντός ευλόγου χρόνου από σχετική ειδοποίηση, εκτός εάν

άλλη νοµοθεσία απαιτεί άµεση πρόσβαση ή ρυθµίζει διαφορετικά το θέµα.

15. Μία µητρική οντότητα που έχει θυγατρική, η οποία θυγατρική δεν υπόκειται στο

νόµο αυτόν, πρέπει να λαµβάνει τα ενδεδειγµένα µέτρα ώστε να διασφαλίζεται

ότι η θυγατρική τηρεί λογιστικά αρχεία µε τρόπο που παρέχει τη δυνατότητα στη

µητρική να συµµορφώνεται µε τις απαιτήσεις αυτού του νόµου.

16. Σε περίπτωση που δύο ή περισσότερες οντότητες συνενώνονται σε µία ή σε περί-

πτωση αλλαγής του νοµικού τύπου της οντότητας, η νέα οντότητα αναλαµβάνει

την ευθύνη για τη συµµόρφωση των προηγούµενων οντοτήτων µε τις ρυθµίσεις

αυτού του νόµου.

17. Η οντότητα πρέπει να παρέχει στις αρµόδιες αρχές και στα αρµόδια ελεγκτικά όρ-

γανα, όταν ζητηθεί, µετάφραση κάθε αρχείου που έχει συνταχθεί σε ξένη γλώσσα

ή που έχει εκφραστεί σε ποσά ξένου νοµίσµατος, στην ελληνική γλώσσα και στο

εθνικό νόµισµα, αντίστοιχα. Η µετάφραση αυτή δίδεται εντός ευλόγου χρόνου

που ορίζεται από τις αρµόδιες αρχές. Η µετατροπή ποσών στο εθνικό νόµισµα γί-

νεται, σύµφωνα µε τις ρυθµίσεις του άρθρου 27 του παρόντος νόµου.


18. Η οντότητα µπορεί να αναθέτει σε τρίτο πρόσωπο (εξωτερικός λογιστής) την τή-

ρηση µέρους ή του συνόλου του λογιστικού της συστήµατος ή τη σύνταξη των

χρηµατοοικονοµικών της καταστάσεων. Η ανάθεση της τήρησης του λογιστικού

συστήµατος ή της κατάρτισης των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων σε τρίτο

πρόσωπο δεν απαλλάσσει τη διοίκηση της οντότητας από τη σχετική ευθύνη που

προκύπτει, σύµφωνα µε τον παρόντα νόµο ή εν γένει την κείµενη νοµοθεσία, για

τα λογιστικά αρχεία και τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις.

19. Όταν η οντότητα χρησιµοποιεί τρίτο πρόσωπο για την εκπλήρωση οποιασδήποτε

υποχρέωσης που προκύπτει από τον παρόντα νόµο, το τρίτο µέρος έχει, στην πε-

ρίπτωση οποιουδήποτε ελέγχου τις ίδιες υποχρεώσεις συνεργασίας µε το ελεγκτι-

κό όργανο (ελεγκτής) όπως ή οντότητα. Μη συνεργασία του τρίτου µέρους µε το

ελεγκτικό όργανο δεν απαλλάσσει την οντότητα από οποιαδήποτε υποχρέωση

προβλέπεται από τον παρόντα νόµο.




5.1.1 Η παράγραφος αυτή αναθέτει την ευθύνη της τήρησης αξιόπιστου λογιστικού συ-

στήµατος και κατάλληλων λογιστικών αρχείων για τη σύνταξη των χρηµατοοικο-

νοµικών καταστάσεων και άλλων πληροφοριών στη διοίκηση της οντότητας. Κρί-

σιµης σηµασίας είναι το γεγονός ότι το λογιστικό σύστηµα και τα λογιστικά αρχεία

εξετάζονται ως προς την αξιοπιστία τους ως ενιαίο σύνολο και όχι αποσπασµατικά

τα επιµέρους συστατικά.

5.1.2 Η αξιοπιστία του λογιστικού συστήµατος συναρτάται µε την υποχρέωση για εύ-

λογη παρουσίαση των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων, καθώς και την εκ-

πλήρωση των απαιτήσεων της φορολογικής νοµοθεσίας. ∆ηλαδή, η αξιοπιστία

του λογιστικού συστήµατος και των λογιστικών αρχείων, δεν θίγεται από απο-

σπασµατική εξέταση κάποιων στοιχείων τους, εφόσον από τη συνολική θεώρηση

επιτυγχάνονται οι προαναφερθέντες στόχοι.


5.4.1 Η παράγραφος αυτή απαιτεί την έγκριση και την υπογραφή των χρηµατοοικονο-

µικών καταστάσεων κάθε οντότητας υποκείµενης στον παρόντα νόµο, προ της έκ-

δοσής τους, από το αρµόδιο κατά περίπτωση όργανο διοίκησης της οντότητας και

τον κατά το νόµο υπεύθυνο λογιστή. Στόχος της διάταξης αυτής είναι η αξιοπιστία

των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων µε την ανάληψη της σχετικής ευθύνης.


5.5.1 Η παράγραφος αυτή καθιερώνει τη γενική υποχρέωση της οντότητας να τεκµη-

ριώνει επαρκώς µε κατάλληλα παραστατικά (τεκµήρια) κάθε συναλλαγή ή γεγο-

νός που καταχωρείται στα λογιστικά της αρχεία (βιβλία).


5.7.1 Η παράγραφος αυτή αναθέτει στην διοίκηση της οντότητας τη θέση σε λειτουργία


κατάλληλων δικλίδων αναφορικά µε την τεκµηρίωση των συναλλαγών και τη

δυνατότητα συσχέτισης των συναλλαγών µε τα λογιστικά αρχεία και τις χρηµατο-

οικονοµικές καταστάσεις. Περαιτέρω, η ίδια παράγραφος απαιτεί τη θέση σε λει-

τουργία δικλίδων µε στόχο την εύλογη διασφάλιση της αυθεντικότητας των πα-

ραστατικών των συναλλαγών και την ακεραιότητα του περιεχοµένου τους, µε

σκοπό την επιβεβαίωση της προέλευσής τους και την τεκµηρίωση της συναλλα-

γής.

5.7.2 Με τον όρο «ακεραιότητα του περιεχοµένου» νοείται ότι το περιεχόµενο ενός πα-

ραστατικού (λογιστικού στοιχείου, π.χ. τιµολογίου) δεν έχει αλλοιωθεί, σε σχέση

µε ό,τι προδιαγράφει ο παρών νόµος ή µε ό,τι καθορίσθηκε από τον εκδότη του

εν λόγω παραστατικού. Η προέλευση του παραστατικού αναφέρεται στη διασφά-

λιση της ταυτότητας του εκδότη του παραστατικού ή του προµηθευτή αναλόγως.

Πλήρεις ορισµοί αυτών των εννοιών παρατίθενται στο Παράρτηµα Α (Γλωσσάριο

όρων).

5.7.3 Από τη διάταξη της περίπτωσης (β) της παραγράφου 7 προκύπτει ότι τα διάφορα

έσοδα και έξοδα της οντότητας δύνανται να καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία

του απλογραφικού λογιστικού συστήµατος ή του διπλογραφικού λογιστικού συ-

στήµατος (ηµερολόγιο, καθολικό) µε συγκεντρωτική εγγραφή, εφόσον ανάλυση

(απαιτούµενες αναλυτικές πληροφορίες) προκύπτει από άλλα τηρούµενα βοηθη-

τικά αρχεία, καταστάσεις, κλπ. της οντότητας, και µε την προϋπόθεση ότι διασφα-

λίζεται η δυνατότητα διενέργειας οποιουδήποτε ελέγχου µε αποτελεσµατικό τρό-

πο.

5.7.4 Ιδιαίτερα, για τις πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου 2γ του άρθρου 1 που

χρησιµοποιούν απλογραφικό σύστηµα, από το συνδυασµό των διατάξεων του

άρθρου αυτού και των διατάξεων του άρθρου 12 προκύπτει ότι για τις λιανικές

πωλήσεις µε τη χρήση φορολογικών µηχανισµών (παράγραφοι 8 και 9 του άρ-

θρου 12) η σχετική καταχώρηση στα λογιστικά βιβλία δύναται να διενεργείται µε

µία εγγραφή κατά περίοδο (τρίµηνο) και το σχετικό ποσό θα προκύπτει ως η δια-

φορά του σωρευτικού αθροίσµατος πωλήσεων του µηχανισµού κατά την έναρξη

και τη λήξη της περιόδου (µήνας ή τρίµηνο, κατά περίπτωση).


5.8.1 Η παράγραφος αυτή θέτει ιδιαίτερους κανόνες για την παρακολούθηση των πα-

ραλαµβανόµενων και αποστελλόµενων αποθεµάτων, είτε έχουν τιµολογηθεί είτε

όχι. Η έννοια των αποθεµάτων παρατίθεται στο Παράρτηµα Α. Η οντότητα απαι-

τείται να είναι σε θέση να τεκµηριώνει οποτεδήποτε στη διάρκεια του χρόνου, τις

για οποιοδήποτε σκοπό, διακινήσεις αγαθών, απευθείας ή µέσω τρίτου. Το παρα-

στατικό διακίνησης µπορεί να φέρει οποιονδήποτε κατάλληλο, ενδεικτικό της

φύσης του, τίτλο, όπως «Παραστατικό ∆ιακίνησης», «∆ελτίο Αποστολής», «Συ-

νοδευτικό ∆ιακίνησης Αποθεµάτων», «Έγγραφο διακίνησης µη τιµολογηθέντων

αποθεµάτων» «Συγκεντρωτικό δελτίο διακίνησης», κ.λπ.

5.8.2 Το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται, σε κατάλληλο χρόνο, για την αποστολή ή

την παράδοση ή τη διακίνηση των αποθεµάτων, συνοδεύει τα αποθέµατα µέχρι

τον τελικό προορισµό τους και διαφυλάσσεται από τους αντισυµβαλλόµενους,

πλην των ιδιωτών. ∆εν απαιτείται έκδοση παραστατικού διακίνησης εφόσον εκδί-

δεται άµεσα τιµολόγιο πώλησης που συνοδεύει τα αγαθά κατά τη διακίνησή τους,

δηλαδή στην περίπτωση αυτή το τιµολόγιο είναι και έγγραφο διακίνησης. Επί

ηλεκτρονικής έκδοσης παραστατικού απαιτείται να υπάρχει πρόσβαση στα δεδο-

µένα του στοιχείου στη διάρκεια της διακίνησης για ελεγκτικούς σκοπούς. ∆ιευ-


κρινίζεται επίσης, ότι το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται ανεξάρτητα από το εάν

η διακίνηση διενεργείται µε µεταφορικά µέσα του πωλητή ή οποιουδήποτε τρί-

του.

5.8.3 Στην ειδική περίπτωση διακίνησης αγαθών και διανοµής αγαθών, που η παραδι-

δόµενη ποσότητα καθορίζεται από τον παραλήπτη µετά την έναρξη της διακίνη-

σης, στο εκδιδόµενο στοιχείο διακίνησης, στη θέση των στοιχείων του αντισυµ-

βαλλόµενου, αναγράφεται η λέξη «∆ιάφοροι» («Συγκεντρωτικό δελτίο διακίνη-

σης»). Κατά την παράδοση των αποθεµάτων, εκδίδονται για κάθε επιµέρους πα-

ράδοση είτε άµεσα τα παραστατικά πώλησης (τιµολόγια, αποδείξεις λιανικών πω-

λήσεων), είτε παραστατικά διακίνησης αποθεµάτων είτε τηρείται αρχείο µε τις

απαιτούµενες πληροφορίες (είδος και ποσότητα) των παραδιδόµενων αγαθών,

κατά παραλήπτη. Κατά την επιστροφή των µη παραδοθέντων αποθεµάτων δύνα-

ται να εκδίδεται σχετικό παραστατικό στο οποίο αναγράφεται το είδος και η ποσό-

τητα των επιστρεφοµένων αποθεµάτων είτε να αναγράφεται το υπόλοιπο της επι-

στρεφόµενης ποσότητας στο αρχικό παραστατικό, είτε να ενηµερώνεται σχετικό

αρχείο.

5.8.4 ∆εν απαιτείται η έκδοση του παραστατικού διακίνησης στις εξής περιπτώσεις:

α) όταν διακινούνται αποθέµατα µεταξύ επαγγελµατικών εγκαταστάσεων της

ίδιας οντότητας, οι οποίες βρίσκονται στον ίδιο ή σε συνεχόµενο κτιριακό χώ-

ρο,

β) όταν η οντότητα χρησιµοποιεί εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε παρακείµενα

ακίνητα ή σε ακίνητα κείµενα το ένα αντίκρυ του άλλου και είναι ευχερής η

διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων επί της ποσοτικής διακίνησης των απο-

θεµάτων της οντότητας,

γ) παράδοσης αγροτικών προϊόντων από παραγωγούς, είτε του ειδικού είτε του

κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α., εφόσον το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται

από τον παραλήπτη αυτών (οντότητα). Στην περίπτωση αυτή αντίγραφο του

παραστατικού διακίνησης παραδίδεται ή αποστέλλεται στον παραγωγό,

δ) ειδικά, για την διακίνηση αγοραζοµένου γάλακτος που παραλαµβάνεται από

αγρότες-παραγωγούς (κτηνοτρόφοι), ανεξάρτητα εάν οι παραγωγοί αυτοί εν-

τάσσονται στο κανονικό ή ειδικό καθεστώς Φ.Π.Α., δύναται να εκδίδεται από

τις παραλαµβάνουσες οντότητες το παραστατικό διακίνησης, σύµφωνα µε τα

αναφερόµενα στις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου 5. Εναλλακτικά, η παρα-

λαµβάνουσα οντότητα δύναται να καταχωρεί σε κατάλληλο αρχείο (κατάστα-

ση) µε την παραλαβή του γάλακτος, τα στοιχεία των εµπλεκοµένων µερών,

την ποσότητα και το είδος (ζωϊκή προέλευση) του διακινούµενου γάλακτος,

καθώς και την ηµεροµηνία που γίνεται η διακίνηση. Για τις ανάγκες της οντό-

τητας που παραδίδει το γάλα, δίνεται από την παραλαµβάνουσα οντότητα αν-

τίγραφο της συνταχθείσας κατάστασης ή άλλη δήλωση µε ανάλογο περιεχό-

µενο,

ε) τα οριζόµενα στην παράγραφο (δ) έχουν εφαρµογή και σε ανάλογες περι-

πτώσεις παραλαβής διαφόρων αποθεµάτων από διαφορετικά πρόσωπα,

στ) για τη διακίνηση ελαιοκάρπου από τους ελαιώνες των παραγωγών-αγροτών

προς τα ελαιοτριβεία για έκθλιψη, δεδοµένου ότι η µεταφορά ελαιοκάρπου

παρουσιάζει ιδιοµορφίες (δυσχέρειες στη συγκέντρωση, άγνωστο βάρος, µε-

ταφορά µε διάφορα µεταφορικά µέσα κ.λπ.),

ζ) διακίνηση αγαθών από τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στην παρά-

γραφο 1 του άρθρου 39, µεταξύ των οποίων είναι και οι αγρότες του ειδικού

καθεστώτος Φ.Π.Α., δεδοµένου ότι δεν υπόκεινται στις ρυθµίσεις αυτού του

νόµου, δεν υποχρεούνται στην παρακολούθηση (διακίνηση, παράδοση, απο-

στολή) των αποθεµάτων τους,


η) διακίνηση παγίων (υπό την προϋπόθεση ότι δεν διακινούνται µε σκοπό την

πώληση τους) και διακίνηση ανταλλακτικών παγίων µεταξύ των εγκαταστά-

σεων της οντότητας, εφόσον δεν αποτελούν γι΄ αυτήν αντικείµενο εµπορίας

και προορίζονται αποκλειστικά για την αποκατάσταση βλαβών στις εγκατα-

στάσεις της,

θ) διακίνηση κατεστραµµένων αποθεµάτων µε σκοπό την απόρριψη αυτών,

ι) διακίνηση αγαθών που δεν έχουν καµία εµπορευµατική αξία για τον αποστο-

λέα, για τον παραλήπτη ή για κάποιον τρίτο, διαζευκτικά ή αθροιστικά και η

διάθεσή αυτών αυτούσιων ή µη, δεν επιφέρει κανένα έσοδο. ∆εν εκδίδεται

δηλαδή, το εν λόγω στοιχείο για τη διακίνηση άχρηστων ή ακατάλληλων εµ-

πορευµάτων, προϊόντων ή υπολειµµάτων (π.χ. περισυλλογή και διακίνηση

προς καταστροφή ή ανακύκλωση, ληγµένων φαρµακευτικών προϊόντων,

υπό την προϋπόθεση ότι δεν ενσωµατώνουν καµία εµπορευµατική αξία), σε

χώρους απόρριψης (π.χ. χωµατερές, κ.λπ.),

ια) για τις διακινήσεις των αποθεµάτων, τα οποία διατίθενται µέσω δικτύου

συνεχούς ροής, δηλαδή για τις διακινήσεις φυσικού αερίου, ύδατος, αε-

ριόφωτος, ηλεκτρικού ρεύµατος και θερµικής ενέργειας,

ιβ) για τις διακινήσεις βιοµηχανικών και βιοτεχνικών ειδών από λιανοπωλη-

τές που διαθέτουν τα εµπορεύµατα τους αποκλειστικά σε κινητές λαϊκές

αγορές, σε παζάρια και στο πλανόδιο εµπόριο (πλανόδιοι πωλητές - κινη-

τά καταστήµατα), λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των υπόψη συ-

ναλλαγών, υπό την προϋπόθεση ότι φέρουν µαζί τους τα παραστατικά

αγορών των αποθεµάτων τους (επισηµαίνεται ότι, η απαλλαγή αυτή δεν

ισχύει για τις διακινήσεις αγροτικών προϊόντων, προς και από τις λαϊκές

αγορές),

ιγ) για τη διακίνηση από τους τεχνικούς των αναγκαίων εργαλείων και µηχα-

νηµάτων για την εκτέλεση και διεκπεραίωση των εργασιών τους,

ιδ) για τη διακίνηση εφηµερίδων και περιοδικών προς τα ΕΛ.ΤΑ. και τους

συνδροµητές από τις επιχειρήσεις έκδοσης ή διακίνησης των ειδών αυ-

τών,

ιε) για τις επαναλαµβανόµενες χονδρικές πωλήσεις φαρµάκων, οπτικών και

λοιπών ειδών στο δηµόσιο ή σε άλλο ασφαλιστικό ταµείο, όταν τα πω-

λούµενα είδη παραδίδονται στους ασφαλισµένους,

ιστ) για τη διακίνηση υλικών εκσκαφής (µπάζα) είτε αυτά διακινούνται µε ιδιό-

κτητα φορτηγά ή οχήµατα τρίτου, καθόσον τα είδη αυτά δεν συµπληρώ-

νουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των αποθεµάτων,

ιζ) για τη διακίνηση (α) αυτούσιων λατοµικών προϊόντων (άµµου, σκύρου

κ.λπ.) από κατασκευαστικές οντότητες, τα οποία παράγονται από τις ίδιες

οντότητες για τα έργα που εκτελούνται από αυτές, (β) µεταλλεύµατος, από

εργοτάξιο σε εργοτάξιο και από εργοτάξιο σε χώρους αποθήκευσης, επε-

ξεργασίας και εκφόρτωσης, κατά περίπτωση, που ενεργούνται από µε-

ταλλευτικές οντότητες και (γ) πέτρας, χαλικιού, αργιλοπετρώµατος και

αργιλοχώµατος, από οντότητες παραγωγής αδρανών υλικών, ασβέστη

και τσιµέντου, από τους χώρους περισυλλογής ή εξόρυξης στους χώρους

επεξεργασίας,

ιη) για τη διακίνηση από τα γραφεία τελετών ειδών που έχουν σχέση µε το

αντικείµενο των εργασιών των εν λόγω γραφείων µε τα ειδικά διασκευα-

σµένα αυτοκίνητά τους,

ιθ) σε περίπτωση µεταφοράς επαγγελµατικής εγκατάστασης της οντότητας.

5.8.5 Περιεχόµενο παραστατικού διακίνησης. Στο περιεχόµενο του στοιχείου διακίνη-

σης, αναφέρονται κατ΄ ελάχιστο, οι εξής πληροφορίες: α) πλήρης επωνυµία ή το

ονοµατεπώνυµο, η διεύθυνση και ο Α.Φ.Μ. αποστολέα και παραλήπτη, β) η πο-


σότητα και το είδος των διακινούµενων αγαθών αναλυτικά και γ) η ηµεροµηνία

που έγινε η διακίνηση. Οίκοθεν νοείται ότι αναγράφεται η διεύθυνση στην οποία

παραδίδονται τα αγαθά, εάν διαφέρει από τη διεύθυνση της έδρας του παραλή-

πτη. Σηµειώνεται ότι, δεν υπάρχει η υποχρέωση αναγραφής, µεταξύ άλλων, της

ώρας παράδοσης ή αποστολής, του αριθµού κυκλοφορίας του φορτηγού αυτο-

κινήτου ή του πλωτού µέσου, του τόπου αποστολής και του τόπου προορισµού

κ.λπ. χωρίς να συνιστά παράβαση η αναγραφή οποιουδήποτε επιπλέον περιεχο-

µένου. Ωστόσο, η εµπλεκόµενη οντότητα έχει σε κάθε περίπτωση την υποχρέωση

να τεκµηριώνει επαρκώς τη διακίνηση των αποθεµάτων της.

