INDEX 31

1

INDEX_31

2

INDEX_31

INDEX_Μηνιαίο περιοδικό για το βιβλίοΤεύχος #31 MAΪOΣ '09 ISSN: 1790-6741

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ / ΕΚΔΟΣΗΕKΔOΣEIΣ OΞY Α.Ε.

ΕΚΔΟΤΕΣΤάσος Βογιατζής ([email protected]), Νίκος Χατζόπουλος ([email protected])

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΧριστίνα Οικονομίδου ([email protected])Μάκης Τσίτας ([email protected])

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣΓιώτα Συκιώτη ([email protected])

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑEm Kei Studio

ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩNΣοφία Θεοδωρή

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣZέτα Eλισσαίου, Ζέφη Κόλια, Επιστήμη Μπινάζη, Γιώργος Τσακνιάς, Sabine von Traute, Γιώργος Φλωράκης

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣΓιώργος Βέης, Kατερίνα Δασκαλάκη, Bαρβάρα Γεωργοπούλου, Σόνια Eυθυμιάδου - Παπασταύρου, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Kώστας Θ. Kαλφόπουλος, Σύσση Καπλάνη, Aνδρέας Kαρακίτσιος, Γιάννης Σ. Kαργάκος, Διονύσης Κωστίδης, Νίκη Κώτσιου, Πόλυ Mηλιώρη, Κωνσταντίνος Μπούρας, Kυριάκος Nτελόπουλος, Θάλεια Oικονόμου, Kώστας Π. Παναγιωτόπουλος, Eυτυχία Παναγιώτου, Χρίστος Παπαγεωργίου, Βάσω Παπαδοπούλου, Γρηγόρης Τεχλεμετζής, Φίλιππος Φιλίππου

ΕΚΤΥΠΩΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΕΝΩΣΗ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΓεωργία Λαμπροπούλου

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΆννα Δουλγερίδου

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΣΥΝΔΡΟΜΕΣΔέσποινα Παντελίδου

Θεμιστοκλέους 80, 106 81 ΑθήναΤηλ. Κέντρο: 210 5226609Fax: 210 5227768e-mail: [email protected]

Πολλές είναι οι αφορμές αυτό το διάστημα για να εμπνεύσουν βιβλιοφιλικές ανησυ-χίες. Πρώτα απ’ όλα η 32η Γιορτή Βιβλίου, από 14 έως 25 Μαΐου, στον πεζόδρομο της Ερμού -από Θησείο μέχρι Γκάζι. Αμέσως μετά η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλο-νίκη από 28 έως 31 Μαΐου, με θεματικό αφιέρωμα Βιβλίο και Ιστορία και αφιέρωμα στη Γερμανία –ως τιμώμενη χώρα. Τέλος, στις αρχές Ιουνίου ανοίγει ξανά τις πύλες του το ιστορικό Floral, στο ισόγειο της μπλε πολυκατοικίας, στην Πλατεία Εξαρχείων. Βιβλιοπωλείο, καφέ, μπαρ και χώρος πολιτισμού και εκδηλώσεων, φιλοδοξεί να ικανοποιήσει τους βιβλιόφιλους και όχι μόνο. Εκθέσεις, συναυλίες και πάρτι με έμπειρους μουσικούς παραγωγούς και απρόβλεπτους DJ’s είναι στην ημερήσια διάταξη. Το index θα συμμετάσχει ενεργά, οργανώνοντας εκδηλώσεις ποικίλου ενδιαφέροντος. Σας περιμένουμε.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Το δημιουργικό του εξωφύλλου σχεδιάστηκε από τον Γιάννη Στύλο, illustrator της Άσπρης Λέξης

Tο εξώφυλλο του index φιλοξενεί την πρόταση μιας διαφορετικής κάθε φορά διαφημιστικής εταιρείας για την προβολή του βιβλίου. Για πληροφορίες απευθυνθείτε στη διεύθυνση του περιοδικού.

EDITORIAL

ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΙΑ

INDEX_31

02EDITORIAL

08ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΑΝ ΑΦΩΝΟΥΣ

10fOcusEnnio ConcinaRajiv Chandrasekaran

14fLyERsEιδήσεις, σχόλια, προσκλήσεις και προκλήσεις

18ΓΝΩΡΙΜΙΕΣΛουάν TζούλιςΓιώργος MωραϊτίνηςNίκος KυριαζήςAθηνά Xατζή

26ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ6η Διεθνής έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης

38ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ... ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑΣτα κάρβουνα

42TOP 5

46 ΒΙΤΡΙΝΑ

57ΑΥΤΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣBασίλης BασιλικόςBαρβάρα-Pίτα Aθανασιάδου

58ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

72ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑΑναγνώσεις - ερμηνείες από προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών

74EK TΩN EΣΩNίκος Kαρατζάς

76ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ...Eικαστικά, Tεχνολογία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ_ ΤΕΥΧΟΣ 31

26 συνδρομές

Το index κυκλοφορεί σε 30.000 αντίτυπα. Θα το βρείτε σε 500 επιλεγμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα. Μπορείτε να λαμβάνετε το index στο σπίτι σας, με τη σιγουριά ότι δεν θα χάσετε ούτε ένα τεύχος, επιλέγοντας μία από τις παρακάτω δυνατότητες συνδρομής:

10€ το χρόνο + το μεθυσμένο ημερολόγιο του Hunter S. Thompson (εκδόσεις ΟΞΥ)

20€ το χρόνο + 1 βιβλίο των εκδόσεων ΟΞΥ: Hellraser

7€ το χρόνο και το index κάθε μήνα στο σπίτι σας.

ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΔΙΚΑ ΜΑΣ!

Στείλτε ταχυδρομική επιταγή με το ανάλογο ποσό στη διεύθυνση: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ indexΘεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήναμε τα στοιχεία σας (όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση, e-mail) και θα λαμβάνετε το index κάθε μήνα για ένα χρόνο.

T: 210 5226609

1.

2.

3.

4

INDEX_31

ΠPOΛABETE ΠPIN EΞANTΛHΘEI!

AC/DCBOOK+SONIKMAG!!!ΓIA ΠPΩTH ΦOPA ΣTHN EΛΛAΔA DOUBLEPACK 9,90€

ΣTO SONIK ΠOY KYKΛOΦOPEI

8

INDEX_31

Νίκος ΣιδέρηςΌπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκανΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Απολαμβάνω τις κειμενικές εντάσεις, τις νοηματικές ανατροπές, αυτόν τον άλλο λόγο, που δεν είναι βεβαί-

ως ορθοτομημένος, αλλά που αναδεικνύει ακωλύτως το μέγα ένδον χάσμα, την ανελέητη «καταβόθρα» του Φλωμπέρ. Μιλούν οι ψυχικά ασθενείς(;), οι οποίοι ενίοτε φθέγγονται όπως οι σκαπανείς της λογο-τεχνίας εν γένει. Πρόκειται για «μυστικά και αλήθειες από το ντιβάνι του ψυχαναλυτή», που αν τον «πιστέψουμε» βγαίνουμε πολλαπλώς κερδι-σμένοι. Μην το χάσετε!

Γιώργος Βέης

Τζέφρι Άμποτ Το εγχειρίδιο του καλού δήμιου. Οι εκτελέσεις από την αρχαιότητα μέχρι σήμεραΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

Ο κανιβαλισμός, το ράψιμο στην κοιλιά ζώου, ο διαμελισμός «σε χίλια κομμάτια» και το ξερό τηγάνισμα, είναι μόνο μερικοί θεσμοθετημένοι και νόμιμοι τρόποι θανάτωσης που εφαρμόζονταν με δικαστικές απο-φάσεις στις χώρες που τους είχαν εγκρίνει.Προσωπικές ιστορίες θυμάτων και δημίων, όργανα βασανιστηρίων και μακάβριες τελετές εκτέλεσης, σε μια φρικιαστικά γοητευτική περιγρα-φή από τον Τζέφρι Άμποτ. Enjoy!

Ζέφη Κόλια

Lauren SlaterTo κουτί της ψυχήςΟΞΥ

Η διδάκτωρ Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Βο-στώνης παρουσιάζει και εξηγεί τα 10 σπουδαιότερα

ψυχολογικά πειράματα που άλλαξαν την αντίληψη για το νου και την ψυχή του ανθρώπου στον 20ό αιώνα. Πραγματικά, «ανοίγει» το κουτί της ψυχής με τον πιο συναρπαστικό τρόπο.

Γιώτα Συκιώτη

Πιέρ Μπαγιάρ Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσειΠΑΤΑΚΗΣ

Ένας καθηγητής Πανεπιστημίου κατάφερε να χωρί-σει την εκπαιδευτική κοινότητα στα δύο. Για κάποιους, δεν μπορούμε να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει. Για κάποιους άλλους, όχι μόνο είναι επιβεβλημένο αλλά και δείχνει το επίπεδο καλλιέργειάς μας...

Γιώργος Φλωράκης

Χάρης ΒλαβιανόςΔιακοπές στην πραγματικότηταΠΑΤΑΚΗΣ

ΙΣΟΒΙΑΤο πένθος έληξε.Όχι άλλα δάκρυα.

Στο παλιό άλμπουμ κοιτάς το πρόσωπό τουκαθώς ξεπροβάλλει πίσω από τα βράχια.(Η φωτογραφία τραβήχτηκε λίγες μέρες πριν από τον αιφνίδιο θάνατό του).Τα μάτια σου είναι στεγνά.Βάζεις νερό στον βραστήρα.Θα πιεις καφέ.Θα φας ένα μήλο.Θα ζήσεις.

Χριστίνα Οικονομίδου

Γιασουνάρι ΚαουαμπάταΟμορφιά και θλίψηΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Το τελευταίο μεγάλο έργο του νομπελίστα συγγραφέα αποτυπώνει με εξαιρετικό τρόπο τη σκοτεινή πλευρά

της ανθρώπινης φύσης που βρίσκεται στην άλλη όψη ακριβώς των πλέ-ον γενναιόδωρων και φωτεινών αισθημάτων, εντός μας.

Sabine von Traute

Ντίνος ΧριστιανόπουλοςΑνθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνημε κριτικό υπόμνημαΙΑΝΟS

Μερικά από τα σπουδαιότερα τραγούδια ενός μεγάλου δημιουργού.Αληθινά αριστουργήματα που κέρδισαν τη μάχη με τον χρόνο.Η έκδοση εξαιρετικά καλαίσθητη.(Aπογοήτευση προκαλεί το «κριτικό» υπόμνημα του Χριστιανόπουλου που θυμίζει εργασία πρωτοετούς φοιτητή).

Μάκης Τσίτας

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΑΝ ΑΦΩΝΟΥΣ8

INDEX_31

Eσάς;Γράψτε µας την άποψή

σας για τα αγαπηµένα

σας βιβλία.

Περιµένουµε κείµενά

σας στο

[email protected]

10

INDEX_31

fOcus_ΠOPTPAITA

Η ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρα-τορίας, παραγνωρισμένη σε μεγάλο βαθμό ακόμη και στον ελλαδικό χώρο, ο οποίος εντούτοις υπήρξε σημαντικό και αναπόσπαστο τμήμα της, εξακο-λουθεί να κινεί και να ανακινεί πάθη. Πρώτον, επειδή πολλοί αποπροσανα-τολισμένοι νεοέλληνες σε αναζήτηση ταυτότητας θέλουν να βρίσκουν τις «ρίζες» τους μόνον στον «αρχαίους προγόνους μας» και, δεύτερον, επει-δή μια μάλλον στενή αντίληψη εννοεί να αντιμετωπίζει τη χιλιετία των βυζαντινών μέσων χρόνων σαν μια ιστορία «μοναστηριών και παπάδων». Και, φυσικά, με τον τρόπο αυτό να της αρνείται οποιαδήποτε οργανι-κή συνέχεια με τη ρωμαϊκή και την ελληνική αρχαιότητα. Το βιβλίο του Ιταλού καθηγητή Έννιο Κοντσίνα, Η βυζαντινή πόλη, είναι καταρχάς αυτό ακριβώς που διευκρινίζεται στο προ-οίμιο: «η ιστορία της πρωτεύουσας και των πόλεων μιας αυτοκρατορίας, η ζωή της οποίας παρατάθηκε από την υστερορωμαϊκή εποχή μέχρι τα μέσα του 15ου αι., εκεί όπου κέντρα διαμορφωμένα κατά την αρχαιότητα έπρεπε να συνυπάρξουν δίπλα σε νεοθεμελιωμένες πόλεις». Δηλαδή, μια εμπεριστατωμένη αρχαιολογική-πολεοδομική-αρχιτεκτονική μελέτη και επισκόπηση των αστικών κέντρων που διαμορφώθηκαν στην κάποτε απέραντη αυτοκρατορία, τις περισσό-τερες φορές πάνω σε αρχαίες μήτρες τις οποίες ανέλαβαν, μετέβαλαν και αναπροσάρμοσαν, επιβάλλοντας έτσι τη χριστιανική «νέα πόλη». Μια πόλη που ακολούθησε στη συνέχεια δια-φορετικά πρότυπα από εκείνα της, επίσης χριστιανικής, Δύσης η οποία με τη σειρά της -και στο σημείο αυτό ο συγγραφέας είναι ξεκάθαρος- φέ-ρει μεγάλο μέρος ευθύνης για την παρακμή και την οριστική διάλυση της χριστιανικής αυτοκρατορίας της Ανατολής.Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, ο Έννιο Κοντσίνα οδηγεί τον αναγνώστη σε μια μοναδική περιή-γηση στους σημαντικούς τόπους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είναι σαν τα κτίρια, οι χώροι, τα μνημεία, τα φόρα, οι μεγάλοι οδικοί άξονες, οι δρόμοι των καραβανιών αλλά και κά-ποια περάσματα στην ενδοχώρα που σημάδεψαν την ιστορία να εγείρονται ξανά πάνω απ’ τα χαλάσματα και να

ENNIO cONcINAΗ συνθετική προσέγγιση μιας περίπλοκης ιστορίας

Η ΒΥζΑΝΤΙΝΗ ΠΟΛΗΕΣΤΙΑ

ανασυνθέτουν, φωτίζοντάς τα, τα συμβάντα των αιώνων. Κατά κάποιο παράδοξο τρόπο ο συγγραφέας, παρ’ όλη την αδιαμφισβήτητη και σχεδόν σχολαστική επιστημονικότητα με την οποία χειρίζεται το αντικείμενο της έρευνάς του, κατορθώνει πα-ράλληλα να γίνεται συναρπαστικός στην αφήγησή του. Και το βιβλίο του απευθύνεται εξίσου στους ειδικούς όσο και στον λιγότερο ενημερωμένο αναγνώστη. Τους παρασύρει όλους με μιαν ιδιότυπη ιστορική γλαφυρότητα και τους παρέχει τη δυνατότητα να «επισκεφθούν» τα μεγάλα και μικρό-τερα κέντρα της αυτοκρατορίας και να σχηματίσουν ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής και του πολιτισμού της. Καλύτερα ακόμη: να κατανοήσουν εντέλει πολλές μετέπειτα ιστορικές εξελίξεις, από εκείνες που χωρίς μια ορισμένη γνώση συχνά εμφανίζονται ανεξήγητες.Όπως είναι φυσικό, «αναφορά οικου-μενική και πρότυπο άφθαστο» ήταν μόνον η Κωνσταντινούπολη: «οφθαλ-μός της οικουμένης, κόμβος και δεσμός των περιοχών Ανατολής και Δύσης». Από την Κωνσταντινούπολη αρχίζει το ταξίδι του στον χρόνο ο Κοντσίνα κι ακολούθως επισκέπτεται, φωτογραφίζει (οι περισσότερες από τις φωτογραφίες του βιβλίου είναι

δικές του) και περιγράφει κέντρα όπως η (βυζαντινή) Αθήνα, η Έφεσος, η Σεργιούπολις, η Ζηνοβία, η Ενετική Ηράκλεια, η Κόρινθος, η Νίκαια, η Τραπεζούς, ο Μυστράς, κ.α. Με την αρχαιολογική του σκαπάνη σκύβει πάνω από τα χαλάσματα και με την ωραία του πέννα τους ξαναδίνει λα-λιά. Είναι αυτονόητο ότι για τον με-ταφραστή, το βιβλίο αποτελεί μεγάλη και ωραία πρόκληση. Δεν είναι εύκο-λο, απαιτεί ιδιαίτερη συγκέντρωση, καταφυγή σε άλλα βιβλία, μια σχεδόν νοσταλγική επιστροφή σε παλιότερα διαβάσματα και σε σπουδαστικούς χρόνους. Είναι μια αναμέτρηση με δύ-σκολους όρους και με τοπωνύμια που καμιά φορά με κόπο ανασύρονται από τα βάθη της μνήμης. Μ’ άλλα λόγια, είναι άσκηση μιας σπάνιας γοητείας.Ο Έννιο Κοντσίνα γεννήθηκε κάπου εκεί όπου κατά τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια τοποθετείται η Ενετική Ηρά-κλεια. Δηλαδή στη σημερινή Βενετία, μια πόλη που «βουλιάζει» κι αυτή, μεταφορικά και κυριολεκτικά, κάτω από το βάρος της μεγάλης της ιστορί-ας. Κι επειδή η ιστορία κρύβει επίσης τη δική της πανουργία, μπορεί να μην είναι τόσο τυχαίο ότι πρόκειται για την πόλη εκείνη η οποία, από τη μια μεριά συνέβαλε αποφασιστικά στην αποδυνάμωση του Βυζαντίου, κι από την άλλη υπήρξε προνομιακός τόπος καταφυγής για επιφανείς Βυζαντι-νούς όταν αυτοί, μετά την Άλωση, εγκατέλειψαν τη Βασιλεύουσα.Εδώ και πολλά χρόνια τακτικός κα-θηγητής της ιστορίας της βυζαντινής τέχνης στο πανεπιστήμιο Cà Foscari της Βενετίας, ο Έννιο Κοντσίνα ασχο-λείται με τη μελέτη της ιστορίας της Εγγύς Ανατολής και Μέσης Ανατολής, της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Μετά απ’ όλα αυτά είναι «λεπτομέ-ρεια» να προσθέσει κανείς ότι αγαπά και μιλάει την ελληνική γλώσσα;

ΑΠΟ ΤHΝ KATEPINA ΔAΣKAΛAKH

12

INDEX_31

fOcus_ΠOPTPAITA

O Rajiv Chandrasekaran γεννήθηκε στο San Francisco και σπούδασε Πο-λιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Stanford, όπου και υπήρξε αρχισυ-ντάκτης της εφημερίδας The Stanford Daily. Έχει διδάξει δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο John Hopkins και στο Woodrow Wilson International Center. Είναι συντάκτης εθνικών θεμάτων στην εφημερίδα The Washington Post όπου εργάζεται από το 1994. Έχει κάνει ρεπορτάζ σε περισσότερες από 25 χώ-ρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Διετέλεσε ανταποκριτής της εφημε-ρίδας στο Κάιρο, στη Νοτιοανατολική Ασία και κάλυψε, επίσης, τον πόλεμο του Αφγανιστάν. Είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο άνθρω-πος που πέρασε περισσότερο χρόνο από οποιονδήποτε άλλο Αμερικανό δημοσιογράφο στο αμερικανοκρατού-μενο Ιράκ, εφόσον από τον Απρίλιο 2003 μέχρι τον Οκτώβριο 2004, με την ιδιότητα του διευθυντή της Washington Post στη Βαγδάτη, ήταν ο βασικός ανταποκριτής της. Έζησε στη Βαγδάτη έξι μήνες πριν από τον πόλεμο και υπέβαλε έκθε-ση σχετικά με τη διαδικασία όπλο-επιθεωρήσεων των Ηνωμένων Εθνών

RAjIv cHANDRAsEKARANέγιναν λάθη

και τη συγκέντρωση στρατευμάτων για τη σύγκρουση. Με τη διεισδυτική ματιά, του στο βι-βλίο του H Σμαραγδένια Πόλη. Στην Πρά-σινη Ζώνη της Βαγδάτης διαπερνά όλη την ιστορία της αμερικανικής διοίκη-σης (CPA) που είχε εγκατασταθεί στην Πράσινη Ζώνη, γύρω από το κτίριο που άλλοτε ήταν το παλάτι του Σαντάμ.Παρουσιάζει τη θητεία του ανώτατου αμερικανού πολιτικού αξιωματούχου L. Paul Bremer, στο διάστημα από τον Μάιο του 2003 έως τον Ιούνιο του 2004.Μια θητεία που συνοδευόταν από ασύδοτη πολιτική δύναμη, άσκοπη σπατάλη και σαθρές ιδεολογικές πε-ποιθήσεις, γεμάτη από απίστευτες ιστορίες για τους μυριάδες τρόπους με τους οποίους ο Bremer και η ομάδα του έριξαν λάδι στη φωτιά που καίει το σημερινό Ιράκ. Αυτά με τη σειρά τους επέτρεψαν στην ανικανότητα, τους ευτελείς μικροκομματισμούς, τον προ-στατευτισμό, την ευνοιοκρατία και τη διαφθορά να ευδοκιμήσουν. Επιπλέον, παρουσιάζοντας την καθημερινή ζωή και τις αποφάσεις που λαμβάνονταν μέσα στην Πράσινη Ζώνη, την περιοχή που στέγαζε τη διοίκηση του Bremer, τη CPA, o Chandrasekaran μας δείχνει πόσο ελλιπής είναι η γνώση μας για το τι πήγε στραβά στο Ιράκ.H Σμαραγδένια Πόλη Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης δείχνει το πως μια χιο-νοστιβάδα από αδικαιολόγητα λάθη μετέτρεψε μια δύσκολη αποστολή σε αδύνατη. Ο Chandrasekaran εγκατα-λείπει γρήγορα την παθητική φωνή, για να δείξει συγκεκριμένα ποιος τα έκανε. Κι είναι αυτά τα λάθη που οδη-γούν στην εξήγηση του γιατί η επιτυχία στο Ιράκ φαντάζει αδύνατη.Ο Chandrasekaran περιγράφει καθαρά την άρνηση πολλών Αμερικανών στην Πράσινη Ζώνη να δουν την πραγμα-τικότητα, όπως δείχνει η δήλωση του στρατηγού ότι τα παιδιά που φοβού-νταν τον θόρυβο από τις πτήσεις των ελικοπτέρων τα βράδια, θα έπρεπε αντιθέτως να αναγνωρίζουν σε αυτόν τις «σειρήνες της ελευθερίας». Όμως, απεικονίζει και την προσπάθεια κά-ποιων να ξεπεράσουν τα γραφειοκρα-τικά εμπόδια και να κάνουν ουσιαστι-κές μεταρρυθμίσεις.

Περιγράφει μεθοδικά την απίστευτη ανοησία που κυριάρχησε στην από-πειρα της Αμερικής να αναμιχθεί στο ιρακινό πολιτικό σκηνικό, να αποκατα-στήσει το δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος, να ιδιωτικοποιήσει την οικονομία, να διαχειριστεί τη βιομηχανία πετρελαί-ου, να στελεχώσει τις θέσεις εργασίας με ειδικευμένο προσωπικόκαι να φέρει την ισορροπία στις ζωές των Ιρακινών. Δεν είναι όμως ένα βιβλίο που αρκείται στην εκ των υστέ-ρων κριτική. Οι αποτυχίες της CPA προκαλούσαν γενικές διαμαρτυρίες από εκείνη την εποχή.Παρ’ όλο που ο Chandrasekaran δεν ξεκινά τη διήγησή του με σκοπό να αποδώσει πολιτικές ευθύνες ή να αποκαλύψει τις μεγάλες γεωπολιτι-κές σκοπιμότητες, με μια αφήγηση που περιλαμβάνει από σεξουαλικές συνευρέσεις σε άδεια γραφεία μέχρι «υιοθεσίες» αδέσποτων γατών από υπαλλήλους της CPA και η διήγηση του για τις ιστορίες διαφθοράς μεταξύ των Αμερικάνων εργολάβων μοιάζει με ανταποκρίσεις από κάποια ψευ-τοδημοκρατία της Αφρικής, χάρη σε αυτές τις προσωπικές «πινελιές», ο Chandrasekaran μετατρέπει τον απο-λογισμό των αποτυχιών της CPA σε ένα απολαυστικό ανάγνωσμα. H Σμαραγδένια Πόλη. Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης συμπεριλαμβάνε-ται στα 10 καλύτερα βιβλία για το 2007 από τους N.Y. Times.Ο Rajiv Chandrasekaran ζει στην Ουά-σιγκτον και από το 2006 κάνει ρεπορ-τάζ και εκδίδει τα τελευταία γεγονότα για την washingtonpost.com. ως υπο-διευθυντής της The Washington Post’s Continuous News.

ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

H ΣΜΑΡΑΓΔΕΝΙΑ ΠΟΛΗ.ΣΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ζΩΝΗ ΤΗΣ

ΒΑΓΔΑΤΗΣΓΚΟΒΟΣΤΗ

14

INDEX_31

fLyERs _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

ΝΤΑΝ ΜΠΡΑΟΥΝIlluminati – Οι πεφωτισμένοιΛΙΒΑΝΗΣ

Συνωμοσιολογία, ίντριγκα, «σωματίδια του θεού», πάπες, παπάρες και ποταμοί δολα-ρίων...ΒΑΡΙΕΜΑΙ…

Ζέφη Κόλια

14

ΧΡΥΣΗΙΔΑ (ΧΡΥΣΑ) ΔΗΜΟΥΛΙΔΟΥ

Λες και το κάνει επίτηδες η διάσημη συγγραφέας που ακούει στο, όντως, βαρύγδου-πο όνομα Χρυσηίς, και όλα της τα βιβλία είναι ένα κι ένα:Το βαλς των πορσελάνινων άστρων, Πόθοι στα φτερά των αγγέλων, Το φιλί του δράκου, Τα δάκρυα του Θεού, Όταν το χιόνι χόρεψε με τη φωτιά, Η σκοτεινή πλευρά του ήλιου.Αλλά… Μην πυροβολείτε τη νύφη, δεν είναι η γυναίκα της διπλανής πόρτας είναι Η γυναί-κα της σοφίτας.


ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΧΑΤζΗΝΙΚΟΛΑΟΥΤο ελιξήριο της αθανασίαςΔΙΗΓΗΣΗ

Κι άλλος ένας που ασχολείται με την «πλαστογραφημένη ιστορία του χριστιανισμού» και άλλες «απόκρυφες»… σαχλα-μάρες. Άλλοι τίτλοι του ίδιου συγγραφέα: Επιστροφή από τη Λήθη και Ο θαυματουργός ψίθυ-ρος του Ερμή…

Sabine von Traute

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Σκέψη μεστή, πυκνή σε νο-ήματα και ξεφεύγει από τα συνηθισμένα. Η συγγραφική του δουλειά αντιπροσωπεύει μακρά πορεία σπουδής και έρευνας των διαφορών ανάμεσα στην ελλη-νική και τη δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και παράδοση. Διαφορών που δεν εξαντλού-νται στατικά στον τόπο της θεωρίας, αλλά καθορίζουν τον τρόπο ή την πρακτική του βίου, δηλαδή ό,τι ονομάζου-με πολιτισμό. Στο έργο του, η ηθική αποκτά οντολογικό περιεχόμενο και δεν σκαλώνει στην καθηκοντολογία, ενώ παράλληλα η πνευματική ζωή απελευθερώνεται από τον ευσεβισμό και τον νομικισμό.


ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ

Για καθένα από τα κείμενά του, αλλά και γι’ αυτό εδώ:

Ο ήλιος, ο ήλιος με καρδιά πουλιούΜε φως πουλιού στην ανοιχτή φωνή τουΚαι με θυμό παιδιού στην ένα-στρη πνοή του.


ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Για τα «αίθρια» ποιήματά του…

«Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και τις περ-πατήσουμε σε βάθος, θα βγούμε σ’ ένα άλλου είδους ξέφωτο που είναι η Ποίηση. Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρανός. Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό.

Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας».

Sabine von Traute

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ…

ΒΑΡΥΓΔΟΥΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ, ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑΗ αβάσταχτη ελαφρότητα του ΕίναιΕΣΤΙΑ

Καθόλου άσχημο βιβλίο, αλλά αυτός ο τίτλος... (Μί-λαν–Κούντερα 2-1)


ΧΕΝΡΙ ΝΤΕιΒΙΝΤ ΘΟΡΩ (1817-1841)

Μοναδικό παράδειγμα πρώϊ-μου οικολόγου και λογίου. Ανέπτυξε μια ολιστική αντίλη-ψη για τα πράγματα σε σχέση με τον φυσικό κόσμο και υπο-στήριξε ότι η φροντίδα για το περιβάλλον και η οικονομία είναι πράξεις αλληλένδετες. Εκτός του ότι θεωρείται πα-τέρας της οικολογίας και των περιβαλλοντικών κινημάτων, με τα βιβλία του Πολιτική ανυπακοή και Ζωή χωρίς αρχές επηρέασε μερικούς από τους σπουδαιότερους ανθρώπους του 20ού αιώνα, όπως τον Μαχάτμα Γκάντι και τον Μάρ-τιν Λούθερ Κινγκ.

Ζέφη Κόλια

INDEX_31

16

INDEX_31

16 fLyERs _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

INDEX_31

2Η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣΠράξις: Τέχνη σε αβέβαιους καιρούς είναι το θέμα της φετινής 2ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσ-σαλονίκης, που διοργανώνει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από 24 Μαΐου- 27 Σεπτεμβρίου 2009, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Την επιμέλεια συνυπογράφουν οι Bisi Silva από τη Νιγηρία (Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης στο Λάγος), η Gabriela Salgado (Επιμελή-τρια Δημόσιων Προγραμμάτων στην Tate Modern και Ανεξάρτητη Επιμελήτρια) από την Αργεντινή και η Συραγώ Τσιάρα (διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης).Στη σχετική ιστοσελίδα www.thessalonikibiennale.gr θα παρουσιάζεται σταδιακά το πλήρες πρό-γραμμα εκθέσεων και δράσεων (με ακριβείς ημερομηνίες εγκαινίων και διάρκειας) που θα ανα-πτυχθούν στα διάφορα σημεία της πόλης με τη συνεργασία πολλών πολιτιστικών φορέων. Το κεντρικό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει 57 καλλιτέχνες από Ελλάδα και εξωτερικό που θα πα-ρουσιάσουν τα έργα τους.Τα έργα των καλλιτεχνών θα παρουσιαστούν στους εξής χώρους: Αποθήκη Γ, Αποθήκη 13, κτίριο παλαιών Ψυγείων και Αντλιοστάσιο στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Υπαίθριοι Χώροι Λιμανιού, Μπε-ζεστένι, Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, Μπαζάρ Χαμάμ, Λουτρά Παράδεισος, Αίθριο Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, Αίθριο Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Αγιορείτικη Εστία (Μέγαρο Νεδέλ-κου), Υπαίθριοι Χώροι στην πόλη, Bar-restaurant ES. Τα εγκαίνια στους συγκεκριμένους χώρους θα πραγματοποιηθούν στις 24 Μαΐου και το κοινό θα μπορεί να επισκέπτεται τις εκθέσεις μέχρι και τις 27 Σεπτεμβρίου.

ΧΕΡΜΑΝ ΦΡΑΝΚ ΜΑΓΕΡ (1940-2009)Ο Χέρμαν Φρανκ Μάγερ γεννήθηκε το 1940 στη Γερμανία και πέθανε με τρόπο αναπάντεχο και τραγικό, στη γενέτειρα του, στις 13 Απριλίου 2009. Επισκέφτηκε την Ελλάδα για πρώτη φορά το 1963, για να αναζητήσει τα ίχνη του αγνοούμενου πατέρα του, ο οποίος, ως Γερμανός αξι-ωματικός της Βέρμαχτ, είχε έρθει στην Ελλάδα το 1942, για να συμμετάσχει στην επισκευή της γέφυρας του Γοργοπότα-μου. Χρειάστηκε είκοσι πέντε χρόνια να συγκεντρώσει τα στοιχεία για τον τραγικό θάνατο του πατέρα του.Aπό τις εκδόσεις της Eστίας κυκλοφορεί το βιβλίο του Aπό τη Bιέννη στα Kαλάβρυτα. Tα αιματηρά γεγονότα της 117ης μεραρχίας κατα-δρομών στη Σερβία και την Eλλάδα (2003) και το ογκώδες δίτομο έργο του Αιματοβαμμένο εντελβάις. Η 1η Ορεινή Μεραρχία, το 22ο Ορεινό Σώμα Στρατού και η εγκληματική δράση τους στην Ελλάδα, 1943-1944. Στο τελευταίο αυτό βιβλίο, ο Χέρμαν Φρανκ Mάγερ, επανέρχεται στα πεπραγμένα της 1ης Ορεινής Μεραρχίας (της μεραρχίας που διέπραξε τη σφαγή στο Koμμένο της Hπείρου), αλλά αυτή τη φορά με διαφορε-τικό τρόπο. Για την παρουσίαση του βιβλίου έχει προγραμματιστεί εκδήλωση στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, στις 29 Μαΐου και ώρα 13:30-14:30.

32Η ΓΙΟΡΤΗ ΒΙΒΛΙΟΥH 32η Γιορτή Βιβλίου ξεκίνησε στις 14 Μαΐου και θα διαρκέσει ως τις 25 του μήνα. Συνδι-οργανωτές, ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (Σ.Ε.Β.Α.), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ.) και ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.), σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων.Η μεγάλη διαφορά, φέτος, έγκειται στον χώρο διοργάνωσης που, αυτή τη χρονιά, είναι ο πεζόδρομος της Ερμού -από Θησείο μέχρι Γκάζι. Η παρουσία του αναγνωστικού κοινού

αναμένεται και αυτή τη φορά αθρόα ενώ αποτελεί, όπως ξέρουμε, τον καλύτερο τρόπο για να ενημερωθεί κανείς για την πρόσφατη –και όχι μόνο- βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας.Για την προβολή της Γιορτής δημιουργήθηκε ειδικό DVD, στο οποίο προσφέρθηκαν και συνυπάρχουν 39 προσωπικότητες (συγγραφείς, πολιτικοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι), με στόχο να αποτελέσει το βιβλίο το κεντρικό γεγονός της πόλης για 12 ημέρες. Την προ-βολή της έκθεσης έχουν αναλάβει ως χορηγοί η ΕΡΤ, το Κανάλι της Βουλής, η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, ο τηλεοπτικός σταθμός 902, καθώς και εννέα Ρ/Σ (Δεύτερο Πρόγραμμα, Κόσμος, Αθήνα 9.84, Μελωδία, 902 Αριστερά στα Fm, 105.5 στο Κόκκινο, Rock Fm, Best Radio, Eν Λευκώ), οι οποίοι θα χαρίζουν βιβλία στους ακροατές τους σε όλη τη διάρκειά της Γιορτής.

Ημέρές & Ώρές Λέιτουργιας: Δευτέρα – Παρασκευή : 6:30 μ.μ. – 11:00 μ.μ. / ςάββατο: 6:30 μ.μ. – 11:30 μ.μ. / Κυριακή: 11:00 π.μ. –11:00 μ.μ.

ΜΙΑ ΣΤΕΓΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣτις 4 Μαρτίου 2009, με ένα αφιέρωμα ήχου και λόγου στον Μάνο Χατζιδάκι, εγκαινιάστηκε το κεντρικό βιβλιοπωλείο Π. Κυριακίδη στην οδό Μητροπόλεως 62 στο κέντρο της Αθήνας. Ο Γ. Χρονάς και ο Κ. Π. Παναγιωτόπουλος μίλησαν για τον λογοτέχνη Μάνο Χατζιδάκι, ενώ η Σαβίνα Γιαννάτου ταξίδεψε τους παρευρισκομένους με τη μαγευτική της φωνή στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.Τα εγκαίνια του βιβλιοπωλείου σηματοδότη-σαν παράλληλα την έναρξη των ποικίλλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων που πραγ-

ματοποιήθηκαν και πρόκειται να πραγμα-τοποιηθούν στον ίδιο χώρο, αλλά και στο βιβλιοπωλείο Π. Κυριακίδη στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (Αγ. Σοφίας 40). Στο άμεσο μέλλον ακολουθεί ο Κύκλος Μου-σικής Δωματίου, μια σειρά πέντε συναυλιών κλασικής μουσικής, οι οποίες πραγματο-ποιούνται την τελευταία Δευτέρα κάθε μήνα στο βιβλιοπωλείο της οδού Μητροπόλεως στο κέντρο της Αθήνας. Ήδη έχουν πραγ-ματοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία οι πρώτες δύο συναυλίες και ακολουθεί η τρίτη στις 25 Μαΐου στις 20.30 με έργα των Bach, Teleman, Vivaldi, Pergolesi και Nardini, όπου θα ερμηνεύσουν οι μουσικοί Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Ανδρέας Μερτζέλος (πιάνο) και Μάνος Επιτροπάκης (τσέλο).

18

INDEX_31

ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΕΝΑΝ ΟΡΙΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ.Η ευτυχία είναι σαν μια όμορφη πετα-λούδα που μας δίνει δώρο τη στιγμή, αυτό που αύριο μπορεί να μην έχεις... Είναι φορτωμένη με όνειρα, μνήμες, ζωές, αγάπες και με λίγο θυμό… γιατί δεν περιποιηθήκαμε όπως πρέπει το παρελθόν.

ΠΟΙΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΣΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡ-ΓΟΥΝ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ;Η νοσταλγία είναι το ντύσιμο της αγά-πης, σαν τραγούδι χωρίς στίχους και μας γεμίζει τηω ψυχή… Νοσταλγώ πολλά. Την παιδικότητα με

τη ζωηράδα της, τους γονείς που μου λείπουν και δεν μπορώ να τους προ-σφέρω ούτε ένα λουλούδι, τους πα-λιούς μου φίλους με τα όνειρα τους…, αγάπες που έχουν ξεραθεί..., τα χρόνια που μετανάστευα… και… και... Νο-σταλγώ τα πάντα που έχουν μεγαλώσει και έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στα άσπρα φύλλα της μνήμης…

ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΣΑΣ.…Είμαι φτωχός και πλούσιοςδωρητής αγάπης. Ταπεινά.Την δίνω χωρίς αίτημακαι ζορίζω να θεραπευτώ

απ’ τα ψεύτικα αγκάθια…Είμαι αυτός, που δεν ντρέπεται να κά-τσει απέναντι σας…

ΓΙΑ ΤΙ ΕΧΕΤΕ ΜΕΤΑΝΙΩΣΕΙ;Για όλα όσα δεν πρόλαβα να κάνω όπως τα ήθελα. Έχω μετανιώσει… που μεγάλωσα νω-ρίς… αλλά, δεν πρόλαβα να κάνω αίτη-ση... Οι μέρες δεν σε ρωτάνε όταν σε μεγαλώνουν…

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΘΕΙΤΕ ΜΑΣ ΜΙΑ ΕΠΙΘΥ-ΜΙΑ ΣΑΣ.Να είμαι υλικό για χτίσιμο… Πέτρα για τα χρόνια, λάσπη για τις μνήμες, τσι-

ΛΟΥΑΝ ΤζΟΥΛΙΣ

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 18

Eίμαι φτωχός και πλούσιος δωρητής αγάπης

INDEX_31

19

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 19

info:

ο Λουάν τζούλις γεννήθηκε στην Κορυτσά της αλβανίας. ςτην έλλά-δα βρίσκεται από το 1995 ως οικονομικός μετανάστης.

μέντο για τις αγάπες, μπετόν-αρμέ για τους ανθρώπους… και χωρίς ημερομη-νία λήξης…

ΤΙ ΣΑΣ ΦΟΒΙζΕΙ;…Φοβάμαι μόνο αυτά που μπορούσα και δεν τα έκανα… Θα με τιμωρήσουν μια μέρα. Ο φοβισμένος δεν ζει, πε-θαίνει κάθε μέρα και γίνετε τρομο-κράτης στα όνειρα. Συγκινούμαι με το φως του ηλίου και μισώ τη ψεύτικη σκιά. Καμαρώνω την ομορφιά, ερω-τεύομαι τους ερωτευμένους, σέβομαι τους ακούραστους και θαυμάζω τους σοφούς. Με φοβίζουν… οι φοβητσιά-ρηδες.

ΛΟΥΑΝ ΘΑ ΠΕΙ ΛΙΟΝΤΑΡΙ. ΠΟΙΑ ΤΑ «ΛΙΟΝΤΑΡΙΣΙΑ» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΑΣ;Στην πρώτη μου ποιητική συλλογή Μυρίζω μήλο (Εκδ. Καστανιώτη, 2003) ομολογώ: Μου δώσανε τούτο το όνομαπριν γεννηθώ ακόμαΚαι όταν γεννήθηκα, βγήκα νωρίςνα κυνηγήσω την αγάπη με τη μανίακαι το πάθος δυο λιονταριών ερήμην των ζωδίων.Πιστεύω στην ειλικρίνεια και δεν κάνω συμφωνία με τα ψέματα. Είμαι ευαί-σθητος… ίσως πιο πολύ απ’ όσο χρει-άζεται. Πληγώνομαι εύκολα και τιμω-ρούμαι μόνος μου… με άυπνες ώρες... Τότε, διαβάζω ασταμάτητα, σαν να ψάχνω την αιτία. Μ’ αρέσει η απλότη-

τα που την απλώνω πιο εύκολα. Είμαι Λουάν με Λέων για ζώδιο… Κάτι ήξερε ο πατέρας μου!

ΠΟΙΟΣ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΣΑΣ ΑΛΒΑΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ;Γεμίζει η ψυχή μου όταν διαβάζω τον δικό μου ποιητή Λασγούς Ποραντέτση. Είναι ο εμπνευστής μου. Σαν λυρικός, με κάνει να δροσίζομαι στους στίχους του.Ο μυθιστοριογράφος Κανταρέ με ταξι-δεύει στους μύθους με τον πιο φιλοσο-φικό τρόπο. Διάβασα το τελευταίο του βιβλίο στην αλβανική γλώσσα, το Λανθα-σμένο δείπνο και σκέφτηκα πόσο ωραίο θα ήταν και στα ελληνικά.

ΠΟΤΕ ΓΡΑΨΑΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΑΣ ΠΟΙ-ΗΜΑ;Μέχρι τα 15 μου έζησα στο χωριό, εδώ κοντά στα σύνορα με την Κρυσταλλο-πηγή. Στα 12 μου εκδόθηκε το πρώτο μου ποίημα, σε ένα σχολικό περιοδικό, το Πιονέρι.

ΚΑΝΤΕ ΜΙΑ ΕΥΧΗ. Πάντα εύχομαι για αυτά που ονειρευ-όμαστε... χωρίς όμορφες φράσεις. Απλά, όπως κάθε στιγμή, που δεν θα έρθει αύριο. Μεγαλώνουμε, μένοντας με την ίδια ψυχή…Να κρατάμε όσο μπορούμε καθαρή την αγάπη και την ανθρωπιά, μην παραπο-νιόμαστε συνέχεια... Τίποτα δεν θα πά-ρουμε μαζί μας, εκτός από τα όνειρα…

βιβλία:

INDEX_31

ΠΟΥ ΝΑ ζΗΤΗΣΩ ΣΥΓΓΝΩΜΗΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

20

INDEX_31

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΜΙΑ «ΠΙΚΡΗ ΑΛΗΘΕΙΑ»;Πολλές αλήθειες και μάλιστα «πικρές» κρύβονται, συνήθως, πίσω από την ειρωνεία. Αν δεχτούμε ότι η ειρωνεία είναι αυτό που λένε τα λεξικά, δηλαδή ο λεπτός σαρκασμός, ο περιπαιχτικός λόγος, τότε μιλάμε μάλλον για χιού-μορ και κει μπορεί να χωρέσει και μια «πικρή αλήθεια». Γιατί όταν η αλήθεια είναι «πικρή» -που συνήθως είναι- κα-ταλαβαίνετε ότι, για να την καλύψεις με λεπτή ειρωνεία χρειάζεται αυτο-πειθαρχία. Γιατί τα όρια της ειρωνείας είναι ασαφή. Μια ειρωνεία μπορεί να ξεφύγει από τα πλαίσια της ευγενικής

έκφρασης και να μετατραπεί σε χον-δροειδή σάτιρα ή σε χυδαιότητα. Εμείς μιλούμε εδώ για ειρωνείες που συγκα-λύπτουν «πικρές αλήθειες» γιατί, σκέ-τες οι τελευταίες, είναι οδυνηρές.

ΠΩΣ ΕΚΤΟΝΩΝΕΤΕ ΤΟΝ ΘΥΜΟ ΣΑΣ;Έχω άπειρες ευκαιρίες να είμαι θυμω-μένος όλη την ημέρα, οπότε ο θυμός τρυπώνει σε όλες τις μορφές και εκ-φράσεις της καθημερινής πρακτικής. Και κει, αναγκαστικά ο θυμός μου ντύ-νεται «πολιτισμένα». Βέβαια, δεν απαρ-νούμαι τη μεσογειακή ιδιοσυγκρασία μου, το θυμικό μου δεν είναι λιπόσαρκο -το αντίθετο μάλιστα- και μ’ αρέσει

να… μετανιώνω για τα λάθη μου και τις συμπεριφορές μου.

ΤΙ ΣΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙζΕΙ;Δύσκολη ερώτηση. Συνήθως αυτό που μας χαρακτηρίζει είναι αυτό που ει-σπράττουν οι άλλοι. Αν όμως θέλετε να διακινδυνεύσω μια κρίση για τον εαυτό μου, θα σας έλεγα ότι με χαρα-κτηρίζουν πράγματα και καταστάσεις που φαινομενικά είναι αντιφατικά. Όταν είσαι εξερευνητής της ζωής, έχεις τεράστια σκαμπανεβάσματα. Δεν θέλω όμως ν’ αποκαλυφθώ περισσότερο.

ΠΟΙΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΕ;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΩΡΑιΤΙΝΗΣ

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 20

Eξερευνητής της ζωής

INDEX_31

21

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 21

info:

γεννημένος στην αθήνα το 1943. Πανεπιστημιακές σπουδές. Δημοσι-ογράφος. Κάλυψε πολλά ρεπορτάζ, ανέλαβε αποστολές, πέρασε από επιτελικές θέσεις και «κράτησε» αρθρογραφικές στήλες. Πολυετής θητεία στον ευρύτερο επικοινωνιακό χώρο. Διετέλεσε κατ’ επανά-ληψη εκπρόσωπος στο μικτό ςυμβούλιο της έςΗέα, Πρόεδρος της έξελεγκτικής έπιτροπής του Δ.ς. και ήδη εκλεγμένος γραμματέας του μορφωτικού ιδρύματος της έςΗέα. τακτικό μέλος του ςυλλό-γου των αθηναίων - Πρόσεδρο μέλος της Ένωσης Ξένων ανταποκρι-τών. Έχει ταξιδέψει ιδιωτικά σε πολλές χώρες της αμερικής, ασίας, αφρικής και έυρώπης, όπου και παρέμεινε σε πολλές απ’ αυτές για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Αυτό που ακόμα δεν έχω κάνει! Αναζη-τώ τον απροσδιόριστο, τον νεφελώδη προορισμό που θα με συναρπάσει, που θα πω «αυτή είναι η Ιθάκη μου». Αυτό το ταξίδι το επαναλαμβάνω, είναι μια βασανιστική περιπέτεια, αλλά το επα-ναλαμβάνω συνέχεια ελπίζοντας. Ωστό-σο, εάν μιλούμε για ταξίδια κανονικά, η νοτιοανατολική Ασία είναι για μένα ένα επαναλαμβανόμενο ταξίδι. Το ίδιο γοητευτικό κάθε φορά, όσο την πρώτη φορά.

ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΨΕΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΤΗ … «ΜΑΥΡΗ» ΑΛΗΘΕΙΑ; Θα έλεγα ότι τα Λευκά Ψέματα είναι στην πραγματικότητα «Μαύρες Αλήθειες». Επιτρέψτε να σας απαντήσω στο ερώ-τημά σας με την προσέγγιση-ερμηνεία που έδωσε για τα Λευκά Ψέματα ο διεισ-δυτικός συγγραφέας και συνεκδότης του περιοδικού Η λέξη Θανάσης Θ. Νιάρχος παρουσιάζοντας το βιβλίο μου: «…ΕΝΝΟΕΙ σε τέτοιο βαθμό ως αλή-θειες όλα αυτά που γράφει, που τα χαρακτηρίζει ως ψέματα και μάλιστα λευκά για να μην τρομάξει τους άλλους, για να θεωρηθούν και ως ένα παίγνιο, ένα καπρίτσιο του νου και της ευαισθη-σίας».

ΤΙ ΟΝΕΙΡΕΥΕΣΤΕ ΜΕ ΑΝΟΙΧΤΑ ΤΑ ΜΑ-ΤΙΑ;Μυρίζομαι παγίδα. Πάτε να με ταυτίσε-τε με ήρωα του βιβλίου μου. Σας ξέφυ-γα στην ερώτηση «τι με χαρακτηρίζει»

και με στριμώχνετε εδώ. Ας είναι. Με ανοιχτά οραματίζομαι κυρίως την Ωραι-ότητα να τυλίγει τη γη ολάκερη. Ορα-ματίζομαι τη γνησιότητα, οραματίζομαι διαχύσεις συμπαντικές, οραματίζομαι ανατροπές της μιζέριας, ανατροπές της μικροψυχίας. Βλέπω την ασχήμια και οραματίζομαι την ομορφιά.

ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ ΝΑ ζΟΥΣΑΤΕ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ (ΠΑΡΕΛΘΟΥΣΑ) ΕΠΟΧΗ; ΑΝ ΝΑΙ ΣΕ ΠΟΙΑ, ΑΝ ΟΧΙ ΤΙ ΘΑΥΜΑζΕΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ;Συνήθως, το παρελθόν εξιδανικεύεται και παραγνωρίζονται ουσιώδη αρνητι-κά στοιχεία της καθημερινότητας. Και ενώ ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει, έχουν ωστόσο μεταβληθεί συγκλονιστικά οι συνθήκες ζωής του. Βεβαίως, αποσύρ-θηκαν σκοταδισμοί, δεισιδαιμονίες και πολλά βλακώδη «πιστεύω», αλλά ο άνθρωπος παρέμεινε ο ίδιος. Νομίζω ότι η τεχνολογία σήμερα αποτελεί ένα ιδανικό θερμοκήπιο για τον άνθρωπο που σταδιακά, αλλά σταθερά, κατανοεί τον εαυτό του και το σύμπαν.

ΚΑΝΤΕ ΜΙΑ ΕΥΧΗ.Θα σας επαναλάβω μια ευχή (προσευχή μάλλον) από τα Λευκά Ψέματα: Δώσ’ μου Κύριε τη δύναμη να οραματίζομαι εν εγρη-γόρσει και κάνε να μην υποψιαστεί κανείς τίποτα…

βιβλία:

INDEX_31

ΛEyKA ΨEMATAΔIΩNH

22

INDEX_31

ΓΡΑΦΕΤΕ ΚΥΡΙΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟ-ΡΗΜΑΤΑ, ΕΧΕΤΕ ΚΑΛΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ;Από τα 12 μυθιστορήματα που έχω ήδη εκδώσει, τα 7 είναι καθαρά ιστορικά και το ένα ανάμεσα στο ιστορικό και την περιπέτεια. Ναι, έχω καλή σχέση με την ιστορία, που πάντοτε με ενδι-έφερε, ίσως και λόγω οικογενειακής παράδοσης, μια και ο πατέρας μου, Κώστας Κυριαζής, έχει γράψει δώδεκα μυθιστορήματα για το Βυζάντιο.ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΠΩΣ ΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΥ-ΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΜΑΘΑΙΝΕΙ Ο ΑΝΑΓΝΩ-ΣΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ;Έχω πραγματικά υποστηρίξει τη θέση

ότι το καλό ιστορικό μυθιστόρημα είναι το πιο δύσκολο είδος λογοτεχνίας, γιατί πρέπει ταυτόχρονα να είναι λογοτε-χνικό έργο, αλλά και σωστό ιστορικά. Πολλές φορές, ανακαλύπτω σε ιστορι-κά μυθιστορήματα, Ελλήνων και ξένων, «χονδρά» λάθη όπως π.χ. στις Πύλες της Φωτιάς του Πρέσφιλντ, όπου η φρουρά του Ξέρξη είναι Αιγύπτιοι, αντί των Περσών Αθανάτων.

ΠΩΣ ΕΞΗΓΕΙΤΕ ΤΟ «ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΑ-ΝΤΩΝ ΠΑΤΗΡ» ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ; (ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΕΧΕΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥ ΕΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ;).

Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική μου έρευνα έχει στραφεί προς την οικο-νομική ιστορία και τη δημιουργία θε-σμών όπως χρηματιστήρια, ανώνυμες εταιρείες, τράπεζες κλπ. Δεν είναι ανα-γκαίο ένας ιστορικός ή λογοτέχνης να έχει οικονομικές γνώσεις, αλλά ωστόσο ένας οικονομολόγος έχει ένα πλεονέ-κτημα: Διακρίνει ορισμένες πτυχές της ιστορίας που ίσως διαφεύγουν σε άλλους. Τα δύο τελευταία μου μυθιστο-ρήματα, που δουλεύω τώρα, Τα Σμαρά-γδια του Ωκεανού και Η σκιά του Μακεδόνα, έχουν εμπνευσθεί από τα οικονομικά. Το πρώτο, για τον ευρωπαϊκό και ασι-ατικό 17ο αιώνα, έχει ως υπόβαθρο και

ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑζΗΣ

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 22

Eπίμονος, μεθοδικός, ανήσυχος, περίεργος, υπομονετικός

INDEX_31

23

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 23

info:

ο Νίκος Κ. Κυριαζής γεννήθηκε στην αθήνα το 1952. Διδάκτωρ οι-κονομικών του Πανεπιστημίου της Βόννης, ςύμβουλος του έυρωπα-ϊκού Κοινοβουλίου, έκτακτος καθηγητής του Πανεπιστημίου τρίερ, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Έχει εκδώσει βιβλία και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ξένα ακαδημαϊκά περιοδικά, καθώς και στον ελληνικό τύπο. Ποιήματα και διηγήματά του έχουν δημοσι-ευθεί σε ξένα λογοτεχνικά περιοδικά και στη Νέα έστία, καθώς και ιστορικά του κείμενα στο περιοδικό Ιστορία. έίναι μέλος της γραμ-ματείας της Διεθνούς ομοσπονδίας Ποίησης. Ώς ειδικός σε θέματα άμυνας, ο Νίκος Κυριαζής είναι από τους βασικούς σχεδιαστές του νέου «ςυστήματος Διοίκησης, έλέγχου, έπικοινωνιών, Πληροφορι-κής και Πληροφόρησης (C41) για τις έλληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τον 21ο αιώνα».

την οικονομική ιστορία, την εποχή που δημιουργούνται τα πρώτα χρηματιστή-ρια (Άμστερνταμ και Λονδίνο) και οι πρώτες μεγάλες ανώνυμες εταιρείες, η ολλανδική και αγγλική των Ανατολικών Ινδιών με στόχο αρχικά το εμπόριο των μπαχαρικών. Το δεύτερο, με πρωταγω-νιστές τον Φίλιππο και τον Δημοσθένη, αναφέρεται και στην αθηναϊκή οικονο-μία του 4ου αιώνα, την πρώτη «σύγχρο-νη» οικονομία.

ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙ-ΩΝ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟ-ΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΑΣ;Δεν ταυτίζομαι με έναν ήρωά μου, αλλά με πολλούς, και φυσικά περισσό-τερο κάθε φορά με εκείνους που περι-γράφω. Ούτε έχω ένα πρότυπο, γιατί η ιστορία, και η ελληνική, έχει δεκάδες πρόσωπα που κινούν το ενδιαφέρον, μερικά πολύ σημαντικά και λιγότερο γνωστά όπως ο Λυκούργος, ένας εξαι-ρετικός «Υπουργός Οικονομικών» της Αθήνας (ταμίας επί των θεωρικών), που ανόρθωσε την οικονομία το 338-323 π.Χ. και έκανε δημόσια έργα για την πόλη (όπως το θέατρο του Διονύσου), μόλις κατώτερα του Περικλή.

ΘΑ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΣΑΤΕ ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ ΤΗΝ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ… ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ»;Έχουν γραφεί αρκετές ιστορίες των οικονομικών, αλλά υπάρχει πάντα πε-

ριθώριο έρευνας για την οικονομική ιστορία, κυρίως την αρχαία και με-σαιωνική, και όχι μόνο στην Ευρώπη. Με συγκινούν και συγκίνησαν πολλοί Έλληνες και ξένοι ιστορικοί, όπως ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης, αλλά και ο κάπως αδικημένος Ξενοφών που συν-δυάζει τον ιστορικό, φιλόσοφο, στρα-τηγό, αλλά και σύμφωνα με μερικούς και του πατέρα της οικονομικής. Από σύγχρονους αναφέρω τον καθηγητή του Oxford, Nicholas Rodger, που γράφει μια μνημειώδη ναυτική ιστορία της Μ. Βρετανίας.

ΠΕΝΤΕ ΕΠΙΘΕΤΑ ΠΟΥ ΣΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗ-ΡΙζΟΥΝ.Είμαι επίμονος, μεθοδικός, ανήσυχος, περίεργος και υπομονετικός, κυρίως στο γράψιμο!

βιβλία:

INDEX_31

Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝΙΩΛΚΟΣ

24

INDEX_31

ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΕΝΑΝ ΟΡΙΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ.Ελάχιστες στιγμές που λαμβάνουν διαστάσεις μυθικές στο νου και στις αισθήσεις μας· η ευτυχία δεν είναι συ-νεχές και η αναζήτησή της ως διαρκούς κατάστασης είναι μάταιος κόπος.

ΕΙΣΑΣΤΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ;Αναγκαστικά. Είναι φορές που η πραγ-ματικότητα είναι τόσο δυσβάσταχτη, από ανιαρή έως απλώς ανυπόφορη, που μόνο η αισιοδοξία με βοηθά να την αντιμετωπίζω.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ

ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΣΑΣ;Το πείσμα μου, όπερ άλλοτε είναι προ-τέρημα, άλλοτε όμως ελάττωμα.

ΣΕ ΠΟΙΑ ΛΑΘΗ/ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ ΔΕΙ-ΧΝΕΤΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΙΕΙΚΕΙΑ;Στην αφηρημάδα, στο «δις εξαμαρτείν» και τρις και πολλάκις ενίοτε, σε όλα όσα χαρακτηρίζονται ανθρώπινες αδυ-ναμίες συλλήβδην.

ΠΟΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΘΑΥΜΑζΕΤΕ;Τον Ηρόδοτο, τον κορυφαίο της μυθο-πλασίας, γιατί, καίτοι υπήρξε ο πρώ-τος «ανθρωπολόγος», ακολουθώντας

την εθνογραφική μέθοδο, το έργο του διαπνέεται από ευαισθησία και την πηγαία χαρά του ανθρώπου μπροστά στο καινούργιο. Επιπλέον, γιατί ταξι-δεύει, κυριολεκτικά, είτε ανασυνθέτο-ντας αφηγήσεις τρίτων, σε άγνωστους τόπους, δημιουργώντας τα εντελώς προσωπικά του τοπία και καθιστώντας τους έτσι οικείους.

ΣΑΣ ΑΡΕΣΟΥΝ ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ; ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΣΑΣ ΠΡΟΟΡΙ-ΣΜΟΣ;Ταξιδεύω πολύ και μοιράζομαι τα ταξίδια μου στο ιστολόγιό μου edoeinaitotaxidi.blogspot.com. Στους

ΑΘΗΝΑ ΧΑΤζΗ

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 24

INDEX_31

H ευτυχία δεν είναι συνεχές

25

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ 25

info:

Η αθηνά Χατζή γεννήθηκε το 1975 στο Θέρμο αιτωλίας. ςπούδασε αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο αθηνών, κα-θώς και αρχαιολογία και ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο μπέρκλεϊ των ΗΠα, του οποίου αναγορεύθηκε διδάκτωρ το 2004. Διδάσκει ανθρωπολογία στην αρχιτεκτονική ςχολή του Πανεπιστημίου Πα-τρών, αρχαιολογία στο έλληνικό ανοικτό Πανεπιστήμιο και ιστορία της τέχνης στο ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Κατά περίσταση, μεταφράζει κείμενα κυρίως των κοινωνικών επιστημών, γράφει, διαβάζει και διασχίζει τον ατλαντικό κατά το δοκούν.

αγαπημένους μου προορισμούς συγκα-ταλέγονται η Κεντρική Ανατολία, το Παλέρμο, το Λονδίνο, η Δαμασκός, το Κάιρο, η Κωνσταντινούπολη, η Κομο-τηνή, το Θέρμο Αιτωλίας (η γενέτειρά μου)· τέλος, οι Η.Π.Α., καίτοι δεν είναι απλός προορισμός, συνιστούν μέρος τεράστιο και ακριβό της ζωής μου.

ΠΟΙΟΣ/ΠΟΙΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ζΩΓΡΑ-ΦΟΙ, ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΓΑΠΗΜΕ-ΝΟΙ ΣΑΣ;Λογοτεχνία και κείμενα εν γένει: Γιώρ-γος Χειμωνάς, Στρατής Τσίρκας, Γιώρ-γος Σεφέρης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Οδυσσέας Ελύτης, Ηρόδοτος, όπως προείπα, Όμηρος, από θεατρικά δε, το Λεωφορείον ο Πόθος, οι Τρωάδες, οι Βάκχες, Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ· εικαστι-κές τέχνες: Μοντιλιάνι, Γιάννης Μόρα-λης, Las Meninas του Βελάσκεθ, τα αρ-χαία γλυπτά Φαύνος Μπαρμπερίνι και Έφηβος των Αντικυθήρων· μουσική: ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Δημήτρης Λάγιος, οι αδελφοί Κατσιμίχα, η Τουραντότ του Πουτσίνι, η Νόρμα του Μπελίνι, το Άξι-ον Εστί, για να ξεχωρίσω ορισμένα.

ΠΟΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟ «ΘΑΝΑΣΙΜΟ» ΑΜΑΡΤΗΜΑ;Μέγιστη αρετή θεωρώ τη δέσμευση του ανθρώπου απέναντι στις συνέπειες των λόγων και των έργων του, θανάσιμο αμάρτημα το ακριβώς αντίθετό της.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΣΗΜΑΔΕΨΕ; Στην αρχή της εφηβείας, όταν ακόμη

τα πράγματα μας σημαδεύουν, η Αι-ολική Γη του Ηλία Βενέζη, το ποίημα Ελένη του Σεφέρη, λίγο αργότερα το Μονόγραμμα του Ελύτη και οι Ακυβέρνη-τες Πολιτείες του Τσίρκα και για πάντα ο Όμηρος και ο Γιώργος Χειμωνάς.

ΤΙ ΑΠΕΧΘΑΝΕΣΤΕ; Την αγνωμοσύνη, την ημιμάθεια, την έλλειψη αγωγής, την ανακολουθία λό-γων και πράξεων και την επίδειξη.

ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΕΤΕ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙ-ΣΤΗΜΙΟ, ΔΕΝ ΜΕΤΑΦΡΑζΕΤΕ ΚΕΙΜΕ-ΝΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΓΡΑΦΕΤΕ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ-ΤΑ, ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΣΑΣ ΑΣΧΟΛΙΑ;

Οι άνθρωποί μου, πάντοτε κέντρο και γνώμων της ζωής μου.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΦΟΒΟΣ ΣΑΣ;Η απώλεια, «το ψύχος το δριμύ των χωρισμών» κατά Λένα Παππά, και των αποχωρισμών εν γένει, θα συμπληρώ-σω, το απάνθρωπο και σπαρακτικό του «ποτέ ξανά», είτε ο απολεσθείς βρίσκε-ται εν ζωή, είτε όχι.

ΚΑΝΤΕ ΜΙΑ ΕΥΧΗ.Χαρά, ατόφια χαρά, σαν τρενάκι σε λούνα παρκ, που πάντα κινείται και ποτέ δεν ξεφεύγει, τι άλλο;

βιβλία:

INDEX_31

LA sAgRADA fAMILIAΨΥΧΟΓΙΟΣ

26

INDEX_31

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 6η Διεθνής 'Eκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης θέμα

27

INDEX_31

Στις 28 Μαΐου ανοίγει τις πύλες της η 6η Δι-εθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που οργανώνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕ-ΒΙ) - Υπουργείο Πολιτισμού με τη συνεργασία της HELEXPO και της ΠΟΕΒ. Μεγάλη είναι η ανταπόκριση των εκδοτών ενώ για πρώτη φορά θα έχουμε συμμετοχές από την Κίνα και την Ινδία. Όπως πάντα, ένα πλήθος εκδη-

λώσεων πλαισιώνουν την έκθεση, που απευθύνεται τόσο σε επαγγελματίες όσο και στο ευρύ κοινό, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον των Ελλήνων -τουλάχιστον- αναγνωστών.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συζήτηση με θέμα Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης της Google και οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων και Ελλήνων εκδοτών & συγγραφέων, το αφιέρω-μα στη Γερμανία -ως τιμώμενη χώρα-, αλλά και το φετινό θε-ματικό αφιέρωμα στο ιστορικό βιβλίο.

Ακολουθώντας το πνεύμα των καιρών και τα ενδιαφέροντα του αναγνωστικού κοινού, η φετινή Διεθνής Έκθεση Βιβλί-ου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ) ετοιμάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα με θέμα Βιβλίο και Ιστορία. Σε ένα ξεχωριστό θεματικό περίπτερο (350τ.μ.) θα εκτεθούν περισσότεροι από 1.600 τίτλοι εκδόσε-ων για την Ιστορία, αλλά και εικαστικό και άλλο υλικό με θέμα τους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ το περίπτερο θα κοσμούν 25 αντίγραφα αρχαίων κλασικών αγαλμάτων από τις συλλογές των ελληνικών μουσείων. Στρογγυλά τραπέζια, συζητήσεις, παρουσιάσεις, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών συνθέτουν ένα ελκυστικό πολιτιστικό πρόγραμμα, για τους λάτρεις της Ιστορίας.Την καινοτομία των θεματικών εκθέσεων καθιέρωσε η ΔΕΒΘ

27

INDEX_31

28

INDEX_31

28

από την πρώτη χρονιά της λειτουργίας της. Με θέματα όπως Βιβλία Τέχνης το 2005, Κρασί και άλλοι γευστικοί πειρασμοί το 2006, Ταξίδι το 2007, Πολιτικό βιβλίο το 2008 και φέτος Βιβλίο και Ιστο-ρία οι θεματικές εκθέσεις δίνουν μια νέα οπτική στον χώρο των πολιτιστικών δράσεων και αποτελούν ένα εξαιρετικό θε-ματικό αρχείο της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής.Η φετινή θεματική έκθεση παρουσιάζει κατηγοριοποιημένα σε 11 ενότητες βιβλία που καλύπτουν όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ενώ το θεματικό περίπτερο προσφέρεται για μια ενδιαφέρουσα περιήγηση στην ιστορία των Βαλκανι-κών πολέμων μέσα από εικαστικό υλικό και αντικείμενα της εποχής: Αντιπροσωπευτικά αγάλματα της αρχαίας κλασικής εποχής θα κοσμήσουν το περίπτερο γεφυρώνοντας εικαστικά το χθες με το σήμερα. Τα εξαιρετικά αντίγραφα που ευγενικά παρα-χώρησε προς έκθεση ο Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πο-λιτισμού (ΟΠΕΠ) αποτελούν δείγματα υψηλής τέχνης του αρ-χαίου ελληνικού πολιτισμού. Ντοκιμαντέρ ιστορικού περιεχομένου εμπλουτίζουν το πλού-σιο αφιέρωμα στην Ιστορία, προσφέροντας γνώσεις και ερεθί-σματα στους επισκέπτες. Παρουσιάσεις, συζητήσεις, στρογγυλά τραπέζια με θέμα την Ιστορία οργανώνουν οι Έλληνες εκδότες στο πλαίσιο της φετι-νής ΔΕΒΘ αποτυπώνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον του ανα-γνωστικού κοινού για το θέμα. Δεκαεπτά εκδηλώσεις ιστο-ρικού ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνει το πολιτιστικό πρό-γραμμα, οι οποίες πραγματεύονται ζητήματα της πρόσφατης και παλαιότερης ελληνικής ιστορίας (Βυζάντιο, Εμφύλιος, μι-κρασιατική καταστροφή κ.λ.π.) με τη συμμετοχή σημαντικών Ελλήνων συγγραφέων αλλά και πανεπιστημιακών.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ:Είκοσι χρόνια μετά την πτώση του Τείχους ανοίγει την Πέμπτη,28/05, με συντονιστή τον συγγραφέα Χρήστο Χρυσόπουλο και συμ-μετοχή συγγραφέων από το πρώην Ανατολικό μπλοκ.Ο Ανατολικογερμανός Ίνγκο Σούλτσε (Ingo Schulze), την Παρασκευή 29/05, καταθέτει την προσωπική του βιωματική ματιά πάνω στο ίδιο θέμα. Στη συζήτηση συμμετέχουν οι συγ-γραφείς Αλέξης Σταμάτης και Μιχάλης Μοδινός.Γερμανo-ελληνική Ιστορία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου (την ίδια μέρα, ώρα 13:00) στη μνήμη του Hermann Frank Meyer. Ομιλητές: Χάγκεν Φλάισερ, ιστορικός, Christoph Schminck - Gustavus, συγγραφέας, Νίκος Καραπιδάκης, ιστορικός. Συ-ντονισμός: Σπύρος Μοσκόβου (Deutsche Welle). Οργάνωση: Goethe-Institut Θεσσαλονίκης, Εκδόσεις της Εστίας.Ο Ιταλός Βυζαντινολόγος και συγγραφέας Paolo Cesaretti συζητά με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο για την Αναπαράσταση της Ελληνικής Ιστορίας στη νεότερη και σύγχρονη ιταλική λογοτεχνία, την Παρασκευή στις 6 το απόγευμα.Μια μυθιστορηματική ανασκόπηση του 20ού αιώνα που μό-λις εξέπνευσε θα μας παρουσιάσει (Σάββατο 30/5, στις 12 το μεσημέρι) ο Γαλλοτυνήσιος ποιητής, συγγραφέας και πανεπι-στημιακός Εντί Καντούρ (Hedi Kaddour).

Το μεγαλύτερο, όμως, ενδιαφέρον ίσως συγκεντρώνει η πα-ρουσία του κορυφαίου Αμερικανού συγγραφέα, ιστορικού και πολιτικού ακτιβιστή Howard Zinn. Η ομιλία του με θέμα Η Δράση των Πολιτών ως προϋπόθεση της Δημοκρατίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (στις 25 Μαΐου - 7.30 μ.μ.) θα προ-αναγγείλει το άνοιγμα της ΔΕΒΘ, ενώ το Σάββατο 30 Μαΐου θα μιλήσει και στη Θεσσαλονίκη. Επιφανής πνευματική προ-σωπικότητα, ο Ζιν έχει εκδώσει 20 βιβλία, ανάμεσά τους το πολυσυζητημένο δοκίμιο Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτει-ών αλλά και το θεατρικό Ο Μαρξ στο Σόχο (το οποίο παίζεται για 4η συνεχή χρονιά με πρωταγωνιστή τον Άγγελο Αντωνό-πουλο). Ακόμα και η Παιδική Γωνιά είναι φέτος εμπνευσμένη από την Ιστορία. Το τετραήμερο πρόγραμμα εκδηλώσεων για παιδιά και εφήβους περιλαμβάνει πλήθος συναντήσεων και σχετικών εκδηλώσεων.

Το index, συμμετέχοντας με τον τρόπο του στο θεματικό αφιέρωμα της ΔΕΒΘ σας παρουσιάζει μερικά από τα πιο εν-διαφέροντα ιστορικά βιβλία που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

INDEX_31

JACQUELINE DE ROMILLYΟ Θουκυδίδης και ο αθηναϊκός ιμπεριαλισμόςΠΑΠΑΔΗΜΑ

Περισσότερο, ίσως, από όποιον άλλον ιστορι-κό, ο Θουκυδίδης συνθέτει και οργανώνει το υλικό της αφή-γησής του, πράγμα που δημιουργεί στον αναγνώστη την αί-σθηση ότι ένα χέρι σίγουρο τον οδηγεί από την αρχή έως το τέλος του έργου προς κάποιο προσδιορισμένο στόχο.Η Jacqueline de Romilly, με τη δική της αυστηρή κρίση, πα-ρακολουθεί την πορεία της σκέψης του μεγάλου ιστορικού, τη βλέπει να αναπτύσσεται, να προχωρεί και να συναντά-ει σε κάθε βήμα την εποχή μας. Μελετώντας τον Αθηναϊκό ιμπεριαλισμό σε όλη την έκταση της ιστορίας, κατορθώνει να δώσει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη, όσο και συναρπαστι-κή, ανάλυση της σκέψης και της στάσης του Θουκυδίδη απέ-ναντι στα γεγονότα και, συγχρόνως, δίνει ορισμένες καίριες απαντήσεις στο πρόβλημα της γένεσης του έργου.

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟΣαμοθράκηΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Η μελέτη της ιστορίας και η ανάδειξη της το-πικής κληρονομιάς έχουν στρέψει την έρευνα

τα τελευταία χρόνια προς την τοπική κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια «ανασκαφή» σε θέματα της τοπικής ιστορίας της Σαμοθράκης, με πρόθεση να έλθουν στο φως πολλά από αυτά που συνήθως αλλού αναζητούνται ή δεν αναζητούνται καθόλου. Καλύπτει περιόδους και θε-ματογραφία από την αρχαία βυζαντινή, μεταβυζαντινή και νεότερη Σαμοθράκη, μέχρι τις πτυχές αυτής της ιστορικής πορείας, της διατροφής και της διάσωσης της παράδοσης.Τα κείμενα του τόμου προέρχονται από τις εργασίες του Επι-στημονικού Συνεδρίου που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2006, με θέμα Σαμοθράκη: Ιστορία-Αρχαιολογία-Πολιτισμός και είναι ερευνητικές προσπάθειες επιστημόνων οι οποίες αποτελούν μια πολύτιμη δυναμική για το μέλλον, επανα-φέροντας το νησί στο προσκήνιο. Χαρακτηρίζονται από την υψηλή ποιότητά τους και συνιστούν πραγματικές συμβολές για την ιστορία του νησιού ανοίγοντας έναν διάλογο, επιστη-μονικό κυρίως, αλλά και πολιτικό και κοινωνικό, φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές της ιστορίας και του πολιτισμού της Σαμοθράκης.

βιβλία

30

INDEX_31

30

30

INDEX_31

DAVID IRVINGΓκαίρινγκ ΓΚΟΒΟΣΤΗ

Μια σπάνια και ρεαλιστική βιογραφία βασισμέ-νη εξολοκλήρου σε πρωτογενείς πηγές του στε-

νότερου συνεργάτη του Χίτλερ κατά τη διάρκεια των χρόνων της πάλης για εξουσία, του θριάμβου και της πτώσης. Ο συγ-γραφέας παρουσιάζει με τρόπο βιωματικό τη σταδιοδρομία του Γκαίρινγκ ως πιλότου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως διοι-κητή ταγμάτων εφόδου στη δεκαετία του ‘20, ως προέδρου της Καγκελαρίας του Ράιχ τη δεκαετία του ‘30, ως Στρατάρχη της Λουφτβάφε και αργότερα ολόκληρου του Ράιχ, κατά τη διάρ-κεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ανατρέχοντας σε ημερολό-για, επιστολές, ιατρικούς φακέλους, συνεντεύξεις και κρατικά αρχεία, καταγράφεται η ζωή του Γκαίρινγκ και παρουσιάζεται η πολύπλοκη προσωπικότητα του ανθρώπου που ο Χίτλερ έχρι-σε ως διάδοχό του. Τα νέα στοιχεία που ο συγγραφέας φέρνει στο φως περιλαμβά-νουν αναλυτικές πληροφορίες για τους δύο γάμους του Γκαί-ρινγκ, για την εξάρτησή του από τη μορφίνη, για τον καθορι-στικό ρόλο που διαδραμάτισε στη δημιουργία της Γκεστάπο και για τις μυστικές συνομιλίες που διεξήγαγε, πριν από τον πόλε-μο, με τον Πρωθυπουργό της Βρετανίας Chamberlain. Επιπλέ-ον, περιλαμβάνονται λεπτομερή στοιχεία για τις συνωμοσίες του Γκαίρινγκ, σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, και για την εντυπωσιακή εμφάνισή του στη Δίκη της Νυρεμβέργης.

MILAN RISTOVICΈνα μακρύ ταξίδιΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Πρόκειται για μία μελέτη που είναι αποτέλεσμα έρευνας τεράστιου αρχειακού υλικού, η οποία

δίνει μια αντικειμενική και ζωηρή εικόνα της ταραγμένης εκεί-νης εποχής που σημαδεύτηκε από αμφιθυμία, καχυποψία, αμ-φιβολία και πίκρα.Ένα από τα δραματικότερα και περισσότερο αμφιλεγόμενα επεισόδια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, η μεταφορά των παιδιών από τις εμπόλεμες ζώνες της Ελλάδας στις γειτονικές βαλκανικές χώρες και ιδιαίτερα στη Γιουγκοσλαβία, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου.Με ψύχραιμη και αντικειμενική ματιά, ο συγγραφέας, παρακο-λουθεί διεξοδικά τη διαδρομή που ακολούθησαν αυτά τα παι-διά από την Ελλάδα έως στις πόλεις των βαλκανικών κρατών που τα υποδέχθηκαν και απαντά στα πολύπλοκα ερωτήματα για τις αιτίες, τις μεθόδους, την οργάνωση, το ανθρωπιστικό, πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο αυτού του μοναδικού φαινο-μένου της μεγάλης μετανάστευσης των παιδιών της Ελλάδας, η ιστορία του οποίου περιλαμβάνει πολλά και βαθιά ίχνη πολι-τικών και ιδεολογικών συγκρούσεων που, μετά τον Β΄ Παγκό-σμιο Πόλεμο, σημάδεψαν όχι μόνο την ελληνική και βαλκανική ιστορία, αλλά και την ιστορία του διαιρεμένου κόσμου επίσης.Πέρα από την ανθρωπιστική διάσταση του ζητήματος, αναδει-κνύεται και η πολιτική του διάσταση καθώς παρουσιάζεται ο ρόλος των κρατών υποδοχής, όχι μόνο κατά την περίοδο της μετανάστευσης αλλά και στο θέμα του επαναπατρισμού των παιδιών.

GOTZ ALYΤο λαϊκό κράτος του XίτλερΚΕΔΡΟΣ

Όπως υποστηρίζει ο Aly, μόνο αν συνυπολο-γίσει κανείς την παράδοξη συμβίωση λαϊκού

κράτους και εγκλήματος, μπορεί να ερμηνεύσει ιστορικά την παράδοξη αυτή συμβίωση στη ναζιστική Γερμανία. Και να απαντήσει στο επίμαχο ερώτημα, πώς μπόρεσαν οι Γερμανοί να επιτρέψουν τέτοια πρωτοφανή μαζικά εγκλήματα, ιδιαί-τερα την εξολόθρευση των Εβραίων της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου;Ο Γερμανός ιστορικός και δημοσιογράφος Gotz Aly αναλύει τη δράση του Γ΄ Ράιχ από μια προκλητική οικονομικοπολιτι-κή σκοπιά: ως «δικτατορία του ρουσφετιού». Εξηγεί πώς το Εθνικοσοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα του Χίτλερ κατασκεύ-ασε μια συναινετική δικτατορία, μέσα από τη λαϊκίστικη υπόσχεση κοινωνικής ισότητας για εκατομμύρια Γερμανούς των κατώτερων τάξεων. Σκιαγραφεί τη λειτουργία του λη-στρικού, ναζιστικού μηχανισμού σε μία διττή βάση: αφενός, κατάσχεση και αριοποίηση των περιουσιών των Εβραίων της Ευρώπης -μεταξύ αυτών και των Εβραίων της Θεσσαλονί-κης-, συστηματική λεηλασία των κατακτημένων χωρών για την ενίσχυση της γερμανικής οικονομίας και τη διατήρηση σταθερού νομίσματος· αφετέρου, ανάπτυξη μιας πρωτοφα-νούς φιλολαϊκής πολιτικής κοινωνικών παροχών (απαλλαγή πολεμικών φόρων και λοιπές οικονομικές ελαφρύνσεις, ει-δικά επιδόματα για τις οικογένειες των στρατιωτών, δίκαιη διανομή τροφίμων, κ.ά.) για την επίτευξη μιας ευρείας πο-λιτικής αποδοχής.Παραθέτοντας πληθώρα στοιχείων, ο Γερμανός ιστορικός δείχνει το πώς η παραπλανητική για το εσωτερικό της χώρας αίσθηση σταθερότητας στηριζόταν στη συστηματική όσο και μεθοδευμένη αποσταθεροποίηση της περιφέρειας.Πρόκειται για ένα βιβλίο που πυροδότησε ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις όταν κυκλοφόρησε.

AVERIL CAMERONΟι ΒυζαντινοίΨΥΧΟΓΙΟΣ

Η καθηγήτρια Άβεριλ Κάμερον, καταξιωμένη διεθνώς για τη συμβολή της στη μελέτη της

Ύστερης Αρχαιότητας και του Βυζαντίου, σε αυτό το βιβλίο, με μια σοφή διάταξη της ύλης προσφέρει μια πολυπρισμα-τική, περιεκτική και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πραγματεία σχετικά με τη βυζαντινή αυτοκρατορία και τους κατοίκους της. Παρουσιάζει στον αναγνώστη μια εικόνα του Βυζαντίου απαλλαγμένη από στερεότυπα και αγκυλώσεις του παρελθό-ντος. Στο βιβλίο τίθενται βασικά ζητήματα, όπως αυτά της ταυ-τότητας, της ιδιοσυστασίας και των παραγόντων της ισχύος -και των αδυναμιών- του Βυζαντίου. Επιχειρείται να σκια-γραφηθεί τι ήταν αυτό που στη νεωτερικότητα ονομάσθηκε, ερήμην του, Βυζάντιο, ποιοι ήταν οι κάτοικοι/πολίτες αυτής της αυτοκρατορίας, η οπτική τους για τη θέση τους στον κό-σμο, αλλά και πώς η τελευταία εξελίχθηκε σε όλη αυτή τη μακρά πορεία από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα.Το βιβλίο σηματοδοτεί μια νέα προσέγγιση τόσο ως προς την απεικόνιση όσο και ως προς την περιγραφή του βυζαντινού πολιτισμού. Το έργο απευθύνεται στο ευρύ κοινό, αλλά και στους φοι-τητές, ξεπερνώντας δε τον σκόπελο της υπεραπλούστευσης, επιδιώκει την καταγραφή τόσο των σταθερών σημείων όσο και των τομών που εντοπίζονται σε αυτήν τη μακραίωνη ιστορική διαδρομή.Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο CRITICOS 2006.

ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥΙστοριών Βιβλία Δ΄ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Στην τρίτομη αυτή έκδοση παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η προ πολλού εξα-


32

INDEX_31

32

INDEX_31

ντλημένη και δυσεύρετη, στη σειρά των Βυζαντινών Ιστορι-κών της Βόνης, δημοσιευμένη (1828-1832) Ιστορία του βυζα-ντινού αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού, μετέπειτα μοναχού Ιωάσαφ.Η Ιστορία του Καντακουζηνού διαιρείται από τον ίδιο σε τέσσερα βιβλία, τα οποία καλύπτουν χρονικά την κρίσιμη περίοδο του Βυζαντίου 1320-1356 καθώς και των χρόνων της προσωπικής βασιλείας του 1347-1354.Στο Α΄ Βιβλίο των Ιστοριών του, ο Ιωάννης Καντακουζηνός εκ-θέτει τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου μεταξύ των δύο Ανδρονίκων Παλαιολόγων, Β΄ και Γ΄, κατά τα έτη 1320-1328, στο Β΄ διηγείται όσα συνέβησαν και αφορούν τη βασιλεία του Ανδρόνικου Γ΄(1328-1341), στο Γ΄ εξιστορεί τα συμβάντα κατά τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του ιδίου και της Αντιβασιλείας, ως την είσοδό του στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοκράτορας (1341-1347), ενώ στο Δ΄ και τελευταίο Βι-βλίο ασχολείται και παρουσιάζει όσα σχετίζονται με την προ-σωπική του βασιλεία, την παραίτησή του από τον θρόνο και τα δύο πρώτα έτη (1354-1356) της βασιλείας του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου.Το έργο αυτό είναι για τον ερευνητή και μελετητή του Βυζα-ντίου, και ιδιαίτερα αυτής της περιόδου, μια αξιόλογη πηγή πρωτογενούς και πλούσιου υλικού.

ΛΟΥΤΣΙΑΝΟ ΚΑΝΦΟΡΑ Η δημοκρατίαΙστορία μιας ιδεολογίαςΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Το ότι η δημοκρατία είναι ελληνική επινόηση αποτελεί μάλλον ριζωμένη άποψη.Η δημοκρατία διαμόρφωσε τον ρου της ευρωπαϊκής ιστορί-ας, από την Αγγλική επανάσταση μέχρι τη Γαλλική, από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι τον Ψυχρό Πόλεμο, από την κα-τάρρευση του Τείχους του Βερολίνου μέχρι την εισβολή στο Ιράκ. Σήμερα, την ώρα που η πλούσια Δύση κηρύσσει ρητο-ρικά την ελευθερία, μια δυναμική κάστα κινεί τους μοχλούς της εξουσίας και καταχράται τη λέξη «δημοκρατία», εξακο-λουθώντας να σωρεύει θύματα.Ασκώντας καταιγιστική κριτική, ο Λουτσιάνο Κάνφορα πραγματεύεται την ιστορία της γηραιάς ηπείρου, τις μακραί-ωνες προσπάθειες εγκαθίδρυσης της λεγόμενης «εξουσίας του λαού», παρακολουθώντας τις εμφανίσεις και εξαφανί-σεις της έννοιας της δημοκρατίας από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας και ταυτόχρονα εστιάζει στα αντίδοτα με τα οποία αντιμετώπισαν αυτό το αίτημα οι ελίτ οι οποίες σταδι-ακά νομιμοποίησαν την εξουσία τους μέσω της εκλογικής δι-αδικασίας και αναφέρεται στα στερεότυπα που σχετίζονται με την έννοια της δημοκρατίας. Βαθύς γνώστης της κλασι-κής Αρχαιότητας, διαλύει τους διάφορους μύθους σχετικά με την αρχαιοελληνική δημοκρατία και περιγράφει πώς αυτή ενέπνευσε τους μεταγενέστερους. Τέλος, απομυθοποιεί το «δυτικό δημοκρατικό μοντέλο», ενώ στρέφει τα πυρά του και στο «πείραμα» του υπαρκτού σοσιαλισμού.Περιλαμβάνεται Επίμετρο του συγγραφέα όπου απαντά στις κριτικές που του ασκήθηκαν μετά την έκδοση.

HOWARD ZINNΙστορία του λαού των Ηνωμένων ΠολιτειώνΑΙΩΡΑ

Ο Χάουαρντ Ζιν είναι επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και από τη σκοπιά του πολιτικού ακτιβιστή επιχειρεί να φωτίσει, να τεκμηριώ-σει, αλλά και να ανατρέψει τις μέχρι τώρα πληροφορίες για την κοινωνική ιστορία της Αμερικής, από την εποχή του Κο-λόμβου ως τις αρχές του 21ου αιώνα.

Η Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα βιβλίο όπου παρουσιάζεται η αμερικανική ιστορία όπως την έζησαν οι γυναίκες, οι εργάτες, οι μαύροι, οι Ινδιάνοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες, όπου ο συγγραφέας δεν παγιδεύεται στους εθνικούς μύθους της «επίσημης» ιστορίας που γράφεται «από την οπτική γωνία των κυβερνήσεων, των κατακτη-τών, των διπλωματών και των ηγετών», αλλά επιλέγει να παραθέτει τα γεγονότα χωρίς να αγνοεί τις συγκρούσεις ανάμεσα σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, ενώ παράλ-ληλα δεν παραβλέπει ότι οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ θυτών και θυμάτων είναι συχνά δυσδιάκριτες οδηγώντας τα θύματα -απελπισμένα και επηρεασμένα από το σύστημα που τα καταπιέζει- να στρέφονται εναντίον άλλων θυμά-των και να διαπράττουν ωμότητες. Όπως, όμως, λέει και το απόφθεγμα που επικαλείται ο συγγραφέας: «Η κραυγή των φτωχών δεν είναι πάντα δίκαιη αλλά αν δεν την έχεις ακούσει, δεν θα καταλάβεις ποτέ τι σημαίνει Δικαιοσύνη». Η Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών κυκλοφόρησε το 1984 και εξελίχθηκε σε διαχρονικό μπεστ σέλερ, με πωλήσεις που, μόνο στις ΗΠΑ, έχουν ξεπεράσει το 1.000.000 αντίτυ-πα. Διδάσκεται σε εκατοντάδες πανεπιστήμια και κολέγια της Αμερικής και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται νέα κεφάλαια τα οποία καλύπτουν τις τελευταίες παγκόσμιες εξελίξεις του αιώνα που διανύουμε.

ΖΑΝ-ΚΛΩΝΤ ΜΠΑΡΩ – ΓΚΙΓΙΩΜ ΜΠΙΓΚΟΗ ιστορία του κόσμουΕΣΤΙΑ

Πριν από έναν αιώνα, όσοι ήξεραν ανάγνω-ση ήξεραν και να τοποθετούνται στον χώρο

και τον χρόνο. Κατά μία παράδοξη ειρωνεία, το ζήτημα του «καθήκοντος προς τη μνήμη» δεν ήταν ποτέ τόσο έντο-νο όσο στους σημερινούς καιρούς της λήθης, εφόσον ένα προτέρημα δεν εκθειάζεται παρά μόνο όταν έχει ξεχαστεί. Ο γνωστός συγγραφέας αρκετών δοκιμίων και μυθιστορη-μάτων Ζαν-Κλωντ Μπαρώ και ο νεαρός ιστορικός Γκιγιώμ Μπιγκό πραγματοποίησαν τη φιλόδοξη ιδέα να γράψουν ένα συνοπτικό βιβλίο ιστορίας -από τους προϊστορικούς χρόνους ως τη σημερινή εποχή- με χρονολογική αφήγηση, για όλους τους αναγνώστες που επιθυμούν να εντοπίσουν την προσω-πική τους μοίρα στη μεγάλη συλλογική ιστορία, ηρωική και τραγική -λογική ή παράλογη- του ανθρώπινου γένους, μια και για να αντιληφθούμε την επικαιρότητα είναι απαραί-τητες οι ιστορικές αναφορές, από τη στιγμή που και οι πιο πρόσφατες εξελίξεις έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν. Πού, παραδείγματος χάριν, να τοποθετήσουμε τους πολέμους του Ιράκ, αν δεν έχουμε ποτέ μιλήσει για τη Μεσοποταμία; Οι εικόνες μας σοκάρουν, αλλά δεν μας αφορούν. Βλέπουμε τα πάντα, αμέσως, σε απευθείας σύνδεση, αλλά δεν μας αφο-ρούν. Βλέπουμε τα πάντα, σε απευθείας σύνδεση, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τίποτα. Αληθινή διήγηση όπου ο αναγνώ-στης θα μπορέσει να βρει ερμηνείες γεγονότων που φαντά-ζουν αναμφισβήτητα.

DAVID IRVINGΑποκαλύψεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ΙΩΛΚΟΣ

Μια μνημειώδης καταγραφή της αγωνιώδους πορείας της νηοπομπής PQ.17 που υπέστη τη μεγαλύτερη κα-ταστροφή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.Ο συγγραφέας αναζήτησε προσεκτικά τα ίχνη της τύχης των πρωταγωνιστών-θυμάτων αυτού του συγκλονιστικού γεγονότος, ενώ μίλησε και με τα πληρώματα των βομβαρδι-στικών και των υποβρυχίων που πέτυχαν τις καταβυθίσεις.


Συμβουλεύτηκε τα πλούσια Ναυτικά Αρχεία των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας, καθώς και τους φακέλους του Γερμανι-κού Ναυτικού Επιτελείου και της Γερμανικής Ανώτατης Δι-οίκησης Αεροπορίας που κατέχουν οι νικητές Σύμμαχοι. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που ρέει κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τις: Αποκαλύψεις του Β΄ Παγκο-σμίου Πολέμου - Η καταστροφή της νηοπομπής PQ.17. Ο David Irving αποκαλύπτει νέα στοιχεία και γεγονότα και για μια ακόμη φορά προκαλεί τον χώρο της ιστορικής έρευ-νας, τα ΜΜΕ και τους αναγνώστες.Η τέταρτη αγγλική έκδοση του έργου (2005) είναι ανανεω-μένη και εμπλουτισμένη με πρωτογενές ιστορικό υλικό από τους φακέλους και τα αρχεία των υπηρεσιών διαβιβάσεων και των αποκωδικοποιητών που υπέκλεπταν τις γερμανικές επικοινωνίες. Σ’ αυτή στηρίζεται και η παρούσα ελληνική, η οποία περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό, χάρτες, αντίγραφα εγγράφων και ευρετήριο προσώπων.Ένα πραγματικά σπουδαίο βιβλίο στον χώρο της ιστορικής έρευνας.

ΖΑΚ ΛΕ ΓΚΟΦΤο φαντασιακό στο μεσαίωναΚΕΔΡΟΣ

Ο κορυφαίος Γάλλος Ζακ Λε Γκοφ εμβαθύνει στην αναζήτηση μιας ανανεωμένης θεώρη-

σης για τη μεσαιωνική ιστορία και μελετά το φαντασιακό και τις συλλογικές αναπαραστάσεις της μεσαιωνικής κοι-νωνίας κατά το διάστημα από τον 5ο έως τον 16ο αιώνα. Τα δοκίμια που έχουν συγκεντρωθεί στο βιβλίο αυτό διευκρι-νίζουν, επεκτείνουν, εμβαθύνουν την αναζήτηση μιας ανα-νεωμένης θεώρησης της μεσαιωνικής ιστορίας.Ο αναγνώστης θα βρει τρία, ιδιαίτερα, θέματα: του χρόνου, των σχέσεων μεταξύ λόγιου πολιτισμού και λαϊκού πολιτι-σμού -πραγματικότητες που πρόσφατα αμφισβητήθηκαν- και της ιστορικής πολιτικής ανθρωπολογίας. Εκκινώντας από την έννοια του θαυμαστού, ως συστήματος ανάγνωσης του υπερφυσικού, αναπτύσσει βασικά θέματα, όπως του μεσαιωνικού χωροχρόνου, των σχέσεων μεταξύ λόγιου πολιτισμού και λαϊκού πολιτισμού και των ονείρων, κομβικό σημείο μεταξύ της κουλτούρας των κληρικών και της λαϊκής κουλτούρας.Ο συγγραφέας εξηγεί γιατί το φαντασιακό αποτελεί μια πο-λυσήμαντη και δύσκολα προσδιορίσιμη έννοια. Ανατρέχει στη λογοτεχνική και καλλιτεχνική παραγωγή των μεσαιω-νικών χρόνων για να αναδείξει τον θεμελιώδη ρόλο του στο προσωπικό και συλλογικό ασυνείδητο. Εξετάζει τη διασύν-δεσή του με τι έννοιες της αναπαράστασης, του ιδεολογικού και του συμβολικού.

DONALD M. NICOLΙωάννης ΚαντακουζηνόςΟ απρόθυμος αυτοκράτοραςΓΚΟΒΟΣΤΗ

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός, γνωστός στην Ιστορία ως Ιωάννης ΣΤ΄, ήταν σύγχρονος του Στέφανου Δου-σάν της Σερβίας και του Οσμάν, πατέρα των Οσμανλιδών ή αλλιώς του οθωμανικού τουρκικού λαού. Υπήρξε ένας πολυ-τάλαντος άνθρωπος, λόγιος, πολεμιστής, πολιτικός, θεολό-γος και μοναχός, ήταν ξεχωριστός ως προς το ότι υπήρξε ο μοναδικός αυτοκράτορας που διηγήθηκε ο ίδιος τα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την καριέρα του.Κυβέρνησε ως αυτοκράτορας του Βυζαντίου στην Κωνστα-ντινούπολη επτά χρόνια, από το 1347 μέχρι το 1354.Μετά την παραίτησή του, το 1354, έζησε τα τελευταία τριά-ντα χρόνια της ζωής του ως μοναχός, συγγραφέας και μυστι-κός σύμβουλος του θρόνου.

34

INDEX_31

Τα απομνημονεύματά του αποτελούν μία από τις πιο ενδια-φέρουσες και καλογραμμένες ιστορίες του Βυζαντίου.Το βιβλίο αυτό βασίζεται στα τέσσερα βιβλία με τα απο-μνημονεύματά του και είναι η βιογραφία ενός ανθρώπου που έπεσε θύμα κακόβουλων σχεδίων και ο οποίος οραμα-τιζόταν, όσο αφελές κι αν ακούγεται αυτό, να συμφιλιωθεί με τον αναδυόμενο μουσουλμανικό κόσμο της Ασίας και να κερδίσει τη συνεργασία του χριστιανισμού της Δύσης, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την ορθόδοξη πίστη της βυζαντινής πα-ράδοσης.

MERRY E. WIESNER-HANKSΠρώιμη νεότερη Ευρώπη 1450 - 1789ΞΙΦΑΡΑΣ

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό εγχειρίδιο, μέσα στα δεκατρία κεφάλαια του οποίου

εντάσσονται αρμονικά στη συζήτηση των κλασικών θεμάτων ιστορίας όλες οι πλέον πρόσφατες μελέτες στον τομέα της ιστορίας του φύλου, των παγκόσμιων διασυνδέσεων και της πολιτισμικής ανάλυσης. Καλύπτοντας την ιστορία της Ευρώπης από την εφεύρεση της τυπογραφίας έως τη Γαλλική Επανάσταση, το βιβλίο σκιαγραφεί με καινοτόμο τρόπο τα ποικίλα βιώματα των αν-θρώπων της πρώιμης νεότερης περιόδου και τοποθετεί τις ευρωπαϊκές ιστορικές εξελίξεις σε παγκόσμιο πλαίσιο. Έξι θεματικά αντικείμενα -άτομο και κοινωνία, πολιτική και εξουσία, κουλτούρα και διανόηση, θρησκεία, οικονομία και τεχνολογία, και η Ευρώπη στον κόσμο- αναπτύσσονται σε δύο χρονολογικές ενότητες, 1450-1600 και 1600-1789. Η Ευρώπη καλύπτεται γεωγραφικά στο σύνολό της, ανατολικά έως την Οθωμανική Αυτοκρατορία, βόρεια έως τη Σουηδία και νότια έως την Πορτογαλία, συμπεριλαμβανομένων και των ευρωπαϊκών υπερπόντιων κτήσεων, ενώ η συγγραφέας διερευνά ταυτόχρονα τις κάθε είδους θρησκευτικές, εθνοτι-κές, έμφυλες, ταξικές και τοπικές διαφοροποιήσεις. Η αφήγηση εμπλουτίζεται με ανεκδοτολογικές περιγραφές και προσωπικές μαρτυρίες που ενισχύουν τα γενικότερα συ-μπεράσματα της συγγραφέα, ενώ ιδιαίτερα γλαφυρές είναι οι περιγραφές της καθημερινής ζωής.Οι αναγνώστες ενθαρρύνονται να εντοπίσουν τόσο τις συνέ-χειες όσο και τις ασυνέχειες στη διάρκεια της τόσο καθορι-στικής αυτής ιστορικής περιόδου, ενώ συνοδευτικοί χάρτες, εικόνες, χρονολογία και ένθετα με πρωτογενείς πηγές διευ-κολύνουν την κατανόηση του κειμένου.

Κ. Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΙστορία της Ελληνικής φιλοσοφίαςΠΑΠΑΔΗΜΑ

Η ιστορία της φιλοσοφίας προκαλεί πάντα το ενδιαφέρον. Θέτει ως γενικότερο σκοπό να

εκθέσει, με συνέχεια και αιτιολογώντας, τη διαδικασία δια της οποίας τέθηκαν και αναπτύχθηκαν τα φιλοσοφικά προ-βλήματα. Στο βιβλίο αυτό, ο αναγνώστης παρακολουθεί τα προβλήματα, τα ερωτήματα αλλά και τις λύσεις που έδωσαν σε αυτά οι αρχαίοι με τις ιδέες που ανέπτυξαν. Δεν ικανο-ποιεί απλώς την περιέργεια και την επιθυμία του «ειδέναι», αλλά προβληματίζεται, στοχάζεται, διευρύνει τη γνώση και την προοπτική θεώρησης του κόσμου.Ο φιλοσοφικός στοχασμός γεννήθηκε και αναπτύχθηκε κατ’ εξοχήν στην αρχαία Ελλάδα, αλλά συνεχίστηκε και κατά τη βυζαντινή εποχή και κατά τους νεότερους χρόνους. Στο πα-ρόν έργο εκτίθεται αναλυτικά η ελληνική φιλοσοφική σκέψη σε όλη τη μακρά διαδρομή της. Χρησιμοποιούνται οι πηγές, τα ίδια τα έργα των φιλοσόφων, εξετάζονται χωριστά οι θε-ωρίες του κάθε φιλοσόφου και κάθε φιλοσοφικής σχολής

και παρατίθενται χαρακτηριστικά αποσπάσματα, τα οποία ο συγγραφέας μεταφράζει και αναλύει ώστε ο αναγνώστης έρ-χεται σε επαφή με τις πηγές και μελετά τις φιλοσοφικές ιδέ-ες από τα έργα των ίδιων των φιλοσόφων αλλά και από έργα που άλλοι, μεταγενέστεροι φιλόσοφοι, έγραψαν γι’ αυτούς.Με σαφήνεια, πληρότητα και βαθυστόχαστη κρίση, ο συγ-γραφέας δεν αρκείται στην απλή εξιστόρηση αλλά προχωρεί στην κριτική των ιδεών των φιλοσόφων, τις συγκρίνει με πα-ρόμοιες ή αντίθετες ιδέες προγενέστερων, μεταγενέστερων ή σύγχρονων φιλοσόφων και αντιπαραβάλλει την ελληνική σκέψη με αυτή των φιλοσόφων της Δύσης.

FRANCO MONTANARIΙστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίαςUNIVERSITY STUDIO PRESS

Τα αρχαιότερα σωζόμενα αποσπάσματα ελλη-νικών βιβλίων ανήκουν στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ., αλλά δεν λείπουν μαρτυρίες για την ύπαρξη αντιγράφων που προ-ορίζονταν για ανάγνωση με αφετηρία τουλάχιστον τον 5ο αι-ώνα π.Χ.Από τα ομηρικά έπη και εξής η πρώτη μορφή διάσωσης ενός κειμένου υπήρξε το «αυτόγραφο του συγγραφέα». Στην Αθή-να του 5ου αιώνα π.Χ. υπήρχε ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό και, επομένως, παραγωγή και εμπόριο βιβλίων.Κατά τους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας διατηρήθη-καν σε μεγάλο αριθμό χειρόγραφα στις βιβλιοθήκες και πολ-λά μέσω διαφόρων διαύλων έφθασαν στη Δύση, κυρίως με-τά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και έτσι λόγι-οι και μελετητές εμβάθυναν στην έρευνα των αρχαίων έργων και πρόσφεραν πολλά στη διάσωσή τους.Με την εμφάνιση της τυπογραφίας, η ιστορία της παράδο-σης των κλασικών κειμένων μεταβιβάστηκε στο τυπωμένο βιβλίο και σε όλους τους σταθμούς των τεχνικών, βιομηχανι-κών και εμπορικών του προόδων. H Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας είναι μια σύγ-χρονη γραμματολογία, η οποία καλύπτει δεκατέσσερις αιώ-νες (8ος π.Χ.-6ος μ.Χ.) ενώ εξετάζει όλες τις εκφάνσεις της αρχαίας γραμματείας (π.χ. γραμματική, λεξικογραφία, ια-τρική, θετικές επιστήμες). Πρόκειται για μια ιστορία που διατρέχει πρώτα τον ευρωπαϊ-κό πολιτισμό και έπειτα τον παγκόσμιο των τελευταίων αιώ-νων, συμβάλλοντας, με ποικίλους τρόπους, στον καθορισμό ιστορικών-πολιτισμικών εξελίξεων και ορίζοντας το πνεύμα των καιρών.

ΡΟΜΠΕΡΤ ΣΕΡΒΙΣΣύντροφοιΨΥΧΟΓΙΟΣ

Έχουν περάσει σχεδόν δύο δεκαετίες από την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολι-

κή Ευρώπη και την ΕΣΣΔ. Ο Ρόμπερτ Σέρβις, ένας από τους καλύτερους ιστορικούς επί της σύγχρονης Ρωσίας, εξετάζει την πορεία του κομμουνισμού παγκοσμίως. Βασισμένος σε πλήθος πηγών, προσφέρει μια ανθρώπινη οπτική της Ιστορί-ας αλλά και μια σφαιρική ανάλυση. Μέσα από μια εξαιρετική αφήγηση, ο συγγραφέας με κριτικό μάτι εξετάζει την ιστορία του κομμουνισμού και με τρόπο εύληπτο εισάγει τον αναγνώστη στην ιστορία ενός κινήματος που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο.Από τον Μαρξ και τον Λένιν μέχρι τον Μάο και τον Κάστρο, παρουσιάζονται ζωντανά τα πορτρέτα των πρωταγωνιστών και τα γεγονότα που έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην ιστο-ρία του κομμουνισμού. Αναλύει τις πολιτικές των κομμουνι-στικών καθεστώτων αλλά και τις κοινωνικές συνθήκες που


οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπους να προσχωρήσουν στον κομμουνισμό. Ο Σέρβις έχει βασιστεί σε εκτενή βιβλι-ογραφία καθώς και στη μελέτη πολλών αρχείων, οργανώνοντας παράλληλα το υλικό του με τέτοιο τρόπο ώστε η αφή-γησή του να συμπαρασύρει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη.

ΑΛΕΞΗΣ Γ. Κ. ΣΑΒΒΙΔΗΣΗ ίδρυση της μογγολικής αυτοκρατορίαςΙΩΛΚΟΣ

Ο Τζένγκις Χαν, οι επίγονοί του και ο κόσμος της Ανατολής 1206-1294 μ.Χ. Η επέκταση της Μογγολικής Αυτοκρατο-ρίας - επέκταση που αρχικά επηρέασε έμμεσα ή άμεσα και τα ανατολικά σύ-νορα του βυζαντινού κόσμου.Η ελληνική βιβλιογραφία δεν έχει έως σήμερα δώσει, με τη μορφή ενός βιβλί-ου, την ιστορική εικόνα του μογγολι-κού κόσμου και των κατακτήσεών του. Το κενό αυτό επιχειρεί να καλύψει, με ευσύνοπτο και κατανοητό τρόπο, η πα-ρούσα μονογραφία. Παρέχει ενημερω-τικά στοιχεία για τις πρωτογενείς πηγές της μογγολικής ιστορίας και βασίζεται σε τεκμηριωμένα συνθετικά έργα της διεθνούς εξειδικευμένης βιβλιογραφί-ας. Τα κεφάλαια του βιβλίου ενισχύονται από διάφορα επεξηγηματικά κείμενα, μεταφρασμένα αποσπάσματα από τις πρωτογενείς πηγές και εμβόλιμα βιο-γραφικά σημειώματα μερικών εκ των πρωταγωνιστών της μογγολικής ιστορί-ας και των ιστοριογράφων της, ενώ στο τέλος παρέχεται και ειδικό παράρτημα με ελληνική μετάφραση επιλεγμένων κειμένων. Η όλη έκδοση εμπλουτίζεται από εκτε-νή επιλογή εικονογράφησης και χαρ-τών, στοχεύοντας σε μια πληρέστερη κατανόηση του φαινομένου των Μογ-γόλων και της επίδρασής τους πάνω στον ύστερο μεσαιωνικό κόσμο.

ΠΑΤΡΙΚ ΣΙΜΣΤα παιδιά από το ΝτολόρεςΠΑΠΥΡΟΣ

Με την ιδιότητα του δη-μοσιογράφου, Ο Πάτρι Σιμς έχει ασχο-ληθεί εκτενώς με πολιτικά και κοινωνι-κά θέματα της Λατινικής Αμερικής. Στο πρώτο του βιβλίο, Στα ίχνη του Τσε: Ταξίδι με μοτοσικλέτα αναζητώντας το μύθο του Γκεβάρα, διέσχισε τη Λατινική Αμερική αναζητώντας την τύχη των ανθρώπων που συνάντησε ο Τσε στο νεανικό ταξί-δι που διαμόρφωσε την προσωπικότη-τά του. Σε αυτό το βιβλίο, ο Σιμς πήρε και πάλι τους δρόμους.

Με αφορμή μια φωτογραφία του 1941 που εικονίζει τον Κάστρο και τους συμ-μαθητές του στο Κολέγιο Ντολόρες, Ταξίδεψε από την Αβάνα ως τη «μικρή Αβάνα», την κοινότητα των αυτοεξόρι-στων στο Μαϊάμι, αναζητώντας τους συνομηλίκους του Κάστρο, τους αν-θρώπους που τον γνώρισαν από κοντά και στάθηκαν στο πλευρό του ή του εναντιώθηκαν στη διάρκεια της επανά-στασης.Τα παιδιά από το Ντολόρες δεν είναι μια ακόμα βιογραφία του Φιντέλ Κάστρο, αλλά ένα ιστορικό βιβλίο για την Κού-βα. Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο εβδομήντα χρόνων ιστορίας του νησιού που έγινε συνώνυμο της επανάστασης.Το βιβλίο κλείνει μ’ έναν προβληματι-σμό για το μέλλον. Πώς θα κυβερνήσει άραγε ο Ραούλ Κάστρο αφού διαδεχτεί τον Φιντέλ στην εξουσία; Ο σκληρός και άκαμπτος ιδεολόγος, ο «ψύλλος» ή «Κι-νέζος» όπως τον αποκαλούν οι Κουβα-νοί δεν φαίνεται να εμπνέει ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στους συμπατριώτες του.

ΧΑΡΗΣ ΤΣΙΡΚΙΝΙΔΗΣ Συνοπτική ιστορία της γενοκτονίας των Ελλήνων της ανατολήςΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Ο συγγραφέας έχει εντρυφήσει στην έρευνα για την ανάδειξη και ιστορική τεκμηρίωση του εγκλήματος της γενο-κτονίας σε βάρος του Ελληνισμού της Ανατολής εκ μέρους των Νεότουρκων και των Κεμαλικών, με βάση τις δι-πλωματικές πηγές διαφόρων χωρών, περιλαμβανομένης και της ίδιας της Τουρκίας.Το νέο του αυτό έργο είναι συνοπτι-κό αλλά δεν υποβαθμίζει την ιστορική αλήθεια, αντίθετα δίνει τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να αποκτήσει την απα-ραίτητη γνώση για την κρίσιμη αυτή στιγμή της ιστορίας μας, της οποίας οι συνέπειες περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο του Ελληνισμού παγκοσμίως.Επιπλέον, ο συγγραφέας, όντας ταυτό-χρονα νομικός, για πρώτη φορά αφιε-ρώνει ιδιαίτερο κεφάλαιο στη νομική τεκμηρίωση του ελληνικού αιτήματος για διεθνή αναγνώριση.

ΑΛΑΝ ΓΟΥΕΙΣ - ΜΟΡΙΣ ΤΟΜΠΣΟΝΟι νομάδες των βαλκανίωνΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Το βιβλίο αυτό πρωτοεκδόθηκε στο Λον-δίνο το 1914 με τον τίτλο The Nomads of the Balkans. Οι συγγραφείς του, Άγγλοι αρχαιολόγοι - εθνολόγοι, ο Άλαν Γουέις (1879 - 1957) και ο Μόρις Τόμπσον 1884

36

INDEX_31

- 1971), στα 1910-1913 είχαν επισκε φθεί τη Σαμαρίνα και τα άλλα βλαχοχώρια και είχαν γνωρίσει από πολύ κοντά τους Βλάχους. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο αναφέρεται σε όλους τους Βλάχους, αλλά ιδιαίτερα στους Σαμαρινιώτες. Την έκδοση προλογίζει το Διοικη τικό Συμβούλιο του Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, το όποιο μεταξύ των άλλων σημειώνει: «Με την έκδοση μεταφρασμένου στα ελληνικά και σχολιασμένου του βι βλίου αυτού […] πιστεύουμε ότι βοηθούμε στη γνώση της ζωής, των οικονομικών δραστηριοτήτων, του παραδοσιακού πολιτισμού, της γλώσσας, της λαϊκής μουσικής και ποίη σης των βλαχοφώνων Ελλήνων, πράγμα που αφενός θα διαφω-τίσει και θα ευρύνει τη γνώση του ευρύτερου ελληνικού κοι-νού».Ειδικότερα, το έργο αυτό χωρίζεται σε δώδεκα κεφάλαια ενώ στην έκδοση συμπεριλαμβάνονται: Γλωσσάριο, βιβλι-ογραφία, 24 πίνακες με 41 φωτογραφίες εποχής (1910-1912) -από τη Σαμαρίνα κυρίως-, 2 χάρτες και εκτενές ευρετήριο ονομάτων.Στη δεύτερη αυτή αναθεωρημένη έκδοση προστέθηκαν νέα σχόλια από τον επιμελητή της Θεόδωρο Νημά, ταυτίστηκαν όλα τα ονόματα των οικισμών με παράθεση του νέου ονόμα-τος και διορθώθηκαν τα λάθη της πρώτης.Την ελληνική έκδοση προλογίζουν ακόμη η κ. Ελίζαμπεθ Γου-έις-Φρέντς, κόρη του Άλαν Γουέις, και ο κ. Κέννεθ Τόμπσον, γιος του Μόρις Τόμσον, οι οποίοι αναφέρονται στις σχέσεις των συγγραφέων - πατέρων τους με τους Βλάχους.

ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΡΔΑΤΟΥΗ κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821ΣΥΛΛΟΓΗ

Ο Γιάννης Κορδάτος είχε αρχίσει να γράφει αυτό το έργο το 1922 και είναι σαφές ότι αντλεί την έμπνευσή του από τις εργασίες του Σκληρού, τις οποίες και επεκτείνει. Εκδίδεται πρώτη φορά το 1924.Αν και ακραιφνής δημοτικιστής ο Κορδάτος, το βιβλίο είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα, λόγω παρέμβασης του (τότε) εκδότη. Στην εισαγωγή, ο Κορδάτος αναλύει τη μέθοδο του ιστορικού υλισμού και ασκεί κριτική σε όσους συγγραφείς ασχολήθηκαν με την Ελληνική Επανάσταση. Το βιβλίο θα επανακυκλοφορήσει μετά από είκοσι χρόνια, το 1946, σε Δ΄ έκδοση από το βιβλιοπωλείο Π. Καραβάκου, με προσθήκες και συμπληρώσεις και εμφανή αναδιάταξη της ιστορικής ύλης.Έκτοτε, η έκδοση αυτή ανατυπώνεται και κυκλοφορεί.Τα κεφάλαια του βιβλίου ανέρχονται σε δέκα: Από τις ρίζες της νεοελληνικής εθνότητας και τον σχηματισμό του νεοελ-ληνικού έθνους μέχρι τα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια γεγονότα και την τελευταία φάση του ελληνικού αγώνα.Σήμερα, ογδόντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση, το βιβλίο εξακολουθεί να διατηρεί στο ακέραιο τη σπουδαιότητά του.

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟΕλληνική ιστορίαΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Η Ελληνική ιστορία είναι η ιστορία των Ελληνι-κών φύλων και πολιτισμού, από την εμφάνι-

σή τους έως σήμερα.Παρόλο ότι ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ελλάδα αναγνω-ρίσθηκε μόλις το 1828, η Ελληνική ιστορία εκτείνεται πέρα από τα γεωγραφικά όρια του σημερινού κράτους και σε μα-κριά περίοδο αιώνων προς το παρελθόν. Ένα έξοχο έργο που ταξιδεύει τον αναγνώστη στον χρόνο, από την Παλαιολιθική μέχρι τη σύγχρονη εποχή.


Σε αυτόν τον τόμο γίνεται λεπτομερής παρουσίαση των ιστο-ρικών περιόδων:Της εποχής του λίθου και του χαλκού και τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην προϊστορική Κρήτη (Μινωικός πο-λιτισμός 6000 π. Χ.) και στη κεντρική και νότια ηπειρωτική Ελλάδα (Μυκηναϊκός πολιτισμός 1700-1001 π. Χ.), της γεω-μετρικής εποχής (1100–800 π. Χ.), λεγόμενης και «σκοτει-νή περίοδος» και «ομηρική εποχή», περιόδου των αλλαγών που σημειώνονται περί το 1050 π.Χ. στην τεχνοτροπία της κεραμικής, ή εποχής του σιδήρου, καθώς από το 1100 π.Χ. και εξής γενικεύεται η χρήση του υλικού αυτού για την κα-τασκευή όπλων ή σκευών, της αρχαϊκής εποχής, δηλαδή της περιόδου της αρχαίας ελληνικής ιστορίας από περίπου το 750 π.Χ. έως το 500 π.Χ. (ο όρος «αρχαϊκή εποχή» προ-έρχεται από την αρχαιολογία), της κλασικής εποχής (500-323 π.Χ.), της ιστορικής περιόδου των υψηλών επιτευγμάτων στον χώρο του πολιτισμού, της περιόδου που καθιερώθηκε να λέγεται Ελληνιστική ή Ελληνιστική εποχή (323-146 π.Χ.) και ξεκινά με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τε-λειώνει με την κατάκτηση των βασιλείων της ελληνιστικής Ανατολής από τη Ρώμη, με επί μέρους στοιχεία για τα κυρι-ότερα Ελληνιστικά κράτη, του Βυζαντινού ελληνισμού, του νεότερου ελληνισμού, από την τουρκική κατάκτηση του ελ-ληνικού χώρου, τα πρώτα επαναστατικά κινήματα, την Ελ-ληνική Επανάσταση και μέχρι την Καποδιστριακή περίοδο (1453-1832) και τέλος την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, η οποία αρχίζει ουσιαστικά με την απελευθέρωση των Ελλήνων και την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους το έτος 1828 και φθάνει μέχρι σήμερα.Ένα πολύτιμο βοήθημα για τον μαθητή, τον δάσκαλο, την οι-κογένεια.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ – ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣΗ εποχή της σύγχυσηςΗ δεκαετία του ’40 και η ιστοριογραφίαΕΣΤΙΑ

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από τον πρώτο, υπήρξε σημαντικός όχι μόνον για τα εκατομμύ-ρια των νεκρών, τις αναρίθμητες υλικές καταστροφές, τις εντυπωσιακές γεωπολιτικές μεταβολές, αλλά και γιατί τα γε-γονότα και η μνήμη της περιόδου επηρέασαν καθοριστικά τις μεταπολεμικές πολιτικές εξελίξεις.Η δημόσια συζήτηση για την ιστορία έγινε, κατ’ επέκταση, μέρος του πολιτικού συστήματος. Η δεκαετία του ’40 υπήρξε κατεξοχήν το πεδίο όπου η δημόσια χρήση της ιστορίας πήρε πρακτικές διαστάσεις: κράτος, κόμματα, θεσμοί κινητοποι-ήθηκαν προκειμένου να παράγουν ιστοριογραφικούς λόγους με πρόθεση να υποστηρίξουν άλλους σκοπούς και άλλα είδη λόγων.Τα τελευταία χρόνια, η δεκαετία του ’40 βρέθηκε αίφνης στην επικαιρότητα. Νέες μελέτες και προσεγγίσεις ανανέω-σαν την έρευνα.Για πρώτη φορά επιχειρείται στην Ελλάδα μια κριτική σύν-θεση, ώστε με νηφαλιότητα και επιστημονικό πνεύμα να πα-ρουσιαστεί η θεματική παρουσίαση της βιβλιογραφίας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιου-γκοσλαβία γύρω από την Κατοχή και τον Εμφύλιο στη χώρα μας.

38

INDEX_31

Απo την πένα στο πιρούνι και… αντiστροφα

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

Στα κάρβουνα ή BBQ – μπάρμπεκιου, επί το ελληνικότερον…

39

INDEX_31

Ο καιρός άρχισε να μας δείχνει τις καλοκαιρινές του διαθέσεις. Μια και ακόμα οι αποδράσεις από την πόλη δεν έχουν αρχίσει για τα καλά, ώρα για ένα χορταστικό πάρτι στη βεράντα, στο μπαλκόνι και οι πιο τυχεροί στον κήπο τους. Ώρα, δηλαδή, για… μπάρμπεκιου.

Η λέξη μπάρμπεκιου σημαίνει πολλά πράγματα. Είναι ρήμα, αλλά χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό. Πρόκειται για το ψήσιμο σε ψη-σταριά με κάρβουνα ή με γκάζι. Δεν είναι γνωστό ποιος ανακάλυψε το μπάρμπεκιου, αλλά το ψήσιμο κρέατος σε φωτιά είναι από τις παλαιότερες μεθόδους μαγειρικής. Σημαντικό είναι, ενώ η θερμο-κρασία είναι υψηλή το φαγητό να παραμένει ζουμερό - είτε χάρη στη μαρινάτα στην οποία το έχουμε βάλει από πριν, είτε γιατί το αλείφουμε συνεχώς με το υγρό της μαρινάτας ή με κάποιο λίπος ή σάλτσα, είτε χάρη στο γλασάρισμα. Η λέξη μπάρμπεκιου φαίνεται να προήλθε από τις Δυτικές Ινδίες (Καραϊβική) όπου οι ντόπιοι είχαν κατασκευάσει έναν ξύλινο σκελετό και τοποθετούσαν σε αυτόν το κρέας για να το καπνίσουν πάνω από τη φωτιά. Αυτό το ονόμασαν μπαρμπακόα, απ’ όπου βγήκε και η λέξη μπάρμπεκιου.Πάντα υπάρχει χώρος στο μπαλκόνι, στη βεράντα ή στον κήπο για ένα μπάρμπεκιου, δηλαδή μια ψησταριά. Οι τύποι και οι ποιότητες ψησταριάς πάμπολλες, παντός μεγέθους και για όλα τα βαλάντια. Απαραίτητα, βεβαίως, είναι τα κάρβουνα και η σχάρα μια και η ψη-σταριά μπορεί να είναι και αυτοσχέδια. Τα απαραίτητα «εργαλεία» είναι επίσης εύκολο να τα προμηθευτούμε. Υπάρχουν πια και στα super market. Αποφύγετε την πιρούνα γιατί τρυπάει το κρέας και χάνεται το ζουμί του, χρησιμοποιείστε λαβίδα - με λίγη εξάσκηση θα αναποδογυρί-ζετε γρήγορα ή θα απομακρύνετε το κρέας από τη φωτιά. Για τα μπιφτέκια και τις μπριζόλες προτιμάτε τη σπάτουλα. Για μικρά κομμάτια κρέας και ψάρι είναι χρήσιμη η σχάρα τύπου σάντουιτς - βοηθάει στο αναποδογύρισμα. Απαραίτητο το πινέλο για να αλεί-φετε με λάδι ή σάλτσες τα ψητά.Ψησταριές δεν υπάρχουν μόνο με κάρβουνο αλλά και με γκάζι. Το κάρβουνο, βέβαια, δίνει άρωμα στο ψητό από τα ζουμιά που στά-ζουν, αν όμως δεν έχετε κάνει πρόσκοπος τότε θα δυσκολευτείτε λίγο στο άναμμα της φωτιάς… Πρέπει να μετακινείτε συνεχώς τα κάρβουνα ώστε να διατηρείται η σωστή θερμοκρασία και παίρνει περισσότερο χρόνο τόσο γιατί πρέπει ν’ ανάψουν καλά τα κάρβουνα όσο και για να ψηθούν σωστά οι τροφές. Αν χρησιμοποιήσετε γκάζι, πρώτον και κύριον δεν χρειάζεται να αγοράσετε κάρβουνα, απλά παραγγέλνετε και σας φέρνουν μια φιάλη γκαζιού, δεν χρειάζεται να ανακατεύετε τη φωτιά μια και η φλόγα ελέγχεται με διακόπτη και, τέλος, η όλη διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα.Μπάρμπεκιου μπορείτε να κάνετε με όλα τα κρέατα -ακόμα και με κυνήγι- με όλα, μα όλα τα ψαρικά, αλλά και με λαχανικά. Για το καθένα από αυτά τα είδη υπάρχουν συνδυασμοί μπαχαρικών και καρυκευμάτων αλλά και συγκεκριμένες μαρινάδες (ή μαρινάτες), δηλαδή μίγματα τα οποία ως επί το πλείστον περιέχουν λάδι, κά-ποιο όξινο συστατικό, μπαχαρικά και αρωματικά, που αναδεικνύ-ουν στο μέγιστο τη γεύση των προς ψήσιμο κομματιών με τη βύθισή τους μέσα σ’ αυτά. Οι μαρινάδες προσφέρουν ξεχωριστή νοστιμιά στα ψητά και ταυτό-χρονα αποφεύγονται τα πολλά καρυκεύματα και κυρίως οι λιπαρές σάλτσες, που επιβαρύνουν τον οργανισμό. Μάλιστα, στα πλαίσια της υγιεινής διατροφής, όπου τα ψητά κρατούν μία περίοπτη θέση, το μαρινάρισμα αναδεικνύεται σε σημαντική μέθοδο καταπολέ-μησης διαφόρων βλαβερών στοιχείων που αναπτύσσονται κατά το ψήσιμο.Αναψυκτικά, παγωμένες μπίρες και κρασί (λευκό και κόκκινο), αλλά και ενδεχομένως κάποιο cocktail συμπληρώνουν την… ιερο-τελεστία.

ΑΠO ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ… ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

Χοιρινή πανσέτα

1 κιλό χοιρινή πανσέτα

Για τη μαρινάτα:2 κουταλιές σούπας ζάχαρη μαύρη

2 κουταλιές σούπας μουστάρδα

1 φλιτζάνι κέτσαπ ανάμεικτο με χυμό ντομάτας

1-2 σκελίδες σκόρδο τριμμένο

2 κουταλάκια του γλυκού πάπρικα (γλυκιά ή καυτερή,

όπως το προτιμάτε)

1 κουταλάκι ξερό βασιλικό

1 κουταλάκι θυμάρι

1 κουταλάκι ρίγανη

2 κουταλάκια πιπέρι μαύρο τριμμένο

2 κουταλάκια αλάτι

½ φλιτζάνι λάδι Αναμειγνύουμε σε ένα μπολ όλα τα υλικά και ανακατεύουμε καλά. Προσθέτουμε το κρέας και το γυρίζουμε να καλυφθεί με τη μαρινάδα από όλες τις πλευρές. Σκεπάζουμε το μπολ και το αφήνουμε όλη τη νύχτα στο ψυγείο. Ψήνουμε και σερβίρουμε αμέσως.

1

ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

40

INDEX_31

Μαρινάδα για… όλα

4 κουταλιές της σούπας λάδι 2 σκελίδες σκόρδο πολτοποιημένο 2 κουταλάκια του γλυκού φρέσκο θυμάρι 1 κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένα αρωματικά χόρτα (θυμάρι, δεντρολίβανο, βασιλικό κλπ.) 2 κουταλιές της σούπας ψιλοκομμένο μαϊντανό 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο αλάτι φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Αφήνουμε το ψάρι ή το κρέας μέσα στη μαρινάδα, τουλάχι-στον δύο ώρες πριν το ψήσουμε.

Μαρινάδα για χοιρινό

1 φλιτζάνι ελαιόλαδο 2 φύλλα δάφνης 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες 1 κουταλιά σούπας ξύδι 2 πρέζες ρίγανη 5-6 κόκκοι γλυκάνισο 4-6 φυλλαράκια δυόσμος 6-8 φυλλαράκια δεντρολίβανο λίγο μπαχάρι φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Ανακατεύουμε τα υλικά και αφήνουμε τουλάχιστον δύο ώρες το κρέας μέσα στη μαρινάδα.

Μαρινάδα για ψάρι φιλέτο

1/4 του φλιτζανιού ελαιόλαδο 6 κουταλιές της σούπας λευκό ξηρό κρασί χυμός 1 πορτοκαλιού 1 κουτάλι της σούπας ξύσμα πορτοκαλιού 1 κουταλάκι του γλυκού πιπερόριζα

Αφήνουμε το ψάρι να μαριναριστεί για τουλάχιστον δύο ώρες.

Μαρινάδα και σάλτσα για αρνίσια παϊδάκια

3 κουταλάκια του γλυκού χυμός λεμονιού1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο1 λεπτοκομμένη σκελίδα σκόρδο1/2 κουταλάκι θυμάρι1/2 κουταλάκι φύλλο δάφνης2 κουταλάκια μάνγκο τσάτνεϊ

Αλατοπιπερώνουμε τα παϊδάκια και τα περνάμε από τη σάλ-τσα πριν τα ψήσουμε. Τα ψήνουμε και σερβίρουμε περιχύνο-ντας από πάνω τη μαρινάδα.


ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

«Το κρέας του ψητού ψαριού, απ’ την πιο ταπεινή γόπα ως τον πιο εκλεπτυσμένο σολομό, έχει κάτι που ξεφεύγει απ’ τον πολιτισμό. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος, όταν έμαθε να ψήνει τα ψάρια του, πρέπει να συνειδητοποίησε για πρώτη φορά την ανθρωπιά του, καθώς η φωτιά του αποκάλυπτε πόσο αρχέγονα αγνό αλλά και άγριο ήταν το υλικό αυτό. Το να πεις ότι η σάρκα του ψαριού είναι λεπτή, πως η γεύση της είναι έντονη και διακριτική μαζί, πως ερεθίζει τα ούλα με δύναμη αλλά και τρυφερότητα, το να πεις ότι η ελαφριά πι-κράδα της ψημένης αυτής σάρκας, σε συνδυασμό με την υπέροχη βελουδένια υφή των δεμένων, σφιχτών και ρωμαλέων ιστών που πλημμυρίζουν το στόμα μ’ ένα άρωμα και μια γεύση από κάποιον άλλο κόσμο μακρινό, ανάγουν την ψητή σαρδέλα σε γαστριμαργική αποθέωση, είναι σαν να περιγράφεις την αποχαυνωτική επίδραση του αφιονιού. Γιατί αυτό που διακυβεύεται εδώ δεν είναι ούτε η εκλέπτυνση, ούτε η τρυφερότητα, ούτε η δύναμη, ούτε η βελουδέ-νια υφή, αλλά η πρωτόγονη αγριάδα. Πρέπει να ‘χει κανείς ψυχικό σθένος για ν’ αντιμετωπίσει μια τέτοια γεύση, η οποία ξυπνά μέσα του με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αρχέγονη κτηνωδία που στο άγ-γιγμά της πλάθεται η ανθρωπιά μας. Πρέπει ακόμα να ‘χει κανείς αγνή ψυχή και να ξέρει να μασά γερά. Εξαιρώντας κάθε άλλο είδος τροφής, περιφρονούσα τις πατάτες και το αλατισμένο βούτυρο που έβαζε πλάι στο πιάτο μου η γιαγιά, και καταβρόχθιζα ασύστολα τα κομμάτια του ψαριού».

Από το βιβλίο της Μιριέλ Μπαρμπερί Στην άκρη των χειλιών μου η απόλαυση, ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Μαρινάδες

(ή μαρινάτες)

42

top 5

βιτρίνα EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

επιμέλεια:Xριστίνα OικονομίδουΓιώτα ΣυκιώτηMάκης Tσίτας

43

INDEX_31

Λουκία Δρούλια – Γιούλα Κουτσοπανάγου (επιμέλεια)Εγκυκλοπαίδεια του ΕλληνικούΤύπου 1784 – 1974ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ

Tο «ταξίδι» των εντύπων στο χρόνο

Με χρονική αφετηρία το 1784, έτος έκδοσης της πρώτης ελλη-νικής εφημερίδας στη Βιέννη και καταληκτική χρονολογία την Μεταπολίτευση, περίοδο που αποτελεί τομή και στην ιστορία του Τύπου, η Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου προσφέρει ένα πανόραμα της έντυπης δημοσιογραφίας και των πρωτεργατών της στην ελληνική επικράτεια και το εξωτερικό, όπου αναπτύ-χθηκε ο ελληνισμός.Η Εγκυκλοπαίδεια απαρτίζεται από τρία μέρη: περίγραμμα ιστορίας του Τύπου, αλφαβητικά ταξινομημένα λήμματα και παραρτήματα. Τα κείμενα που προτάσσονται των λημμάτων αποτελούν ένα συνοπτικό και πολύ κατατοπιστικό περίγραμμα της ιστορίας του Τύπου κατά τους δύο και πλέον αιώνες του βίου του.Ξεκινώντας από τον προεπαναστατικό Τύπο και φθάνοντας ως την περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μετα-πολίτευση, στην τετράτομη Εγκυκλοπαίδεια παρουσιάζεται με ενάργεια η άρρηκτη, αμφίδρομη σχέση του Τύπου με τις ανα-πτυσσόμενες ελληνικές κοινωνίες, σε όλες τους τις εκφάνσεις και ιδιαίτερα με την πολιτική και την πολιτιστική ζωή, καθώς και ο ειδικός ρόλος τους εντός συγκεκριμένων ιστορικών περι-όδων.Στα 700 λήμματα για τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στην παρα-γωγή των εντύπων, παρουσιάζονται όχι μόνον οι σημαντικότε-ροι και γνωστότεροι εκδότες, δημοσιογράφοι και γελοιογράφοι, αλλά και οι λιγότερο γνωστοί, αυτοί των εντύπων της περιφέρει-ας και του εξωτερικού. Η παρουσίαση δε και άλλων κατηγοριών εντύπων (αθλητικά, οικονομικά, φιλολογικά, επιστημονικά, γυναικεία κ.ά.) καθιστά πληρέστερη την εικόνα αυτού του πα-νοράματος του Τύπου.Τη συντακτική ομάδα του έργου πλαισιώνει ένα επιτελείο κα-θηγητών πανεπιστημίου, ιστορικών, κοινωνικών επιστημόνων, δημοσιογράφων, μελετητών τοπικής ιστορίας, ακόμα και συλ-λεκτών, οι οποίοι κατέθεσαν τις γνώσεις τους και τα προϊόντα των ερευνών τους στα πάνω από 2.300 λήμματα, τα οποία συ-νοδεύονται από 1.600 φωτογραφίες.Τέλος, το φωτογραφικό ένθετο απεικονίζει το «ταξίδι» των εντύ-πων προς τον τελικό αποδέκτη τους, τον αναγνώστη.

Σιμόν Ντε ΜποβουάρΈνας πολύ γλυκός θάνατοςΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Αυτοβιογραφική διήγηση της απώλειας

Η Γαλλίδα φιλόσοφος και συγγραφέας Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι περισσότερο γνωστή για τον «ιδρυτικό» ρόλο της στο φε-μινιστικό κίνημα και το δοκιμιακό/φιλοσοφικό της έργο και για την ιδιότητά της ως η «δια βίου» φίλη και σύντροφος του Σαρτρ. Στο πλαίσιο του λογοτεχνικού της έργου έχει αφήσει το εκτε-ταμένο αυτοβιογραφικό Αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης και τα βιβλία Ένας πολύ γλυκός θάνατος και Τελετή των αποχαιρετισμών, τα οποία ανήκουν σε μια ξεχωριστή κατηγορία αυτοβιογραφικών βιβλίων. Στο Ένας πολύ γλυκός θάνατος, η συγγραφέας εγκαταλείπει τις αφηγηματικές τεχνικές και, εν μέρει, αισθητικές προκαταλή-ψεις, για να περιγράψει μετωπικά την πιο αρχαία ανθρώπινη συνθήκη και μαζί το πιο αρχαίο υλικό της λογοτεχνικής αφήγη-σης: τον πόνο.Αυτοβιογραφούμενη, απεκδύεται το ένδυμα της συγγραφέως και φοράει τα απλά ρούχα της θυγατέρας. Η αγωνία των τε-λευταίων ημερών, οι κλινικοί εξευτελισμοί μιας περήφανης γυ-ναίκας και τέλος η απώλεια της μητέρας της, πυροδοτεί μέσα της διαδοχικούς ψυχολογικούς μηχανισμούς: ενοχές, χαρές, θλίψεις, αναμνήσεις, φοβίες διαπλέκονται σ’ ένα ενιαίο αφη-γηματικό πεδίο, από το οποίο λείπει -το ζωτικό για τη λογοτε-χνία- ψεύδος της επινόησης. Εδώ, το κατά κυριολεξία μητρικό κέντρο υπερφαλαγγίζει το αντίστοιχο λογοτεχνικό και μετατρέ-πει εαυτό σε κέντρο αφήγησης. Όλο το κείμενο είναι η ιστόρηση του επώδυνου θανάτου από καρκίνο της Φρανσουάζ Μποβουάρ και βέβαια η σχέση μητέρας και κόρης. Όλα δε λέγονται με μιαν ανελέητη ειλικρίνεια, αλλά και βαθύ ανθρωπισμό που διακρίνει τη μεγάλη Γαλλίδα συγγραφέα.«Όλα τακτοποιήθηκαν. Η συγγραφέας εξαγόρασε τις ενοχές της, ο θάνατος της μάνας ιστορήθηκε. […] ο ιστορημένος θάνα-τος […] καθώς πια έχει ειπωθεί, παύει να υφίσταται ως φόβος. Και νομίζουμε πως αυτή είναι η ουσιαστικότερη διάσταση, πέρα από τη λογοτεχνική αξία του Πολύ γλυκού θανάτου αυτή καθαυτή: ένα ξόρκι για το φόβο του δικού της θανάτου», όπως σημειώνει ο μεταφραστής του βιβλίου Γιώργος Ξενάριος.

