ikee.lib.auth.grikee.lib.auth.gr/record/133366/files/PAPANIKAee.docx · Web viewikee.lib.auth.gr

Ερευνητική Εργασία: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης & Αξιολόγησης Κτιρίων

Φοιτήτρια: Παπανίκα Σοφία, ΑΕΜ: 165

Επιβλέπουσα: Βαγιωνά Δήμητρα

Φεβρουάριος 2012Βέροια

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65

2 Βιβλιογραφία

ΠεριεχόμεναΠεριοχόμενα Σχημάτων............................................................................................................3

Περιεχόμενα Πινάκων..............................................................................................................3

Περιεχόμενα Διαγραμμάτων....................................................................................................3

Περιεχόμενα Εικόνων...............................................................................................................3

Εισαγωγή..................................................................................................................................4

Κεφάλαιο 1ο: Βιώσιμη Ανάπτυξη, Κατασκευή & Περιβάλλον...................................................6

1.1 Βιώσιμη Ανάπτυξη..........................................................................................................6

1.2 Βιώσιμα Κτίρια & Βιώσιμες Πόλεις..............................................................................10

1.3 Επιπτώσεις Κατασκευαστικού Τομέα...........................................................................15

Κεφάλαιο 2ο: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης...........................................................20

2.1 Περιγραφή Βασικών Περιβαλλοντικών Εργαλείων......................................................20

2.2 Ανάλυση Κύκλου Ζωής.................................................................................................21

2.2.1 Περιγραφή Μεθοδολογίας Ανάλυσης Κύκλου Ζωής............................................24

2.2.2 Ανάλυση Κύκλου Ζωής Κτιρίων.............................................................................32

Κεφάλαιο 3ο: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων............................................37

3.1 Κατηγορίες Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων...................................37

3.1.1 Σύστημα Ταξινόμησης Ινστιτούτου Athena...........................................................37

3.1.2 Σύστημα Ταξινόμησης Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας......................................39

3.1.3 Συνδυασμός Συστημάτων Ταξινόμησης................................................................43

3.1.4 Περιεχόμενο & Πεδίο Ενδιαφέροντος Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων...........................................................................................................................44

3.2 Παρουσίαση Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων.................................47

3.2.1 BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method)47

3.2.2 BEES (Building for Environmental and Economic Sustainability)...........................57

Συμπεράσματα.......................................................................................................................66

Σύνοψη...................................................................................................................................69

Abstract..................................................................................................................................70

Βιβλιογραφία..........................................................................................................................71

Περιοχόμενα ΣχημάτωνΣχήμα 1: Οι κύριοι σταθμοί στην εξέλιξη της έννοιας της Βιώσιμης Ανάπτυξης......................6Σχήμα 2: Οι τρεις τύποι εργαλείων, σύμφωνα με Athena (2000)...........................................38Σχήμα 3: Οι πέντε τύποι εργαλείων, σύμφωνα με Annex 31 (2004)......................................39Σχήμα 4: Οι δύο τύποι εργαλείων, σύμφωνα με τον Assefa et al. (2007)..............................43Σχήμα 6: Παλαιότερες Εκδόσεις BREEAM..............................................................................48Σχήμα 7: Οι σημερινές εκδόσεις του BREEAM........................................................................49

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 8: Εκδόσεις του BREEAM που είναι διαθέσιμες σε χώρες εκτός της Μεγάλης Βρετανίας...............................................................................................................................50Σχήμα 9: Οι εισροές του εργαλείου BREEAM και η βαθμολόγηση τους................................53Σχήμα 10: Βαθμολόγηση των παραμέτρων ενός υφιστάμενου κτιρίου.................................54Σχήμα 11: Το πρόγραμμα BREEAM στην πράξη.....................................................................56Σχήμα 12: Αναλυτική απογραφή εισροών/ εκροών του BEES................................................58Σχήμα 13: Διεθνές πρότυπο ASTΜ.........................................................................................59Σχήμα 14: Μοντέλο αξιολόγησης εργαλείου BEES.................................................................60

Περιεχόμενα ΠινάκωνΠίνακας 1: Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κτιρίων........................................................17Πίνακας 2: Χρήση δεικτών ποιότητας δεδομένων.................................................................28Πίνακας 3: Εισροές – Εκροές κάθε φάσης του Κύκλου Ζωής Κτιρίων....................................33Πίνακας 4: Ταξινόμηση των τριών κατηγοριών του Ινστιτούτου Athena...............................39Πίνακας 5: Κατάταξη Εργαλείων ανά χώρα............................................................................40Πίνακας 6 :Περιεχόμενο & πεδίο ενδιαφέροντος των Εργαλείων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.............................................................................................................................46Πίνακας 7: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης που θα παρουσιαστούν στην εργασία 47Πίνακας 8: Βαθμολόγηση επιπτώσεων εργαλείου BEES βάσει της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος.................................................................................................................61

Περιεχόμενα ΔιαγραμμάτωνΔιάγραμμα 1: Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα κτίρια είναι υπεύθυνα για την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας..............................................................................................16Διάγραμμα 2: Κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια..................................................................17Διάγραμμα 3: Η αύξηση του ενδιαφέροντος για την ΑΚΖ με βάση τα δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα..............................................................................................................22Διάγραμμα 4: Εκατομμύρια τμ ορόφων που έχουν πιστοποιηθεί από το πρόγραμμα BREEAM βάσει της βαθμολόγησης των παραμέτρων μέχρι και τον Ιανουάριου του 2011. . .55Διάγραμμα 5: Η ειδικότητα των χρηστών του BEES...............................................................64

Περιεχόμενα ΕικόνωνΕικόνα 1: Οι Τρεις Πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης..............................................................9Εικόνα 2: Παράδειγμα Βιώσιμου Κτιρίου...............................................................................11Εικόνα 3: Παράδειγμα Λήψης Πιστοποιητικού BREEAM........................................................53Εικόνα 4: Γραφική απεικόνιση της περιβαλλοντικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0................................................................................................................63Εικόνα 5: Γραφική απεικόνιση της οικονομικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0..................................................................................................................................63Εικόνα 6: Γραφική απεικόνιση της συνολικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0..................................................................................................................................64

Εισαγωγή

Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται τα εργαλεία περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιολόγησης κτιρίων, δίνοντας έμφαση στην Ανάλυση Κύκλου Ζωής

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


και στα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί βάσει αυτής της μεθοδολογίας. Λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης και τις επιπτώσεις του κατασκευαστικού κλάδου που εντοπίζονται σε όλες πτυχές της σημερινής κοινωνίας δημιουργείται το ερώτημα εάν υπάρχουν συγκεκριμένα εργαλεία τα οποία διαχειρίζονται και αξιολογούν τις επιπτώσεις αυτές με στόχο την επίτευξη της βιωσιμότητας. Θέλοντας λοιπόν να εξεταστούν τα εργαλεία που διαχειρίζονται και αξιολογούν τις περιβαλλοντικές και όχι μόνο επιπτώσεις των κατασκευών πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα σε διάφορα κείμενα και επιστημονικά άρθρα -ελληνικά και ξενόγλωσσα-, ενώ εξετάστηκαν δύο παραδείγματα τέτοιου είδους εργαλείων (BREEAM και BEES).

Με βάση τα παραπάνω, η παρούσα ερευνητική διαρθρώνεται σε τρία κεφάλαια. Αρχικά στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η έννοια, οι αρχές και το περιεχόμενο της Βιώσιμης Ανάπτυξης καθώς και η αναγκαιότητα της για ένα καλύτερο μέλλον. Κατόπιν, εξετάζονται τα βιώσιμα κτίρια και πόλεις ως μέσα για την επίτευξη της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αναλυτικότερα πραγματοποιήθηκε μια προσπάθεια καθορισμού τον στόχων τους και του τρόπου εφαρμογής τους στην σημερινή κοινωνία μέσω του οικολογικού σχεδιασμού. Στη συνέχεια κρίθηκε αναγκαίο να γίνει μια αναφορά στις επιπτώσεις του κατασκευαστικού κλάδου (περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές) ώστε να τονιστεί η ανάγκη ανάπτυξης περιβαλλοντικών φιλικών κτιρίων και κατασκευών.

Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στα περιβαλλοντικά εργαλεία διαχείρισης, τα οποία αποτελούν ένα μεγάλο βήμα στην προσπάθεια μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ειδικότερα περιγράφονται οι δύο κατηγορίες εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης (αναλυτικά & εργαλεία διεργασιών) και δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην Ανάλυση Κύκλου Ζώης, η οποία είναι ένα αναλυτικό εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης που στοχεύει στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στην πορεία η εργασία επικεντρώνεται στην περιγραφή της μεθοδολογίας της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής, όπως αυτή αναπτύχθηκε σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14040-43, δίνοντας βαρύτητα στα επιμέρους στάδια της. Στο τέλος του κεφαλαίου αυτού, πραγματοποιείται η σύνδεση της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής με τον κατασκευαστικό κλάδο μέσω της εφαρμογής των σταδίων της στον κύκλο ζωής των κτιρίων (από την παραγωγή των δομικών υλικών ως τη κατεδάφιση).

Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας ερευνητικής εργασίας αφορά τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης των κτιρίων, όπως αυτά αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα δύο γνωστά συστήματα ταξινόμησης των εργαλείων περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων, ανάλογα με το περιεχόμενο και την μεθοδολογία τους, καθώς και μια γενικότερη ταξινόμηση που επικρατεί στην επιστημονική κοινότητα. Μετέπειτα, αποσαφηνίζεται το περιεχόμενο και το πεδίο ενδιαφέροντος των εργαλείων αυτών και πραγματοποιείται η παρουσίαση δύο τέτοιων εργαλείων τα οποία ανήκουν σε

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


διαφορετικές κατηγορίες, ώστε να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας του λογισμικού τους και να εξεταστούν οι επιμέρους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία αξιολόγησης.

Τέλος, η εργασία ολοκληρώνεται με την παράθεση των βασικών συμπερασμάτων που προκύπτουν από την σύνθεση των επιμέρους κεφαλαίων της ανάλυσης.

Κεφάλαιο 1ο: Βιώσιμη Ανάπτυξη, Κατασκευή & ΠεριβάλλονΗ περιβαλλοντική κρίση αποτελεί μείζων θέμα της σημερινής εποχής, καθώς με την πάροδο των χρόνων εντείνονται οι πιέσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο περιβάλλον, οι οποίες είναι ορατές και πλέον απειλούν το μέλλον του πλανήτη. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια γενική ευαισθητοποίηση ανθρώπων

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


και κυβερνήσεων για την προστασία του περιβάλλοντος και η αειφόρος ανάπτυξη φαντάζει το μόνο μέσο για την επίτευξη του στόχου αυτού.1.1 Βιώσιμη ΑνάπτυξηΣύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, η έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης παρουσιάστηκε και αναπτύχθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω των εξής διεθνών συναντήσεων:

Σχήμα 1: Οι κύριοι σταθμοί στην εξέλιξη της έννοιας της Βιώσιμης Ανάπτυξης Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Σαρτζετάκη & Παπανδρέου (2002:2)Μέσω των διεθνών αυτών συναντήσεων προσδιορίστηκε η έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης, ενσωματώνοντας αρχικά την περιβαλλοντική διάσταση και στη συνέχεια την κοινωνική και την οικονομική διάσταση στην έννοια της. Η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση των προβλημάτων του ανθρώπινου περιβάλλοντος επισημάνθηκε για πρώτη φορά στη Σύνοδο της Στοκχόλμης. Η ανάγκη αυτή οδήγησε στην εξέταση των αλληλεξαρτήσεων περιβάλλοντος και ανάπτυξης (Επιτροπή Brundtland, Σύνοδος Κορυφής του Ρίου και Ειδική Σύνοδος Ρίο +5) και τελικά προσδιόρισε την έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης (Σύνοδος Κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ), με την πλήρη ολοκλήρωση των τριών διαστάσεων (Περιβάλλον, Οικονομία, Κοινωνία) (Σαρτζετάκης & Παπανδρέου 2002:2).

Εναλλακτικά του όρου «βιώσιμη ανάπτυξη» χρησιμοποιούνται οι όροι «αειφορία», «ολοκληρωμένη, διατηρήσιμη ή διαρκής ή αειφόρος ανάπτυξη» κλπ. Ο όρος «Βιωσιμότητα» (Sustainability) φαίνεται να είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός ενώ συγχρόνως παρακάμπτεται η σύγχυση της «ανάπτυξη» με την «αύξηση» και τη «μεγέθυνση» (Γιαννακοπούλου 1997:2).

Η έννοια της αειφορίας έγινε ευρέως γνωστή μέσα από τη μελέτη που παρουσιάστηκε το 1987 στην Παγκόσμια Επιτροπή (γνωστή και με την ονομασία Επιτροπή Brundtland) των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη

1972: Η Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον

1987: Η Παγκόσμια Επιτροπή για το Περιβάλλον & την Ανάπτυξη

1992: Η Σύνοδος Κορυφής για το Περιβάλλον & την Ανάπτυξη

1997: Η Ειδική Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον & την Ανάπτυξη

2002: Η Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Βιώσιμη Ανάπτυξη

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


από τον Gro Harlem Brundtland, ο οποίος ήταν τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας με τίτλο «Το Κοινό μας Μέλλον». Ήταν η μελέτη που οριοθέτησε την αειφόρο ανάπτυξη χαρακτηρίζοντας την ως «την ανάπτυξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος, χωρίς να διακυβεύει τη δυνατότητα των επόμενων γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες» (WCED: Our Common Future, 1987: Part I.1.II.49).

Ο ορισμός της Έκθεσης Brudtland που τόνισε την απαίτηση για υψηλή ποιότητα ζωής, περιλαμβάνει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, ένα υγιές περιβάλλον, κοινωνική συνοχή και πλήρη συμμετοχή. Δύο είναι οι έννοιες κλειδιά που συναντώνται (International institute for sustainable development):

1) Η έννοια των αναγκών και συγκεκριμένα η κάλυψη των βασικών αναγκών των φτωχών του κόσμου στους οποίους πρέπει να δοθεί προτεραιότητα και

2) Η έννοια των περιορισμών που τίθεται από την τεχνολογία και την κοινωνία σε συνδυασμό με την ικανότητα του περιβάλλοντος να ανταποκρίνεται στις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες.

Με άλλα λόγια η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ουσιαστικής σημασίας για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών και τη βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. Την ίδια στιγμή η ανάπτυξη πρέπει να βασίζεται στην αποτελεσματική και περιβαλλοντικά υπεύθυνη χρήση όλων των ανεπαρκών πόρων της κοινωνίας, είτε φυσικών, είτε ανθρώπινων, είτε οικονομικών πόρων (NOP online). Επίσης, η έννοια της αειφορίας περιλαμβάνει την διάσταση του χρόνου και αφορά όχι μόνο την τωρινή γενιά αλλά και την μελλοντική. Η αρχή της συνύπαρξης στο χώρο και το χρόνο είναι ένα χαρακτηριστικό του ορισμού που αναφέρεται στην καλή ποιότητα ζωής που πρέπει να έχουν όλες οι γενιές, χωρίς να αναφέρεται από αυτές η δυνατότητα να απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο ευημερίας. Η ανάπτυξη βάσει της αειφορίας στηρίζεται στην ιδέα ότι οι μελλοντικές γενιές θα πρέπει να είναι εξίσου «πλούσιες» σε ευκαιρίες όπως και οι σημερινές γενιές και για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει επάρκεια πόρων και στο μέλλον (Σταθοπούλου 2005:11). Η αειφόρος ανάπτυξη επιτυγχάνεται μέσω μακροχρόνιου σχεδιασμού και επιβάλλει τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην ανάπτυξη (Φωτιάδης 2011:5).

Οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης διατυπώθηκαν επίσημα για πρώτη φορά στη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ρίου το 1992. Σύμφωνα με την Agenda 21 (1992:2.6), η βιώσιμη ανάπτυξη ορίζεται ως «η ανάπτυξη που παρέχει μακροπρόθεσμα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη φροντίζοντας τις ανάγκες της παρούσας και των μελλοντικών γενεών».

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Δέκα χρόνια μετά τη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ρίου, η βιωσιμότητα καθιερώθηκε νομικά και ενσωματώθηκε στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την ολοκλήρωση των συνθηκών του Maastricht το 1992, του Amsterdam το 1997 και της Διεθνής Συνδιάσκεψη του Johannesburg το 2002 (Γιαννακοπούλου 1997:3).

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο για την Αειφόρο Ανάπτυξη (IISB), όλοι οι ορισμοί της αειφόρου ανάπτυξης απαιτούν για την αντίληψη του κόσμου ως ένα σύστημα, ένα σύστημα που συνδέει το χώρο και το χρόνο. Όταν πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο, τότε θα γίνει αντιληπτό ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση από τη Βόρεια Αμερική επηρεάζει την ποιότητα του αέρα στην Ασία και ότι τα φυτοφάρμακα που ψεκάζονται οι καλλιέργειες στην Αργεντινή θα μπορούσαν να βλάψουν τα αλιευτικά αποθέματα στις ακτές της Αυστραλίας. Ακόμη, η αντίληψη του κόσμου ως ένα σύστημα στην πάροδο του χρόνου θα συντελέσει στη συνειδητοποίηση ότι οι παλιότερες πρακτικές καλλιέργειας της γης συνεχίζουν να επηρεάζουν την γεωργική πρακτική μέχρι και σήμερα. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται σε παγκόσμια κλίμακα είναι σύνθετα και σοβαρά και δεν μπορούν να εξαλειφτούν με τον ίδιο τρόπο που δημιουργήθηκαν.

Η βιβλιογραφία για την βιώσιμη ανάπτυξη είναι ανεξάντλητη και έχουν προταθεί αναρίθμητοι ορισμοί αλλά σε γενικές γραμμές συμφωνεί ως προς τα παρακάτω χαρακτηριστικά της (Ζαγοριανάκος 2002:Κεφάλαιο 3):

Χώρος:o Κάθετη θεώρηση χώρου: τοπικό, περιφερειακό,

εθνικό και διεθνές επίπεδο ανάπτυξης (think globally, act locally)

o Οριζόντια θεώρηση χώρου: ισόρροπη ανάπτυξη των υπό ανάπτυξη χωρών – τρίτες χώρες (intra-generation equity) (Pearce et al, 1990:15)

Χρόνος: o Μακροπρόθεσμοι στόχοι/διάρκεια και

βραχυπρόθεσμη δράση,o Ισότητα ευκαιριών για ανάπτυξη ανάμεσα στις

τωρινές γενιές και τις μελλοντικές (inter-generation equity) (Page 1982:24)

o Σχετική είναι εδώ η έννοια της «απώλειας αξίας» (discounting) και το πρόβλημα της τιμής

Αρχές & Στοιχεία της Αειφορικής Ανάπτυξης1. Ισόρροπη ανάπτυξη της Οικονομίας, της Κοινωνίας & του Περιβάλλοντος2. Προστασία Περιβάλλοντος3. Σταθερή & Μακροπρόθεσμη Αναπτυξιακή Πολιτική4.Συμμετοχικές Διαδικασίες κατοίκων5. Λειτουργικές Διαδικασίες ανάμεσα στους κλάδους της τοπικής οικονομίας6. Έρευνα & Εκπαίδευση7. Τεχνολογία & Μάρκετινγκ8. Φορείς Σχεδίασης & Χρηματοδότησης9. Ενίσχυση Καινοτόμων Πρωτοβουλιών του τοπικού εργατικού δυναμικού10. Συνεχής ανατροφοδότηση των διαδικασιών της ανάπτυξηςΠηγή: Όπως αναφέρει ο Ζαγοριανάκος (2002), σύμφωνα με Τσάρτα in Βασενχχόβεν

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


του, το οποίο θα πρέπει να ορισθεί στο μηδέν σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης

Θεματολογία: 3 συστατικά της βιώσιμης ανάπτυξης (οι παρακάτω παράγοντες εξετάζονται ως προς το αντικείμενο κάθε φορά καθώς και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους):

o Οικονομία (Οικονομική Ανάπτυξη)o Κοινωνία (Κοινωνική Δικαιοσύνη)o Περιβάλλον (Περιβαλλοντική Προστασία) (Constanza & Daly 1992:44)

Ολοκλήρωση (integration): η όσο το δυνατόν πλήρης ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στην διαδικασία λήψης αποφάσεων και η εξέταση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που υπεισέρχονται σε αυτήν (έννοια η οποία έχει υιοθετηθεί στο 5ο και 6ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Εικόνα 1: Οι Τρεις Πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης Πηγή: http://cempaka-nature.blogspot.com/2009/11/ri-to-expand-research-for-sustainable.html

Τέλος, είναι αναγκαίο να αναφερθεί ότι για να ενταχθεί η βιωσιμότητα στην κοινωνία μας απαιτείται αλλαγή βαθιά ριζωμένων αντιλήψεων τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν είναι εύκολη υπόθεση η αλλαγή νοοτροπίας, ηθικών αξιών, νομοθετικού πλαισίου και επιστημονικής προσέγγισης. Σύμφωνα με τον Δεκλέρη (1996), όπως αναφέρει η Γιαννακοπούλου (1997:12-13), το γενικό πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης διαμορφώνεται με βάση δώδεκα θεμελιώδεις αρχές που αποτελούν σημαντικό βήμα για την απαραίτητη αυτή αλλαγή:

http://cempaka-nature.blogspot.com/2009/11/ri-to-expand-research-for-sustainable.html

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 2: Οι 12 Θεμελιώδεις Αρχές της Βιώσιμης ΑνάπτυξηςΠηγή: Δεκλέρης 1996

1.2 Βιώσιμα Κτίρια & Βιώσιμες ΠόλειςΌπως γίνεται κατανοητό, για την επίτευξη της αειφόρου (ή αλλιώς βιώσιμης) ανάπτυξης απαιτούνται βιώσιμα κτίρια σε βιώσιμες πόλεις. Ουσιαστικά ο τρόπος και οι δραστηριότητες της κατασκευής μπορούν να δείξουν και να χαράξουν τον πράσινο – περιβαλλοντικό δρόμο του πλανήτη (Σιούτα 2010:24).

Βιώσιμα ή πράσινα κτίρια είναι οι κατασκευές που έχουν ως στόχο να ενσωματώσουν τις εντολές της αειφόρου ανάπτυξης, δηλαδή την προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ανάπτυξη, στη

1Αρχή της Δημόσιας Οικολογικής Τάξης: Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί ευθύνη του κράτους και δεν αφήνεται στη λειτουργία της αγοράς.

2 Αρχή της Βιωσιμότητας: Διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου και απαγόρευση κάθε μείωσης ή υποβάθμισης.

3Αρχή της Φέρουσας Ικανότητας: Διατήρηση της σταθερής κατάστασης των οικοσυστημάτων με ανάπτυξη που βρίσκεται κάτω από τα όρια αντοχής τους.

4 Αρχή της Υποχρεωτικής Αποκατάστασης διαταραχθέντων οικοσυστημάτων: Αποκατάσταση του απολεσθέντος φυσικού κεφαλαίου

5 Αρχή της Βιοποικιλότητας: Διατήρηση της βιοποικιλότητας που θεωρείται κριτήριο και παράγοντας ευρωστίας των οικοσυστημάτων.

6Αρχή της κοινής φυσικής κληρονομιάς: Τα κοινά φυσικά αγαθά δεν επιτρέπεται να ιδιοποιηθούν και η κοινή χρήση τους να περιορισθεί ή να καταργηθεί.

7Αρχή της Ήπιας Ανάπτυξης των Ευπαθών Οικοσυστημάτων: Στα ευπαθή οικοσυστήματα (δάση, ακτές, βουνά, μικρά νησιά, τοποθεσίες φυσικού κάλους) επιτρέπεται «ήπια» ανάπτυξη που ορίζεται κατά περίπτωση, ώστε να μην επιβαρύνει το περιβάλλον υπέρμετρα.

8Αρχή της Χωρονομίας: Επιβάλλεται ο συνολικός σχεδιασμός και χωροταξικός σχεδιασμός των δραστηριοτήτων, ώστε να εξασφαλίζεται η διατήρηση της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων.