5.8.6 Έκδοση σε ηλεκτρονική µορφή Το παραστατικό διακίνησης αποθεµάτων, µπορεί

να εκδίδεται σε ηλεκτρονική µορφή, εφόσον µε κατάλληλες δικλείδες διασφαλί-

ζεται ότι, ο χρόνος έκδοσης αυτού είναι πριν από την έναρξη της διακίνησης των

αποθεµάτων (π.χ. αποστολή δελτίου αποστολής στον παραλήπτη στο σώµα ηλε-

κτρονικής επιστολής - e mail). Για την έκδοση, σε ηλεκτρονική µορφή, του στοι-

χείου διακίνησης αποθεµάτων εφαρµόζονται αναλογικά τα αναφερόµενα στα

άρθρα 14 και 15 του παρόντος νόµου περί ηλεκτρονικού τιµολογίου και αυθεντι-

κότητας, ακεραιότητας και αναγνωσιµότητάς του. ∆ιευκρινίζεται ότι, η έκδοση σε

ηλεκτρονική µορφή του στοιχείου διακίνησης αποθεµάτων µπορεί να διενεργεί-

ται και µέσω παρόχων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Επίσης, το στοιχείο διακίνησης

αποθεµάτων ως συνοδευτικό στοιχείο διακίνησης µπορεί να βρίσκεται, κατά τη

διάρκεια της διακίνησης, σε οποιοδήποτε µέσο αποθήκευσης σε ηλεκτρονική

µορφή, µε δυνατότητα ανάγνωσης στην περίπτωση που αυτό απαιτηθεί από το

φορολογικό έλεγχο, ενώ στον αντισυµβαλλόµενο µπορεί να παραδίδεται, οµοί-

ως, σε οποιαδήποτε ηλεκτρονική µορφή. Ανάλογη εφαρµογή υπάρχει και όταν

το τιµολόγιο πώλησης υποκαθιστά το παραστατικό (δελτίο) διακίνησης.

5.8.7 Επισηµαίνεται ότι όλες οι αποφάσεις για µη έκδοση δελτίου αποστολής ή την έκ-

δοσή του κατά διαφορετικό τρόπο, οι οποίες είχαν εκδοθεί από τους Προϊσταµέ-

νους ∆.Ο.Υ. ή τους Επιθεωρητές βάσει των εξουσιοδοτικών διατάξεων του προ-

ϊσχύσαντος Κ.Β.Σ. ή του Κ.Φ.Α.Σ. παύουν να ισχύουν από 1ης Ιανουαρίου 2015

και µετά.


5.8.8 Η παράγραφος 9 καθορίζει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την εκπλήρωση των

υποχρεώσεων που θέτει η παράγραφος 8 για τις δικλίδες παρακολούθησης των

αποθεµάτων. Συγκεκριµένα, η παράγραφος 9 ορίζει ότι εκπληρώνεται η υποχρέ-

ωση της παραγράφου 8 όταν η οντότητα τηρεί µε τάξη, πληρότητα και ορθότητα

τα παραστατικά στοιχεία διακίνησης ή τα τιµολόγια πώλησης ή τις αποδείξεις λια-

νικής πώλησης, κατά περίπτωση, που εκδίδει ή λαµβάνει για τις σχετικές διακινή-

σεις των αγαθών, ώστε η οντότητα να είναι σε θέση να τεκµηριώνει οποτεδήποτε

τις διακινήσεις αυτών. Συνεπώς, δεν γεννάται υποχρέωση ενηµέρωσης ή τήρησης

ιδιαίτερου αρχείου για τα διακινούµενα αγαθά κατά ποσότητα ή και αξία («βιβλίο

αποθήκης»). Φυσικά, κάθε οντότητα δύναται (δεν υποχρεούται) να τηρεί ηλε-

κτρονικό ή χειρόγραφο αρχείο ποσοτικής διακίνησης των αποθεµάτων για δια-

χειριστικούς σκοπούς.

5.8.9 Η παράγραφος 9 ρυθµίζει επίσης την περίπτωση στην οποία η οντότητα παρα-

λαµβάνει αποθέµατα από οποιονδήποτε (είτε υπόχρεο σε έκδοση στοιχείου δια-

κίνησης ή πώλησης, είτε όχι) και για οποιοδήποτε σκοπό (όπως αγορά, πώληση,

απλή διαµεσολάβηση προς πώληση, αποθήκευση, φύλαξη, ή για επεξεργασία,

κλπ.), τα οποία δεν συνοδεύονται από στοιχείο διακίνησης ή πώλησης για οποι-

οδήποτε λόγο (ο αποστέλλων τα αγαθά αρνείται ή δεν είναι υπόχρεος σε έκδοση

παραστατικού διακίνησης ή εκ παραδροµής δεν εξέδωσε). Στην περίπτωση αυτή


ορίζεται ότι η οντότητα οφείλει να καταχωρεί σε κατάλληλο αρχείο τις απαιτούµε-

νες πληροφορίες της παραγράφου 8(α) έως και 8(γ), αµελλητί µε την παραλαβή

των αποθεµάτων. Για τη σχετική παραλαβή, η οντότητα δύναται να εκδώσει σχετι-

κό παραστατικό µε τα εν λόγω στοιχεία και να αποστείλει αντίγραφο αυτού του

παραστατικού ή τις σχετικές πληροφορίες στο εµπλεκόµενο µέρος. Στην περίπτω-

ση παραλαβής πωληθέντων αγαθών που επιστρέφονται από τον αγοραστή χωρίς

να συνοδεύονται από παραστατικό διακίνησης, η παραλαµβάνουσα οντότητα

δύναται, εναλλακτικά, να εκδώσει άµεσα πιστωτικό παραστατικό πώλησης.

5.8.10 Οίκοθεν νοείται ότι στις περιπτώσεις όπου κατά την παραλαβή αποθεµάτων δια-

πιστώνονται πλεονάσµατα ή ελλείµµατα σε σχέση µε τις ποσότητες που αναφέ-

ρονται (κατά περίπτωση) στο παραστατικό διακίνησης ή στο τιµολόγιο πώλησης,

η οντότητα καταχωρεί σε κατάλληλο αρχείο τα ορθά δεδοµένα για τις πληροφο-

ρίες της παραγράφου 8(α) έως και 8(γ) ή εκδίδει σχετικό παραστατικό. Η οντότητα

διαβιβάζει τις σχετικές πληροφορίες ή αποστέλλει αντίγραφο του εν λόγω παρα-

στατικού στο εµπλεκόµενο µέρος για δική του ενηµέρωση.

5.8.11 Η αναφορά της παραγράφου 9 σε υποχρέωση τήρησης των αποδείξεων λιανικής

σε καµία περίπτωση δεν εισάγει υποχρέωση αναγραφής του είδους και της ποσό-

τητας των διακινούµενων αγαθών σε αυτές. Άλλωστε, το περιεχόµενο των απο-

δείξεων λιανικής πώλησης αναφέρεται περιοριστικά στην παράγραφο 2 του άρ-

θρου 12 και δεν περιλαµβάνει το είδος και την ποσότητα των διακινούµενων αγα-

θών, σύµφωνα και µε την Οδηγία 2006/112/ΕΕ. Στην προκείµενη περίπτωση, η

αναφορά στις «αποδείξεις λιανικής», για όσες οντότητες πωλούν αγαθά λιανικώς,

έχει την έννοια ότι η εµπλεκόµενη οντότητα δύναται να τεκµηριώνει τα αποθέµατα

που κατέχει µε τα παραστατικά διακίνησης και τα τιµολόγια (χονδρικής) που εκδί-

δει ή λαµβάνει, καθώς επίσης και µε το σύνολο των πωλήσεων λιανικής χρησι-

µοποιώντας έµµεσες προσεγγιστικές ελεγκτικές τεχνικές. Για παράδειγµα, µπορεί

να εκτιµηθεί, κατά προσέγγιση, η αξία κτήσης των πωληθέντων λιανικώς αποθε-

µάτων µε βάση ένα γενικό (µέσο) ποσοστό µικτού κέρδους, ώστε να αποκτηθεί

εύλογη διασφάλιση της διακίνησης των αποθεµάτων.


5.12.1 Η παράγραφος αυτή δίνει τη δυνατότητα για αλλαγή σε οριστικοποιηµένες εγ-

γραφές στα λογιστικά αρχεία, µε τη βασική προϋπόθεση ότι είναι δυνατόν να

προσδιοριστεί µε ασφάλεια το αρχικό περιεχόµενο των αρχείων και η ηµεροµηνία

που έγινε η αλλαγή. Η διόρθωση δύναται να γίνεται µε οποιοδήποτε πρόσφορο

τρόπο (π.χ. αντιλογισµός ή χρήση αρνητικών εγγραφών).


5.13.1 Η οντότητα µπορεί να συγχωνεύει ή να συνενώνει λογιστικά αρχεία µε την προ-

ϋπόθεση ότι υπάρχει ασφαλής πρόσβαση στις υποκείµενες πληροφορίες πριν τη

συγχώνευση ή συνένωσή τους. Η διάταξη αυτή ορίζει ότι απαραίτητη προϋπόθε-

ση για την συνένωση ή συγχώνευση λογιστικών αρχείων είναι ότι από το λογιστι-

κό αρχείο που προκύπτει από την ενέργεια αυτή, πρέπει να παρέχονται τουλάχι-

στον τα δεδοµένα των συγχωνευοµένων ή συνενωµένων αρχείων, δηλαδή πρέ-

πει να είναι διαθέσιµες όλες οι ενδείξεις και οι πληροφορίες των λογιστικών αρ-

χείων που συνενώθηκαν ή συγχωνεύθηκαν.


5.14.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι, για τις ανάγκες αυτού του νόµου, τα τηρούµενα

λογιστικά αρχεία (βιβλία και παραστατικά) πρέπει να είναι διαθέσιµα στα αρµόδια

ελεγκτικά όργανα εντός ευλόγου χρονικού περιθωρίου. Σηµειώνεται ότι άλλα


νοµοθετήµατα δύναται να ρυθµίζουν µε διαφορετικό τρόπο το θέµα της πρόσβα-

σης στα λογιστικά αρχεία (σχετικές και οι διατάξεις των άρθρων 14 και 24 του Ν.

4174/2013).


5.17.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι όταν σύµφωνα µε το νόµο αυτό (σχετικές και οι

διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 3) τα λογιστικά στοιχεία συντάσσονται σε γλώσσα

άλλη από την Ελληνική για συναλλαγές είτε εντός είτε εκτός της Ελληνικής επι-

κράτειας, η οντότητα υποχρεούται να παράσχει στις αρµόδιες αρχές, εντός ευλό-

γου χρόνου, µετάφραση των εν λόγω αρχείων για σκοπούς του ελέγχου.


5.18.1 Η οντότητα έχει τη δυνατότητα, χωρίς τυπικές ή άλλες προϋποθέσεις, να αναθέσει

σε τρίτο πρόσωπο (εξωτερικό λογιστή) την τήρηση ή ενηµέρωση µέρους ή του

συνόλου του λογιστικού της συστήµατος ή την σύνταξη των χρηµατοοικονοµι-

κών της καταστάσεων. Σύµφωνα µε τις διατάξεις του παρόντα νόµου, ορίζεται ρη-

τά ότι η ανάθεση της τήρησης η ενηµέρωσης του λογιστικού συστήµατος σε τρίτο

πρόσωπο δεν απαλλάσσει τη διοίκηση της οντότητας από την σχετική ευθύνη

που προκύπτει, για τα λογιστικά αρχεία και τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις.


Άρθρο 6Χρόνος ενηµέρωσης λογιστικών αρχείων


1. Η ενηµέρωση των λογιστικών αρχείων (βιβλίων) γίνεται ως εξής:

α) Όταν η οντότητα συντάσσει ισολογισµό, η ενηµέρωση για τα εκδιδόµενα ή

λαµβανόµενα παραστατικά του κάθε µήνα γίνεται το αργότερο µέχρι το τέλος

του επόµενου µήνα.

β) Όταν η οντότητα δεν συντάσσει ισολογισµό, η ενηµέρωση για τα εκδιδόµενα

ή λαµβανόµενα παραστατικά του κάθε ηµερολογιακού τριµήνου γίνεται το

αργότερο µέχρι το τέλος του επόµενου µήνα από τη λήξη του τριµήνου.

γ) Σε κάθε περίπτωση, η ενηµέρωση γίνεται εντός του απαιτούµενου χρόνου για

την έγκαιρη σύνταξη των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων.

2. Ο προσδιορισµός της ποσότητας αποθεµάτων, όπου συντρέχει περίπτωση, διε-

νεργείται σε κατάλληλο χρόνο που διασφαλίζει την αξιοπιστία των δεδοµένων σε

σχέση µε την ηµεροµηνία αναφοράς των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων της

οντότητας.

3. Η κατάρτιση των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων της περιόδου ολοκληρώνε-

ται στο συντοµότερο χρόνο από:

α) έξι µήνες από τη λήξη της περιόδου ή

β) το χρονικό όριο που επιτρέπει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που τίθεν-

ται από τη φορολογική ή άλλη νοµοθεσία της χώρας.

Η ερµηνευτική Εγκύκλιος του Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015

Άρθρο 6Χρόνος ενηµέρωσης λογιστικών αρχείων

Παράγραφος 1.

6.1.1 Η ενηµέρωση των βιβλίων στα χρονικά όρια που θέτει η παράγραφος αυτή αφο-

ρά την καταχώρηση των εκδιδόµενων και λαµβανόµενων παραστατικών. Η υπο-

χρέωση του άρθρου αυτού εκπληρούται όταν η οντότητα καταχωρεί εντός των τι-

θέµενων χρονικών ορίων, από τη λήξη του µήνα ή τριµήνου κατά περίπτωση,

είτε τη λογιστική είτε τη φορολογική βάση, κατά την παράγραφο 5 του άρθρου 3.

Εξυπακούεται ότι η καταχώρηση λογιστικής και φορορογικής φάσης δύναται να

πραγµατοποιείται και ταυτόχρονα, εντός των χρονικών ορίων του άρθρου 6.

6.1.2 Όταν εντός των τιθέµενων χρονικών ορίων καταχωρείται, κατ΄ επιλογή της οντό-

τητας, µόνο η µία εκ των δύο βάσεων (είτε η λογιστική είτε η φορολογική), η πα-

ρακολούθηση της άλλης βάσης δύναται να γίνεται συγκεντρωτικά οποτεδήποτε

και σε κάθε περίπτωση έγκαιρα για την σύνταξη των χρηµατοοικονοµικών κατα-

στάσεων και τη συµµόρφωση µε τη φορολογική νοµοθεσία. Για παράδειγµα, µια

οντότητα που συντάσσει ισολογισµό, δύναται να επιλέξει να καταχωρεί στα βιβλία

της τα εκδιδόµενα και λαµβανόµενα παραστατικά βάσει των αξιών που καθορί-

ζονται από τα λογιστικά πρότυπα (Ελληνικά ή ∆.Π.Χ.Α., κατά περίπτωση), δηλαδή

µε τη λογιστική τους βάση (αξία). Στην περίπτωση αυτή πληρούται η εκ του νόµου


υποχρέωση και η εν λόγω οντότητα δύναται στη συνέχεια να καταχωρήσει στο

λογιστικό της σύστηµα και τη φορολογική βάση.

6.1.3 Εναλλακτικά, η ίδια οντότητα δύναται να επιλέξει να καταχωρεί στα βιβλία της τα

εκδιδόµενα και λαµβανόµενα παραστατικά βάσει των αξιών που καθορίζονται

από τη φορολογική νοµοθεσία, δηλαδή µε την φορολογική τους βάση. Στην πε-

ρίπτωση αυτή πληρούται η εκ του νόµου υποχρέωση και η εν λόγω οντότητα δύ-

ναται στη συνέχεια να καταχωρήσει στο λογιστικό της σύστηµα και τη λογιστική

βάση.


6.2.1 Σε ό,τι αφορά τον προσδιορισµό της ποσότητας των αποθεµάτων, ορίζεται ότι ο

εν λόγω προσδιορισµός διενεργείται σε κατάλληλο χρόνο που διασφαλίζει την

αξιοπιστία των δεδοµένων σε σχέση µε την ηµεροµηνία αναφοράς των χρηµατο-

οικονοµικών καταστάσεων της οντότητας. ∆ηλαδή, ο χρόνος προσδιορισµού των

αποθεµάτων (φυσική απογραφή) καθορίζεται από τα πραγµατικά δεδοµένα µιας

οντότητας, λαµβάνοντας υπόψη και τα αναφερόµενα στην παράγραφο 4 του άρ-

θρου 4 και την ανάγκη διασφάλισης της αξιοπιστίας του ποσοτικού προσδιορι-

σµού των αποθεµάτων στο τέλος της ηµεροµηνίας αναφοράς (ηµεροµηνία τέλους

χρήσης ή ηµεροµηνία ισολογισµού).

6.2.2 Ο χρόνος αυτός µπορεί να απέχει από το τέλος της ηµεροµηνίας αναφοράς, ιδίως

όταν η οντότητα τηρεί αναλυτικό αρχείο ποσοτικής διακίνησης αποθεµάτων (βι-

βλίο αποθήκης) ή όταν ο αριθµός ή και η ποσότητα των διακινήσεων δεν είναι

σηµαντική. Σε άλλες περιπτώσεις που η οντότητα εφαρµόζει έµµεσες τεχνικές

στον προσδιορισµό της ποσότητας των αποθεµάτων της απογραφής, η σχετική

διαδικασία δύναται να γίνεται µε αξιοπιστία και σε χρόνο αποµακρυσµένο από το

τέλος της περιόδου (π.χ. προσδιορισµός ιχθυόµαζας ιχθυοτροφείων). Τέλος, ση-

µειώνεται ότι όταν εφαρµόζεται η µέθοδος της λιανικής (retail method) δεν γίνεται

ποσοτικός προσδιορισµός των αποθεµάτων και η εκτίµηση της αξίας του τελικού

αποθέµατος δύναται επίσης να γίνεται µε ασφάλεια σε χρόνο αποµακρυσµένο

από το τέλος της περιόδου.

6.2.3 Σε κάθε περίπτωση, και ανεξάρτητα από το χρόνο που διενεργείται ο ποσοτικός

προσδιορισµός των αποθεµάτων, η οντότητα είναι υποχρεωµένη να έχει τεκµη-

ριώσει µε αξιόπιστο τρόπο τις ποσότητες της απογραφής εντός των χρονικών

ορίων σύνταξης των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων της περιόδου.

6.2.4 Σηµειώνεται ότι οι ρυθµίσεις της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, όπως και

της σχετικής παραγράφου 4 του άρθρου 4, δύνανται να εφαρµόζονται για τον

προσδιορισµό της ποσότητας (και όχι και της επιµέτρησης) των αποθεµάτων της

31ης ∆εκεµβρίου 2014, δεδοµένου άλλωστε ότι η απογραφή λήξης της 31 ∆ε-

κεµβρίου 2014 είναι η απογραφή έναρξης την 1 Ιανουαρίου 2015.


Άρθρο 7∆ιαφύλαξη λογιστικών αρχείων

Το κείµενο του άρθρου7, του Ν. 4308/2014

1. Το σύνολο των λογιστικών αρχείων που η οντότητα τηρεί, σύµφωνα µε τις διατά-

ξεις αυτού του νόµου διαφυλάσσονται για το µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα από:

α) Πέντε (5) έτη από τη λήξη της περιόδου.

β) Το χρόνο που ορίζεται από άλλη νοµοθεσία.

2. Τα λογιστικά αρχεία µπορούν να διαφυλάσσονται σε οποιαδήποτε µορφή, εφό-

σον υπάρχει σύστηµα αναζήτησης, εµφάνισης και εκτύπωσης ή αναπαραγωγής

αυτών, για τη διευκόλυνση οποιουδήποτε ελέγχου.

3. Ειδικά για κάθε τιµολόγιο, διαφυλάσσονται επιπλέον τα δεδοµένα που διασφαλί-

ζουν την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα του περιεχοµένου του, σύµφωνα µε

τις παραγράφους (1) και (2) του παρόντος άρθρου.

Ερµηνευτική εγκύκλιος του Υπ. Οικονοµικών 1003/2015

Άρθρο 7∆ιαφύλαξη λογιστικών αρχείων


7.1.1 Η παράγραφος αυτή αναφέρεται στις προθεσµίες φύλαξης των λογιστικών αρχεί-

ων.

71.2 Από τις διατάξεις του παρόντος νόµου δεν ορίζεται ο τόπος τήρησης και διαφύλα-

ξης των βιβλίων και των στοιχείων. Συνεπώς αυτά µπορούν να τηρούνται και να

φυλάσσονται οπουδήποτε, ακόµη και κατά την διάρκεια της περιόδου που αφο-

ρούν, µε την προϋπόθεση να επιδεικνύονται και να δίνονται στον έλεγχο όταν

αυτά ζητηθούν, εντός ευλόγου χρόνου. Σηµειώνεται ωστόσο ότι άλλα νοµοθετή-

µατα δύναται να ρυθµίζουν µε διαφορετικό τρόπο το θέµα της διαφύλαξης των

βιβλίων και των στοιχείων (σχετικές και οι διατάξεις του της παρ. 2 του άρθρου 13

του Ν. 4174/2013).


7.2.1 Η παράγραφος αυτή παρέχει τη δυνατότητα διαφύλαξης σε οποιαδήποτε µορφή

(έντυπη ή ηλεκτρονική) των τηρούµενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοι-

χείων), ανεξάρτητα από τον τρόπο τήρησης αυτών (χειρόγραφα ή µηχανογραφι-

κά).

7.2.2 Παρέχεται η δυνατότητα, για τους σκοπούς αυτού του νόµου, αρχεία που αρχικά

δηµιουργούνται σε έντυπη µορφή να ψηφιοποιούνται και να φυλάσσονται στη

νέα µορφή ακόµα και κατά τη διάρκεια της εκάστοτε τρέχουσας περιόδου.

7.2.3 Η δυνατότητα διαφύλαξης των λογιστικών αρχείων σε ηλεκτρονικά µέσα, κατά

τα οριζόµενα στην παράγραφο αυτή, παρέχεται για το σύνολο των τηρούµενων,

εκδιδόµενων και λαµβανόµενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και παραστατικών

κατά περίπτωση, µετά την 31η ∆εκεµβρίου 2014. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται

επίσης και για τα παραστατικά (στοιχεία) µε ηµεροµηνία έκδοσης πριν την

1/1/2015 αλλά δεν παρέχεται για τα τηρούµενα µέχρι 31 ∆εκεµβρίου 2014 βι-

βλία.


Άρθρο 8Τιµολόγιο πώλησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ


Το κεφάλαιο 3 (Παραστατικά Πωλήσεων) εφαρµόζεται από το σύνολο των οντοτήτων

που κατά το άρθρο 1 υπόκεινται στο Ν. 4308/2014, ανεξάρτητα από τη νοµική µορφή

ή το µέγεθος ή από το εάν είναι κερδοσκοπικές ή µη κερδοσκοπικές, ή εµπίπτουν στον

ιδιωτικό ή στο δηµόσιο τοµέα. Η υποχρέωση αυτή υφίσταται, όπως ειδικότερα ορίζε-

ται στο άρθρο 1, έστω και εάν οι οντότητες απαλλάσσονται από τις αµιγώς λογιστικές

διατάξεις των κεφαλαίων 4 έως 8 καθόσον, σύµφωνα µε το Ν. 4308/29014, εφαρµό-

ζουν άλλους λογιστικούς κανόνες.