43

1 2

top 5

INDEX_31

44

INDEX_31

TOP 5

Christa WolfΜοιρασμένος ουρανόςUNIVERSITY STUDIO PRESS

Έρωτας, συλλογική συνείδηση και ιδεολογικές αντιθέσεις

Η Κρίστα Βολφ θεωρείται η πιο σημαντική εν ζωή Γερμανίδα συγγραφέας. Τα έργα της ανήκουν πια στον «λογοτεχνικό κα-νόνα» του 20ού αιώνα και έχουν μεταφραστεί σε 20 τουλάχιστον γλώσσες. Χαρακτηριστικά της, το θηλυκό βλέμμα, η καταγραφή και η δι-εισδυτική ανάλυση της σχέσης του ατόμου με την καθημερινότη-τα, την πολιτική και την κουλτούρα. Ανακηρύχθηκε εκούσα «φωνή της σοσιαλιστικής Γερμανίας», αν και η ίδια δεν χωρούσε στη μιζέρια και στον στενό κορσέ της επίσημης κομμουνιστικής ιδεολογίας. Πολύ νωρίς έγινε στη λογοτεχνία η εκπρόσωπος του γυναικείου κινήματος τόσο στην ανατολική, όσο και στη δυτική Γερμανία.Ο Μοιρασμένος ουρανός είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Κρίστα Βολφ -ένα κείμενο του 1963- και η άμεση μεταφορά του στον κινηματογράφο (Ανατολική Γερμανία 1964, 109 λεπτά, σκηνο-θεσία: Konrad Wolf) στερέωσε τη θέση της συγγραφέως στα πολιτιστικά συμφραζόμενα της Ανατολικής Γερμανίας, παρ’ όλη την κρατική αντίδραση που απαιτούσε από τους συγγρα-φείς προσήλωση στα ιδεώδη του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, κάτι που φαινόταν να μην εκπληρώνει το μυθιστόρημα της Βολφ. Το κείμενο μεταφράστηκε σε περισσότερες από 20 γλώσσες και διδάχτηκε στα σχολεία ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της ζωής στην Ανατολική Γερμανία.Είναι η ιστορία μιας άτυχης αγάπης που συντρίβεται κάτω από το βάρος των ιδεολογικών αντιθέσεων των πρωταγωνιστών, που ο ουρανός τους χωρίζεται οριστικά με την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου στις 13 Αυγούστου 1961. Εκείνος παραμένει στο Δυτικό Βερολίνο όπου είχε καταφύγει πριν μερικούς μήνες κι εκείνη επιστρέφει στην Ανατολική Γερμανία όπου διανύει μια επώδυνη, σχεδόν θανατηφόρα, πορεία αυτογνωσίας που αφο-ρά τόσο τη γυναικεία υπόστασή της όσο και την προσπάθεια ένταξής της στη συλλογική συνείδηση του τόπου της.

Μίκης ΘεοδωράκηςΟι δρόμοι του ΑρχάγγελουΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

Πολιτική και μουσική

Στους Δρόμους του Αρχάγγελου, ο Μίκης Θεοδωράκης αυτοβιογρα-φείται. Κάνει μια κατάδυση στον χρόνο και τις μνήμες του και αφηγείται τα γεγονότα και τα συναισθήματα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του και καθόρισαν την καλλιτεχνική και πο-λιτική πορεία του. Ο Θεοδωράκης πιάνει να γράψει την αυτο-βιογραφία του το 1985, σε ηλικία εξήντα χρονών, σε μια εποχή που αισθάνεται μόνος, αυτοφυλακισμένος και διωκόμενος, με σκοπό να φωτίσει τη μουσική δημιουργία του, ειδικότερα τα τραγούδια του.Διαβάζοντας σήμερα την αυτοβιογραφία του, βλέπουμε ότι η αρχική του πρόθεση δεν επιβεβαιώνεται στις σελίδες της, με την έννοια ότι η αναφορά στην εξωμουσική δράση, όχι μόνον δεν είναι «ξώφαλτση» αλλά, αντίθετα, κυριαρχεί.Η πολιτική δράση του συγγραφέα, παρά την αρχική του πρό-θεση, κατακλύζει το βιβλίο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπηρετείται η αρχική πρόθεσή του. Πρόκειται για μια αφήγηση που αφορά τον ίδιο τον συνθέτη και το έργο του, όπως ο ίδιος θέλει να τα προσδιορίσει.

43

44

INDEX_31

INDEX_31

TOP 5

Κυριακή ΤσουκαλάΕξαστισμός και ταυτότηταΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου

Οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου είναι μια πρόκληση για διερεύνηση και κατανόηση της συνθήκης και των χαρακτηριστι-κών τους.Το φαινόμενο της συγκέντρωσης πληθυσμού στα αστικά κέ-ντρα, που προκάλεσε η βιομηχανική επανάσταση, αλλάζει μορφή: από το πολεοδομικό συγκρότημα μετακινούμαστε στην έννοια της διάχυτης πόλης, έναν νέο τρόπο αστικοποίησης μέσα από την άρρυθμη διάχυση λειτουργιών, πρώην καθορισμένων σε στενά αστικά πλαίσια, προς την περιφέρεια.Τα δίκτυα που εξυπηρετούν την επικοινωνία και τη συναλ-λαγή, υλικά και ηλεκτρονικά, δημιουργούν πλέον μία απ-εδαφικοποιημένη πόλη, η οποία θα αποσπάσει από την παρα-δοσιακή πόλη έναν αριθμό λειτουργιών για να τις εντάξει στον κόσμο των ά-υλων δικτύων. Έτσι, το αστικό τοπίο το μετασχη-ματίζει ο χρόνος όπως φιλτράρεται μέσα από τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές συνθήκες συγκεκριμένων γεωγρα-φικών χώρων. Το αναπλάθει, επίσης, και η μνήμη, συλλογική και ατομική, λαμβάνοντας υπόψη εξωτερικούς αντικειμενικούς παράγοντες αλλά και υποκειμενικά χαρακτηριστικά.Το θέμα που πραγματεύεται αυτή η εργασία μπορεί να μελετη-θεί με ποικίλους τρόπους. Όπως για παράδειγμα, μέσα από την αναγνώριση και καταγραφή των στοιχείων που μεταβάλλονται σε έναν οικισμό, ως συνέπεια της δημογραφικής εξέλιξής του, η οποία μπορεί να οφείλεται κι αυτή με τη σειρά της σε ποικίλες αιτίες.Στόχος του βιβλίου αυτού είναι ο εντοπισμός των αλλαγών που υφίσταται η ταυτότητα ενός οικισμού κατά τη διαδικασία του εξαστισμού. Πώς βιώνονται και νοηματοδοτούνται αυτές οι αλ-λαγές από τους κατοίκους των οικισμών, πώς αυτές επηρεάζουν τις σχέσεις με άλλους οικισμούς αλλά και την ίδια τη δημόσια και ιδιωτική ζωή, είναι μερικά από τα ερωτήματα που διερευ-νώνται.Η μελέτη αυτή αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος με αντικείμενο την κοινωνική ιστορία της υπαί-θρου περιοχής της Θεσσαλονίκης.

5

46

INDEX_31

γυναίκα, για μια πόλη, για μια χώρα -την Ελλάδα- στην οποία η λέξη ελευθερία ανέκαθεν λάμβανε ένα νόημα τραγικό.Ο συγγραφέας εδώ αναμοχλεύει, επεξεργάζεται και αξιοποι-εί, με λεπτότητα, με τέχνη, με λυρική έξαρση, τις αναμνήσεις του. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου μπερδεύει το παρελθόν με το παρόν, ανακαλεί παραστάσεις από τα παλιότερα χρόνια της ζωής του, και με πλαίσιο πάντα τη Θεσσαλονίκη, εκφρά-ζει την απόλυτη αποξένωσή του από τον κόσμο.Ο Λάζαρος, ο ήρωας των «φωτογραφιών», ως alter ego του Βασίλη Βασιλικού, «ξεφυλλίζει» τις σημαντικές στιγμές του, στη γενέθλια πόλη: τις πρώτες εμπειρίες της ζωής, τους εφηβικούς έρωτες, στιγμιότυπα από την Κατοχή και τις κα-κουχίες, τη σκληρότητα και την εγκατάλειψη - σε ένα ρεαλι-στικό κάδρο, που απεικονίζει την ελληνική πραγματικότητα της καταστροφής και των προσφύγων, των άνεργων και των άστεγων. Εξαντλημένες από την πρώτη τους έκδοση (Εστία, 1964), οι Φωτογραφίες επανεκδίδονται τώρα για πρώτη φορά από τα Ελληνικά Γράμματα, στο πλαίσιο της Βιβλιοθήκης Βασίλη Βασιλικού.

Tom BakerΤο αγόρι που κλώτσαγε γουρούνιαARS NOCTURNA

«Αυτή είναι, πραγματικά μια πολύ λυπητερή και τρομακτική ιστορία. Είναι μια ιστορία ανόθευτης φρίκης. Είναι η ιστορία ενός αγοριού που θεωρήθηκε τέρας. Οι άνθρωποι που υποτίθεται πως ξέρουν απ’

αυτά, οι ενήλικοι, είπαν ότι ήταν μη αποδεκτός».

Εξωφρενική κι αστεία, μακάβρια και σαρκαστική, μια σου-ρεαλιστική ιστοριούλα για τους λάτρεις του μαύρου χιούμορ και της βρετανικής σάτιρας από τον διάσημο Tom Baker. Τον εκκεντρικό Doctor Who της ομώνυμης σειράς επιστημονικής φαντασίας του BBC. Ο δεκατριάχρονος ήρωας του βιβλίου, ο Ρόμπερτ Καλίγκαρι, είναι ένας μοχθηρός μπόμπιρας που τη «βρίσκει» κλωτσώντας γουρούνια. Ύστερα από ένα ταπεινωτικό επεισόδιο με ένα σάντουιτς με μπέικον, ο Ρόμπερτ συνειδητοποιεί πόσο πολύ απεχθάνεται το ανθρώπινο είδος - και η εκδίκησή του θα είναι πραγματικά τρομακτική...

Ρομπέρτο ΑρλτΟι 7 τρελοίΡΟΕΣ

«[…] Θα εξοικειώσουμε τον κόσμο με τις θεωρίες μας. Γι’ αυτό χρειάζεται να μελετήσουμε προσεκτικά τις μεθόδους προπαγάνδας. Να πάρουμε με το μέρος μας τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες. Να εξω-

ραΐσουμε την επιστήμη, να τη φέρουμε κοντά στους ανθρώπους ώστε…».

Συναρπαστική περιπέτεια με φόντο τις συνοικίες και τα προάστια του Μπουένος Άιρες, υπαρξιακό και ψυχολογικό μυθιστόρημα, αστυνομικό χρονικό, σενάριο συνωμοσίας, σύγχρονη επαναστατική κατήχηση, ιστορία περιπλάνησης στα ίχνη του ισπανικού λογοτεχνικού είδους «πικαρέσκου» (τυχο-διωκτικού) μυθιστορήματος.Ποιος είναι τελικά ο ήρωας του Αρλτ; «Τελειωμένος» looser ή τυχοδιώκτης που το λέει η καρδιά του; Ημιπαράνομος, υπεξαιρέτης και υποψήφιος δολοφόνος ή μάρτυρας, αναξιο-παθών φτωχοδιάβολος και εκπεσών άγγελος; Ιδεολόγος επα-ναστάτης ή εξαγριωμένος φουκαράς αποκλεισμένος από το σύστημα; Αλλοτριωμένο γρανάζι ενός δαιμόνιου μηχανισμού ή «απελεύθερος» που βαδίζει προς την κάθαρσή του; Ποιοι είναι οι 7 τρελοί, οι εμβληματικές όσο και γκροτέσκες μορφές μιας πινακοθήκης που απαρτίζεται από αντι-ήρωες; Και ποια είναι η καταχθόνια μυστική οργάνωση που μηχανεύεται ο Αστρολόγος, στην ίδρυση της οποίας πρωτοστατεί ο κεντρικός ήρωας, ο Ρέμο Ερδοσάιν; Ποιος ο στόχος και ποιες οι μέθοδοι

Νίκος ΚουνενήςΟ μύθος του Ηρακλή ΣπίλουΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

«Μην είσαι κακεντρεχής, Βίσων. Από τότε που απέ-κτησα τη μεγάλη φήμη μου, υπονομεύομαι συστημα-τικά από πολλούς και διάφορους, με πρώτη και καλύ-τερη την αστυνομία. Ρίχνουν μπροστά μου ψεύτικα

στοιχεία με σκοπό να αποπροσανατολίσουν τις έρευνές μου, έτσι ώστε να καταφέρουν να φτάσουν οι ίδιοι πρώτοι στο νήμα. Αυτή τη φορά πάντως είμαι απολύτως βέβαιος για την ταυτότητα του ενόχου».

Κατόπιν εντολής του καναλάρχη Ευρυσθέα Γιαρμά, ο διάση-μος δημοσιογράφος Ηρακλής Γαρυφαλλίδης ή Σπίλος αναλαμ-βάνει να φέρει σε πέρας δώδεκα τηλεοπτικούς άθλους. Ξεκι-νώντας το έργο του από τη νικηφόρα μάχη με το απειλητικό Λιοντάρι της Νεμέας και ολοκληρώνοντάς το με τον ανεπανά-ληπτο θρίαμβο επί του επικίνδυνου Κέρβερου, ο ημίθεος της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας θα θριαμβεύσει, σκορπώντας ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού στο τηλεοπτικό κοινό της Ακρονησίας και της δορυφορικώς ενημερωμένης ακρονησια-κής διασποράς.Μια μυστηριώδης δολοφονία, ένα ζευγάρι ιδιόρρυθμων ντε-τέκτιβ και ένας φαιδρός σατιρικός συγγραφέας θα πέσουν με τα μούτρα στην προσπάθεια για την εξιχνίαση του μυστηρίου. Η σύντομη αλλά μεθοδική έρευνά τους θα συναντηθεί με μια απρόσμενη λύση, απλοϊκά περίπλοκη και μπερδεμένα απλή.Ο… μύθος επαναλαμβάνεται. Ένα σατιρικό μυθιστόρημα με στοιχεία αστυνομικής παρωδίας, εστιασμένο στην τραγικοκω-μική τηλεοπτική πραγματικότητα των καιρών και τις παρά-πλευρες συνέπειές της.

Διονύσης ΚωστίδηςΕπιλεγμένα αφηγήματα κρύφιας ζωήςΙΩΛΚΟΣ

«[…] Ήταν συντάκτης αρμόδιος για τα οικονομικά, αλλά ποτέ δεν εξωτερίκευε και το παράπονό του, την πίκρα του. Τόσα χρόνια στις εφημερίδες και δεν κα-

τόρθωσε ν’ ανέβει λίγο, να ξεπεράσει το σκαλοπάτι του απλού συντάκτη[…]». Αποτελούμενο από δύο βασικά μέρη -το πρώτο με αφηγήμα-τα και το δεύτερο με απόψεις για τους τεθειμένους κανόνες «ηθικής» διαβίωσης καθώς και τη σύγχρονη μεταγραφή και ελεύθερη απόδοση του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου- ο δικαστικός Διονύσης Κωστίδης ξεδιπλώνει όλες εκείνες τις σκέψεις και τις επιθυμίες που οι άνθρωποι κλειδώνουν στα μύχια της ψυχής τους. Κάθε ιστορία και ένα ανομολόγητο ταξίδι στα ανομολό-γητα.Ο συγγραφέας φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με τα πάθη, τις νοσταλγίες, τις ανάγκες των πρωταγωνιστών του και μέσα από τούτη την επαφή να εμβαθύνουν σε όλα εκείνα τα αισθή-ματα που λίγο πολύ καθορίζουν την πορεία όλων μας.

Βασίλης ΒασιλικόςΟι φωτογραφίεςΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

«[…] Εδώ, σε τούτη τη φωτογραφία, σταματημένη στην πορεία της απομάκρυνσής σου από μένα, φαίνε-ται μόνο μια υποψία απ’ τα χείλια σου, μια τελευταία άκρη από τα βλέφαρά σου.[…] η παραλία είναι όλο

πίσσα και αλαφρόπετρα που καίει στο καταμεσήμερο.[…]».

«Φωτογραφίζω» σημαίνει «γράφω με το φως». Κι αυτό ακρι-βώς κάνει ο Βασίλης Βασιλικός, που ξανατυπώνει παλιές «φω-τογραφίες». Οι Φωτογραφίες είναι ένα ποίημα για τον έρωτα, για μια χαμένη

βιτρίνα BITPINA

INDEX_31

δράσης της; Αγιάζει, εντέλει, ο σκοπός τα μέσα; Σε αυτά και σε άλλα πολλά ερωτήματα απαντάει, συχνά από κοινού με τον αναγνώστη, ο Αργεντινός Ρομπέρτο Αρλτ, σε ένα μυθιστόρημα που, αν και κλασικό, θα έλεγε κανείς ότι γράφτηκε μόλις χθες.

Δημήτρης ΚούνδουροςΓυναίκες χωρίς πρόσωποΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

«[…]Έφυγε; Τη ρώτησε.Κούνησε ναι πολλές φορές το κεφάλι της. Έκανε να πάει κοντά της, η άλλη τη σταμάτησε. Προσπάθησε με

δυσκολία να σηκωθεί, ήταν γδυτή κάτω από τα σκε-πάσματα. Η Μίλα πρόσεξε τα μαβιά σημάδια στα πλευρά και την πλάτη της».

Η Μίλα απ’ το Κόσοβο, η Μασάρ απ’ τη Σιέρα Λεόνε, η Νά-ντια, η Στέλλα... Γυναίκες χωρίς πρόσωπο. Γυναίκες σημα-δεμένες απ’ τους τρόμους της ιστορίας σ’ ένα «μαγαζί» της ελληνικής επαρχίας. Γυναίκες εμπόρευμα με ημερομηνία λήξης, γυναίκες πληγές της διπλανής πόρτας, που όμως η υποκρισία τις διαγράφει απ’ την καθημερινότητά μας. Γυναίκες που βιώνουν τη δική τους τραγική καθημερινότητα, σ’ ένα βιβλίο εύφλεκτο, που ιχνηλατεί λογοτεχνικά τη μέγιστη σύγχρονη αισχύνη. Το δουλεμπόριο γυναικών.Γυναίκες φύλλα φθινοπωρινά, που οι άνεμοι της ιστορίας πα-ρέσυραν στις δημοσιές του κόσμου...

Ζωή ΣαμαράΤο βλέμμα του συγγραφέαUNIVERSITY STUDIO PRESS

«[…] μην ξεχνάς ότι το υλικό της κωμωδίας ανήκει στην εποχή του γράφοντος και όταν ακόμη πρόκειται για “διασκευή”. Για να μας κάνει να γελάσουμε, η κω-μωδία, παλιά ή καινούργια, οφείλει να μιλά για μας,

τις συνήθειές μας, τα συναισθήματά μας[…]».

Ένα βιβλίο που δεν προσπαθεί να αποκαλύψει τα μυστικά της θεατρικής γραφής μια και όσο περισσότερα γνωρίζει κάποιος για τη γραφή, όσο πιο βαθιά σκάβει μέσα στην ψυχή του έργου που διαβάζει ή γράφει, τόσο τα μυστικά κρύβονται, μετα-μορφώνονται, γίνονται κτήμα φαντασιακό και του δίνουν την ελευθερία να κρίνει και να κριθεί. Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί να κάνει συγγραφείς, αλλά να προικί-σει τον αναγνώστη με βλέμμα συγγραφέα, να τον βοηθήσει να αξιοποιήσει την ποιητικότητα και τη θεατρικότητα που ανα-βλύζουν από την σκέψη του και να ανακαλύψει τις δυνάμεις του και τα φυσικά του χαρίσματα.Ένα διδακτικό βιβλίο που βασίζεται στη δύναμη της αυτοα-ναίρεσης, για να τονίσει το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλη η δημιουργικότητα κρύβεται μέσα στον ίδιο τον εαυτό μας και όχι σε εγχειρίδια.

David Brunner & Sam StallΓάτα - Οδηγός συμβίωσηςΑΙΩΡΑ

«Η σύγχρονη γάτα είναι ένα κλασσικό παράδειγμα επιτυχημένου μάρκετιγκ. Απόγονος της Αφρικανικής αγριόγατας, τράβηξε την προσοχή του ανθρώπου χι-λιάδες χρόνια πριν, από την εποχή που συγκροτήθηκαν

οι πρώτες αγροτικές κοινωνίες στις ακτές του Νείλου».

Σκέφτεστε να αποκτήσετε γάτα; Έχετε ήδη μία;Γρατζουνιές στα έπιπλα; Τρίχες στα ρούχα σας; Είναι ώρα να βρείτε τη λύση για μια αρμονική συμβίωση με τη γάτα σας. Με οδηγίες βήμα προς βήμα και σχηματικά διαγράμματα,

BITPINA

48

INDEX_31

στο βιβλίο αυτό καταδεικνύονται τρόποι ώστε η σχέση σας με τις γάτες να γίνει αρμονική. Όλα τα ερωτήματα που αφορούν τη συμβίωσή σας με τη γάτα βρίσκουν απάντηση σ’ αυτό το εύχρηστο εγχειρίδιο, και όλα όσα πρέπει να ξέρει κάθε κάτοχος γάτας, είτε είναι άπειρος είτε έμπειρος.Το βιβλιαράκι αυτό είναι ένας πλήρης οδηγός που θα σας βοη-θήσει να χαρείτε τη γάτα σας στο μέγιστο βαθμό. Έχει χωριστεί σε 11 κεφάλαια ώστε να μην χρειάζεται να το διαβάσετε από την αρχή μέχρι το τέλος κάθε φορά που θα έχετε απορία ή πρό-βλημα, απλά ανατρέχετε στο σχετικό κεφάλαιο.Ο κτηνίατρος David Brunner και ο συγγραφέας Sam Stall συ-νοψίζουν πρακτικές συμβουλές και απαντήσεις σε συχνά ερω-τήματα σχετικά με τα πιο δημοφιλή κατοικίδια φιλοδοξώντας μέσα απ’ τις σελίδες τους να καλύψουν το κενό, που συχνά εμφανίζεται, ανάμεσα στις δικές τους ανάγκες και τη δική μας ελλιπή ανταπόκριση - συχνά από άγνοια.

Φιλίτσα ΚαραγεωργίουΤα περιστέρια που φεύγουνΣΙΔΕΡΗΣ

«[…] την αισιοδοξία τη γέννησε, Στέλιο, σε στιγμές ανείπωτης δυσκολίας ο οργανισμός μου. Θαρρείς κι ήταν παραγγελία του εγκεφάλου στην καρδιά. Εκεί που όλα ήταν σκοτεινά, από μια χαραμάδα του μυαλού

έμπαινε λίγο φως. Αυτό ήταν».

Ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με τον ρατσισμό, την αδικία, την αποξένωση, τα ναρκωτικά, στην ουσία με την ίδια την αν-θρώπινη φύση, σ’ ένα βιβλίο που αποτελεί μάθημα ζωής για όσους επιμένουν να ματαιοδοξούν.Απογοητευμένος από την κατάσταση που επικρατεί στην πα-τρίδα του, την Αλβανία, ο Σαλί παίρνει τη μεγάλη απόφαση: Μεταναστεύει στην Αθήνα αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Όλα γύρω του αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς: χαρά-λύπη, κίνδυνος-ασφάλεια, τύχη-ατυχία, αγάπη-μίσος, ζωή-θάνατος. Εκείνος, όμως, προσπαθεί και τολμά ατενίζοντας με αισιοδο-ξία ένα αβέβαιο μέλλον. Ένα βιβλίο που μιλάει για την ευαίσθητη περίοδο της εφηβεί-ας.

Αρκαϊτς ΚάνοΣτην κόψη του χορταριούΚΟΝΙΔΑΡΗ

«Ο Αδόλφος διασκεδάζει. Η ορχήστρα ερμηνεύει κομ-μάτια του Βάγκνερ. Βεβαίως, σίγουρα δεν έχουν άδικο: λέγοντας «κομμάτι», το περιορίζουμε στην περίπτωση του Βάγκνερ. Συγγνώμη. Εδώ μιλάμε για έναν ολόκλη-

ρο μηχανισμό[…]».

Ο συγγραφέας παρουσιάζει έναν μύθο γεμάτο αναφορές στον κινηματογράφο και στη λογοτεχνία. Με αφήγηση γοργή και ευλύγιστη, στοχάζεται αναφορικά με τη μοναξιά, την αξία του λόγου και της ελευθερίας· παίζει με την πιθανότητα των απίθα-νων κόσμων αναμειγνύοντας τον οξύ στοχασμό με τον ποιητικό τόνο που τον συμπληρώνει. Ο Αδόλφος Χίτλερ δεν πέθανε το 1945. Οι ναζιστές κατέχουν όλη την Ευρώπη και σκοπεύουν να κατακτήσουν και να υπο-δουλώσουν τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Φύρερ διασχίζει τον ωκεανό και κατευθύνεται προς την κατάκτηση της Νέας Υόρκης. Στο αμπάρι του πλοίου του μεταφέρει αιχμάλωτο τον ηθοποιό που τον ταπείνωσε και που μισεί: τον Τσάρλι Τσάπλιν. Πολλές δεκαετίες νωρίτερα, ένα άλλο καράβι αναχωρεί με τον ίδιο προορισμό, αλλά με έναν διαφορετικό σκοπό: στα έγκατά του μεταφέρει τεμαχισμένο το άγαλμα της ελευθερίας. Μέσα του, κρυμμένος, ο Ολιβιέ Λεγκράν, ένας Γάλλος λαθρομετα-νάστης, αναζητά μια καινούρια ζωή κρυμμένος μέσα στην Ελευθερία. Όταν το ναζιστικό πλοίο κατακτά το λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι δυο ιστορίες αλληλοδιαπλέκονται. Ο ήδη γέροντας Ολιβιέ, ο Τσάπλιν και ο Μεγάλος Δικτάτορας λειτουργούν διαδραστικά

BITPINA 48

Τζον ΧάσκελΑμερικάνικο καθαρτήριοΠΑΠΥΡΟΣ

«Λαγνεία[…]Τα ανθρώπινα όντα έχουν ένα όριο, μια μεμβράνη

που χωρίζει την καθημερινή ζωή από τη σεξουαλική ζωή. Την απο-καλώ σεξουαλική μεμβράνη. Είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός που μας επιτρέπει να λειτουργούμε στη διάρκεια της ημέρας, αλλά επίσης όταν σηκωθεί ή τραβηχτεί στην άκρη, ένα ερωτικό, παθιασμέ-νο κομμάτι του εαυτού μας γίνεται διαθέσιμο».

Το Αμερικάνικο καθαρτήριο είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Τζον Χάσκελ και πρόκειται για ένα έργο που συνδυάζει την ποπ κουλ-τούρα με τη συγγραφική ευφυΐα.Ο Τζακ κατέβηκε στο βενζινάδικο για να αγοράσει προμήθειες για τον δρόμο. Όταν επέστρεψε, η γυναίκα του και το αυτοκίνη-το είχαν εξαφανιστεί. Τι συνέβη στην Ανν; Τον εγκατέλειψε; Την απήγαγαν; Ο Τζακ νιώθει χαμένος και κανείς δεν φαίνεται πρό-θυμος να τον βοηθήσει. Εγκαταλείπει τα πάντα και την αναζητά από τη μια άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών στην άλλη. Η σκέψη της τον καθοδηγεί όπως η Βεατρίκη τον Δάντη μέσα από το βα-σίλειο των νεκρών προς τον Παράδεισο, ενώ σε κάθε σταθμό του μοιάζει να λυτρώνεται.Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε επτά κεφάλαια που το καθένα έχει ως τίτλο ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, όμως, για τον συγγραφέα η ιδέα των αμαρτημάτων έχει μια διαφορετική ηθική φόρτιση. Δεν είναι τίποτε άλλο από χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης που μας συνδέουν με τη ζωή.

INDEX_31

50

INDEX_31

,

στους δρόμους του Μανχάταν, όπου θα αντιπαρατάξουν τις μικρές ιστορίες τους στην Ιστορία των βιβλίων.

Μαρκ ΣλούκαΟ ορατός κόσμοςΠΑΠΥΡΟΣ

«Πρέπει να φανταστείς τη σκηνή. Τρία αυτοκίνητα περίμεναν στο σκοτάδι. Άνοιξε μια πόρτα κι αυτός μπήκε μέσα. Δεν είχε ιδέα για το πού πήγαιναν, ώσπου άκουσε ένα όνομα. […] Αυτός κάθεται στο

δερμάτινο κάθισμα, κρατώντας αγκαλιά το καπέλο του σαν σχολειαρούδι. Τι άλλο μπορούσε να κάνει;».

Ο ορατός κόσμος είναι μια ευαίσθητη και ευφάνταστη, από άποψη δομής, ενδοσκόπηση σε σύνθετα και λεπτά ζητήματα πίσω από υπαινιγμούς και λεπτές αποχρώσεις αφήγησης. Ο συγγραφέας κατορθώνει μια ευφυή τομή στις εσωτερικές λει-τουργίες της γραφής και την αναγκαιότητα της μυθοπλασίας, μέσα από μια δυνατή ιστορία ηρωισμού και έρωτα.Τον Μάιο του 1942, μια ομάδα ανταρτών σκοτώνει στην Πρά-γα τον στρατάρχη Ράινχαρντ Χάιντριχ, τον επονομαζόμενο «χασάπη της Πράγας» και προσωπικό φίλο του Φύρερ. Οι γονείς του συγγραφέα εκείνη την περίοδο είχαν πάρει μέρος στην Αντίσταση. Η μητέρα του, την ίδια περίοδο, έζησε μια συγκλονιστική ιστορία αγάπης. Δεκαετίες αργότερα, στη δεύτερη πατρίδα τους την Αμερική, η Ιστορία εξακολουθεί να ρίχνει βαριά τη σκιά της πάνω στις ζωές τους. Στον συγγραφέα φτάνουν μόνο θραύσματα εκείνης της ιστορίας. Όταν θα ταξιδέψει πίσω στην Τσεχία για να ενώσει τα νήματα, όλα μοιάζουν να έχουν σκορπίσει μέσα στον χρόνο και στα μισόλογα των λιγοστών μαρτύρων. Η ιστορία αδυνατεί να γράψει όλα της τα κεφάλαια, πολλές παράγραφοι είναι χαμένες μέσα σε βλέμματα που δεν θέλουν να θυμούνται, χωρίς να μπορούν να ξεχάσουν. Κι εκεί ακριβώς επεμβαίνει το μυθιστόρημα, όπως ιδιοφυώς ονομάζει το τρίτο μέρος του βιβλίου του ο Σλούκα, για να γεμίσει τα κενά και να στείλει την ιστορία σ’ έναν νέο αυτάρκη τόπο αλήθειας.

Λουίς ΛαντέροΟ κιθαρίσταςGEMA

«Ανταλλάξαμε κιθάρες κι εγώ βάλθηκα να κουρδίζω τη δική της. Στο μεταξύ, έκανα μια θεωρητική εισαγω-γή. Της είπα ότι ο βόμβος του τηλεφώνου ήταν η νότα σολ. Της μίλησα για τα ξύλα που δίνουν την καλύτερη

μουσική».

Ο Εμίλιο, ένας έφηβος αναγκασμένος να δουλεύει τα πρωινά σαν παραγιός σε ένα ανήλιαγο συνεργείο αυτοκινήτων και να μελετά τα απογεύματα στο νυχτερινό σχολείο, ζει αυτά τα σημαδιακά χρόνια σαν «ένα λαβύρινθο στιγμών και υποσχέσε-ων» μέσα από τις συναντήσεις του με τους ανθρώπους στους οποίους η μητέρα του νοικιάζει ένα δωμάτιο. Μια μέρα, όμως, εμφανίζεται ο ξάδερφός του ο Ριμούντο, που έρχεται από το Παρίσι και του μιλά για την επιτυχία του ως κιθαρί-στας φλαμένκο. Ο Εμίλιο αφήνεται να παρασυρθεί από το όνειρο της μποέμικης ζωής και μαθαίνει να παίζει κιθάρα με την ελπίδα, αν και χωρίς πολλή αυτοπεποίθηση, να γλιτώσει από το συνεργείο και το σχολείο. Ωστόσο, δεν φαντάζεται ότι η νεόκοπη δεξιοσύνη του στις χορδές θα τον φέρει σε στενή επαφή με τη γυναίκα του αφεντικού, την Αδριάνα, μια νέα αλλόκοτα ελκυστική και μοιραία, στην οποία θα υποχρεωθεί να κάνει μάθημα κιθάρας. Ο Εμίλιο διαισθάνετια ότι η ζωή του μπορεί να πέσει σε μια παγίδα ακόμη πιο ύπουλη από εκείνη του συνεργείου, αλλά δέχεται πρόθυμα την πρόκληση.Συναρπαστικό μυθιστόρημα ενός από τους μεγαλύτερους ισπα-νόφωνους συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

BITPINA

,

Νένα ΚοκκινάκηΚρίμα που είστε η σύζυγοςΑΓΚΥΡΑ

«[…] «Τι έγινε;» τον ρώτησα αφελώς ένα βράδυ. «Δεν νομίζεις πως είναι αργά; Θα ανησυχήσει η Λίτσα!» Αιφνιδιάστηκε, σκοτείνιασε. Επιτέλους είχα μάθει κάτι δικό του, κάτι εντελώς δικό του που το προστάτευε και

το προφύλασσε από ξένα μάτια[…] Δεν είχε προβλέψει την εξέλιξη αυτή.[…] απόφυγε να σχολιάσει οτιδήποτε…».

Μέσα από την πρωτοπρόσωπη-εξομολογητική γραφή αποκαλύ-πτεται ότι όσο κι αν αγαπιέσαι θα μένεις ανικανοποίητος. Για να φτάσεις στη συμφιλίωση με τον εαυτό σου, θα χρειαστεί να περάσεις μέσα από τη δοκιμασία που θα σε οδηγήσει στην απο-δοχή. Η επιστολογράφος, ύστερα από χρόνια στη σχέση, όταν οι μάσκες έχουν πέσει πια, αποφασίζει να επικοινωνήσει με την άγνωστη σύζυγο του εραστή της μέσα από ανεπίδοτα γράμμα-τα. Απόφαση ώριμη που πάρθηκε όταν οι μάσκες έπεσαν και το βλέμμα φανερώθηκε γυμνό στον καθρέφτη. Όταν ο πανδα-μάτωρ χρόνος εκμηδένισε τις αποστάσεις και το φάντασμα της άγνωστης συζύγου μεταμορφώνεται από εφιάλτη σε όνειρο. Είναι η στιγμή της συμφιλίωσης με το παρελθόν που εκφράζεται μέσα από την αποδοχή.

Δημήτρης ΣωτάκηςΤο θαύμα της αναπνοήςΚΕΔΡΟΣ

«Σε λίγο φάνηκαν τρεις εργάτες, ιδρωμένοι και κατά-κοποι. Μετέφεραν ένα τεράστιο ψυγείο. […] το άφησαν μπροστά από το κοντόχοντρο τραπεζάκι. «Όχι εδώ, βάλτε το πιο μέσα, αν το αφήσετε εδώ, δε θα κλείνει καλά η πόρτα». Ο υπεύθυνος του είπε με απλανές ύφος.

«Τα χρήματα ήδη κατατέθηκαν στον λογαριασμό σας».

Ένας νέος άνδρας ανακαλύπτει στις μικρές αγγελίες μια δελεα-στική όσο και παράξενη θέση εργασίας. Έναντι αδράς αμοιβής, θα παραχωρεί το διαμέρισμά του σε μια εταιρεία -τη μοναδική στο είδος της- που βοηθά τους ανθρώπους να εκπληρώσουν τα όνειρά τους. Θα πληρώνεται για κάθε τετραγωνικό μέτρο που θα χρησιμοποιεί η εταιρεία ως αποθηκευτικό χώρο. Οι ενδοια-σμοί του κάμπτονται προκειμένου να βγει από την ανεργία που τον ταλανίζει.Ποιο είναι το αντίτιμο της ευημερίας; Η αρχική ευφορία για τη δυνατότητα γρήγορου πλουτισμού σιγά σιγά δίνει τη θέση της σε έναν αδιόρατο φόβο, καθώς βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Στο φόντο η άρρωστη μητέρα του, μια ανήμπορη γυναίκα που καταρρέει στο κρεβάτι του πόνου, η ερωμένη του και ο ζωγρά-φος φίλος του, φιγούρες που σαν κινούμενες μαριονέτες παί-ζουν τον ρόλο των κομπάρσων, πλαισιώνοντας το προσωπικό αδιέξοδο του ήρωα. Μια καυστική ιστορία για το κυνήγι της επιβίωσης, τη μαται-ότητα των επιθυμιών και για τον ορισμό της ευτυχίας από τον σύγχρονο άνθρωπο και για όλα αυτά που θυσιάζουμε ελπίζοντας σ’ έναν παράδεισο που δεν θα γνωρίσουμε ποτέ...

Συλλογικό έργοΕπιμέλεια: Ζεϊντι ΣμιθΤο βιβλίο του ΆλλουΤΟΠΟΣ «[…] Η πόρτα για τη μεγαλύτερη αίθουσα ήταν ανοιχτή και μπορούσε να διακρίνει ένα μέρος της εικόνας στην οθόνη, το γιγάντιο σαγόνι και το στόμα μιας γυναίκας. Υπήρχαν επίσης και σιλουέτες σε κάποιες από τις θέσεις,

οι θεατές. ΄Η αντίγραφα θεατών, παρ’ ότι αυτό ήταν μάλλον απίθανο […]».

BITPINA

52

INDEX_31

BITPINA 52

βαλλόμενου, αποδεχόμενου χωρίς περιορισμούς την πάλλουσα πραγματικότητα, το οποίο διαφεύγει πάσης ερμηνείας και μπορεί να συλληφθεί μόνον εξώλογα γίγνεσθαι. Έτοιμο να υποδεχθεί το γίγνεσθαι, απαλλαγμένο από εννοιακά δεσμά, ως άλογο παιχνίδι δυνάμεων το «καλλιτεχνικά δημι-ουργικό υποκείμενο», με πρόσβαση στην άμεση γνώση, στην τραγική σοφία, είναι ο αντίποδας του λογικού υποκειμένου και με τη σειρά της η αισθητική συνείδηση αποσπάται από οποιο-δήποτε ηθικό αξίωμα ή λογική απαίτηση.Υπογραμμίζεται από τον συγγραφέα η ετερότητα της τραγικής δημιουργίας και της τραγικής σοφίας ως προς τα καθιερωμένα γνωσιολογικά και ηθικά αξιώματα και επισημαίνεται ότι το ποιητικό αντικείμενο μετέχει εκ των έσω στην ύπαρξη. Ο Διόνυσος ανταλλάσσει συνωμοτικά νεύματα με τον Ζαρατού-στρα, όπως και οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές με τους εκλεκτούς της γης που υπάρχουν «πέρα από το καλό και το κακό».Το κείμενο συνοδεύουν οι σημειώσεις του Νίτσε πάνω στην Αρ-χαία Τραγωδία και το Σύγχρονο Δράμα. Τις έγραψε για τις ανάγκες των παραδόσεων του μαθήματος πάνω στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, το οποίο κλήθηκε να διδάξει το 1870 στο πανεπι-στήμιο της Βασιλείας.

Πέτρος ΤατσόπουλοςΟ Σίσυφος στο μπαλκόνιΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

«Λένε πολλά ψέματα για μας τους γάτους. Παρέα με τα κουνούπια και τα ποντίκια, είμαστε οι πιο συ-κοφαντημένες ψυχούλες σε ολόκληρο τον πλανήτη.[….] αλλά σταθείτε ένα λεπτό στα μηχανάκια. Τα

μηχανάκια είναι παράξενα ζωντανά, ίσως τα πιο παράξενα σε όλο το ζωικό βασίλειο[…]».

Μια τρυφερή ιστορία για παιδιά κάθε ηλικίας, γεμάτη πικά-ντικες γατίσιες φιλοσοφίες σχετικά με το νόημα της ζωής, τα κουνούπια και τα μηχανάκια. Η Κυβέλη, συντετριμμένη από το διαζύγιο των γονιών της, βρί-σκει στην παιδική χαρά έναν γάτο που έχει βαρεθεί τα στριμ-μένα, κακομαθημένα παιδιά, τα επιθετικά κοπρόσκυλα και τις μοναχικές γριούλες. Γίνονται αμέσως φίλοι και η Κυβέλη τον βαφτίζει Σίσυφο -γιατί η πονηριά του της θυμίζει εκείνον τον αρχαίο Σίσυφο που είχε ξεγελάσει τον θάνατο δυο φορές- και γίνεται η πιο καλή παρέα της. Ο Σίσυφος θα ξεφύγει από τις άγριες συμπλοκές με τον Γκρέ-γκορι, τον ξιπασμένο σκύλο και αρχηγό των κοπρόσκυλων της γειτονιάς, ο οποίος τρέφει εχθρικά αισθήματα για τις γάτες εξαιτίας ενός τραυματικού ταξιδιού του στο εξωτερικό και η Κυβέλη θα βρει κάποιον να μοιράζεται τα έξυπνα βιβλία της.Η ζωή τους κυλάει όμορφα και ήρεμα μέχρις ότου η Κυβέλη ερωτεύεται έναν μύωπα, μαλθακό συμμαθητή της, που έχει αλλεργία στις γάτες… Και ενώ φάνηκε πως ο Σίσυφος είχε βρει το τέλειο σπίτι, τα βάσανά του αρχίζουν ξανά, όπως και του μυθικού συνονόματού του.

Vlady StevanovitchΟ εξερευνητής του εσωτερικού κό-σμουΑΩ

«ΚΛΙΚ. Όταν γίνεται κλικ αναιρούνται όλα, όλα όσα αποκτήσατε χάνονται, εκμηδενίζονται όλα. Στο παι-χνίδι με τα φλιπεράκια όλα ξαναρχίζουν από το μηδέν,

γιατί το κλικ είναι η τιμωρία για μια συμπεριφορά που απαγορεύεται από τους κανόνες του παιχνιδιού.[…] χτυπά εκείνον που θέλησε να κερδίσει πάση θυσία[…]».

Ο Vlady Stevanovitch μυήθηκε στις ενεργειακές τεχνικές της Ανατολής ήδη από την εφηβεία του και συνέχισε την αναζήτηση στον τομέα αυτό για περισσότερα από εξήντα χρόνια. Συνέλαβε

INDEX_31

Αυτή η ερεθιστική ανθολογία ιχνογραφεί σε βάθος -και με υπο-δειγματικό τρόπο- το κατεξοχήν θέμα κάθε μυθοπλασίας: τον Χαρακτήρα. Σ’ αυτό το απολαυστικό tour de force συμμετέ-χουν οι σημαντικότερες φωνές της αγγλοσαξονικής γραφής (η Ζέιντι Σμιθ -είναι και η επιμελήτρια του τόμου, διόλου τυχαίο εφόσον το κατεξοχήν λογοτεχνικό της «πεδίο» είναι ο Χαρα-κτήρας- ο Nτέιβιντ Μίτσελ, ο Νικ Χόρνμπι, ο Ντέιβ Έγκερς, ο Τζόναθαν Λέθεμ, ο Κολμ Τόιμπιν, κ.ά.).Αυτοί οι συγγραφείς υιοθετώντας ύφος και θέματα που τολ-μούν το διαφορετικό συγκροτούν ένα μυθιστόρημα-ποταμό με επίκεντρο τον Άλλο χαρακτήρα. Πλάθουν από το μηδέν μια ολόκληρη κοινωνία, τη δική μας, όπου η τρέλα συνυπάρχει με την τρυφερότητα, η μοναξιά με την παρέα, τα μικροσυμφέρο-ντα με την οργανωμένη απάτη, τα όνειρα με τη στυγνή πραγ-ματικότητα, η λαγνεία με τη στειρότητα κ.ο.κ. Το βιβλίο του Άλλου είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγμα-τα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σήμερα, γι’ αυτό και, μεταξύ των άλλων, θεωρείται υποδειγματικό εγχειρίδιο για όσους και όσες αναζητούν τη δική τους φωνή στις σχολές δημιουργικής γραφής.Το βιβλίο του Άλλου εκδόθηκε το 2007 και τα έσοδα από τα δι-καιώματά του θα δοθούν στον 826NYC, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που υποστηρίζει νέους μέχρι δεκαοκτώ ετών στο να αναπτύξουν τις εκφραστικές και συγγραφικές τους δυνατότη-τες, αλλά και τους παιδαγωγούς στο να εμπνέουν τους μαθητές τους να γράφουν.