9 Αρχή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Διατήρηση των σπουδαιότερων πολιτιστικών στοιχείων (μνημεία, αρχιτεκτονικά σύνολα, τόποι).

10Αρχή του Βιώσιμου Αστικού Περιβάλλοντος: Διατήρηση της ποιότητας ζωή στις πόλεις και αναχαίτιση της ανάπτυξης μεγα-πόλεων.

11 Αρχή προστασίας του Φυσικού Κάλλους: Διατήρηση και προστασία του τοπίου με παρεμβάσεις που δεν το αλλοιώνουν.

12Αρχή της Οικολογικής Συνείδησης: Καθιέρωση της οικολογικής συνείδησης των πολιτών που είναι και οι προστάτες του περιβάλλοντος.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


χωροθέτηση, το σχεδιασμό, την ανέγερση, τη συντήρηση και την κατοχή των κτιρίων. Τα βιώσιμα κτίρια σχεδιάζονται και κατασκευάζονται με υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα και ως εκ τούτου επιδιώκουν την ελαχιστοποίηση των ενεργειακών αναγκών, μειώνουν την κατανάλωση νερού και χρησιμοποιούν υλικά με χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (Towards Sustainability, Sustainable building). Το Διεθνές Συμβούλιο Έρευνας για τις Κατασκευές (CIB) αναγνωρίζει ως σημαντικά τα παρακάτω πεδία σε ότι αφορά την βιωσιμότητα των κατασκευών:

Εξοικονόμηση ενέργειας στο δομημένο περιβάλλον, Υδροληψία και αποχέτευση, Περιβάλλον εσωτερικών χώρων, Πρόβλεψη του κύκλου ζωής των δομικών υλικών και στοιχειών.

Σύμφωνα με την Barnett και τον Browning (2007:13), ο σχεδιασμός ενός βιώσιμου κτιρίου είναι εμπροσθοβαρής, πρώτα έρχεται η δουλειά και μετά η ανταμοιβή. Η έγκαιρη λήψη αποφάσεων είναι από πολλές απόψεις εξαιρετικά σημαντική, ώστε να δίνεται επαρκής χρόνος για εννοιολογική σκέψη. Αξίζει να τονιστεί ότι ο βιώσιμος σχεδιασμός είναι περισσότερο μία φιλοσοφία κτισίματος και όχι ένα στυλ κτισίματος. Οι περισσότερες τεχνικές ενεργειακής απόδοσης και πράσινες τεχνολογίες είναι ουσιαστικά αόρατες και μπορούν να αναμειγνύονται σε κάθε αρχιτεκτονικό στυλ. Ενώ τα πράσινα χαρακτηριστικά μπορούν να υποδείξουν την σύνδεση ενός κτιρίου με το περιβάλλον, χωρίς να κυριαρχούν στον σχεδιασμό του (Barnett & Browning 2007:13). Είναι προφανές, λοιπόν, ότι τα κτίρια είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μιας πόλης, όπως επίσης σημαντικές είναι και οι περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.

Εικόνα 2: Παράδειγμα Βιώσιμου ΚτιρίουΠηγή: http://www.arconstructioninc.com/greenbuilding.htm Περιγραφή Εικόνας: Ένα κτίριο που εξοικονομεί ενέργεια, νερό, τρόφιμα και υλικά ή ακόμη μπορεί να παράγει ζωτικής σημασίας πόρους

Η έννοια της βιώσιμης πόλης φαίνεται να βρίσκεται κάπου ανάμεσα στην ιδέα της αειφορίας και την πραγματική ανάγκη αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής

http://www.arconstructioninc.com/greenbuilding.htm

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


υποβάθμισης εντός των ορίων της αειφόρου ανάπτυξης. Οι πόλεις έχουν «γραμμικό μεταβολισμό» με την έννοια ότι χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες νερού, ενέργειας, ορυκτών καυσίμων και τροφίμων, ενώ μια βιώσιμη πόλη πρέπει να έχει «κυκλικό μεταβολισμό» με τη χρήση όσο είναι δυνατόν μόνο των τοπικών πόρων, ώστε να ελαττώνεται το «περιβαλλοντικό της ίχνος» και πρέπει να ανακυκλώνει όλα τα χρησιμοποιούμενα υλικά (απορρίμματα) ή λύματα (Γιαννακοπούλου 2007:30-31). Σύμφωνα με τον Girardet (2000:8), η αειφόρος πόλη οργανώνεται έτσι ώστε να επιτρέπει στους πολίτες της να ικανοποιούν τις ανάγκες τους και να προωθούν την ευημερία τους, χωρίς να βλάπτουν τον φυσικό κόσμο ή να θέτουν σε κίνδυνο τις συνθήκες διαβίωσης των άλλων, σήμερα ή στο μέλλον. Αν και ο Blassingame (1998:7) θέτει το ερώτημα κατά πόσο είναι εφικτή η δημιουργία μιας βιώσιμης πόλης, ο ορισμός του Girardet παρέχει ένα ιδανικό στόχο, έναν προορισμό προς τον οποίο πρέπει όλες οι πόλεις σταδιακά να κινηθούν.

Η στρατηγική του αειφόρου σχεδιασμού συνομολογημένη από την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Έρευνας & Τεχνολογίας για την Κατασκευή, με πρωταγωνιστικό ρόλο και της ομόλογης Ελληνικής Πλατφόρμας, έχει ιδιαίτερη δυναμική, δεδομένου ότι εκφράζει από κοινού τη «βιομηχανία» της κατασκευής, τους φορείς έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, τους φορείς χρήστες – δημόσιους και ιδιωτικούς – καθώς και τους κοινωνικούς φορείς (Μουροπούλου 2009:2). Η Ελληνική Πλατφόρμα Έρευνας & Τεχνολογίας για την Κατασκευή ακολουθεί τους 3 βασικούς άξονες που θέτονται από την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Έρευνας & Τεχνολογίας για τις Kατασκευές (Μουροπούλου 2009:3):

1. Την αναμόρφωση της βιομηχανίας των κατασκευών,2. Το δημόσιο συμφέρον και τις απαιτήσεις των χρηστών

και της κοινωνίας και3. Τέλος την αειφορία της ανάπτυξης και του

περιβάλλοντος με την θέσπιση και υλοποίηση της αειφόρου κατασκευής.Η Εθνική Στρατηγική βασίζεται στη στρατηγική της

Ελληνικής Πλατφόρμας Έρευνας & Τεχνολογίας για την Κατασκευή. Οι προτεραιότητες που έχουν θεσπιστεί για την αειφόρο κατασκευή (βιώσιμα κτίρια & βιώσιμες πόλεις) έχουν

Παράδειγμα Βιώσιμης Πόλης: Εδιμβούργο – χρηματοδότηση προγράμματος οικιστικής ανάπτυξης δυναμικότητας 100 κατοίκων με τα παρακάτω ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Χωροθέτηση σε έκταση

παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού, ο οποίος περιβάλλεται από ένα μεγάλο πάρκο

Απαγορεύεται η χρήση αυτοκινήτου

Δεν υπάρχουν δρόμοι, θέσεις στάθμευσης, συνεργεία αυτοκινήτων

Δωρεάν εξασφάλιση θέρμανσης και φωτισμού με τη χρήση ατμού & ηλιακής ενέργειας

Επαναχρησιμοποίηση οικιακών λυμάτων

Επαναχρησιμοποίηση όμβριων μετά από επεξεργασία καθαρισμού

Εκτίμηση δαπανών διαβίωσης:-25% από το Μ.Ο. της Μεγάλης ΒρετανίαςΠηγή: Βαγιωνά (2010:28)

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


να κάνουν με την ενίσχυση της αειφορίας των κατασκευών/υποδομών προς την κατεύθυνση της ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων των κατασκευών στο περιβάλλον (σωστή διαχείριση των ενεργειακών πόρων και των πρώτων υλών για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος) καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους, καθώς και της ελαχιστοποίησης της δράσης των περιβαλλοντικών φορτίων στην κατασκευή και αύξηση του χρόνου ζωής αυτής (Μουροπούλου 2009:3). Η αειφόρος κατασκευή εμπλέκεται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των δομικών υλικών (Μουροπούλου 2010:13):

Το στάδιο πριν την κατασκευή (εξόρυξη, σύνθεση – παραγωγή, συσκευασία και μεταφορά,

Το κατασκευαστικό στάδιο (κατασκευή, εγκατάσταση, συσκευασία και μεταφορά),

Το στάδιο «μετα-κτιριακής» χρήσης (διάθεση των υλικών: επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή απόρριψη).Σύμφωνα με την Μουροπούλου (2005α:11), βασικά αντικείμενα του

σχεδιασμού της αειφόρου ανάπτυξης αποτελούν: Η αύξηση του χρόνου ζωής της κατασκευής (βιώσιμα υλικά και

κατασκευαστικές τεχνικές και τεχνολογίες). Η εισαγωγή υψηλής μετρητικής τεχνολογίας παρακολούθησης και ελέγχου

υλικών, έργων, παραγωγικών διαδικασιών, σε πραγματικό χρόνο και σε πραγματική κλίμακα,

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη βάσεων δεδομένων, συστημάτων ποιότητας, έμπειρων συστημάτων για την αποτίμηση των δεδομένων,

Η ανάδειξη δεικτών αναγκαιότητας επέμβασης και κατωφλίων προειδοποίησης και συναγερμού.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 3: Φορείς Πολιτικής & Υλοποίησης Αειφόρου Κατασκευής Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Μουροπούλου (2010:16),

Ο οικολογικός σχεδιασμός σχετίζεται άμεσα με το σχεδιασμό των βιώσιμων κτιρίων. Βασική ομοιότητα τους είναι ότι και οι δύο στοχεύουν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και παράλληλα στη βελτίωση της λειτουργικής επίδοσης της κατασκευής. Βασικές επιδιώξεις του οικολογικού σχεδιασμού αποτελούν: (α) η μείωση της κατανάλωσης των μη-ανανεώσιμων φυσικών πόρων, (β) η ελαχιστοποίηση της παραγωγής αποβλήτων και (γ) η δημιουργία υγιών και λειτουργικών κατασκευών (Πρόγραμμα LIFE – Περιβάλλον 2007:4). Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Κτιριακών Επιστημών (Whole Building Design Guide, National Institute of Building Sciences), οι αρχές του οικολογικού σχεδιασμού περιλαμβάνουν συνοπτικά τα ακόλουθα:

Φορείς Πολιτικής Αειφόρου Κατασκευής

Δημόσιοι Φορείς: Υπουργεία, Οργανισμοί, κ.α.

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Σύμβουλοι της Πολιτείας (ΤΕΕ, ΕΠΕΤΚ, κ.α.)

Φορείς Υλοποίησης Αειφόρου Κατασκευής

Ιδιωτικό τομέας

Δημόσιος Τομέας

Ερευνητικά κέντρα & Πανεπιστήμια

Βιομηχανία

Βελτιστοποίηση της χωροθέτησης

Κατάλληλη επιλογή οικοδομικών υλικών και προτίμηση της χρήσης φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων

Ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης μη ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων

Προστασία και διατήρηση των υδάτινων πόρων

Προώθηση της περιβαλλοντικής ποιότητας

Βελτιστοποίηση των πρακτικών λειτουργίας και συντήρησης

Σχεδιασμός, Μελέτη, Κατασκευή & Διαχείριση

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Η εφαρμογή των αρχών του οικολογικού σχεδιασμού σε όλο τον κύκλο ζωής ενός κτιρίου, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ελάττωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που προκαλούνται από τον κατασκευαστικό τομέα, τόσο σε τοπική όσο και σε παγκόσμια κλίμακα (Πουλόπουλος 2009:11).

Η αειφορία εστιάζει στην ικανότητα του ανθρώπινου πληθυσμού να ζήσει εντός των περιβαλλοντικών ορίων του πλανήτη. Η περιβαλλοντική αειφορία απαιτεί το φυσικό κεφάλαιο να διατηρείται, τόσο για την παροχή των φυσικών πόρων όσο και για την απόρριψη αποβλήτων και αποτελεί οπωσδήποτε προϋπόθεση για την οικονομική και περιβαλλοντική αειφορία (Constanza & Daly 1992:43).1.3 Επιπτώσεις Κατασκευαστικού ΤομέαΟ κατασκευαστικός κλάδος αποτελεί τον μεγαλύτερο βιομηχανικό κλάδο που επηρεάζει τις κοινωνίες από περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική άποψη, τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Οι κατασκευές αποτελούν συστήματα διεργασιών που σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους από το σχεδιασμό και την κατασκευή μέχρι και τη λειτουργία και την αποδόμηση τους συνδέονται με τη χρήση ενέργειας, φυσικών πόρων και υλικών. Ιδιαίτερα οι κατασκευές των κτιρίων συμπεριλαμβάνουν εκτός των άλλων και παραμέτρους που σχετίζονται με κοινωνικά θέματα. Δεν αποτελούν δηλαδή απλώς τεχνικά έργα, αλλά εκφράζουν ανάγκες, τρόπο ζωής, επιθυμία για ποιότητα και πολιτισμό. Ένα κτίριο είναι ένα δυναμικό σύστημα που βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον (Γιαμά 2009:21).

Ο κύκλος της οικοδομικής δραστηριότητας, ο οποίος συνδέεται με περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα είναι (Δημούδη 2006:4):

─ Η παραγωγή οικοδομικών υλικών.─ Η κατασκευή του κτιρίου,─ Η χρήση του κτιρίου,─ Η κατεδάφιση του κτιρίου.

Σημαντικές επιπτώσεις προκαλούνται στο περιβάλλον και όχι μόνο, από τα κατασκευαστικά προϊόντα, τόσο κατά τη διάρκεια της οικοδομικής δραστηριότητας όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους (Assefa et al. 2007: 3).

Μεγαλύτερη βαρύτητα από περιβαλλοντικής άποψης είχε δοθεί στο στάδιο της χρήσης του κτιρίου, το οποίο είναι βέβαια και το στάδιο μεγαλύτερης διάρκειας. Μετά την πρώτη μεγάλη ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του ’80, τέθηκε σαν πρώτη προτεραιότητα η μείωση της ενέργειας που καταναλώνει ένα κτίριο κατά τη χρήση του. Ωστόσο, από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90, που άρχισαν να αμβλύνονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα υπόλοιπα τρία στάδια (πχ. απόθεμα φυσικών πόρων, διαχείριση οικοδομικών αποβλήτων, δυσκολίες ασφαλούς απόθεσης οικοδομικών απορριμμάτων), ξεκίνησε μια ολιστική θεώρηση για την περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων και των επιπτώσεων της οικοδομικής δραστηριότητας στο περιβάλλον (Δημούδη 2006:4).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σύμφωνα με την Chrisna du Plessis (2002), όπως αναφέρουν ο Κορωναίος κ.α. (2009), η οικοδομική δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για την κατανάλωση του 16% των παγκόσμιων υδάτινων αποθεμάτων, του 30 – 40% της παγκόσμιας ενέργειας, ενώ αποσπά περισσότερο από το 50% των πρώτων υλών που εξάγονται. Η αυξημένη κατανάλωση πρώτων υλών και ενέργειας από τον κατασκευαστικό κλάδο τον καθιστά υπεύθυνο για την παράγωγή του 40 – 50% των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές και για την έκλυση του 20 – 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου και οξείδια του αζώτου). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα κτίρια καταναλώνουν περίπου τη μισή ποσότητα πρωτογενούς ενέργειας για την κατασκευή, χρήση και κατεδάφιση τους, τα ποσοστά βέβαια διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Ακόμη και η κατασκευή κτιρίων με μικρές ενεργειακές απαιτήσεις και επομένως μικρή εξάρτηση από συμβατικά καύσιμα, καταναλώνουν κυρίως μέσω των οικοδομικών υλικών και της διαδικασίας οικοδόμησης τους, σημαντικά ποσά μη ανανεώσιμης ενέργειας και κατά συνέπεια παραγόμενες εκπομπές ρύπων (Δημούδη 2006:4). Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα τα κτίρια κατανάλωσαν στο 2008 το 40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων είναι κρίσιμος παράγοντας για την επίτευξη των Ευρωπαϊκών στόχων για την ενέργεια, την κλιματική αλλαγή, ιδιαίτερα για την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% και την μείωση κατά 20% των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020 (Σανταμούρης 2011:2).

Διάγραμμα 1: Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα κτίρια είναι υπεύθυνα για την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας Πηγή: http://www.wbdg.org/design/sustainable.php Επεξήγηση Διαγράμματος: Τα κτίρια στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπεύθυνα για: το 39% της Ενεργειακής Κατανάλωσης, το 68% της Ηλεκτρικής Κατανάλωσης, το 12% της Κατανάλωσης Νερού, το 38% του Διοξειδίου του Άνθρακα που εκλύεται στην ατμόσφαιρα, το 60% των Απόβλητων που παράγονται από τον Κατασκευαστικό Κλάδο

http://www.wbdg.org/design/sustainable.php

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Διάγραμμα 2: Κατανάλωση ενέργειας στα κτίριαΠηγή: Σανταμούρης 2011:3 Περιγραφή Διαγράμματος: Η Ελλάδα παρουσιάζει τρεις φορές μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας για την θέρμανση κατοικιών από την Φιλανδία υπό ομογενοποιημένες κλιματικές συνθήκες

Επομένως, ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κατασκευαστικού τομέα, μπορούν να συνυπολογιστούν η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τα στερεά και υγρά λύματα που προκύπτουν καθώς και τα αέρια που εκπέμπονται κατά την κατασκευαστική διαδικασία. Αυτές οι αρνητικές επιπτώσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εκμετάλλευση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων, απειλώντας με απώλεια βιολογικής ποικιλομορφίας, απώλεια γεωργικών περιοχών, αποψίλωση, υπερθέρμανση του πλανήτη και ρύπανση του νερού, του αέρα και της γης (Λόρδος κ.α. 2011:61).Πίνακας 1: Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κτιρίων Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με US Environmental Protection Agency

Φάση Κτιρίου Κατανάλωση Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις

Τελικές Επιπτώσεις

Χωροθέτηση Ενέργεια Απόβλητα Βλάβη στην ανθρώπινη υγεία

Σχεδιασμός Νερό Ατμοσφαιρική ρύπανση

Υποβάθμιση περιβάλλοντος

Κατασκευή Υλικά Ρύπανση υδάτων Απώλεια φυσικών πόρων

Λειτουργία Φυσικοί Πόροι Ρύπανση εσωτερικών χώρων

Συντήρηση Φαινόμενο θερμικής νησίδας

Ανακαίνιση Απορροή όμβριων υδάτων

Κατεδάφιση Θόρυβος

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις του κατασκευαστικού τομέα, είναι πολύ γνωστό ότι ο τομέας έχει ισχυρούς δεσμούς με την υπόλοιπη οικονομία ως καταλυτικός παράγοντας για την παραγωγή διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών, και επομένως, συνεισφέροντας σε μεγάλο βαθμό στην εργοδότηση και την οικονομική ανάπτυξη (Ernesto et al 1984:40).

Ο Henriod et al (1984:40) αναφέρει, ότι οι διακυμάνσεις της ζήτησης στον κατασκευαστικό τομέα επηρεάζουν την οικονομία με πολλούς τρόπους, επηρεάζουν τη ζήτηση εργατικού δυναμικού, των υλικών και καθυστερούν τον χρόνο παραγωγής. Ειδικότερα, μπορεί να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις, επειδή μεγάλο μέρος των ακατέργαστων, ημιεπεξεργασμένων και επεξεργασμένων υλικών μπορούν να παρέχονται από σχετικά απλές εργασίες και να διατίθενται από εγχώριους πόρους και βιομηχανίες (Πχ. τσιμέντου, χάλυβα). Η διασύνδεση αυτή επηρεάζει σχεδόν όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας. Στην πραγματικότητα, ο κατασκευαστικός τομέας κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων τεσσάρων από τους είκοσι οικονομικούς τομείς από την άποψη των διατομεακών σχέσεων.

Σύμφωνα με τον Κρατικό Οργανισμό Προγραμματισμού (2009), όπως αναφέρει ο Λόρδος (2009:61), ο κατασκευαστικός τομέας δεν είναι περιορισμένος στη στέγαση, αλλά επιπρόσθετα με τις δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα, τα οδικά έργα του δημόσιου τομέα, οι εργασίες των υδατικών και αποχετευτικών συστημάτων, έχουν επίσης θετική επίπτωση στην ανάπτυξη του κατασκευαστικού τομέα.

Οι κατασκευές είναι μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα, η οποία αποτελεί μια σημαντική μερίδα του ΑΕΠ σε πολλές χώρες. Συγκεκριμένα, στοιχεία αναφέρουν ότι σε κάθε χώρα το δομημένο περιβάλλον αποτελεί μέχρι και το ήμισυ του πραγματικού κεφαλαίου, ενώ ο κλάδος των κατασκευών αντιπροσωπεύει το 10-12% του ΑΕΠ που περιστασιακά για ορισμένες χώρες μπορεί να αγγίζει και το 25% του ΑΕΠ (Αγγέλου & Γκώνια 2010:12). Επομένως, η ανάπτυξη στον κατασκευαστικό τομέα συνήθως μεταφράζεται σε ανάπτυξη στην οικονομία γενικότερα. Επιπλέον, χάρη στις μεγάλες προοπτικές εργοδότησης που παρέχει και τις συνδέσεις της με άλλους οικονομικούς τομείς, ονομάζεται συχνά ως μια κινητήρια δύναμη στην οικονομία (Λόρδος 2009:61). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο κατασκευαστικός τομέας απασχολεί περίπου 30 εκατομμύρια εργαζόμενους και αποτελεί τον μεγαλύτερο βιομηχανικό κλάδο (Γιαννακοπούλου 2007:7).

Ο τομέας έχει επίσης ποικίλες κοινωνικές επιπτώσεις. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής όλων των ατόμων μέσω της ποιότητας των υπηρεσιών, προϊόντων και του οικοδομημένου περιβάλλοντος που παρέχει. Δημιουργώντας ευκαιρίες εργοδότησης για ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων ως τομέας υψηλής έντασης σε εργατικό δυναμικό, οι κατασκευές παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στον αγώνα για την εξάλειψη της φτώχειας. Ζητήματα όπως η ασφάλεια της εργασίας, η ασφάλιση, η ασφάλεια ζωής και η ισότητα του εισοδήματος ή η έλλειψη αυτής, καταλογίζονται ανάμεσα στις σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις του τομέα (Λόρδος 2009:61).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Λόγω της αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας, οι αρνητικές επιπτώσεις του κατασκευαστικού τομέα γίνονται όλο και πιο έντονες, για τον λόγο αυτό οι έννοιες της αειφορίας και του οικολογικού σχεδιασμού εισέβαλλαν επιτακτικά για να δημιουργήσουν ένα πιο υγιές μοντέλο κατασκευών και να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (Πρόγραμμα LIFE – Περιβάλλον 2007:3).