Με το άρθρο 8 του Νόµου:

α) ∆ίνεται ο ορισµός της έννοιας του τιµολογίου καθώς και του πιστωτικού τιµολογί-

ου, καθορίζεται η ευθύνη του πωλητή για την έκδοση τιµολογίου πώλησης και

παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης τιµολογίου από άλλα πρόσωπα.

β) Παρέχεται στο δηµόσιο και λοιπούς οργανισµούς δηµοσίου δικαίου, απαλλαγή

από την έκδοση τιµολογίου για δραστηριότητες ή πράξεις, που πραγµατοποιούν

ως δηµόσια εξουσία, µε την προϋπόθεση ότι οι πράξεις αυτές δεν υπόκεινται σε

Φ.Π.Α.

γ) Αντιµετωπίζονται ειδικά θέµατα που αφορούν την τιµολόγηση (άρνηση έκδοσης

τιµολογίου, τιµολόγηση στην περίπτωση µη υπόχρεου σε έκδοση τιµολογίου,

πώληση αγαθών για λογαριασµό τρίτου).

δ) Τα τιµολόγια αποτελούν µέρος των λογιστικών αρχείων.

ε) Η έννοια της χονδρικής πώλησης αγαθών και υπηρεσιών δεν ορίζεται στις διατά-

ξεις, προκύπτει όµως εξ αντιδιαστολής µε την έννοια της λιανικής (ιδιώτες κατανα-

λωτές).



1. Τιµολόγιο είναι το στοιχείο που εκδίδεται από την υποκείµενη σε αυτόν το νόµο

οντότητα για κάθε πώληση αγαθών και παροχή υπηρεσιών, εντός της χώρας ή

άλλης χώρας µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή προς άλλη χώρα, καθώς και σε

κάθε περίπτωση συναλλαγής που υπόκειται σε Φόρο Προστιθέµενης Αξίας

(Φ.Π.Α.), βάσει της ισχύουσας νοµοθεσίας.

2. Κάθε έγγραφο που περιλαµβάνει όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για το τι-

µολόγιο θεωρείται τιµολόγιο, µε την προϋπόθεση ότι ο παραλήπτης των αγαθών

ή υπηρεσιών που υπόκεινται σε τιµολόγηση αποδέχεται το έγγραφο αυτό.

3. Κάθε έγγραφο ή µήνυµα που τροποποιεί και αναφέρεται ειδικά και αναµφισβήτη-

τα σε ένα αρχικό τιµολόγιο, θεωρείται τιµολόγιο.

4. Ο όρος «τιµολόγιο» µπορεί να υποκαθίσταται αναλόγως των καθιερωµένων πρα-

κτικών σε διάφορους κλάδους της οικονοµίας.

5. Η οντότητα που πωλεί αγαθά ή υπηρεσίες έχει την ευθύνη να διασφαλίζει ότι εκ-

δίδεται τιµολόγιο για κάθε πώληση. Ο πωλητής αγαθών ή υπηρεσιών εκδίδει το

τιµολόγιο πώλησης. Εναλλακτικά, ο πωλητής µπορεί µε προηγούµενη συµφωνία

να διασφαλίσει την έκδοση τιµολογίου από το λήπτη των αγαθών ή των υπηρε-

σιών (αυτο-τιµολόγηση) ή από τρίτο πρόσωπο εξ ονόµατος και για λογαριασµό

του πωλητή. Η συµφωνία για έκδοση τιµολογίου από το λήπτη αγαθών ή υπηρε-

σιών ή από άλλο τρίτο πρόσωπο δεν απαλλάσσει την οντότητα από τη νόµιµη

υποχρέωση να διασφαλίσει ότι θα εκδοθεί τιµολόγιο, καθώς και από κάθε σχετική

ευθύνη.

6. Πιστωτικό τιµολόγιο είναι το τιµολόγιο που εκδίδεται για κάθε περίπτωση εκ-

πτώσεων, επιστροφών ή άλλων διαφορών.

7. Τα εκδιδόµενα ή λαµβανόµενα τιµολόγια αποτελούν µέρος των λογιστικών αρ-

χείων της οντότητας.

8. Στην περίπτωση έκδοσης τιµολογίου από το λήπτη των αγαθών ή των υπηρεσιών

(αυτo-τιµολόγηση) ή από τρίτο πρόσωπο εξ ονόµατος και για λογαριασµό του

πωλητή, ο εκδότης του τιµολογίου παρέχει όλες τις απαιτούµενες πληροφορίες

για την τεκµηρίωση και καταχώρηση των σχετικών συναλλαγών από τον πωλητή,

έγκαιρα για την εκπλήρωση υπ’ αυτού κάθε νόµιµης υποχρέωσης.

9. Τo ∆ηµόσιο, οι περιφέρειες, οι νοµαρχίες, οι δήµοι και κοινότητες και οι λοιποί

οργανισµοί δηµοσίου δικαίου δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου για τις

δραστηριότητες ή πράξεις, τις οποίες πραγµατοποιούν ως δηµόσια εξουσία, έστω

και αν για αυτές τις δραστηριότητες ή πράξεις εισπράττουν δικαιώµατα, τέλη, ει-

σφορές ή άλλες επιβαρύνσεις. Η εξαίρεση αυτή παρέχεται µε την προϋπόθεση ότι

οι πράξεις αυτές δεν υπόκεινται σε Φόρο Προστιθέµενης Αξίας, σύµφωνα µε την

ισχύουσα νοµοθεσία και την Οδηγία 2006/112/ΕΚ.

10. Οι οντότητες που υπόκεινται στις ρυθµίσεις του παρόντος νόµου όταν συναλ-

λάσσονται ως αγοραστές µε πρόσωπα µη υπόχρεα στην έκδοση τιµολογίου,

εκδίδουν σχετικό παραστατικό προς τεκµηρίωση και αναγνώριση της συναλλα-

γής. Το παραστατικό αυτό αναφέρει:

α) Την ηµεροµηνία έκδοσης.

β) Την επωνυµία, τη διεύθυνση και τον αριθµό φορολογικού µητρώου του αντι-

συµβαλλόµενου.

γ) Την ποσότητα και το είδος των παραδιδόµενων αγαθών ή την έκταση και το

είδος των παρεχόµενων υπηρεσιών.

δ) Την ηµεροµηνία κατά την οποία πραγµατοποιήθηκε ή ολοκληρώθηκε η πα-

ράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών.

ε) Την αξία µονάδας αγαθού ή υπηρεσίας, κατά περίπτωση, και το συνολικό πο-

σό της συναλλαγής.

στ) Το είδος και το ποσό τυχόν φορολογικών επιβαρύνσεων.

11. Οι οντότητες που υπόκεινται στις ρυθµίσεις του παρόντος νόµου όταν συναλλάσ-

σονται ως αγοραστές µε οντότητα που επίσης υπόκεινται σε αυτόν το νόµο και η


οποία για οποιονδήποτε λόγο δεν εκδίδει τιµολόγιο πώλησης, υπόκεινται στην

υποχρέωση της παραγράφου 10 του παρόντος άρθρου.

12. Ο τρίτος που πωλεί αγαθά για λογαριασµό της οντότητας και εκδίδει το σχετικό

παραστατικό πώλησης για λογαριασµό της, εκδίδει επίσης έγγραφο (εκκαθάρι-

ση), σε έντυπη ή ηλεκτρονική µορφή, για τις πωλήσεις για λογαριασµό της οντό-

τητας. Το έγγραφο περιλαµβάνει τις απαιτούµενες πληροφορίες και αποστέλλεται

από τον εκδότη στην οντότητα έγκαιρα, για την εκπλήρωση κάθε νόµιµης υπο-

χρέωσης.

13. Εξαιρετικά, για τις πωλήσεις αγροτικών προϊόντων από τρίτο για λογαριασµό

αγρότη παραγωγού, το έγγραφο της προηγούµενης παραγράφου εκδίδεται του-

λάχιστον σε ετήσια βάση και αποστέλλεται στον αγρότη παραγωγό έγκαιρα για

εκπλήρωση κάθε νόµιµης υποχρέωσης.



Γενικά

8.1 Οι ρυθµίσεις του κεφαλαίου αυτού ενσωµατώνουν στο εσωτερικό δίκαιο τις σχε-

τικές ρυθµίσεις της Οδηγίας 2006/112/ΕΕ. Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, δί-

νεται ο ορισµός της έννοιας του τιµολογίου, καθορίζεται η ευθύνη του πωλητή

για την έκδοση τιµολογίου πώλησης και παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης τιµο-

λογίου από άλλα πρόσωπα. Επίσης, παρέχεται απαλλαγή από την έκδοση τιµο-

λογίου στο δηµόσιο και λοιπούς οργανισµούς δηµοσίου δικαίου, για δραστηριό-

τητες ή πράξεις, που πραγµατοποιούν ως δηµόσια εξουσία, µε την προϋπόθεση

ότι οι πράξεις αυτές δεν υπόκεινται σε Φ.Π.Α.. Ακόµα, αντιµετωπίζονται ειδικά θέ-

µατα που αφορούν την τιµολόγηση (άρνηση έκδοσης τιµολογίου, τιµολόγηση

στην περίπτωση µη υπόχρεου σε έκδοση τιµολογίου, πώληση αγαθών για λογα-

ριασµό τρίτου). Τέλος, ορίζεται ότι τα εκδοθέντα ή ληφθέντα τιµολόγια, αποτε-

λούν µέρος των λογιστικών αρχείων της οντότητας.

8.2 Η έννοια της χονδρικής πώλησης αγαθών και υπηρεσιών δεν ορίζεται στις διατά-

ξεις αυτές, προκύπτει όµως εξ αντιδιαστολής µε την έννοια της λιανικής (ιδιώτες

καταναλωτές). Συνεπώς, εκδίδεται τιµολόγιο, για πωλήσεις προς άλλη οντότητα

που ασκεί επιχειρηµατική δραστηριότητα ή το ∆ηµόσιο ή Ν.Π.∆.∆. ή µη κερδο-

σκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα ή αγρότες του ειδικού καθεστώτος του Φ.Π.Α. ή

εξαγωγές ή γενικά πρόσωπα του άρθρου 1 του παρόντος νόµου.


8.1.1 Η παράγραφος αυτή, σύµφωνα µε την Οδηγία 2006/112/ΕΕ ορίζει µε σαφήνεια

ότι «τιµολόγιο» εκδίδεται για πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών και σε κάθε περί-

πτωση συναλλαγής που υπόκειται σε Φόρο Προστιθέµενης Αξίας (Φ.Π.Α.).

8.1.2 Για την είσπραξη αποζηµιώσεων, επιδοτήσεων, οικονοµικών ενισχύσεων, επι-

στροφών τόκων, εισφορών και λοιπών συναφών εσόδων, δεν προβλέπεται ή έκ-

δοση τιµολογίου από την Οδηγία 2006/112/ΕΕ. Η συναλλαγή δύναται να τεκµη-


ριώνεται από παραστατικό που εκδίδει ο χορηγών το σχετικό ποσό ή η τράπεζα

που το καταβάλλει (π.χ. απόφαση επιχορήγησης, βεβαίωση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ

που περιλαµβάνει τα στοιχεία του δικαιούχου, το ποσό, την ηµεροµηνία ή άλλο

ανάλογο στοιχείο).


8.2.1 Η απαιτούµενη αποδοχή (παράγραφος 2) του τιµολογίου πώλησης (ή έγγραφου

που εξοµοιώνεται µε τιµολόγιο) εκ µέρους του παραλήπτη των αγαθών ή υπηρε-

σιών που υπόκεινται σε τιµολόγηση µπορεί να διενεργείται µε κάθε πρόσφορο

τρόπο, έγγραφο ή ηλεκτρονικό. Ενδεικτικά, η εξόφληση του τιµολογίου θεωρεί-

ται ως έµµεση αποδοχή αυτού.


8.3.1 Παράδειγµα τιµολογίου της παραγράφου 3 (έγγραφο ή µήνυµα που τροποποιεί

και αναφέρεται ειδικά και αναµφισβήτητα σε ένα αρχικό τιµολόγιο) είναι η περί-

πτωση όπου εκδίδεται συµπληρωµατικό / διορθωτικό τιµολόγιο για διόρθωση

διαφορών αξίας που υπήρχαν στο αρχικά εκδοθέν τιµολόγιο (αναγραφή µικρό-

τερης αξίας σε σχέση µε την ορθή).


8.3.1 Παραδείγµατα χρήσης διαφορετικής ονοµασίας για τιµολόγια πώλησης λόγω κα-

θιερωµένων πρακτικών σε διάφορους κλάδους της οικονοµίας είναι οι λογαρια-

σµοί, φορτωτικές, τραπεζικά, χρηµατιστηριακά, ταχυδροµικά παραστατικά, πα-

ραστατικά που εκδίδονται στις περιπτώσεις είσπραξης ανταποδοτικών τελών και

λοιπών συναφών δικαιωµάτων από το ∆ηµόσιο, καθώς και λοιπά έγγραφα τα

οποία περιλαµβάνουν τα στοιχεία του τιµολογίου.


8.5.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι η οντότητα που πωλεί αγαθά ή υπηρεσίες δύναται,

αντί να εκδώσει η ίδια το σχετικό τιµολόγιο, να διασφαλίσει µε προηγούµενη συµ-

φωνία την έκδοσή του από το λήπτη των αγαθών ή των υπηρεσιών (αυτο-τιµολό-

γηση) ή από τρίτο πρόσωπο εξ ονόµατος και για λογαριασµό της. Ωστόσο η σχετι-

κή συµφωνία δεν απαλλάσσει την οντότητα από τη νόµιµη υποχρέωση να δια-

σφαλίσει ότι θα εκδοθεί τιµολόγιο καθώς και από κάθε σχετική ευθύνη.


8.6.1 Με την παράγραφο αυτή προβλέπεται η έκδοση πιστωτικού τιµολογίου για εκ-

πτώσεις, επιστροφές ή άλλες διαφορές. Τέτοιες διαφορές µπορεί να είναι η διαπί-

στωση ελλειµµάτων κατά την αποστολή και παράδοση των αγαθών, λανθασµέ-

νου υπολογισµού αξίας, λανθασµένη αναγραφή επωνυµίας, εσφαλµένης χρέω-

σης Φ.Π.Α. επί του αρχικά εκδοθέντος τιµολογίου και τυχόν άλλες διαφορές, που

έχουν σχέση και επηρεάζουν το περιεχόµενο του αρχικού τιµολογίου. Επισηµαί-

νεται ότι, σε κάθε περίπτωση το πιστωτικό τιµολόγιο εκδίδεται από πωλητή των

αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο νόµο για την έκ-

δοση τιµολογίου.


8.8.1 Με την παράγραφο αυτή καθιερώνεται η ευθύνη τρίτου που εκδίδει τιµολόγιο εξ

ονόµατος και για λογαριασµό του πωλητή, να παρέχει όλες τις απαιτούµενες πλη-

ροφορίες για την τεκµηρίωση και καταχώρηση των σχετικών συναλλαγών από

τον πωλητή, έγκαιρα για την εκπλήρωση υπ’ αυτού κάθε νόµιµης υποχρέωσης.

Η παροχή των σχετικών πληροφοριών δύναται να γίνεται µε κάθε πρόσφορο τρό-

πο, κατ΄ επιλογή των εµπλεκόµενων µερών, όπως αποστολή συγκεντρωτικής κα-


τάστασης εκδοθέντων τιµολογίων µε τις απαιτούµενες πληροφορίες ή αντιγρά-

φων των σχετικών τιµολογίων. Η παροχή της πληροφόρησης µπορεί να είναι σε

έντυπη ή ηλεκτρονική µορφή.


8.9.1 Με την παράγραφο αυτή ορίζονται οι προϋποθέσεις µη έκδοσης τιµολογίου πώ-

λησης του παρόντος νόµου από το δηµόσιο, τις περιφέρειες, τις νοµαρχίες, τους

δήµους και τις κοινότητες, και τους λοιπούς οργανισµούς δηµοσίου δικαίου. Ση-

µειώνεται ότι όταν δεν πληρούνται όλες οι καθοριζόµενες σχετικές προϋποθέσεις,

εκδίδεται οπωσδήποτε τιµολόγιο πώλησης από τα αναφερόµενα πρόσωπα.


8.10.1 Με την παράγραφο αυτή ρυθµίζεται η περίπτωση στην οποία οντότητα που υπό-

κεινται στις ρυθµίσεις του παρόντος νόµου συναλλάσσεται ως αγοραστής µε πρό-

σωπα µη υπόχρεα στην έκδοση τιµολογίου. Για την περίπτωση αυτή η οντότητα

αγοραστής υποχρεούται σε έκδοση σχετικού παραστατικού προς τεκµηρίωση της

συναλλαγής. Το σχετικό παραστατικό αναφέρει:


β) Την επωνυµία, τη διεύθυνση και τον αριθµό φορολογικού µητρώου του αντι-

συµβαλλόµενου.

γ) Την ποσότητα και το είδος των παραδιδόµενων αγαθών ή την έκταση και το

είδος των παρεχόµενων υπηρεσιών.

δ) Την ηµεροµηνία κατά την οποία πραγµατοποιήθηκε ή ολοκληρώθηκε η πα-

ράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών.

ε) Την αξία µονάδας αγαθού ή υπηρεσίας, κατά περίπτωση, και το συνολικό πο-

σό της συναλλαγής.

στ) Το είδος και το ποσό τυχόν φορολογικών επιβαρύνσεων.

Σηµειώνεται ότι από τη διάταξη δεν εισάγεται ειδική ονοµασία για το σχετικό πα-

ραστατικό το οποίο δύναται να είναι ενδεικτικά, κάθε έγγραφη συµφωνία (συµ-

φωνητικό), υπεύθυνη δήλωση, τιµολόγιο (αγοράς), «τίτλος κτήσης», απόδειξη

δαπάνης, αρκεί να περιλαµβάνει όλα τα κατά τα ανωτέρω προαπαιτούµενα δεδο-

µένα. Το σχετικό παραστατικό εκδίδεται στον καθοριζόµενο στο άρθρο 11 του

παρόντος νόµου χρόνο έκδοσης. Σηµειώνεται επίσης ότι ο αναφερόµενος όρος

«έκταση» στην περίπτωση παροχής υπηρεσίας, µαζί µε το σχετικό είδος, είναι

προσδιοριστικοί παράγοντες της αξίας της υπηρεσίας.


8.11.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι η λύση της παραγράφου 10 ακολουθείται και στην

περίπτωση που η οντότητα συναλλάσσεται ως αγοραστής µε άλλη υποκείµενη

στον παρόντα νόµο οντότητα, η οποία για οποιοδήποτε λόγο δεν εκδίδει τιµολό-

γιο πώλησης, συµπεριλαµβανοµένης της περίπτωσης άρνησης έκδοσης τιµολο-

γίου για το σύνολο ή µέρος της συναλλαγής.


8.12.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει την υποχρέωση τρίτου (αντιπρόσωπος) που πωλεί,

έναντι αµοιβής, αγαθά για λογαριασµό µιας οντότητας, και εκδίδει ο ίδιος το σχε-

τικό παραστατικό πώλησης για λογαριασµό της, να εκδίδει και ένα έγγραφο-πα-

ραστατικό (εκκαθάριση), σε έντυπη ή ηλεκτρονική µορφή, για την τεκµηρίωση

των πωλήσεων για λογαριασµό της οντότητας. Το έγγραφο περιλαµβάνει τις απαι-

τούµενες πληροφορίες και αποστέλλεται από τον εκδότη στην οντότητα έγκαιρα,

για την εκπλήρωση κάθε νόµιµης υποχρέωσης.


8.12.2 Οίκοθεν νοείται ότι η υποχρέωση της παραγράφου 12 εκπληρούται και όταν η

οντότητα αποστέλλει έγκαιρα στον τρίτο αντίγραφα των εκδιδόµενων τιµολογίων,

αντί της σύνταξης και αποστολής ιδιαίτερου συγκεντρωτικού εγγράφου (εκκαθά-

ριση).


8.13.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι ειδικά για τις πωλήσεις αγροτικών προϊόντων από

τρίτο (συνεταιριστικές οργανώσεις κ.λπ.), για λογαριασµό αγρότη παραγωγού, το

έγγραφο της παραγράφου 12 (εκκαθάριση) εκδίδεται τουλάχιστον σε ετήσια βάση

και αποστέλλεται στον αγρότη παραγωγό έγκαιρα για εκπλήρωση κάθε δικής του

νόµιµης υποχρέωσης.


Άρθρο 9Περιεχόµενο τιµολογίου



Το άρθρο 9 του Νόµου:

α) Καθορίζει το υποχρεωτικό περιεχόµενο του τιµολογίου και παρέχεται η δυνατό-

τητα µη αναγραφής στο τιµολόγιο του είδους και της έκτασης των παρεχόµενων

υπηρεσιών, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενδείξεις αυτές προκύπτουν από άλλα

έγγραφα, (καταρτισθείσες συµβάσεις, συµφωνητικά, καθώς και λοιπά έγγραφα

στα οποία παραπέµπει το τιµολόγιο).

β) Παρέχει τη δυνατότητα έκφρασης των σχετικών ποσών που αναγράφονται στο τι-

µολόγιο σε οποιοδήποτε νόµισµα, εκτός του ποσού που αναφέρεται στο Φ.Π.Α.

γ) Αναγράφεται και η ηµεροµηνία παράδοσης των αγαθών ή της παροχής υπηρε-

σιών, όταν αυτή η ηµεροµηνία δεν συµπίπτει µε την ηµεροµηνία έκδοσης του τι-

µολογίου.

δ) ∆εν απαιτείται να φέρει την υπογραφή του εκδότη. Ωστόσο, η υπογραφή του εκ-

δότη επί του τιµολογίου µπορεί να απαιτείται από άλλη νοµοθεσία ή να είθισται

ως καθιερωµένη επιχειρηµατική πρακτική.



1. Το τιµολόγιο φέρει υποχρεωτικά τις ακόλουθες ενδείξεις:

α) Την ηµεροµηνία έκδοσης του τιµολογίου.