Δημήτρης ΝόλλαςΝαυαγίων πλάσματαΚΕΔΡΟΣ

«[…]Η Ασμάτ στα κόκκινα ντυμένη τον είχε πλησιάσει τείνοντας το χέρι της και προσφέροντάς του αυτό που κρατάει στην παλάμη της. Ένα εκτυφλωτικά φωτεινό πράγμα […] ένα σαρκώδες φλεγόμενο κάρβουνο».

Ιστορίες που ξεκινάνε από ένα ναυάγιο και ζωές που ναυαγούν στα πάθη αυτού του κόσμου.Η ιστορία της Ασμάτ, που γαντζωμένη σε μία πόρτα-αυτοσχέδια σχεδία αναζήτησε σωτηρία εν μέσω πομπής θαλασ-σοπνιγμένων λαθρομεταναστών. Η ιστορία του λιμενοφύλακα Ρήγα που την περισυνέλεξε, το νησί-τείχος πάνω στο οποίο τσακίστηκαν οι ζωές τους. Ο Αποστόλης που, αφού της έταξε γάμο την έβαλε να δουλέψει στο μαγαζί του, μια καφετέρια κωλάδικο… Ένα γαϊτανάκι προσώπων, μυστικών, ενοχών και αναμνήσεων.Μια γυναίκα που ξεκίνησε από την άλλη άκρη του κόσμου, προσπαθώντας να ξεφύγει απ’ την πείνα και τη δυστυχία και επιβιώνει απ’ τις κακουχίες της διαδρομής και από το ναυάγιο του δουλεμπορικού σαπιοκάραβου που τη μεταφέρει στη γη της επαγγελίας. Εκεί όπου την υποδέχονται και την περιθάλ-πουν άλλα περιπλέοντα ναυάγια. Εκεί όπου, εντέλει, την περι-μένει ο θάνατος, σαν σε προκαθορισμένο ραντεβού.

Αλέξιος ΠέτρουΤο πέρασμα του ΝίτσεΖΗΤΡΟΣ

«[…] Η συνειδητοποίηση του γεγονότος της περατότη-τας της ζωής αρχικά μας παραλύει, αλλά στη συνέχεια μια μεταφυσική παρηγοριά μας απομακρύνει και μας κάνει να νοιώθουμε ένα «φρενήρη και ορμέμφυτο πόθο

αλλά και μια θυελλώδη χαρά για την ύπαρξη».

Η μελέτη περιστρέφεται γύρω από δύο θεματικούς πυρήνες: ο ένας περί τη γνώση και την αλήθεια και ο άλλος περί τον πολι-τισμό και το αισθητικώς υπάρχειν.Η προβληματική του Νίτσε για το «γίγνεσθαι» ως το όντως πραγματικό φωτίζεται από τον μελετητή, επισημαίνοντας όλο το δυναμικό εύρος αυτού του μετατοπιζόμενου, συνεχώς μετα-

το οικουμενικό πνεύμα των τεχνικών αυτών και η διδασκαλία του είναι απαλλαγμένη από κάθε πολιτιστικό πλαίσιο της επο-χής εκείνης καθώς και τις όποιες φιλοσοφικές θεωρίες, θρη-σκείες ή δόγματα. Δουλεύοντας ασταμάτητα και χρησιμοποιώντας τη μοντέρνα τεχνολογία φανερώνει και ενισχύει το Τσι που εμπεριέχεται στον ΗΧΟ στην ανθρώπινη φωνή ή στους χτύπους της ανθρώπι-νης καρδιάς, ακόμα και σε ήχους που δεν συλλαμβάνει η ακοή μας.

Γιώργος Κοντογιώργης12/2008: Οι νέοι, η ελευθερία και το κράτοςΙΑΝΟΣ

«Η εξουσία δεν είναι αναιρετική της ελευθερίας παρά μόνο στη δεσποτεία. […] Η διαχωριστική γραμμή που οριοθετεί το πεδίο της ατομικής ελευθερίας από τα

πεδία της εξουσίας, καθορίζεται από τα δικαιώματα».

Η στασιαστική έκφραση της οργής των νέων του περασμένου Δεκεμβρίου, ανεξαρτήτως της αφορμής που την προκάλεσε και της άμεσης αιτιολογίας της, ανέδειξε με μεγάλη καθαρότητα το αδιέξοδο της εποχής μας. Αδιέξοδο με ειδικότερα ελληνικά χαρακτηριστικά, τα οποία τη φορά αυτή προέβαλαν στην πα-γκόσμια σκηνή ως προάγγελος γενικότερων εξελίξεων που δεν εγγράφονται στην περιοχή της παραδοσιακής αμφισβήτησης. Αδιέξοδο που οφείλεται στην ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ κοινωνίας, κράτους και αγοράς, υπέρ της πολιτικής κυριαρχίας της τελευταίας. Με δεδομένη την αίσθηση του αδιεξόδου, που έγινε εμφανής στο πρόταγμα της ελληνικής νεολαίας, είναι όμως εξίσου κα-τάδηλη στο σύνολο της νεωτερικής σκέψης, ο συγγραφέας επέ-λεξε να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στη διερώτηση για τη σημειολογία της κρίσης, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη μιας προβληματικής για την κατεύθυνση της εξέλιξης.Στο πλαίσιο αυτό, διεξάγει ένα γόνιμο διάλογο με θεμελιώδεις έννοιες της εποχής μας, όπως της δημοκρατίας και της αντι-προσώπευσης, της αγοράς και του οικονομικού συστήματος, της ελευθερίας και των δικαιωμάτων, της αναρχίας και της ιδεολογίας της καταστροφής, της συλλογικής ταυτότητας και της κοσμο-πολιτειότητας.Η διάταξη της ύλης ανταποκρίνεται στην πεποίθηση ότι οι νέοι έχουν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, την ανάγκη μιας νέας γνωσιολογίας που θα προσανατολίσει την αμφισβήτησή τους και θα ενδύσει με θετικό περιεχόμενο τις αναζητήσεις τους.Πρόθεση του συγγραφέα δεν είναι να κατευθύνει τη σκέψη των νέων, αλλά να συμβάλλει στην αποδέσμευσή της από τα στε-ρεότυπα της νεωτερικής γνωσιολογίας που την κρατούν δέσμια ποικίλλων όσων αναχρονισμών και προκαταλήψεων.

Νίκος Μακροδήμος – Χρήστος ΑκριτίδηςΛεξικό της αργκόΔΡΟΜΩΝ

«-Μούφα το πάρτι, αλλά είχε 2-3 πιπίνια που παίζανε. - Τελικά σου ’κάτσε καμιά φάση; - Ε, την έπεσα, σ’ ένα, στην ψύχρα, αλλά μ’ έφτυσε και

ξενέρωσα! - Μετά πλακώθηκα στα ξίδια κι έγινα γκολ... Εσύ δεν έσκασες μύτη, για-τί;».

Οι συγγραφείς, εκπαιδευτικοί που τα τελευταία χρόνια διδά-σκουν την ελληνική γλώσσα στο εξωτερικό, διαπίστωσαν ότι τόσο οι ομογενείς όσο και οι αλλογενείς μαθητές τους αν και κατέχουν σε ικανοποιητικό επίπεδο την ελληνική γλώσσα και μπορούν να επικοινωνήσουν με άνεση στα ελληνικά και να κα-τανοήσουν ένα βιβλίο ή ένα άρθρο εφημερίδας δυσκολεύονται

BITPINA

54

INDEX_31

BITPINA 54

όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον προφορικό λόγο στην Ελλά-δα, όπως για παράδειγμα τον παραπάνω διάλογο.Αυτό ήταν το ερέθισμα για να συγκεντρώσουν σε ένα μικρό εύχρηστο λεξικό πολλές εκφράσεις της eλληνικής αργκό. Όμως, πολλές από τις εκφράσεις της αργκό είναι άγνωστες ακόμη και σε αυτούς που κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα, συνεπώς το λεξικό θα φανεί χρήσιμο και σε όσους μιλούν την ελληνική ως φυσική τους γλώσσα. Στο μικρό λεξικό μας θα βρείτε 800 εκφράσεις αργκό που χρη-σιμοποιούνται καθημερινά, κυρίως στον προφορικό λόγο. Κάθε έκφραση εξηγείται σε απλά ελληνικά και συνοδεύεται από παράδειγμα.

Κωνσταντίνος Τζούμαςcomplete unknown ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

«Έχω καπνίσει, πιει και φάει δύο ώρες τώρα σ’ αυτό το ασφυκτικά ζωηρό πάρτι, έχω ανταλλάξει ματιές με σημασία, η Ντόνα πηγαινοέρχεται κάνοντας δημόσιες σχέσεις και η μόνη μου επιθυμία είναι να την πέσω για

ύπνο οπουδήποτε, καθώς έχω αδειάσει από ενέργεια και δεν γουστάρω να φτύσω μπροστά σε κόσμο».

Μετά το Ως εκ θαύματος, το πρώτο βιβλίο, η αυτοβιογραφική τριλογία του Κωνσταντίνου Τζούμα, συνεχίζεται με το δεύτερο βιβλίο: Complete Unknown!Με το γνωστό σπινθηροβόλο πνεύμα του, το καυστικό χιούμορ και αυτοσαρκασμό περιγράφει ζωντανά τη ζωή του στη Νέα Υόρκη. Σε μια πόλη που, όπως γράφει, μπορείς να είσαι και παιδιάστι-κος, και γελοίος, και σοβαρός, και πολύ έξυπνος. Εκεί που όλα φαίνεται να επιτρέπονται εκτός από τη βλακεία, την έλλειψη στυλ ή το να κάνεις κάτι με μισή καρδιά... Εδώ επιβιώνεις χωρίς να το κάνεις θέμα. Οι ιδιαιτερότητές σου δεν διαφέρουν και πολύ από των άλλων. Των χιλιάδων άλλων. Εκεί που εκπλήρωσε τη φλογερή επιθυμία του να ζήσει στην ανωνυμία και συγχρόνως την ελευθερία να δράσει όπου και όπως ήθελε, να παίξει όλους τους ρόλους. Μέσα από την αφήγησή του περνούν οι συνεργάτες του, φευ-γαλέες εικόνες θρύλων της εποχής, και κυρίως μια πόλη που έχει στυλ ό,τι και αν κάνει - ακόμα και όταν πλήττει.

Μπιορν Φιρσέν- Βασίλης ΚαρδάσηςΑγαπητή, μισητή μου Αθήνα! ΕΣΤΙΑ

«Επέλεξα το δρόμο που περνάει από τα ερείπια του ναού του Διός. Οι φήμες ήταν αληθινές. Η φοβερή καταιγίδα δεν είχε καταστρέψει μόνο σύγχρονα κτή-ρια. Είχε ρημάξει και ένα από τα ομορφότερα μνημεία

[...] των Αθηνών. Ένας από τους τεράστιους κίονες που ανήκει σε έναν από τους μεγαλύτερους ναούς των θεών των Ελλήνων, το ναό του Ολυμπίου Διός, έχει σκύψει το περήφανο κεφάλι του».

Πρόκειται για μια έκδοση η οποία είναι καρπός της έκθεσης για τον Φινλανδό ελληνιστή Βίλχελμ Λάγκους (1821-1909), ενεργό μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας του, την οποία παρουσίασε στην Αθήνα τον Οκτώβριο 2007 το Φινλανδι-κό Ινστιτούτο Αθηνών.Το λεπτομερές προσωπικό του ημερολόγιο αλλά και η εκτενής αλληλογραφία του με τους συγγενείς του στη Φινλανδία, απο-τελούν τεκμήρια του ταξιδιού του και ιδιαίτερα της παραμονής του στην ελληνική πρωτεύουσα. Ο Λάγκους περιγράφει με μαεστρία πολλές φορές και με κρι-τική διάθεση την καθημερινή ζωή στην Αθήνα, αλλά και την ατμόσφαιρα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στις πρεσβείες της Ρωσίας και της Σουηδίας. Μέσα από τα χειρόγραφά του μπο-ρούμε να σχηματίσουμε μια μοναδική εικόνα από τις εμπειρίες ενός Φινλανδού στην Αθήνα και την Ελλάδα των μέσων του 19ου αιώνα.

Σώτη ΤριανταφύλλουΠιτσιμπούργκοΑΙΓΕΑΣ

«Πιτσιμπούργκο, 6 Γενάρη 1913Αγαπημένη μου Ελέγκω, άργησα να σου γράψω γιατί εν ήβρισκα γραμματικό, κι όλοι δω πέρα τρέχουνε κι ιδρώνουνε ολημερίς, γι’ αυτό κουβαληθήκανε στην

Αμερική. […] Το Πιτσιμπούργκο, Ελέγκω μου, είναι πόλις μεγάλη, τέτοια εν έχεις ματαδεί, ούτε εγώ έχω ματαδεί[…]».

Μέσα από την αλληλογραφία του Δημοσθένη και της Ελέγκως -που χρονολογείται από τις μέρες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου- καταγράφονται θραύσματα αναμνήσεων από ανθρώ-πους που συνάντησε και λόγια που άκουσε η συγγραφέας δια-σχίζοντας τα τοπία του χάλυβα και του κάρβουνου.Γραμμένο σε μορφή επιστολών - είναι μια έμμεση αναφορά της Σώτης Τριανταφύλλου στις κάποτε βιομηχανικές πόλεις, όπως το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, στις εμπειρίες της ανάμεσα στους μετανάστες και «στα ψηλά χτίρια», που, όπως γράφει εδώ ο κεντρικός ήρωας, «τα κοιτάς από κάτω και σου ’ρχεται ζαλάδα». Κυρίως, όμως, πρόκειται για ένα κομμάτι της ιστορίας του νησιού, για μια λεπτομερές της μεγάλης περιπέτειας της μετα-νάστευσης.

Βαγγέλης ΗλιόπουλοςΠαίξε το ανάποδαΠΑΤΑΚΗΣ

«Η γιαγιά ήταν πολύ νευρική τον τελευταίο καιρό. Όλο έλεγε κάτι παράξενες, ακαταλαβίστικες φράσεις, όλο κλεινόταν στο δωμάτιό της, όλο μονολογούσε. Τη ρώτησα τι είχε και μου απάντησε «Γεράματα![…] Αν

μάθει ότι την κατασκοπεύω, αλίμονό μου».

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα χωρίς αστυνομία! Έγκλημα, η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας!Μια εταιρεία νέων ανθρώπων που θέλουν η μουσική να διακι-νείται ελεύθερα και όχι να πωλείται! Ένας έφηβος, που τελειώ-νει τη Β΄ Γυμνασίου καλείται να παίξει τον ρόλο του αγαπημέ-νου του ήρωα, του Ηρακλή Πουαρό με τη γιαγιά του στον ρόλο της Αγκάθα. Και δίσκοι, πολλοί δίσκοι βινίλιου. Η εξαφάνιση του μπαμπά, οικογενειακά μυστικά, κρυμμένα χρόνια και ο κόσμος της μουσικής βιομηχανίας αποτελούν τα συστατικά μιας περιπέτειας μυστηρίου. Η λύση βρίσκεται σε έναν παλιό δίσκο βινυλίου, αρκεί... να τον παίξεις ανάποδα.Ένα μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά και νέους με υπέροχη πλοκή, μυστήριο και χιούμορ, αλλά κυρίως πρωτοτυπία στο θέμα.

Χρήστος ΣιάφκοςΤάσος ζωγράφος: Σκηνικό ζωήςΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

«Η Συνοικία το όνειρο είναι η ταινία της ψυχής μου. Γιατί μπορεί ο Δράκος να ήταν υπέροχος και σ’ αυτόν να έμαθα τον κινηματογράφο, αλλά η Συνοικία πέραν των άλλων με καλύπτει και ιδεολογικά».

Από τη γενέτειρά του τη Λιβαδειά ως την Αθήνα των νεοκλασι-κών και της αντιπαροχής, από τις ασπρόμαυρες ταινίες μέχρι το τεχνικολόρ, από τις θεατρικές αίθουσες, που δεν υπάρχουν πια, μέχρι τα ΔΗΠΕΘΕ, από τα πρώτα βήματα στη ζωγραφική ως τις διεθνείς πινακοθήκες και από το ΚΚΕ στην ΕΔΑ, ο Τάσος Ζωγράφος, 83 ετών σήμερα, αφηγείται τις λύπες, τα βάσανα, τις απογοητεύσεις αλλά και τις μεγάλες χαρές. Στο Σκηνικό ζωής, ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει την περι-πέτεια του Τάσου Ζωγράφου στην τέχνη μέσα από δεκάδες

INDEX_31

ανέκδοτα ντοκουμέντα που φωτίζουν μια ολόκληρη εποχή και τους ανθρώπους που έζησαν και μεγαλούργησαν κατά τη διάρ-κειά της. Οι πρωταγωνιστές αλλά και οι χαρακτηριστικοί τύποι που δούλεψαν πίσω από τις κάμερες επιστρέφουν ολοζώντανοι για να πουν τις ιστορίες τους. Παράλληλα, ο αναγνώστης θα ζήσει ξανά τη νεώτερη ελληνική ιστορία μέσα από τα μάτια ενός από τους ανθρώπους που συνειδητά και από πολύ μικρός τάχτηκε να φυλάει Θερμοπύλες.

Ingo SiegnerΟ μικρός δράκος Καρύδας και οι πε-ριπέτειές τουΑΕΡΟΣΤΑΤΟ

«[…] Η μεγάλη ζούγκλα δεν είναι μακριά από τις Δρακο-σπηλιές. Ο Καρύδας δεν έχει

παρά να περπατήσει λίγο στην ακρογιαλιά, και να που φτάνει κιόλας στα πρώτα πανύψηλα δέντρα. […]Η σκαντζοχοιρίνα, όμως, σηκώνεται και του δίνει το χέρι:«Με λένε Ματίλντα!»[…]».

Ο Καρύδας, ο θαρραλέος δράκος που ζει στο Νησί των Δράκων είναι ο ήρωας που όπου βρεθεί κι όπου σταθεί πάντα κάτι γίνεται και υπόσχεται να κρατήσει συντροφιά στους μικρούς φίλους του ανα-γνώστες.Στο πρώτο βιβλίο της σειράς Ο μικρός δρά-κος Καρύδας και οι περιπέτειές του, στο Νησί των Δράκων μόλις έχει χιονίσει κι όλοι οι μεγάλοι δράκοι έφυγαν πετώντας, έχουν μείνει μόνον τα μικρά δρακάκια επειδή δεν έχουν μάθει ακόμα να πετούν. Ο Κα-ρύδας ανυπομονεί ν’ ανοίξει τα φτερά του και να ταξιδέψει μακριά, να κάνει νέους φίλους και να γνωρίσει τον κόσμο. Και τα καταφέρνει!Με πείσμα, φαντασία κι εξυπνάδα μαζί με την καλή του φίλη Ματίλντα συναντούν τον πελώριο θαλάσσιο δράκο Αμεδαίο, τον κακό Μάγο Κατσικογένη, τη Μάγισσα Ρουμπινία... Και ζουν συναρπαστικές περιπέτειες!Τα κείμενα και η εικονογράφηση είναι του Ίνγκο Ζίγκνερ, ο οποίος το 2003 τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο Μπαντ Ιμπουρ-ργκερ και τη μετάφραση-απόδοση της σειράς έχει αναλάβει η γνωστή σε όλους Μαρία Αγγελίδου.

Γιώργος ΦερεντίνοςΤο γράμμα που δεν πρόλαβα να γράψω ΚΟΝΙΔΑΡΗ

«Η άσχημη μυρωδιά του γκα-ζιού και το βαρύ μπότζι τους ανάγκασαν να ξαναμπούν μέσα. Μαζεύτηκαν εγκλωβι-

σμένοι στο καπνιστήριο. Θαρραλέοι και μη. Από τον νιότερο όσο τον πιο μεγάλο. Στοιβαγμένοι μπροστά στον κίνδυνο, συσπειρωμένοι αντλούσαν δίχως να το μολογούν δύναμη απ’ την παρουσία και την ανάσα του διπλανού».

Ένα μεγάλο ταξίδι από τον Περσικό κόλπο για την Ισπανία γίνεται η αφετηρία της αληθινής αυτής ιστορίας...Η αναμέτρηση του Άγγελου με τα όριά του, ο πόνος και η συνειδητοποίηση μπρο-στά στην οδυνηρή διαπίστωση της αν-θρώπινης αδυναμίας απέναντι στη φύση και τα απρόβλεπτα της ζωής, αντί να τον αποδυναμώσουν, τον γεμίζουν πείσμα και θέληση να ζήσει. Σε τούτο το ταξίδι, ο αγώνας για την επι-βίωση έμοιαζε να είναι μονόδρομος. Αντι-μέτωπος με το άγνωστο και φέρνοντας στον νου του αγαπημένα πρόσωπα κι ανα-μνήσεις, κάνει μια σύντομη αναδρομή στη ζωή του. Εκκρεμότητες και ανεκπλήρωτες επιθυμίες ανασύρονται από το σεντούκι της μνήμης... Ο Άγγελος ήθελε να ζήσει, κι εδώ οι αν-θρώπινες αντοχές ξεπέρασαν κάθε φα-ντασία. Ένα γράμμα που δεν έμελλε να ξεκινήσει, από μια στιγμή που στάθηκε μοιραία για τον αποστολέα του, αιωρείται σαν ανεκ-πλήρωτη κατάθεση ψυχής στην πάλη του ήρωα με τον χρόνο και τον εαυτό του. Για το πιο μεγάλο, το πιο συναρπαστικό ταξίδι όλων: την ίδια τη ζωή...

Μαρία ΚούρσηΤα ψηλά δέντρα της γαλλικής επαρχίαςΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

«Τα τραίνα λιγόστευαν με τον καιρό.Πάλιωναν κι έμπαζαν νεράΈλεγαν οι αρμόδιοι.

Κάποτε του είπαν να κατέβει.»

Πρόκειται για το όγδοο βιβλίο της Μαρίας Κούρση και είναι χωρισμένο σε δύο ενότη-τες. Η κάθε ενότητα αποτελείται από μια ποιητική ιστορία.Στην πρώτη ενότητα ένα ποίημα αφηγεί-ται την ιστορία του που είναι ταυτόχρονα και η ιστορία ενός ανθρώπου.Στην δεύτερη ενότητα θα μπορούσε να πει κανείς ότι περιγράφεται μια φωτογραφία μέσα από ποιήματα.Ο πίνακας του εξωφύλλου είναι της Γαλλί-δας ζωγράφου Mashi Changizi.

Μαρία ΣκιαδαρέσηΟ πρίγκιπας ΠΑΤΑΚΗΣ

«Ήταν ωραίος νέος, είχε δυο μάτια φλογερά, ανήσυχα, κάτω από τα καλοσχηματι-σμένα φρύδια και μια σειρά δόντια ολόασπρα στο στόμα,

κι εκείνο το χαμόγελο πάντα άστραφτε σαν ήλιος, κι ας είχαν πότε πότε μια μελαγχολία τα μάτια του όμοια με φθινοπωρινό απόγευμα».

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, γόνος πρι-γκιπικής οικογένειας, γιος και εγγονός ηγεμόνων της Βλαχίας και Μολδαβίας,

BITPINA

56

INDEX_31

BITPINA 56

στρατηγός του τσαρικού στρατού, εγκατέλειψε μια σπουδαία καριέρα και μια ζωή που πολλοί θα ζήλευαν για ένα όνειρο: τη δημιουργία ελεύθερου ελληνικού κράτους. Προσπάθησε, μα δεν κατάφερε ν’ ανάψει τη φωτιά. Οι συγκυρίες δεν τον βοήθησαν. Όμως, η θυσία του ίδιου και όσων τον ακολούθησαν δεν πήγε χα-μένη. Στον νότο η φωτιά κατόρθωσε ν’ ανάψει κι από τις φλόγες της ξεπήδησε ολοζώντανο το όνειρο του Πρίγκιπα.Η ιστορικός και πεζογράφος Μαρία Σκιαδαρέση, με τρόπο μυ-θιστορηματικό, αφηγείται την πολυτάραχη ζωή και τις στιγμές μεγαλείου και έξαρσης αυτού του προικισμένου πρωτεργάτη της Επανάστασης του 1821.Το κυρίως λογοτεχνικό κείμενο διανθίζεται με γλωσσάρι και ιστο-ρικές μαρτυρίες και συμπληρώνεται από βασική βιβλιογραφία.

Christian de DuveΜηνύματα της ζωής - Νόημα, νόηση και ύστατη πραγματικότηταΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Από τους επιφανέστερους επιστήμονες της επο-χής μας, τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρι-κής 1974, ο Christian de Duve με ωριμότητα και σύνεση καταθέτει τα πορίσματά του, από το πώς

προέκυψε μέσα από την κοσμική χημεία το πρώτο ζωντανό κύτ-ταρο -ο κοινός πρόγονος όλων μας- έως το πώς αντιλαμβάνεται, έχοντας αφομοιώσει την ουσία της βιολογικής γνώσης, την έννοια του θείου. Μέσα από την κυτταρική και εξελικτική βιολογία για τη φύση της ζωής και τη θέση μας στον κόσμο, ο συγγραφέας παρα-σύρει τον αναγνώστη σε μια εκθαμβωτική περιήγηση στο παρελ-θόν, στο παρόν και στο μέλλον του έμβιου κόσμου. Ολοκληρώνει με τις εικασίες του για το μέλλον της ανθρωπότητας, την πιθανή ύπαρξη νοημοσύνης πέρα από τις παρυφές του Γαλα-ξία, την παροδικότητα της ζωής στα εναπομένοντα χρόνια για τη Γη, ώσπου οδηγεί στο τελικό κεφάλαιο, στο υπέρτατο ερώτημα, καταθέτοντας τις προσωπικές του σκέψεις για την έννοια του θείου.

Βασίλης ΓκουρογιάννηςΚόκκινο στην Πράσινη ΓραμμήΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

«Είμαι λοχίας του Μηχανικού, της διμοιρίας του λοχαγού Σταυριανάκου, Ονομάζομαι Πλέσιας. Στις 14 Αυγούστου τα ξημερώματα, οι Τούρκοι είχαν φτάσει ακριβώς απένα-ντί μας. Βγήκαμε, κατόπιν κληρώσεως, προκεχωρημένο φυλάκιο στον Γερόλακκο. Εκείνη η νύχτα ήταν συγκλονι-

στική, γιατί υπήρχε η αγωνία της επίθεσης».

Ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο πόλεμο της Κύ-πρου το 1974 αλλά και για κάθε πόλεμο. Πρωταγωνιστές, μια ομά-δα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες Ελλήνων και Τούρκων βετε-ράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.

Θανάσης ΣκρουμπέλοςΟ μπαλτάς και άλλες ιστορίεςΤΟΠΟΣ

«Ήταν η Γκρέτε από το Αμβούργο. Φιλόλογος-μεταφράστρια. Αυτή ήταν διαφορετική περίπτωση. Ερχόταν για τον εραστή της, τον Βλάση, έναν ψηλό, πρώην παίκτη του μπάσκετ, που τον είχε μυήσει αυτή στην πρέζα. […] Καθόταν αγκαλιά στο παγκάκι με τον Βλάση,

φιλιούνταν με πάθος και έκλαιγαν, και αυτός της έδινε υποσχέσεις ότι είναι η τελευταία φορά».

Ο Θανάσης Σκρουμπέλος, τόσο στον Μπαλτά όσο και στις άλλες δύο ιστορίες αυτού του τόμου (Κάπο Βέρντε και Τα παγανά), μέσα

από μια δυνατή, άμεση γραφή, που στις καλύτερες στιγμές της ξετυλίγεται σαν μακρύ ζεϊμπέκικο, καταφέρνει να αποτυπώσει πειστικά τη ζωή που σπαράζει πίσω από το ψέμα, τη βία, τη συναλλαγή. Ο ακάλυπτος μιας πολυκατοικίας, μια αφρικανή μετανάστρια -με το παιδί της στα ναρκωτικά- μεταμορφώνεται σε πληροφοριοδότη της αστυνομίας και μια φιλήσυχη νοικοκυρά που μαγειρεύει τις μπάμιες της σε ύποπτη για σκοτεινές κρατικές υποθέσεις, τότε μονάχα ένας μπαλτάς, της άγραφης δικαιοσύνης, ίσως δώσει τη λύση σ’ αυτή τη γειτονιά με το «στίγμα» των Εξαρχείων στα σπλάχνα της.Ένοχοι πολιτικοί και δικαστές, πουλημένοι μπάτσοι, τρομαγμένα πρεζόνια κι ένας θίασος καθημερινών ανθρώπων που κρύβουν βιασμένες συνειδήσεις, ανομολόγητες επιθυμίες και σκοτεινούς εφιάλτες απ’ το παρελθόν, η κυρία Σπινθίνη, ο κύριος Ντούλης, ο κύριος Ντρε, ο κύριος Περίανδρος Λιθαράς και πλήθος κομπάρσοι συνθέτουν στον Μπαλτά ένα σκληρό, νεορεαλιστικό φιλμ νουάρ της ελληνικής μας πραγματικότητας.

Μ. Β. ΧατζόπουλοςΕν μέρει ελληνίζωνΕΣΤΙΑ

«Οι άνθρωποι αυτοί του ήταν ξένοι. Ένας αδιαπέραστος τοίχος τον εχώριζε από τα Αγγλόπουλα της ηλικίας του. Του ήταν αδύνατο να αποκαταστήσει μιαν άμεση επικοινωνία μαζί τους, […] να εννοήσει τι σκέπτονταν, ποια αισθήματα

είχαν».

Το βιβλίο είναι μια νοσταλγική ανάκληση τριών πόλεων: της Λευκωσίας, της Αμμοχώστου και της Κερύνειας, που ο πόλεμος και η ανθρώπινη πλεονεξία έχουν ανεπανόρθωτα καταστρέψει.Την ταραγμένη περίοδο του αντιβρετανικού αγώνα στην Κύπρο, ο Δημήτρης ενηλικιώνεται προσπαθώντας να εξισορροπήσει τις εσωτερικές του αντιφάσεις: την αλληλεγγύη με τους αγωνιζόμενους συμπατριώτες του και τον θαυμασμό του για την αγγλική λογοτεχνία, την αφοσίωση στην ανίατα άρρωστη μητέρα του και την έλξη για την ερωμένη του πατέρα του. Γοητευμένος από τη γοτθική τέχνη του νησιού του και την μεσαιωνική γαλλική ποίηση, ανακαλύπτει την πολυπλοκότητα του έρωτα κοντά στις Αγγλίδες φίλες του και στην αγκαλιά της Κυπρίας «κοπελούδας» του σπιτιού του. Ένα μυθιστόρημα στο οποίο ο συγγραφέας αναπλάθει χαρακτήρες και διλήμματα ζωής που δεν είναι λιγότερο επίκαιρα σήμερα από όσο πριν από πενήντα χρόνια, γιατί αφορούν στα αιώνια ζητήματα της καταπίεσης και της τρομοκρατίας, της συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών και στην καταλυτική δύναμη του έρωτα.

Τατιάνα ΑβέρωφΘράσοςΚΕΔΡΟΣ

«Ο αμνησίας.Ξύπνησε κι ήταν μόνος σ’ ένα δωμάτιο που δεν αναγνώριζε αλλά ήταν δικό του, οικείο. Ήξερε πού ήταν η καφετιέρα, που το συρτάρι με τα εσώρουχα, που ο διακόπτης για τις κουρτίνες και τα ρολά. […] Δε θυμάται πού βρίσκεται και

ποιος ακριβώς είναι, αλλά γιατί να σκοτιστεί; […]To be or not to be. Τις ατάκες τις ξέρει - γιατί να σκοτιστεί;».

Η ζωή ενός δεκαεξάχρονου. Μια συνηθισμένη ζωή χωρίς «σοβαρές» αντικειμενικές δυσκολίες, με τη ρουτίνα να καθηλώνει σ’ ένα γκρίζο εδώ-και-τώρα και την ελευθερία της απόδρασης να προσκαλεί σ’ έναν κόσμο χωρίς σύνορα ή δεσμεύσεις. Σπίτι σχολείο, διαδίκτυο… Ο κόσμος μέσα από τα μάτια ενός εφήβου. Μια νεανική φωνή που με διεισδυτικότητα, ωριμότητα, ορμή και χιούμορ, αποκαλύπτει τις αγωνίες, τους παραλογισμούς και τα όνειρα που συνοδεύουν την περιπέτεια του να μεγαλώνεις.

INDEX_31

57

INDEX_31INDEX_31

BITPINA

Οι Τρείς γυναίκες, οι τρεις νουβέλες δηλαδή που συναποτελούν το παρόν βιβλίο των εκδόσεων Άγκυρα, οφείλονται σε μιαν «ιδέα» του φίλου συγγραφέα και δοκιμιογράφου Κώστα Καλφόπουλου που υπογράφει και τον επίλογο και στον οποίον ως εικός είναι αφιερωμένες, για την ανάδειξη του λογοτεχνικού είδους της νουβέλας στο σύνολο του έργου μου.Προηγούνται, φυσικά, κατά μια δεκαετία από την τριλογία μου (Το φύλλο – Το πηγάδι – Τ’ αγγέλιασμα), άρα είναι προεφηβικές σαν χρονολογία γραφής ή και εφηβικές ακόμα αν θέλετε. Τις ξέθαψα από ένα μπαούλο στη Μεταπολίτευση που βρέθηκε στο πατρικό μου σπίτι στην Θεσσαλονίκη.Έχουν τρία ονόματα γυναικών: Ρούλα – ένα καλοκαίρι στο νησί. Έλεν – τα νεανικά χρόνια του Αλ Σώγιερ. Μάγδα – το σπίτι στο σταυροδρόμι.Το πρώτο συμβαίνει στο νησί του πατέρα μου, στη Θάσο, το δεύτερο είναι η εξομολόγηση ενός καθηγητή μου –ζωγράφου στο Κολλέγιο Ανατόλια και διαδραματίζεται στις ΗΠΑ- και το τρίτο στην καρδιά της γενέθλιας πόλης μου (όχι με την έννοια ότι σ’ αυτήν γεννήθηκα, γεννήθηκα στην Καβάλα, αλλά

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

με την έννοια ότι στην πόλη αυτή του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου και του Ντίνου Χριστιανόπουλου ένιωσα τα πρώτα ερωτικά καρδιοχτύπια).Τώρα τι μπορεί να σημαίνουν οι νουβέλες αυτές που γράφτηκαν πριν από 55 χρόνια; Τι αντιστοιχία μπορεί να έχουν με τη σημερινή εποχή του διαδικτύου και του e-έρωτα; Πιστεύω ότι η νέα γενιά των 15-17 χρονών σηματοδοτεί μιαν επιστροφή στον ρομαντισμό. (Το απέδειξαν με τις διαδηλώσεις του Δεκέμβρη που μας πέρασε). Κι ένα άγγιγμα χεριού, κι ένα φιλί στα κλεφτά, είναι αρκετό για να εμπεδώσει μια σχέση. Δεν χρειάζεται απαραίτητα το σεξ που είναι το μισό του Σαίξπηρ. Χρειάζεται ολόκληρος ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας και ποιητής.Έτσι τόλμησα να εμπιστευτώ τις Τρεις γυναίκες στις εκδόσεις Άγκυρα, που ανήκουν στις τρεις αδερφές Παπαδημητρίου, ελπίζοντας ότι θα βρουν στο νεανικό κοινό κάποια ανταπόκριση.

Τρεις γυναίκεςΑΓΚΥΡΑ

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο κέντρο της Αθήνας. Όταν τα βήματά μου με οδήγησαν στη Ρώμη, όπου ζω τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ένιωσα σαν να βρισκόμουν στο φυσικό μου περιβάλλον. Ίσως και λόγω των σπουδών μου και της αγάπης μου για την Τέχνη και την Ιταλική Αναγέννηση.Έκτοτε οι Περίπατοί μου στη Ρώμη, ρεαλιστικοί και υπερβατικοί, προκειμένου να τη ζήσω, ήταν εκατοντάδες. Οι αθέατες γωνιές της πόλης πίσω από τις βαριές πόρτες των palazzi, άλλες τόσες. Και οι ιστορίες που κρύβει, όπως τις ανακαλύπτω μέσα από την επαφή μου με καθημερινούς ή και ακόμα και εστέτ ανθρώπους με τους οποίους μιλώ, ευτυχώς στη γλώσσα τους, ανεξάντλητες. Όπως για παράδειγμα, αυτές που έχουν να διηγηθούν οι χαράκτες Μορτέ, που, εδώ και τέσσερις γενιές, φτιάχνουν σε μινιατούρες όλες τις γνωστές fontane (κρήνες) της Ρώμης, για να στολίζουν οι ιστορικές οικογένειες το κέντρο του τραπεζιού, όταν διοργανώνουν επίσημα γεύματα.Ναι, η Ρώμη είναι πολύπλοκη, βαριά, λόγω της μακριάς της Ιστορίας κι οι Ρωμαίοι ατελεύτητοι σαν καμπύλες. Όμως εγώ θέλησα

ΒΑΡΒΑΡΑ-ΡΙΤΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ

ο αναγνώστης να ανακαλύψει τη Ρώμη μέσα από μια προσωπική αφήγηση που εστιάζει περισσότερο στην ατμόσφαιρα που αποπνέει, μέσα από όλα αυτά που δεν πιάνει μονάχα το βλέμμα, αλλά βγαίνουν από την ένωση της Ιστορίας της πόλης με το παρόν της.Το ίδιο συνέβη και με την Τοσκάνη που έχω περιγράψει στο βιβλίο μου Ένας χρόνος στην Τοσκάνη. Το ίδιο θα συμβεί και με τη Βενετία με την οποία θα ολοκληρώσω την τριλογία μου. Και για να δημιουργήσω αυτήν την ατμόσφαιρα, μέσα από την οποία πηγάζει η έμπνευσή μου, με βοηθά σίγουρα το γεγονός ότι έχω τη δυνατότητα να καταλάβω αυτό που είναι σήμερα η Ιταλία, ζώντας εδώ…

Περίπατοι στη ΡώμηLIBRO

57αυτο-

παρουσιάσεις

Βασίλης ΒασιλικόςΑνάπλουςΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Η ΘΟΛΟΣ

Με τον συγγραφέα του Ζ, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω, παρουσιάστηκε πρόσφατα με πλήρη επισημότητα στους χώρους του Γαλ-λικού Ινστιτούτου, χάρις στην φιλοτιμία των φιλελλήνων Γάλλων και ουχί των αδιαφό-ρων Ελλήνων, συμβαίνει το εξής παράδο-ξο: κάθε επανέκδοση ενός βιβλίου του δεν επιβεβαιώνει μόνο τη διαχρονικότητά του, αλλά, «στη σκόνη του χρόνου» αποκτά μια υπεραξία. Ταυτόχρονα, το Ναύπλιο, πρώτη πρωτεύ-ουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, είναι από τις πόλεις εκείνες που αμέσως ανακαλούν στο άκουσμά τους συνειρμούς, ονόματα και εικόνες: η πόλη του Άγγελου Τερζάκη και του Θοδωρή Γκόνη (εν μέρει), Μπούρτζι και Ξενία, άσματα δημοτικά (Πή-ραν τ’ Ανάπλι, πήραν το, πήραν το Γαλαξεί-δι…) και σύγχρονα (Τώρα κοιμάσαι στ’ ανοι-κτά του πέλαγου με σταυρωτά/ τ’ Ανάπλι και τη Μάνη…, Λ. Κηλαϊδόνης, Μ. Ελευ-θερίου), πορτοκαλεώνες και θάλασσα, η κεντρική πλατεία, το καφενείο, όπου είχαν γίνει γυρίσματα του Θιάσου του Αγγελόπου-λου, καΐκια με ψαράδες, αλλά και, παλαι-ότερα, με κρατούμενους για το Μπούρτζι, συχνά με τραγική εξέλιξη.Σ’ αυτή την πόλη σκηνικό, με μία «περιφε-ρειακή έκδοση», χάρις στον εκδότη Γιάννη Καλούδη, ο Βασίλης Βασιλικός «επιστρέ-φει», με τα γνωστά «καμάκια», που πριν τρεις περίπου δεκαετίες κυριαρχούσαν στη δημοσιότητα, αλλά και στις κοινωνικές συ-μπεριφορές των Νεοελλήνων. Στον Ανάπλου, έναν ευρηματικό τίτλο που «δένει» τη θαλάσσια διαδρομή με την πό-λη του Ναυπλίου, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο: τα «κορίτσια στον ήλιο» αναζητούν ακόμα « Έλληνες θεούς», οι «γκάσταρμπαϊτερ» μετατρέπονται σταδια-κά σε παλιννοστούντες και τα γκαρσόνια σε εποχιακούς εραστές, οι εμπορικές συναλ-λαγές με τη Σοβιετική Ένωση ακολουθούν την πρακτική του κλήρινγκ, κι ανάμεσα στις πολιτικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελί-ξεις που θα οδηγήσουν τη χώρα, παρά την ελπίδα της Αλλαγής, σε «νέα υπανάπτυξη», τα καμάκια υλοποιούν μια επιθετική τουρι-στική πολιτική στον (καλοκαιρινό, συνήθως) έρωτα, που αντιπαλεύει τον latin lover. Ο Βασίλης Βασιλικός αφηγείται και κατα-γράφει, μυθοποιεί και ταυτόχρονα απομυ-θοποιεί, καθώς διεισδύει με ευαισθησία, ανατρεπτικό χιούμορ, αλλά και τις αρετές του docu-fiction σε έναν κόσμο, που κατά κάποιον σατανικό τρόπο, ξεπήδησε από τη μετανάστευση και την εμιγκράτσια, όπως τον γνωρίσαμε κι από παλαιότερα έργα του συγγραφέα (Καφενείο Εμιγκρέκ, Το Μαγνητόφω-νο). Αφού τα καμάκια, «προϊόντα της τουρι-στικής βιομηχανίας», κατά μία έννοια, γκάσταρμπαϊτερ του έρωτα υπήρξαν, «με-τανάστες στην (ξένη) αγκάλη», ανώνυμοι εκμεταλλευόμενοι και ταυτόχρονα μικροί εκμεταλλευτές στον αέναο πόλεμο των φύ-λων.

πίσω από τη βιτρίνα

Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων από δόκιμους συγγραφείς, βιβλιοκριτικούς και αρθρογράφους αλλά και από «απλούς» αναγνώστες. Όπως πάντα, το περιοδικό είναι ανοιχτό σε όλους και υποδεχόμαστε με χαρά τις κριτικές σας για τα βιβλία που αγαπήσατε ή αντιπαθήσατε.

[email protected]

* Στο προηγούμενο τεύχος (30), στην κριτική του συνεργάτη μας Κωνσταντίνου Μπούρα, για την ποιητική συλλογή του Βασίλη Καραβίτη Βίος απορητικός, γράφτηκε εκ παραδρομής ότι ο Βασίλης Καραβίτης ανήκει στη Γενιά του ‘70 (κι όχι στη Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά) και ότι εξέδωσε δύο βιβλία με πεζογραφήματα (και όχι ένα).

Μια ακόμα τοιχογραφία της Ελλάδας, πριν την «Αλλαγή» και την ευρωπαϊκή ένταξη, ταυτόχρονα και μία «τρισδιάστατη» έγχρωμη καρτ-ποστάλ του Ναυπλίου.

Κώστας Θ. Καλφόπουλος

Ελίζαμπεθ ΆμποτΟι μετρέσεςΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

Η Καναδή ιστορικός και πρύτανης στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο Ελίζαμπεθ Άμποτ σκιαγραφεί τα πορτρέτα διάσημων γυναικών της Ιστορίας, οι οποίες, εκτός των άλλων, διακρίθηκαν ως μετρέ-σες διάσημων επίσης ανδρών. Μετρέσα (mistress) είναι μια γυ-ναίκα με την οποία ένας παντρεμένος άνδρας έχει μια μακρόχρο-νη σεξουαλική σχέση (χυδαϊστί γκόμενα). Από την άλλη μεριά, υπάρχει και η παλλακίδα, η οποία συζεί με έναν άνδρα, χωρίς να είναι σύζυγός του. Σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις εποχές, η πιο πιθανή συνθήκη για την άνθιση των θεσμών της μετρέσας και της παλλακίδας υπήρξε το έθιμο των συμφωνημένων γάμων. Τη στιγμή, δηλαδή, που οι γονείς διάλεγαν τους συζύγους των παιδιών τους για οικονομικούς λόγους, απορρίπτοντας τον ρομα-ντικό έρωτα ως υπονομευτικό για τη γαμήλια σχέση, εισήγαγαν στο ζευγάρι τον τρίτο άνθρωπο. Από τα αρχαία χρόνια, ο θεσμός του γάμου συνδέθηκε με διάφο-ρες μορφές παλλακείας που επέτρεπαν, ή καθόριζαν, τις παράλ-ληλες σχέσεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες. Η Βίβλος αποτε-λεί τη βάση της δυτικής κουλτούρας και μας παρουσιάζει πλήθος από παλλακίδες. Για παράδειγμα, ο βασιλιάς Σολομώντας είχε τριακόσιες παλλακίδες, πέρα από τις επτακόσιες συζύγους του. Μολονότι το ίδιο φαινόμενο δεν επικρατούσε στην αρχαία Ελλά-δα, εκεί ήταν συνηθισμένες οι ερωμένες και οι εταίρες, οι οποί-ες ασκούσαν τον έρωτα κατ’ επάγγελμα λόγω της δυσκολίας να βρουν εργασία για τα προς το ζην. Μία από αυτές ήταν η Ασπα-σία που έζησε στην Αθήνα στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα, ωραία, ευφυής και καλλιεργημένη. Γοήτευσε τον Περικλή, δεν έγινε όμως σύζυγός του λόγω των αυστηρών νόμων αλλά συγκατοίκησε μαζί του, κάνοντας και παιδί.Ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου είναι αυτό που αφορά τις ερω-μένες των βασιλιάδων της Ευρώπης. Ο σχετικός κατάλογος περι-λαμβάνει και την Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς, μετρέσα του Καρό-λου της Αγγλίας (αργότερα, μετά τον θάνατο της Νταϊάνας, την παντρεύτηκε). Από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις του τόμου είναι η Εύα Μπράουν, η ερωμένη του Χίτλερ (την παντρεύτηκε λίγο πριν αυτοκτονήσει μαζί της), μα και οι ερωμένες-μετρέσες των διάσημων συγγραφέων και πολιτικών. Ανάμεσά τους, η Λί-λιαν Χέρμαν, σύντροφος του Ντάσιελ Χάμετ, του δημιουργού της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας, η Μέριλιν Μονρόε, ερωμέ-νη του Τζον Κένεντι, καθώς και η Νάτι Ρεβουέλτα και η Σέλια Σά-ντσες, ερωτικές σύντροφοι του Φιδέλ Κάστρο. Η συγγραφέας δεν παραλείπει να αναφέρει και τις διάσημες ερωμένες της λογοτε-χνίας, την Τζέιν Έιρ, μεταξύ αυτών, μα κυρίως τις διασημότερες όλων, την Έμμα Μποβαρί του Φλομπέρ και την Άννα Καρένινα του Τολστόι.