Σύμφωνα με τον Pulaski (2004:23), οι προσεγγίσεις που επικρατούν στον κατασκευαστικό τομέα στοχεύουν στη συνεκτίμηση όλων των σταδίων του κύκλου ζωής και καταλήγουν στη βελτίωση εξισορρόπησης του κόστους και της περιβαλλοντική διάστασης, επιτυγχάνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το λειτουργικό σκοπό της κατασκευής.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Κεφάλαιο 2ο: Εργαλεία Περιβαλλοντικής ΔιαχείρισηςΗ βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επίτευξη της οποίας βοηθούν τα περιβαλλοντικά εργαλεία στοχεύοντας στη στήριξη και υιοθέτηση περιβαλλοντικών πολιτικών, εξυπηρετώντας τη νομοθεσία και τις σύγχρονες τάσεις ανάλογα με τη δομή και τις επιμέρους επιδιώξεις τους (Γιαμά 2009:23). Η ανάπτυξη περιβαλλοντικών συστημάτων διαχείρισης και αξιολόγησης (εργαλεία & μέθοδοι) αποτελούν ένα μεγάλο βήμα στην προσπάθεια για την μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις παραγωγικές διαδικασίες (Μαρτινόπουλος κ.α. 2002:1).2.1 Περιγραφή Βασικών Περιβαλλοντικών ΕργαλείωνΤα περιβαλλοντικά εργαλεία στηρίζονται σε θεωρίες. Όπως αναφέρει ο Moberg (2006:11), σύμφωνα με τον Wrisberg et al. (2002) τα εργαλεία διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες στα «αναλυτικά εργαλεία» (analytical tools) και στα «εργαλεία διεργασιών» (procedural tools). Με τα αναλυτικά εργαλεία υπολογίζονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων, διεργασιών, ενώ τα εργαλεία διεργασιών εφαρμόζουν συγκεκριμένα βήματα και οδηγίες και βοηθούν τους οργανισμούς στη λήψη αποφάσεων με στόχο τη διαρκή βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης. Τα αναλυτικά εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε εργαλεία διεργασιών (Finnveden et al. 2005:1-2). Σύμφωνα με τον Tillman (2000:115), τα αναλυτικά εργαλεία μπορούν να δώσουν ένα λογιστικό αποτέλεσμα ή να αλλάξουν προσανατολισμό, δηλαδή περιγράφουν μια κατάσταση ή τις συνέπειες μιας επιλογής. Τα εργαλεία διεργασιών περιλαμβάνουν εργαλεία για τη λειτουργική διαχείριση των επιχειρήσεων (Περιβαλλοντικά Συστήματα Διαχείρισης) καθώς και εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην λήψη στρατηγικών αποφάσεων (Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση) (Moberg 2006:12). Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι όλα τα εργαλεία υποστηρίζονται από τεχνικά στοιχεία π.χ. λογισμικά, μοντέλα των οποίων η εφαρμογή και αξιοπιστία εξαρτάται από την εισαγωγή των αρχικών δεδομένων (Jonsson 2000:223).

Στη φιλοσοφία των θεωριών βασίζεται η ανάπτυξη εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης, τα οποία παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις στη δομή τους, ο βασικός

Οι βασικότερες θεωρίες στις οποίες στηρίζεται η δομή των εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης (από Γιαμά (2009:24-25), σύμφωνα με Heijungs et al. 1992 & Robert et al. 2002): Θεωρία Κύκλου Ζωής

(Life Cycle Thinking concept)

Θεωρία Διαχείρισης Κύκλου Ζωής (Life Cycle Management)

Σχεδιασμός για το Περιβάλλον (Design for Environment)

Καθαρότερη Τεχνολογία (Cleaner Technology)

Αποδόμηση (Dematerialization)

Οικολογική Αποδοτικότητα (Eco-Efficiency)

Οικολογία στη Βιομηχανία (Industrial Ecology)

Διαχείριση στο Τέλος Ζωής (End of Life Management)

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


στόχος όμως όλων είναι η περιβαλλοντική αξιολόγηση, η συνεχής περιβαλλοντική βελτίωση του υπό μελέτη αγαθού, υπηρεσίας ή οργανισμού και η συμβατότητα με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τα πρότυπα (Γιαμά 2009:25).

Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι σημαντικότερες και περισσότερο διαδεδομένες από πλευράς εφαρμογών μεθοδολογίες, στη δομή των οποίων στηρίζονται τα αναλυτικά εργαλεία και τα εργαλεία διεργασιών.

2.2 Ανάλυση Κύκλου Ζωής Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) αποτελεί το βασικότερο αναλυτικό εργαλείο αξιολόγησης και έχει τις ρίζες της στην δεκαετία του ’60, όταν οι επιστήμονες άρχισαν να ενδιαφέρονται για την ταχεία εξάντληση των ορυκτών πόρων, η οποία εξελίχθηκε σε μια προσέγγιση για την κατανόηση των επιπτώσεων της ενεργειακής κατανάλωσης (Svoboda 1995:1). Στην αρχική περίοδο, οι μελέτες πραγματοποιούνταν σε ένα μικρό αριθμό χωρών και συγκεκριμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Μεγάλη Βρετανία και στη Σουηδία. Παράλληλα η περιορισμένη χρήση της ΑΚΖ από τις μεγάλες επιχειρήσεις και για λόγους καθαρά εμπορικούς, είχε σα συνέπεια τα αποτελέσματα της ανάλυσης να διαφέρουν σημαντικά ακόμα και όταν επρόκειτο για ίδια προϊόντα. Σαν αποτέλεσμα η μέθοδος δεν μπορούσε να γίνει εφαρμόσιμο αναλυτικό εργαλείο ευρείας αποδοχής. Από το 1990 και μετά έγιναν αρκετές αλλαγές. Βασικότερη αλλαγή ήταν ο συντονισμός μεταξύ της Society of Environmental Toxicology and Chemistry (SETAC) και των ειδικών στην ΑΚΖ, ο οποίος οδήγησε στην εναρμόνιση της χρησιμοποιούμενης μεθοδολογίας (Μαρτινόπουλος κ.α. 2002:1).

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η ΑΚΖ ως εργαλείο αναπτύχθηκε τα τελευταία 20 χρόνια. Στην Ευρώπη η ανάπτυξη της συνδυάστηκε με την εξάπλωση της οικολογικής σήμανσης (Κανονισμός ΕΟΚ 880/92). Η θέσπιση κριτηρίων για την απονομή οικολογικού σήματος σε ένα προϊόν, διεργασία ή δραστηριότητα

Αναλυτικά Εργαλεία (Tood et al 2001):

Ανάλυση Κύκλου Ζωής (LCA)Υπολογισμός Ροής Υλικών (MFA)Εισροή Υλικών ανά Μονάδα Υπηρεσίας (MIPS)Αθροιστική Ανάλυση Ενεργειακών Αναγκών (CERA)Ανάλυση Περιβαλλοντικών Εισροών/Εκροών (IOA)Εκτίμηση Περιβαλλοντικού Κινιδύνου (ERA)Εργαλεία για Οικολογικό Σχεδιασμό (Checklists for Eco-design)Εκτίμηση Κόστους Κύκλου Ζωής (LCC)Υπολογισμός Ολικού Κόστους (TCA)Ανάλυση Κόστους Ωφέλους (CBA)

Εργαλεία Διεργασιών (Scheuer et al. 2002):

Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (EMS)Περιβαλλοντικές Επιθεωρήσεις (Environmental Audits)Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης (EPE)Περιβαλλοντική Σήμανση (Environmental Labelling)Οικολογικός Σχεδιασμός (Eco-design)Πράσινη Προμήθεια (Green Procurement)Σύστημα Ολικής Ποιότητας & Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (TQEM)Συστήματα Αξιολόγησης (Rating Systems)

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


προϋποθέτει τη διενέργεια ΑΚΖ . Μέχρι και το 2001 το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα είχε απονεμηθεί σε 192 προϊόντα. Σε διεθνές επίπεδο αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη εξάπλωση της ΑΚΖ μέσο της ένταξης της στη σειρά προτύπων ISO 14000. Το ISO 14040 είναι το πρότυπο που αναφέρεται στην ΑΚΖ ως εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης και αναπτύσσεται ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό σε παγκόσμια κλίμακα (Καλαϊτζή 2010:1-2).

Διάγραμμα 3: Η αύξηση του ενδιαφέροντος για την ΑΚΖ με βάση τα δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα Πηγή: Όπως αναφέρει η Στέλιου (2005:23) από (Baumann & Tillman 2004)

Ο ορισμός που δίνεται από τον SETAC (Society of Environmental Toxicology and Chemistry, 1993) είναι: «Η ΑΚΖ είναι μια τεχνική εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων που συνδέονται με κάποιο προϊόν, διεργασία ή δραστηριότητα προσδιορίζοντας και ποσοτικοποιώντας την ενέργεια και τα υλικά που χρησιμοποιούνται, καθώς και τα απόβλητα που απελευθερώνονται στο περιβάλλον, εκτιμώντας τις επιπτώσεις από τη χρήση της ενέργειας και των υλικών καθώς και των αποβλήτων και αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τις δυνατότητες περιβαλλοντικών βελτιώσεων. Η ανάλυση περιλαμβάνει ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος, της διεργασίας ή της δραστηριότητας: εξαγωγή και επεξεργασία πρώτων υλών, κατασκευή, μεταφορά και διανομή, χρήση, επαναχρησιμοποίηση, συντήρηση, ανακύκλωση και τελική απόρριψη».

Σύμφωνα με τον Drive (2006:1), η ΑΚΖ είναι μια τεχνική για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών πτυχών και των δυνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με ένα προϊόν, διαδικασία ή υπηρεσία και συγκεκριμένα οι στόχοι της είναι:

o Η παροχή μιας όσο το δυνατόν ολοκληρωμένης εικόνας των αλληλεπιδράσεων μεταξύ μιας δραστηριότητας και του περιβάλλοντος.

o Να συνεισφέρει στην κατανόηση των σχέσεων φυσικής αλληλεξάρτησης που υπάρχουν ανάμεσα στις ανθρώπινες δραστηριότητες και το περιβάλλον.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


o Να προσφέρει την απαιτούμενη πληροφόρηση στους φορείς λήψης αποφάσεων σχετικά με τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των δραστηριοτήτων τους.Ουσιαστικά ο σκοπός της ΑΚΖ, σύμφωνα με την Τσουκαλά (2009:2), είναι η

αξιολόγηση των δυνατοτήτων περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε συνδυασμό με την ορθολογική χρήση πρώτων υλών και ενέργειας.

Εξ ορισμού η ΑΚΖ εξετάζει μόνο περιβαλλοντικά ζητήματα. Στην πραγματικότητα υπάρχουν και άλλα ζητήματα όπως κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και τεχνικά που δεν μπορούν να αγνοηθούν σε καμία απόφαση. Επομένως, η ΑΚΖ πρέπει να εξετάζεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ως ένα εργαλείο που παρέχει πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος για τη λήψη αποφάσεων (Miettinen 1997:279).

Η ΑΚΖ ακόμη και σήμερα αποτελεί θέμα συζήτησης στον επιστημονικό χώρο και εξακολουθεί να εξελίσσεται ως μεθοδολογία. Ωστόσο, οι αρχές πίσω από την ΑΚΖ υιοθετήθηκαν γρήγορα από τους κατασκευαστές, τις υπηρεσίες και τους οργανισμούς ως ένα βήμα για το άνοιγμα νέων προοπτικών και επεκτάθηκε σε συζητήσεις για περιβαλλοντικά ορθά προϊόντα και διαδικασίες. Ο στόχος της ΑΚΖ δεν είναι να φτάνουν κατευθείαν στην απάντηση, αλλά να παρέχουν σημαντικές εισροές σε μια ευρύτερη διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού (Svoboda 1995:1).

Αξίζει να αναφερθεί ότι η ΑΚΖ έχει ένα διευρυμένο πεδίο εφαρμογής το οποίο αναπτύχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά, παρακάτω παρατίθενται μερικές εφαρμογές της ΑΚΖ ως διαγνωστικό εργαλείο που αποσκοπούν (Udo de Haes et al. 2005:20):

o Στην περιβαλλοντική βελτίωση και στον προσδιορισμό των διεργασιών του κύκλου ζωής,

o Στην περιβαλλοντική σύγκριση προϊόντων με την ίδια λειτουργία ή χρήση,o Στην περιβαλλοντική πιστοποίηση προϊόντων ή υπηρεσιών (eco-labelling), o Στον οικολογικό σχεδιασμό νέων προϊόντων (eco-design), αλλά καιo Στην κατάλληλη επιλογή περιβαλλοντικών δεικτών.

Η τεχνική της ΑΚΖ βασίζεται ουσιαστικά, στη δημιουργία ενός μοντέλου, που διαμορφώνεται από τον εκάστοτε χρήστη. Μέσω του μοντέλου αυτού επιτυγχάνεται η απόδοση του συστήματος όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται. Το σύστημα αυτό αποτελείται από διεργασίες (unit processes), οι οποίες αντιπροσωπεύουν μια ή περισσότερες δραστηριότητες, για τον λόγο αυτό η ΑΚΖ θεωρείται ως ένα στατιστικό μοντέλο (Rebitzer et al. 2004:705).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


2.2.1 Περιγραφή Μεθοδολογίας Ανάλυσης Κύκλου ΖωήςΌπως αναφέρει ο Rebitzer et al. (2004:703) η ΑΚΖ έχει τρία βασικά στοιχεία:

Η διαδικασία της ΑΚΖ είναι μια συστηματική, σταδιακή προσέγγιση και απαρτίζεται από τέσσερα τμήματα. Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τη σειρά προτύπων ISO 14040-43:

Σχήμα 4: Η διαδικασία της ΑΚΖΠηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με ISO 14040-43

Αναλυτική απογραφή στοιχείων

Ανάλυση επιπτώσεων

Ανάλυση βελτιώσεων

Αρχές και πλαίσιο μεθοδολογίας (ISO 14040). Αυτό το πρότυπο ορίζει τις αρχές της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής και παρέχει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις τέσσερις κύριες φάσεις :

Προσδιορισμός του στόχου (Goal) και του πλαισίου (Scope) της μελέτης,Αναλυτική απογραφή (Life Cycle Inventory Analysis),Εκτίμηση επιπτώσεων (Life Cycle Impact Assessment) και Ερμηνείες των αποτελεσμάτων.

Αναλυτική απογραφή (ISO 14041). Αυτό το πρότυπο περιγράφει τον τρόπο διεξαγωγής μιας αναλυτικής απογραφής κύκλου ζωής. Η ενότητα αυτή καλύπτει επτά βασικές περιοχές:

Αντικείμενο,Αναφορές,Ορισμούς, Αναλυτική εισαγωγή, Προσδιορισμό του στόχου και της έκτασης, Οδηγίες για την προετοιμασία μιας αναλυτικής απογραφής κύκλου ζωής και Τελική έκθεση των αποτελεσμάτων.

Εκτίμηση Επιπτώσεων Κύκλου Ζωής (ISO 14042). Οι αρχές και η διαδικασία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κύκλου ζωής παρουσιάζονται σ’ αυτό το πρότυπο, το οποίο χωρίστηκε πρόσφατα στις ακόλουθες τέσσερις περιοχές:

Ταξινόμηση,Χαρακτηρισμό,Ανάλυση «σπουδαιότητας» καιΑξιολόγηση.

Ανάλυση Κύκλου Ζωής: Ερμηνεία (ISO 14043). Το πρότυπο αυτό χρησιμοποιείται ως οδηγός, με σκοπό την εξέταση και αποτίμηση των αποτελεσμάτων της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής. Αυτό το πρότυπο διαχωρίστηκε πρόσφατα σε τέσσερις περιοχές:

Συσχέτιση της αναλυτικής απογραφής με την εκτίμηση των επιπτώσεων,Συσχέτιση του αντικειμένου ανάλυσης με τα εργαλεία βελτίωσης που χρησιμοποιούνται, Συμπεράσματα καιΣυστάσεις.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 5: Η μεθοδολογία της ΑΚΖ κατά SETAC (1993) Πηγή: Στέλιου (2005:25)

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναλυθεί περισσότερο το περιεχόμενο του Προσδιορισμού του στόχου και του αντικείμενου της μελέτης, καθώς αποτελεί το πρώτο στοιχείο της ΑΚΖ πριν ακόμα την αναλυτική απογραφή του κύκλου ζωής. Στο πρώτο αυτό στάδιο καθορίζονται (ISO 1997:5-6):

─ Ο σκοπός της μελέτης,─ Η σύντομη περιγραφή της ανάλυσης:

o Τα όρια του συστήματος,o Τα απαιτούμενα δεδομένα,o Οι αναγκαίες υποθέσεις,o Οι αναγκαστικοί περιορισμοί

─ Η λειτουργική μονάδα και─ Η εκτίμηση της ποιότητας των υφιστάμενων δεδομένων.

Στο στάδιο αυτό δηλαδή, περιγράφονται οι λόγοι για τους οποίους έγιναν συγκεκριμένες παραδοχές και επιλογές, τέθηκαν ορισμένοι περιορισμοί και όρια και γενικά εξηγούνται κάποια επίμαχα σημεία επί της μεθοδολογίας και του τρόπου εφαρμογής της, συνδέοντας τα με τους στόχους της ανάλυσης (Heijungs et al. 1992:11-12). Τα σημαντικότερα στοιχεία που πρέπει να προσδιοριστούν σε αυτό το πρώτο στάδιο είναι τα εξής:

□ Λειτουργική Μονάδα. Η λειτουργική μονάδα πρέπει να είναι μετρήσιμη και σχετική με τα στοιχεία εισόδου και εξόδου. Αποτελεί μέτρο απόδοσης του συστήματος και ο καθορισμός της πρέπει να γίνεται με σαφήνεια, ώστε να εξυπηρετείται ο σκοπός της μελέτης και το αντικείμενο αυτής. Η σωστή επιλογή της λειτουργικής μονάδας επηρεάζει τη χρησιμότητα των αποτελεσμάτων. Εάν επιλεχθεί σωστά, τότε και τα αποτελέσματα θα έχουν πρακτική εφαρμογή (Παπαδόπουλος 2004:8).

□ Όρια Συστήματος. Οι επιλογές και οι παραδοχές που έγιναν κατά τη διάρκεια της προσομοίωσης του συστήματος και ποιες διαδικασίες περιλαμβάνονται εντός αυτών των ορίων είναι καθοριστικές για το αποτέλεσμα μιας μελέτης

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


ΑΚΖ (Rebitzer et al. 2004:705). Μέσω των ορίων του συστήματος καθορίζονται ποιες διεργασίες θα πρέπει να συμπεριληφθούν στη μελέτη ΑΚΖ. Τα όρια του συστήματος καθορίζονται σύμφωνα με τον ορισμό του πλαισίου και είναι εν μέρει υποκειμενικός. Σύμφωνα με τον Udo de Haes et al. (2005:46), τα όρια του συστήματος διακρίνονται σε τρεις τύπους:

Τα όρια μεταξύ του συστήματος και του περιβάλλοντος. Τα όρια μεταξύ του υπό μελέτη συστήματος και άλλων συναφών

συστημάτων. Τα όρια μεταξύ σχετικών και άσχετων διαδικασιών.

Το δεύτερο στάδιο της ΑΚΖ αφορά στην αναλυτική απογραφή των δεδομένων, η οποία είναι μια συστηματική, αντικειμενική, σταδιακή διαδικασία για την ποσοτικοποίηση της ενέργειας και των πρώτων υλών που απαιτούνται, των ατμοσφαιρικών εκπομπών, της επιβάρυνσης των υδάτων, των στερεών αποβλήτων, καθώς και όλων των άλλων επιβαρύνσεων του κύκλου ζωής στο περιβάλλον (Babu 2006:4). Στο στάδιο αυτό, κάθε προϊόν θα πρέπει να παρουσιάζεται ως ένα σύστημα. Η απογραφή των δεδομένων αποτελεί την ποσοτική περιγραφή όλων των εισροών και εκροών του συστήματος. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται προέρχονται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων μετρήσεων, θεωρικού υλικού, ενεργειακών ισοζυγίων, καθώς και στατιστικών στοιχειών από τις βάσεις δεδομένων και δημοσιεύσεις (Tan et al. 2009:5). Πολλές φορές συμβαίνει να μην υπάρχουν δεδομένα για όλα τα στάδια του υποσυστήματος. Αυτό δεν αποτελεί εμπόδιο για την εκτέλεση μιας ΑΚΖ που βασίζεται στα στάδια του κύκλου ζωής για τα οποία υπάρχουν δεδομένα, αλλά πρέπει να επισημαίνεται εκ των προτέρων. Για καλύτερη μελέτη, κάθε σύστημα μπορεί να διαιρεθεί σε μικρότερα υποσυστήματα έτσι ώστε το κάθε υποσύστημα να περιγράφει μια μόνο διεργασία (Στέλιου 2005:26).

Σχήμα 6: Απεικόνιση των πιθανών σταδίων του κύκλου ζωής κατά την ΑΚΖ και οι εισροές/εκροές Πηγή: Ιδία επεξεργασία, όπως αναφέρει ο Drive (2006:1), σύμφωνα με EPA (1993)Επεξήγηση Σχήματος: Το κουτί είναι το σύστημα και μέσα περικλείονται όλες οι διεργασίες. Το περίγραμμα επισημαίνει τα όρια και το διαχωρίζει από τον περιβάλλοντα χώρο του. Κάθε διεργασία έχει ως είσοδο την έξοδο μιας διεργασίας που προηγείται, ενώ η έξοδος υπολογίζεται ως είσοδος για την επόμενη (Εισροές/Εκροές). Οι είσοδοι ξεκινάνε από την εξόρυξη των πρώτων υλών, ενώ οι έξοδοι καταλήγουν στην τελική απόθεση των προϊόντων του συστήματος (Στέλιου 2005:27).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Στη συνέχεια αναλύονται τα σημαντικότερα στοιχεία του δεύτερου σταδίου της ΑΚΖ:

□ Διάγραμμα Ροής. Το διάγραμμα ροής είναι ένα εργαλείο για τη χαρτογράφηση των εισροών και εκροών μίας διαδικασίας ή ολόκληρου του συστήματος. Το σύστημα ή τα όρια του συστήματος διαφέρουν σε κάθε μελέτη ΑΚΖ. Το διάγραμμα ροής πρέπει να περιλαμβάνει μόνο εκείνα τα στάδια του κύκλου ζωής που αναλύονται, δηλαδή μόνο τα στάδια που έχουν συμπεριληφθεί εντός των ορίων του συστήματος. Τα διάφορα στάδια της ζωής συνδέονται παραστατικά με βέλη τα οποία έχουν τη φορά εξέλιξης της ζωής του προϊόντος (Drive 2006:19).

Σχήμα 7: Σχηματική απεικόνιση μιας διεργασίας και των περιεχομένων της σε ένα διάγραμμα ροής για ένα συγκεκριμένο οριακό σύστημα Πηγή: Αβρααμίδης (2004:6) Επεξήγηση Σχήματος: Για κάθε μονάδα οι διαδικασίες που ορίζονται αφορούν: (α) την εισαγωγή στοιχείων (πόροι, εκπομπές και περιβαλλοντικές ανταλλαγές) και (β) τις ενδιάμεσες ροές προϊόντων (που συνδέουν τις διαδικασίες). Το σύστημα θα λειτουργήσει μόνο αν όλα τα εισερχόμενα δεδομένα διαμορφωθούν βάσει της λειτουργικής μονάδας έτσι ώστε να διατηρηθούν τα ισοζύγια μάζας και ενέργειας, που αποτελεί και θεμέλιο λίθο της ΑΚΖΠοιότητα Δεδομένων. Η ποιότητα των δεδομένων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα, καθώς η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων των μελετών ΑΚΖ εξαρτάται από αυτά. Οι παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την συλλογή και αξιολόγηση της ποιότητας των δεδομένων είναι (Αβρααμίδης 2004:3):

Η κάλυψη όσον αφορά τις χρονικές, γεωγραφικές και τεχνολογικές παραμέτρους,

Η ακρίβεια και αντιπροσωπευτικότητα των δεδομένων, Η συνέπεια και επαναληψιμότητα των μεθόδων που

χρησιμοποιούνται για συλλογή των δεδομένων και τέλος Το σφάλμα και τα κενά δεδομένων.

Παράλληλα με τα παραπάνω, θα πρέπει να καθορίζονται συγκεκριμένα όρια στο σύστημα τα οποία θα αφορούν την πληρότητα των δεδομένων.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Πίνακας 2: Πίνακας χρήσης δεικτών ποιότητας δεδομένωνΠηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Στέλιου (2005:30) Επεξήγηση Πίνακα: Οι στόχοι της ποιότητας των δεδομένων πρέπει να καθορίζονται από νωρίς και να βρίσκονται σε συμφωνία με ποιοτικούς ή ποσοτικούς δείκτες, οι οποίοι επιλέγονται ανάλογα με το σκοπό της ανάλυσης κύκλου ζωής και τις μεθοδολογίες που έχουν ορισθεί.