β) Τον αύξοντα αριθµό για µία ή περισσότερες σειρές τιµολογίων, ο οποίος χα-

ρακτηρίζει το τιµολόγιο µε µοναδικό τρόπο.

γ) Τον Αριθµό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), µε βάση τον οποίο ο πωλητής

πραγµατοποίησε την παράδοση των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών.

δ) Τον Α.Φ.Μ. του πελάτη, µε βάση τον οποίο έλαβε χώρα η παράδοση των αγα-

θών ή η παροχή των υπηρεσιών.

ε) Την πλήρη επωνυµία και την πλήρη διεύθυνση του πωλητή και του πελάτη

που αποκτά τα αγαθά ή λαµβάνει τις υπηρεσίες.

στ) Την ποσότητα και το είδος των παραδιδόµενων αγαθών ή την έκταση και το

είδος των παρεχόµενων υπηρεσιών, εκτός εάν η έκταση και το είδος των πα-

ρεχόµενων υπηρεσιών προκύπτει από άλλα έγγραφα στα οποία παραπέµπει

το τιµολόγιο.

ζ) Την ηµεροµηνία κατά την οποία πραγµατοποιήθηκε ή ολοκληρώθηκε η πα-

ράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών, εφόσον η ηµεροµηνία αυτή δεν

συµπίπτει µε την ηµεροµηνία έκδοσης του τιµολογίου.

η) Την αξία αγαθών ή υπηρεσιών ανά συντελεστή Φ.Π.Α., την αξία που απαλ-

λάσσεται Φ.Π.Α., την αξία µονάδας αγαθού ή υπηρεσίας χωρίς Φ.Π.Α., καθώς

και την αξία κάθε έκπτωσης ή επιστροφής, εάν δεν συµπεριλαµβάνονται στην

τιµή µονάδας.

θ) Το συντελεστή Φ.Π.Α. που εφαρµόζεται.

ι) Το ποσό του οφειλόµενου Φ.Π.Α., εκτός εάν εφαρµόζεται ειδικό καθεστώς,

σύµφωνα µε το οποίο η πληροφορία αυτή παραλείπεται.

ια) Τον όρο «Αυτο-τιµολόγηση», όταν το τιµολόγιο εκδίδεται από τον λήπτη των

αγαθών ή των υπηρεσιών.

ιβ) Όταν η πράξη απαλλάσσεται από Φ.Π.Α., η διάταξη της εθνικής νοµοθεσίας

(ν. 2859/2000) ή η διάταξη της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ ή άλλη διάταξη, σύµ-

φωνα µε την οποία η παράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών απαλλάσσε-

ται από το φόρο αυτόν.

ιγ) Όταν ο λήπτης είναι υπόχρεος καταβολής του Φ.Π.Α., η αναφορά «Αντίστρο-

φη επιβάρυνση».

ιδ) Επί ενδοκοινοτικής παράδοσης ενός καινούργιου µεταφορικού µέσου, τα

στοιχεία που προβλέπονται από την ισχύουσα νοµοθεσία περί Φ.Π.Α., βάσει

της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ.

ιε) Όταν εφαρµόζεται το καθεστώς του περιθωρίου κέρδους των πρακτορείων

ταξιδίων, η αναφορά «Καθεστώς περιθωρίου – Ταξιδιωτικά πρακτορεία».

ιστ) Ο όρος «Καθεστώς περιθωρίου – Μεταχειρισµένα αγαθά» ή «Καθεστώς περι-

θωρίου – Έργα τέχνης» ή «Καθεστώς περιθωρίου – Αντικείµενα συλλεκτικής

και αρχαιολογικής αξίας», όταν εφαρµόζεται ένα από τα ειδικά καθεστώτα

που ισχύουν στον τοµέα των µεταχειρισµένων αγαθών και των αντικειµένων

καλλιτεχνικής, συλλεκτικής και αρχαιολογικής αξίας, αντίστοιχα.

ιζ) Όταν ο υπόχρεος στο Φ.Π.Α. είναι φορολογικός αντιπρόσωπος κατά την έν-

νοια της ισχύουσας νοµοθεσίας περί Φ.Π.Α. και της σχετικής Οδηγίας 2006/

112/ΕΚ, τα πλήρη στοιχεία του εν λόγω προσώπου, καθώς και τον Αριθµό

Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) αυτού.

2. Τα ποσά του τιµολογίου µπορεί να εκφράζονται σε οποιοδήποτε νόµισµα. Το πο-

σό Φ.Π.Α. του τιµολογίου εκφράζεται και στο εθνικό νόµισµα.

3. Το τιµολόγιο δεν απαιτείται να φέρει υπογραφή για τους σκοπούς αυτού του νό-

µου.

Η ερµηνευτική Εγκύκλιος του Υπ. Οικονοµικών πολ. 1003/2015



9.1.1 Η παράγραφος αυτή (στοιχεία α έως ιζ) καθορίζει το υποχρεωτικό από την Οδηγία

2006/112/ΕΕ περιεχόµενο του τιµολογίου. Σηµειώνεται ότι, µε τις διατάξεις του

στοιχείου (στ) της παραγράφου αυτής παρέχεται η δυνατότητα µη αναγραφής στο

τιµολόγιο του είδους και της έκτασης των παρεχόµενων υπηρεσιών, υπό την προ-

ϋπόθεση ότι οι ενδείξεις αυτές (έκταση και είδος παρεχόµενων υπηρεσιών) προ-

κύπτουν από άλλα έγγραφα, όπως είναι οι τυχόν καταρτισθείσες συµβάσεις, συµ-

φωνητικά, καθώς και λοιπά έγγραφα στα οποία παραπέµπει το τιµολόγιο.

9.1.2 Εξαιρετικά, στα στοιχεία που εκδίδουν τα πρατήρια υγρών καυσίµων για χονδρι-

κές πωλήσεις βενζίνης, πετρελαίου κίνησης και υγραερίου αξίας µέχρι τριακόσια

(300) ευρώ δύναται να αναγράφεται ο αριθµός κυκλοφορίας του µέσου µεταφο-


ράς, αντί των στοιχείων της παραγράφου (δ) και (ε) της παραγράφου 1 του πα-

ρόντος άρθρου. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η συσχέτιση του εκδιδόµενου

παραστατικού µε την αγοράζουσα οντότητα και τα απαιτούµενα στοιχεία του τι-

µολογίου. Ο αριθµός κυκλοφορίας δύναται να αναγράφεται χειρόγραφα µε υπο-

γραφή και σφραγίδα του εκδότη, εάν δεν εκτυπώνεται από το µηχανισµό έκδοσης

παραστατικών πώλησης.


9.2.1 Η παράγραφος αυτή παρέχει τη δυνατότητα έκφρασης των σχετικών ποσών που

αναγράφονται στο τιµολόγιο σε οποιοδήποτε νόµισµα, εκτός του ποσού που ανα-

φέρεται στο Φ.Π.Α. το οποίο εκφράζεται και στο εθνικό νόµισµα, ανεξάρτητα εάν

αυτά αφορούν συναλλαγές στο εσωτερικό της χώρας ή µε το εξωτερικό.

9.2.2 Ιδιαίτερα, µε την παράγραφο 1ζ ορίζεται ότι επί του τιµολογίου, µεταξύ άλλων,

αναγράφεται και η ηµεροµηνία παράδοσης των αγαθών ή της παροχής υπηρε-

σιών, όταν αυτή η ηµεροµηνία δεν συµπίπτει µε την ηµεροµηνία έκδοσης του τι-

µολογίου. Με αυτόν τον τρόπο δηµιουργείται τεκµήριο για την εφαρµογή της αρ-

χής του δεδουλευµένου.


9.3.1 Η παράγραφος ορίζει ότι, για τους σκοπούς αυτού του νόµου και σύµφωνα µε

την Οδηγία 2006/112/ΕΕ, το τιµολόγιο δεν απαιτείται να φέρει την υπογραφή του

εκδότη. Ωστόσο, η υπογραφή του εκδότη επί του τιµολογίου µπορεί να απαιτείται

από άλλη νοµοθεσία ή να είθισται ως καθιερωµένη επιχειρηµατική πρακτική.


Άρθρο 10Απλοποιηµένο τιµολόγιο και συγκεντρωτικό τιµολόγιο


1. Επιτρέπεται η έκδοση απλοποιηµένου τιµολογίου σε κάθε µία από τις παρακάτω

δύο περιπτώσεις:

α) όταν το ποσό του τιµολογίου δεν υπερβαίνει το ποσό των 100 ευρώ, ή

β) όταν το εκδιδόµενο τιµολόγιο είναι έγγραφο της παρ. 3 του άρθρου 8.

2. Το απλοποιηµένο τιµολόγιο φέρει υποχρεωτικά τις ακόλουθες ενδείξεις:

α) Την ηµεροµηνία έκδοσης του τιµολογίου.

β) Προσδιορισµό της οντότητας που πωλεί τα αγαθά ή τις υπηρεσίες.

γ) Τον προσδιορισµό των αγαθών ή των υπηρεσιών που προσφέρονται.

δ) Το ποσό του Φ.Π.Α. που οφείλεται ή τις απαιτούµενες πληροφορίες για τον

υπολογισµό του.

ε) Στην περίπτωση έκδοσης τιµολογίου, σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 8,

αναφορά στο αρχικό τιµολόγιο και τις συγκεκριµένες ενδείξεις (δεδοµένα)

που τροποποιούνται.

3. Επιτρέπεται η έκδοση συγκεντρωτικού τιµολογίου το οποίο αναφέρεται σε δια-

φορετικές παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών. Το συγκεντρωτικό τιµολό-

γιο περιλαµβάνει τις ίδιες πληροφορίες όπως το τιµολόγιο ή το απλοποιηµένο τι-

µολόγιο, κατά περίπτωση.


Άρθρο 10Απλοποιηµένο τιµολόγιο και Συγκεντρωτικό τιµολόγιο


10.1.1 Η παράγραφος αυτή επιτρέπει την έκδοση απλοποιηµένου τιµολογίου όταν το

ποσό του τιµολογίου δεν υπερβαίνει το ποσό των 100 ευρώ, ή στην περίπτωση

που το τιµολόγιο αυτό τροποποιεί και αναφέρεται ειδικά και αναµφισβήτητα σε

ένα αρχικά εκδοµένο τιµολόγιο (παράγραφος 3 του άρθρου 8).


10.2.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι το περιεχόµενο του απλοποιηµένου τιµολογίου

πρέπει να περιλαµβάνει:

α) την ηµεροµηνία έκδοσης του τιµολογίου,

β) προσδιορισµό της οντότητας που πωλεί τα αγαθά ή τις υπηρεσίες,

γ) τον προσδιορισµό των αγαθών ή των υπηρεσιών που προσφέρονται,

δ) το ποσό του Φ.Π.Α. που οφείλεται ή τις απαιτούµενες πληροφορίες για τον

υπολογισµό του,

ε) στην περίπτωση έκδοσης τιµολογίου σύµφωνα µε την παράγραφο 3 του άρ-

θρου 8, αναφορά στο αρχικό τιµολόγιο και τις συγκεκριµένες ενδείξεις (δεδο-

µένα) που τροποποιούνται.

10.2.2 Επέχουν θέση απλοποιηµένου τιµολογίου και στοιχεία λιανικής πώλησης αγα-


θών ή υπηρεσιών, που καλύπτουν επαγγελµατικές συναλλαγές και µέχρι του

ορίου των εκατό (100) ευρώ, εφόσον εκδίδονται για την αγορά µη εµπορεύσιµων

(για τον αγοραστή) αγαθών (αναλώσιµων) ή για τη λήψη, οµοίως, υπηρεσιών. Η

ρύθµιση αυτή στοχεύει στην διευκόλυνση των συναλλαγών, χωρίς ωστόσο να

ισοδυναµεί µε υποκατάσταση του τιµολογίου πώλησης από τις αποδείξεις λιανι-

κής. ∆ηλαδή, δεν δικαιολογείται γενικευµένη χρήση αποδείξεων λιανικής. Στις

περιπτώσεις αυτές, η τεκµηρίωση της σχετικής δαπάνης από τον αγοραστή των

αγαθών ή τον λήπτη των υπηρεσιών δύναται να επιτυγχάνεται µε την αναγραφή

του είδους των αγαθών και των υπηρεσιών επί των στοιχείων λιανικής πώλησης

κατά γενική περιγραφή ή και από την περιγραφή της δραστηριότητας -

επαγγέλµατος του εκδότη στα στοιχεία αυτά. Σε κάθε περίπτωση, η τεκµηρίωση

είναι θέµα πραγµατικών περιστατικών.


10.3.1 Η παράγραφος αυτή ρυθµίζει την έκδοση συγκεντρωτικού τιµολογίου για δια-

φορετικές (επαναλαµβανόµενες) παραδόσεις (πωλήσεις) αγαθών ή υπηρεσιών.

Στις περιπτώσεις αυτές το συγκεντρωτικό τιµολόγιο περιλαµβάνει τις ίδιες πλη-

ροφορίες όπως το τιµολόγιο ή το απλοποιηµένο τιµολόγιο, κατά περίπτωση.

10.3.2 Ως επαναλαµβανόµενες πωλήσεις νοούνται οι πωλήσεις που παρουσιάζουν πε-

ριοδικότητα ή συχνότητα, καθηµερινά ή κατά αραιότερα χρονικά διαστήµατα,

από τον ίδιο πωλητή προς τον ίδιο αγοραστή.

10.3.3 Για τη διευκόλυνση των συναλλαγών, επί επαναλαµβανόµενων παροχών υπη-

ρεσιών, ο πωλητής δύναται να τηρεί κατάσταση κατά αγοραστή - πελάτη, στην

οποία καταχωρείται για κάθε παροχή, η ηµεροµηνία της παροχής, το είδος και η

έκταση των υπηρεσιών. Με βάση τα δεδοµένα της κατάστασης αυτής, εκδίδεται

συγκεντρωτικό τιµολόγιο, στο χρόνο που προβλέπεται από τις διατάξεις της πε-

ρίπτωσης (δ) της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του παρόντος νόµου, το οποίο

περιλαµβάνει τις πληροφορίες που απαιτούνται για την έκδοση του απλοποιηµέ-

νου τιµολογίου, όπως αναφέρονται στις διατάξεις των περιπτώσεων (α) έως και

(δ) της παραγράφου 2 του άρθρου 10 του παρόντος νόµου.

10.3.4 Όταν δεν εκδίδεται η προαναφερόµενη κατάσταση υπό 10.3.3, το εκδιδόµενο

συγκεντρωτικό τιµολόγιο περιέχει όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται από τις

διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 9, αναφορικά µε το περιεχόµενό του.


Άρθρο 11Χρόνος έκδοσης τιµολογίου


Το άρθρο 11, του Ν. 4308/2014 εισάγει η έννοια της γένεσης της υποχρέωσης έκδο-

σης του τιµολογίου. Συγκεκριµένα, ορίζεται ότι η υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου

γεννάται κατά το χρόνο που πραγµατοποιείται η αποστολή ή η παράδοση των αγαθών

ή των υπηρεσιών. Σηµειώνεται ότι ο χρόνος γένεσης της υποχρέωσης έκδοσης τιµο-

λογίου διαφοροποιείται από την προθεσµία έκδοσης του εν λόγω τιµολογίου, η

οποία καθορίζεται στην παράγραφο 2, αναλυτικά για κάθε περίπτωση πώλησης. Για

παράδειγµα, για µια πώληση/παράδοση αγαθών στις 4 Νοεµβρίου 20Χ1 το αντίστοι-

χο τιµολόγιο πρέπει να εκδοθοεί µέχρι και την 15 ∆εκεµβρίου 20Χ1, φέροντας την

ηµεροµηνία έκδοσής τους π.χ. 12 ∆εκεµβρίου ή 15 ∆εκεµβρίου 20Χ1.


Άρθρο 11Χρόνος έκδοσης τιµολογίου

1. Η υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου γεννάται κατά το χρόνο που πραγµατοποιείται

η αποστολή ή παράδοση των αγαθών ή των υπηρεσιών.

2. Ο χρόνος έκδοσης τιµολογίου καθορίζεται ως εξής:

α) Σε περίπτωση πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, τιµολόγιο εκδίδεται

το αργότερο µέχρι τη 15η ηµέρα του επόµενου µήνα της παράδοσης ή απο-

στολής αγαθών ή της ολοκλήρωσης της υπηρεσίας, κατά περίπτωση.

β) Σε περίπτωση συνεχιζόµενης παροχής αγαθών, υπηρεσίας ή κατασκευής έρ-

γου, το τιµολόγιο εκδίδεται µέχρι τη 15η ηµέρα του επόµενου µήνα από την

περίοδο στην οποία µέρος της σχετικής αµοιβής καθίσταται απαιτητό για τα

αγαθά ή τις υπηρεσίες που έχουν παρασχεθεί ή το µέρος του έργου που έχει

ολοκληρωθεί.

γ) Σε περίπτωση απόκτησης δικαιώµατος λήψης υπηρεσίας, µε την απόκτηση

του δικαιώµατος αυτού.

δ) Στην περίπτωση έκδοσης συγκεντρωτικού τιµολογίου της παρ. 3 του άρθρου

10, το συγκεντρωτικό τιµολόγιο εκδίδεται το αργότερο µέχρι τη 15η του επό-

µενου µήνα από το µήνα εντός του οποίου πραγµατοποιήθηκε το πρώτο γε-

γονός πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που συµπεριλαµβάνεται στο

συγκεντρωτικό τιµολόγιο.

ε) Ειδικά, όταν ο αγοραστής των αγαθών ή υπηρεσιών είναι το ∆ηµόσιο ή νοµικό

πρόσωπο δηµοσίου δικαίου, το τιµολόγιο δύναται να εκδίδεται µέχρι το τέλος

της ετήσιας περιόδου µέσα στην οποία έγινε η παράδοση ή η αποστολή των

αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών ή η πιστοποίηση δηµόσιων έργων ή η

οριστικοποίηση της συναλλαγής από τον αγοραστή, κατά περίπτωση.



Άρθρο 11Χρόνος έκδοσης τιµολογίου (για χονδρικές πωλήσεις)


11.1.1 Με την παράγραφο αυτή εισάγεται η έννοια της γένεσης της υποχρέωσης έκδο-

σης του τιµολογίου. Συγκεκριµένα, ορίζεται ότι η υποχρέωση έκδοσης τιµολογί-

ου γεννάται κατά το χρόνο που πραγµατοποιείται η αποστολή ή η παράδοση των

αγαθών ή των υπηρεσιών. Σηµειώνεται ότι ο χρόνος γένεσης της υποχρέωσης

έκδοσης τιµολογίου διαφοροποιείται από την προθεσµία έκδοσης του εν λόγω

τιµολογίου, η οποία καθορίζεται στην παράγραφο 2, αναλυτικά για κάθε περί-

πτωση πώλησης.

11.1.2 ∆ιευκρινίζεται ότι ο χρόνος έκδοσης τιµολογίου αποσυνδέεται από την εφαρµο-

γή της αρχής του δεδουλευµένου σχετικά µε την αναγνώριση των πωλήσεων.

∆ηλαδή, η υποχρέωση αναγνώρισης των εσόδων είναι θέµα πραγµατικών περι-

στατικών σύµφωνα µε τα σχετικά κριτήρια αναγνώρισης (π.χ. παράδοση αγαθών,

παροχή υπηρεσίας) και δεν προϋποθέτει την έκδοση τιµολογίου η οποία µπορεί

και να γίνεται σε µεταγενέστερο χρόνο. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από τον τρόπο

τήρησης των λογιστικών βιβλίων (απλογραφικό ή διπλογραφικό λογιστικό σύ-

στηµα).

11.1.3 Είναι σαφές από το νόµο, σύµφωνα και µε την Οδηγία 2006/112/ΕΕ, ότι το τιµο-

λόγιο φέρει την ηµεροµηνία στην οποία εκδόθηκε.


11.2.1 Με την παράγραφο αυτή καθορίζονται οι προθεσµίες έκδοσης τιµολογίου για

πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών [περιπτώσεις (α) έως (ε)]. Η γενική αρχή

είναι ότι τιµολόγιο εκδίδεται το αργότερο µέχρι τη 15η ηµέρα του επόµενου µήνα

της παράδοσης ή αποστολής αγαθών ή της παροχής της υπηρεσίας, κατά περί-

πτωση.

11.2.2 Για παράδειγµα, για µια πώληση/παράδοση αγαθών στις 4 Νοεµβρίου 20Χ1 και

µία παροχή υπηρεσίας στις 28 Νοεµβρίου 20Χ1 τα αντίστοιχα τιµολόγια πρέπει

να εκδοθούν µέχρι και την 15 ∆εκεµβρίου 20Χ1, φέροντας την ηµεροµηνία έκ-

δοσής τους (π.χ. 12 ∆εκεµβρίου ή 15 ∆εκεµβρίου 20Χ1. Οµοίως, για παροχή

υπηρεσίας στις 3 ∆εκεµβρίου 20Χ1 και µια πώληση/παράδοση αγαθών στις 23

∆εκεµβρίου 20Χ1 τα αντίστοιχα τιµολόγια πρέπει να εκδοθούν µέχρι και την 15

Ιανουαρίου 20Χ2, φέροντας την ηµεροµηνία έκδοσής τους (π.χ. 5 Ιανουαρίου ή

15 Ιανουαρίου 20Χ2. Η ίδια γενική αρχή ακολουθείται και για το συγκεντρωτικό

τιµολόγιο (περίπτωση δ). Υπενθυµίζεται (βλέπε 11.1.2) ότι βάσει της αρχής του

δεδουλευµένου το έσοδο της παροχής υπηρεσίας και της πώλησης/παράδοσης

αγαθών του ∆εκεµβρίου θα αναγνωριστεί υποχρεωτικά στην περίοδο 20Χ1 (∆ε-

κέµβριος), έστω και εάν το τιµολόγιο εκδοθεί τον Ιανουάριο του 20Χ2 (αποσύν-

δεση τιµολόγησης από την αναγνώριση του εσόδου).