Φίλιππος Φιλίππου

Νίκη ΤρουλλινούΜ’ ένα καφάσι μπίρεςΚΕΔΡΟΣ

Η εξομολογητική διάθεση που επιδεικνύει μια γυναικεία προσω-πικότητα, η οποία απ’ τα παιδικά της χρόνια ως το δυστύχημα του άντρα της, στέκεται πάντα στο περιθώριο της ζωής -της κοι-νωνικής, της επαγγελματικής, της συζυγικής- μορφοποιεί ένα λογοτέχνημα, το οποίο περιέχει ό,τι ο σύγχρονος αναγνώστης ζητά, προκειμένου ο βαθύτερος προβληματισμός να έχει συγκε-κριμένο στίγμα.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

60

INDEX_31

το βιβλίο της άμμου

ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΟ-ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ…

Στην Julia και την Ethel Arnold

[Christ Church, Οξφόρδη][3 Μαρτίου; 1874]

Μα τι απίθανα παλιόπαιδα που είστε! Αμφιβάλλω αν θα βρείτε σ’ ολόκληρη την ιστορία –ακόμη κι αν ανατρέξετε στην εποχή του Νέρωνα και του Ηλιογάβαλου– παιδιά τόσο άκαρδα και τόσο ξεμυαλισμένα, που να μην επιστρέφουν ποτέ δανεικά βι-βλία. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, ούτε ο Νέρων ούτε ο Ηλιο-γάβαλος παρέλειψαν ποτέ να γυρίσουν πίσω βιβλίο που δανεί-στηκαν. Κι αυτό είναι βέβαιο, γιατί ποτέ τους δεν δανείζονταν βιβλία, πράγμα που επίσης είναι βέβαιο, γιατί εκείνο τον καιρό δεν τυπώνονταν βιβλία.

Λιούς ΚάρρολΓράμματα στα κοριτσάκια και φωτογραφίεςμετάφραση Τζένη Μαστοράκη,ΑΓΡΑ

ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ

Πράγματι, η Εριέτα, ως κόρη αριστερού αγωνιστή, ο οποίος βλέ-πει πολύ μακριά κι έτσι θα καταφέρει και μέσω του εμπορίου της μπίρας να ανέβει κοινωνική τάξη, μεγαλώνει με τους καλύτερους οιωνούς. Παντρεύεται τον Στέφανο, έναν ερευνητή επιστήμονα, κάνει μαζί του ένα παιδί -στο οποίο απευθύνεται, με αυτοανα-λυτική προοπτική, ολόκληρη η διαδικασία της γραφής- κλείνε-ται στο σπίτι, στην αρχή πλέκοντας πουλόβερ και στη συνέχεια διαβάζοντας βιβλία μεγάλων συγγραφέων, που την ταξιδεύουν σε τόπους και μέρη που περιγράφουν, ώσπου σιγά σιγά θα δια-μορφώσει έναν χαρακτήρα ικανό να ανταπεξέρχεται σε δύσκολες περιστάσεις. Ο αδελφός, η μητέρα και ο πατέρας του άντρα της, η θεία Μπέσι, ο γιος της ο Σίφης, η μάνα της η Σταθούλα, οι συμ-μαθήτριες που μαζεύονται κάθε δέκα χρόνια για να θυμηθούν το παρελθόν, η αρρώστια και ο θάνατος της Ελένης, ο Κρις Άντριου αλλά πάνω απ’ όλα, τα αμέτρητα μοναχικά βράδια, παρέα μ’ ένα βιβλίο, ωριμάζουν την Εριέτα σε βαθμό που να μπορεί να ανέχεται και την απουσία του Στέφανου και τις αναφορές του Θωμά και το μεγάλωμα του γιου της, που παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα με όλους τους εφήβους του κόσμου.Ο καιρός περνά θανάσιμα γρήγορα, μέχρι την έξοδο, με τραγικό αποτέλεσμα για τον άντρα της, ο οποίος μετά από μια ζωή με υπολογιστές και πειράματα, αλλάζει ολοκληρωτικά αλλά δεν θα σταθεί τυχερός ν’ απολαύσει ό,τι στη διάρκεια της ζωής του, κυ-ριολεκτικώς, στερήθηκε.Σίγουρα το προσωπικό στοιχείο του μυθιστορήματος είναι έντονο, παρόλα αυτά, η συγγραφέας ξέρει πολύ καλά να το κρύβει κάτω από το χαλί της φανταστικής μυθοπλασίας, κάτω από γεγονότα τα οποία επινοεί με πραγματικά θαυμαστό τρόπο. Αληθοφάνεια και λογοτεχνικό ψεύδος συμπλέκονται αρμονικά τροφοδοτούμε-να από μια μεγάλη έκρηξη συναισθήματος, παράλληλα με μια αγχωτική γραφή, η οποία δεν επιτρέπει την παραμικρή αναγνω-στική ολιγωρία. Επιπλέον, κομμάτια του βιβλίου, στα οποία η κατασκευασμένη αφήγηση δημιουργεί ένα αίσθημα ή καλύτερα μια θεμελίωση όσων η συγγραφέας θεωρεί σημαντικά, γίνονται αιτία για μια προσεκτική κοινωνική και πολιτική κριτική, απ’ την οποία δεν ξεφεύγει ούτε η 21η Απριλίου. Αντίθετα, όταν έχουμε γεγονότα που αγγίζουν τις ατομικές της παραμέτρους και συνισταμένες, την προσωπική της αισθητική και νοοτροπία, η κατάληξη είναι ένα τρομερό ρεύμα συναισθηματισμού, χωρίς μελό απολήξεις αλλά πάντα τρυφερές και γόνιμες διαδικασίες, δηλαδή υπαρξιακή και άφθαρτη πεζογραφική χροιά.Μετά από τρεις διηγηματογραφικές καταθέσεις, το πρώτο μυθι-στόρημα της Νίκης Τρουλλινού απλώς μεγεθύνει και σε ταλέντο, αλλά και σε αξία, τα μεγάλα θέματα που η ίδια διαπραγματεύ-τηκε και για τα οποία απέκτησε αναγνωρισιμότητα και διάκριση. Να πούμε πως, σκέλη του έργου όπως εκείνο που αναφέρεται στο τι οφείλει να κάνει μια γυναίκα νοικοκυρά και ουσιαστικά μόνη, όπως επίσης η εξομολόγηση του Θωμά, μετά τον θάνατο της μητέρας του, μοιάζουν ν’ αποτελούν πυλώνες, πάνω στους οποίους θα στηριχθούν και νεώτερες καταθέσεις, τις οποίες ανα-μένουμε, σαν αλλαγή στη φονική έλλειψη συναισθήματος, που δρομολογεί η επικαιρότητα και η τρέχουσα ανυπαρξία ερεθισμά-των.

Χρίστος Παπαγεωργίου, ποιητής - κριτικός λογοτεχνία

Ιβάρ Παπαδόπουλος-ΣάμουελσενΗ δική μου ΕλλάδαΘραύσματα μιας Ελληνικής πραγματικότηταςΑΡΜΟΣ

Η ταξιδιωτική λογοτεχνία, είδος αυτονομημένο από παλιά, Ελ-ληνική και ξένη, ανθεί. Ευνοημένη η Ελλάδα κατέχει ένα σεβα-στό ποσοτικά μερίδιο και αξιοσέβαστο ποιοτικά, που Έλληνες συγγραφείς και ξένοι που προσελκύστηκαν από τα «προσωπικά» της χαρακτηριστικά, κατάθεσαν εντυπώσεις, περιγραφές και τις δικές τους αποτιμήσεις που αποτελούν πνευματικά αποθέματα παραπλήσια των πληροφοριών που η ιστορία παρακάμπτει και που όμως συμπληρώνουν αξιοπρόσεκτα τα συγγράμματα των ιστορικών. Των ξένων συγγραφέων τα ταξιδιωτικά κυκλοφορούν

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ60

INDEX_31

μαρια κουρση

τα ψηλα δεντρα τησ Γαλλικησ επαρχιασεκδοσεισ Γαβριηλιδησσελ. 48, τιμη: 7,00 €

προσωποΓραφια εξωφυλλοy: mashi changizi

62

INDEX_31

διεθνώς και αυτό πρέπει να ενταχθεί στην περιοχή γνωριμίας των ξένων με τον τόπο μας.Ένα λίαν συμπαθητικό και απροσδόκητο νορβηγικό έργο κυκλοφόρησε τελευταία που αξίζει την προσοχή μας. Προέρχεται από τον Νορβηγό ταξιδευτή, στοχαστή και εικαστικό καλλιτέχνη Σάμουελσεν, ο οποί-ος από το 1977 ζει ημιμόνιμα σε κάποια πλαγιά του Πηλίου με την Ελληνίδα σύ-ζυγό του. Κοσμογυρισμένος, βρίσκει εκεί καταφύγιο και τον καιρό να γράφει και να ζωγραφίζει. Στα βιογραφικά του αναφέ-ρεται και η διάπλευση των θαλασσών από την πατρίδα του μέχρι την Ελλάδα με μια ανοιχτή βάρκα: διάνυσε τη διαδρομή μό-νος και κωπηλατώντας.Με μια λιτή, συναισθηματική και εξετα-στική γραφή μιλάει για την Ελλάδα, τους Έλληνες που γνώρισε και συναναστρά-φηκε, απλούς καθημερινούς ανθρώπους, δείγματα ωστόσο αντιπροσωπευτικά που το πλησίασμά τους του έδωσαν την ευ-καιρία να εστιάσει μεν σε συγκεκριμένα πρόσωπα, αντλώντας όμως απ’ αυτά γενι-κότερες κρίσεις του για τον γηγενή ντόπιο ντόμπρο Έλληνα που με ένα ρακί, έναν μέτριο, εκφέρει αιώνων αισθαντικές πτυ-χές ελληνικότητας. Ο συγγραφέας συνδι-αλέγεται μαζί τους σε φιλικούς τόνους και ταυτόχρονα συνομιλεί και με το ελληνικό τοπίο, στο οποίο όποιος του απευθύνεται άδολα του αποκρίνεται ειλικρινά αποκα-λύπτοντας μύχιες λεπτομέρειες που δι-αφεύγουν από τους «αθώους στο εξωτε-ρικό», κατά τον οξυδερκή Μαρκ Τουαίν, τους επισκέπτες τουρίστες που με την κάμερα κρεμασμένη στο λαιμό αποτυπώ-νουν το επιφανειακό και περαστικό. Η έκδοση εικονογραφείται με λεπταίσθη-τα στιγμιότυπα καμωμένα με σινική μελά-νη και πενάκι.

Κυριάκος Ντελόπουλος

Χένρι Νεφ Το μαγεμένο χαλί…Το λαγωνικό του ΡόουανΨΥΧΟΓΙΟΣ

Το πρώτο βιβλίο μιας καινούργιας σειράς που υπόσχεται περιπέτειες και μυστήριο. Ένα τυπικό μυθιστόρημα φαντασίας, αλ-λά ταυτόχρονα και μια ιστορία μύησης και ωρίμανσης του δωδεκάχρονου Μαξ. Δυο - τρεις εκδοχές της σύγχρονης πραγματι-κότητας και παράλληλα η εξιστόρηση της μεταμόρφωσης του Μαξ και της μετάβα-σής του από την αθώα παιδική ηλικία στην απότομη και πρόωρη ωρίμανση της προε-φηβικής ηλικίας. Έτσι, η ζωή του Μαξ αλλάζει ή μάλλον αυτός βρίσκει τον προ-ορισμό του μια μέρα στο Μουσείο Τέχνης. Παράξενοι άνθρωποι αλλά και παράξενα επεισόδια έρχονται και επανέρχονται και σκορπούν αμφιβολίες και φόβο. Μυθο-λογικά στοιχεία, φαντασία και πρόσωπα από την κελτική παράδοση συνθέτουν μια άκρως ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα με πε-ριπέτειες και ανατροπές.Θα καταφέρει ο μικρός Μαξ να βρει τον

αληθινό του προορισμό, που δεν είναι άλ-λος από το ιερό καθήκον να σώσει τον κό-σμο από τον γίγαντα του Σκότους;Ο Μαξ ανήκει σε μια προνομιακή κατη-γορία παιδιών με ξεχωριστές ικανότητες. Η ζωή του επιφυλάσσει ένα άλλο μέλλον, μια άλλη μοίρα και ένα ειδικό πεπρωμέ-νο. Επιλέγεται επεισοδιακά και εισέρχε-ται ως πρωτοετής στη Σχολή των Ρόουαν. Ένα κέντρο εκπαίδευσης με δοκιμασίες και μαθήματα που κινούνται στα όρια της πραγματικότητας και της φαντασίας. Εκεί ξεχωρίζει σε όλες τις δοκιμασίες και προ-καλεί ακόμη και ζηλοφθονίες. Γοητεύει τη γλυκιά Σάρα αλλά ο δρόμος είναι γεμάτος εμπόδια και απρόοπτα. Πρώτα τα φαντά-σματα, μετά οι δοκιμασίες, μετά τα τέρα-τα και τα Βάι. Θα καταφέρει τελικά να είναι ο εκλεκτός που θα ανοίξει τον δρόμο της σωτηρίας;

Ανδρέας Καρακίτσιος, καθηγητής Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκ-παίδευσης, Α.Π.Θεσσαλονίκης

Φρανσουά ΜπεγκοντόΑνάμεσα στους τοίχουςΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Ένα από τα σπουδαιότερα επαγγέλματα της κοινωνίας μας είναι του δασκάλου. Ο δάσκαλος προσπαθεί να μάθει στα παιδιά όχι μόνο γνώσεις αλλά και κοινωνική συ-μπεριφορά. Με τη δύναμη του λόγου και την ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσε-ων εκπαιδεύει τους μαθητές ώστε να μπο-ρούν να κοινωνικοποιηθούν και να απο-τελέσουν τους αυριανούς πολίτες. Αν και πολλές φορές οι συνθήκες είναι δύσκολες, ο δάσκαλος με την προσπάθεια που κάνει κατορθώνει να επιτύχει τους στόχους του. Αυτό γίνεται μόνο αν ο ίδιος καταλάβει πως η μάθηση είναι χαρά και πως στα παιδιά παίζει μεγάλο ρόλο η συμμετοχικό-τητα, αλλά και η αποφυγή συγκρούσεων και εντάσεων. Έτσι, η εργασία σε ένα χώ-ρο που ικανοποιεί τα παιδιά τα κάνει να θέλουν να εργαστούν και να σέβονται τον θεσμό του σχολείου. Τη σημερινή εποχή τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα πολιτισμικό πε-ριβάλλον όπου πολλοί μαθητές δεν έχουν ως μητρική γλώσσα αυτή που μαθαίνουν στο σχολείο. Η εκμάθηση της νέας γλώσ-σας είναι δύσκολη και η προσαρμογή είναι πολύ δύσκολη. Αυτά τα απλά περιστατικά που συμβαίνουν σε ένα σχολείο της Γαλ-λίας τα γράφει ο Φρανσουά Μπεγκοντό. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα σχολείο μιας εργατικής συνοικίας. Ο Φρανσουά θέλει να μεταδώσει στους μαθητές του γνώσεις, αλλά θα βρεθεί αντιμέτωπος με συγκρούσεις ανάμεσα σε κουλτούρες και συμπεριφορές. Τον παρακολουθούμε στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς καθώς χτίζει γέφυρες με τους μαθητές του. Δη-μιουργεί μέσα στην τάξη μια ατμόσφαιρα σεβασμού και αξιοπρέπειας. Είναι ειλι-κρινής και απορρίπτει τη σοβαροφάνεια και τον αυταρχισμό. Έτσι θα πετύχει να γίνει φίλος με τα παιδιά και θα τα βοηθή-σει να γνωρίσουν τις χαρές που προσφέρει


η μάθηση. Μέσα από τις εμπειρίες του ίδιου του συγγραφέα ως καθηγητή έχουμε ένα μυθιστόρημα που είναι διαποτισμένο με τον μικρόκοσμο του σχολείου. Αυτό το γεγονός κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο να γίνεται ένα βαθιά συναισθηματικό και αν-θρώπινο αφήγημα.

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Βαγγέλης Μπέκας Το 13ο υπόγειοΜΠΑΡΤΖΟΥΛΙΑΝΟΣ

Το μυθιστόρημαΤι γίνεται όταν τ’ ανοιγοκλείσιμο των βλε-φάρων αποτελεί ένα απλώς διαλειμματά-κι ανάμεσα στ’ όνειρο και την πραγματι-κότητα και ό,τι απομένει απ’ τον κόσμο γίνεται όραμα διαφυγής απ’ αυτόν; Πού ξεκινά και πού τελειώνει η ονειροπόληση για την οποία μας προετοιμάζει το μότο του 13ου υπογείου; Δεν είναι μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας ούτε αισθη-ματολογίας. Είναι ένα ονειρικό όραμα (dream vision) ή μια ονειρική αλληγορία (dream allegory) όπου ο αφηγητής οραμα-τίζεται τα γεγονότα που θα αφηγηθεί και τ’ όραμά του είναι ακριβώς αυτή η αφή-γηση. Μέσα σ’ ένα περίεργο μείγμα στρω-τής αφήγησης και υπερ-πραγματικότητας που τρέχει με την ταχύτητα της κάμερας, σε σθεναρή αντιπαλότητα μάλιστα με το «stream of consciousness», το μυθιστό-ρημα ενσαρκώνει τη σχέση συνειδητού και ασύνειδου. Υπερβάσεις της λογικής, πα-ραδοξολογίες, παρωδιακή διαστρέβλωση λογοτεχνικών κλισέ αλλά και αντίστοιχη κατάχρησή τους δημιουργούν ένα γοητευ-τικό παιχνίδι ανάμεσα στο εμπρόθετο και το τυχαίο, και ποικίλους συμβολισμούς, που μετατρέπουν την αφήγηση σε αλληγο-ρία. Όπως συμβαίνει και στους πλατωνι-κούς διαλόγους, ο συγγραφέας-αφηγητής αποκωδικοποιεί προγραμματικά, μέσα από «αθώα» υποσχόλια-παρεκβάσεις, αυ-τό τον κόσμο της «ονειροπόλησης» μπαι-νοβγαίνοντας, με παιδική φυσικότητα, απ’ την ίδια του την αφήγηση εδώ, με μια πολιτική θέση αντι-ρητορική και ιδωμένη απ’ την ανάποδη (η τέχνη από τα κάτω). Δεν είναι εδώ η ονειροπόληση αποφυγή μα ρεαλιστική αντιμετώπιση του κόσμου και η ερωτική επιθυμία είναι απλώς το κίνητρο για ό,τι συνιστά στην ουσία την κοινωνικοπολιτική διάστασή του.Ζούμε μια ερωτική περιπέτεια στη γνώ-ριμή μας Αθήνα, που θα μπορούσε όμως επίφοβα να μετατραπεί σε κάποια αφρι-κανική αποικία. Όπως κάθε σκοτεινό πα-ραμύθι, το 13ο υπόγειο, με το στοιχείο της αγωνίας που οφείλεται κυρίως στην πλοκή του, διατηρεί στη θέση του τέλους τον με-γάλο άγνωστο Χ. Το 13ο υπόγειο είναι η προ-φητεία ενός μελωδικά δοσμένου εφιάλτη.

Ο εχθρός της τέχνηςΗ «Νέα Ζωή» συγκεντρώνεται στο τερατώ-δες πρόσωπο της εταιρείας New Bios που πίσω απ’ το λαμπερό της χαμόγελο, στρα-τολόγο όπως οι διαφημίσεις, επιβάλλει ολοκληρωτικούς νόμους μέσω συμβολέων

(τη σύγχρονη ύπουλη μορφή παγίδευ-σης). Άλλοι υπογράφουν από οικονομική δυσπραγία (π.χ. οι νέοι των 700 ευρώ, όπως ο Πέτρος), άλλοι από αστοχασιά (οι παρασυρόμενοι από τον «χρυσό»), άλλοι διά της βίας (Αργυρένια). Πρόκειται για φαύλο κύκλο: Οι άνθρωποι κατεβαίνουν τιμωρημένοι ορόφους, ανάλογα με το επίπεδο συμμόρφωσής τους στους κανό-νες, ή αναλώνονται σ’ ένα αιμοβόρο αν-θρωποκυνηγητό, τύπου ταινιών Κουέντιν Ταραντίνο. Το 13ο υπόγειο, ένα καταγώγιο σεξουαλικών οργίων, δεν είναι το χειρό-τερο σενάριο καταδυνάστευσης (ίσως και να ’ναι για μια γυναίκα), παρ’ ότι εκεί βρίσκεται εγκλωβισμένη «η Παράδεισος» Αργυρένια (ίδια με την κοπέλα στον πίνα-κα του Νταλί Dream caused by the Flight of a Bee around a Pomegranate) και εκεί παλεύει να εισέλθει ο Πέτρος (η καφκική κατσαρίδα της Μεταμόρφωσης) για να την απελευθερώσει. Στην πραγματικότη-τα, βρίσκεται πολλά σκαλοπάτια πιο πά-νω απ’ τον χειρότερο εφιάλτη μας. Όσο η εταιρεία εξαπλώνεται οριζόντια τόσο πιο βαθιά σκάβει τα θεμέλιά της, τόσα πιο πολλά πρόσωπα τάσσει στον μαρτυρικό της τροχό και τόσο πιο πυκνά χτίζει τις ράγες-«σκουλήκια» του κάτω κόσμου. Και τότε ο κλοιός γίνεται όπιο και λήθη. Το ότι υπάρχει μια πραγματικότητα που δεν σχετίζεται με την επιλογή, το ότι η φυ-γή σταδιακά μετατρέπεται σε ανώφελη ου-τοπία είναι τα ζητήματα που απασχολούν κυρίως το 13ο υπόγειο. Μπορεί οι ήρωες του μυθιστορήματος να φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά αντι-ηρώων μαύρης κω-μωδίας, ωστόσο οι πράξεις ή η μοίρα τους τούς εξυψώνουν. Τα δύο τελευταία κεφά-λαια του μυθιστορήματος (Μείον Δώδεκα και Μείον Δεκατρία) ξεκλειδώνουν το 13ο υπόγειο. Χαρίζουν τον υπαρξιακό ίλιγγο και το στοχαστικό βάθος που προϋποθέτει μια πνευματική ανταρσία. Το ευφυές εύρημα του αρνητικού προσήμου στους αριθμούς των κεφαλαίων υπονοεί μια γόνιμη μετά-βαση απ’ το αρνητικό στο θετικό.

Το -100 υπόγειοΣτο απροσπέλαστο βάθος του ορόφου -100, όπου ο Πέτρος επιλέγει τελικά να καταδυθεί, βρίσκεται η «σκοτεινή πλευρά του εαυτού του», η «σκοτεινή πλευρά του καθενός», εκεί λοιπόν σιγοβράζει η αν-θρώπινη αφύπνιση. Εκεί το συνειδητό και το ασύνειδο συγχωνεύονται πλήρως. Ζωό-μορφα πλάσματα μιας οργουελικής Φάρ-μας των ζώων ωθούν τον ήρωα (όχι όμως και την ηρωίδα, γιατί;) στην εξέγερση. Εχθροί όσα τώρα μας θρέφουν -χρήμα, κα-τανάλωση, ύπνος- που στο μέλλον θα γυ-ρίσουν, σε μας πάλι, μπούμερανγκ. Τότε είναι που μπορεί κάποιος να ξεκινήσει να διαβάζει το μυθιστόρημα απ’ την αρχή.

Ευτυχία Παναγιώτου

Χρήστος ΣιάφκοςΤάσος ζωγράφος: Σκηνικό ζωήςΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Μοιάζει οξύμωρο ένα βιβλίο που περιγρά-


64

INDEX_31

φει εν πολλοίς αγωνίες, στερήσεις, πολιτι-κές διώξεις, ένα σοβαρό τραυματισμό, να καταλήγει με τη φράση: «Στη ζωγραφική μου υπάρχει η χαρά της ζωής. Δεν μου έλειψε και γι’ αυτό την αναπαράγω, αλλά επειδή ακριβώς την έχω μέσα μου θέλω να τη βγάλω, για να μη σκάσω. Γιατί όπως και από την πολύ λύπη, έτσι και από την πολύ χαρά σκάει ο άνθρωπος».Οξύμωρο ή σοφία ζωής; Όπως και να έχει, στο βιβλίο Σκηνικό ζωής που αναφέρεται στη ζωή του σκηνογράφου, εικονογρά-φου και ζωγράφου Τάσου Ζωγράφου, την οποία κατέγραψε ο Χρήστος Σιάφκος, πα-ρακολουθούμε γεγονότα από τη νεότερη ελληνική ιστορία στα οποία συμμετείχε, αλλά και το παρασκήνιο των θεατρικών παραστάσεων στις οποίες φιλοτέχνησε τα σκηνικά, των κινηματογραφικών ταινιών, που είναι πάρα πολλές, και κάποιων τηλε-οπτικών σειρών.Αφηγείται με γλαφυρότητα γεγονότα κω-μικοτραγικά: «Εγώ έχοντας ντυθεί στο λό-χο τον Δεκέμβρη είχα ένα σακάκι, μ’ ένα ζωνάκι πίσω, πολύ της μόδας τότε, πολύ ωραίο, παλιό, κάποιος μου το είχε δώσει, το έδωσα κι εγώ σε κάποιον. Το είχε βρει ένας συναγωνιστής ματωμένο, το πήγε στη μάνα μου, που πίστεψε πως με είχαν σκοτώσει. Ε, τη μέρα που γύρισα έκανε το μνημόσυνο μου. Κι έτσι έφαγα τα δικά μου κόλλυβα».Για τη συνεργασία του με το Εθνικό: «Αρ-χές 1953 έφυγε ο Ροντήρης από το Εθνικό, έσπασε ο κλοιός και έτσι ο Κουν έκανε το Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας, σε σκηνικά του Σπύρου Βασιλείου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Μίλησε ο Κούνδουρος στον Μάνο, δεν ήξερα ακόμα τότε τον μπάρμπα Σπύρο, κι αυτός ο χρυσός άνθρωπος είπε: «να έρθει το παιδί, γιατί όχι, δικό μας είναι».Ο Χατζιδάκις ήταν ο αριστερότερος δεξιός του κόσμου, χάρη στην ανθρωπιά και τη σοφία του. Και όταν είσαι σοφός δεν μπο-ρείς να είσαι δεξιός».Πώς έκανε θαύματα από το τίποτα: «Στη Ραφήνα είχαμε καθίσει να ξεκουραστού-με μετά τη δουλειά σ’ ένα ρεματάκι. Εκεί είδα ένα συρματόπλεγμα σαν κοτετσόσυρ-μα μέσα στο νερό που είχαν κολλήσει πά-νω του φυλλαράκια, κουρελάκια, χαρτιά, ό,τι βάλει ο νους του ανθρώπου. Μου ήρθε αυτό σαν εικόνα και είπα στον Τσαρούχη ότι ήξερα πώς να κάνω τις φυλλωσιές. Πα-ραγγείλαμε για το πείραμα, δυο μέτρα κο-τετσόσυρμα, έβαψα χαρτί και από τις δυο μεριές γιατί τα φύλλα της σημύδας είναι πράσινα από τη μια και γκρι-ασημί από την άλλη, έκοψα λουρίδες κι άρχισα να κολλάω μικρά κομμάτια πάνω στο σύρμα, έτσι ώστε να προεξέχουν. Σαν τις κουρε-λούδες που είχαν και λίγο πέλος. Το είδε ο Τσαρούχης και με συγχάρηκε».Η γνωριμία του με το Θανάση Βέγγο: «Έφεραν τον Θανάση Βέγγο στη Μακρό-νησο τον Μάρτη του 1949. Ήταν νευρικός, αεικίνητος, αγχώδης με όλα. Ήταν όμως και καρτερικός και βοηθούσε. Το λιγότερο που φοβήθηκε ήταν η Μακρόνησος. Πιο πολύ φοβόταν τη σκόνη. Όχι τα μικρόβια. Στα μακαρόνια μέσα έκοβε ένα κρεμμύδι κι έτρωγε ότι περίσσευε από την καραβά-να του άλλου, χωρίς να σιχαίνεται. Αλλά δεν μπορούσε να ανεχτεί τη σκόνη. Και

την αταξία».Για τον Νίκο Κούνδουρο: «Ο Κούνδουρος ήταν μεγαλοπρεπής και πανέμορφος, από πολιτική οικογένεια, ο πατέρας του υπουργός Δικαιοσύνης επί Βενιζέλου, αυτός που σκέφτηκε και έφτιαξε το ιδιώ-νυμον με το οποίο πήγαν στη συνέχεια τα παιδιά του εξορία.Ο Νίκος βρέθηκε στη Μακρόνησο γιατί δεν μπορούσε να ελέγξει τη δύναμή του».Για τον Δράκο: «Το 1955 Ο Κούνδουρος έκανε τον Δράκο. Εγώ δεν είχα ιδέα από κινηματογράφο παρά μόνο ως θεατής, και μάλιστα από εκείνους που σκοτώνο-νταν από νωρίς στην ουρά για να βλέπουν τις σοβιετικές ταινίες. Πάντως χαζός δεν ήμουν. Φρόντισα ν’ αρχίσω να μαθαίνω αμέσως τις ιδιαιτερότητές του. Άκουγα να λένε γκρο ή μουαγιέν ή βάλε 18άρι ή 40άρι φακό».Συνοικία το όνειρο: «Η Συνοικία το όνειρο εί-ναι η ταινία της ψυχής μου. Γιατί μπορεί κι ο Δράκος να ήταν υπέροχος και σ’ αυτόν να έμαθα τον κινηματογράφο, αλλά η Συ-νοικία πέραν όλων των άλλων με καλύπτει και ιδεολογικά. Συν το ότι ως ομαδική δουλειά υπήρξε ο θρίαμβος της δημοκρα-τίας». Για τη ζωγραφική: «Νομίζω πως το ση-μαντικότερο δώρο που μου έκανε ποτέ η Έφη ήταν το καβαλέτο που μου αγόρασε ως δώρο γενεθλίων στις 12 Αυγούστου του 1973. Ήταν ένας μικρός εκβιασμός, για να μ’ αναγκάσει να ζωγραφίσω, να επιστρέ-ψω στο παλιό μου όνειρο. Αγόρασα χρώ-ματα και τελάρα κι έκανα τον πρώτο μου πίνακα, ένα γυμνό, δικό της. Ζωγράφιζα για μένα γιατί δεν μπορούσα να διανοηθώ ποτέ ότι θα έκθετα. Ήμουν σκηνογράφος και η ζωγραφική ήταν το χόμπι μου. Όπως χόμπι μου είναι και να μαγειρεύω».

Σύσση Καπλάνη

Βασιλική ΠιτούληΔείπνο εκ προμελέτηςΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

Μετά από περιπλάνηση σε διάφορες εκ-φράσεις συγγραφικής αγωνίας (αρθρο-γραφία, δοκίμιο, διήγημα, ποίηση, και το παιχνιδίζον Διάλογοι περί έρωτος και άλλων δαιμονίων) έχω την εντύπωση ότι η Βασιλι-κή Πιτούλη βρίσκει τον σταθερό της χώρο στο μυθιστόρημα. Η δεύτερη απόπειρά της στο είδος, το Δείπνο εκ προμελέτης, μαρ-τυρά μια ωριμότητα προθέσεων και μια αξιοσημείωτη πρόοδο στη δομή της φόρ-μας. Έχοντας ασχοληθεί και με το πρώτο της μυθιστόρημα, το Να με λες Άννα, όπου είχα διακρίνει σημαντικές αρετές (την οξυμένη ευαισθησία στο συναίσθημα, την ακριβή και πλούσια γλώσσα, την υπόγεια εξυπηρέτηση του θέματος της άρνησης ενηλικίωσης από την ίδια την πρωτοπρό-σωπη αφήγηση) αλλά είχα επίσης επιση-μάνει μια αμηχανία στην οργάνωση του υλικού, η ανάγνωση του Δείπνο εκ προμελέ-της με ξάφνιασε ιδιαίτερα. Καθώς, το κύ-ριο χαρακτηριστικό αυτού του μυθιστορή-ματος είναι η επιτυχία της αφηγηματικής οικονομίας, που οδηγεί τον αναγνώστη σε

μια απνευστί παρακολούθηση της εξέλι-ξης της ιστορίας.Καθαυτή η ιστορία είναι επίσης ενδια-φέρουσα: Ένας από τους άρρωστους γά-μους της σημερινής «υψηλής κοινωνίας» παίρνει τέλος με την ανατροπή του αυτο-κινήτου του Πέτρου, που αφήνει χήρα τη Νίνα. Ατύχημα; Αυτοκτονία; Ή μήπως καλοσχεδιασμένος φόνος; Στο θέατρο της πλοκής, όπου οι αναγνώστες παρακολου-θούσαμε τους μονολόγους των κυρίων αλλά και δευτερευόντων προσώπων, έχο-ντας έτσι την ευκαιρία να σταχυολογούμε ενδείξεις (αν και ποτέ δε λέγεται καθαρά η αλήθεια, ώστε να διατηρείται η εντύπω-ση του θρίλερ) μπαίνει τώρα και ο αστυνό-μος που καλείται να εξιχνιάσει την υπόθε-ση. Και μπαίνει με τα χαρακτηριστικά του νέου στερεότυπου: αδιάφθορος, ευφυής, αρκετά μορφωμένος, ωστόσο ευάλωτος στη γυναικεία γοητεία. Ένα στερεότυ-πο που ανάλογα με τη δύναμη του ή της συγγραφέα, μπορεί να ανθρωποποιηθεί ως «αστυνόμος Μπέκας» ή ως ήρωας του Καμιλιέρι. Η Πιτούλη αποφεύγει να αναμετρηθεί με τέτοιο στοίχημα. Χρησιμοποιεί το στερεό-τυπο, δίχως να το ανάγει σε πρωταγωνι-στή. Ο Πάνος Μαυράκης (το ότι δίνει επώ-νυμο μόνο σ’ αυτό το πρόσωπο της ιστο-ρίας το θεωρώ ατόπημα) είναι ακόμη μια ψηφίδα στο μωσαϊκό που θέλει να σχημα-τίσει με τις λέξεις: Τόπος η Κηφισιά του 21ου αιώνα, ήρωες παλαιοί και νεόκοποι Αθηναίοι με την προσθήκη της επίσης στε-ρεοτυπικής Ουκρανής οικιακής βοηθού, πινελιές από πρόσωπα της ελληνικής πε-ριφέρειας που μοιάζουν έτοιμα να απορ-ροφηθούν από το παγκοσμιοποιημένο ήθος των βορείων προαστίων, ακόμα και μια παιδίατρος που δίχως «ξεπερασμέ-νες» αναστολές γίνεται συνένοχος στον φόνο, μονολογούν μεν μπροστά μας αλλά δεν κατορθώνουν να μας εισάγουν στο πά-θος τους. Φταίει η συγγραφέας; Όπως και στο Να με λες Άννα, πιστεύω ότι η Βασιλική Πιτούλη, διαλέγοντας και για το Δείπνο εκ προμελέτης την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, συνειδητά προχωρά στην έκ-θεση του εσωτερικού κόσμου των ηρώων της. Που αν στην περίπτωση του πρώτου της μυθιστορήματος πρόκειται για μια συγχυσμένη μεν αλλά οδυνηρή πορεία προς την ενηλικίωση, εδώ αφορά το τά-χατες ξεγύμνωμα ψυχών που έχουν αλλο-τριωθεί τελεσίδικα, αφού ούτε ο θάνατος στενού συγγενούς (στην περίπτωση των μη συμμετεχόντων στη δολοφονία) ούτε η διάπραξη του εγκλήματος καταφέρνει να τις απομακρύνει από τα μικροδράματά τους. Ο μόνος εξομολογούμενος -μιας και η επιλογή των διαδοχικών μονολόγων ως φορέα της αφήγησης μας βάζει στη θέση των εξομολογητών- που διατηρεί την αθω-ότητά του είναι ο μικρός Άρης. Άλλωστε, αυτός είναι και ο καταλύτης του δράμα-τος, αφού η κακοποίησή του από τον πα-τριό του οδηγεί τη μητέρα στο έγκλημα. Ακριβώς σ’ αυτή την «υποσημείωση» της πλοκής (σοφά πιστεύω αποφεύγεται εδώ η όποια φλυαρία), η Πιτούλη στηρίζει την τραγωδία που χτίζει με τους μονολόγους. Μόνο που οι κυρίες του Δείπνο εκ προμελέ-της μέσα στον κυνισμό τους δε μπορούν να γίνουν Κλυταιμνήστρα ή Λαίδη Μάκβεθ.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ64

INDEX_31


Έτσι, τουλάχιστον, πιστεύω πως καταγ-γέλλει ηθελημένα η συγγραφέας, ανα-γνωρίζοντας κι αυτή με τη σειρά της ότι δε μπορεί να γίνει Αισχύλος ή Σαίξπηρ. Περι-ορίζεται στην εξιστόρηση ενός ενδιαφέρο-ντος θρίλερ, διαλέγοντας μια οπωσδήποτε απαιτητική μορφή, αυτή των διαδοχικών μονολόγων. Μια επιλογή που εξυπηρετεί θαυμάσια την αφήγηση των περιστατικών και προσφέρεται για τη θεατρική αμεσό-τητα της επαφής των ηρώων με τον ανα-γνώστη, δίχως τη μεσολάβηση της συγ-γραφέα-αφηγήτριας. Οι μικρές αστοχίες στη διαχείριση των πολλαπλών φωνών δεν ακυρώνουν το επίτευγμα της Πιτούλη: να καθηλώσει τον αναγνώστη ως το τέλος των σελίδων.

Πόλυ Μηλιώρη

Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Τζέμη Τασάκου Μίλα, μη φοβάσαιΕικονογράφηση: Λήδα Βαρβαρούση,

Χ. Ζωίδης, Διατσέντα Παρίση, Βάσω

Ψαράκη

ΕΨΥΠΕ

Όταν σκότωσαν τον Άλεξ από τη Βέροια κάποια άλλα παιδιά, ταράχτηκε όλη η Ελλάδα. Ιδιαίτερα, όμως, ταραχτήκαμε εμείς οι δάσκαλοι, γιατί η βία μάς είχε επισκεφτεί ήδη στα σχολειά μας και, άρα, αυτό ή κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να είχε συμβεί στον καθένα από μας. Αυτή ήταν η αλήθεια που εμείς ζούσαμε ήδη, μια αλή-θεια που οι άλλοι ίσως και να μην υποψι-άζονταν.Όταν σκότωσαν τον Άλεξ, πιστέψαμε πως γι’ αυτόν τον αποτρόπαιο λόγο θα έμπαι-ναν πια οι ψυχολόγοι -που τόσο χρειαζό-μαστε- στα σχολεία μας. Μα δεν μπήκαν. Τότε ήταν που ανακαλύψαμε πως, ενώ οι κατεξοχήν αρμόδιοι αδρανούσαν, υπήρχε κάποιος άλλος φορέας που επαγρυπνού-σε, που ήταν σε εγρήγορση.Η ΕΨΥΠΕ μας πρόσφερε τη δυνατότητα της επαφής με ψυχολόγο ανά πάσα στιγ-μή, μέσω της Γραμμής-συνδέσμου 801-801-1177, προκειμένου να συζητούμε και ν’ ακούμε τις προτάσεις ειδικών οι οποίοι βοηθούν στην αντιμετώπιση των περιπτώ-σεων που μας βασανίζουν περισσότερο. Όμως, η ΕΨΥΠΕ δεν αρκέστηκε σ’ αυτό. Για την «απλωμένη» στις τάξεις και στα σχολειά μας βία, για την κατάσταση αυ-τή που, δυστυχώς, φαίνεται πως έχει πια παγιωθεί και αντιμετωπίζεται δύσκολα, ο πολύ δραστήριος αυτός φορέας προχώ-ρησε στην έκδοση ενός πολύ σπουδαίου βιβλίου, με τον πολύ εύστοχο τίτλο: Μίλα, μη φοβάσαι.Για τη συγγραφή του συνέπραξαν τρεις πο-λύ καλοί συγγραφείς της παιδικής λογοτε-χνίας, οι Ελένη Δικαίου, Τζέμη Τασάκου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, και το εικονογρά-φησαν οι ξεχωριστοί εικονογράφοι Λήδα Βαρβαρούση, Χρήστος Ζωίδης, Διατσέντα Παρίση, Βάσω Ψαράκη και μαθητές. Ουσιαστικά, προσφέρθηκε σε μας τους

δασκάλους ένα δυνατό εργαλείο. Μπορού-σαμε πια, αξιοποιώντας μια τρομακτικά σημαντική ευκαιρία που μας παρέχει το σχολικό πρόγραμμα, τις ώρες της Ευέλι-κτης Ζώνης -τον χρόνο που έχει στη διάθε-σή του ο δάσκαλος να ζήσει τις πιο όμορ-φες και δημιουργικές στιγμές του και να διαμορφώσει δυναμικότερα το τοπίο γύρω του- να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο τρόπο το πρόβλημα της βίας, που δηλητη-ριάζει τη ζωή μας μέσα στο σχολείο, αλλά κι έξω απ’ αυτό.Με πλήρη επίγνωση πως κινδυνεύω να θεωρηθώ υπερβολική από κάποιους, δε διστάζω να πω ότι το βιβλίο αυτό έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει σαν ένα πολύ αποτελεσματικό φάρμακο. Τρεις διαφο-ρετικές ιστορίες, τρεις περιπτώσεις από αυτές που εμείς οι δάσκαλοι αντιμετωπί-ζουμε πολύ συχνά -διαβάζοντάς το, εγώ τουλάχιστον, αντικαθιστούσα τα ονόματα των ηρώων με ονόματα μαθητών του σχο-λείου μας και ξαναζούσα περιστατικά δικά μας-, τρεις σπουδαίες ευκαιρίες για δρά-ση. Το μόνο που απομένει στον δάσκαλο -σε κάθε δάσκαλο, αφού όλοι μας τα ζού-με καθημερινά- είναι να χρησιμοποιήσει το εργαλείο με τ’ όνομα Μίλα, μη φοβάσαι και να προχωρήσει όπως αυτός ξέρει.Στην Ελλάδα που γέννησε το «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν», αλλά δεν το εφαρμόζει, το Μίλα, μη φοβάσαι κρίνεται όχι απλώς χρήσιμο, μα απαραίτητο για δα-σκάλους, γονείς και παιδιά…

Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου,δασκάλα του δημοτικού σχολείου Μαυροχωρίου Καστοριάς

Σταύρος Αθανασιάδης & Ναταλία Κάντζια Tο καρναβάλι των ζώων H παρουσίαση της ορχήστρας Π. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι η παραμυθένια μουσική του Camille Saint-Saëns Το καρναβάλι των ζώων, που έγραψε τον 19ο αιώνα για να διασκεδάσει μια πα-ρέα φίλων του, αλλά που δοξάστηκε μετά τον θάνατό του από πολλές μεγάλες ορ-χήστρες, θα μπορούσε να εμπνεύσει μια ομάδα εξαίρετων Ελλήνων δημιουργών για να πραγματοποιήσουν ένα μικρό θαύμα για παιδιά, ένα υπέροχο δίπτυχο βιβλίο με τίτλο: Το καρναβάλι των ζώων και η παρουσίαση της ορχήστρας. Είναι ένα απολαυστικό πα-ραμύθι με ζώα... σολίστ μιας ορχήστρας, ένα βιβλίο που μαγεύει όλες τις αισθήσεις μας, και κυρίως την όραση και την ακοή μας. Κι αυτό μας κάνει να αναρωτιόμα-στε, ποιοι δρόμοι έφεραν κοντά τους δη-μιουργούς του: τον οικονομολόγο, μουσι-κό, συγγραφέα Σταύρο Αθανασιάδη και τη συγγραφέα, πτυχιούχο αγγλικής φιλολογί-ας και τραγουδίστρια Ναταλία Κάντζια. Η ιστορία τους μοιάζει κι αυτή σαν παρα-μύθι: Γνωρίστηκαν πριν 9 χρόνια στη Λυρι-κή Σκηνή μέσω του κοινού τους φίλου και εξαίρετου βιολιστή Διονύση Βερβιτσιώτη, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μιας

παράστασης, όπου εκείνος ήταν ο εξάρχων της ορχήστρας. Μαζί άρχισαν να συζητάνε τη δημιουργία ενός μουσικού σχήματος, με στόχο την παρουσίαση ποιοτικών παραστάσεων, που να απευθύ-νονται κυρίως σε παιδιά και εφήβους. Η πρώτη ιδέα που είχαν ήταν το έργο μουσικής δωματίου καρναβάλι των ζώων του Camille Saint-Saëns.Η ορχήστρα «Ωδός» είχε ετοιμάσει και παρουσιάσει το έργο στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, οπότε το μόνο που χρειαζόταν ήταν να βρεθεί μια ευχάριστη μορφή παρουσίασης του έργου αυτού μαζί με ένα «παραμυθένιο» κείμενο, που θα έκανε τα παιδιά να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της μουσικής. ΄Ενιωσαν όλοι τους παιδιά, μίλησαν με τα δικά τους παιδιά και με μια εμπνευ-σμένη ζωγράφο, τη Μυρτώ Δεληβοριά. Το παραμύθι ζωντάνεψε με υπέροχες εικόνες που κάλυψαν τα εμπνευσμένα κείμενα του Σταύρου Αθανασιάδη και της Ναταλίας Κάντζια, σ’ αυτό το βι-βλίο που συνοδεύεται και από ένα CD. Το βιβλίο είναι δίπτυχο, είναι δύο βιβλία μαζί: στο πρώτο μέ-ρος παρουσιάζεται το καρναβάλι των ζώων (μουσική με κείμενα) και στο δεύτερο μέρος γίνεται η παρουσίαση της συμφωνικής ορχήστρας, όπου μικροί και μεγάλοι έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν την εκτέλεση των μουσικών οργάνων της, και να απο-λαύσουν τη μουσική αυτή ξενάγηση με αφηγήτρια τη μοναδική Κάρμεν Ρουγγέρη.Η μουσική επιμέλεια έγινε από τον Διονύση Βερβιτσιώτη, έπαιξε η ορχήστρα «Ωδός».Κι επειδή όπως στα πιο πολλά παραμύθια, τα παιδιά μόλις τα διαβάσουν συνεχίζουν να τα προεκτείνουν και στα όνειρά τους, Το Καρναβάλι των ζώων τελειώνει και με ένα υπέροχο τραγούδι-«νανούρισμα» με μουσική και στίχους του Σταύρου Αθανασιάδη και του Διονύση Βερβιτσιώτη.Είναι ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείψει από καμιά παιδική βιβλιοθήκη... Αλλά και από τις βιβλιοθήκες όλων αυτών που μένουν παιδιά στα όνειρά τους, σε έναν ύπνο ευτυχίας...«Έλα πάρ’ το ύπνε συ, φωτεινέ ονειρευτή, γύρω γύρω αρώματα, του ουρανού τα χρώματα..»