Σκοπός Μελέτης Βελτίωση Εσωτερικής Παραγωγής

Αξιολόγηση Προϊόντος

Προώθηση Προϊόντος

Δείκτες

Ποσο

τικο

ί Δεί

κτες Ακρίβεια + + +

Πληρότητα + + +Κατανομή + +Ομοιογένεια +Σχέσεις αλληλεξάρτησης Αβεβαιότητα +

Ποιο

τικο

ί Δεί

κτες

Αλληλουχία + + +Εφαρμοσιμότητα + +Συγκρισιμότητα + +Αντιπροσωπευτικότητα +Αναγνώριση ιδιομορφιών + +Ικανότητα αναπαραγωγής + + +Διαθεσιμότητα +

□ Συλλογή Δεδομένων. Η συλλογή δεδομένων παραμένει ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας ΑΚΖ. Η πρόσβαση σε αξιόπιστα δεδομένα συνεχίζει, ακόμα και σήμερα που οι βάσεις δεδομένων είναι τεράστιες, να αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο για την επέκταση της χρήσης της ΑΚΖ στην περιβαλλοντική διαχείριση (Curran et al 2005:856). Τα δεδομένα που πρέπει να συλλεχθούν αποτελούν τις εισροές και εκροές της κάθε διαδικασίας που περιλαμβάνεται στα όρια του συστήματος. Για να συλλεχθούν τα δεδομένα σχεδιάζονται έντυπα συλλογής δεδομένων. Στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία επαλήθευσης των δεδομένων και η προσαρμογή τους στη λειτουργική μονάδα προκειμένου να είναι επιτυχής η άθροιση των αποτελεσμάτων. Η κατανομή των ροών στο περιβάλλον αποτελεί ένα ευαίσθητο βήμα σε αυτή τη διαδικασία υπολογισμού. Επίσης, συχνό είναι το φαινόμενο των διεργασιών που παράγουν περισσότερα από ένα προϊόντα, τα οποία αρκετές φορές βρίσκονται εκτός των ορίων του συστήματος, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα και εμποδίζει τη συνολική λειτουργία του συστήματος. Επομένως, θα πρέπει να γίνεται πλήρης αντιστοίχηση τόσο των πρώτων υλών όσο και των περιβαλλοντικών εκπομπών που σχετίζονται με τη συνολική διεργασία (Rebitzer 2004:706-707). Σύμφωνα με την Τσουκαλά (2009:11), οι πηγές δεδομένων μπορεί να είναι πρωτογενείς ή δευτερογενείς και να προέρχονται από:

Βιομηχανικές και κρατικές αναφορές, Δεδομένα εργαστηριακών δοκιμών, Βιβλιογραφικές αναφορές,

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Δημοσιεύσεις και βάσεις δεδομένων, Λίστες θεσμοθετημένων ορίων, Σύμβουλοι και εμπορικοί σύνδεσμοι, Παρόμοιες μελέτες ΑΚΖ.

Η συλλογή των δεδομένων γίνεται σε (Τσουκαλά 200911): Μέσες τιμές (μηνιαίες/ετήσιες τιμές), Μικτά δεδομένα, Σταθερά δεδομένα, Κανονικοποιημένα δεδομένα.

Επίσης δεδομένα μπορούν να παραχθούν (Στέλιου 2005:29): Ακριβείς μετρήσεις, Εκτιμήσεις/δείγματα, Μοντέλα/υπολογισμούς.

Σχήμα 8: Το στάδιο της αναλυτικής απογραφής κατά την διαδικασία της ΑΚΖ και η ανάγκη για εισερχόμενα στοιχείαΠηγή: Αβρααμίδης 2004:5 Επεξήγηση Σχήματος: Η συλλογή δεδομένων απαιτεί χρόνο και κατανάλωση πόρων κατά την ΑΚΖ. Το σχήμα αυτό δείχνει τα απαιτούμενα στοιχεία κατά τη διάρκεια μιας ΑΚΖ, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14041. Κατά την εφαρμογή της ΑΚΖ στα συστήματα παραγωγής προϊόντων διαπιστώνεται ότι ορισμένες διεργασίες επαναλαμβάνονται σχεδόν σε όλες τις μελέτες και ονομάζονται διεργασίες παρασκηνίου (έχουν αναπτυχθεί βάσεις δεδομένων). Η συλλογή των στοιχείων μπορεί να απλοποιηθεί με την επαναχρησιμοποίηση στοιχείων από προηγούμενες μελέτες. Υπάρχουν διεργασίες για τις οποίες είτε δεν υπάρχουν διαθέσιμε δεδομένα είτε τα δεδομένα δεν είναι αντιπροσωπευτικά, γνωστές ως διεργασίες προσκηνίου και απαιτείται συλλογή πρωτογενών στοιχείων.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Το τρίτο στάδιο της διαδικασίας της ΑΚΖ, η εκτίμηση των επιπτώσεων είναι μια ποιοτική ή ποσοτική διεργασία, η οποία χρησιμοποιείται για να εκτιμήσει τις αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες που προσδιορίζονται στο στάδιο της απογραφής δεδομένων (Κορωναίος 2010:8). Η εκτίμηση επιπτώσεων περιλαμβάνει την αναγνώριση, σύνοψη και ποσοτικοποίηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του εξεταζόμενος συστήματος. Η περιβαλλοντική επίπτωση ενός προϊόντος μπορεί να περιγραφεί με διάφορους τρόπους, όπως προκύπτει από το σχήμα που ακολουθεί.

Σχήμα 9: Προορισμός περιβαλλοντικών επιπτώσεωνΠηγή: Τσουκαλά (2009:10)

Σύμφωνα με τον Drive (2006:48-53), οι ροές ενέργειας και υλικών που εξετάστηκαν στην αναλυτική απογραφή αξιολογούνται ως προς περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν καθοριστεί προηγουμένως. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν πιθανές επιδράσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ανάμεσα σε άλλα, διαφέρουν ανάλογα με τις χωρικές αναφορές τους (παγκόσμιες, περιφερειακές, τοπικές). Βασικά, η οποιαδήποτε περιβαλλοντική επίπτωση μπορεί να συμπεριληφθεί στην έρευνα, αν είναι διαθέσιμα τα απαραίτητα δεδομένα, όπως επίσης και ένα κατάλληλο μοντέλου για την περιγραφή και παραμετροποίηση της επίπτωσης.

Στο τέταρτο στάδιο της ανάλυσης των βελτιώσεων, τα αποτελέσματα της ΑΚΖ χρησιμοποιούνται ως βάση για τη λήψη αποφάσεων που θα οδηγήσουν σε

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


συγκεκριμένες δραστηριότητες που θα ωφελήσουν τόσο τη βιομηχανία όσο και το περιβάλλον. Ο SETAC (1993) δίνει τον εξής ορισμό: «Η ανάλυση των βελτιώσεων αποτελεί μια συστηματική αξιολόγηση των αναγκών και δυνατοτήτων για την μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, που συνδέεται με τη χρήση ενέργειας και πρώτων υλών και τις περιβαλλοντικές εκπομπές καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των προϊόντων, διεργασιών και δραστηριοτήτων. Η ανάλυση αυτή είναι δυνατό να περιέχει τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά μέτρα βελτίωσης, όπως αλλαγές στο προϊόν, στη διεργασία και στο σχεδιασμό, στη χρήση των πρώτων υλών, στη χρήση από τον καταναλωτή και στη διαχείριση των απορριμμάτων».

Αν και όλοι σχεδόν οι ερευνητές συμφωνούν με τον παραπάνω διαχωρισμό, την ύπαρξη δηλαδή αυτών των σταδίων, ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις μελετών ΑΚΖ που περιλαμβάνουν και τα τρία αυτά βασικά στοιχεία (Αναλυτική Απογραφή Δεδομένων, Ανάλυση Επιπτώσεων, Ανάλυση Βελτιώσεων). Αντιθέτως, η συντριπτική πλειοψηφία των μελετών ανάλυσης κύκλου ζωής μέχρι σήμερα συνίσταται σχεδόν αποκλειστικά από το στάδιο αναλυτικής απογραφής των στοιχείων και μόνο (Γεωργακέλλος 1999:139). Σύμφωνα με τον Fava et al. (1991), όπως αναφέρει ο Γεωργακέλλος (1999:139), οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι οι εξής:

Το στάδιο της αναλυτικής απογραφής πρέπει να προηγείται οπωσδήποτε των δύο άλλων με συνέπεια να είναι σπάνιες οι περιπτώσεις μελετών ανάλυσης κύκλου ζωής που να μην περιλαμβάνουν την απογραφή της κατάστασης. Αντίθετα κάτι τέτοιο αφενός δεν είναι πάντοτε απαραίτητο για τα στάδια της ανάλυσης των επιπτώσεων και των βελτιώσεων και αφετέρου πολλές φορές απλά αποφεύγεται.

Η μεθοδολογία με βάση την οποία πραγματοποιείται το στάδιο της αναλυτικής απογραφής κύκλου ζωής έχει αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο για την εκπόνηση αξιόπιστων σχετικών μελετών. Αντίθετα, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο και στην περίπτωση των δύο άλλων σταδίων δηλαδή της ανάλυσης επιπτώσεων κύκλου ζωής και κυρίως της ανάλυσης βελτιώσεων κύκλου ζωής, των οποίων η ανάπτυξη παρουσιάζει πολλά σημεία που δεν έχουν ακόμα διευκρινισθεί πλήρως.

Πολλές φορές είναι αρκετό απλώς το στάδιο της αναλυτικής απογραφής κύκλου ζωής για να φανούν ευκαιρίες για μείωση της ρύπανσης και κατανάλωσης ενέργειας και πρώτων υλών. Στην περίπτωση αυτή τα δύο άλλα στοιχεία χρησιμοποιούνται για να εξασφαλίσουν ότι οι ενδεχόμενες αλλαγές θα φέρουν τα βέλτιστα αποτελέσματα χωρίς, ταυτοχρόνως, να δημιουργήσουν άλλου είδους, συνεπαγόμενες περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις.Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι, η ΑΚΖ αναγνωρίστηκε από την επιστημονική

κοινότητα ως η μόνη «νόμιμη» και ορθή μέθοδος για την αξιολόγηση και σύγκριση

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


υλικών, προϊόντων και υπηρεσιών από την περιβαλλοντική άποψη (Πουλόπουλος 2009:13).2.2.2 Ανάλυση Κύκλου Ζωής ΚτιρίωνΗ αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιριακών υποδομών προσεγγίζεται στο παρόν κεφάλαιο μέσω της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής. Η ΑΚΖ αποτελεί σημαντικό εργαλείο αξιολόγησης των παραμέτρων που εμπλέκονται σε όλες τις φάσεις του κτιρίου, από την παραγωγή δομικών υλικών έως τη λειτουργία και την αποδόμηση του.

Όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω, κύκλος ζωής ενός προϊόντος ή μιας διαδικασίας είναι μια σειρά από διαδοχικά και αλληλοσυνδεόμενα στάδια ενός προϊόντος ή μιας διαδικασίας από την παραγωγή των πρώτων υλών μέχρι και την τελική διάθεση τους. Σύμφωνα με την Τσουκαλά (2009:4), ο κύκλος ζωής διαχωρίζεται στα εξής στάδια:

1. Σχεδιασμός2. Εξαγωγή – Επεξεργασία πρώτων υλών3. Κατασκευή (υλικών και προϊόντων4. Συσκευασία – Τυποποίηση5. Μεταφορά – Διανομή6. Χρήση – Επαναχρησιμοποίηση – Συντήρηση7. Ανακύκλωση – Ανάκτηση αποβλήτων8. Τελική Διάθεση – Απόρριψη

Βάσει των παραπάνω, ο κύκλος ζωής ενός κτιρίου είναι μια σειρά από αλληλοσυνδεόμενα στάδια από την παραγωγή των δομικών υλικών του κτιρίου ως την κατεδάφιση του. Συγκεκριμένα τα στάδια αυτά είναι (Καρβούνης κ.α. 2003:258):

1. Παραγωγή δομικών υλικών2. Μεταφορά δομικών υλικών3. Κατασκευή κτιρίου4. Λειτουργία κτιρίου5. Αποδόμηση – Κατεδάφιση κτιρίου.

Ο κύκλος ζωής προϋποθέτει την αναγνώριση των εισροών και εκροών για το υπό εξέταση σύστημα, δηλαδή το κτίριο. Οι εισροές για το κτίριο αφορούν σε δομικά υλικά και ενέργεια, ενώ οι εκροές σε εκπομπές στερεών, υγρών και αέριων ρύπων (Γιαννουλά 2010:34). Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εισροών – εκροών του συστήματος κτίριο, περιλαμβάνουν θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό – ατμοσφαιρικό περιβάλλον και τον άνθρωπο, οι οποίες πρέπει να μελετούνται με βάση τη σπουδαιότητα τους (Μυλωνάς 2002:4).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Πίνακας 3: Εισροές – Εκροές κάθε φάσης του Κύκλου Ζωής Κτιρίων Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Μυλωνά (2002:4)

Φάσεις Κύκλου Ζωής Εισροές ΕκροέςΠαραγωγή δομικών υλικών Πρώτες ύλες,

ενέργεια, διεργασίες, άλλα υλικά, πρόσμεικτα, πόρους

Αέριες εκπομπές, στερεά απορρίμματα, υγρά απόβλητα, παραπροϊόντα

Μεταφορές δομικών υλικών

Καύσιμα - ενέργεια Αέριες εκπομπές

Διαδικασία κατασκευής κτιρίων

Καύσιμα - ενέργεια, υλικά, διεργασίες, πόρους

Αέριες εκπομπές, στερεά απορρίμματα

Λειτουργία κτιρίου Ενέργεια, υλικά, διεργασίες, πόρους

Αέριες εκπομπές, υγρά απόβλητα

Αποδόμηση - κατεδάφιση Καύσιμα - ενέργεια, διεργασίες

Αέριες εκπομπές, στερεά απορρίμματα, υλικά

Στόχος της διαδικασίας της ΑΚΖ κατά την εφαρμογή της στα κατασκευαστικά έργα είναι ο προσδιορισμός των διεργασιών εκείνων που προκαλούν τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα και η εκτίμηση της δυνατότητας περιβαλλοντικών βελτιώσεων. Για τον λόγο αυτό η ΑΚΖ αποτελεί υποστηρικτικό εργαλείο στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την ανάπτυξη κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού (Αβρααμίδης 2006:25).

Κατά την διαδικασία της ΑΚΖ το κατασκευαστικό έργο λαμβάνεται υπόψη ως ένα προϊόν. Αναλυτικότερα:

Σχήμα 10: Το κατασκευαστικό έργο ως προϊόν Πηγή: Ιδία επεξεργασία, σύμφωνα με Αβρααμίδη (2006:23-24),

Κατασκευή─ Κατασκευή δομικών στοιχείων στο

εργοτάξιο─ Μεταφορές δομικών στοιχείων στο

εργοτάξιο─ Εργασίες κατασκευής─ Απόβλητα κατασκευής

Χρήση─ Κατανάλωση

ενέργειας (θέρμανση, κλιματισμός

─ Κατανάλωση Νερού─ Εργασίες συντήρησης

Απόκτηση πρώτων υλών─ Εξόρυξη πρώτων─ Παραγωγή δομικών

υλικών─ Μεταφορές στο χώρο

διάθεσης

Τέλος της ζωής του─ Εργασίες κατεδάφισης─ Διαχείριση αποβλήτων─ Μεταφορές

Σχεδιασμός

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σύμφωνα με την (Μουροπούλου 2009:24), η ΑΚΖ στον κατασκευαστικό κλάδο μπορεί να εφαρμοστεί σε δύο επίπεδα:

Σε μία προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, η οποία επικεντρώνεται στην επιλογή των δομικών υλικών και

Σε μία προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω, η οποία θεωρεί το κτίριο ως αρχικό σημείο εκκίνησης της ανάλυσης.

Σε αντίθεση ο Ortiz et al. (2009:29), υποστηρίζει ότι η εφαρμογή της μεθοδολογίας ΑΚΖ στα κτίρια μπορεί να χωριστεί σε τρία βασικά επίπεδα ανάλυσης:

Σε δομικά υλικά, Σε κατασκευαστικές διατομές, Στο σύνολο της κατασκευής τους κτιρίου.

Είναι φανερό πως υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι προσέγγισης τους ζητήματος της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των κτιρίων και διάφορα επίπεδα ανάλυσης.

Σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω προσεγγίσεις της ΑΚΖ χρειάζεται αναλυτική απογραφή των στοιχείων που αποτελούν το σύστημα κτίριο, δηλαδή των δεδομένων που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κύκλο ζωής του κτιρίου. Πιο συγκεκριμένα τα δεδομένα αυτά αφορούν (Κορωναίος 2007:8-9):

Σχήμα 11:Τα δεδομένα ενός κύκλου ζωής μιας κατασκευής Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Κορωναίο 2007:8-9

Προδιαγραφές που θα μελετηθούνΕπιφάνειες των επιμέρους τμημάτων της κατασκευήςΔεδομένα σχετικά με

το είδος της κατασκευής που θα

μελετηθεί

Από τι αποτελείται το συγκεκριμένο είδος κατασκευής που θα μελετηθεί (π.χ. τοιχοποία, σωληνώσεις κ.α.)Είδος των υλικών που χρησιμποποιούνται για την κατασκευή ενός κτιρίου (π.χ. εξωτερικός/εσωτερικός χώρος, φυψοσανίδες κ.α.)Ποσότητα των αντίστοιχων υλικών. Συνολική και ανά λειτουργική μονάδα

Δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση υλικών για την

κατασκευή

Πώς μεταφέρονται τα υλικά στο εργοτάξιοΜε τι είδους οχήματα μεταφέρονταιΣε τι ποσότητες μεταφέρονταιΑποστάσεις που διανύουν τα οχήματα μεταφοράς υλικώνΆλλα στοιχεία σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας κατά την κατασκευή

Δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση

ενέργειας κατά την κατασκευή

Χρόνος ζωής του είδους της κατασκευήςΕίδος και ποσότητα εξοπλισμού που τοποθετείται στο κτίριοΕίδος θέρμανσης - ψύξηςΔεδομένα σχετικά με

την κατανάλωση ενέργειας κατά την

λειτουργία ενός κτιρίου

Με ποιον τρόπο καταστρέφεται. Τι είδους μηχανήματα χρησιμοποιούνται.Με ποιον τρόπο γίνεται η συλλογή των υλικών. Κατανάλωση ενέργειας.Που καταλήγουν τα υλικά που συλλέγονται. Ποια από αυτά τα υλικά και πόσα επαναχρησιμοπούνται.

Δεδομένα σχετικά με το τέλος ζωής της

κατασκευής

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Όσον αφορά τα οικοδομικά υλικά και όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους, αποτελούν κρίσιμη παράμετρο για την υλοποίηση των περιβαλλοντικά φιλικών οικοδομικών συνθέσεων. Η μέθοδος ΑΚΖ ξεκινά με συλλογή στοιχείων, που αφορούν στην εξόρυξη των α’ υλών και καταλήγει στην τελική ρίψη των υλικών στο περιβάλλον (Μουροπούλου 2009:24). Για τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής ποιότητας των υλικών είναι απαραίτητο να έχουμε στη διάθεση μας πληροφορίες για τη διαθεσιμότητα και την επάρκεια των φυσικών πόρων από τους οποίους προέρχονται, την ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή και τα υπόλοιπα στάδια του κύκλου ζωής τους, την τοξικότητα, την αντοχή τους στο χρόνο και τη διάρκεια ζωής τους, τις ανάγκες συντήρησης, την περιεκτικότητά τους σε υλικά που προέρχονται από ανακύκλωση, καθώς και τη δυνατότητα τους για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση (Κορωναίος 2007:11).

Σύμφωνα με τα παραπάνω και τον Ξανθάκη (2011:7), η φάση της χρήσεως του κτιρίου είναι αυτή με τις περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ακολουθεί η φάση της κατασκευής, ενώ ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής η φάση της κατεδάφισης. Ως υλικά με τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις προκύπτουν το οπλισμένο σκυρόδεμα και τα τούβλα, τα οποία είναι και τα υλικά με το μεγαλύτερο ποσοστό στο σύνολο της μάζας.

Η εφαρμογή της διαδικασίας ΑΚΖ στον κτιριακό σχεδιασμό και τα αποτελέσματα της μπορούν να αξιοποιηθούν βασικά ως στοιχεία περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνεπάγεται η κατασκευή ενός κτιρίου. Ειδικότερα οι δυνατότητες της εφαρμογής και χρήσης των αποτελεσμάτων της εντοπίζονται στα παρακάτω (Μυλωνάς 2002:8):

□ Στον εντοπισμό υλικών με χαμηλότερες περιεκτικότητες σε εμπεριεχόμενη ενέργεια και αντίστοιχες ισοδύναμες εκπομπές αέριων ρύπων.

□ Στο σχεδιασμό νέων δομικών υλικών εφόσον τα ήδη διαθέσιμα δεν ικανοποιούν τις ανάγκες και τους στόχους ένταξης περιβαλλοντικών κριτηρίων στο κτιριακό σχεδιασμό.

□ Στο σχεδιασμό κτιρίων με περιβαλλοντικά κριτήρια και ειδικότερα, στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συμβάλλουν από τις αρχικές φάσεις του κτιρίου πριν ακόμη τη λειτουργία του.

□ Στον χαρακτηρισμό και στη σήμανση των κτιρίων ως προς τα περιβαλλοντικά τους χαρακτηριστικά ακόμη και από τα αρχικά στάδια του σχεδιασμού τους.Ωστόσο πρέπει να αναφερθεί, ότι η εφαρμογή της μεθοδολογίας της ΑΚΖ

στον χώρο των κατασκευών είναι αρκετά δύσκολη. Αυτό οφείλεται κυρίως (Γιαμά 2009:31):

o Στη μεγάλη διάρκεια ζωής των κτιρίων, η οποία πολλές φορές ξεπερνά και τα 50 χρόνια.

o Στις αλλαγές, στις επισκευές και στις αντικαταστάσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια ζωής ενός κτιρίου.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


o Στο ότι πολλές από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλεί ένα κτίριο στον κύκλο ζωής του οφείλεται κυρίως στα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του.

o Στην ανάγκη για πολλά αρχικά δεδομένα, προκειμένου να εφαρμοστεί η μεθοδολογία της ΑΚΖ και να προκύψουν αξιόπιστα συμπεράσματα.

o Στη μοναδικότητα κάθε κτιρίου και στη δυσκολία τυποποίησης των διαδικασιών επεξεργασίας.

o Στην εμπλοκή πολλών ατόμων που σχετίζονται με το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και την τελική διαχείριση ενός κτιρίου.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Κεφάλαιο 3ο: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης ΚτιρίωνΗ επιστημονική και τεχνική κοινότητα έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητα για περιορισμό των επιπτώσεων του κατασκευαστικού τομέα στο περιβάλλον και έχει θέσει ως στόχο την μείωση τους. Με στόχο την ολοκληρωμένη περιβαλλοντική αξιολόγηση των κτιρίων έχει αναπτυχθεί σημαντικός αριθμός μεθοδολογικών εργαλείων, που χρησιμοποιούνται ως μέσα υποστήριξης των σχεδιαστικών αποφάσεων, προσδιορίζοντας και ποσοτικοποιώντας περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και παραμέτρους σε θεώρηση κύκλου ζωής. Στο κεφάλαιο αυτό θα εξεταστεί η ανάπτυξη περιβαλλοντικών συστημάτων αξιολόγησης των κτιρίων, τα οποία επικεντρώνονται κυρίως στην σύνδεση του κτιριακού τομέα με την ενεργειακή κατανάλωση, την ατμοσφαιρική ποιότητα των εσωτερικών χώρων, το επίπεδο άνεσης και σε σχετικά τοπικά χαρακτηριστικά.3.1 Κατηγορίες Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης ΚτιρίωνΤο πεδίο των περιβαλλοντικών εργαλείων αξιολόγησης κτιρίων είναι τεράστιο. Τα εργαλεία που υπάρχουν έχουν αναπτυχθεί από διάφορα ινστιτούτα για διαφορετικούς λόγους. Ο αναδυόμενος ρόλος των ΕΠΑΚ (Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων) ενθαρρύνει τη συζήτηση για το περιεχόμενο και το πλαίσιο των διάφορων εργαλείων. Υπάρχουν δύο γνωστά συστήματα ταξινόμησης για τα ΕΠΑΚ. Ένα αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Athena (Athena Sustainable Materials Institute) και το άλλο από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA: International Energy Agency) παράρτημα 31 (Annex 31) (Haapio 2008 et al. 2008:472).3.1.1 Σύστημα Ταξινόμησης Ινστιτούτου AthenaΤο ινστιτούτο Athena έχει θεσπίσει ένα σύστημα ταξινόμησης το οποίο ονομάζεται «Τυπολογική Αξιολόγηση Εργαλείων» (Assessment Tool Typology), γνωστό ως ταξινόμηση “Athena”. Το σύστημα αυτό είναι μια βασική ταξινόμηση τριών επιπέδων με ξεχωριστή κατηγορία για τα υποστηρικτικά εργαλεία και τεχνικές που είτε καλύπτουν ένα από τα επίπεδα ταξινόμησης, είτε δεν μπορούν να ταξινομηθούν εύκολα. Εργαλεία που μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο από τα επίπεδα, εξετάζονται ως προς τον σκοπό τους και της προς την χρήση στην συγκεκριμένη διαδικασία αξιολόγησης (Trusty 2000:1). Τα τρία επίπεδα εργαλείων είναι (Trusty 2000:1-2):

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 2: Οι τρεις τύποι εργαλείων, σύμφωνα με Athena (2000), Ιδία Επεξεργασία

1. Εργαλεία σύγκρισης προϊόντων & πηγών πληροφόρησηςAυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούνται κυρίως κατά το στάδιο σχεδιασμού ή την προμήθεια υλικών με οικονομικά, περιβαλλοντικά και άλλα δεδομένα. Επίσης, τα εργαλεία αυτά μπορεί να στηρίζονται στην μεθοδολογία της ΑΚΖ ή να χρησιμοποιούνται στην ΑΚΖ. Τα εργαλεία 1ου επιπέδου είναι και τα πιο κοινά. Αυτά τα εργαλεία είναι πολύτιμα για την κατασκευή βάσεων δεδομένων ώστε να γίνονται συγκρίσεις και επιλογές κατά το στάδιο της προμήθειας ή κατά το σχεδιασμό. Ωστόσο, τα περισσότερα αν όχι όλα τα εργαλεία 1ου επιπέδου μπορούν να ανατρέξουν γρήγορα στις κατευθυντήριες γραμμές της ΑΚΖ ή να υπερφορτωθούν αν χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση ολοκλήρου του σχεδιασμού των κτιρίωνBEES, the Environmental Resource Guide, LCExplorer, SimaPro, TEAM, et al.