11.2.3 Στην περίπτωση (β) ρυθµίζεται ο χρόνος έκδοσης τιµολογίου συνεχιζόµενης πα-

ροχής αγαθών, υπηρεσίας ή κατασκευής έργου. Συγκεκριµένα ορίζεται ότι το τι-

µολόγιο εκδίδεται µέχρι τη 15η ηµέρα του επόµενου µήνα από τη λήξη της πε-

ριόδου στην οποία µέρος της σχετικής αµοιβής καθίσταται απαιτητό για τα αγαθά

ή τις υπηρεσίες που έχουν παρασχεθεί ή το µέρος του έργου που έχει ολοκλη-

ρωθεί.


11.2.4 ∆ιευκρινίζεται ότι για την υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου για συνεχιζόµενη

υπηρεσία (π.χ. διδασκαλία συγκεκριµένων µαθηµάτων, συµπλήρωση µιας πε-

ριοδικής δήλωσης Φ.Π.Α από το φοροτέχνη-λογιστή, κλπ.) το κρίσιµο στοιχείο

είναι το εάν ο πωλητής, βάσει σύµβασης ή της συνήθους επιχειρηµατικής πρακτι-

κής δύναται να απαιτήσει / διεκδικήσει πληρωµή για το µέρος των αγαθών ή υπη-

ρεσιών που έχει προσφέρει ή το έργο που έχει παράξει. ∆ιευκρινίζεται ότι ο χρό-

νος έκδοσης τιµολογίου για συνεχιζόµενη παροχή αγαθών ή υπηρεσιών ή κατα-

σκευής έργου δεν διαφοροποιείται από το γεγονός ότι η έναρξη της παροχής ή

κατασκευής µπορεί να ξεκίνησε πριν το τέλος της ετήσιας (διαχειριστικής) περιό-

δου και συνεχίσθηκε στην επόµενη.

Παράδειγµα 11.2.1 - Χρόνος έκδοσης τιµολογίου σε συνεχιζόµενη υπηρεσία

Επιχείρηση επαγγελµατικής εκπαίδευσης συµφώνησε µε άλλη οντότητα να αναλάβει

την εκπαίδευση προσωπικού για το διάστηµα 1η Σεπτεµβρίου 20Χ5 έως 30η Ιουνίου

20Χ6 µε αµοιβή 10.000 ευρώ. Εάν έχει συµφωνηθεί η πληρωµή να γίνει µε την ολοκλή-

ρωση της παροχής της υπηρεσίας (30η Ιουνίου), το τιµολόγιο πρέπει να εκδοθεί µέχρι

15 Ιουλίου 20Χ6. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, µε βάση την αρχή του δουλευµένου η

επιχείρηση επαγγελµατικής εκπαίδευσης οφείλει να αναγνωρίσει την αναλογία του εσό-

δου που αφορά το 20Χ5, ανεξάρτητα από την µη υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου. Το

ίδιο ισχύει και για το αντισυµβαλλόµενο µέρος που οφείλει να αναγνωρίσει την αναλο-

γία του εξόδου του 20Χ5.

Εάν όµως έχει συµφωνηθεί και καθίσταται απαιτητό µέρος της αµοιβής, π.χ. 2.000 ευρώ

κάθε δίµηνο, το σχετικό τιµολόγιο για το πρώτο δίµηνο (Σεπτέµβριος - Οκτώβριος 20Χ5)

θα εκδοθεί µέχρι 15 Νοεµβρίου 20Χ5 µε ποσό 2.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, όταν

ολοκληρωθεί η συνεχιζόµενη παροχή υπηρεσίας ή το έργο, το τιµολόγιο πρέπει να εκ-

δίδεται κατ΄ ανώτατο στο χρόνο της περίπτωσης (α) της παραγράφου 2 του άρθρου 11,

δηλαδή µέχρι την 15 η ηµέρα του επόµενου µήνα από το µήνα που ολοκληρώθηκε η

παροχή της υπηρεσίας.

∆ιευκρινίζεται ότι το ανωτέρω παράδειγµα είναι ενδεικτικό και δεν περιορίζεται στο εί-

δος της υπηρεσίας. ∆ηλαδή το ίδιο ισχύει για κάθε οντότητα ανεξάρτητα από το είδος

της υπηρεσίας που προσφέρει µια οντότητα (π.χ. υπηρεσίες λογιστικού-φοροτεχνικού

γραφείου, δικηγορικές υπηρεσίες, ιατρικές υπηρεσίες, υπηρεσίες συντήρησης, κλπ.).

11.2.5 Στην περίπτωση που λαµβάνεται προκαταβολή για µη προσφερθέν έργο, δε γεν-

νάται υποχρέωση έκδοσης τιµολογίου. Για τεκµηρίωση της είσπραξης εκδίδεται

απλή «Απόδειξη είσπραξης» και στη συνέχεια εκδίδεται το τιµολόγιο, σύµφωνα

µε τα προαναφερθέντα.

11.2.6 Στην περίπτωση (β) εµπίπτει και η περίπτωση συνεχιζόµενων πωλήσεων αγαθών

µέσω δικτύου συνεχούς ροής (πωλήσεις ηλεκτρικού ρεύµατος, ύδατος, φυσικού

αερίου κ.λπ.). Για παράδειγµα, σύµφωνα µε τη συγκεκριµένη διάταξη, για πωλή-

σεις ηλεκτρικής ενέργειας περιόδου από 20 Ιανουαρίου 20Χ5 έως 20 Μαρτίου

του 20Χ5, το παραστατικό πώλησης (στη συγκεκριµένη περίπτωση «Λογαρια-

σµός» κατά την καθιερωµένη ονοµασία) θα εκδοθεί έως την 15η Απριλίου 20Χ5.

11.2.7 Στην περίπτωση (γ), δηλαδή στην περίπτωση πώλησης δικαιώµατος λήψης υπη-

ρεσίας (χονδρική πώληση), συµπεριλαµβάνονται και οι περιπτώσεις συνδροµη-

τών - ληπτών υπηρεσιών, ενδεικτικά αναφέρονται οι υπηρεσίες που παρέχονται,

έναντι συνδροµής, από ινστιτούτα αισθητικής, γυµναστήρια, υπηρεσίες οδικής

βοήθειας κ.λπ.


11.2.8 Στην περίπτωση (δ) ορίζεται η προθεσµία έκδοσης συγκεντρωτικού τιµολογίου.

∆ιευκρινίζεται ότι, σύµφωνα µε τη διατύπωση της διάταξης, εάν οι διαφορετικές

(επαναλαµβανόµενες) παραδόσεις (πωλήσεις) αγαθών ή υπηρεσιών λαµβάνουν

χώρα εντός δύο διαφορετικών ηµερολογιακών µηνών, οι παραδόσεις κάθε µήνα

υπόκεινται σε ξεχωριστή τιµολόγηση, εντός του επόµενου µήνα από το µήνα που

έγιναν οι παραδόσεις ή η παροχή υπηρεσίας. Για παράδειγµα, εάν οι διαφορετι-

κές (επαναλαµβανόµενες) παραδόσεις αγαθών έλαβαν χώρα το διάστηµα 13 Σε-

πτεµβρίου έως 11 Οκτωβρίου 20Χ5, οι παραδόσεις του Σεπτεµβρίου θα τιµολο-

γηθούν µέχρι 15 Οκτωβρίου και οι παραδόσεις Οκτωβρίου µέχρι 15 Νοεµβρίου.

11.2.9 Στην περίπτωση (ε) της παραγράφου 2 ορίζονται ειδικές προθεσµίες για την περί-

πτωση που αγοραστής των αγαθών ή υπηρεσιών είναι το ∆ηµόσιο ή Νοµικό Πρό-

σωπο ∆ηµοσίου ∆ικαίου, λόγω των ειδικών διαδικασιών που ακολουθούνται

στις προµήθειες του δηµοσίου. Συγκεκριµένα ορίζεται ότι το τιµολόγιο δύναται

να εκδίδεται µέχρι το τέλος της ετήσιας περιόδου µέσα στην οποία έγινε η παρά-

δοση ή η αποστολή των αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών ή η πιστοποίηση

δηµόσιων έργων ή η οριστικοποίηση της συναλλαγής από τον αγοραστή, κατά

περίπτωση. Η περίπτωση αφορά συναλλαγές που στην πρακτική των δηµοσίων

προµηθειών προβλέπεται η διαδικασία της «οριστικοποίησης» της πώλησης από

τις αρµόδιες αρχές (ενδεικτικά, και όχι περιοριστικά, πώληση πανεπιστηµιακών

συγγραµµάτων).

11.2.10 Για το πιστωτικό τιµολόγιο, δεν ορίζεται ρητά από τις παρούσες διατάξεις χρόνος

έκδοσης αυτού. Ωστόσο, ισχύουν κατ΄ αναλογία τα αναφερόµενα στο χρόνο έκ-

δοσης του τιµολογίου και ειδικότερα:

α) επί παροχής εκπτώσεων εκ των υστέρων, για πωλήσεις αγαθών ή παροχή

υπηρεσιών, το (πιστωτικό) τιµολόγιο εκδίδεται κατά το χρόνο που γεννάται η

υποχρέωση χορήγησης της έκπτωσης,

β) στις επιστροφές πωληθέντων αγαθών, το τιµολόγιο εκδίδεται µέχρι την 15η

ηµέρα του επόµενου µήνα, από το χρόνο παραλαβής των επιστρεφοµένων

αγαθών,

γ) για άλλες διαφορές, που έχουν σχέση και επηρεάζουν την αξία ή το περιεχό-

µενο γενικά του αρχικού τιµολογίου, το πιστωτικό τιµολόγιο εκδίδεται µε τη

διαπίστωση των διαφορών (θέµα πραγµατικό).

11.2.11 Για υπηρεσίες που παρέχουν ασφαλιστικοί πράκτορες, µεσίτες ασφαλειών και

ασφαλιστικοί σύµβουλοι προς ασφαλιστικές επιχειρήσεις, ασφαλιστικούς πρά-

κτορες και µεσίτες ασφαλίσεων, καθώς και για υπηρεσίες που παρέχουν πρακτο-

ρεία ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ, Ιπποδροµιακού στοιχήµατος και συναφών παιγνίων προς

τις επιχειρήσεις που οργανώνουν τα παίγνια αυτά, το σχετικό τιµολόγιο (εκκαθά-

ριση αµοιβών), καθόσον αφορά συνεχιζόµενη παροχή υπηρεσιών η οποία µάλι-

στα απαλλάσσεται από Φ.Π.Α., δύναται να εκδίδεται µέχρι το τέλος της ετήσιας

περιόδου (φορολογικό έτος) των συµβαλλοµένων. ∆ιευκρινίζεται ότι, µέσω της

διαδικασίας της αυτοτιµολόγησης της παραγράφου 5 του άρθρου 8, το τιµολόγιο

αυτό (εκκαθάριση αµοιβών) δύναται να εκδίδεται και από τον λήπτη της υπηρε-

σίας.

11.2.12 Στις περιπτώσεις που υποκείµενη στο νόµο οντότητα αναθέτει σε άλλη υποκείµε-

νη στο νόµο οντότητα την αγορά αγαθών από µη υποκείµενο στο νόµο (π.χ.

αγρότης του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α), είναι δυνατόν το τιµολόγιο να εκδοθεί

από το πραγµατοποιούντα την αγορά, µε ανάθεση τιµολόγησης.

11.2.13 Με δεδοµένες τις νοµικές ρυθµίσεις περί του χρόνου έκδοσης τιµολογίων και τη


σχετική πρακτική πριν την ψήφιση του Ν. 4308/2014, οι οντότητες έχουν ήδη ορ-

γανώσει τη σχετική διαδικασία για έκδοση των σχετικών παραστατικών εντός της

εκάστοτε κλειόµενης χρήσης. ∆ιευκρινίζεται ότι ο παρών νόµος παρέχει το δι-

καίωµα (χωρίς υποχρέωση) έκδοσης του τιµολογίου πώλησης µέχρι την 15 Ια-

νουαρίου του επόµενου έτους. Συνεπώς, οι οντότητες δύνανται, τηρώντας αυτό

το νόµο, να συνεχίσουν τη διαδικασία έκδοσης τιµολογίων που ήδη εφαρµό-

ζουν.

∆ιευκρινήσεις επί µεταβατικού χαρακτήρα θεµάτων

11.2.14 Για υπηρεσίες προς το ∆ηµόσιο ή Ν.Π.∆.∆., που έχουν παρασχεθεί από πρόσω-

πα των οποίων το εισόδηµα χαρακτηριζόταν βάσει των διατάξεων της παραγρά-

φου 1 του άρθρου 48 του Ν. 2238/1994 ως εισόδηµα από ελευθέριο επάγγελµα,

και όταν οι απαιτήσεις είσπραξης των σχετικών αµοιβών ανάγονται σε χρόνο µέ-

χρι την 31.12.2014 και οι σχετικές αµοιβές δεν έχουν εισπραχθεί, τα σχετικά τι-

µολόγια εκδίδονται µε την είσπραξη αυτών (και µετά την 1.1.2015). Για παρά-

δειγµα, ιατρός παρέχει υπηρεσίες σε ασφαλισµένους του ∆ηµοσίου κατά τη

διάρκεια του 2014 και εισπράττει την αµοιβή του το Μάρτιο του επόµενου έτους,

µετά την εκκαθάρισή της από την αρµόδια Υπηρεσία ελέγχου δαπανών του ∆η-

µοσίου, οπότε και θα εκδώσει το σχετικό τιµολόγιο, δεδοµένου ότι το τιµολόγιο

προς το ∆ηµόσιο εκδιδόταν µε την είσπραξη.

11.2.15 Στην περίπτωση που η παροχή της υπηρεσίας ξεκίνησε πριν την 1.1.2015 και

συνεχίζεται και µετά την ηµεροµηνία αυτή, για την αµοιβή που αντιστοιχεί στη

παρασχεθείσα υπηρεσία µέχρι 31.12.2014, το τιµολόγιο θα εκδοθεί µέχρι την

31.12.2014, σύµφωνα µε τις ισχύουσες µέχρι την ηµεροµηνία αυτή (31.12.2014)

διατάξεις. Για την αµοιβή που αντιστοιχεί στην υπηρεσία που παρασχέθηκε από

1.1.2015 και µετά, το τιµολόγιο θα εκδοθεί στο χρόνο που ορίζεται µε τις διατά-

ξεις.


Άρθρο 12Εκδιδόµενα στοιχεία για λιανική πώληση αγαθών

ή υπηρεσιών


1. Για κάθε πώληση αγαθών ή υπηρεσιών σε ιδιώτες καταναλωτές, µπορεί να εκδί-

δεται στοιχείο λιανικής πώλησης (απόδειξη λιανικής πώλησης ή απόδειξη παρο-

χής υπηρεσιών), αντί έκδοσης τιµολογίου του άρθρου 8. Αντίτυπο αυτού του εγ-

γράφου παραδίδεται, αποστέλλεται ή τίθεται στη διάθεση του πελάτη.

2. Το στοιχείο λιανικής πώλησης φέρει υποχρεωτικά τις ακόλουθες ενδείξεις:


β) Τον αύξοντα αριθµό για µία ή περισσότερες σειρές στοιχείων λιανικής πώλη-

σης, ο οποίος χαρακτηρίζει το στοιχείο αυτό µε µοναδικό τρόπο.

γ) Τον Αριθµό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), µε βάση τον οποίο ο πωλητής

πραγµατοποίησε την παράδοση των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών.

δ) Το πλήρες όνοµα και την πλήρη διεύθυνση του πωλητή των αγαθών ή υπη-

ρεσιών.

ε) Το συντελεστή Φ.Π.Α. που εφαρµόζεται και τη µικτή αξία πώλησης που αυτός

αφορά.

3. Για σκοπούς ευχερούς ταυτοποίησης των σχετικών συναλλαγών, δύναται να κα-

θίσταται υποχρεωτική η αναγραφή πρόσθετων στοιχείων στα εκδιδόµενα στοι-

χεία λιανικής πώλησης ορισµένων κατηγοριών υπηρεσιών ή αγαθών, µε από-

φαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων, ύστερα από δηµοσίευση αξιο-

λόγησης των διοικητικών βαρών για τις υποκείµενες οντότητες σε σχέση µε το

αναµενόµενο φορολογικό όφελος.

4. Στην περίπτωση εκπτώσεων ή επιστροφών εκδίδεται πιστωτικό στοιχείο λιανικής

πώλησης. Για κάθε εκδιδόµενο πιστωτικό στοιχείο λιανικής πώλησης άνω των

50 ευρώ τηρείται από τον πωλητή αρχείο µε το ονοµατεπώνυµο και τη διεύθυνση

του πελάτη.

5. Με στοιχείο λιανικής πώλησης εξοµοιώνεται κάθε άλλο έγγραφο που περιλαµ-

βάνει τα δεδοµένα του στοιχείου λιανικής πώλησης και αντίτυπο αυτού παραδί-

δεται, αποστέλλεται ή τίθεται στη διάθεση του πελάτη.

6. Το στοιχείο λιανικής πώλησης µπορεί να φέρει ανάλογη ονοµασία, σύµφωνα µε

τις επικρατούσες συναλλακτικές πρακτικές ή τις απαιτήσεις άλλης νοµοθεσίας.

7. Η οντότητα που πωλεί αγαθά ή υπηρεσίες σε ιδιώτες καταναλωτές έχει την ευθύ-

νη να διασφαλίζει ότι εκδίδεται στοιχείο λιανικής πώλησης ή εναλλακτικά τιµο-

λόγιο, για κάθε σχετική πώληση. Η οντότητα αυτή εκδίδει το παραστατικό πώλη-

σης. Εναλλακτικά, η οντότητα µπορεί µε προηγούµενη συµφωνία να διασφαλίσει

την έκδοση παραστατικού από τρίτο πρόσωπο εξ’ ονόµατος και για λογαριασµό

της. Η συµφωνία για έκδοση παραστατικού πώλησης από τρίτο πρόσωπο δεν

απαλλάσσει την οντότητα από τη νόµιµη υποχρέωση να διασφαλίσει ότι θα εκ-

δοθεί σχετικό παραστατικό, καθώς και από κάθε σχετική ευθύνη, σύµφωνα µε

αυτόν το νόµο.

8. Η έκδοση στοιχείων λιανικής πώλησης (αποδείξεων λιανικής ή τιµολογίων) γίνε-


ται µε τη χρήση φορολογικών ηλεκτρονικών µηχανισµών που προβλέπει ο ν.

1809/1988 κατά τη θέση σε ισχύ του παρόντος νόµου.

9. Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων δύναται να τίθενται σε

εφαρµογή τεχνικές προδιαγραφές, καθώς και πληροφοριακά και λειτουργικά

χαρακτηριστικά των φορολογικών ηλεκτρονικών µηχανισµών που είναι, σύµ-

φωνα µε τις βέλτιστες Ευρωπαϊκές πρακτικές, µε σκοπό τη διασφάλιση της αυ-

θεντικότητας και της ακεραιότητας των εκδιδόµενων στοιχείων λιανικής πώλη-

σης. Με την ίδια απόφαση δύναται να ρυθµίζονται θέµατα σχετικά µε την εφαρ-

µογή των εν λόγω τεχνικών προδιαγραφών.

10. Οι οντότητες δύνανται να εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής πώλησης µε τη χρήση

υπηρεσιών παρόχου ηλεκτρονικής έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης, αντί

της χρήσης φορολογικών ηλεκτρονικών µηχανισµών της παραγράφου 8.

11. Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων, ύστερα από δηµοσίευ-

ση αξιολόγησης των διοικητικών βαρών για τις υποκείµενες οντότητες σε σχέση

µε το αναµενόµενο φορολογικό όφελος, δύναται να απαλλάσσονται ορισµένες

κατηγορίες οντοτήτων από την υποχρέωση της παραγράφου 8. Οι οντότητες αυ-

τές δύνανται να εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής πώλησης µε χειρόγραφο τρόπο ή

µε άλλο τεχνικό µέσο.

12. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η έκδοση στοιχείων λιανικής πώλησης µε χειρόγραφο

τρόπο ή µε άλλο τεχνικό µέσο, αντί της εφαρµογής των παραγράφων 8 ή 10 του

παρόντος άρθρου, για περιστασιακές λιανικές πωλήσεις.

13. Η οντότητα µπορεί να εκδίδει παραστατικά λιανικής πώλησης µε χειρόγραφο

τρόπο στην περίπτωση διακοπής του συστήµατος διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας

ή διακοπής της λειτουργίας του µέσου της παραγράφου 8, λόγω τεχνικού προ-

βλήµατος. Σε περίπτωση µη λειτουργίας του εξοπλισµού της παραγράφου 8 του

παρόντος άρθρου λόγω τεχνικού προβλήµατος, η οντότητα λαµβάνει όλα τα

απαραίτητα µέτρα για την αποκατάσταση της λειτουργίας του εξοπλισµού χωρίς

αδικαιολόγητη καθυστέρηση και για την αποτροπή επαναλήψεων του προβλή-

µατος. Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων της παραγράφου

9 δύναται να ρυθµίζονται θέµατα εφαρµογής αυτής της παραγράφου, καθώς και

να επιβάλλονται υποχρεώσεις ενηµέρωσης της ∆ιεύθυνσης Υποστήριξης Ηλε-

κτρονικών Υπηρεσιών της Γενικής ∆ιεύθυνσης ∆ηµοσίων Εσόδων του Υπουρ-

γείου Οικονοµικών.

14. Η οντότητα που εκδίδει στοιχεία λιανικής πώλησης µε τη χρήση φορολογικών

ηλεκτρονικών µηχανισµών της παραγράφου 8, διαβιβάζει εντός δέκα (10) ηµε-

ρών από την έναρξη ή την παύση της χρήσης του εν λόγω µέσου στη ∆ιεύθυνση

Υποστήριξης Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών της Γενικής ∆ιεύθυνσης ∆ηµοσίων Εσό-

δων του Υπουργείου Οικονοµικών τις ακόλουθες, κατά περίπτωση πληροφο-

ρίες:

α) Τον τύπο και το σειριακό αριθµό (κωδικό) του κατασκευαστή του χρησιµο-

ποιούµενου µέσου που απαιτείται για την ταυτοποίηση του εν λόγω µέσου.

β) Την ηµεροµηνία απόκτησης και την ηµεροµηνία οριστικής παύσης της χρήσης

του µέσου.