Κώστας Π. Παναγιωτόπουλος,BAR-BAR

Διονυσίου ΡώμαΤο Θέατρο υπό κρίσιν, κριτικές και επιφυλλίδεςΕπιμέλεια Διον. Μουσμούτης

Εισαγωγή Έλσας Αδριανού

ΤΡΙΜΟΡΦΟ

Ο Διονύσης Μουσμούτης έχει επανηλειμμένα και συστηματικά ασχοληθεί με την προσωπικότητα και το πολυσχιδές έργο του Δι-ον. Ρώμα, με τον οποίον τους συνδέει εκτός των άλλων η κοινή πνευματική μήτρα της Επτανήσου. Η ενασχόλησή του με τον Δι-ον. Ρώμα έχει αποφέρει γόνιμα αποτελέσματα, εκ των οποίων σταχυολογούμε: Ο Ρώμας και το θέατρο, εκδ. Πλατύφορος, Αθήνα 2002, Επιστολές του Διον. Ρώμα στον Κ. Μπαστιά και τον Αλέξη Μινωτή, εκδ. Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2007. Στο πρώτο έργο παρουσιάζεται η άγνωστη εν πολλοίς θεατρική δραστηριότητα του Ρώμα, ενώ στο δεύτερο, μέσω των επιστολών, φωτίζεται η προσωπικότητα του μελετητή και παράλληλα αποκαλύπτονται σημαντικά για την έρευνα δεδομένα. Οι επιδόσεις του ως θεατρικού συγγραφέα, μεταφραστή, κριτικού, δοκιμιογράφου, κατόχου καίριων διοι-κητικών θέσεων σε σημαντικά θεατρικά ιδρύματα της εποχής, δίκαια του απονέμουν τον τίτλο του θεατράνθρωπου.Στο παρόν έργο, το θεατρικό προφίλ του Επτανήσιου διανοητή εμπλουτίζεται με την εντυπωσιακή σε ποιότητα και λανθάνου-σα, μέχρι τώρα, στο σύνολό της κριτική του δραστηριότητα. Υπερβαίνοντας τις εκατόν πενήντα κριτικές, καλύπτει την πε-νταετία 1948-1953 και φιλοξενείται σε έντυπα ευρέος πολιτικού φάσματος από τις εφημερίδες Αίμος και Ελληνική Πνοή μέχρι τους Καιρούς και την Ελευθερία. Η πρωτοβουλία της έκδοσης του κριτι-κού αυτού σώματος από τον Διον. Μουσμούτη εμπλουτίζει την πενιχρή κριτικογραφία του μεταπολεμικού θεάτρου, παρέχο-ντας σημαντικό βοήθημα στον μελετητή της θεατρικής ιστορίας


Pοζαλία • Bαλτετσίου 58, Eξάρχεια, AθήναTηλ.: 210 3302933

και κριτικής. Τη διάσταση αυτή επιτεί-νουν η χρονολογική παράθεση των κριτι-κών, η σύγχρονη παρουσίαση στοιχείων για τους συντελεστές της παράστασης στην οποία αναφέρονται, καθώς και η ιδιαίτερα πλούσια εικονογράφηση. Τη φυσιογνωμία του κριτικού φωτίζουν δρα-στικά θεωρητικά κείμενα σχετικής θεμα-τολογίας. Την επιστημονική διάσταση και τη χρηστική αξία του έργου ολοκληρώνει η εκτεταμένη και εμπεριστατωμένη εισα-γωγή της θεατρολόγου και θεατρικής κρι-τικού Έλσας Αδριανού, που παράλληλα με πλούσιο εμπειρικό υλικό για πρόσωπα και θέματα της εποχής, ερευνά δυναμικά τους άξονες -ιδεολογικούς, αισθητικούς, θεατρολογικούς- της κριτικής φυσιογνω-μίας του Ρώμα. Η θητεία του στην κριτική στήλη της εφημερίδας Ελευθερία, εντύπου ευρείας κυκλοφορίας και μάλιστα ως συνεχιστή-αντικαταστάτη του Μάριου Πλωρίτη, συ-νιστά τη σημαντικότερη κριτική του κατά-θεση και τον αμεσότερο και εγκυρότερο δείκτη της επάρκειάς του.Το επτανησιακό άρωμα αναδύεται από τον πληθωρικό και πολυποίκιλο -γλωσ-σικά και υφολογικά- λόγο των κριτικών κειμένων, με κύρια χαρακτηριστικά μια ηθελημένη ελαφρότητα και παιγνιδιάρι-κη διάθεση, που στη φιλοσοφική της εκ-δοχή παραπέμπει, ίσως, στην «αβάστα-χτη ελαφρότητα του είναι».Παρά τη βραχύβια παρουσία του στον κριτικό στίβο, ο Ρώμας αναδεικνύεται σε ιδιάζουσα περίπτωση κριτικού και λόγω του εντελώς προσωπικού ύφους του, αλ-λά και των ιδεολογικών και αισθητικών του επιλογών. Η σθεναρή υποστήριξη της εγχώριας δραματουργίας, αίτημα ιδιαί-τερα επιτακτικό, οι σαφείς και εκλαϊκευ-τικές απόψεις του στο επίμαχο θέμα της αναβίωσης, η αφομοιωμένη γνώση της ευρωπαϊκής -κλασικής και σύγχρονης- δραματουργίας, η διορατική ματιά σχε-τικά με την εξέλιξη των νεαρών ηθοποι-ών και κυρίως η έλλειψη βιαιότητας και εντάσεων παράλληλα με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια και εντιμότητα τοποθετούν τον Ρώμα σε περίοπτη θέση στην ελληνική κριτική κοινότητα. Ο διάλογός του με τους ομοτέχνους του, τα κείμενα και τους πρα-κτικούς του θεάτρου διεξήχθηκε σε κλίμα ήπιο και δημιουργικό, χωρίς η εκφρα-σμένη -γι’ αυτό και έντιμη πολιτική του τοποθέτηση- να τον οδηγεί σε ακραίες, αφοριστικές και απόλυτες τοποθετήσεις. Οι κριτικές του αναπνέοντας τον ελεύθε-ρο αέρα της Επτανήσου και φέροντας σα-φή ίχνη της πολιτιστικής της παράδοσης, αποτυπώνουν την εποχή του, μια εποχή φορτισμένη ιδεολογικά και πολιτικά και φειδωλή σε θεατρικές καινοτομίες. Η κριτική, παρά τον υποκειμενικό της χαρακτήρα, αποτελεί βασική συνιστώσα του θεατρικού φαινομένου και η συλλογή και έκδοση των θεατρικών κριτικών συνι-στά επιτακτικό ζητούμενο της θεατρικής έρευνας. Η υποδειγματική εργασία του Διον. Μουσμούτη και των συνεργατών του προωθεί δυναμικά την εκπλήρωσή του.

Βαρβάρα Γεωργοπούλου,φιλόλογος-θεατρολόγος

Πωλίν ΡεάζΙστορία της ΟΕΞΑΝΤΑΣ

Όταν πρωτοκυκλοφόρησε (1954) προκάλε-σε σάλο. Η Ιστορία της Ο χαιρετήθηκε από τον Ζωρζ Μπατάιγ (αναμενόμενο άλλω-στε...) ενώ ο Φρανσουά Μωριάκ σοκαρι-σμένος χαρακτήριζε το βιβλίο εμετικό. Ο Καμύ απέκλειε το ενδεχόμενο να γράφτη-κε από γυναίκα μάλλον επειδή το έκρινε εξόφθαλμα μισογυνικό και οι επανεκδό-σεις διαδέχονταν η μια την άλλη με κα-ταιγιστικό ρυθμό. Η Ιστορία της Ο πουλούσε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα και δίχαζε τη Γαλλία σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ως συγγραφέας δηλώνεται η Πωλίν Ρεάζ, ψευδώνυμο της Αν Ντεκλό που μόλις λίγο πριν από τον θάνατό της (1998) αποκάλυ-ψε ότι σε αυτήν οφείλεται το βιβλίο. Η Αν Ντεκλό αποφάσισε να συγγράψει αυτό το άκρως σοφιστικέ κι εκκεντρικό πορνογρά-φημα ιδεών αφενός για να εντυπωσιάσει τον εραστή της, εκδότη Ζαν Πολάν, που δεν πίστευε ότι θα μπορούσε ποτέ μια γυ-ναίκα να γράψει πορνογραφία αξιώσεων και αφετέρου για να τον κρατήσει κοντά της, αφού όπως δήλωνε η ίδια «τότε δεν ήμουν πια νέα ούτε όμορφη».Η ιστορία της Ο περιγράφει τη σωματική και ψυχολογική περιπέτεια μιας νεαρής και όμορφης φωτογράφου που φτάνει στο σημείο να επιθυμεί διακαώς την πλήρη σεξουαλική υποταγή της στον εραστή της Ρενέ. Η Ο οδηγείται να μαθητεύσει σε μια εξειδικευμένη «σχολή» για υποψήφιες μα-ζοχίστριες κι εκεί μέσα υφίσταται «του λι-ναριού τα πάθη», μέχρι που καταλήγει να αποποιηθεί εντελώς την ελεύθερη βούλη-σή της και να αντλεί ικανοποίηση και ηδο-νή από τα απερίγραπτα μαρτύρια και βα-σανιστήρια στα οποία υποβάλλεται καθη-μερινά από κλιμάκια αντρών-βασανιστών που τη μαστιγώνουν με φραγγέλια, τη βιάζουν κατ’ εξακολούθηση και την τα-πεινώνουν με κάθε δυνατό τρόπο. Όταν τελειώνει η μαθητεία της σε αυτόν τον πύργο των οργίων, ο εραστής της την πλη-ροφορεί ότι είναι ελεύθερη να τον αρνηθεί και να φύγει από κοντά του, εάν πράγμα-τι το θέλει αλλά η Ο, παντελώς αλλοτριω-μένη πια, του δηλώνει ότι τον αγαπά άνευ όρων και ορίων και ότι είναι διατεθειμένη να υποστεί εκ νέου τα ίδια και χειρότερα. Ο Ρενέ τη «μεταβιβάζει» (σα να πρόκειται για αντικείμενο-objet, εξ ου ενδεχομένως και το Ο, που μπορεί όμως να σημαίνει και το μηδέν, τον εκμηδενισμένο άνθρω-πο) στον σερ Στίβεν, που την κακομετα-χειρίζεται με τρόπους απίστευτους στο πλαίσιο της σαδομαζοχιστικής σχέσης που εγκαινιάζει μαζί της. Παραδόξως, η Ο ερωτεύεται τον σερ Στίβεν και απομακρύ-νεται οριστικά και αμετάκλητα πια από κάθε έννοια ελευθερίας και αυτοδιάθεσης του εαυτού της, μέχρι που οδηγείται στον θάνατο, όταν ο Σερ Στίβεν την αρνηθεί.Εκ πρώτης όψεως, ίσως φαίνεται θλιβε-ρά γελοίο. Είναι ωστόσο τόσο καλογραμ-μένο και διαθέτει τόσο διεισδυτικές και λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις πάνω


στην προσωπικότητα της Ο καθώς την παρακολουθούμε να αποδομείται σταδι-ακά μέχρι την πλήρη κατάρρευση, ώστε μια δεύτερη ανάγνωση σε βάθος μοιάζει πράγματι να αξίζει τον κόπο. Στην πραγ-ματικότητα, η Ιστορία της Ο προσπαθεί να διερευνήσει πόσο βαρύ και δυσβάσταχτο μπορεί να γίνει για κάποιους το φορτίο της ελευθερίας, ώστε να θέλουν πάση θυσία να το ξεφορτωθούν προτιμώντας να ζήσουν σε ένα καθεστώς ελεύθερα επιλεγμένης δουλείας παρά ελευθερίας. Η Ο αποφασίζει σε συνθήκες πλήρους ελευθερίας να αποποιηθεί την ελευθερία της και να διαλέξει τη δουλεία. Είναι μια απόφαση που παίρνει μόνη της. Η προ-τίμησή της να σκλαβωθεί στην πιο ταπει-νωτική και άθλια σκλαβιά, είναι άμεσο αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησής της. Πρέπει άραγε να γίνεται σεβαστή μια τέτοια απόφαση και τέτοιες παρό-μοιες αποφάσεις, όχι μόνο για ερωτική σκλαβιά αλλά και για άλλα είδη σκλα-βιάς; Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον να διαχειριστεί την ελευθερία του; Νομιμο-ποιείται κανείς να αρνείται την ελευθε-ρία του; Μπορεί να θεωρηθεί δικαίωμα η εθελούσια άρνηση της ελευθερίας;

Νίκη Κώτσιου

Σπύρος ΑραβανήςΗ ανοσία της άγνοιαςΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ

Ο Σπύρος Αραβανής είναι ένας γνήσιος ποιητής τριάντα Μαΐων κι ενός βιβλίου, του πρώτου του. Θα επακολουθήσουν σί-γουρα κι άλλα, πολλά άλλα, γιατί είναι γεννημένος ποιητής. Γράφει όπως ανα-πνέει και δεν αναπνέει όταν δεν γράφει. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ένα τρίτο των ποιημάτων που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο είναι ποιήματα ποιητικής, το δεύτερο τρίτο ποιήματα για τη ζωή και την κοινωνία, και το τρίτο, ποιήματα για την αγάπη, για την υπαρξιακή αγωνία να γεμίσουμε το κενό της ψυχής μας. Στο ποίημα Η εν κινήσει ακινησία (σελ. 44), ο Σπύρος Αραβανής θρηνεί για μια άλλη παράλληλη ζωή, εσωτερική, που δεν τη ζούμε, χαμένοι μέσα στους φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας και στις πολυάριθμες απαγορεύσεις της κοινω-νικής συνύπαρξης. Στο ποίημα Εσωτερική μετανάστευση (σελ. 50), μιλάει για «με-τοικεσία εαυτού», για την αλλοτρίωση που επιφέρουν στο άτομο οι καθημερινοί συμβιβασμοί. Ενώ στο ποίημα Διαβήκαμε τις νύχτες από μέσα (σελ. 51), βιώνει κι επι-τυγχάνει την εσωτερική λύτρωση με την επιμονή και την υπομονή του στοιχείου του νερού που διαβρώνει τα πάντα:Διαβήκαμε τις νύχτες από μέσαγι’ αυτό και βγήκαμε στο φωςμε εσωτερικής καύσεως εφόδια,ιδίοις αναλώμασιν,σαν φαγωμένα βουνάπου βγάζουν σε θάλασσαΤο Φως και το Σκοτάδι παλεύουν διαρ-κώς στην ποίησή του με μία μανιχαϊστι-κή αντίληψη του κόσμου και του αγώνα

του ανθρώπου μέσα στον Χρόνο. Ήδη από το πρώτο του ποίημα με τίτλο Σύ-ντομη περίληψη, ο νεαρός ποιητής δίνει το στίγμα του:Φως πριν μαραθείςκατοίκησέ μεΑναζητεί εναγώνια το Φως, τη φώτιση, τον Έρωτα, το θαύμα, την Αγάπη, την ουσία και το νόημα της ζωής. Μαγεύε-ται από τις λέξεις και τις γητεύει. Ποθεί και απογοητεύεται. Πέφτει και ξαναση-κώνεται. Πληγώνεται μα επιμένει. Αυτό το διαρκές αγκομαχητό το περιγράφει ωραία στο ποίημά του Η καμπάνα (σελ. 13):Κάποτε χτυπάει μια καμπάναβγαίνουμε ξυπόλητοι στους δρόμουςκαι τρέχουμε προς τον ήχο της.Όσοι φτάνουμε με περισσότερο πληγια-σμένα πόδιαγράφουμε τα καλύτερα ποιήματα.(Εις ανάμνησιν, βέβαια πάντα, του ήχου κι όχι της θέας).Όσοι δεν φτάνουμε ποτέ, γινόμαστε αναγνώστεςΌσο κι αν δεν συμφωνώ, εξ ιδιοσυγκρα-σίας, με τόση αλγολαγνεία, αφού δεν πι-στεύω ότι ο πλανήτης μας είναι «κοιλάδα των δακρύων», οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή η ποιητική μεταφορά είναι ιδι-αίτερα πετυχημένη και πρωτότυπη, ως σύλληψη και ως απόδοση.Η Βίβλος είναι πανταχού παρούσα στην ποίηση του Σπύρου Αραβανή, ακόμα κι όταν αυτό δεν σημαίνεται πάντα με υπο-σημείωση, όπως στο ποίημα Πάνω στην αγάπη (σελ. 62), όπου παραπέμπει στο ευαγγέλιο του Ματθαίου ιδ΄ 24-31. Προτιμώ το πλέον «βέβηλο» ποίημα, που παραφράζει το γνωστό σύμβολον της Πί-στεως, και έχει τον τίτλο Νηστεύω εις ένα θεό (σελ. 30):Νηστεύω εις ένα θεό.Δεν πίνω, δεν καπνίζω, δεν αρνιέμαι.Λιβάνι ανάβω με τις λέξειςστα δόντια κρατώ την προσευχή μουτον έρωτα κλειδώνω στο κορμίΗ κοριτσίστικη ερωτική παρουσία δίνει μια τριανταφυλλιά απόχρωση στον ζό-φο της υπαρξιακής αγωνίας του ποιητή, ιδιαίτερα στα ποιήματα της τρίτης ενό-τητας της πρώτης του αυτής ποιητικής συλλογής, που έχει ως θέμα την Αγάπη. Παρ’ όλα αυτά, οι υποδόριες παραπο-μπές στις τραγωδίες του Ευριπίδη Βάκ-χες και Ινώ, με τον Ακταίωνα που τον κατασπαράζουν τα σκυλιά, σύμφωνα με τον μύθο -κάτι που λέγεται και για τον ίδιο τον Ευριπίδη- δίνουν μια ενοχική χροιά αμαρτίας στη βιωμένη αγάπη. Στο ποίημα Ναρκοπέδιο (σελ. 56) ο Σπύρος Αραβανής λέει:Έλα να τρέξουμεστο ναρκοπέδιο της αγάπης,να δούμεποιος πρώτος θα διαμελιστεί,ποιος πρώτος θα προσφέρει τη σάρκα του,τροφήστα σκυλιά του πόνου…έλα να τρέξουμε,μην αργοπορείς.κανείς ποτέδεν βγήκε απ’ την αγάπηακέραιος.


69

INDEX_31


Στο αμέσως επόμενο ποίημα Πτώση σε έρω-τα (σελ. 57) αναρωτιέται:Αλλά, ποιος, στ’ αλήθεια, ήταν εκείτη στιγμή που ερωτεύτηκε;Η απουσία, η αφηρημάδα -θα λέγαμε- του ερωτευτή (ego amans) αποδίδεται εδώ με ποιητικά μέσα λιτά και καίρια. Ο Σπύρος Αραβανής είναι ταξιδευτής της ποίησης και προσεκτικός αναγνώστης της. Θα περιμένω με ανυπομονησία το επόμενό του πόνημα για να βυθιστώ στο πρωτότυπο ποιητικό του σύμπαν.Θα κλείσω το σύντομο σημείωμά μου, δί-νοντας τον λόγο στον ίδιο τον νεογέννητο ποιητή και θα παραθέσω τους τελευταί-ους στίχους του ποιήματός του, με τίτλο Χώρα ξένη (σελ.68):[…] Γιατί ποια πινακίδαέδειξε ποτέ σωστή πορεία,ποια γύμνιαέφερε ποτέ σωστή ηδονή,όταν αυτός που ταξίδεψε,όταν αυτός που αγάπησεξεκίνησε το δρόμο τουζητώντας ολοφάνερα σημάδια;

Κωνσταντίνος Μπούραςwww.konstantinosbouras.gr, www.critique.gr

Αλέξανδρος ΑδαμόπουλοςΤο τσιγάρο και η γιόγκαΑΓΡΑ

Κάθε σελίδα είναι ένα δάκρυ για την Ελ-λάδα που μας λείπει. Η αφήγηση κυλά γλαφυρά με λιτή αξιοπρέπεια, μέχρι που ένα χαμόγελο καταπίνει το δάκρυ, καθώς επιστρατεύεται το χιούμορ ως όπλο κατά της λύπης. Κάποιες φορές το δάκρυ κυλά πιο χα-μηλά, από τη ζώνη πιο κάτω, καθώς η απογοήτευση για την Ελλάδα που ζούμε, βρίσκει διέξοδο συμβολική στη γενετήσια ορμή μέσω φαντασιώσεων, των οποίων η «χυδαιότητα» δεν ωραιοποιεί αλλά σαρ-κάζει τη χυδαιοποίηση της ωραιότητας και την ωραιοποίηση του χυδαίου· τη μόνη αμφίδρομη σχέση που έχει απομείνει με-ταξύ των περισσοτέρων Ελλήνων και της «πατρίδας» μας. Ο Αδαμόπουλος φεύγο-ντας «γυρίζει» και γυρίζοντας «φεύγει». Και θέλει να φύγει από τη χώρα που δεν προλαβαίνει τον… ήλιο της!Ένα βιβλίο -ύμνος για την Ελλάδα- δεν θα μπορούσε παρά να είναι γραμμένο μέσα στο πολυτονικό και να διαδραματίζεται εκτός Ελλάδος. Την εποχή κατά την οποία το Υπουργείο Παιδείας καταργεί τον τα-μπουρά από τα Μουσικά Λύκεια, έρχεται ένα βιβλίο ωσάν αυτό που αναφέρεται στη συγκίνηση κάποιων ζουρνατζήδων του Κασμίρ, όταν έμαθαν ότι ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου λέγεται «Αλέξαν-δρος» και είναι «Ynan» και πως τον ζουρ-νά τον λέμε και εδώ με το ίδιο όνομα.Ένα τέτοιο βιβλίο είναι όχι απλός ύμνος αλλά οίστρος. Αποδεικνύει πόσο σωστή είναι η φρά-ση του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, ότι δεν υπάρχει πολιτισμός αλλά πολιτισμοί… Γιάννης Σ. Καργάκος

Ευάγγελος ΣπανδάγοςΧρίστος Παπακυριακόπουλος, ο ερημίτης του Πρίνστον

ΑΙΘΡΑ

Ο Ευάγγελος Σπανδάγος είναι ένας ακούραστος εργάτης του πνεύματος. Δεν επαναπαύτηκε στο σπουδαίο βιβλίο του για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, αλλά συνεχίζει να εργάζεται σκληρά και γράφει σημαντικά βιβλία. Ένα από τα τελευταία έργα του είναι ένα βιβλίο, φό-ρος τιμής στον σπουδαίο άνθρωπο και επιστήμονα Χρίστο Παπακυριακόπουλο. Ο εξαίρετος αυτός επιστήμονας, όπως γράφει ο συγγραφέας, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της επιστήμης των μαθηματικών και ταυτό-χρονα μία από τις πλέον άγνωστες στο ευρύ κοινό. Από το 1948 που πήγε στην Αμερική για να πραγματοποιήσει τις με-ταπτυχιακές του σπουδές διέγραψε μια λαμπρή καριέρα ερευνητή. Η πορεία του αυτή λίγο έλειψε να σταματήσει όταν το επίσημο ελληνικό κράτος ζήτησε την απέλαση του Παπακυριακόπουλου με την αιτιολογία πως ήταν αριστερός. Το Πανεπιστήμιο, όμως, του Πρίνστον, που είχε δεχθεί τον Άλμπερτ Αϊνστάιν και τον Τόμας Μαν, είχε διαφορετική γνώμη και κράτησε στην Αμερική ως συνεργάτη του τον περίφημο μαθηματικό. Έτσι, ο σπουδαίος επιστήμονας που είχε το χαϊ-δευτικό «Πάπας» δούλεψε πολύ και κα-ταξιώθηκε ως εξαιρετικός ερευνητής. Η συμβολή του στον τομέα της τοπολογίας και οι διακρίσεις του τον καθιέρωσαν και τον έκαναν σεβαστό στην επιστήμη των μαθηματικών. Αυτό, όμως, που κάνει το βιβλίο περισσότερο ενδιαφέρον είναι η προσπάθεια του Σπανδάγου να γνω-ρίσει στους αναγνώστες βαθύτερα τον άνθρωπο Χρίστο Παπακυριακόπουλο, τις σχέσεις με τους φίλους του και τον τρόπο ζωής του. Βασισμένος σε πηγές, ο Ευάγγελος Σπανδάγος αποκαλύπτει τη μοναχική και μυστικοπαθή ζωή του σπουδαίου μαθηματικού. Η μελέτη του συγγραφέα είναι καλοδουλεμένη και διαβάζεται ευχάριστα. Έχει τα στοιχεία μιας βιογραφίας που είναι γραμμένη με λογοτεχνική μορφή. Αν λοιπόν θέλετε να διαβάσετε ένα εξαιρετικό βιβλίο και να μάθετε νέα πράγματα, η συγκεκριμένη βιογραφία θα σας δώσει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσετε μια όμορφη ξενά-γηση στη χώρα της ανάγνωσης.

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

70

INDEX_31INDEX_31

παγκόσμια αναγνώριση, αλλά αποτέλεσε επίσης και τον ακρογωνιαίο λίθο του σύγχρονου Αμερικανικού θε-άτρου. Πρόκειται για την τραγωδία ενός ανθρωπάκου που πέφτει θύμα κίβδηλων αξιών, οι οποίες αποτελούν κατά ένα μεγάλο μέρος τις αξίες της κοινωνίας όπου ζει. Μέσα από τη ζωή του Γουίλι Λόμαν, του κεντρικού ήρωα, ο Μίλερ εξετάζει τον μύθο του αμερικανικού ονείρου – τις ελπίδες και τους φόβους της μέσης τάξης στην αμερικα-νική κοινωνία.Ακολουθεί η Δοκιμασία ή Οι μάγισσες του Σάλεμ, που βασίζε-ται στη δίκη των μαγισσών στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης

το 1692, εποχή που ο Μίλερ έβρισκε ότι είχε πολλά κοινά με τη δεκαετία του 1950. Στην ουσία, επρόκειτο για ένα αλληγορικό έργο της μακαρθικής περιόδου και της μαζικής αντικομουνιστι-κής υστερίας στις ΗΠΑ. Τη δεκαετία του ’50, ο Άρθουρ Μίλερ γίνεται στόχος εξονυχι-στικών κυβερνητικών ελέγχων. Περνάει από την επιτροπή του Κογκρέσου, η οποία διενεργούσε έρευνα για την επιρροή του κομμουνισμού στις τέχνες. Αρνείται να κατονομάσει πρόσωπα που είχε δει σε μια συγκέντρωση συγγραφέων, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως κομμουνιστική και του αφαιρούν το διαβατήριο. Έτσι, χάνει την πρεμιέρα του θεατρι-κού του έργου Οι Μάγισσες του Σάλεμ στις Βρυξέλλες.Στα τέλη του ’50 ο Άρθουρ Μίλερ σταμάτησε να γράφει για το θέατρο. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή σεναρίων για τον κινη-ματογράφο. Στην προσωπική του ζωή δέσποσε ο γάμος του με τη Μέριλιν Μονρόε (1956), αν και δεν διήρκεσε πολύ (1960). Οι Αταίριαστοι σε σενάριο Άρθουρ Μίλερ, σκηνοθεσία Τζον Χιού-στον, ήταν ένα έργο γραμμένο για τη Μέριλιν.Ένα χρόνο μετά το διαζύγιο του, ο Άρθουρ Μίλερ παντρεύτηκε την Αυστριακή φωτογράφο Ίνγκε Μόρατ, με την οποία συνερ-γάστηκε σε δύο βιβλία για την Κίνα και τη Ρωσία.Επέστρεψε στο θέατρο το 1964: Μετά την πτώση (1964), αναφέ-ρεται στο ναυάγιο των ανθρώπινων σχέσεων, Η τιμή (1968), όπου μέσα από την ένταση στις σχέσεις μεταξύ δύο αδελφών, συνεχίζει να διερευνά το θέμα της ενοχής και της ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, στο Τα-βάνι του αρχιεπισκόπου, που ανεβάστηκε στην Ουάσιγκτον το 1977, ελέγχει τη μεταχείριση των διαφωνούντων συγγραφέων στη Σοβιετική Ένωση, Το Αμερικανικό ρολόι, μια σειρά από σκηνικά σκίτσα βασισμένα στα Δύσκολα χρόνια του Σταντς Τέρκελ, με θέμα την οικονομική κρίση, ανεβάστηκε το 1980.Στην πλούσια εργογραφία του προστίθενται και τα δύο τελευ-ταία θεατρικά του Resurrection Blues και Finishing Pictures, γραμ-μένα το 2002 και το 2004 αντιστοίχως. Δραστήριος και με ενδιαφέρον για τα κοινά αρθρογραφούσε στους New Υοrk Times, ενώ συνέχιζε να υψώνει τη φωνή του για να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα, να διαμαρτύρεται κατά της λογοκρισίας και να υπερασπίζεται τους καλλιτέχνες που βρίσκονται στη φυλακή.Εκτός από το Πούλιτζερ, ο Μίλερ τιμήθηκε με το βραβείο Κρι-τικών καθώς και το βραβείο Τόνι και το 1984 με το βραβείο του Κέντρου Παραστασιακών Τεχνών Τζών Κέννεντυ, τη μεγαλύ-τερη τιμή που αποδίδεται σε προσωπικότητα των γραμμάτων ή των τεχνών στις Ηνωμένες Πολιτείες, για την ανεκτίμητη προ-σφορά του στο αμερικανικό και το παγκόσμιο θέατρο. Βέβαια, το Νομπέλ, που τόσο επιθυμούσε, δεν ήρθε ποτέ.Ο Άρθουρ Μίλερ πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου του 2005. Εκείνη τη μέρα, η βρετανική Ιντιπέντεντ βγήκε με λευκή πρώτη σελίδα κρίνοντας ότι τίποτα δεν ήταν πιο σημαντικό από τον θάνατο του μεγάλου αμερικανού θεατρικού συγγραφέα. Στην Αμερική η Γουόλ Στριτ Τζέρναλ τον αποχαιρετούσε με ένα τραγούδι των Πλάτερς: The great pretender.

Από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγρα-φείς της μεταπολεμικής γενιάς, ο Άρθουρ Μίλερ υπήρξε επιβλητική προσωπικότητα στον χώρο της τέχνης και της πολιτικής. Στα έργα του απο-τύπωσε την Αμερική έτσι όπως τη γνώρισε και τη βίωσε, ενώ το μοτίβο των σχέσεων, της οικογέ-

νειας και του θανάτου αποτελούσε μόνιμη αναφορά του.Ο δραματουργός, που συνδύασε την επίγνωση της κοινωνικής πραγματικότητας με τη διερεύνηση της εσωτερικής ζωής των χαρακτήρων του, γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1915, στη Νέα Υόρκη και ήταν ο γιος ενός πετυχημένου ιδιοκτήτη εταιρίας ρούχων. Με το «κραχ» του 1929, οι Μίλερ καταστράφηκαν και η οικογένεια μετακόμισε στο Μπρούκλιν. Η εμπειρία αυτή έκανε τον νεαρό Άρθουρ να συνειδητοποιήσει την ανασφάλεια της σύγχρονης ύπαρξης. Η ιστορία των μελών της οικογένειάς του ήταν η πρώτη αλλά και μεγαλύτερη δεξαμενή ηρώων για τα έργα του.Στο σχολείο διαβάζει πρώτη φορά Ντοστογιέφσκι, νομίζοντας πως το Έγκλημα και τιμωρία ήταν αστυνομικό μυθιστόρημα(!)Επιλέγει το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν γιατί ήταν το μοναδικό που είχε λογοτεχνικό τμήμα και καθόλου μαθηματικά. Πλένει πιάτα στην καφετέρια και εργάζεται ως ρεπόρτερ στην εφημε-ρίδα της σχολής.Άρχισε να γράφει το 1936 και η επιτυχία δεν άργησε να έρθει. Το 1947, γράφει το Ήταν όλοι τους παιδιά μου, το πρώτο σημαντικό θεατρικό του με έντονη την επίδραση του Ίψεν, με θέμα έναν βιομήχανο που κατασκευάζει ελαττωματικό πολεμικό υλικό.Το 1949 ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ Ο Θάνατος του Εμποράκου, που του χάρισε το βραβείο Πούλιτζερ δραματολογίας την ίδια χρονιά. Το έργο αυτό όχι μόνο πρόσφερε στον 30χρονο τότε Μίλερ

all time

classic ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

70 ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

Άρθουρ Μίλερ«Έχω τη δεινότητα να γράφω μυθιστορήματα που μυρίζουν ζωή, μόνο και μόνο επειδή η ζωή μου είναι σαν μυθιστόρημα».

INDEX_31

72

INDEX_31

Ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, αυτοβιογραφία, ελεύθερος λόγος, αλλά και σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, αποκτούν νέα υπόσταση με τη δυναμική του ψηφιακού ήχου στη σειρά βιβλίων-cd Λόγου Χάριν, που κυκλοφορεί από την bond-us music. Ο εκλεκτός ηθοποιός του θεάτρου Γιώργος Μοσχί-

δης, με την πολύχρονη ποιοτική διαδρομή στη σκηνή, στη μεγάλη και στη μικρή οθόνη, αποδίδει με το ξεχωριστό ηχόχρωμα της φωνής του τριάντα επιλεγμένα ποιήματα και μας ταξιδεύει στον ρομαντισμό, την ευαισθησία και την ευγένεια της ψυχής των Κων-σταντίνου Καβάφη, Κώστα Καρυωτάκη, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και Κώστα Χατζόπουλου. Ο καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Χρήστος Γιανναράς, διαβάζει Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Οδυσ-σέα Ελύτη και δικά του τεχνήματα. Η γλυκύτατη θωπεία της ιδιάζουσας, μελωδικής και πλούσιας γλώσσας του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, η μυστηριακά ιδι-ωτική και σκανδαλιστικά δημεγερτική σκέψη του Οδυσσέα Ελύτη, αλλά και οι υψηλές πτήσεις νοός και οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του ίδιου του Χρήστου Γιανναρά συνδυάζονται μοναδικά στο βι-βλίο-cd και συνεπαίρνουν τον ακροατή-αναγνώστη σ’ ένα γοητευ-τικό ταξίδι στα έγκατα του Νεοέλληνος Λόγου, όπου συνεχίζουν να κρύπτονται λίθοι πολύτιμοι, τους οποίους ο σύγχρονος αυτός φιλόσοφος φέρνει στην επιφάνεια με την τόσο κατα-νυκτική ανά-γνωσή του.Μια κορυφαία παγκόσμια προσωπικότητα, ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος σε μια μοναδική ηχο-γράφηση αφηγήσεων, ομιλιών, στοχασμών. Ένα ηχητικό ντοκου-μέντο με τίτλο Μια άλλη άποψη, όπου ο Μακαριότατος μεταδίδει τον φιλοσοφικό, θεολογικό και κοινωνικό-ουμανιστικό στοχασμό του. Με το γνώριμο ηχόχρωμα της φωνής του, αποδίδει με μονα-δικό τρόπο δώδεκα ανθολογημένα κείμενα από τη συγγραφική του πορεία. Η Άλλη άποψη του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου έρχε-ται με λόγο στέρεο, απλό, ήρεμο να εμψυχώσει, να παρηγορήσει, να αποφορτίσει. Λόγος που γαληνεύει και ανυψώνει την ψυχή, οδηγώντας την στη μοναδική συμπαντική διάσταση: την αγάπη. Τα κείμενα διανθίζονται από πρωτότυπα ηχογραφημένες γέφυρες μουσικών έργων.Ο Χρόνης Μίσσιος έμαθε ανάγνωση και γραφή στις φυλακές και τις εξορίες που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του ως πολιτικός κρατούμενος. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1985 με το βιβλίο του Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς... και επιβλήθηκε στη συνείδηση της κριτικής και του κοινού. Τα τελευταία χρόνια ζει ως «κοσμοκαλόγερος» στο Καπανδρίτι. Σχεδόν για 80 λεπτά σε μια πρωτότυπη ηχογράφηση, ο Χρόνης Μίσσιος διαβάζει 17 κείμενα του… Χρόνη Μίσσιου που συνδέονται με τις μουσικές γέφυρες του Βαγγέλη Μπόντα.Ο μεγάλος πρωταγωνιστής του θεάτρου, του κινηματογράφου αλλά και της τηλεόρασης, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, σε μια πρω-τότυπη, υπέροχη ηχογράφηση-ερμηνεία, σ’ ένα ρεσιτάλ ηθοποιί-

Αναγνώσεις - ερμηνείες από προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών.

ΑΠΟ ΤH

sABINE vON TRAuTE

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

ας, ερμηνεύει μοναδικά τρία θεατρικά μονόπρακτα. Υποδύεται «τρεις σκιές» ανθρώπων, με πολλά κοινά σημεία, όπου οι τρεις ήρωες ανήμποροι να συγκρουστούν με την ανελέητη πραγματικό-τητα, μονολογούν και στην ουσία εξομολογούνται όπως παρουσι-άζονται μέσα από τα τρία κλασικά αριστουργήματα, Αυτός και το πανταλόνι του του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Ο Άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα του Λουίτζι Πιραντέλο και Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού του Άντον Τσέχωφ. «Εκείνος» τα αφιερώνει στη μνήμη «Εκεί-νου»: στον μεγάλο ηθοποιό και δάσκαλο, Βασίλη Διαμαντόπουλο.Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Βαγγέλη Μπόντα πλαισιώνει και τα τρία έργα σε απόδοση από αξιόλογους μουσικούς εκτελε-στές.Ο ηθοποιός, με την πολύχρονη επιτυχημένη πορεία στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, Κώστας Καζάκος, διαβάζει ποιήματα τριών από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ποι-ητές: Γιάννη Ρίτσο, Τάσο Λειβαδίτη και Μανόλη Αναγνωστάκη. Καθηλώνει τον ακροατή για 65 λεπτά - που είναι και η συνολική διάρκεια του ηχογραφημένου λόγου, ο οποίος πλαισιώνεται με πρωτότυπες μουσικές ενότητες που έχει συνθέσει ο Βαγγέλης Μπόντας. Από το τεράστιο έργο του Γιάννη Ρίτσου ακούγονται αποσπάσματα από τη Ρωμιοσύνη και τα Μακρονησιώτικα, η Γνωριμία, Οι γερόντοι μας, το Λίγο-λίγο. Η ανθρωπιά και τα συναισθήματα της «αληθινής» γραφής του Τάσου Λειβαδίτη συμμετέχουν σ’ αυτή την έκδοση με τα έργα του Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο και Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Τέλος, τα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστά-κη -ενός από τους κορυφαίους ποιητές της γενιάς του- που πε-ριλαμβάνονται στο cd είναι: Εδώ, Το σκάκι, Μιλώ, Επίλογος, Ο νεκρός, Εκεί..., Στ’ αστεία παίζαμε..., Μια τελική συνάντηση.Η καλαίσθητη έκδοση, περιλαμβάνει τόσο το cd όσο και ένθετο βιβλιαράκι που περιέχει όλα τα ηχογραφημένα έργα. Κυκλοφορεί σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία και δισκοπωλεία. (Πληροφορίες στο τηλ.: 210.6845000).

ΛΟΓΟΥ ΧΑΡΙΝ Βιβλίο – CDΑΡΧΕΙΟ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΛΟΓΟΥ

72

INDEX_31

ΕΚ ΤΩΝΕΣΩΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΤΣΙΤΑ

BIBΛIOΘEPAΠEIA 74

φίλους της τέχνης με τα βιβλία και τους δημιουργούς, με τις ιδέες, τα ρεύματα και τις τάσεις της εποχής μας.

ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΤΕ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΣΑΣ;Άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την τέχνη, τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την κοινωνία, την πολιτική. Άνθρωποι κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι, ενεργοί πολίτες.

ΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΑΣ ζΗΤΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΑΣ Η ΔΙΑΛΕΓΟΥΝ ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΓΟΡΑζΟΥΝ;Ο ΙΑΝΟS διακρίνεται για την υψηλή ποιότητα εξυπηρέτησης. Όλοι οι συνεργάτες είναι πλήρως ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι στον χώρο του βιβλίου. Πιστεύω στην ανθρωποκεντρική ανάπτυξη του Ιανού και των επιχειρήσεων του πολιτισμού.

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΒΙΒΛΙΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΣΑΣ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ;Η λογοτεχνία και η ιστορία, η ψυχολογία αλλά και η επιστήμη και φυσικά τα παιδικά βιβλία.

ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΚΑΠΟΙΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΠΟΥ ΝΑ ΣΑΣ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ; Θα θυμάμαι πάντα τη γιορτή του Ιανού για τα 20 χρόνια (2004) με μια μοναδική συναυλία στον πεζόδρομο μπροστά από τον Ιανό, όπου σε μια μικρή εξέδρα έπαιξαν και τραγούδησαν αγαπημένοι φίλοι: Λουδοβίκος των Ανωγείων, Παναγιώτης Καλαντζόπουλος, Ευανθία Ρεμπούτσικα, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και η παρέα του Τσιτσάνη, ο Διονύσης Σαββόπουλος και στο τέλος αυτής της βραδιάς ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και ο Διονύσης Σαββόπουλος τραγούδησαν μαζί το τραγούδι του Τσιτσάνη Όμορφη Θεσσαλονίκη. Θα το θυμάμαι πάντα!

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΑΣ ΣΧΕΔΙΑ;Ποιότητα και ανάπτυξη, μόλις τελειώσει ο τυφώνας που φέρανε οι golden τσόγλανοι της παγκόσμιας φούσκας.

ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ74

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΝΙΚΟΣΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ: ΕΝΑ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ:

13-8-1958, ΣΤΡΑΤΩΝΙ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣΤΟΠΟΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΟΛΥΜΠΟΣ-ΑΘΗΝΑΕΥΣΕΒΗΣ ΠΟΘΟΣ:. ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΑΜΑΖΟΝΙΟ ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ ΩΣ ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ.

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΤζΑΣΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ IANOs ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ...

ΠΕΙΤΕ ΜΑΣ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΩΝ ΣΑΣ.Ο πρώτος κρίκος στην Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1984 στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο κατάστημα, που αποτελεί και την έδρα της επιχείρησης ως σήμερα, δημιουργήθηκε στην οδό Αριστοτέλους 7. Σήμερα, η Αλυσίδα Πολιτισμού περιλαμβάνει 7 καταστήματα με τελευταίο (από τον Δεκέμβριο του 2008) το ART SHOP, (Golden Hall-Αθήνα) με αντικείμενα τέχνης από διάφορα μουσεία του κόσμου. Την Αλυσίδα συμπληρώνουν το διαδικτυακό ραδιόφωνο ianosradio.gr και το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο ianos.gr.

ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ;Η εταιρία μας αγκαλιάζει τις ανάγκες του σύγχρονου αναγνώστη και με άξονα το βιβλίο, διαμορφώνει ένα ζωντανό σημείο συνάντησης που συνδέει καθημερινά τους αναγνώστες και τους

76

INDEX_31

BIBΛIOΘEPAΠEIA 76 ANAΓNΩΣH KAI...76

INDEX_31

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

BEBOOK

Απ’ ό,τι φαίνεται, ο τρόπος που διαβάζουμε μπορεί και να αλλάξει. Η ηλεκτρονική ανάγνωση στη χώρα μας δεν έχει βρει μέχρι στιγμής μεγάλη ανταπόκριση. Ένας λόγος που αποτρέπει τους αναγνώστες είναι και οι πρακτικές δυσκολίες, όπως η δυσκολία της μεταφοράς ενός Η/Υ σε διάφορα μέρη, όπως π.χ. η… παραλία, αλλά και το γεγονός ότι η ανάγνωση από την οθόνη είναι ιδιαίτερα κουραστική για τα μάτια. Αυτά τα πρα-κτικά προβλήματα έρχεται να λύσει το BeBook, ένας φορητός αναγνώστης ηλεκτρονικών βιβλίων. Πρόκειται για μια ολλανδική καινοτομία και είναι μία συσκευή μικρή και ελαφριά όσο ένα και μόνο βιβλίο. Το ηλεκτρονικό χαρτί και η τεχνολογία ηλεκτρονικού μελανιού που χρησιμοποιεί μας δίνει τη δυνατότητα να διαβάζουμε ηλεκτρονικά βιβλία και έγγραφα ακόμα και στο έντονο φως του ήλιου, χωρίς να κουράζονται τα μάτια. Επιπλέον, η μεγάλη αυτονομία της μπαταρίας επιτρέπει την ανάγνωση ακόμα και 7.000 σελίδων με μια μόνο φόρτιση. Εννοείται, επίσης, ότι η μνήμη της συσκευής χωρά πάρα πολλά βιβλία, όσα και μία ολόκληρη βιβλιοθήκη.Για περισσότερες πληροφορίες: www.mybebook.gr

Sabine von Traute

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΠΟΛΥΧΡΩΜΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ

Χρώμα και λέξεις ενώνονται για να δώσουν μια ξεχωριστή έκθεση ζωγραφικής στα Γιάννενα, όπου δύο διαφορετικές μορφές τέχνης γίνονται μία. Η ποίηση του Μίλτου Γήτα συναντά τη ζωγραφική του Παναγιώτη Κρομμύδα και μετα-μορφώνεται σε εικαστικά έργα. Δύο ανόμοιοι τρόποι έκφρασης και δύο ανό-μοιοι δημιουργοί «μιλάνε».Ο πρώτος, ο ποιητής Μίλτος Γήτας χρησιμοποιεί μολύβι και χαρτί και αναζητά την επικοινωνία με τους γύρω του μέσω του γραπτού λόγου. Οι τέσσερις ποιη-τικές του συλλογές Όλη μου η εφηβεία ένα ποίημα (2002), Ψυχανεμίσματα (2002), Η πρώτη παρτίδα (2004) και Στα σύνορα της θλίψης (2008) φανερώνουν αυτή του την ανάγκη και είναι σίγουρο ότι δε θα σταματήσει εδώ. Καταφέρνει να περάσει από την εξομολόγηση στον εαυτό του σε έναν μονόλογο με έναν φανταστικό συνομιλητή, που μένει πάντα όμως ακροατής. Τα συναισθήματά του και οι μύχιες σκέψεις του γίνονται λέξεις δυνατές, στίχοι που περιγράφουν πλούσιες εικόνες με σκηνογραφική διάθεση. Η ιδέα και το όραμά του να αποκτήσουν αυτοί οι στίχοι εικόνα και μορφή και να παρακολουθήσει την επιρροή τους σε έναν άλλο καλλιτέχνη γίνονται πραγματικότητα.Ο ζωγράφος Παναγιώτης Κρομμύδας μετουσιώνει τις στροφές σε χρώμα και σχέδιο, σε μια νέα έκφραση. Η πρώτη του ατομική έκθεση έχει ως αφορμή την εκφραστική δύναμη των ποιημάτων του Μίλτου Γήτα και τη μετατροπή τους σε κόσμους με χρώματα, σχέδια, εικόνες και συναισθήματα. Ο καμβάς του δεν απεικονίζει αυστηρά τους στίχους, αλλά το προσωπικό βίωμα του ζωγρά-φου για τη συνάντηση της ποίησης με τη ζωγραφική. Το αποτέλεσμα είναι αφαιρετικά έργα με κυρίαρχη τη γυναικεία μορφή, σύμβολο μοναξιάς, νο-σταλγίας και ανεκπλήρωτων πόθων. Η διάθεση απλούστευσης της φόρμας και η λιτότητα των μέσων αναδημιουργούν την πραγματικότητα που προβάλλεται στα ποιήματα του Μίλτου Γήτα.Η πνευματική ιδιοσυγκρασία συναντά την αισθητική, η ποίηση τη ζωγραφική και όλα μαζί αποτελούν ένα συνονθύλευμα μορφών και λέξεων.

Θάλεια Οικονόμου, επιμελήτρια έκθεσης, (Ιστορικός τέχνης-Μουσειολόγος)

77

INDEX_31

• Τόσο για τους λάτρεις της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όσο και για όλους εκείνους –τους παλιούς, τους νο-σταλγικούς αλλά και τους νεότερους– τα νέα είναι ευχάριστα: Η ιστορική Πλατεία Εξαρχείων ξαναζωντανεύει, με το αθάνατο Floral να ανοίγει τις πόρτες του στις αρχές Iουνίου και να σας προσκαλεί για να απολαύσετε τον καφέ και τις συζητήσεις σας, αλλά και για να περιηγη-θείτε στο χώρο του βιβλιοπωλείου του.

• Το Floral σημάδεψε αρκετές γενιές. Κάποιοι μάλιστα εξακολουθούν ακόμα να αναφέρουν «το κλειστό Floral» όταν θέλουν να προσδιορίσουν τη θέση τους στην Πλατεία Εξαρχείων. Πολλοί ωστόσο είναι εκείνοι που έχουν να πουν τουλάχιστον μία ιστορία που να διαδραματίστηκε εκεί.

• Το Floral επανέρχεται, για να γίνει και πάλι σημείο συνάντησης, σημείο αναφοράς, το στέκι των ηθοποιών, των καλλιτεχνών, των φοιτητών, όσων

αγαπούν την καρδιά της πόλης, αλλά και των νέων επισκεπτών, των φί-λων του βιβλίου που θα μπορούν να απολαμβάνουν τις αγαπημένες τους σελίδες μαζί με τον καθημερινό καφέ τους. Δεν σταματά όμως εκεί, κα-θώς το νέο Floral συχνά θα φιλοξενεί καλλιτέχνες που θα δίνουν live συ-ναυλίες, έμπειρους μουσικούς παραγωγούς και απρόβλεπτους DJ’s που φιλοδοξούν με τα party τους να γράψουν ιστορία!

• “Η γωνία του ισογείου της Μπλε Πολυκατοικίας” αποκτά και πάλι ζωή, για να χωρέσει νέες φρεσκογραμμένες “ιστορίες”, να “δώσει και πάλι όνομα στα ραντεβού μας” και να σηματοδοτήσει το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για την πολυσύχναστη και πολυαγαπημένη Πλατεία Εξαρχείων!

FLORAL | BOOKS + COFFEE Θεμιστοκλέους 80, Πλατεία Εξαρχείων

Θα σε δω στο Floral…Η ιστορική πλατεία ξαναζεί!

Η παγκόσμια κρίση έχει επηρεάσει αρνη-τικά και την ελληνική οικονομία. Και εν μέρει λόγω αυτής, έχουν αποδυναμωθεί οι ευνοϊκοί παράγοντες που επί πολλά χρόνια στήριζαν την αναπτυξιακή διαδι-κασία στη χώρα μας. Στα χρόνια της ισχυρής ανάπτυ-ξης, η εγχώρια ζήτηση αυξανόταν ταχύτερα από την εγχώρια προσφορά, ο πληθωρισμός διαμορφωνόταν σε επίπεδα μονίμως υψηλότερα από το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχου-σών συναλλαγών διευρυνόταν και το εξωτερικό χρέος του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα διογκωνόταν συνεχώς. Το μέγεθος και η επιμονή των ανισορροπι-ών αυτών υποδήλωναν καθαρά ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που συντελέστηκαν δεν ήταν επαρκείς. Ίσως ενέπνεαν εφησυχασμό οι σχετικά υψηλοί ρυθμοί οι-κονομικής ανάπτυξης και η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ, η οποία εξασφάλιζε συνθήκες σταθερότητας με χαμηλά επιτόκια.

Σήμερα, η παγκόσμια κρίση έχει αναδεί-ξει εναργέστερα τις χρόνιες μακρο-ανισορροπίες και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.

Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης επιβρα-δύνθηκε από 4% το 2007 σε 2,9% το 2008 (2,4% το τελευταίο τρίμηνο του έτους), κυρίως λόγω της μεγά-λης πτώσης των επενδύσεων. Εκτιμάται ότι το 2009 η οικονομική δραστηριότητα θα είναι στάσιμη. Είναι μάλιστα πιθανό να σημειωθούν μέσα στο έτος και αρ-νητικοί ρυθμοί ετήσιας μεταβολής του ΑΕΠ, ενώ εν-δέχεται η εξέλιξη της δραστηριότητας να είναι ακόμη δυσμενέστερη, αν οι διεθνείς οικονομικές συνθήκες χειροτερεύσουν ουσιωδώς. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία είναι χαρακτηριστικά. Σε ετήσια βάση, τον Ιανουάριο εφέτος, σε σύγκριση με πέρυσι, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων μειώθηκε κατά 5,8% και ο όγκος της ιδιω-τικής οικοδομικής δραστηριότητας βάσει αδειών κατά 33,5%, ενώ το πρώτο δίμηνο η παραγωγή της μεταποί-ησης υποχώρησε κατά 10% και η αξία των εξαγωγών αγαθών (εκτός καυσίμων και πλοίων) κατά 20% περί-που. Τέλος, το πρώτο τρίμηνο οι νέες κυκλοφορίες αυ-τοκινήτων ιδιωτικής χρήσεως μειώθηκαν κατά 38,7%.

Η κρίση επηρεάζει, μεταξύ άλλων, την οικονομική δραστηριότητα με διττό τρόπο. Πρώτον, οι τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρότερα κριτήρια όταν χορηγούν πιστώσεις, καθώς αναμένουν άνοδο του πι-στωτικού κινδύνου και των επισφαλειών. Περιορίζε-ται έτσι η προσφορά δανείων. Δεύτερον, υποχωρούν σημαντικά οι προσδοκίες και η εμπιστοσύνη των επι-χειρήσεων και των νοικοκυριών. Παρατηρείται έτσι συγκράτηση της κατανάλωσης (ιδίως διαρκών κατα-ναλωτικών αγαθών), πτώση των επενδύσεων σε κατοι-κίες και υποχώρηση της διάθεσης των επιχειρήσεων για ανάληψη κινδύνων, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι επιχειρηματικές επενδύσεις. Περιορίζεται επομένως και η ζήτηση πιστώσεων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Η υποχώρηση της παγκόσμιας οικονο-μικής δραστηριότητας και του διεθνούς εμπορίου θα πλήξουν καίρια τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών. Επί-σης θα υποχωρήσουν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, ενώ σημαντικά μειωμένες θα είναι και οι εισπράξεις από τη ναυτιλία, λόγω της υποχώρησης των ναύλων και της συρρίκνωσης του παγκόσμιου εμπορίου. Εκτιμάται ότι η πτώση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, σε σταθερές τιμές, θα είναι της τάξεως του 12%.

Ορισμένοι πάντως παράγοντες ενδέχεται να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της κρίσης.

Μεταξύ άλλων, η πτώση των τιμών του πετρελαίου οδηγεί σε αισθητή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και ενίσχυση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδή-ματος. Επίσης, η προβλεπόμενη αύξηση των μέσων πραγματικών αποδοχών των μισθωτών – ακόμη και αφού ληφθούν επίσης υπόψη ο παρατηρούμενος περι-ορισμός του μέσου χρόνου εργασίας και η αναμενόμε-νη μείωση της απασχόλησης – μπορεί να στηρίξει αύ-ξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης έως και 1%. Τέλος, η εφαρμογή του σχεδίου ενίσχυσης της ρευστότητας εκτιμάται ότι θα συμβάλει ώστε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα να είναι υψηλό-τερος από το ρυθμό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Η τελική διαμόρφωση βεβαίως του ρυθμού αυτού δεν εξαρτάται μόνο από την προσφορά, αλλά και από τη ζήτηση δανείων. Και η τελευταία, λόγω της χαμηλής ροπής προς διενέργεια δαπανών, θα τείνει να εξασθε-νήσει.

Η απασχόληση το 2008 αυξήθηκε κατά 1,1%, αλλά εφέτος εκτιμάται ότι θα καταγραφεί μικρή μείωση του αριθμού των απασχολουμένων. Σχετικά πιο σημαντική όμως θα είναι η μείωση του μέσου χρό-νου εργασίας, τόσο επειδή σε ορισμένες επιχειρήσεις περικόπτονται οι υπερωρίες, όσο και επειδή μειώνεται το κανονικό ωράριο εργασίας. Προβλέπεται ότι η μεί-ωση του συνολικού αριθμού απασχολουμένων θα είναι στα επίπεδα του 0,5-0,8%, ενώ η μείωση του αριθμού των απασχολούμενων μισθωτών θα είναι περίπου 1%. Για τους αυτοαπασχολούμενους η εξασθένηση της δραστηριότητας συνεπάγεται κατά κανόνα περιορι-σμό του χρόνου εργασίας, δηλαδή υποαπασχόληση και επομένως μείωση εισοδήματος, αλλά όχι ανερ-γία. Πάντως, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ, εφέτος τον Ιανουάριο η συνολική απασχόληση μειώθηκε κατά 0,6% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 9,4%, από 8,9% το Δεκέμβριο και 8,0% τον Ιανουάριο του 2008. Στην παρούσα φάση, ευπαθέστερες κατηγορίες εργαζομέ-νων είναι κυρίως οι ανειδίκευτοι, όσοι έχουν χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, οι προσωρινά απασχολούμενοι και οι μετανάστες.

Η υποχώρηση, από τα μέσα του 2008, των διεθνών τιμών των καυσίμων και των τροφίμων οδήγησε το τελευταίο τρίμηνο του 2008 σε σημαντι-κή πτώση του πληθωρισμού, η οποία συνεχίστηκε το πρώτο τρίμηνο του 2009. Ο ετήσιος ρυθμός πληθωρι-σμού (βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Κα-ταναλωτή) υποχώρησε στο 1,5% το Μάρτιο και ενδέ-χεται να διαμορφωθεί γύρω στο 1% ή και χαμηλότερα περί τα μέσα του έτους. Στη συνέχεια όμως θα αυξη-θεί και πάλι, αντανακλώντας κυρίως την αναμενόμενη διαμόρφωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου στον κάθε μήνα του 2009 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (αποτέλεσμα βάσης). Εκτιμάται ότι το 2009, σε μέσο επίπεδο έτους, ο ρυθ-μός πληθωρισμού είναι δυνατόν να υποχωρήσει στο 1,5% ή και λίγο χαμηλότερα, έναντι 4,2% το 2008. Ο πυρήνας του πληθωρισμού όμως θα παραμείνει σχετι-κά υψηλός, γύρω στο 2,9%, δηλαδή θα εμφανίσει μι-κρή μόνο υποχώρηση σε σχέση με το 2008 (3,4%). Θα διαμορφωθεί έτσι και πάλι σε επίπεδο σημαντικά υψη-λότερο από ό,τι στη ζώνη του ευρώ, με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η διάβρωση της διεθνούς ανταγωνιστικό-τητας της ελληνικής οικονομίας ως προς τις τιμές. Ση-μειωτέον ότι εφέτος διαμορφώνονται συνθήκες που θα έπρεπε λογικά να ευνοήσουν την ταχύτερη μείωση του

πυρήνα του πληθωρισμού. Εφέτος, λόγου χάρη: (α) δεν θα υπάρχουν συνθήκες υπερβάλλουσας ζήτησης, και (β) ο ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα επιβραδυνθεί αισθητά. Επειδή όμως αρκετοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας εξα-κολουθούν να χαρακτηρίζονται από συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού, εκτιμάται ότι ο πυρήνας του πληθωρι-σμού θα υποχωρήσει λιγότερο από ό,τι θα ήταν κατ’ αρχήν εφικτό.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παραμένει πολύ υψηλό. Το 2008 ανήλθε στο 14,4% του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυ-ρίως στις αυξημένες καθαρές πληρωμές για εισαγω-γές καυσίμων και για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Επιβαρυντικά στις πληρωμές τόκων έχει συμβάλει η αύξηση του τμήματος του δημόσιου χρέους που διακρατείται από κατοίκους εξωτερικού. Το 2009 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα επηρεαστεί από την επιδείνωση του διεθνούς και του εγχώριου οικονο-μικού περιβάλλοντος και αναμένεται ότι το έλλειμμά του θα περιοριστεί στο 12,5-13% του ΑΕΠ. Αυτό θα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι, σε απόλυτα μεγέθη, οι εισαγωγές θα μειωθούν περισσότερο από τις εξαγω-γές. Παρά την αναμενόμενη μείωση, το εξωτερικό έλ-λειμμα παραμένει δυστυχώς υψηλό. Και θα τείνει και πάλι να διευρυνθεί, όταν ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας, λειτουργώντας ως τροχοπέδη της ανάπτυ-ξης. Παραμένει, επομένως, επιτακτική η ανάγκη της εφαρμογής μέτρων πολιτικής που να έχουν μεσομα-κροπρόθεσμο ορίζοντα και να θεραπεύουν τις χρόνιες αιτίες του ελλειμματικού ισοζυγίου. Στην επιμονή του εξωτερικού ελλείμματος να διαμορφώνεται σε ανη-συχητικά επίπεδα, έχουν συντελέσει η διαρκής υπο-χώρηση της ανταγωνιστικότητας κόστους και τιμών και η επί σειρά ετών σημαντική υστέρηση της εθνι-κής αποταμίευσης, έναντι των εγχώριων επενδύσεων. Απαιτείται, μεταξύ άλλων, να βελτιωθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα και παράλληλα να διορθωθούν οι μακροοικονομικές ανισορροπίες, κυρίως μέσω δημο-σιονομικής εξυγίανσης.

Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (σε εθνικολογιστική βάση) ξεπέρασε το 2008, για δεύτερο συνεχές έτος, την τιμή αναφοράς της Συνθήκης του Μάαστριχτ, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί η Δια-δικασία Υπερβολικού Ελλείμματος. Και ταυτόχρονα, το 2008 το ενοποιημένο χρέος της γενικής κυβέρνησης υπερέβη το 95% του ΑΕΠ. Αν το έλλειμμα εξακολου-θήσει και το 2009 να κινείται σε υψηλά επίπεδα, το μή-νυμα που θα εκπέμπεται στις διεθνείς αγορές είναι ότι, για μια ακόμη φορά, η δημοσιονομική προσαρμογή αναβάλλεται ή βραδυπορεί. Και ως εκ τούτου οι αγορές θα αντιδράσουν ανάλογα. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2008 παρατηρήθηκε μεγάλη διεύρυνση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ των ελληνικών και των γερμανι-κών κρατικών ομολόγων. Το πρώτο τρίμηνο του 2009, η διαφορά αυτή στην αρχή αυξήθηκε και στη συνέχεια παρουσίασε διακυμάνσεις, ενώ πρόσφατα υποχώρησε ελαφρά, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλό επίπεδο. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τις ανησυχίες των αγορών για το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας (το δεύτε-ρο σε μέγεθος στην ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ), για τη συνεχιζόμενη αδυναμία επίτευξης μιας διατηρήσιμης δημοσιονομικής θέσης, για το ογκούμενο εξωτερικό έλλειμμα, καθώς και για την καθυστέρηση των απολύ-τως αναγκαίων διαρθρωτικών προσαρμογών.

Ομιλία του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γεωργίου Α. Προβόπουλου

στην Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων 15 Απριλίου 2009

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠρΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕλλΗνΙΚΗΣ ΟΙΚΟνΟΜΙΑΣΚΑΙ ΟΙ ΠρΟΚλΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟνΟΜΙΚΗΣ ΠΟλΙΤΙΚΗΣ

79

INDEX_31

80

INDEX_31

ΑΤΤΙΚΗΑΠΟΠΕΙΡΑ • ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 18, ΑΘΗΝΑ | ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟ • ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ 25, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ | ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ • ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 6, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | BAΣIΛEIA∆H • AΓ. MEΛETIOY 114, ΑΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙO AIΘPA • MEΣOΛOΓΓIOY 1, ΑΘHNA | BIBΛIOΠΩΛEIO BHTA IATPIKΩN EKΔOΣEΩN • AΔPIANEIOY 3, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΔΡΟΜΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 99, ΑΘΗΝΑ| ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ • EΛ. BENIZEΛOY 133, ΠΛ. EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ, HΛIOYΠOΛH ΚΥΠΡΟΥ 2 6, Α Ρ Γ Υ Ρ ΟΥ Π ΟΛ Η Γ E N N H M ATA 81, ANΩ ΓΛYΦAΔA | Β ΙΒΛΙΟ ΠΩ ΛΕΙΟ Ε Θ Ν Ι Κ Ο Υ Ι ∆ Ρ Υ Μ ΑΤ Ο Σ Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν • ΒΑ Σ . Κ Ω Ν Σ ΤΑ Ν Τ Ι Ν ΟΥ 4 8 , ΑΘ Η ΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆Ο ΣΕΩΝ Ο∆ΥΣΣΕΑΣ • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 85, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ EKΔOTIKOy OPΓANIΣMOy ΠAΠyPOΣ • ΠANEΠIΣTHMIOY 46 & XAP. TPIKOYΠH, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 60, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ EK∆OΣEΩN KE∆POΣ KAI EΣOΠTPON • ΣTOA BIBΛIOY, ΠEΣMATZOΓΛOY 5, ΑΘΗΝΑ | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ • ΣΚΡΑ 97-99, ΚΑΛΛΙΘΕΑ | ΒΙΒΛΙΟΤΟΠΙΑ • ΛΑΖΑΡΑΚΗ 21-23, ΓΛΥΦΑ∆Α 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 9, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 126, ΑΘΗΝΑ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 23, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΤyΠO • XP. ΣMYPNHΣ 152-156, BYPΩNAΣ | ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΗΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 114, ΑΘΗΝΑ | ΓΡΑΦΗ • ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 121, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ∆Ω∆ΩΝΗ • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 28, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | EΘNIKO KENTPO BIBΛIOy • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ∆ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 17, ΑΘΗΝΑ ∆ΑΒΑΚΗ 3-5, ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 27, ΓΛΥΦΑ∆Α ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 294, ΨΥΧΙΚΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 39, ΑΘΗΝΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟ ΓΟΥ 2, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΣΙΝΩΠΗΣ 2, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΘΗΒΩΝ 228, ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ ΓΡΑΒΙΑΣ 6, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ 3, ΚΗΦΙΣΙΑ ΝΙΚΗΣ 20, ΑΘΗΝΑ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ΚΑΛΛΙΓΑ 31, ΦΙΛΟ ΘΕΗ ΛΕΩΦ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ 268, ΚΗΦΙΣΙΑ | NEWssTAND ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 41, ΑΘΗΝΑ | ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ • ΤΡΙΤΩΝΟΣ 47, ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟ | ΕΠΙΚΑΙΡΑ • ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | ΕΠΙ ΚΕΝΤΡΟ • ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3, ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 8, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΑ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 11, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ • ΓΡΑΜΜΟΥ 40, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ | ζΑΦΕΙΡΙΟΥ • ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ 77, ΙΛΙΟΝ | ΤΟ ΘΕΜΑ • Π. ΤΣΑΛ∆ΑΡΗ 30, ΒΥΡΩΝΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 6 & ΦΡΥΝΗΣ, ΒΥΡΩΝΑΣ ΦΙΛΟΛΑΟΥ 62 & ΕΚΦΑ ΝΤΙ∆ΟΥ, ΠΑΓΚΡΑΤΙ | ΙΑΝΟΣ • ΣΤΑ∆ΙΟΥ 24, ΑΘΗΝΑ | ΚΑ-ΝΑΚΗ • ΖΩΟ∆ΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ 2-4, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΡ∆ΑΜΙΤΣΑ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΣΙΑΚΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΕΛΑΙΩΝ 41, Ν. ΚΗΦΙΣΣΙΑ | ΚΟΚΚΑΛΗΣ • ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 24, ΚΟΡΥ ∆ΑΛΛΟΣ ΧΙ ΜΑΡ ΡΑΣ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ∆ΗΜΗΤΡΑ ΚΟΠΟΥΛΟΥ 28, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ | ΚΟΡΑΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 6, ΧΑ ΛΑΝ∆ΡΙ | KΨM • Z. ΠHΓHΣ 55, EΞAPXEIA | ΛΕΜΟΝΙ • ΗΡΑ ΚΛΕΙ∆ΩΝ 22, ΘΗΣΕΙΟ | ΛΕΣΧΗ ΤΟΥ ∆ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ • ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΑΛΗ, ΑΘΗΝΑ | ΜΕ-ΝΑΝ∆ΡΟΣ • ∆ΡΟΣΙΝΗ 9, ΚΗΦΙΣΙΑ | ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ • ΠΑ ΠΑΓΟΥ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟ ΦΑΝΟΥΣ , ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΝΑΤΣΗΣ • ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΙΚΑ & ΧΡ. ΣΜΥΡΝΗΣ, ΡΑΦΗ ΝΑ| NIKOΛAKHΣ • 3ης ΣEΠTEMBPIOY 91, AΘHNA | ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗΣ • ΑΡΑΠΑΚΗ 81-83, ΚΑΛΛΙΘΕΑ | OKTΩ • ΠAΠANIKOΛH 8, METAMOPΦΩΣH | ΠΑΠΑ∆ΗΜΑΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ |

ΠΑΠΑ ΣΩΤΗΡΙΟΥ • ΣΤΟΥΡΝΑΡH 35, ΑΘΗΝΑ ΣΤΟΥΡΝΑΡΗ 37, ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 55, ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΑΝ∆Ρ. ΠΑ-ΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ΜΑΡΟΥΣΙ, «THE MALL» ΠΑΝΕ ΠΙ ΣΤΗΜΙΟΥ 37, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΤΑΚΗΣ • ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 65, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ • ΜΕΤΩΝΟΣ 62, ΧΟΛΑΡΓΟΣ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 56, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ΠΑΡ’ ΗΜΙΝ • ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11Α, ΑΘΗ ΝΑ | ΠEP∆IKHΣ • ΧΑΡOKOΠOY 53-55, KAΛΛIΘEA | ΠΟΛΙΤΕΙΑ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 1, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΠΛΕΥ ΡΟ • ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 159, Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ | ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΓΚΥ ΡΑ • ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ • ΑΝΤΩ ΝΙΑ∆ΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΤΑΜΟΣ • ΣΚΟΥ ΦΑ 32, ΚΟΛΩ ΝΑΚΙ | ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ • ΕΥΒΟΙΑΣ & ΒΟΙΩΤΙΑΣ 1, Κ. ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΡΑΒΙΑΣ 3 - 5 , ΑΘ Η ΝΑ | Π y Ξ I Δ A • BY Z A N T I OY 31, KAΛOΓPEZA | ΡΟΚΚΑΣ • ΒΑΡΝΑΛΗ & ΓΚΙΝΟΣΑΤΗ 60, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩ ΣΗ | ΤΣΑΜΑΝΤΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΟΛΗ ∆ΗΜΗ ΤΡΙΟΥ 32, ΠΕΙ ΡΑΙΑΣ | ΦΑΚΙΝΟΣ • Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑ 8, ΜΑΡΟΥΣΙ | ΦΛΩ ΡΑΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 59, ΑΘΗΝΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩ ΤΟΥ 14, ΠΛ. ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 4, ΠΛΑΤΕΙΑ ∆ΟΥΡΟΥ, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ ΜΙΛΤΙΑ∆ΟΥ 16 ΚΑΙ ΡΟ∆ΟΥ, ΜΑΡΟΥΣΙ ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗ , ΠΛ. ΕΣΤΑΥΡΩ ΜΕΝΟΥ, ΑΙΓΑΛΕΩ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 54-56, ΚΟΡΥ∆ΑΛ ΛΟΣ ΖΩΣΙΜΑ∆ΩΝ 46, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ • ΙΠΠΟ ΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΑΘΗΝΑ | EX LIBRIs • A. MΕΤΑΞΑ 4, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | IN TO THE BAg • Γ. ΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ∆ΑΣΟΣ ΧΑΙ∆ΑΡΙΟΥ | ΚΟΑ Ν /A t h e n s vo i c e • Σ ΚΟΥΦΑ 6 4 , ΚΟΛΩΝΑΚΙ | LEADER BOOKs • Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ 17, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 58, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΑΝΟΡΜΟΥ 19 ΚΑΙ ΣΜΥΡΝΗΣ, ΑΙΓΑΛΕΩ ΑΝΑΛΗ ΨΕΩΣ 7, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ ΦΩΚΙΟΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 84, ΚΥΨΕΛΗ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 54, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗ ΜΙΟΥ ΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑ-ΦΟΥ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗ ΜΩΝ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑ ΦΟΥ | LIBRO • ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 8, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | NOTOs • ΟΜΗΡΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ | PAPER TOWN • ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 135 & ΛΑΜΨΑ 1, ΑΜΠΕΛΟ ΚΗΠΟΙ | gRAfIcA • ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ 68, ΕΛΛΗΝΙΚΟ | BAZAARBOOKs • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 4, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | cuBE BIBΛIOΠΩΛEIO • AKA∆HMIAΣ KAI EM. MΠENAKH 32, AΘHNA | BEsT BOOK HuNTERs • ΣΟΛΩΝΟΣ 47, ΑΘΗΝΑ | KOZOK • KYKΛA∆ΩN 23 KYΨEΛH | BOOKsTARs • EΛAIΩN 34, N. KHΦIΣIA | NAKAs PAPER• NAYAPINOY 13 & MAYPOMIXAΛH, AΘHNA KHΦIΣΣIAΣ 281, KHΦIΣIA | PuBLIc • KAPAΓEΩPΓH ΣEPBIAΣ 1, ΠΛ.ΣYNTAΓMATOΣ, AΘHNA

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ • ΑΙΜ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 6 & ∆ΗΜ. ΓΟΥΝΑΡΗ | ΑΝΙΚΟΥΛΑ Ε.∆.- Ι.ΑΛΕΞΙΚΟΣ ΟΕ • ∆ΗΜ.ΓΟΥΝΑΡΗ 44 | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ζΗΤΡΟΣ) • ΠΛΑ ΤΩΝΟΣ 2 | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ-ΠΩΛΕΙΟ • ΣΕΡ. ΤΣΑΚΜΑΝΗ 11, ΛΑΓΚΑ∆ΑΣ | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩ ΛΕΙΟ ΨΑΡΑ • ΦΙΛ. ΕΤΑΙ ΡΕΙΑΣ 39 | ΒΙΒΛΙΟ ΣTOK • ΠATP. IΩAKEIM 8 | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ∆ΑΚΗΣ • ΕΘΝ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 131 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ | ΙΑΝΟΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 7, ΜΕΤΑ ΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 24, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Μ Α Ρ Τ Ι ΟΥ 4 5 , Φ Ι Λ Ι Π Π ΟΥ Π ΟΛ Ε Ω Σ 5 7 ΑΜΠΕΛΟ ΚΗΠΟΙ, ΒΟΓΑΤΣΙΚΟΥ 14 | ΜΠΑΡΜΠΟΥ ΝΑΚΗΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 4 Λ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 75, ΡΕΤΖΙΚΙ | TO ΚΑΤΩΙ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 6 | ΠΡΩΤΟ-ΠΟΡΙΑ • ΝΙΚΗΣ 3 | ΡΑΓΙΑΣ • ΕΡΜΟΥ 44 | ΤΡΕΥ ΛΑ • ΑΜΠΕ ΛΟΚΗ ΠΩΝ 55, ΠΕΡΑΙΑ | HIPPO • ΙΩΑΝΝΙ ∆ΟΥ 4, ΠΑΝΟΡΑΜΑ | NAKAs PAPER• ΠΛAΣTHPA 19, XAPIΛAOY | PuBLIc •

ΕΜΠ. ΚΕ ΝΤΡΟ MEDITERRANEAN COSMOS, 11ο ΧΛΜ. ΘΕΣ/ΝΙ ΚΗΣ-Ν. ΜΟΥ∆ΑΝΙΩΝ, ΠΥΛΑΙΑ

ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣΛΕΣΧΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΒ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ∆Η 2 , Α Γ Ρ Ι Ν Ι Ο | Ε Λ Ε ΥΘ Ε Ρ ΟΥ∆ Α Κ Η Σ • ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ 50, ΑΓΡΙΝΙΟ | ∆ΕΜΕΝΑΓΑ • Ι Ο ΥΛ Ι ∆ Α , Κ Ε Α | ∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι Α ∆ Η Σ • Ε . Β Ε Ν Ι Ζ Ε Λ Ο Υ 4 9 - Ι . Κ Α Β Υ Ρ Η 4 , ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ | ΣΙΣΜΑΝΙ∆ΗΣ • ΜΑΚΡΗΣ 20, Ν.ΧΙΛΗ, ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ | ΕΚ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ • ΝΙΚΗ ΤΑΡΑ 15, ΑΡΓΟΣ | ΣΥΜΒΟΛΗ • ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΟΧΑΓΟΥ ΠΑΣΣΙΑ, ΑΡΙ∆ΑΙΑ | H ΠOΛyΘPONA TOy NITΣE • ΦIΛEΛΛHNΩN 26-28, APTA | ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ • ΤΕΜΠΕΣΙΝΑΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ 15, ΒΕΡΟΙΑ | ΗΡΙ∆ΑΝΟΣ • 2ας ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 64, ΒΟΛΟΣ | ΠΕΝΝΑ • ΣΠ. ΣΠΥΡΙ∆Η 21, ΒΟΛΟΣ | ΓΡΑΜ-ΜΑΤΑ • ΕΘΝ. ΑΓΩΝΩΝ 51, Ν. ΙΩΝΙΑ, ΒΟΛΟΣ | PuBLIc • OΓΛ 28 & KONTAPATOY 9, BOΛOΣ | ΚΑΡΑ ΚΑΣΟΓΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 128, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ | ΤΣΙΤΑ - ΑΝΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 125, ΓΙΑΝΝΙ ΤΣΑ | ΤζΙΟΓΚΙ∆ΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 96, ∆Ι∆ΥΜΟΤΕΙΧΟ | ΠΑΤΣΗΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ∆ΡΑΜΑ | ΚΑΛΤΣΑ • ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ 10, Ε∆ΕΣΣΑ | ΚENTPO NEOTHTAΣ ΘHBAΣ • OI∆IΠO∆OΣ 8, ΘHBA | ∆ΟΚΙΜΑΚΗΣ • ΤΑΓΜ. ΤΖΟΥΛΑΚΗ 8 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ • Ε ΒΑ Ν Σ 85, ΗΡΑΚΛΕΙΟ | ΚΟΚ ΚΙΝΟΥ • ΕΒΑΝΣ 5 6 - 5 8 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | Π Ε Ρ Ι Σ Υ Ν Α Κ Η • ΚΑΝΤΑΝΟΛΕΟΝΤΟΣ 13, ΗΡΑΚΛΕΙΟ | ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ • ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ | ΣΑΡΕΙ∆ΑΚΗΣ • ΙΕΡΑ ΠΕΤΡΑ | ΧΑΡΤΕΞ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 111, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣKANNEΛOΣ • ABEPΩΦ 47, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣΙΑΜΑΝΤΑΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 133, ΚΑΒΑΛΑ | ΤΟΛΟΥ∆ΗΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 46, ΚΑΒΑΛΑ | ∆ΗΜΗΤΡΙΑ ∆ΗΣ • ΑΡΙΣΤΟ ∆ΗΜΟΥ 89, ΚΑΛΑΜΑΤΑ |ΠΑΙ∆ΕΙΑ-ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΑ • ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 6-8, ΚΑΡ ∆ΙΤΣΑ| ΚΟΥΡΚΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΪ ΣΚΑΚΗ 31Α, ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ | ΜΑΝΟΥ • Μ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 11, ΚΑΣΤΟΡΙΑ | ΜΑΤΙ • ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΟΣ 2, ΚΑΤΕΡΙΝΗ | ΜΟΥ-ΣΤΑΚΗ • ∆ΗΜ. ΚΑΒΒΑ∆Α 16, ΚΕΡΚΥΡΑ | ΧΡΥΣΑ ΣΤΑΜΑΤΕΛΑΤΟΥ • ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΟ 1, ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ | ΕΠΙ ΛΟΓΕΣ • ∆ΗΜΗ ΤΡΑΚΟΥ 5, ΚΙΛΚΙΣ | ΠΑΠΥΡΟΣ • 28ης ΟΚΤΩ ΒΡΙΟΥ 1, ΚΟΖΑΝΗ | ΕΚΛΟΓΗ • ΘΗΣΕΩΣ 1, ΚΟ ΜΟ ΤΗΝΗ | ΟΙΚΟ ΝΟΜΟΥ • ΠΥΛΑΡΙΝΟΥ 61, ΚΟΡΙΝΘΟΣ | ΘΑΛΑΣ ΣΙΝΟΥ • ΚΟΡΥΤΣΑΣ & ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ, ΚΩΣ |ΟΙΩΝΟΣ • ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 11, ΛΑΜΙΑ | ΕΠΙΠΕ∆Ο • ΑΒΕΡΩΦ 5, ΛΑΜΙΑ | ΠΑΙ∆ΕΙΑ-ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΑ • ΜΑΝ∆Η ΛΑΡΑ 12, ΛΑΡΙΣΑ ΚΑΝΑΡΗ 11, ΛΑ ΡΙΣΑ ΜΕΓ. ΑΛΕ ΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ΛΑΡΙΣΑ ΚΑΝΑΡΗ 12, ΛΑΡΙΣΑ | ΤΣΙΑΡΑΣ • ΑΘ. ∆ΙΑΚΟΥ 2, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΚΑΛΑ • ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ 24, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • ΠΕΣ. ΜΑΧΗΤΩΝ 47, ΛΕΙΒΑ∆ΙΑ | ΤΣΙΡΙΜΠΑΣΗΣ • ΜΕΛΑ 134, ΛΕΥΚΑ∆Α | ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΩΛΑ • ΜΥΚΟΝΟΣ | ΧΑΤζΗ∆ΑΝΙΗΛ Ι. ΚΛΕΙΩ • ΕΡΜΟΥ 19Β, ΜΥΤΙΛΗΝΗ | ΑΡΤΙΟΝ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 31, ΝΑΥΠΛΙΟ | ΣΠΑΝΙ∆ΗΣ • ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ-ΠΛΑΤΩΝΟΣ 11, ΞΑΝΘΗ | ΧΑΡΑΛΑ ΜΠΙ ∆ΗΣ • ΑΓ. ΘΕΟ∆Ω ΡΩΝ 95, ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α | ΠΟΛΥ-ΧΡΩΜΟ • ΠΑΡΟΙΚΙΑ, ΠΑΡΟΣ | ΛΕΞΙΣ • ΚΟΡΙΝΘΟΥ 352, ΠΑΤΡΑ | ΠΑΠΑΧΡΙ ΣΤΟΥ • ΑΓ. ΝΙΚΟ ΛΑΟΥ 32, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΩΤΟ ΠΟΡΙΑ • ΓΕΡΟΚΩ ΣΤΟ ΠΟΥ ΛΟΥ 31, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΟΤΥΠΟ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ ∆ΡΟΥ 84, ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟ ΚΙΛΚΙΣ | ΝΤΑΛΑ ΜΑΓΚΑΣ • ΛΕΩΦ. ΕΙΡΗΝΗΣ 39, ΠΡΕΒΕΖΑ | AΘANAΣIOy • AXEPONTOΣ 51, KANAΛAKI N.ΠPEBEZHΣ | EΠI XAPTOy • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 79, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | ΠΑΠΑ-ΜΙ ΧΑΗΛ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 48, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | LEXIs • ΜΑΙ ΖΩΝΟΣ 38-40, ΠΑΤΡΑ ΜΙΑΟΥΛΗ 3, ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ AΘHNΩN 11, PIO | ΣΠΟΥ∆Η • ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ 17, ΡΕΘΥ ΜΝΟ |

AΦOI KΛAΨINAKH • ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ 59, ΡΕΘΥ ΜΝΟ | ΚΑΒΑΛΙΕΡΟΣ • ΧΕΙΜΑΡΑΣ 14, ΡΟ∆ΟΣ | ΦΩΤΙΟΥ • ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 41, ΣΕΡΡΕΣ | ΠΑΠΑ∆Α ΚΗΣ • ΜΥΣΩΝΟΣ 72, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ • ΠΑΠΑ-ΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 25, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΟΥΝΤΑΣ • ΧΩΡΑ, ΣΚΥΡΟΣ | ΕΡΜΗΣ • ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 24, ΣΟΥ∆Α ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ | ΕΠΙΛΟΓΗ • ΙΑΚΩΒΑΚΗ 5, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΚΗΡΗΘΡΕΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 34, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΤΣΙΟΠΕΛΑΚΟΣ • ΑΣΚΛΗ ΠΙΟΥ 15, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΩΡΑ • ΟΥΑΣΙΓΚΤΩΝ 21, ΤΡΙ ΠΟ ΛΗ | ΠΑΠΑΝΕΣΤΩΡΑΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 49, ΦΛΩΡΙΝΑ | ∆ΙΑΜΕΤΡΟΣ • ΠΑΡΟ∆ΟΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΠΕΡΓΑΜΑΛΗΣ • ΧΑΡΩΝΔΑ 14, ΧΑΛΚΙΔΑ | ΠΟΡΘΜΟΣ • ΚΡΙΕΖΗ 17, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΣΧΗΜΑ • ∆Η ΜΟ-ΚΡΑΤΙΑΣ 38, ΧΑΝΙΑ | ΒΙΒΛΙΕΜΠΟ ΡΙΚΗ • ΒΟΛΟΥ∆ΑΚΗ∆ΩΝ 14, ΧΑΝΙΑ | ΚΑΛΑΙΤζΑΚΗΣ ζΑΧΑ ΡΙΑΣ • ΤΣΟΥ∆ΕΡΩΝ 31, ΧΑΝΙΑ | ΜΑΡ ΚΑ ΚΗΣ • ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 10, ΧΑΝΙΑ | ΜΥΘΟ ΛΟΓΙΑ • ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗ 31, ΧΑΝΙΑ | ΞΕΡΟ ΓΙΑΝΝΑΚΗ • ΚΟΡΑΚΑ 32, ΧΑΝΙΑ | ΠΕΤΡΑΚΗ • ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝ ΝΑΡΗ 68, ΧΑΝΙΑ | ΠΑΠΥΡΟΣ • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 44, ΧΙΟΣ | ΣΥΡΙΩ∆Η • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 34, ΧΙΟΣ |

KyΠPOΣPuBLIc • EMΠOPIKO KENTPO THE MALL OF CYPRUS, BEPΓINAΣ 3, ΣTPOBOΛOΣ, ΛEYKΩΣIA

∆ΙΣΚΟΠΩΛΕΙΑ ROcK N ROLL cIRcus • ΣΙ ΝΑ 21, ΑΘΗΝΑ | LA sI DO • ΟΜΗΡΟΥ 49, Ν. ΣΜΥΡ-ΝΗ | MusIc HOusE • ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 3 6 , Α Χ Α Ρ ΝΑ Ι | H I g H f I D E L I T y • ΣΤΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ 27, ΝΑΥΠΛΙΟ

cAfÉ| cELLIER CAFE • ΠANEΠIΣTHMIOY 10, ΣYNTAΓMA | ΦΙΛΙΟΝ • ΣΚΟΥΦΑ 35, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | cAfE ALu • OMHPOY 58 & ΣKOYΦA, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | EN ∆EΛΦOIΣ • ∆EΛΦΩN 5, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | TRIBEcA • ΣKOYΦA 46 & OMHPOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | KOKKOI KAΦE • AΣKΛHΠIOY 39 & ∆I∆OTOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ROsEBuD • ΣKOYΦA 40 & OMHPOY 60, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ΣKOyΦAKI KAΦE • ΣKOYΦA 47-49, ΚΟΛΩΝΑΚΙ| sHELTER • ΠΑΠΑΓΟΥ 92, ΖΩΓΡΑΦΟΥ |Kι επίσης σε 420 café και παιδότοπους (ΑΙΓΛΗ cAfÉ • fLO cAfE • HAgEEN DAAζ • PALMIE BIsTRO κ.ά.) σε όλη την Ελλάδα από την εταιρεία Plan & Fun καθώς και σε επιλεγµένα bars και bar-restau rants.

ΧΩΡΟΙ ΤΕΧΝΗΣ - ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΙΚΡΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ • ΠΛ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ 7, ΘΗ ΣΕΙΟ | ΦΟΥΡΝΟΣ • ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 168, ΑΘΗΝΑ | ΦΙΛΩΝ-ΔΩΡΗΜΑ • ΠΙΝΔΟΥ 86, ΜΟΣΧΑΤΟ | cLIPART • ΜΠΟΤΑΣΗ 6, ΑΘΗΝΑ | EL MOuNDO • Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ

KABEΣXAΛAPH • AKTH MOYTΣOΠOYΛOY 74, ΠEIPAIAΣ.. XAP. TPIKOYΠH 64 & BAΛTETΣIOY, AΘHNA

Στα 30 καταστήµατα σε όλη την Eλλάδα της αλυσίδας vIDEORAMA HOME ENTERTAIMENT

ΣΗΜΕΙΑ ΟΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ INDEX

Παλαιότερα τεύχη του index θα βρείτε στο Bιβλιοπωλείο της EΣTIAΣ • Σόλωνος 60, AΘHNA

INDEX 31

Documents

Transcript of INDEX 31