2. Εργαλεία που απεθεύνονται στο σύνολο του κτιρίου έχοντας στόχο την υποστήριξη αποφάσεωνΤα εργαλεία αυτά συνήθως επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο τομέα ενδιαφέροντος, όπως το κόστος κύκλου ζωής, τον κύκλο ζωής περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τον φωτισμό ή την κατανάλωση ενέργειας και αρκετά από τα εργαλεία συνδυάζουν περισσότερα από ένα πεδίο εφαρμογής. Τα εργαλεία αυτά είναι ανομοιόμορφα προσανατολισμένα και αντικειμενικά και προσπαθούν να τηρήσουν επίσημα πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές, όπως του ISO, ASTM, ASHRE et al. Του 2ου επιπέδου εργαλεία εφαρμόζονται όσο πιο νωρίς γίνεται κατά την φάση του σχεδιασμού και τα αποτελέσματα τους μπορούν να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες στα εργαλεία 3ου επιπέδου.ΑΤΗΕΝΑ, BEAT 2002, BeCost,ΕcoQuantum, DOE2, Envest 2, EQUER, E10, LEGEP, PAPOOSE, Radiance et al.

3. Εργαλεία που αποτελούν πλαίσια ή συστήματα ολοκληρωμένης αξιολόγησηςΑυτά τα εργαλεία παρέχουν μια πολύ ευρεία κάλυψη περιβαλλοντικών, οικονομικών, κοινωνικών και άλλων θεμάτων, τα οποία αφορούν την βιωσιμότητα. Χρησιμοποιούν από κοινού αντικειμενικά (από τα εργαλεία 2ου επιπέδου) και υποκειμενικά στοιχεία. Μπορούν να εφαρμοστούν σε νέα σχέδια ή υπάρχοντα κτίρια στα οποία αποδίδουν πιστοποιητικά ή ετικέτες που αναγράφουν την απόδοση τους.Τα περισσότερα από αυτά τα εργαλεία υποστηρίζουν πως είναι εργαλεία ΑΚΖ ή τουλάχιστον χρησιμοποιούν αυτό τον όρο ακόμα και αν δεν πληρούν τα κριτήρια ΑΚΖ.ΒREEAM, GBTools, EcoEffect, ECOPROFILE, ESCALE, Environmental Status Model, LEED et al.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Εκτός από τις παραπάνω τρεις κατηγορίες – επίπεδα εργαλείων υπάρχουν και τα υποστηρικτικά εργαλεία και τεχνικές. Σε αυτήν την κατηγορία η ταξινόμηση Athena φιλοξενεί τα συστήματα που παρέχουν υποστήριξη στα διάφορα εργαλεία ή στις διαδικασίες σχεδιασμού (πχ. Baseline Green, Green Balance, Green Building Advisor, LCNetbase, Whole Building Design Guide). Αυτά εργαλεία ή μέθοδοι ισχύουν σε γενικό βαθμό για το σύνολο ή μέρος ενός κτιρίου ή για τον έλεγχο, καθορισμό των προτεραιοτήτων ή την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ανησυχιών όπως η ποιότητα του εσωτερικού αέρα και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (Trusty 2000:2).

Σύμφωνα με τον Haapio et al. (2006:2), τα εργαλεία σχεδιασμού (“planning tools”) μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη φάση του σχεδιασμού για να βοηθήσουν τον σχεδιασμό και την υποστήριξη λήψης αποφάσεων. Τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων είναι λύσεις που αφορούν την εφαρμογή των μεθόδων αξιολόγησης και τον υπολογισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σε γενικές γραμμές τα εργαλεία αυτά είναι λογισμικά προγράμματα με εισροές και εκροές. Ο Haapio et al (2006:2) στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζει έναν ακόμη διαχωρισμό βασιζόμενος στην κατηγοριοποίηση των εργαλείων από το Ινστιτούτο Athena, ο οποίος αφορά την ταξινόμηση τους σε τρεις κατηγορίες (Σχεδιαστικό Εργαλείο, Εργαλείο Αξιολόγησης, Λογισμικό). Αναλυτικότερα:

Πίνακας 4: Ταξινόμηση των τριών κατηγοριών του Ινστιτούτου AthenaΠηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Haapio et al (2006:2)

Ταξινόμηση ΑΤΗΕΝΑΤαξινόμηση

Σχεδιαστικό Εργαλείο

Εργαλείο Αξιολόγησης

Λογισμικό

1η Κατηγορία Εργαλείων 2η Κατηγορία Εργαλείων 3η Κατηγορία Εργαλείων

3.1.2 Σύστημα Ταξινόμησης Διεθνούς Οργανισμού ΕνέργειαςΣτο πλαίσιο του έργου Παράρτημα 31 (Annex 31) «Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κτιρίων που σχετίζονται με την ενέργεια» (Energy related environmental impact of buildings), τα εργαλεία αξιολόγησης κατηγοριοποιούνται σε πέντε κατηγορίες (IEA Annex 31 2004:1):

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 3: Οι πέντε τύποι εργαλείων, σύμφωνα με Annex 31 (2004)Δύο είδη εργαλείων διακρίθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας:

1. Τα διαδραστικά εργαλεία λογισμού (interactive software tools) και2. Τα παθητικά εργαλεία (passive tools).

Σύμφωνα με τον Baldwin et al. (2000:2), οι κατηγορίες 1 και 2 της ταξινόμησης αποτελούν διαδραστικά εργαλεία λογισμικού, ενώ οι κατηγορίες 3, 4 και 5 είναι παθητικά εργαλεία. Τα διαδραστικά εργαλεία λογισμικού παρέχουν τον υπολογισμό και την αξιολόγηση των μεθόδων και κατά αυτόν τον τρόπο καθιστούν τον κατασκευαστή ή τον υπεύθυνο αποφάσεων πιο ενεργούς ώστε να εξερευνήσουν μια σειρά από επιλογές με διαδραστικό τρόπο. Τα παθητικά εργαλεία υποστήριξης αποφάσεων δεν επιτρέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ χρήστη και συστήματος.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι όλα τα εργαλεία που κατατάσσονται στην ταξινόμηση Athena ανήκουν στην 2η και 3η κατηγορία της ταξινόμησης του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (Haapio et. Al 2008:473).

Στη συνέχεια ακολουθεί πίνακας στον οποίο κατατάσσονται όλα τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης των κτιρίων ανά χώρα, σύμφωνα με την ταξινόμηση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας και του Παραρτήματος 31.Πίνακας 5: Κατάταξη Εργαλείων ανά χώρα, σύμφωνα με την ταξινόμηση IEA (Annex 31) Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, IEA (Annex 31 2004:2-3-4-5) Χώρα 1ο Εργαλείο 2ο Εργαλείο 3ο Εργαλείο 4ο Εργαλείο 5ο Εργαλείο

Αυστραλία ENER_RATE LISA NABERS Environment Design Guide

EcoSpecifier

NatHERS BUNYIPECOTECTGSL-GISELLELCAid

Καναδάς BASECALC The Athena Model

GBTool Banff Green Development Guidelines

Environment Choice

CATALOGUE HOMERUN (Energuide)

Super E

EE4 CBIP Cities for Climate Protection

Advanced Building Technology

EE4 CODE Solution Spaces

1. Λογισμικό Μοντελοποίησης

Ενέργειας

2. Περιβαλλοντικά Εργαλεία ΑΚΖ για κτίρια &

αποθέματα κτιρίου

3. Περιβαλλοντικά Πλαίσια Αξιολόγησης & Συστήματα

Βαθμολόγησης

4. Περιβαλλοντικές κατευθυντήριες γραμμές ή

λίστες ελέγχου για το σχεδιασμό & διαχείριση

κτιρίων

5. Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντων,

Κατάλογοι, Πληροφορίες, Πιστοποιήσεις & Ετικέτες

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


ENERPASS QuestFRAME 4 FRAMEplusGS2000Lighting BoyVISION4HOT2000

Δανία BSIM2000 EDIP Environmentally Friendly Construction Guide

Tsbi BEAT Φιλανδία BUS++ LCA-HOUSE BSEA 1.0 ECOPROP Environmental

Classification of Properties

RIUSKA TAKE-LCA SMOG

Γαλλία SIMBAD Building & HVAC Toolbox

EQUER Performance Guidelines for Green Buildings

TEAM ESCALEPAPOOSEREGENERS

Γερμανία PVCad LEGOE BAU Building Passport

SolDesigner EcoPro 1.5 Blue Eco AngelSombrero 3.01 SUNDIT SolTHERMOSIM

Ιαπωνία NIRM LCCO2 ECDG MOC Checklists for Government Buildings

BRI LCA Green Housing A-Z

Tokyo Metro Green Building Program

Ολλανδία NEN 2916: Energy Performance of office buildings

EcoQuantum GreenCalc National Packages Sustainable Building

Dutch MRPI

NPR 2917: Energy Performance of office buildings - Calculation program

Eco-Instal EcoIndicator Costing Reference Model

NEN 5128: Energy Performance of housing buildings

MMG

NPR 5129: Energy Performance

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


of housing buildings Calculation program

Νέα Ζηλανδία e-Bench Νορβηγία EkoProfile Swan Eco-labelΣουηδία ID-HAM EcoEffect The Natural

Step

CELLAR LCAiT DEROB-LTH EEDHEAT2HEAT3IDA Indoor Climate and EnergySLAB

Ελβετία ACOU-SALLE OGIP E2000 Planer Kit for Controlled Ventilation systems

Ecological Submission Document SIA 493

LESO (tools) Okobau SIA D0122: Ecology and Buildings

Αγγλία APACHE ENVEST BREEAM Environmental Management Toolkits

Environmetal Profiles of Constructions Materials

Building Energy Modeling & Simulation

ESP-rFLOVENTFLUCSINDUSLifeCycleMicrofloPiscesRadiance InterfaceShadow FXSolacalcSuncastTAPSTAS

Αμερική (See the DOE Tools Directory for complete list of over 180 Tools)

BEES INDEX Built Green Green Building Advisor

Smart Places Minnesota Sustainable Design Guide

LEED NYC High Building Guide

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


City of Santa Monica Green Building Design & Construction Guidelines

Σύμφωνα με τον Haapio et al. (2008:474), τα ΕΠΑΚ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε υπάρχοντα κτίρια, σε νέες κατασκευές, σε κτίρια υπό ανακαίνιση και σε προϊόντα και εξαρτήματα κτιρίων.

3.1.3 Συνδυασμός Συστημάτων Ταξινόμησης Ένας πιο πρακτικός και σύγχρονος διαχωρισμός των ΕΠΑΚ δίνεται από τον Assefa et al. (2007:1459), ο οποίος συνδυάζει τις δύο παραπάνω αξιολόγησεις και καταλήγει στην δημιουργία δύο διευρυμένων κατηγοριών οι οποίες είναι οι εξής:

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 4: Οι δύο τύποι εργαλείων, σύμφωνα με τον Assefa et al. (2007), Ιδία Επεξεργασία

Στην πράξη τα παραπάνω εργαλεία μπορούν να περιλαμβάνουν μία ή και περισσότερες μεθόδους για την αξιολόγηση των νέων ή υφιστάμενων κτιρίων ή να απευθύνονται σε συγκεκριμένο τύπο κτιρίων. Τα ΕΠΑΚ μπορούν να προσφέρουν την αξιολόγηση και την πιστοποίηση καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής των κτιρίων (πριν τον σχεδιασμό, κατά την ολοκλήρωση του σχεδιασμού κλπ) τμηματικά

Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα εργαλεία εκείνα που βαζίσονται σε ένα σύστημα κριτηρίων σε μια κλίμακα που κυμαίνεται από τη μικρή μέχρι τη μεγάλη περιβαλλοντική επίπτωση. Μερικά από τα βασικότερα εργαλεία αυτής της κατηγορίας είναι:

BREEAM (Αγγλία)

GBTool (Καναδάς)

LEED (ΗΠΑ)

EcoProfile (Νορβηγία)

Environmental Status (Σουηδία)

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα εργαλεία εκείνα που ακολουθούν την μεθοδολογία ΑΚΖ. Τα περισσότερα από τα εργαλεία αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται στο στάδιο του σχεδιασμού για την επιλογή μεταξύ σεναρίων και κατάλληλων υλικών. Τα πλεονέκτημα αυτής της κατηγορίαςείναι η ικανότητα υπολογισμού των συνεπειών συγκεκριμένων κτιριακών υλικών, σχεδίων και επιλογών. Μερικά από τα βασικότερα εργαλεία αυτής της κατηγορίας είναι:

BEES (ΗΠΑ)

Beat (Δανία)

Envest (Αγγλία)

ATHENA (Καναδάς)

EcoQuantum (Ολλανδία)

Team (Γαλλία)

Equer (Γαλλία)

KC L-Eco (Φιλανδία)

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


ή στο σύνολο τους. Παράλληλα με την περιβαλλοντική επίδοση του κτιρίου έμφαση δίνεται και στην ποιότητα της διαχείρισης, λειτουργίας και στις πρακτικές συντήρησης (Burnett 2007:31).

3.1.4 Περιεχόμενο & Πεδίο Ενδιαφέροντος Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων

Τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στην οικοδομική βιομηχανία για τον καθορισμό της περιβαλλοντικής απόδοσης των νέων εγκαταστάσεων και όχι μόνο. Ωστόσο, σε όποια κατηγορία και αν ανήκουν, τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης παρουσιάζουν βασικές ομοιότητες. Αναλυτικότερα (Cole et al. 2005:1-2):

Λαμβάνουν υπόψη τους τις πρακτικές ανάπτυξης βιώσιμων κτιρίων. Σε γενικές γραμμές οι κατευθυντήριες γραμμές του σχεδιασμού παρέχουν κατευθύνσεις για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, οι μέθοδοι αξιολόγησης παρέχουν προτεραιότητες που αφορούν στη δομή και ως εκ τούτου παρέχουν στρατηγικές συμβουλές στην ομάδα σχεδιασμού. Εν τέλει αποδεικνύεται ότι η δομή και η οργάνωση της περιβαλλοντικής γνώσης είναι τόσο σημαντική όσο και τα επιμέρους στοιχεία.

Περιγράφουν διεξοδικά την απόδοση των κτιρίων. Η περιγραφή της απόδοσης των κτιρίων πραγματοποιείται με δείκτες, οι οποίοι αποτυπώνουν τα πραγματικά ποσά κατανάλωσης πόρων και ενέργειας. Οι δείκτες προσφέρουν ευκαιρίες βελτίωσης, καθώς εντοπίζουν τους παράγοντες και τα σημεία αναφοράς με τα υψηλότερα ποσά. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να ισχυριστεί κανείς ότι μέσω των δεικτών εντοπίζονται όλες οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αφού ο κλάδος της ανάπτυξης εργαλείων περιβαλλοντικής αξιολόγησης είναι σχετικά καινούριος.

Χρησιμοποιούν διάφορα εργαλεία και μεθόδους στην διαδικασία σχεδιασμού τους. Αυτό συμβαίνει διότι η βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κτιρίων εντός των σημερινών περιορισμών κόστους και χρόνου απαιτεί μια πιο στοχαστική, διεπιστημονική και ολοκληρωμένη προσέγγιση στο σχεδιασμό με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη από την έναρξη της διαδικασίας. Οι μέθοδοι αξιολόγησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο παρέχοντας μια σαφή δήλωση για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη σχετική τους προτεραιότητα.

Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης ενός κτιρίου μπορεί να επηρεαστεί από τις κλιματολογικές συνθήκες και τις περιβαλλοντικές προτεραιότητες που ισχύουν στην εκάστοτε χώρα. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μπορούν να ταξινομηθούν σε διάφορες κατηγορίες, όπως σε παγκόσμιο, τοπικό επίπεδο ή ακόμα και στο επίπεδο του εσωτερικού χώρου του κτιρίου. Ωστόσο, οι επιπτώσεις που σχετίζονται με τις επιδόσεις του κτιρίου μπορούν να διαχωριστούν

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


από τις επιπτώσεις που αφορούν στο εξωτερικό περιβάλλον. Η αξιολόγηση των κτιρίων εξαρτάται από τον χώρο και τις αλληλεπιδράσεις με τα γειτονικά ακίνητα. Τα εργαλεία αξιολογούν κυρίως την καταλληλότητα του κτιρίου και των συστημάτων του με σκοπό να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών και των φορέων εκμετάλλευσης τους, ξεχωρίζοντας τις επιπτώσεις που προκύπτουν από τις δικές τους δραστηριότητες (πχ. παραγωγή αποβλήτων) αν και η διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνει διατάξεις για την καλύτερη διαχείριση τους (πχ. ανακύκλωση αποβλήτων). Στη συνέχεια ακολουθεί πίνακας με το περιεχόμενο και το πεδίο ενδιαφέροντος των εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης κτιρίων.

Πίνακας 6 :Περιεχόμενο & πεδίο ενδιαφέροντος των Εργαλείων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Burnett (2007:31)

Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης ΚτιρίωνΚαινούρια Κτίρια Υφιστάμενα Κτίρια

Πότε αξιολογούνται/πιστοποιούνται;

Τι αξιολογείται;

Πριν σχεδιαστούν Το κτίριοΌταν ολοκληρωθεί ο Η Διαχείριση Ολόκληρου του κτιρίου ή μόνο του

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


σχεδιασμός πυρήνα ή του κέλυφος του ή ακόμα ενός κτιριακού προϊόντοςΌταν παραδοθούν στο χρήστη Η Λειτουργία

Η ΣυντήρησηΑξιολογούνται: Το κτίριο, Η τοποθεσία, Η γειτονία, Ο χώρος;

Εθελοντική Αξιολόγηση; Αξιολόγηση Μέσω Παροχής Κινήτρων; Υποχρεωτική Αξιολόγηση;Απλοποιημένη ή Περιεκτική Αξιολόγηση;

Κάλυψη όλων των ζητημάτων ενός κτιρίου ή μεμονωμένων κατηγοριών;Παγκόσμιες Επιπτώσεις

Τοπικές Επιπτώσεις Εσωτερικού Χώρου Επιπτώσεις

Εξάντληση Φυσικών Πόρων

Ρύπανση Περιβάλλοντος Ρύπανση Εσωτερικού Περιβάλλοντος

Τοποθεσία/Υλικά Ενέργεια/Νερό ΒιωσιμότηταΕνέργεια/Φυσικοί Πόροι

Εξωτερικό/Εσωτερικό Περιβάλλον

Ποιότητα Παροχής Υπηρεσιών/Εσωτερικό Περιβάλλον

Ενέργεια Νερό Ρύπανση Υλικά Οικολογία Χρήσεις Γης Μεταφορές Διαχείριση ΥγείαΟικολογικό Σήμα (Βαθμός Συνολικής Απόδοσης που προκύπτει από τα Εργαλεία

Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων) ποσοστό επί της % προς τη μέγιστη βαθμολογίαBRONZE: 40% SILVER: 55% GOLD: 65% PLATINUM: 75%

Πρότυπα Απόδοσης/ Επίπεδα/ ΚριτήριαΠροϋποθέσεις

Νομικές Απαιτήσεις Σημεία Αναφοράς Ελάχιστες Απαιτήσεις Επικρατούντα πρότυπα Αντικειμενικότητα

Απαιτήσεις ΠελάτηΑνεξάρτητος Εκτιμητής

Μέθοδοι ΑξιολόγησηςΜε βάση τις επιδόσεις

Υπολογιστικά πρότυπα

Κατάλογοι Ελέγχου

Μοντελοποίηση Απλή ή Αναλυτική; ΧαρακτηριστικάΠαραδοχές; Μερική ή Ολική; Παρέχονται ή Δεν παρέχονταιΜετρήσεις ΠοσότηταΠρωτόκολλα; Προδιαγραφές

Οι μέθοδοι περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων είναι ένας τρόπος για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων ενός κτιρίου κατά αυστηρή σειρά κριτηρίων και συνήθως αποτελείται από τρία βασικά συστατικά (Cole 2003:2):

1. Τη δήλωση ενός συνόλου περιβαλλοντικών κριτηρίων που οργανώνονται με λογική συνέχεια. Τη Δομή.

2. Τον καθορισμό πιθανών πόντων ή πιστώσεων για κάθε ζήτημα που μπορεί να κερδηθεί σύμφωνα με ένα ορισμένο επίπεδο απόδοσης. Το Σκορ.

3. Το μέσο που δείχνει τη γενική βαθμολογία της περιβαλλοντικής επίδοσης του κτιρίου ή της εγκατάστασης. Το αποτέλεσμα.

3.2 Παρουσίαση Εργαλείων Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης ΚτιρίωνΣτο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν δυο Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων, τα οποία επιλέχτηκαν βάσει της

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


κατηγοριοποίησης που προτείνεται από τον Assefa et al. (2007). Τα εργαλεία αυτά είναι: Πίνακας 7: Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης που θα παρουσιαστούν στην εργασία

Εργαλεία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Κτιρίων

Χώρα Κατηγοριοποίηση ATHENA

Κατηγοριοποίηση IEA: Annex 31

Κατηγοριοποίηση Assefa et al.

BREEAM Αγγλία 3η κατηγορία εργαλείων

3η κατηγορία εργαλείων


BEES Αμερική 1η κατηγορία εργαλείων



3.2.1 BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method)

Το εργαλείο BREEAM χρησιμοποιείται πάνω από μία δεκαετία από τον κατασκευαστικό κλάδο της Μεγάλης Βρετανίας ως μέτρο για την βέλτιστη πρακτική στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό και τη διαχείριση. Αποτελεί ένα εργαλείο εκτίμησης της περιβαλλοντικής επίδοσης και μπορεί να εφαρμοστεί τόσο σε καινούργια όσο και σε υφιστάμενα κτίρια, εξετάζοντας σχεδιαστικά ζητήματα που έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία και την καθημερινότητα των ενοίκων. Το συγκεκριμένο εργαλείο είναι ευρέως αποδεκτό καθώς μέσω μίας μόνο αξιολόγησης καλύπτει μια μεγάλη γκάμα περιβαλλοντικών θεμάτων και παρουσιάζει με κατανοητό τρόπο τα αποτελέσματα του στους ενδιαφερόμενους (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012). Σύμφωνα με την Αξαρλή κ.α. (2011:4), στα ελληνικά η ονομασία του BREEAM θα μπορούσε να αποδοθεί ως Κατοχυρωμένη Μέθοδος Περιβαλλοντικής Αποτίμησης της Κτιριακής Ενέργειας.