15. Οι οντότητες, οι οποίες επιλέγουν να εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής πώλησης µέ-σω τρίτου προσώπου (πάροχος) διαβιβάζουν προς τη ∆ιεύθυνση ΥποστήριξηςΗλεκτρονικών Υπηρεσιών της Γενικής ∆ιεύθυνσης ∆ηµοσίων Εσόδων του


Υπουργείου Οικονοµικών την επωνυµία και τα στοιχεία επικοινωνίας του τρίτουπροσώπου, καθώς και την ηµεροµηνία έναρξης και παύσης της χρήσης των υπη-ρεσιών του παρόχου. Η διαβίβαση των πληροφοριών αυτών γίνεται εντός δέκα(10) ηµερών από την έναρξη ή την παύση χρήσης των υπηρεσιών του παρόχου.


Άρθρο 12Εκδιδόµενα στοιχεία για λιανική πώληση αγαθών ή υπηρεσιών


12.1.1 Για πωλήσεις προς ιδιώτες καταναλωτές, παρέχεται η δυνατότητα να εκδίδεται,

αντί του τιµολογίου πώλησης που θα περιλάµβανε το σύνολο των πληροφοριών

(ενδείξεων) του άρθρου 9, παραστατικό λιανικής πώλησης, κάτι που είναι το σύ-

νηθες στην πράξη.


12.4.1 Με την παράγραφο αυτή καθιερώνεται η υποχρέωση τήρησης αρχείου από τον

πωλητή για κάθε εκδιδόµενο πιστωτικό στοιχείο λιανικής πώλησης αξίας άνω

των 50 ευρώ. Στο αρχείο αυτό καταχωρείται το ονοµατεπώνυµο και η διεύθυνση

του πελάτη. Αντί της τήρησης ιδιαίτερου αρχείου επιστροφών και εκπτώσεων

λιανικής, ο πωλητής δύναται να αναγράφει τις πληροφορίες αυτές στα εκδιδόµε-

να πιστωτικά στοιχεία. ∆ιευκρινίζεται ότι πιστωτικό στοιχείο λιανικής δύναται να

εκδίδεται για κάθε πώληση λιανικής (εµπορεύµατα, προϊόντα, υπηρεσίες, κ.λπ.).


12.5.1 Με την παράγραφο αυτή ορίζεται ότι κάθε έγγραφο που περιέχει τα οριζόµενα

στοιχεία (πληροφορίες) του παραστατικού λιανικής πώλησης εξοµοιώνεται µε

παραστατικό λιανικής πώλησης (π.χ. συµβόλαια µεταβίβασης αγαθών, λογαρια-

σµοί, εισιτήρια, τραπεζικά παραστατικά, ασφαλιστήρια συµβόλαια κ.λπ.). ∆ιευ-

κρινίζεται ότι δεν απαιτείται η έκδοση ξεχωριστού στοιχείου λιανικής για την εί-

σπραξη αµοιβής από συµβολαιογράφους, εφόσον η αµοιβή αναγράφεται στο

σχετικό συµβόλαιο, δεδοµένου ότι το συµβόλαιο εξοµοιώνεται στην περίπτωση

αυτή µε στοιχείο λιανικής βάσει των στοιχείων που περιέχει. Το ίδιο ισχύει ανα-

λογικά και µε τις ίδιες προϋποθέσεις για κάθε άλλο υπόχρεο (π.χ. δικαστικοί επι-

µελητές).


12.6.1 Με την παράγραφο γίνεται δεκτό ότι το παραστατικό λιανικής πώλησης µπορεί

να φέρει ονοµασία (τίτλο), ανάλογα µε τις επικρατούσες πρακτικές («Απόδειξη»,

«Απόδειξη λιανικής», «Απόδειξη λιανικής πώλησης», «Απόδειξη παροχής υπη-

ρεσιών» και «Απόδειξη λιανικών συναλλαγών»).


12.7.1 Με την παράγραφο ρυθµίζεται το θέµα της ανάθεσης, από οντότητα που πραγ-

µατοποιεί λιανικές πωλήσεις (αγαθών ή υπηρεσιών), της έκδοσης παραστατικού

λιανικής πώλησης σε τρίτο µέρος, εξ΄ ονόµατος και για λογαριασµό της. Η ανά-

θεση προϋποθέτει προηγούµενη συµφωνία.

12.7.2 Η δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτο της έκδοσης παραστατικών λιανικής παρέχεται


ανεξαιρέτως, χωρίς κανένα περιορισµό για το είδος της λιανικής πώλησης. ∆η-

λαδή, από την 1η Ιανουαρίου 2015 η δυνατότητα αυτή δεν περιορίζεται στην έκ-

δοση εισιτηρίων για θεάµατα, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, κλπ, όπως ίσχυε µέχρι

την 31η ∆εκεµβρίου 2014.

12.7.3 Η ανάθεση δεν απαλλάσσει την οντότητα από τη σχετική ευθύνη για την έκδοση

αποδείξεων αλλά και κάθε ευθύνη σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία.

12.7.4 Το τρίτο πρόσωπο που εκδίδει στοιχεία λιανικής πώλησης για λογαριασµό της

οντότητας, οφείλει να αποστέλλει εγκαίρως στην οντότητα τα εκδιδόµενα στοι-

χεία λιανικής πώλησης ή κατ΄ ελάχιστο όλες τις απαιτούµενες πληροφορίες που

αφορούν τις πραγµατοποιηθείσες για λογαριασµό της οντότητας λιανικές συναλ-

λαγές.


12.8.1 Με την παράγραφο 8 εισάγεται γενική υποχρέωση για χρήση Φορολογικών Ηλε-

κτρονικών Μηχανισµών (ΦΗΜ) που προέβλεπε ο Ν.1809/1988 κατά τη θέση σε

ισχύ του παρόντος νόµου, για την έκδοση παραστατικών πωλήσεων λιανικής

(αποδείξεις λιανικής ή τιµολόγια). Συγκεκριµένα, οι αποδείξεις λιανικής (πώλη-

σης ή παροχής υπηρεσιών) εκδίδονται µε τη χρήση φορολογικής ταµειακής µη-

χανής ή, εφόσον εκδίδονται µηχανογραφικά, µε σήµανση από φορολογικό µη-

χανισµό.

12.8.2 Σηµειώνεται ότι σε περίπτωση που η οντότητα εκδίδει τιµολόγιο για τις λιανικές

πωλήσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών, αυτό εκδίδεται µηχανογραφικά µε σή-

µανση από φορολογικό µηχανισµό, εκτός εάν η οντότητα απαλλάσσεται από τη

χρήση φορολογικού µηχανισµού σύµφωνα µε το άρθρο αυτό, περίπτωση στην

οποία το τιµολόγιο εκδίδεται µε οποιονδήποτε τρόπο, είτε χειρόγραφα είτε µηχα-

νογραφικά χωρίς σήµανση από φορολογικό µηχανισµό.


12.10.1Με την παράγραφο αυτή παρέχεται η δυνατότητα στις υποκείµενες οντότητες,

αντί της έκδοσης παραστατικών λιανικής πώλησης µε τη χρήση Φορολογικού

Ηλεκτρονικού Μηχανισµού (φορολογικής ταµειακής µηχανής ή µηχανισµού

Ε.Α.Φ.∆.Σ.Σ.), να εκδίδουν τα σχετικά στοιχεία πώλησης (αποδείξεις ή και τιµο-

λόγια) χρησιµοποιώντας τις υπηρεσίες των παρόχων ηλεκτρονικής έκδοσης στοι-

χείων λιανικής πώλησης. Οι πάροχοι εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής πώλησης µε

τη χρήση ηλεκτρονικών µέσων, κατ΄ εντολή και για λογαριασµό της υπόχρεης

οντότητας.

12.10.2Εκτός από την κατ΄ εντολή και για λογαριασµό της οντότητας ηλεκτρονική έκδοση

των στοιχείων λιανικής πώλησης, ο πάροχος µπορεί, κατόπιν συµφωνίας µε την

υπόχρεη οντότητα, να αναλάβει και την αρχειοθέτηση και διαφύλαξη των στοι-

χείων λιανικής πώλησης για λογαριασµό της οντότητας. Η φύλαξη των στοιχείων

λιανικής από τρίτο, δεν απαλλάσσει την οντότητα από τη σχετική ευθύνη σύµ-

φωνα µε τον παρόντα νόµο και τη φορολογική νοµοθεσία (σχετικές οι διατάξεις

της παρ. 2 του άρθρου 13 του Ν.4174/2013).


12.11.1Με την παράγραφο αυτή εξουσιοδοτείται ο Γενικός Γραµµατέας ∆ηµοσίων Εσό-

δων να καθορίσει απαλλαγές από την υποχρέωση χρήσης Φορολογικών Ηλε-

κτρονικών Μηχανισµών (φορολογική ταµειακή µηχανή ή µηχανισµός

Ε.Α.Φ.∆.Σ.Σ.), για συγκεκριµένες κατηγορίες οντοτήτων ή συγκεκριµένες κατη-

γορίες συναλλαγών λιανικής.



12.12.1Με την παράγραφο αυτή παρέχεται η δυνατότητα, για περιστασιακές λιανικές

πωλήσεις, οι οντότητες να εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής χειρόγραφα ή µηχανο-

γραφικά χωρίς σήµανση από φορολογικό µηχανισµό και χωρίς να κάνουν χρήση

των υπηρεσιών των παρόχων ηλεκτρονικής έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλη-

σης. Για παράδειγµα, ένα εργοστάσιο που πουλά λιανικά στους υπαλλήλους

του, δεν απαιτείται να χρησιµοποιεί φορολογικό ηλεκτρονικό µηχανισµό. Αντί-

θετα, στην περίπτωση που λειτουργεί πρατήριο λιανικής πώλησης, απαιτείται η

χρησιµοποίηση φορολογικού ηλεκτρονικού µηχανισµού.


12.13.1Με την παράγραφο παρέχεται η δυνατότητα σε οντότητες, σε περίπτωση διακο-

πής του συστήµατος διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας ή διακοπής της λειτουργίας

του φορολογικού ηλεκτρονικού µηχανισµού λόγω τεχνικού προβλήµατος, να

εκδίδουν τα στοιχεία λιανικής χειρόγραφα ή µηχανογραφικά χωρίς σήµανση

από φορολογικό µηχανισµό και χωρίς να κάνουν χρήση των υπηρεσιών των πα-

ρόχων ηλεκτρονικής έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης.

12.13.2Η παράγραφος αυτή θεσπίζει την υποχρέωση της οντότητας να µεριµνά για την

αποκατάσταση της βλάβης Φορολογικού Ηλεκτρονικού Μηχανισµού χωρίς κα-

µία αδικαιολόγητη καθυστέρηση καθώς και για την αποτροπή επαναλήψεων του

προβλήµατος. Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων θα κα-

θοριστούν υποχρεώσεις ενηµέρωσης της ∆ιεύθυνσης Υποστήριξης Ηλεκτρονι-

κών Υπηρεσιών της Γενικής Γραµµατείας ∆ηµοσίων Εσόδων, σχετικά µε τις βλά-

βες αυτές.

12.13.4∆ιευκρινίζεται ότι σε σχέση µε την υποχρέωση ενηµέρωσης της ∆ιεύθυνσης Υπο-

στήριξης Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών της Γενικής Γραµµατείας ∆ηµοσίων Εσόδων,

ως παύση χρήσης και ως απόκτηση Φορολογικού Ηλεκτρονικού Μηχανισµού

θεωρείται, αντίστοιχα, και η βλάβη της µνήµης του Φορολογικού Ηλεκτρονικού

Μηχανισµού καθώς και η αντικατάστασή της από νέα µνήµη.


Άρθρο 13Χρόνος έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης


Το στοιχείο λιανικής πώλησης (απόδειξη ή τιµολόγιο) εκδίδεται:

α) Σε περίπτωση πώλησης αγαθών, κατά το χρόνο παράδοσης ή την έναρξη της

αποστολής. Όταν η παράδοση των πωλούµενων αγαθών γίνεται από τρίτο, το

στοιχείο λιανικής πώλησης εκδίδεται µέχρι το τέλος του επόµενου µήνα από την

παράδοση.

β) Σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών, µε την ολοκλήρωση της παροχής της υπηρε-

σίας.

γ) Σε περίπτωση απόκτησης δικαιώµατος λήψης υπηρεσίας, µε την απόκτηση του

δικαιώµατος αυτού.

δ) Σε περίπτωση συνεχιζόµενης παροχής υπηρεσίας ή κατασκευής έργου, το παρα-

στατικό της πώλησης εκδίδεται όταν µέρος της αµοιβής καθίσταται απαιτητό για

το µέρος της υπηρεσίας ή του έργου που έχει ολοκληρωθεί και σε κάθε περίπτω-

ση µε την ολοκλήρωση της υπηρεσίας ή του έργου.


Άρθρο 13Χρόνος έκδοσης στοιχείων λιανικής πώλησης


13.1.1 Με την παράγραφο αυτή καθορίζεται ο χρόνος έκδοσης παραστατικών λιανικής

πώλησης (απόδειξη λιανικής πώλησης ή τιµολόγιο, κατά περίπτωση), ανάλογα

µε το αντικείµενο της πώλησης [περιπτώσεις (α) έως (δ)].

13.1.2 Για την περίπτωση πώλησης αγαθών (περίπτωση α), το παραστατικό εκδίδεται

κατά την παράδοση ή την έναρξη αποστολής.

13.1.3 ∆ιευκρινίζεται ότι στις λιανικές πωλήσεις αγαθών η έκδοση παραστατικού διακί-

νησης από τον πωλητή δεν µεταθέτει το χρόνο έκδοσης του παραστατικού λιανι-

κής πώλησης. Το στοιχείο αυτό πρέπει να εκδίδεται και πάλι κατά την παράδοση

ή την έναρξη της αποστολής των αγαθών.

13.1.3 Αποκλειστικά και µόνο στην περίπτωση που η παράδοση των πωλούµενων αγα-

θών στον ιδιώτη - αγοραστή γίνεται από τρίτο (τριγωνική παράδοση από τον προ-

µηθευτή ή αποστολή από αποθηκευτή κ.λπ.), τα στοιχεία λιανικής πώλησης µπο-

ρούν να εκδοθούν το αργότερο µέχρι το τέλος του επόµενου µήνα από την πα-

ράδοση των αγαθών. Εννοείται πως όταν εκδίδεται παραστατικό λιανικής, δεν

απαιτείται έκδοση παραστατικού διακίνησης.

13.1.4 Στην περίπτωση απόκτησης δικαιώµατος λήψης υπηρεσιών που θα παρασχε-

θούν σε µελλοντικό χρόνο για συγκεκριµένο ή µη χρονικό διάστηµα, τα στοιχεία

λιανικής εκδίδονται µε την απόκτηση του δικαιώµατος αυτού, ανεξάρτητα του

τρόπου καταβολής (µετρητοίς, επιταγές, πιστωτικές κάρτες κ.λπ.). Τέτοιες περι-

πτώσεις είναι, µεταξύ άλλων, τα εισιτήρια θεαµάτων, τα εισιτήρια µεταφοράς


προσώπων κ.λπ. Ο χρόνος αυτός µπορεί να είναι πριν από την έναρξη ή µε την

έναρξη της παροχής της υπηρεσίας, και η έκδοση του σχετικού παραστατικού

µπορεί να τίθεται ως προϋπόθεση για να αποκτήσει και να µπορεί να ασκήσει ο

πελάτης το δικαίωµα λήψης ή χρήσης των υπηρεσιών, για ορισµένο ή µη χρονικό

διάστηµα. Σηµειώνεται ότι το πλήθος των λήψεων των υπηρεσιών µπορεί να εί-

ναι, ή να µην είναι, καθορισµένο.

13.1.5 Ειδικά για τις λιανικές πωλήσεις αγαθών σε συνεχή ροή (π.χ. ηλεκτρικό ρεύµα,

φυσικό αέριο κ.λπ.), κατ΄ αναλογία της ρύθµισης της περίπτωσης (β) της παρα-

γράφου 2 του άρθρου 11, το στοιχείο λιανικής µπορεί να εκδοθεί µέχρι τη δέκατη

πέµπτη (15η) ηµέρα του επόµενου µήνα από την περίοδο στην οποία µέρος της

σχετικής αµοιβής καθίσταται απαιτητό για τα αγαθά που έχουν πωληθεί.

13.1.6 Για την περίπτωση συνεχιζόµενης παροχής υπηρεσίας ή κατασκευής (τεχνικού)

έργου της περίπτωσης δ της παραγράφου 1 του ως άνω άρθρου (π.χ. διδασκαλία

συγκεκριµένων µαθηµάτων, συµπλήρωση φορολογικής δήλωσης από το φο-

ροτέχνη-λογιστή, κλπ.), ισχύουν όσα αναφέρθηκαν στην παράγραφο 2 του άρ-

θρου 11 του παρόντος νόµου.


Άρθρο 14Ηλεκτρονικό τιµολόγιο


1. Το τιµολόγιο µπορεί να εκδίδεται σε ηλεκτρονική ή σε έντυπη µορφή.

2. Ηλεκτρονικό τιµολόγιο, συµπεριλαµβανοµένου του στοιχείου λιανικής πώλη-

σης, είναι οποιοδήποτε τιµολόγιο περιέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται από

τον παρόντα νόµο και το οποίο έχει εκδοθεί και ληφθεί σε ηλεκτρονική µορφή.

3. Η χρήση ηλεκτρονικού τιµολογίου υπόκειται στην αποδοχή του, µε έντυπο ή

ηλεκτρονικό τρόπο, εκ µέρους του λήπτη των αγαθών ή υπηρεσιών που υπό-

κεινται σε τιµολόγηση.

4. Στην περίπτωση που πλήθος ηλεκτρονικών τιµολογίων αποστέλλονται ή τίθενται

συγκεντρωτικά στη διάθεση του ίδιου προσώπου που αποκτά αγαθά ή λαµβάνει

υπηρεσίες, οι επαναλαµβανόµενες ενδείξεις στα διάφορα τιµολόγια είναι δυνα-

τόν να παρατίθενται µία µόνο φορά, όταν είναι δυνατή η πρόσβαση στο σύνολο

των πληροφοριών κάθε τιµολογίου.


Άρθρο 14Ηλεκτρονικό Τιµολόγιο


14.2.1 Η παράγραφος αυτή παραθέτει, σύµφωνα µε τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/

112/ΕΕ, τον ορισµό του ηλεκτρονικού τιµολογίου, συµπεριλαµβανοµένου του

παραστατικού λιανικής πώλησης, ως το τιµολόγιο το οποίο περιέχει τις πληρο-

φορίες που απαιτούνται από τον παρόντα νόµο και µε την προϋπόθεση ότι έχει

εκδοθεί και ληφθεί σε ηλεκτρονική µορφή.

14.2.2 Σύµφωνα µε το νόµο, το ηλεκτρονικό τιµολόγιο απαιτείται να έχει εκδοθεί και να

έχει ληφθεί µε ένα (οποιοδήποτε) ηλεκτρονικό µορφότυπο. Η επιλογή του µορ-

φότυπου αποφασίζεται από τις υποκείµενες οντότητες. Συνήθεις µορφότυποι πε-

ριλαµβάνουν τιµολόγια ως δοµηµένα µηνύµατα (όπως XML) ή άλλα είδη ηλε-

κτρονικών µορφότυπων. Παραδείγµατα άλλων µορφότυπων είναι ένα µήνυµα

ηλεκτρονικού ταχυδροµείου µε συνηµµένο αρχείο PDF (Portable Document For-

mat) ή µια τηλεοµοιοτυπία που λαµβάνεται σε ηλεκτρονική και όχι σε έντυπη

µορφή (µε δεδοµένο ότι απαιτείται έκδοση και λήψη σε ηλεκτρονική µορφή).

14.2.3 Είναι δυνατή η αποστολή και λήψη των ηλεκτρονικών τιµολογίων σε έναν µορ-

φότυπο και η µετατροπή τους σε άλλον µορφότυπο στη συνέχεια.

14.2.4 ∆εν θεωρούνται όλα τα τιµολόγια που δηµιουργούνται σε ηλεκτρονική µορφή

ως «ηλεκτρονικά τιµολόγια». Τα τιµολόγια που δηµιουργούνται σε ηλεκτρονική

µορφή, για παράδειγµα µέσω λογιστικού λογισµικού ή µέσω λογισµικού επε-

ξεργασίας κειµένου, τα οποία αποστέλλονται και λαµβάνονται σε έντυπη µορφή


δεν είναι ηλεκτρονικά τιµολόγια. Αντίθετα, τα τιµολόγια που δηµιουργούνται σε

έντυπη µορφή, σαρώνονται, αποστέλλονται και λαµβάνονται µέσω ηλεκτρονι-

κού ταχυδροµείου δύναται να θεωρηθούν ως ηλεκτρονικά τιµολόγια.

14.2.5 Ένα τιµολόγιο πρέπει να θεωρείται ότι εκδόθηκε όταν ο προµηθευτής ή ένα τρίτο

µέρος που ενεργεί εκ µέρους του ή ο πελάτης, στην περίπτωση αυτοτιµολόγησης,

διαθέτει το τιµολόγιο ούτως ώστε να µπορεί να παραληφθεί από τον πελάτη. Αυ-

τό µπορεί να σηµαίνει ότι το ηλεκτρονικό τιµολόγιο µεταβιβάζεται απευθείας

στον πελάτη, παραδείγµατος χάριν µέσω µηνύµατος ηλεκτρονικού ταχυδροµεί-

ου ή ενός ασφαλούς συνδέσµου, ή έµµεσα µέσω ενός ή περισσότερων παρόχων

υπηρεσιών, ή ότι διατίθεται και είναι προσβάσιµο για τον πελάτη µέσω διαδι-

κτυακής πύλης ή οποιασδήποτε άλλης µεθόδου.


14.3.1 Η χρήση ηλεκτρονικού τιµολογίου προϋποθέτει την αποδοχή του από το λήπτη

των τιµολογούµενων αγαθών ή υπηρεσιών.

14.3.2 Η αποδοχή δύναται να γίνεται µε οποιοδήποτε έντυπο ή ηλεκτρονικό τρόπο. Η

αποδοχή µπορεί να είναι επίσηµη ή ανεπίσηµη, ή να γίνεται µε σιωπηρή συµφω-

νία, για παράδειγµα µέσω της επεξεργασίας ή πληρωµής του παραληφθέντος τι-

µολογίου.


Άρθρο 15Αυθεντικότητα του τιµολογίου


1. Η αυθεντικότητα της προέλευσης, η ακεραιότητα του περιεχοµένου και η ανα-

γνωσιµότητα του τιµολογίου που λαµβάνεται ή εκδίδεται από την οντότητα, σε

έντυπη ή σε ηλεκτρονική µορφή, διασφαλίζεται από το χρόνο της έκδοσής του

έως τη λήξη της περιόδου διαφύλαξής του.

2. Κάθε οντότητα οφείλει να εφαρµόζει τα κατάλληλα στις περιστάσεις µέτρα δια-

σφάλισης της αυθεντικότητας της προέλευσης, της ακεραιότητας του περιεχοµέ-

νου και της αναγνωσιµότητας του τιµολογίου. Αυτό µπορεί να επιτυγχάνεται µε

οποιεσδήποτε δικλίδες της οντότητας δηµιουργούν αξιόπιστη και ελέγξιµη αλ-

ληλουχία (αλυσίδα) τεκµηρίων που συνδέουν κάθε τιµολόγιο µε τη σχετική προ-

µήθεια αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, και αντίστροφα.

3. Η αυθεντικότητα της προέλευσης και η ακεραιότητας του περιεχοµένου ενός ηλε-

κτρονικού τιµολογίου µπορεί να διασφαλίζεται µε τους πιο κάτω ενδεικτικά ανα-

φερόµενους τρόπους:

α) Χρήση προηγµένης ηλεκτρονικής υπογραφής που έχει δηµιουργηθεί από

έναν µηχανισµό δηµιουργίας ασφαλών ηλεκτρονικών υπογραφών και στηρί-

ζεται σε πιστοποιητικό εγκεκριµένου φορέα, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στις

διατάξεις του π.δ.150/2001 (Α΄125).

β) Ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδοµένων (EDI), όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 2

της σύστασης 1994/820/ΕΚ της Επιτροπής, της 19ης Οκτωβρίου 1994 (Επίση-

µη Εφηµερίδα Ε.Κ. EL 388/28.12.1994), εφόσον η συµφωνία σχετικά µε αυτήν

την ανταλλαγή προβλέπει τη χρησιµοποίηση διαδικασιών που εγγυώνται τη

γνησιότητα της προέλευσης και την ακεραιότητα των δεδοµένων.

γ) Εκκαθάριση συναλλαγών πωλήσεων µέσω ενός παρόχου υπηρεσιών πλη-

ρωµών που τελεί υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, σύµφωνα µε

το ν. 3862/ 2010.

δ) Χρήση των φορολογικών ηλεκτρονικών µηχανισµών, σύµφωνα µε τις παρα-

γράφους 8 και 9 του άρθρου 12.


Άρθρο 15Αυθεντικότητα τιµολογίου


15.1.1 Η παράγραφος αυτή ορίζει ότι η αυθεντικότητα της προέλευσης, η ακεραιότητα

του περιεχοµένου και η αναγνωσιµότητα του τιµολογίου που λαµβάνεται ή εκδί-

δεται από την οντότητα, σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική µορφή, διασφαλίζεται από

το χρόνο της έκδοσής του έως τη λήξη της περιόδου διαφύλαξής του.

15.1.2 Σύµφωνα µε τους σχετικούς ορισµούς του Παραρτήµατος Α (Γλωσσάριο), ως αυ-

θεντικότητα της προέλευσης τιµολογίου (authenticity of origin) νοείται η δια-

σφάλιση της ταυτότητας του προµηθευτή ή του εκδότη του τιµολογίου. Ως ακε-

ραιότητα του περιεχοµένου (integrity of content) νοείται ότι το περιεχόµενο ενός


τιµολογίου δεν έχει αλλοιωθεί, σε σχέση µε ό,τι απαιτείται από τον παρόντα νόµο

ή µε ό,τι καθορίσθηκε ως περιεχόµενο από τον εκδότη του. ∆ηλαδή, ένα τιµολό-

γιο χαρακτηρίζεται από ακεραιότητα όταν αφενός µεν κατά την έκδοσή περιέχει

όλα τα απαιτούµενα στοιχεία από το νόµο, αφετέρου δε το περιεχόµενο αυτό δεν

έχει µε οποιοδήποτε τρόπο αλλοιωθεί εκ των υστέρων.

15.1.3 Σε ό,τι αφορά στην υποχρέωση αναγνωσιµότητας του τιµολογίου, η εµπλεκόµε-

νη οντότητα πρέπει να διασφαλίζει µε οιονδήποτε ενδεδειγµένο τρόπο ότι, για το

χρονικό διάστηµα από την έκδοση µέχρι τη λήξη της περιόδου φύλαξης, το πε-

ριεχόµενο του τιµολογίου είναι σε µορφή που µπορεί να διαβαστεί από άνθρωπο

χωρίς να απαιτείται υπερβολική διερεύνηση ή ερµηνεία. Για τα ηλεκτρονικά τιµο-

λόγια η προϋπόθεση αυτή πληρείται όταν, άµα τη ζητήσει τους και µε κατάλληλη

διαδικασία µετατροπής, µπορούν σε εύλογο χρόνο να παρουσιασθούν σε µορ-

φή που µπορεί να διαβαστεί είτε σε οθόνη είτε µέσω εκτύπωσης. Η διαδικασία

αυτή πρέπει να επιτρέπει την επαλήθευση ότι οι πληροφορίες µεταξύ του αρχι-

κού ηλεκτρονικού αρχείου και του στοιχείου που παρουσιάζεται σε µορφή που

µπορεί να διαβαστεί, δεν έχουν τροποποιηθεί. Η αναγνωσιµότητα θεωρείται ότι

εξασφαλίζεται, όταν κατάλληλος και αξιόπιστος µηχανισµός πρόσβασης του

ηλεκτρονικού µορφότυπου, είναι διαθέσιµος κατά τη διάρκεια της περιόδου απο-

θήκευσης.


15.2.1 Η παράγραφος αυτή απαιτεί κάθε οντότητα, εκδότης ή λήπτης του τιµολογίου,

να εφαρµόζει τα κατάλληλα στις περιστάσεις µέτρα διασφάλισης της αυθεντικό-

τητας της προέλευσης, της ακεραιότητας του περιεχοµένου και της αναγνωσιµό-

τητας του τιµολογίου, έντυπου ή ηλεκτρονικού. Αυτό µπορεί να επιτυγχάνεται

µε οποιεσδήποτε δικλίδες της οντότητας δηµιουργούν αξιόπιστη και ελέγξιµη

αλληλουχία (αλυσίδα) τεκµηρίων που συνδέουν κάθε τιµολόγιο µε τη σχετική

προµήθεια αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, και αντίστροφα.

15.2.2 Η υποχρέωση του εκδότη υφίσταται ανεξάρτητα από την υποχρέωση του λήπτη

του τιµολογίου για τη διασφάλιση της αυθεντικότητας της προέλευσης, της ακε-

ραιότητας του περιεχοµένου και της αναγνωσιµότητας του τιµολογίου. Ωστόσο,

τα δύο µέρη δύνανται να συµφωνήσουν σε κοινές ενέργειες, για παράδειγµα

χρήση µιας συγκεκριµένης τεχνολογίας όπως είναι η EDI (Electronic Data Inter-

change) ή οι προηγµένες ηλεκτρονικές υπογραφές, προκειµένου να παρέχεται η

απαιτούµενη διασφάλιση.

15.2.3 Για τη διασφάλιση της αυθεντικότητας προέλευσης, µεταξύ άλλων:

α) Ο προµηθευτής πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίζει ότι το τιµολόγιο εκδό-

θηκε πράγµατι από τον ίδιο ή στο όνοµά του και εκ µέρους του. Αυτό µπορεί

να επιτευχθεί µε την τήρηση ενός αντιγράφου του τιµολογίου στα λογιστικά

έγγραφα. Εάν πρόκειται για αυτοτιµολόγηση ή εάν το τιµολόγιο εκδίδεται από

τρίτον, αυτό µπορεί να αποδειχθεί µέσω δικαιολογητικών εγγράφων.

β) Ο λήπτης των αγαθών ή υπηρεσιών (πελάτης) πρέπει να είναι σε θέση να δια-

σφαλίζει ότι το τιµολόγιο που ελήφθη προέρχεται από τον προµηθευτή ή τον

εκδότη του τιµολογίου. ∆ηλαδή, ο λήπτης πρέπει να εφαρµόζει τις κατάλλη-

λες δικλίδες για να διασφαλίζει την αυθεντικότητα προέλευσης (ότι δηλαδή ο

αναφερόµενος προµηθευτής έχει πραγµατοποιήσει την παράδοση των αγα-

θών ή υπηρεσιών) και επιπλέον πρέπει να διασφαλίζει την ταυτότητα του εκ-

δότη.

15.2.4.Με βάση την προηγούµενη παράγραφο 15.2.3(β) προσφέρονται δύο εναλλακτι-


κές λύσεις τις οποίες µπορεί να επιλέξει ο λήπτης των αγαθών ή υπηρεσιών (πε-

λάτης). Η πρώτη εναλλακτική λύση αφορά την επαλήθευση της ορθότητας των

στοιχείων ταυτότητας του προµηθευτή, τα οποία αναφέρονται στο τιµολόγιο. Η

δεύτερη εναλλακτική λύση αφορά τη διασφάλιση της ταυτότητας του εκδότη

του τιµολογίου, είτε είναι ο ίδιος ο προµηθευτής είτε τρίτο πρόσωπο που ενεργεί

κατ΄εντολή και για λογαριασµό του.

α) Για την επαλήθευση της ορθότητας των στοιχείων ταυτότητας του προµηθευ-

τή, o πελάτης πρέπει να διασφαλίσει ότι ο προµηθευτής που αναφέρεται στο

τιµολόγιο έχει πραγµατοποιήσει όντως την παράδοση των αγαθών ή την πα-

ροχή των υπηρεσιών στις οποίες αναφέρεται το τιµολόγιο. Ο υποκείµενος

στον φόρο µπορεί να εφαρµόσει οποιεσδήποτε επιχειρηµατικές δικλίδες, που

δηµιουργούν µια αξιόπιστη αλληλουχία τεκµηρίων µεταξύ ενός τιµολογίου

και της παράδοσης αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών, προκειµένου να εκ-

πληρώσει την εν λόγω υποχρέωση.

β) Η διασφάλιση της ταυτότητας του εκδότη του τιµολογίου δύναται να γίνεται

µέσω, για παράδειγµα, µιας προηγµένης ηλεκτρονικής υπογραφής ή ηλε-

κτρονικής ∆ιαβίβασης ∆εδοµένων (EDI), λαµβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι σε

κάθε περίπτωση πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα τιµολόγια αντικατοπτρίζουν

πραγµατικές παραδόσεις ή παροχές υπηρεσιών.

15.2.5 Σηµειώνεται ότι η διασφάλιση της ταυτότητας του εκδότη του τιµολογίου εφαρ-

µόζεται τόσο σε περιπτώσεις όπου ο προµηθευτής έχει εκδώσει το τιµολόγιο όσο

και σε περιπτώσεις που ένα τρίτο µέρος έχει εκδώσει το τιµολόγιο ή στην περί-

πτωση της αυτοτιµολόγησης.


15.3.1 Η παράγραφος αυτή παραθέτει [στοιχεία (α) έως (δ)] ενδεικτικούς τρόπους δια-

σφάλισης της αυθεντικότητας της προέλευσης και της ακεραιότητας του περιεχο-

µένου του τιµολογίου.

15.3.2 Σηµειώνεται ότι οι αναφερόµενοι στην παράγραφο 3 του άρθρου 15 τρόποι δια-

σφάλισης της αυθεντικότητας της προέλευσης και της ακεραιότητας του περιεχο-

µένου του τιµολογίου ισχύουν αναλογικά και για τις συναλλαγές µε ιδιώτες, για

τις οποίες δύνανται να αποστέλλονται ηλεκτρονικά τα αντίτυπα των φορολογι-

κών στοιχείων που προορίζονται για αυτούς, υπό τον όρο της αποδοχής του τρό-

που αυτού αποστολής, µε έντυπο ή ηλεκτρονικό τρόπο, από τους λήπτες τους

(ιδιώτες).


Άρθρο 30Απλοποιήσεις και απαλλαγές

Το κείµενο του άρθρου 30, του Ν. 4308/2014( Οι παρακάτω τίτλοι δεν υπάρχουν στο κείµενο του Νόµου αλλά τέθηκαν για καλύτερη

παρουσίαση των διατάξεων )

Πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1

1. Οι πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 που κάνουν, σύµ-

φωνα µε το νόµο, χρήση της επιλογής της παραγράφου 8 του άρθρου 16:

α) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν τις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου 3 περί

σχεδίου λογαριασµών.

β) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν τις παραγράφους 6 έως και 8 του άρθρου 4.

γ) ∆εν εφαρµόζουν τις παραγράφους 11 και 12 του άρθρου 16 περί απόκλισης

από τα υποδείγµατα των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων.

δ) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν την παράγραφο 6 του άρθρου 17 περί λογιστι-

κής παρακολούθησης και παρουσίασης των συναλλαγών και γεγονότων

λαµβάνοντας υπόψη την οικονοµική τους ουσία.

ε) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν την παράγραφο 9 του άρθρου 17 περί δυνατό-

τητας απόκλισης από τις διατάξεις αυτού του νόµου για την επίτευξη της εύ-

λογης παρουσίασης των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων.

στ) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν την παράγραφο 2γ του άρθρου 18 περί προ-

σαύξησης, µε έµµεσο κόστος, του κόστους κτήσης ιδιοπαραγόµενων πάγιων

στοιχείων.

ζ) Χρησιµοποιούν τις µεθόδους απόσβεσης παγίων στοιχείων της φορολογικής

νοµοθεσίας και δεν εφαρµόζουν τις σχετικές ρυθµίσεις των παραγράφων

3(α)(1) έως και 3(α)(4) του άρθρου 18.

η) ∆εν εφαρµόζουν την παράγραφο 3(α)(6) του άρθρου 18 περί µη απόσβεσης

της υπεραξίας και άλλων άυλων στοιχείων µε απεριόριστη ωφέλιµη ζωή. Τα

εν λόγω στοιχεία, εφόσον υπάρχουν, αποσβένονται µε τον τρόπο που ορίζει

η φορολογική νοµοθεσία.

θ) ∆εν εφαρµόζουν την παράγραφο 3β του άρθρου 18 περί αποµείωσης των

ενσώµατων και άυλων πάγιων στοιχείων, αλλά ακολουθούν τις εκάστοτε

ισχύουσες φορολογικές ρυθµίσεις.

ι) Αντιµετωπίζουν λογιστικά όλες τις συµβάσεις µίσθωσης, σύµφωνα µε τη φο-

ρολογική νοµοθεσία.

ια) ∆εν εφαρµόζουν την παράγραφο 3 του άρθρου 19 περί χρήσης της µεθόδου

του πραγµατικού επιτοκίου ή της σταθερής µεθόδου κατά την επιµέτρηση

χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων στο αποσβέσιµο κόστος.

ιβ) Αναγνωρίζουν ζηµίες αποµείωσης χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοι-

χείων µε βάση τη φορολογική νοµοθεσία και δεν εφαρµόζουν τις παραγρά-

φους 4 έως και 8 του άρθρου 19.

ιγ) ∆εν εφαρµόζουν τις παραγράφους 3β και 5 του άρθρου 20 περί προσαύξη-

σης, µε έµµεσο κόστος και τόκους, του κόστους παραγωγής αποθεµάτων.

ιδ) ∆εν εφαρµόζουν την παράγραφο 4 του άρθρου 22 περί χρήσης της µεθόδου

του πραγµατικού επιτοκίου ή της σταθερής µεθόδου κατά την επιµέτρηση

χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων στο αποσβέσιµο κόστος.

ιε) Αναγνωρίζουν προβλέψεις, σύµφωνα µε τη φορολογική νοµοθεσία και δεν

εφαρµόζουν τις παραγράφους 11 έως και 14 του άρθρου 22.

ιστ) Αναγνωρίζουν τις κρατικές επιχορηγήσεις, σύµφωνα µε τη φορολογική νο-

µοθεσία και δεν εφαρµόζουν τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 23.

ιζ) ∆εν εφαρµόζουν τις παραγράφους 3 έως και 5 του άρθρου 23 περί δυνατότη-

τας αναγνώρισης αναβαλλόµενης φορολογίας.


ιη) ∆εν εφαρµόζουν το άρθρο 24 του παρόντος νόµου περί επιµέτρησης στην

εύλογη αξία.

ιθ) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν τις παραγράφους 1 έως και 3 του άρθρου 28

περί αναδροµικής διόρθωση των επιπτώσεων από αλλαγές λογιστικών πολι-

τικών και αναγνώριση λαθών και αναγνωρίζουν τις σχετικές επιπτώσεις στα

ποσά των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων στην περίοδο που η αλλαγή

λογιστικής πολιτικής πραγµατοποιείται ή το λάθος εντοπίζεται.

2. Οι οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου παρέχουν τις πληροφο-

ρίες µόνο των παραγράφων 3 και 34 του άρθρου 29.

Μη διενέργεια απογραφής

3. Οι οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, των οποίων ο ετήσιος

καθαρός κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 150.000 ευρώ από πω-

λήσεις αγαθών, δύνανται να µην διενεργούν απογραφή των αποθεµάτων τους

και να αντιµετωπίζουν τις αγορές της περιόδου ως έξοδο.

Υποχρέωση διενέργειας απογραφής

4. Οι οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου που επιλέγουν να διενερ-

γήσουν απογραφή για τον προσδιορισµό των αποτελεσµάτων µιας περιόδου,

ενώ δεν διενεργούσαν, υποχρεούνται σε διενέργεια απογραφής για τις τρεις (3)

τουλάχιστον επόµενες ετήσιες περιόδους.

Υπολογισµός κόστους πωληθέντων κατά την πρώτη απογραφή .

5. Όταν οι οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου επιλέγουν να διε-

νεργήσουν φυσική απογραφή στο τέλος της περιόδου, ενώ δεν διενεργούσαν,

για τον υπολογισµό του κόστους πωληθέντων της ίδιας περιόδου το απόθεµα

έναρξης θεωρείται µηδέν.

Παύση διενέργειας απογραφής. Απόθεµα λήξεως

6. Όταν οι οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου επιλέγουν σε µια πε-

ρίοδο να παύσουν να διενεργούν φυσική απογραφή, ενώ διενεργούσαν, το από-

θεµα τέλους της τελευταίας περιόδου δεν λαµβάνεται υπόψη στον υπολογισµό

των αποτελεσµάτων της πρώτης περιόδου στην οποία δεν διενεργείται απογρα-

φή.

Πολύ µικρές οντότητες των παραγράφων 2α και 2β του άρθρου 1

7. Οι πολύ µικρές οντότητες των παραγράφων 2α και 2β του άρθρου 1 που κάνουν

χρήση της επιλογής της παραγράφου 7 του άρθρου 16:

α) ∆εν εφαρµόζουν την παράγραφο 9 του άρθρου 17 περί δυνατότητας απόκλι-

σης από τις διατάξεις αυτού του νόµου για την επίτευξη της εύλογης παρου-

σίασης των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων.

β) ∆εν εφαρµόζουν το άρθρο 24 του παρόντος νόµου περί επιµέτρησης στην

εύλογη αξία.

γ) ∆ύνανται να µην εφαρµόζουν τις παραγράφους 1 έως και 3 του άρθρου 28

περί αναδροµικής διόρθωσης των επιπτώσεων από αλλαγές λογιστικών πο-

λιτικών και αναγνώριση λαθών και αναγνωρίζουν τις σχετικές επιπτώσεις στα

ποσά των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων στην περίοδο που η αλλαγή

λογιστικής πολιτικής πραγµατοποιείται ή το λάθος εντοπίζεται.

8. Οι οντότητες της παραγράφου 7 του παρόντος άρθρου παρέχουν τις πληροφο-

ρίες µόνο των παραγράφων 3, 16, 25 και 34 του άρθρου 29. ∆ύνανται να µην

παρέχουν τις λοιπές πληροφορίες του άρθρου 29.


Μικρές οντότητες

9. Οι µικρές οντότητες παρέχουν τις πληροφορίες µόνο των παραγράφων 3 έως και

8, 10, 13, 14, 16 έως και 18, 23(α) και 25 του άρθρου 29. ∆ύνανται να µην παρέ-

χουν τις λοιπές πληροφορίες του άρθρου 29.

Μεσαίες οντότητες

10. Οι µεσαίες οντότητες δύνανται να µην παρέχουν τις πληροφορίες των παραγρά-

φων 24, 32 και 33 του άρθρου 29.

Ειδικές απλοποιήσεις και απαλλαγές

Εµπορία υγρών καυσίµων του ν. 3054/2002

11. Η οντότητα της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 1 η οποία έχει ως

αντικείµενο δραστηριότητας την εµπορία υγρών καυσίµων του ν. 3054/2002 εν-

τάσσεται στην κατηγορία των πολύ µικρών οντοτήτων της παραγράφου 2 του

άρθρου 2 µε µόνη προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών της δεν υπερβαίνει το

όριο του κύκλου εργασιών της παραγράφου 4 του άρθρου 2.

12. Όταν η οντότητα της παραγράφου 11 του παρόντος άρθρου υπερβαίνει ή παύει

να υπερβαίνει το όριο της ίδιας παραγράφου για δύο διαδοχικές περιόδους, η

παρεχόµενη δυνατότητα στη σύνταξη των χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων

ενεργοποιείται ή αίρεται αντίστοιχα από την περίοδο που έπεται των δύο εν λόγω

διαδοχικών περιόδων.

Οντότητες που έχουν τη δυνατότητα σύνταξης µόνο συνοπτικής κατάστασης αποτε-

λεσµάτων.

13. Οι παρακάτω οντότητες της παραγράφου 2γ του άρθρου 1 έχουν τη δυνατότητα

σύνταξης µόνο συνοπτικής κατάστασης αποτελεσµάτων, σύµφωνα µε το υπό-

δειγµα Β.6 και παρέχουν τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του παρόντος άρ-

θρου:

α) Οι αλλοδαπές επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στην Ελλάδα µε βάση τους νό-

µους 89/1967 και 378/1968.

β) Τα υποκαταστήµατα των αλλοδαπών αεροπορικών επιχειρήσεων που λει-

τουργούν στην Ελλάδα και απαλλάσσονται φόρου εισοδήµατος µε τον όρο

της αµοιβαιότητας.