Το σύστημα BREEAM αναπτύχθηκε από τους ECD (Ενεργειακού Σχεδιασμού Αρχιτέκτονες, τώρα μέρος της ομάδας βιώσιμης ανάπτυξης Faber Maunsell) και το ίδρυμα κτιριακών ερευνών (BRE). Πρωτοπαρουσιάστηκε στην αγορά το 1990 με την πρώτη έκδοση να αφορά την αξιολόγηση γραφείων. Από τότε, πάνω από 200.000 κτίρια έχουν αξιολογηθεί και πάνω από 1.000.000 περιμένουν την αξιολόγηση τους. Παρακάτω ακολουθεί σχήμα στο οποίο παρουσιάζονται οι παλαιότερες εκδόσεις του προγράμματος BREEAM (Bevan 2004:9-10):

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 5: Παλαιότερες Εκδόσεις BREEAM, Ιδία Επεξεργασία

Σε ετήσια βάση οι εκδόσεις του προγράμματος BREEAM επικαιροποιούνται, ώστε να ακολουθούν τους υφιστάμενους θεσμικούς και κατασκευαστικούς κανονισμούς, καθώς και τις βέλτιστες πρακτικές (Bevan 2004:10).

Τα γραφεία προσδιορίστηκαν ως ο τομέας που ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιηθεί ένα τέτοιο σύστημα. Αναπτύχθηκε συνεργασία μεταξύ του BRE και των ECD.

1990 Πρώτη Έκδοση: 1/90 Νέα Γραφεία

Με έναυσμα την χρηματοδότηση που λάμβανε το ίδρυμα από εμπορικούς πελάτες όπως το Sainsbury κ.α., αναπτύχθηκε μία μέθοδος αξιολόγησης όπου οι λιανοπωλητές θα αξιολογούσαν τα δικά τους σχέδια.

2/91 Νέα Υπερκατασήματα & Σούπερ Μάρκετ

Η μέθοδος αναπτύχθηκε σε συνεργασία με αρχιτέκτονες, εργολάβους, μηχανικούς και συμβούλους.

3/91 Νέες Κατασκεύες

Αναπτύχθηκε με χρηματοδότηση από εμπορικούς χορηγούς, όπως η Barclays κ.α.4/91 Υφιστάμενα Γραφεία

Μια ενημέρωση της έκδοσης 3/91 για την αξιολόγηση των νέων κατοικιών. Επήλθε μια αλλαγή στη μέθοδο και είχε ως αποτέλεσμα την εκτεταμένη διαβούλευση με τη βιομηχανία. Ουσιαστικά η μέθοδος απλουστεύτηκε και οιη γνώμη των τελικών χρήστών των κτιριών άρχισε να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτή των εκπροσώπων της βιομηχανίας.

Περιβαλλοντικό Πρότυπο

Νέα μέθοδος για την αξιολόγηση τόσο των υφιστάμενων όσο και των νέων γραφείων. Χρηματοδοτήθηκε από την BRE Ltd

1998 BREEAM Γραφεία

Αναπτύχθηκε για να αντικαταστήσει το περιβαλλοντικό πρότυπο κατά τρόπο ίδιον με αυτόν του BREEAM Γραφεία

2000 Ecohomes

Ενημερώθηκε η έκδοση λόγω της σημαντικής αλλαγής στον κανονισμό των κτιρίων.2002 BREEAM Γαφεία

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Οι εκδόσεις του BREEAM που είναι διαθέσιμες στην Μεγάλη Βρετανία παρατίθενται στο παρακάτω σχήμα (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012):

Σχήμα 6: Οι σημερινές εκδόσεις του BREEAM, Ιδία Επεξεργασία

Εκδόσεις BREEAM

BREEAM για Νέες Κατασκευές

Δικαστήρια

Εμπορικά Καταστήματα

Εκπαίδευση

Υγειονομική περίθαλψη

Βιομηχανία

Συγκροτήματα Κατοικιών

Γραφεία

Φυλακές

Άλλα κτίρια

BREEAM για Ανακαίνιση

BREEAM Εσωτερικής Ανακαίνισης

BREEAM Εξωτερικής

Ανακαίνισης

Κώδικας για Βιώσιμα Κτίρια

Συπληρωματικές Κατευθύνσεις

BREEAM για Κοινότητες

BREEAM σε χρήση

BREEAM Διεθνούς χρήσης

BREEAM online σύστημα

Διεθνής Συμμαχία για την Αειφορία

(ISA)BREEAM 2011

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Εκτός από τις εκδόσεις που αποτυπώνονται στον παραπάνω πίνακα υπάρχουν και εκδόσεις του BREEAM που αφορούν χώρες εκτός της Μεγάλης Βρετανίας. Ειδικότερα (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012):

Σχήμα 7: Εκδόσεις του BREEAM που είναι διαθέσιμες σε χώρες εκτός της Μεγάλης Βρετανίας, Ιδία Επεξεργασία

Ο στόχος όλων των εκδόσεων του προγράμματος BREEAM εξειδικεύεται σε τέσσερις κατευθύνσεις (BREEAM Technical Manual 2011:1):

1. Στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ολόκληρου του κύκλου ζωής των κτιρίων.

2. Στην αναγνώριση των περιβαλλοντικών οφελών των κτιρίων.3. Στην παροχή ενός αξιόπιστου περιβαλλοντικού σήματος για τα κτίρια.4. Στην τόνωση της ζήτησης για βιώσιμα κτίρια.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι θεματικές περιοχές του BREEAM και πιο συγκεκριμένα το αντικείμενο του, το οποίο αφορά στα εξής (BREEAM Technical Manual 2011:1):

1. Να παρέχει αναγνώριση σε κτίρια με χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.2. Να διασφαλίζει και να ενσωματώνει τη βέλτιστη περιβαλλοντική πρακτική

στον κύκλο ζωής του κτιρίου.3. Να ορίζει ένα ισχυρό και αποτελεσματικό πρότυπο απόδοσης των κτιρίων

που ξεπερνά εκείνη που απαιτείται από τους κανονισμούς.4. Να παρέχει καινοτόμες, οικονομικά αποδοτικές λύσεις που ελαχιστοποιούν

τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κτιρίων.

Λειτουργεί στην Ολλανδία από το Ολλανδικό Building Green Council με άδεια από την BRE Global

BREEAM NL

Λειτουργεί στη Νορβηγία από το Νορβηγικό Building Green Council με άδεια από την BRE Global

BREEAM NOR

Λειτουργεί στηn Ισπανία από το Ισπανικό Building Green Council με άδεια από την BRE Global

BREEAM ES

Λειτουργεί στη Σουηδία από το Σουηδικό Building Green Council με άδεια από την BRE Global

BREEAM SE

BREEAM Εμπορικής ΕυρώπηςBREEAM Διεθνών Δελτίων ΠαραγγελίαςBREEAM ΚοινοτήτωνBREEAM σε χρήση

International

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


5. Να αυξήσει την ευαισθητοποίηση των ιδιοκτητών, των ενοίκων, των σχεδιαστών και των φορέων εκμετάλλευσης των κτιρίων, όσον αφορά τα θέματα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

6. Να επιτρέπει στους οργανισμούς να επιδείξουν πρόοδο προς μια κοινή περιβαλλοντική πολιτική.Το εργαλείο BREEAM έχει αναπτυχθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να πληρεί

συγκεκριμένες βασικές αρχές, οι οποίες είναι οι ακόλουθες (BREEAM Technical Manual 2011:1):

Διασφάλιση της ποιότητας του περιβάλλοντος μέσα από μια προσιτή, ολιστική και ισορροπημένη μέτρηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Χρήση ποσοτικών μέτρων για τον προσδιορισμό της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Υιοθέτηση μιας ευέλικτης προσέγγισης, αποφεύγοντας κανονιστικές προδιαγραφές και σχεδιαστικές λύσεις.

Χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων επιστημονικών και βέλτιστων πρακτικών ως βάση για την ποσοτικοποίηση και τη βαθμονόμηση ενός οικονομικά αποδοτικού προτύπου επιδόσεων για τον καθορισμό της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Σύνδεση των περιβαλλοντικών στόχων με οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Παροχή ενός κοινού πλαισίου αξιολόγησης προσαρμοσμένο κατά τέτοιο

τρόπο ώστε να ανταποκριθεί στις τοπικές ανάγκες, διαμορφωμένο βάσει του θεσμικού συστήματος και των τοπικών χαρακτηριστικών (πχ. κλίμα κ.α.).

Ενσωμάτωση των κατασκευαστών στις διαδικασίες ανάπτυξης και λειτουργίας ώστε να διασφαλιστεί η ευρεία κατανόηση και η προσβασιμότητα.

Υιοθέτηση της πιστοποίησης για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας, αξιοπιστίας και συνέπειας της ετικέτας.

Υιοθέτηση υφιστάμενων εργαλείων της βιομηχανίας, πρακτικών και άλλων προτύπων, όπου αυτό είναι δυνατόν να στηρίξουν εξελίξεις στην πολιτική και στην τεχνολογία βασιζόμενα σε υφιστάμενες δεξιότητες, για την κατανόηση και ελαχιστοποίηση του κόστους.

Διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, ώστε να ενημερωθούν για την περαιτέρω εξέλιξη, σύμφωνα με τις βασικές αρχές και το ρυθμό των αλλαγών στα πρότυπα επιδόσεων (που ευθύνεται για την πολιτική, τη ρύθμιση και την ικανότητα της αγοράς).

Οι παράγοντες που κάνουν επιτακτική την χρήση του BREEAM, σύμφωνα με τους δημιουργούς του είναι (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012):

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


o Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου,

o Η μείωση των ορυκτών πόρων,o Η μείωση της στοιβάδας του όζοντος,o Η συμφόρηση των μεταφορών,o Η ατμοσφαιρική ρύπανση,o Η παραγωγή αποβλήτων,o Η μείωση του πόσιμου ύδατος,o Η όξινη βροχή,o Η ρύπανση των υδάτων.

Το εργαλείο BREEAM λειτουργεί αξιολογώντας την επίδοση των κτιρίων σε ζητήματα (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012):

─ Χωροθέτησης και άλλων διαδικαστικών ζητημάτων.─ Κατανάλωσης ενέργειας και έκλυσης στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του

άνθρακα (CO2) που παράγεται από την ίδια την κατασκευή αλλά και από τις μετακινήσεις – μεταφορές από και προς το κτίριο.

─ Υγιεινής και ασφάλειας του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου της κατασκευής.

─ Ρύπανσης του αέρα και των υδάτων.─ Κατανομής – αξιοποίησης χώρων, πρασίνου και μη.─ Διατήρησης της οικολογικής ταυτότητας της περιοχής.─ Εντοπισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των χρησιμοποιούμενων

οικοδομικών υλικών (καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους)─ Κατανάλωσης νερού.

Το πρόγραμμα BREEAM απευθύνεται κυρίως σε αρχιτέκτονες – μηχανικούς, σε χωροτάκτες – πολεοδόμους (“planners”), σε ερευνητικά ιδρύματα, σε εκτιμητές ακινήτων και σε κατασκευαστές. Ο υπεύθυνος για την κατασκευή του κτιρίου μετά το τέλος της διαδικασία της αξιολόγησης λαμβάνει ένα επίσημο πιστοποιητικό, το οποίο πιστοποιεί την ελάχιστη επίδραση του στο περιβάλλον (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012).

Αρχικά η επίδοση της κατασκευής βαθμολογείται ξεχωριστά για κάθε μία από τις παραμέτρους που ορίζονται, στη συνέχεια λαμβάνονται υπόψη οι συντελεστές βαρύτητας της κάθε παραμέτρου και ακολουθεί η άθροιση των επιμέρους βαθμών. Τελικώς από το συνολικό άθροισμα προκύπτει η περιβαλλοντική επίδοση της κατασκευής, η οποία αξιολογείται βάσει κλίμακας τεσσάρων διαβαθμίσεων (αποδεκτό, καλό, πολύ καλό και άριστο) (Building Research Establishment Limited, BREEAM 2010-2012).

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 8: Οι εισροές του εργαλείου BREEAM και η βαθμολόγηση τους Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Ndukwe 2008:5Επεξήγηση Σχήματος: Στο εργαλείο εισέρχονται οι παράμετροι οι οποίοι θα αξιολογηθούν, στη συνέχεια κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την βαθμολόγηση τους και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους και στο τέλος βγαίνει ένα συνολικό άθροισμα . Το άθροισμα αυτό που θα προκύψει από την διαδικασία της αξιολόγησης θα καθορίσει και τον βαθμό της περιβαλλοντικής επίπτωσης του κτιρίου στο περιβάλλον.

Εικόνα 3: Παράδειγμα Λήψης Πιστοποιητικού BREEAMΠηγή: http://white-design.com/news/rogiet-is-highest-breeam-rated-school-in-wales/

http://white-design.com/news/rogiet-is-highest-breeam-rated-school-in-wales/

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Στη συνέχεια παρατίθεται η βαθμολόγηση των παραμέτρων που ορίζεται για τα υφιστάμενα κτίρια (Αξαρλή Κ. 2011:4-5):

Σχήμα 9: Βαθμολόγηση των παραμέτρων ενός υφιστάμενου κτιρίου, Ιδία Επεξεργασία

Ενέργεια (24 βαθμοί)

Μείωση εκπομπών CO2 (15)Απόδοση κελύφους κτιρίου: Μείωση συντελεστή θερμικών απωλειών (2)Πρόβλεψη για χώρο που θα στεγνώνουν τα ρούχα (1)Χρήση ηλεκτρικών συσκευών με οικολογικό σήμα (2)Εσωτερικός & εξωτερικός φωτισμός (από 2)

Συσήματα Μεταφορών (6 βαθμοί)

Μέσα μαζικής μεταφοράς & χώροι στάθμευσης ποδηλάτων (από 2)Ύπαρξη υπηρεσιών και διευκολύνσεων κοντά στο κτίριο (1) & εξασφάλιση χώρου εντός των διαμερισμάτων για διαμόρφωση γραφείων (1)

Ρύπανση (11 βαθμοί)

Θερμομόνωση (1)Εκομπές NOx (3)Έλεγχος ροής του βρόχινου νερού προς τους φυσικούς αποδέκτες (2) & πρόληψη για μείωση του κινδύνου από πλημμύρες (2)Χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (3)

Χρήση Υλικών (31 βαθμοί)

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από υλικά (16)Επιλογή υλικών για τα βασικά στοιχεία (6) & για τα δευτερεύοντα στοιχεία δόμησης (3) με βάση την περιβαλλοντική προστασίαΑνακύκλωση αποβλήτων (6)

Κτιριακή Διαχείριση (8 βαθμοί)

Κανονισμός λειτουργίας κτιρίου (3)Κατασκευαστές/διαχείριση κτιρίου & ασφάλεια (από 2)Δημιουργία & τήρηση συστήματος διαχείρισης (3)

Χρήσεις γης & Οικολογία (9 βαθμοί)

Οικολογεία οικοπέδου (1) & διατήρηση/αναβάθμιση οικολογικού χαρακτήρα της άμεσης περιοχής του κτιρίου (1)Προστασία του οποιοδήποτε οικολογικού χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής που κτίζεται το κτίριο (4)Κτιριακί "αποτύπωμα" (2)

Άνεση & υγεία των διαμενόντων του κτιρίου (8 βαθμοί)

Φυσικός φωτισμός (3)Ηχομόνωση (4)Αποθηκευτικοί/βοηθητικοί χώροι (1)

Χρήση Νερού (6 βαθμοί)

Εξωτερική (5) & εσωτερική (1) χρήση πόσιμου νερού

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σήμερα, πάνω από το 20% των νέων κτιρίων γραφείων αξιολογούνται με το συγκεκριμένο εργαλείο, ενώ ολοένα αυξανόμενη χρήση του BREEAM στη Μεγάλη Βρετανία καταδεικνύει πώς μια εθελοντική προσέγγιση μπορεί να είναι το ίδιο ή και περισσότερο επιτυχημένη συγκρινόμενη με μέτρα που επιβάλλονται στα πλαίσια ενός υποχρεωτικού νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου (Ζαρκάδης 2007:30).

Pass

Good

Ver

Exce...

Out

0 m1 m2 m3 m4 m5 m6 m7 m8 m9 m

10 m11 m12 m

Διάγραμμα 4: Εκατομμύρια τμ ορόφων που έχουν πιστοποιηθεί από το πρόγραμμα BREEAM βάσει της βαθμολόγησης των παραμέτρων μέχρι και τον Ιανουάριου του 2011 Πηγή: Halewood 2011:4

Το BREEAM προσφέρει μια σειρά περιβαλλοντικών και οικονομικών οφελών. Η χρήση τέτοιων λογισμικών βοηθάει στην δημιουργία κτιρίων που προσφέρουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στους χρήστες τους. Το πιστοποιητικό που παρέχεται μετά την αξιολόγηση του κτιρίου μπορεί να επιφέρει θετικά οικονομικά αποτελέσματα εξασφαλίζοντας υψηλότερο αντίτιμο κατά την μεταπώληση – ενοικίαση (Πρόγραμμα LIFE – Περιβάλλον 2007:13).

Παρακάτω απεικονίζονται σχηματικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει το πρόγραμμα BREEAM στην πράξη για την πιστοποίηση ενός κτιρίου:

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Το BREEAM υπήρξε το πρώτο εργαλείο περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων και παραμένει μέχρι και σήμερα το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο εργαλείο (Larson 1998:119). Επίσης, η ανάπτυξη του είχε αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο, με τον Καναδά, την Αυστραλία, το Χονγκ Κονγκ και άλλες χώρες να το χρησιμοποιούν ως πρότυπο για την ανάπτυξη τον δικό τους εργαλείων. Εκ τότε αναπτύχθηκαν πολλά εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης κτιρίων (Ding 2008:452).

Σύμφωνα με τον Abdalla et al. (2011:4) και τον Ding (2008:456) το πρόγραμμα BREEAM δεν λαμβάνει υπόψη του τις οικονομικές πτυχές του έργου κατά το στάδιο της αξιολόγησης του σχεδιασμού του κτιρίου. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, καθώς η οικονομική απόδοση είναι θεμελιώδους σημασίας για όλα τα έργα και αυτό μπορεί να σημαίνει πως ένα περιβαλλοντικά ορθό κτίριο είναι πολύ ακριβό να κατασκευαστεί. Επομένως, ο πρωταρχικός στόχος για την ανάπτυξη η οποία σχετίζεται με την οικονομική απόδοση μπορεί να καθιστά ένα περιβαλλοντικά φιλικό έργο λιγότερο ελκυστικό στους κατασκευαστές λόγω του

Σχήμα 10: Το πρόγραμμα BREEAM στην πράξη Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Halewood 20011:6

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


κόστους του. Ο Abdalla et al. επισημαίνουν πως ένα ακριβό έργο το οποίο, το οποίο υπερβαίνει τον προϋπολογισμό του θα πρέπει να παίρνει χαμηλότερη βαθμολογία.

Η τελική βαθμολογία που δίνει το BREEAM μετά την διαδικασία της αξιολόγησης κατά το στάδιο του σχεδιασμού δεν μπορεί να διασφαλίσει την καλή ποιότητα των αποτελεσμάτων στη φάση λειτουργίας. Ουσιαστικά, οι μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί κατά τον σχεδιασμό σε ότι αφορά την βιωσιμότητα και την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου μπορούν να αλλάξουν κατά την φάση λειτουργίας. Οπότε οι μετρήσεις του BREEAM είναι ελλιπείς. Από την άλλη, σε ορισμένες περιπτώσεις η αξιολόγηση BREEAM αφορά μόνο την φάση σχεδιασμού ή μόνο την φάση λειτουργίας. Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση που προσφέρει το πρόγραμμα BREEAM μπορεί να δώσει μία ώθηση στον κατασκευαστικό κλάδο προς την οικοδόμηση βιώσιμων κτιρίων (Abdalla 2011:4).3.2.2 BEES (Building for Environmental and Economic Sustainability)Το εργαλείο BEES συμβάλλει στην προώθηση κατασκευών φιλικών προς το περιβάλλον και οικονομικά αποτελεσματικών. Ουσιαστικά παρέχει ένα πρακτικό και ευέλικτο λογισμικό για την επιλογή κόστους – αποτελεσματικότητας στο κτιριακό περιβάλλον (National Institute of Standards and Technology 2011). Αναπτύχθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Τυποποίησης και Τεχνολογίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (National Institute of Standards and Technology), η έρευνα για την ανάπτυξη του ξεκίνησε το 1994, με την υποστήριξη (από το 1997 και μετά) της EPA (Environmental Protection Agency). Η πρώτη έκδοση του BEES (BEES 1.0) κυκλοφόρησε στην αγορά το 1998 (Lippiatt 1998:1-2). Ο σκοπός του εργαλείου αυτού, όπως αναφέρεται στο Τεχνικό Εγχειρίδιο – Οδηγό Χρήσης της νεώτερης έκδοσης BEES 4.0 (2007:4), αφορά την βαθμολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κατασκευαστικών προϊόντων και την προώθηση εναλλακτικών λύσεων στον κατασκευαστικό κλάδο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Συνολικά το πρόγραμμα BEES έχει κυκλοφορήσει στην αγορά τέσσερις διαφορετικές εκδόσεις (National Institute of Standards and Technology 2011):

1. BEES 1.0 (1998)2. BEES 2.0 (2000)3. BEES 3.0 (2002)4. BEES 4.0 (2007)

Χορηγοί των προγραμμάτων αυτών υπήρξαν (Lippiatt 2008:2): Το Εθνικό Ινστιτούτο Τυποποίησης και Τεχνολογίας των Ηνωμένων

Πολιτειών Αμερικής (NIST Building & Fire Laboratory) Η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (U.S. EPA

Environmentally Preferable Purchasing Program) Το Αμερικανικό Τμήμα Γεωργίας (U.S. Department of Agriculture)

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Το εργαλείο BEES βασίζεται σε συγκεκριμένα πρότυπα τα οποία είναι ευρέως γνωστά και αυτά είναι (Lippiatt 2008:4):o Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ISO 14040),o Η Κοστολόγηση Κύκλου Ζωής (Ε 917),o Η Πολυκριτηριακή Ανάλυση Αποφάσεων (ASTM E 1765).

Σύμφωνα λοιπόν με την μεθοδολογία της ΑΚΖ, αρχικά καθορίζεται ο στόχος και το πεδίο κάλυψης, στη συνέχεια παρουσιάζεται η αναλυτική απογραφή για το πεδίο ενδιαφέροντος του, δηλαδή για τα κατασκευαστικά ή οικοδομικά προϊόντα ενός κτιρίου, μετά από την διαδικασία της ανάλυσης πραγματοποιείται η εκτίμηση των επιπτώσεων για όλο τον κύκλο ζωής του κτιρίου και τέλος παρουσιάζεται η ερμηνεία, δηλαδή το αποτέλεσμα που προκύπτει από την αξιολόγηση. Μετά την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής απόδοσης ακολουθεί η αξιολόγηση της οικονομικής απόδοσης του κτιρίου. Τελικώς, συνεκτιμώντας τα αποτελέσματα από τις παραπάνω αξιολογήσεις προκύπτει η συνολική απόδοση του κτιρίου. Στο σχήμα που ακολουθεί απεικονίζεται η διαδικασία της αναλυτικής απογραφής του BEES (εισροές/ εκροές). Συμπεριλαμβάνει εισροές υδάτων, ενέργειας, πρώτων υλών και τις εκροές (ουσιαστικά επιπτώσεις) τους στον αέρα, τη γη και το νερό.