γ) Ο εκµεταλλευτής πλοίου δεύτερης κατηγορίας του άρθρου 3 του ν. 27/1975.

Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων δύναται να καθορίζονται

ειδικές απλουστεύσεις και απαλλαγές

14. Με απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων δύναται να καθορίζον-

ται ειδικές απλουστεύσεις και απαλλαγές σε ό,τι αφορά στην τήρηση λογιστικών

αρχείων (βιβλίων) και στην έκδοση λογιστικών στοιχείων (παραστατικών) για

κατηγορίες οντοτήτων µε κριτήρια το µέγεθος ή το είδος της δραστηριότητας ή

τον τρόπο ή τον τόπο άσκησης αυτής και εφόσον διασφαλίζεται ο προσδιορισµός

της φορολογητέας ύλης.



Άρθρο 30Απλοποιήσεις και απαλλαγές

Παράγραφος 1(α)

30.1α.1Οι πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη

εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχείρηση, κλπ) που επιλέγουν, σύµ-

φωνα µε το νόµο να συντάσσουν µόνο Κατάσταση Αποτελεσµάτων µε το υπό-

δειγµα Β.6 και τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστηµα (βιβλία «εσόδων-εξό-

δων»), δύνανται να µην εφαρµόζουν τις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου 3 περί

σχεδίου λογαριασµών. ∆ηλαδή, δεν υποχρεούνται σε τήρηση σχεδίου λογαρια-

σµών, πέραν της οµαδοποίησης των διαφόρων εσόδων και εξόδων σύµφωνα µε

την παράγραφο 12 του άρθρου 3του παρόντος νόµου.

Παράγραφος 1(ι)

30.1ι.1 Οι πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη

εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχείρηση, κλπ) που επιλέγουν, σύµ-

φωνα µε το νόµο να συντάσσουν µόνο Κατάσταση Αποτελεσµάτων µε το υπό-

δειγµα Β.6, αντιµετωπίζουν λογιστικά όλες τις συµβάσεις µίσθωσης σύµφωνα µε

τη φορολογική νοµοθεσία.


30.3.1 Με την παράγραφο αυτή ορίζεται ότι οι πολύ µικρές οντότητες της παραγράφου

2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχεί-

ρηση, κ.λπ.) οποίων ο ετήσιος καθαρός κύκλος εργασιών από πωλήσεις αγαθών

δεν υπερβαίνει το ποσό των 150.000 ευρώ έχουν τη δυνατότητα να µην διενερ-

γούν απογραφή των αποθεµάτων τους στο τέλος της περιόδου. Στην περίπτωση

αυτή αντιµετωπίζουν τις αγορές της περιόδου που δεν διενεργούν απογραφή ως

έξοδο στην κατάσταση αποτελεσµάτων.

30.3.2 Αν η περίοδος (φορολογικό έτος) είναι µικρότερη του 12µήνου (πχ. έναρξη κατά

τη διάρκεια της περιόδου), ο κύκλος εργασιών για την υποχρέωση διενέργειας

απογραφής αποθεµάτων υπολογίζεται µε αναγωγή σε ετήσια βάση. ∆ιευκρινίζε-

ται ότι το χρονικό διάστηµα ίσο ή µεγαλύτερο των (15) ηµερών λογίζεται ως µή-

νας ενώ το χρονικό διάστηµα που είναι µικρότερο των 15 ηµερών δεν λαµβάνεται

υπόψη. Στην περίπτωση που η οντότητα λειτούργησε στην πρώτη ετήσια περίοδο

για χρονικό διάστηµα µικρότερο των τεσσάρων µηνών, δεν γίνεται αναγωγή σε

ετήσια βάση για το διάστηµα αυτό.


30.4.1 Με την παράγραφο αυτή ορίζεται ότι όταν µια οντότητα της παραγράφου 2(γ)

του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχείρηση,

κ.λπ.) επιλέγει, σύµφωνα µε το νόµο, να διενεργήσει απογραφή σε µία περίοδο,

ενώ δεν έχει την υποχρέωση και δεν διενεργούσε, αναλαµβάνει την υποχρέωση

για διενέργεια απογραφής και για τις τρεις τουλάχιστον επόµενες ετήσιες περιό-

δους.


30.5.1 Με την παράγραφο αυτή ρυθµίζεται η περίπτωση κατά την οποία µια οντότητα

της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη εται-

ρεία, ατοµική επιχείρηση, κλπ.) επιλέγει να διενεργήσει (προαιρετικά) φυσική

απογραφή σε µια περίοδο για τον προσδιορισµό των αποτελεσµάτων (κόστος


πωληθέντων), ενώ δεν έχει την υποχρέωση και δεν διενεργούσε. Στην περίπτωση

αυτή, κατά την πρώτη περίοδο που διενεργείται απογραφή, για τον υπολογισµό

του κόστους πωληθέντων της περιόδου το απόθεµα έναρξης θεωρείται µηδέν.

∆ηλαδή, από τα ακαθάριστα έσοδα της ανωτέρω περιόδου θα εκπέσουν µόνο οι

αγορές της περιόδου για τον προσδιορισµό των καθαρών κερδών (ζηµιών). Ση-

µειώνεται ότι το σύνολο των αγορών των προηγούµενων χρήσεων έχει εκπέσει

φορολογικά και συνεπώς δεν µπορεί να εκπέσει εκ νέου προσµετρούµενο στο

απόθεµα έναρξης της νέας περιόδου.


30.6.1 Με την παράγραφο αυτή ρυθµίζεται η περίπτωση κατά την οποία µια οντότητα

της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθµη εταιρεία, οµόρρυθµη εται-

ρεία, ατοµική επιχείρηση, κλπ.) επιλέγει να παύσει να διενεργεί φυσική απογρα-

φή σε µια περίοδο, ενώ διενεργούσε προαιρετικά. Στην περίπτωση αυτή, το από-

θεµα τέλους της τελευταίας περιόδου στην οποία διενεργήθηκε απογραφή δεν

λαµβάνεται υπόψη στον υπολογισµό των αποτελεσµάτων της πρώτης περιόδου

στην οποία δεν διενεργείται απογραφή. ∆ηλαδή, στην πρώτη αυτή περίοδο στην

οποία δεν διενεργείται απογραφή η οντότητα (και εφεξής) θα εκπέσει από τα ακα-

θάριστα έσοδα µόνο τις αγορές της περιόδου για τον προσδιορισµό των καθα-

ρών κερδών (ζηµιών).


30.11.1Η διάταξη ορίζει ότι η οντότητα της παραγράφου 2(γ) του άρθρου 1 (ετερόρρυθ-

µη εταιρεία, οµόρρυθµη εταιρεία, ατοµική επιχείρηση, κλπ) που έχει ως αντικεί-

µενο δραστηριότητας την εµπορία υγρών καυσίµων του νόµου 3054/2002 εν-

τάσσεται στην κατηγορία των πολύ µικρών οντοτήτων µε µόνη προϋπόθεση ότι

ο κύκλος εργασιών της δεν υπερβαίνει το όριο του κύκλου εργασιών των «µι-

κρών» οντοτήτων της παραγράφου 4 του άρθρου 2, δηλαδή το ποσό των

8.000.000 ευρώ (για δύο συνεχόµενες ετήσιες περιόδους). Συνεπώς, η οντότητα

που εµπίπτει στην περίπτωση αυτής της παραγράφου δύναται να επιλέξει α) να

χρησιµοποιεί απλογραφικό λογιστικό σύστηµα της παραγράφου 12 του άρθρου

3, β) να συντάσσει µόνο (συνοπτική) Κατάσταση Αποτελεσµάτων του υποδείγ-

µατος Β.6, και γ) να µην συντάσσει ισολογισµό. Σηµειώνεται ωστόσο ότι οι οντό-

τητες αυτές υπόκεινται στις ρυθµίσεις του άρθρου 4 για τήρηση ορισµένων αρ-

χείων, από τα αναφερόµενα σε εκείνο το άρθρο.


30.13.1Η παράγραφος αυτή παρέχει τη δυνατότητα σε καθορισµένες κατηγορίες οντοτή-

των να συντάσσουν µόνο Κατάσταση Αποτελεσµάτων σύµφωνα µε το υπόδειγµα

Β.6 του Παραρτήµατος Β, απαλλασσόµενες από τη σύνταξη ισολογισµού. ∆ηλα-

δή, οι κατονοµαζόµενες οντότητες θεωρούνται «πολύ µικρές» οντότητες ανε-

ξάρτητα από το µέγεθός τους και συνεπώς δύνανται να χρησιµοποιούν απλο-

γραφικό λογιστικό σύστηµα, σύµφωνα µε την παράγραφο 12 του άρθρου 3 του

παρόντος νόµου.

30.13.2Ειδικότερα, µε την υποπαράγραφο 13α εµπίπτουν στη ρύθµιση της παραγράφου

13 οι αλλοδαπές επιχειρήσεις της παραγράφου 2γ του άρθρου 1 του παρόντος

νόµου, οι οποίες εγκαθίστανται στην Ελλάδα µε βάση τους νόµους 89/1967 και

378/1968. ∆ιευκρινίζεται ότι το άρθρο 2 του N. 378/1968 παραµένει σε ισχύ και

συνεπώς η ίδια απαλλαγή ισχύει και για όσες άλλες επιχειρήσεις της παραγρά-

φου 2 του άρθρου 1 έχουν υπαχθεί στις ευεργετικές διατάξεις του N. 89/1967

δυνάµει του άρθρου 2 του N. 378/1968. Αλλωστε, η ίδια απαλλαγή ίσχυε και µε

τις καταργούµενες από τον παρόντα νόµο διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. (υποπαράγρα-

φος Ε1 της παραγράφου Ε του νόµου 4093/2012).


30.13.3∆ιευκρινίζεται ότι τα υποκαταστήµατα των αλλοδαπών αεροπορικών επιχειρή-

σεων που λειτουργούν στην Ελλάδα εµπίπτουν στις ρυθµίσεις της παραγράφου

13 (υποπαράγραφος 13β) εφόσον, σύµφωνα µε την ισχύουσα φορολογική νο-

µοθεσία, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήµατος στην Ελλάδα.


30.1. Στις περιπτώσεις που οντότητες είχαν διενεργήσει προαιρετικά απογραφή εµπο-

ρεύσιµων αγαθών έως και 31 ∆εκεµβρίου 2013, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν.

2238/1994, και είχαν ως εκ τούτου την υποχρέωση να πραγµατοποιήσουν απο-

γραφή και για τις τρεις επόµενες χρήσεις εκείνης που διενέργησαν προαιρετικά,

πραγµατοποιούν υποχρεωτικά απογραφή και για τις υπολειπόµενες χρήσεις.

30.2. Ειδικά, όταν κατά την 31η ∆εκεµβρίου 2014 η οντότητα διενεργεί προαιρετικά

και για πρώτη φορά απογραφή αποθεµάτων, η οντότητα αυτή δεν υποχρεούται,

εξ΄ αυτού του λόγου, να διενεργήσει απογραφή στις επόµενες τρεις περιόδους.

∆ιευκρινίζεται ότι µετά την 31η ∆εκεµβρίου 2014 ισχύουν εν προκειµένω οι δια-

τάξεις του παρόντος νόµου για προαιρετική διενέργεια απογραφής (παράγραφος

4 του άρθρου 30).

30.3. Όσον αφορά την απογραφή της χρήσης 2014 διευκρινίζεται ότι η υποχρεωτική

απογραφή κατά την 31.12.2014 καταλαµβάνει µόνο αυτούς που κατά τη χρήση

αυτή πραγµατοποίησαν ακαθάριστα έσοδα (χωρίς αναγωγή σε ετήσια βάση) από

τη πώληση αγαθών πάνω από 150.000 ευρώ. Οι σχετικές αποφάσεις (Α.Υ.Ο.

ΠΟΛ. 1134/2004, όπως ισχύει), µε τις οποίες απαλλάσσονται ορισµένοι υπόχρεοι

της κατηγορίας αυτής από την τήρηση βιβλίου απογραφών και κατάρτισης απο-

γραφής, ισχύουν και για την απογραφή της χρήσης αυτής (2014) και από

1.1.2015 παύουν να ισχύουν. Ωστόσο, σηµειώνεται ότι σύµφωνα µε τις διατάξεις

της παρ. 14 του άρθρου του άρθρου 30 του Ν. 4308/2014 δύναται, µε απόφαση

του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων Εσόδων, να καθορίζονται για κατηγορίες ον-

τοτήτων βάσει κριτηρίων, ειδικές απλουστεύσεις και απαλλαγές, σε ότι αφορά

την τήρηση λογιστικών αρχείων (βιβλίων) και στην έκδοση λογιστικών στοιχεί-

ων.


Άρθρο 39Ρυθµίσεις λοιπών θεµάτων


1. ∆εν υπόκεινται στις ρυθµίσεις αυτού του νόµου τα παρακάτω φυσικά πρόσωπα

που εµπίπτουν στην παράγραφο 2γ του άρθρου 1.

α) Οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. του ν. 2859/2000, βάσει ύψους

ακαθάριστων εσόδων τους από την πώληση αγροτικών προϊόντων παραγω-

γής τους και την παροχή αγροτικών υπηρεσιών ή του ποσού των δικαιωµά-

των ενιαίας ενίσχυσης που λαµβάνουν, ανά φορολογικό έτος. Τα ποσοτικά

όρια της παραγράφου αυτής ορίζονται µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα

∆ηµοσίων Εσόδων.

β) Τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία, ευκαιριακά και ως παρεπόµενη απασχόληση,

πωλούν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες, εφόσον οι συναλλαγές αυτές στο

σύνολό τους δεν υπερβαίνουν το ποσό των 10.000 ευρώ ετησίως.

γ) ∆ηµόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι ή συνταξιούχοι που είναι συγγραφείς ή ειση-

γητές εκπαιδευτικών προγραµµάτων και σεµιναρίων, εφόσον δεν ασκούν άλ-

λη επιχειρηµατική δραστηριότητα.

2. Όπου από τη νοµοθεσία απαιτείται η υποβολή λογιστικών ή στατιστικών δεδο-

µένων η οντότητα οφείλει σε κάθε περίπτωση να συγκεντρώνει κατάλληλα από

το λογιστικό της σύστηµα και να παρέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται.

3. Με απόφαση του Υπουργού Οικονοµικών συνιστάται διαρκής επιτροπή για την

υποστήριξη της εφαρµογής και την αξιολόγηση του παρόντος νόµου. Η επιτροπή

επεξεργάζεται προτάσεις για τη βελτίωση και την άµεση προσαρµογή του παρόν-

τος νόµου στις εξελίξεις στους ευρωπαϊκούς λογιστικούς κανόνες και στη διεθνή

πρακτική, τη λειτουργική διασύνδεσή του µε το φορολογικό και λοιπό θεσµικό

πλαίσιο λειτουργίας των υποκείµενων οντοτήτων, καθώς και την έκδοση εγκυ-

κλίων και οδηγιών εφαρµογής. Οι προτάσεις αυτές προϋποθέτουν τη δηµοσιο-

ποίηση ανάλυσης των επιπτώσεων σε σχέση µε το διοικητικό κόστος και τα εκτι-

µώµενα οφέλη.


Άρθρο 39Ρυθµίσεις λοιπών θεµάτων


39.1.1 Με την παράγραφο αυτή ορίζεται ότι ορισµένα από τα πρόσωπα της παραγρά-

φου 2γ του άρθρου 1 δεν υπόκεινται στον παρόντα νόµο, και συνεπώς, δεν υπο-

χρεούνται σε έκδοση των παραστατικών πωλήσεων και στην τήρηση των λογι-

στικών βιβλίων που προβλέπει ο νόµος αυτός. Στα πρόσωπα αυτά περιλαµβά-

νονται (διαζευκτικά ή και αθροιστικά) συγκεκριµένες περιπτώσεις που κατονο-

µάζονται στις υποπαραγράφους (α) έως (γ).

39.1.2 Με την υποπαράγραφο (1α) του άρθρου 39 δεν έχουν υποχρέωση εφαρµογής

του παρόντος νόµου οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α του Ν. 2859/2000


βάσει του ύψους των ακαθάριστων εσόδων από την πώληση αγροτικών προϊόν-

των και την παροχή αγροτικών υπηρεσιών ή του ποσού που εισέπραξαν από δι-

καιώµατα ενιαίας ενίσχυσης κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος. Το ύψος

των ποσών αυτών καθορίζεται µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα ∆ηµοσίων

Εσόδων.

39.1.3 Σηµειώνεται ότι τα υπό 39.1.2 ανωτέρω πρόσωπα (αγρότες του ειδικού καθε-

στώτος) κατά τις διατάξεις του Ν. 4172/2013 αποκτούν εισόδηµα από επιχειρη-

µατική δραστηριότητα και υπόκεινται σε φόρο εισοδήµατος για τα εισοδήµατά

τους από αυτή τη δραστηριότητα. Συνεπώς τα πρόσωπα αυτά οφείλουν να τεκ-

µηριώνουν τα εισοδήµατά τους µε κάθε πρόσφορο µέσο, όπως έκδοση και τή-

ρηση αποδείξεων είσπραξης για τις πωλήσεις που διενεργούν σε ιδιώτες κατανα-

λωτές, τήρηση κάθε άλλου αρχείου (καταγραφή) µε τα δεδοµένα (αξία) των πω-

λήσεών τους, τήρηση αρχείου της παραγωγής τους σε ποσότητα και τιµή πώλη-

σης, κλπ. Σηµειώνεται επίσης ότι τα εισοδήµατα των αγροτών αυτών από πωλή-

σεις που διενεργούν σε οντότητες υποκείµενες στον παρόντα νόµο (π.χ. συνεται-

ρισµοί, επιχειρήσεις εµπορίας ή κατεργασίας αγροτικών προϊόντων, κλπ.), προ-

κύπτουν από τα σχετικά παραστατικά που εκδίδουν οι αγοράστριες ή διαµεσο-

λαβούσες οντότητες.

39.1.4 Με την υποπαράγραφο (1β) του άρθρου 39 δεν έχουν υποχρέωση εφαρµογής

του παρόντος νόµου τα φυσικά πρόσωπα τα οποία ευκαιριακά και ως παρεπόµε-

νη απασχόληση πωλούν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες, εφόσον το εισόδηµα

που αποκτούν από τις συναλλαγές αυτές δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ετη-

σίως.

39.1.5 Ως ευκαιριακή παρεπόµενη δραστηριότητα χαρακτηρίζεται η δραστηριότητα που

δεν ασκείται κατά σύστηµα και αποδεικνύεται από τα πραγµατικά περιστατικά.

Τέτοια πραγµατικά περιστατικά αποτελούν ιδίως η συνέχεια ή µη της άσκησης

της δραστηριότητας αυτής, η ύπαρξη ιδιαίτερης επαγγελµατικής εγκατάστασης, η

ύπαρξη ιδιαίτερου εξοπλισµού και µηχανικών µέσων για την παροχή των υπη-

ρεσιών αυτών ή την παραγωγή των αγαθών ή απόκτηση αγαθών µε σκοπό τη

µεταπώληση, και γενικότερα το εάν η παροχή των υπηρεσιών αυτών ή των αγα-

θών, έχει τα χαρακτηριστικά της οργανωµένης επιχείρησης.

39.1.6 Ενδεικτικές περιπτώσεις που εµπίπτουν στην περίπτωση (β) της παραγράφου 1

του άρθρου 39 είναι:

α) Τα φυσικά πρόσωπα όπως φοιτητές, νοικοκυρές, άνεργοι κλπ, που συµβάλ-

λονται µε εταιρείες ερευνών µε συµβάσεις έργου ή όχι.

β) Τα φυσικά πρόσωπα που διενεργούν πωλήσεις µε το σύστηµα της κατ΄ οίκον

επίδειξης, ως αντιπρόσωποι πωλητές (dealers).

γ) Οι ιδιωτικοί ή δηµόσιοι υπάλληλοι, φοιτητές, µεταπτυχιακοί φοιτητές, υπο-

ψήφιοι διδάκτορες κ.λπ. οι οποίοι µετέχουν σε ερευνητικά προγράµµατα επι-

χορηγούµενα ή µη, τα οποία εκτελούνται τόσο από πρόσωπα υπόχρεα του

νόµου αυτού, όσο και από διάφορους φορείς.

δ) Οι διερµηνείς ή µεταφραστές.

39.1.7 Με την υποπαράγραφο (1γ) του άρθρου 39 δεν έχουν υποχρέωση εφαρµογής

του παρόντος νόµου οι δηµόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι ή συνταξιούχοι που είναι

συγγραφείς ή εισηγητές εκπαιδευτικών προγραµµάτων (π.χ. µεταπτυχιακά) και

σεµιναρίων (π.χ. ηµερίδες), εφόσον δεν ασκούν άλλη επιχειρηµατική δραστη-

ριότητα.


39.1.8 Η οντότητα προς την οποία παρέχεται υπηρεσία ή πωλούνται τα αγαθά από τα

υπό 39.1.4 και 39.1.7 πρόσωπα [περιπτώσεις (β) και (γ) της παραγράφου 1 του

άρθρου 39] οφείλει να εκδίδει το προβλεπόµενο παραστατικό από τις διατάξεις

του παρόντος νόµου, ώστε να διασφαλίζεται η υποβολή των εισοδηµάτων αυ-

τών σε φορολογία.

39.1.9 Τα φυσικά πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες ή πωλούν αγαθά λιανικά απο-

κτώντας εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα είναι υπόχρεα εφαρµογής

των λογιστικών προτύπων, καθότι η διενέργεια αυτών δεν µπορεί να χαρακτηρι-

στεί ευκαιριακή. ∆ιευκρινίζεται ότι η συµπτωµατική πώληση προσωπικών περι-

ουσιακών στοιχείων (ακίνητα, αυτοκίνητα, οικοσκευή, κ.λπ.) σε καµία περίπτωση

δεν συνεπάγεται υποχρεώσεις σε σχέση µε τον παρόντα νόµο.


Ιανουάριος 2015

Το παρόν ενηµερωτικό δελτίο, διανέµεται δωρεάν

σε περιοδικά χρονικά διαστήµατα.

JANUARY INSIDE 2015...Το κείενο των άρθρων 1 έως και 15 που...

Documents

Transcript of JANUARY INSIDE 2015...Το κείενο των άρθρων 1 έως και 15 που...