Σχήμα 11: Αναλυτική απογραφή εισροών/ εκροών του BEESΠηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα με Lippiatt 2002:7

Για την μέτρηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κατασκευών το εργαλείο BEES ακολουθεί τα βήματα της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής, όπως αυτή ορίζεται από το διεθνές πρότυπο ISO 14040. Ακολουθώντας την μεθοδολογία αυτή αναλύονται όλα τα στάδια του κύκλου ζωής μιας κατασκευής. Το πρόγραμμα λειτουργεί βάσει της αντίληψης ότι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μπορούν να προκληθούν από όλα στάδια του κύκλου ζωής ενός μιας κατασκευής. Ειδικότερα τα στάδια αυτά αφορούν (Lippiatt 1998:3):

Τη γνώση, Την κατασκευή, Της κατασκευής Τη μεταφορά, Την εγκατάσταση.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Την διαχείριση των αποβλήτων των πρώτων υλών που απαιτούνται για την κατασκευή.

Για το λόγο αυτό οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω ώστε να εντοπιστούν οι ακριβείς παράγοντες και συνθήκες που τις προκαλούν (Lippiatt 1998:3). Μέσω του εργαλείου αυτού έχουν συγκεντρωθεί περιβαλλοντικά και οικονομικά δεδομένα για 230 (+) κτιριακά προϊόντα και 100 (+) οικολογικά προϊόντα, τα οποία πρόκειται να ωφελήσουν σχεδιαστές (“planners”), κατασκευαστές και κατασκευαστές κτιριακών προϊόντων (National Institute of Standards and Technology 2011).

Βάσει του διεθνούς προτύπου ASTM (Ανάλυση Αποφάσεων Πολλαπλών Χαρακτηριστικών) εκτιμάται από το πρόγραμμα BEES και η οικονομική λειτουργία της κατασκευής σε όλα τα στάδια της (βλέπε Σχήμα 12). Το εργαλείο χρησιμοποιεί το πρότυπο UNIFORMAT II της ASTM κατά το στάδιο της ανάλυσης για την ταξινόμηση και οικονομική απόδοση των οικοδομικών προϊόντων. Η συνολική επίδοση της κατασκευής προκύπτει από τον συνδυασμό της περιβαλλοντικής και οικονομικής επίδοσης (Lippiatt 1998:3).

Σχήμα 12: Διεθνές πρότυπο ASTΜΠηγή: Ιδία Επεξεργασία, σύμφωνα Πρόγραμμα LIFE – Περιβάλλον (2007:22)

Όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω, με την εφαρμογή του προτύπου (Ε 1765-95) της ASTM που αφορά την πολυκριτηριακή ανάλυση αποφάσεων πραγματοποιείται η συνολική αποτύπωση της περιβαλλοντικής και οικονομικής απόδοσης μιας κατασκευής σε μία συνολική τιμή. Για το σκοπό αυτό, το λογισμικό διαθέτει διάφορες κατηγορίες συντελεστών βαρύτητας (που προσδιορίζουν το τελικό συνολικό αποτέλεσμα), οι οποίοι επιλέγονται από τον εκάστοτε χρήστη συμφώνα με τις ενίοτε ανάγκες. Τα αποτελέσματα μπορούν να παρουσιαστούν σε διάφορα επίπεδα ανάλυσης και σύνθεσης (Πρόγραμμα Life – Περιβάλλον 2007:23).

Η ανάλυση που διεξάγεται μέσω του BEES καλύπτει όλα τα στάδια του κύκλου ζωής (Lippiatt 2002:1):

Την εξόρυξη πρώτων υλών. Την παραγωγή προϊόντων, Τις μεταφορές, Την τοποθέτηση – ενσωμάτωση τους στο έργο, Τη χρήση, Τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται συνοπτικά το μοντέλο αξιολόγησης των αποδόσεων που ακολουθεί το BEES, κάνοντας μια αναλυτική αναφορά στις 12 κατηγορίες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που καλύπτουν όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του κτιριακού προϊόντος:

Αρχική Επένδυση Λειτουργία Συντήρηση Επισκευή Τελική

Διάθεση

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σχήμα 13: Μοντέλο αξιολόγησης εργαλείου BEES Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, National Institute of Standards and Technology 2011

Συνολική Απόδοση

Περιβαλλοντική Απόδοση

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Διοξείδιο του άνθρακα

Μεθάνιο

Υποδείξιο του αζώτουΌξινη βροχή

Εξάντληση φυσικών πόρων

Ποιότητα εσωτερικού αέρα

Στερεά απόβλητα

Ευτροφισμό

Οικοτοξικότητα

Ανθρωποτοξικότητα

Εναλλαγή των ενδιαιτημάτων

Έκλυση ατμοσφαιρικών

ρύπων

Καταστροφή όζοντος

Νέφος

Οικονομική Απόδοση

Αρχικά Κόστη

Μελλοντικά Κόστη

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Για τις δώδεκα περιβαλλοντικές κατηγορίες που παρουσιάστηκαν στο παραπάνω σχήμα το πρόγραμμα BEES προτείνει τέσσερις διαφορετικές βαθμολογήσεις. Ειδικότερα αυτές έχουν συσταθεί σύμφωνα με (BEES online 2011):

─ Τους εμπλεκόμενους φορείς,─ Την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος από ειδική επιστημονική

επιτροπή,─ Την ισομερή βαθμολόγηση των συντελεστών,─ Τον προσδιορισμό συντελεστών βαρύτητας (βαθμολόγηση) από τον χρήστη.

Ενδεικτικά παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα η βαθμολόγηση (συντελεστές βαρύτητας) των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως αυτή προτείνεται από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (BEES online 2011):Πίνακας 8: Βαθμολόγηση επιπτώσεων εργαλείου BEES βάσει της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κατηγορίες ΒαθμολόγησηΦαινόμενο του θερμοκηπίου

16

Όξινη Βροχή 5Ευτροφισμός 5Εξάντληση Φυσικών Πόρων 5Ποιότητα Εσωτερικού Αέρα 11Εναλλαγή Ενδιαιτημάτων 16Στερεά Απόβλητα 3Ατμοσφαιρική Ρύποι 6Νέφος 6Οικοτοξικότητα 11Καταστροφή Όζοντος 5Ανθρωποτοξικότητα 11Σύνολο 100

Σύμφωνα με το Τεχνικό Εγχειρίδιο – Οδηγό Χρήσης της νεώτερης έκδοσης BEES 4.0 (2007:33), με την εφαρμογή της μεθόδου κοστολόγησης κύκλου ζωής (Ε 917-99) της ASTM προσδιορίζεται η οικονομική απόδοση της κατασκευής, η οποία καλύπτει τα εξής κόστη:

Της αρχικής επένδυσης, Της αντικατάστασης, Της λειτουργίας, Της συντήρησης και επιδιορθώσεων, Της απομάκρυνσης/καταστροφής.

Τα παραπάνω κόστη αθροίζονται για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο δημιουργώντας ευκαιρίες συγκρίσεων μεταξύ προϊόντων που έχουν ίδιες λειτουργίες.

Το λογισμικό του BEES δίνει τη δυνατότητα γραφικής αποτύπωσης των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την αξιολόγηση όλου του κύκλου ζωής της κατασκευής, δηλαδή της περιβαλλοντικής, οικονομικής καθώς και της συνολικής απόδοσης. Μία ακόμη επιλογή που δίνεται από το πρόγραμμα αυτό είναι η

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


απεικόνιση σε μορφή διαγράμματος των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την κατασκευή, την λειτουργία και την κατανάλωση ενέργειας της κατασκευής (Πρόγραμμα Life – Περιβάλλον 2007:23).

Στη συνέχεια ακολουθεί ένα παράδειγμα εφαρμογής του περιβαλλοντικού εργαλείου αξιολόγησης BEES 2.0 μέσω της γραφικής απεικόνισης της περιβαλλοντικής, οικονομικής και συνολικής απόδοσης δύο κτιριακών προϊόντων (Lippiatt et al. 2001β:77-78-79-80). Η γραφική απεικόνιση που προκύπτει από την διαδικασία αξιολόγησης της νεώτερης έκδοσης BEES 4.0 παραμένει ίδια, απλώς λαμβάνει υπόψη περισσότερες περιβαλλοντικές και οικονομικές παραμέτρους. Αναλυτικότερα, τα προϊόντα αυτά αφορούν την κάλυψη του δαπέδου ενός ορόφου κτιρίου. Ουσιαστικά πραγματοποιείται μία σύγκριση μεταξύ δύο εναλλακτικών λύσεων:

o Κύρια εναλλακτική λύση: Κάλυψη δαπέδου με υλικό που προέρχεται από νάιλον και τοποθέτηση του με χρήση συμβατικής κόλλας.

o Δευτερεύουσα εναλλακτική λύση: Κάλυψη δαπέδου με προϊόν που προέρχεται από ανακυκλωμένα μπουκάλια αναψυκτικών και εγκατάσταση του με χρήση κόλλας φιλικής προς το περιβάλλον (χαμηλά επίπεδα πτητικών οργανικών ενώσεων).

Η παρακάτω γραφική απεικόνιση προκύπτει μετά τον καθορισμό από τον χρήστη των παραμέτρων ανάλυσης και της εισαγωγής τους στο λογισμικό που παρέχεται από το BEES. Ειδικότερα ο χρήστης μπορεί να επιλέξει εάν θέλει να συνδυάσει τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής και οικονομικής απόδοσης σε ένα συνολικό αποτέλεσμα απόδοσης. Στο παράδειγμα που έχει επιλεχθεί να παρατεθεί η περιβαλλοντική και οικονομική απόδοση έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (50%) στη συνολική απόδοση. Οι συντελεστές βαρύτητας των περιβαλλοντικών παραμέτρων έχουν καθοριστεί σύμφωνα με την δυνατότητα που δίνει το λογισμικό για ισομερής βαθμολόγηση (“Equal Weights”). Όσον αφορά τις οικονομικές παραμέτρους που πρέπει να προσδιοριστούν κατά την αξιολόγηση αυτές αφορούν κυρίως το πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο, το οποίο χρησιμοποιείται για να μετατρέψει τις μελλοντικές δαπάνες του κτιριακού προϊόντος στην παρούσα αξία τους. Τελευταία παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη από τον χρήστη και να περαστεί στο λογισμικό είναι η απόσταση του κτιρίου από τον χώρο παραγωγής του κτιριακού προϊόντος.

Στην παρακάτω εικόνα αποτυπώνεται συγκριτικά η γραφική απεικόνιση των περιβαλλοντικών αποδόσεων των δύο κτιριακών προϊόντων, σε σχέση με τις περιβαλλοντικές παραμέτρους. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται και σε μορφή πίνακα. Το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται χαμηλές τιμές για κάθε προϊόν, δηλαδή να έχει χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Το χειρότερο αποτέλεσμα που μπορεί να εμφανιστεί στην περιβαλλοντική απόδοση ενός κτιριακού προϊόντος είναι οι 100 μονάδες, δηλαδή το προϊόν να έχει 100%

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στο παράδειγμα, το κύριο εναλλακτικό προϊόν παρουσιάζει συνολικό βαθμολογία 96 μονάδες και το δεύτερο 49 μονάδες.

Εικόνα 4: Γραφική απεικόνιση της περιβαλλοντικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0 Πηγή: Lippiatt et al. 2001β:78

Στην δεύτερη εικόνα αποτυπώνεται συγκριτικά η γραφική απεικόνιση των οικονομικών αποδόσεων των δύο κτιριακών προϊόντων, σε σχέση με τις οικονομικές παραμέτρους. Τα αποτελέσματα και σε αυτή την απεικόνιση παρουσιάζονται και σε μορφή πίνακα. Εδώ απεικονίζονται τα αρχικά κόστη, η αξία των μελλοντικών δαπανών και το άθροισμά τους, δηλαδή το κόστος κύκλου ζωής. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η δεύτερη επιλογή παρουσιάζει υψηλότερα κόστη από την πρώτη εναλλακτική. Ουσιαστικά μέσω της απεικόνισης αυτής φαίνεται πως το πρώτο προϊόν είναι οικονομικά αποδοτικότερο από το δεύτερο και το δεύτερο είναι περιβαλλοντικά φιλικότερο από το πρώτο.

Εικόνα 5: Γραφική απεικόνιση της οικονομικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0Πηγή: Lippiatt et al. 2001β:78

Στην τελευταία εικόνα εμφανίζεται σε μορφή γραφήματος και πίνακα η συνολική βαθμολογία των αποδόσεων για κάθε εναλλακτικό προϊόν, το οποίο είναι

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


το άθροισμα των σταθμισμένων περιβαλλοντικών και οικονομικών αποδόσεων. Όπως φαίνεται, η πρώτη εναλλακτική σημειώνει μικρότερη βαθμολογία (70 μονάδες) από την δεύτερη (75 μονάδες), οπότε είναι ελαφρώς προτιμότερη.

Εικόνα 6: Γραφική απεικόνιση της συνολικής απόδοσης κτιρίου με χρήση του εργαλείου BEES 2.0Πηγή: Lippiatt et al. 2001β:79

Εκτός από τα γραφήματα σύνοψης που παρουσιάστηκαν στην παρούσα ερευνητική εργασία, το πρόγραμμα BEES προσφέρει επίσης και λεπτομερή διαγράμματα για κάθε περιβαλλοντική επίπτωση, τα οποία συμβάλλουν στον εντοπισμό των «αδύναμων κρίκων» του κύκλου ζωής ενός προϊόντος (Lippiatt et al. 2001β:79).

Το πρόγραμμα BEES έχει σήμερα απάνω από 24.000 χρήστες και χρησιμοποιείται σε 80 χώρες παγκοσμίως. Στο διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνονται οι χρήστες του (Κατασκευαστές, Σχεδιαστές, Μηχανικοί, Κυβερνήσεις, Σύμβουλοι, Εκπαιδευτικοί, Ερευνητές κ.α) (Lippiatt 2008:20):

Διάγραμμα 5: Η ειδικότητα των χρηστών του BEES

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Το βασικότερο πλεονέκτημα του εργαλείου αυτού είναι ο σχεδιασμός του, καθώς έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να εφαρμόζεται εύκολα και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε χρήστη δίνοντας του τη δυνατότητα να καθορίσει αυτός αρκετές από τις παραμέτρους. Ο χρήστης έχει επίσης πρόσβαση σε όλες τις βάσεις αποδόσεων και σε όλους τους αλγόριθμους που χρησιμοποιούνται από το πρόγραμμα. Ωστόσο, η μικρή βάση δεδομένων που διαθέτει το πρόγραμμα, συγκριτικά με τα υπόλοιπα που κυκλοφορούν στην αγορά, αποτελεί την μεγαλύτερη αδυναμία του (Πρόγραμμα Life – Περιβάλλον 2007:23). Τέλος, το γεγονός ότι στη συνολική απόδοση του κτιρίου συνυπολογίζονται η περιβαλλοντική και οικονομική του απόδοση αποτελεί ένα πολύ θετικό παράγοντα, συγκριτικά πάντοτε με το πρόγραμμα BREEAM που αναλύθηκε παραπάνω, το οποίο λαμβάνει υπόψη του μόνο περιβαλλοντικές παραμέτρους.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Συμπεράσματα

Οι επιπτώσεις του κατασκευαστικού κλάδου αποτελούν μείζων ζήτημα της σημερινής εποχής, καθώς με την πάροδο των χρόνων εντείνονται οι πιέσεις τους στο περιβάλλον, στην κοινωνία και στην οικονομία, οι επιπτώσεις αυτές είναι ορατές και πλέον απειλούν το μέλλον του πλανήτη. Η λάθος αντίληψη που επικρατεί στην κοινωνία ότι τα κτίρια επιβαρύνουν το περιβάλλον μόνο κατά το στάδιο της λειτουργίας τους είναι ο παράγοντας που δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα. Βαρύτητα δεν πρέπει να δίνεται μόνο στην αποφυγή των επιπτώσεων κατά την φάση λειτουργίας τους. Δεδομένου των παραπάνω, είναι αναγκαίο να γίνει ευρέως κατανοητό ότι σημαντικές επιπτώσεις προκαλούνται στο περιβάλλον και όχι μόνο, από τα κατασκευαστικά προϊόντα τόσο κατά τη διάρκεια της οικοδομικής δραστηριότητας όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους, δηλαδή καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους (χωροθέτηση, σχεδιασμός, κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση, ανακαίνιση, κατεδάφιση). Ο επιστημονικός κλάδος πλέον στοχεύει στην ευαισθητοποίηση ανθρώπων και κυβερνήσεων ώστε να ενταχθούν οι έννοιες της αειφορίας και του οικολογικού σχεδιασμού στην κοινωνία μας, καθώς φαντάζουν το μοναδικό μέσο για την επίτευξη ενός υγιούς μοντέλου κατασκευών.

Στο πλαίσιο αυτό, ακολουθώντας τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης και του οικολογικού σχεδιασμού κινούνται τα βιώσιμα κτίρια και οι βιώσιμες πόλεις τα οποία στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην οικονομική ανάπτυξη και στην κοινωνική ανάπτυξη, λαμβάνοντας υπόψη τους όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής των κτιριακών προϊόντων. Η δημιουργία βιώσιμων κατασκευών έχει θετικό αντίκτυπο καθώς σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σε μεγαλύτερη κλίμακα οι βιώσιμες πόλεις στοχεύουν στην αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης εντός των ορίων της αειφόρου ανάπτυξης. Η διεθνής εμπειρία έδειξε πως τέτοιου είδους κατασκευές είναι εφαρμόσιμες και μπορούν να προκαλέσουν θετικές επιπτώσεις τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλάζοντας την νοοτροπία της κοινωνίας και στρέφοντας την προς την πράσινη ανάπτυξη. Στην Ελλάδα έχουν γίνει ήδη τα πρώτα δειλά βήματα με την Ελληνική Πλατφόρμα Έρευνας & Τεχνολογίας να θέτει τους τρεις βασικούς άξονες για την βιωσιμότητα των κατασκευών. Ωστόσο, ενώ από την μεριά του επιστημονικού χώρου υπάρχει μια γενική μεταστροφή προς την βιωσιμότητα και ανησυχία για το μέλλον του κατασκευαστικού κλάδου, από την μεριά της πολιτείας δεν υπάρχει αντίστοιχη κινητοποίηση.

Τα εργαλεία περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιολόγησης των κτιρίων αποτελούν ίδιας κλίμακας προσπάθειες, όπως τα βιώσιμα κτίρια και οι βιώσιμες πόλεις, για την μείωση των επιπτώσεων του κατασκευαστικού κλάδου και τη στροφή προς την πράσινη/βιώσιμη ανάπτυξη. Τα εργαλεία εφαρμόζονται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής μιας κατασκευής και στοχεύουν στην μείωση των επιπτώσεων που προκαλούνται από αυτή. Το βασικότερο εργαλείο περιβαλλοντικής

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


διαχείρισης που μπορεί να εφαρμοστεί στον κατασκευαστικό κλάδο είναι η Ανάλυση Κύκλου Ζωής, η μεθοδολογία της οποίας βασίζεται στο πρότυπο ISO 14040-43. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι ενώ όλοι σχεδόν οι ερευνητές συμφωνούν με την ύπαρξη των σταδίων όπως αυτά αναλύθηκαν στην παρούσα εργασία, ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις μελετών Ανάλυσης Κύκλου Ζωής που τα ακολουθούν επακριβώς, ωστόσο παραμένει η μόνη αναγνωρισμένη μέθοδος για την αξιολόγηση και σύγκριση υλικών, προϊόντων και υπηρεσιών από την περιβαλλοντική άποψη. Η εφαρμογή της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής στον κατασκευαστικό κλάδο αποσκοπεί στον εντοπισμό των διεργασιών εκείνων που προκαλούν τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα και στην εκτίμηση της δυνατότητας περιβαλλοντικών βελτιώσεων.

Πιο ειδικά, για την μελέτη των επιπτώσεων της οικοδομικής δραστηριότητας μπορούν να χαρακτηριστούν τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης των κτιρίων, καθώς αναπτύχθηκαν με γνώμονα το θεωρητικό υπόβαθρο όλων των παραπάνω. Για την κατασκευή ενός βιώσιμου κτιρίου μπορεί να επιλεχθεί και να εφαρμοστεί ένα από τα πολλά προγράμματα/λογισμικά που έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά, εξετάζοντας είτε την απόδοση όλων ή μεμονωμένων σταδίων του κύκλου ζωής είτε την απόδοση συγκεκριμένων κτιριακών υλικών. Ουσιαστικά όλα τα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια από την εμφάνιση του πρώτου το 1990 (BREEAM) βασίζονται στις ίδιες αρχές και λειτουργούν βάσει της ίδιας μεθοδολογίας, δηλαδή τον προσδιορισμό και την ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων και των παραμέτρων, το οποία δίνουν ένα συνολικό βαθμό απόδοσης. Η ευρεία χρήση των μεθόδων αξιολόγησης δημιουργεί αρκετές θετικές επιπτώσεις. Αρχικά, έχει άμεσες επιπτώσεις στο ίδιο το κτίριο, αλλά και έμμεσες επιπτώσεις στους εμπλεκόμενους με αυτό, καθώς παρέχει ένα καλύτερο επίπεδο ζωής μειώνοντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και προσφέρει την δυνατότητα ανάπτυξης διαλόγου για θέματα που αφορούν το περιβάλλον και την βιωσιμότητα μεταξύ σχεδιαστών, χρηστών και της κατασκευαστικής βιομηχανίας. Επίσης, μία πολύ θετική επίδραση των εργαλείων αυτών είναι ότι καθορίζουν όλα τα στοιχεία που πρέπει να έχει ένα «πράσινο» κτίριο, λαμβάνοντας υπόψη πρακτικά και οικονομικά ζητήματα και δίνουν κίνητρα για την ανάπτυξη περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων, υπηρεσιών και πρακτικών. Τέλος, κρίνεται αναγκαίο να επισημανθεί ότι ενώ έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα αρκετά συστήματα αξιολόγησης κτιρίων, δεν υπάρχει κάποιο σύστημα το οποίο να αξιολογεί το μεγαλύτερο μέρος του κατασκευαστικού κλάδου, δηλαδή τα έργα: οδοποιίας, αεροδρομίων, λιμανιών, δομημένου περιβάλλοντος κ.α. (Σιούτα 2010:384).

Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι εμπλεκόμενοι στον κατασκευαστικό κλάδο έχουν στα χέρια τους αρκετά εργαλεία με τα οποία μπορούν να προωθήσουν και να ενσωματώσουν την βιωσιμότητα στο δομημένο περιβάλλον (βιώσιμα κτίρια, πόλεις, εργαλεία περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιολόγησης κτιρίων). Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι δύσκολο να εφαρμοστεί είτε λόγω έλλειψης σχετικής

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


νομοθεσίας είτε λόγω υψηλών κοστών κατασκευής. Εν τέλει η ανάπτυξη βιώσιμων κατασκευών εξαρτάται από μία πληθώρα παραμέτρων που αφορούν το συνολικό εξωτερικό (κοινωνία, πολιτεία, νομοθεσία κ.α.) και εσωτερικό (σχεδιαστής, χρήστης κ.α.) περιβάλλον, αποτελώντας το μοναδικό μέσο για την εξέλιξη του κατασκευαστικού τομέα προς την «πράσινη ανάπτυξη».

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σύνοψη

Στην παρούσα ερευνητική εξετάζονται τα εργαλεία περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιολόγησης κτιρίων, όπως αυτά αναπτύχθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί βάσει της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής.

Η ερευνητική εργασία ξεκινάει με την ανάλυση της έννοιας, των αρχών και του περιεχομένου της Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως προσδιορίστηκαν μέσα από τις διεθνείς συνόδους. Η Βιώσιμη Ανάπτυξη συνδέεται άμεσα με τα βιώσιμα κτίρια και πόλεις, τα οποία αναλύονται στη συνέχεια, καθώς υιοθετούν τις αρχές της και τις αρχές του οικολογικού σχεδιασμού. Σημαντική αναφορά γίνεται στις επιπτώσεις του κατασκευαστικού κλάδου που επηρεάζουν τις κοινωνίες από περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική άποψη.

Στη συνέχεια εξετάζονται τα εργαλεία περιβαλλοντικής διαχείρισης αποτελούν το θέμα του επόμενου κεφαλαίου, δίνοντας έμφαση στις δύο κατηγορίες διαχωρισμού τους (αναλυτικά και εργαλεία διεργασιών). Στη συνέχεια αναλύονται οι αρχές και το περιεχόμενο του αναλυτικού εργαλείου της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής και παρουσιάζεται διεξοδικά η μεθοδολογία της, όπως αυτή έχει αναπτυχθεί σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14040-43. Μετέπειτα προσεγγίζεται η αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιριακών υποδομών μέσω της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής.

Τέλος, εξετάζονται τα εργαλεία περιβαλλοντικής αξιολόγησης των κτιρίων, παρουσιάζοντας το περιεχόμενο και το πεδίο εφαρμογής τους και επικεντρώνεται στα συστήματα ταξινόμησης που έχουν αναπτυχθεί για την κατηγοριοποίηση τους. Στο τέλος του κεφαλαίου, παρουσιάζονται δύο λογισμικά εργαλείων αξιολόγησης, αυτό του BREEAM και του BEES. Ειδικότερα, αναλύονται το πεδίο εφαρμογής τους, οι παράμετροι αξιολόγησης και οι εισροές/εκροές του συστήματος.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Abstract

The theme of this research is the investigation of the tools of environmental management and assessment of buildings they have developed the last 20 years. Particular emphasis is put on tools developed under the Life Cycle Analysis.

This research thesis refer to the concept, principles and content of Sustainable Development as identified through international meetings. Sustainable development is directly linked to sustainable buildings and cities, which are described below and adopt their principles and the principles of ecological design. Important reference is made to the impact of the construction industry affecting communities environmentally, socially and economically.

The environmental management tools are the main subject of the next chapter, focusing on two categories (analytical tools and processes). Then, the principles and content of Life Cycle Analysis (analytical tool) are analyzed and presents the detailed the methodology is provided, as developed in accordance with standard ISO 14040-43. The valuation of environmental impacts of building structures by Life Cycle Analysis is then approached.

The last chapter of this paper focuses on the examination of environmental assessment tools for buildings, providing the content and scope, while focusing on classification systems that have been developed to categorize them. Two software assessment tools, the BREEAM and BEES are also presents. The scope, the assessment parameters and the inputs/output of the system are presented. This research concludes with findings conducted by the composition of the data analysis.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Koroneos C., Moustakas K., Loizidou M. (2009) “Sustainability Indicators in the construction sector”, Proceedings of the 11th International Conference on Environmental Science and Technology, Chania 3-5 September 2009

Αβρααμίδης Μ. (2006) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής εργαλείο για την εισαγωγή της Ολοκληρωμένης Πολιτικής Προϊόντων στον Τομέα των Κατασκευών», Αειφόρος Κατασκευή στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα μέσω της Ολοκληρωμένης Πολιτικής Προϊόντων, Παρουσίαση PowerPoint, 1η Συνάντηση Συμβουλευτικής Επιτροπής για θέματα Αειφόρου Κατασκευής Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων, 13 Απριλίου 2006

Αβρααμίδης Μ., Κυθραιώτου Ν., Φάττα Δ. (2004) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής ως υποστηρικτικό εργαλείο λήψης αποφάσεων για την οικολογική παραγωγή ελαιόλαδου», Εργαστήριο Μηχανικής Περιβάλλοντος ΓΑΙΑ, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Αγγέλου Ε., Γκώνια Βαρβάρα (2010) Βιώσιμες κατασκευές – Ενεργειακά κτίρια. Υλικά που βοηθούν στην εξοικονόμηση και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, Πτυχιακή Εργασία, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Τεχνολογιών Αντιρρύπανσης, Τεχνολογικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας

Αξαρλή Κ., Μπαμπούρης Β. (2011) «Μέθοδοι Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης Κτιρίων (LEED, BREEAM και CASBEE)»

Βαγιωνά Δ. (2010) «Βιώσιμη Ανάπτυξη και τεχνικά έργα προστασίας περιβάλλοντος», σημειώσεις μαθήματος για 4ο εξάμηνο σπουδών, 3η διάλεξη, παρουσίαση PowerPoint, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Γεωργακέλλος Δ.Α. (1999) “Ανάλυση Κύκλου Ζωής: Ένα συστηματικό όργανο στη διαχείριση του περιβάλλοντος», ΣΠΟΥΔΑΙ, Τόμος 49, Τεύχος 1ο-4ο, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Γιαμά Ε. (2009) Ανάπτυξη Μεθοδολογίας για την ολοκληρωμένη περιβαλλοντική αξιολόγηση κτιρίων στην Ελλάδα, Διδακτορική διατριβή, Τμήματος Μηχανολόγων, Ενεργειακός Τομέας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2009

Γιαννακοπούλου Τ. (1997) «Βιώσιμη Ανάπτυξη και Βιωσιμότητα», σημειώσεις μαθήματος, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 1997

Γιαννακοπούλου Τ. (2007) «Εισαγωγή στις βιώσιμες κατασκευές», σημειώσεις μαθήματος, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ξάνθη 2007

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Γιαννουλά Ε. (2010) «Συνολική αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιριακών υποδομών. Τα πλεονεκτήματα του βιοκλιματικού σχεδιασμού», Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Σεπτέμβριος 2010

Δεκλερής Μ. (1996) Ο Δωδεκάδελτος του Περιβάλλοντος, Εγκόλπιο

Δημούδη Α. (2006) «Οικολογικά Δομικά Υλικά», σημειώσεις στο εργαστήριο: Περιβαλλοντικού και Ανθρωπογνωστικού Σχεδιασμού, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ξάνθη 2006

Ζαγοριανάκος Ε. (2002) «Οικονομία, Περιβάλλον και Βιώσιμη Ανάπτυξη: Βασικές έννοιες της επιστήμης των οικονομικών του περιβάλλοντος», Κείμενο δημόσιας διάλεξης, Διοργάνωση ΙΑΑΚ/ΕΚΚΕ, 5 Ιουνίου 2002

Ζαρκάδης Ν. (2007) Προς μια μεθοδολογία ολοκληρωμένης αξιολόγησης και πιστοποίησης κτιριακών υποδομών στην Ε.Ε. στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Τμήμα Χημείας, Διιδρυματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών: Τεχνολογίες προστασίας περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Κρήτης (δεν ισχύει μάλλον… γτ είναι από το site)

Καλαϊτζή Σ., Μπαρμπούτης Ι. (2010) «Πρότυπα για την Ανάλυση του Κύκλου Ζωής των Προϊόντων Ξύλου»

Καλαϊτζή Σ., Μπαρμπούτης Ι.(2010) «Πρότυπα για την ανάλυση του κύκλου ζωής των προϊόντων ξύλου»

Καρβούνης Σ., Γεωργακέλλος Δ., (2003) Διαχείριση του περιβάλλοντος: Επιχειρήσεις και Βιώσιμη Ανάπτυξη, Β’ Έκδοση, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα

Κορωναίος Χ. (2007) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής σε δύο κατασκευαστικές δραστηριότητες», Ερευνητικό Πρόγραμμα SUSCON, Παρουσίαση PowerPoint, Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Κορωναίος Χ. (2010) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής: Η ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Προσέγγιση στην Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη», 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του ΜΕ.Κ.ΔΕ του ΕΜΠ, 16-19 Σεπτεμβρίου 2010

Λόρδος Α., Sertac Sonan, Ιουλιανός Γ. (2011) «Μετάβαση σε μια Νέα Κουλτούρα: Προκλήσεις και προοπτικές για τις δύο κοινότητες της Κύπρου, στην αναζήτηση βιώσιμων προτύπων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης», Έκθεση από το Πρόγραμμα «Κύπρος 2015»

Μαρτινόπουλος Γ., Ekhrawat M., Τσιλιγκιρίδης Γ., Τσιπάς Δ., (2002) «Λογισμικά Εργαλεία (Eco Tools) για την Ανάλυση Κύκλου Ζωής»

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Μουροπούλου Α. (2005α) «Συγκρότηση και θέσεις του Εθνικού Φόρουμ για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή», 1η Εθνική Συνάντηση ΕΠΕΤΚ, 5 Φεβρουαρίου 2005, HELECO ‘05

Μουροπούλου Α. (2005β) «Συγκρότηση και θέσεις του Εθνικού Φόρουμ για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή», 2η Εθνική Συνάντηση ΕΠΕΤΚ, 19 Οκτωβρίου 2005, HELECO ‘05

Μουροπούλου Α. (2009) «Σύγχρονες Τάσεις στην Κατεύθυνση της Αειφόρου Κατασκευής. Η Σχέση Περιβάλλοντος – Σκυροδέματος», 16ο Συνέδριο Σκεροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/2009, Πάφος, Κύπρος

Μουροπούλου Α. (2010) «Σύγχρονες Τάσεις στην Κατεύθυνση της Αειφόρου Ανάπτυξης», παρουσίαση PowerPoint, Αειφορία και η Επίδραση της στο Σχεδιασμό των Κατασκευών, ΤΕΕ, Ελληνικό Τμήμα Σκυροδέματος, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Μυλωνάς Σ.Κ. (2002) «Δυνατότητες αξιοποίησης της ανάλυσης κύκλου ζωής δομικών στοιχείων σκυροδέματος στον κτιριακό σχεδιασμό», 70 Συνέδριο του ΙΗΤ ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, 6-8 Νοεμβρίου, Πάτρα

Ξανθάκης Γ. (2011) «Η καθοριστική σημασία της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης ενός κτιρίου στην εκπομπή περιβαλλοντικών ρύπων. Εφαρμογή Ανάλυσης Κύκλου Ζωής (Life Cycle Assessment) σε κτίρια.», Παρουσίαση PowerPoint, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ενέργεια και Ανάπτυξη, Νοέμβριος 2011

Παπαδόπουλος Α.Μ. (2004) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής Πετροβάμβακα», Παραδοτέο β’ Φάσης Έργου: Σχεδιασμός & Ανάπτυξη Καινοτόμων Προϊόντων Πετροβάμβακα για την Ενεργειακή Αναβάθμιση Υφιστάμενων & Νεόδμητων Κτιρίων, Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 2004

Πουλόπουλος Σ. (2009) Περιβαλλοντική Αξιολόγηση Κτιρίων, Μεταπτυχιακή εργασία, Διεπιστημονικού – Διατμηματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Περιβάλλον και Ανάπτυξη», Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Πρόγραμμα Life – Περιβάλλον (2007) «Αειφόρος Κατασκευή στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα μέσω της Ολοκληρωμένης Πολιτικής Προϊόντων», Βέλτιστες Πρακτικές Οικολογικού Σχεδιασμού στον Κατασκευαστικό Κλάδο (2η Έκδοση)

Σανταμούρης Μ. (2011), «Χτίζοντας το Μέλλον: Μια Δράση για τα Βιώσιμα κτίρια και την Πράσινη Ανάπτυξη», Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη, παρουσίαση PowerPoint

Σαρτζετάκης Ε., Παπανδρέου Α. (2002) «Βιώσιμη Ανάπτυξη: Οικονομική Επιστήμη και Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο», Νοέμβριος 2002

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Σιούτα Ν. (2010) Ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης του κύκλου ζωής αειφόρου κατασκευής, Διδακτορική διατριβή, Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Τομέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2010

Σταθοπούλου Ε. (2005) Ο Θεσμός των Οικοβιομηχανικών Πάρκων, η Αειφόρος Ανάπτυξη και η Διασύνδεση τους, Μεταπτυχιακή εργασία, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση», Πανεπιστήμιο Αιγίου, Μυτιλήνη 2005

Στέλιου Μ. (2005) Ανάλυση Κύκλου Ζωής Ελαιόλαδου στη Κύπρο, Μεταπτυχιακή Εργασία, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιώσιμη Ανάπτυξη», Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Τσουκαλά Β.Κ. (2009) «Ανάλυση Κύκλου Ζωής», παρουσίαση PowerPoint για το μάθημα Περιβάλλον & Ανάπτυξη του 8ου εξαμήνου, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Φωτιάδης Α. (2011) «Σημειώσεις μαθήματος: Διοίκηση Αγροτουριστικών Προορισμών και Πράσινη Ανάπτυξη», Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Τμήμα Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων

Ξενόγλωσση

Abdalla G., Maas G., Huyghe J. (2011) “Criticism on Environmental Assessment Tools”, 2011 2th International Conference on Environmental Science and Techology

Annex 31 (2004) Energy – Related Environmental Impact of Buildings: DIRECTORH OF TOOLS, A Survey of LCA Tools, Assessment Frameworks, Rating Systems, Technical Guidelines, Catalogues, Checklists and Certificates, International Energy Agency

Assefa G., Glaumann M., Malmqvist T., Kindembe B., Hult M., Myhr U. and Eriksson O. (2007) “Environmental assessment of building properties-Where natural and social sciences meet: The case of EcoEffect”, Building and Environment, vol. 42, 1458-1464

Babu B. V. (2006) “Life Cycle Inventory Analysis (LCIA)”, Life Cycle Assessment & Life Cycle Management Methodologies, The Boulevard Hotel, Kuala Lupur, 4th-5th December 2006

Baldwin R., Russell P., Nibel S., Boonstra C., Luzkendorf T. (2000) “Results of IEA –ECBCS ANNEX 31 WORK on environmental assessment of building and related tools”

Barnett D., Browning W. (2007) A primer on sustainable building, Rocky Mountain Institute, Green Development Services

Bevan T. (2004) “Using BREEAM to Assess the Environmental Performance of Buildings”, Sustainable Construction – Getting Environment into Building Specification

Blassingame L. (1998), “Sustainable cities: Oxymoron, utopia or inevitability?” University of Wisconsin, Oshkosh, U.S.A.

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


BREEAM (2011) ΒREEAM New Construction: Non – Domestic Buildings, Technical Manual

Burnett J. (2007) “City buildings – Eco-labels and shades of green!”, Landscape and Urban Planning 83 (2007) 29-38

Chrisna du Plessis (2002) “The environmental impact of buildings”, Program for Sustainable Human Settlements

Cole J.R. (2003) “Building Environmental Assessment Methods: A Measure of Success”

Cole J.R., Howard N., Ikaga T., Nibel S. (2005) “Building Environmental Assessment Tools: Current and Future Roles”

Consoli F., Allen D., Boustead I., Fava J., Franklin W., Quay B., Parrish R., Perriman R., Postlewhaite D., Seguin J., Vigon B. (1993) Guidelines for Life Cycle Assessment: A code of practice, From the SETAC Workshop held at Sesimbra, Portugal 31 March – 3 April 1993 Society of Environmental Toxicology and Chemistry (SETAC)

Constanza R., Daly H. (1992) “Natural capital and sustainable development”, Conservation Biology, Vol.6, No.1 (March 1992), 37-46

Curran M. A., Mann M., Norris G. (2005) “The international workshop on electricity data for life cycle inventories”, Journal of Cleaner Production 13 (2005) 853-862

Ding G.K.C. (2008) “Sustainable construction – The role of environmental assessment tools”, Journal of Environmental Management 86 (2008) 451-464

Drive R.B. (2006) Life Cycle Assessment: Principles and practice, Scientific Applications International Corporation (SAIC), EPA/600/R-06/060, May 2006

Fava J. A., Denision R., Jones B., Curran M. A., Vigon B. (1991) A Technical Framework for Life-Cycle Assessment, SETAC Foundation, Vermot

Finnveden G, Moberg A (2005) “Environmental systems analysis tools – an overview”, Journal of Cleaner Production 13 (2005) 1165-1173

Girardet H. (2000) “Cities, People, Planet”, Urban Sustainability, Liverpool (UK) Schumacher Lectures April 2000

Haapio A., Viitaniemi P. (2008) “A critical review of building environmental assessment tools”, Environmental Impact Assessment Review 28 (2008) 469-482

Halewood J (2011) “ BREEAM Existing Buildings: Assessment, Knowledge, Value –ecobuild –“, BREEAM In-Use and the International Sustainability Alliance

Heijungs R., Guinee J. B., Huppes G., Lankreijer R. M., Udo de Haes H. A., Wegener Sleeswijk A. (1992) Environmental Life Cycle Assessment of Products, B & G, Guide – October 1992

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Henriod E., Hogg V., Kaden H., Rahkonen O., Sikorski W., Willoughby C. (1984) The Construction Industry: Issues and Strategies in Developing Countries, The World Bank, Washington DC U.S.A 1984

ISO 14040 (1997) Environmental management – Life cycle assessment – Principles and framework, International Standard, First Edition 1997-06-15

Jonsson A. (2000) “Tools and methods for environmental assessment of building products – methodological analysis for six selected approaches”, Building and Environment 35 (2000) 223-238

Larson N. (1998) “Green Building Challenge ’98: international strategic considerations”, Building Research and Information 26 (1998) 118-121

Lippiatt B.C. (1998) “BEES 1.0: Building for Environmental and Economic Sustainability Technical Manual and User Guide”, U.S. Department of Commerce Technology Administration, National Institute of Standards and Technology



Lippiatt B.C. (2008) “Building for Environmental and Economic Sustainability (BEES)”, National Institute of Standards and Technology, Παρουσίαση PowerPoint

Lippiatt B.C., Boyles A.S. (2001α) “Building for Environmental and Economic Sustainability (BEES): Software for Selecting Cost-Effective Green Building Products”, National Institute of Standards and Technology

Lippiatt B.C., Boyles A.S. (2001β) “Using BEES to Select Cost-Effective Green Products”, National Institute of Standards and Technology

Miettinen P., Hamalainen R.P. (1997) “How to benefit from decision analysis in environmental life cycle assessment (LCA)”, European Journal of Operational Research 102 (1997) 279-294

Moberg A. (2006) “Environmental systems analysis tools for decision-making: LCA and Swedish waste management as an example”, Royal Institute of Technology, Department of Urban Planning and Environment, Environmental Strategies Research, Stockholm 2006

Ndukwe A (2008) “BREEAM 2008 Update”, BRE Global, Sustainability Group, Παρουσίαση PowerPoint

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


Ortiz O., Castells F., Sonnemann G. (2009) “ Sustainability in the construction industry: A review of recent developments based on LCA”, Construction and Building Materials 23 (2009) 28-39

Page T. (1982) “Intergenerational justice as opportunity”, Division of the humanities and social sciences, California institute of technology, Pasadena, California 91125, June 1982

Pearce D., Barbier E., Markandya A. (1990) Sustainable development Economics and environment in the third world, Earthscan, London

Pulaski M. (2004) Field guide for sustainable construction, The Partnership for Achieving Construction Excellence, The Pennsylvania State University, June 2004

Rebitzer G., Ekvall T., Frischknecht R., Hunkeler D., Norris G., Rydberg T., Schmidt W. P., Suh S., Weidema B.P., Pennington D.W., (2004) “Life cycle assessment Part 1: Framework, goal and scope definition, inventory analysis and applications”, Environmental International 30 (2004) 701-720

Scheuer C.W., Keoleian G.A., Reppe P. (2003) “Life cycle energy and environmental performance of a new university building modeling challenges and design implications”, Energy and Building 35 (2003) 1049-64

Svoboda S. (1995) “Note on Life Cycle Analysis”, National Pollution Prevention Center for Higher Education, University of Michigan

Tan R.R., Culaba A.B. (2009) “Environmental Life-Cycle Assessment: A tool for Public and Corporate Policy Development”, De La Salle University, Manila

Tillman A-M. (2000) “Significance of decision-making for LCA methodology”, Environmental Impact Assessment Review (2000) 113-123

Todd J.A. (2001) “Comperative assessment of environmental performance tools and the role of green building challenge”, Building Research and Information 29 (2001) 324-335

Trusty W.B. (2000) “Introducing An Assessment Tool Classification System”, The Athena Sustainable Materials Institute

Udo de Haes H.A., Martijin van Rooijen (2005) Life Cycle Assessment: The road from analysis to practice, UNEP/SETAC Life Cycle Initiative, First Edition 2005

United Nations: Sustainable Development (1992) Agenda 21, United Nation Conference on Environment & Development Rio de Janerio, Brazil, 3 to 14 June 1992

Wrisberg N., Udo de Haes HA., Triebswetter U., Eder P., Clift R., (2002) Analytical tools for Environmental Design and Management in a Systems Perspective, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht

Ηλεκτρονικές Πηγές

Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


BEES online, Life Cycle Analysis for Building Products (2011), Διαθέσιμο από: «http://ws680.nist.gov/Bees/%28A%28gossUQETzQEkAAAAMzAwNzBhOTMtYjI2NS00NzBhLWFhNjctN2U0NTQ1ODk0YjkyPZB28C4tFx69UCToiEt1-VrzJag1%29%29/Default.aspx», Πρόσβαση: 28/12/2011

BREEAM The world’s leading design and assessment method for sustainable buildings (2010-2012), Διαθέσιμο από: «http://www.breeam.org», Πρόσβαση: 10/12/2011

European Construction Technology Platform (2011), Διαθέσιμο από: «http://www.ectp.org», Πρόσβαση: 28/12/2011

International Council for Research and Innovation in Building and Construction (2011) “Sustainable Construction”, Διαθέσιμο από: «http://www.cibworld.nl/site/programme/priority_themes.htm», Πρόσβαση: 23/11/2011

International Institute for Sustainable Development (2011) “What is Sustainable Development”, Διαθέσιμο από: «http://www.iisd.org/sd», Πρόσβαση: 5/12/2011

Nachhaltigkeit Organische Chemie Praktikum (NOP) online (2009) «Βιωσιμότητα: Βασικές Πληροφορίες για την βιώσιμη ανάπτυξη», Διαθέσιμο από: «http://www.oc-praktikum.de/el-sustainability», Πρόσβαση: 5/12/2011

National Institute of Standards and Technology (2011), Διαθέσιμο από: «http://www.nist.gov/index.html», Πρόσβαση: 28/12/2011

Towards Sustainability (2011) “Sustainable building: What is sustainable Building?”, Διαθέσιμο από: «http://www.towards-sustainability.co.uk/issues/built/index.php», Πρόσβαση: 13/12/2011

U.S. Environmental Protection Agency (2009) “Buildings and their impact on the Environment: A Statistical Summary”, Revised April 22 2009, Διαθέσιμο από: «http://www.epa.gov/greenbuilding/pubs/gbstats.pdf», Πρόσβαση: 23/11/2011

UN Documents: Gathering a body of global agreements (1987) Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, Διαθέσιμο από: «http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm», Πρόσβαση: 5/12/2011

Whole Building Design Guide: Α program of the National Institute of Building Sciences (2011) Sustainable by WBDG Sustainable Committee, Διαθέσιμο από: «http://www.wbdg.org/design/sustainable.php», Πρόσβαση: 23/11/2011

Ελληνική Πλατφόρμα Έρευνας & Τεχνολογίας για την Κατασκευή (2006) Διαθέσιμο από: «http://www.hctp.tee.gr» Πρόσβαση: 28/12/2011

http://www.hctp.tee.gr/

http://www.wbdg.org/design/sustainable.php

http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm

http://www.epa.gov/greenbuilding/pubs/gbstats.pdf

http://www.towards-sustainability.co.uk/issues/built/index.php

http://www.nist.gov/index.html

http://www.oc-praktikum.de/el-sustainability

http://www.oc-praktikum.de/el-sustainability

http://www.iisd.org/sd

http://www.cibworld.nl/site/programme/priority_themes.htm

http://www.ectp.org/

http://www.breeam.org/

http://ws680.nist.gov/Bees/(A(gossUQETzQEkAAAAMzAwNzBhOTMtYjI2NS00NzBhLWFhNjctN2U0NTQ1ODk0YjkyPZB28C4tFx69UCToiEt1-VrzJag1))/Default.aspx



Πα

πα

νίκ

α Σ

οφ

ία Α

ΕΜ

: 1

65


ikee.lib.auth.grikee.lib.auth.gr/record/133366/files/PAPANIKAee.docx · Web viewikee.lib.auth.gr

Documents

Transcript of ikee.lib.auth.grikee.lib.auth.gr/record/133366/files/PAPANIKAee.docx · Web viewikee.lib.auth.gr