αστική ανάλυση: εξέλιξη των προσεγγίσεων

αθηνά βιτοπούλουσεπτέμβριος 2013

διαδικασία σχεδιασμού

_ ανάλυση / σύνθεση: τα δύο θεμελιώδη βήματα που χαρακτηρίζουν κάθε διαδικασία σχεδιασμού όσο απλή ή πολύπλοκη κι αν είναι αυτή

_ διαφορετικές και ποικίλες μεθοδολογίες καθώς εξαρτώνται από την εκπαίδευση του επιστήμονα-μελετητή, από την πείρα του, την προσέγγισή του (ακαδημαϊκή ή επαγγελματική), από την ιδεολογία του (τεχνοκρατική, κοινωνιολογική, φιλοσοφική κλπ.)

_ όλες οι προτεινόμενες διαδικασίες πηγάζουν εντούτοις λίγο-πολύ από πρακτικές εμπειρίες

_ ο τρόπος / μέθοδος ανάλυσης / μετάφρασης / ερμηνείας και σύνθεσης / σχεδιασμού του αστικού παραμένει ένα ζήτημα ανοιχτό σε νέες προτάσεις και προσεγγίσεις

ανάλυση_ αναφέρεται στη γνώση και κατανόηση του προβλήματος

_ περιλαμβάνει δηλαδή την εξέταση των δεδομένων του προβλήματος (μελέτη, καταγραφή, ερμηνεία) σε συνάρτηση και με την εκτίμηση των μέσων που υπάρχουν για την επίλυσή του

_ στη φάση της σύνθεσης χρησιμοποιούμε τη γνώση που αποκτήσαμε από τη φάση της ανάλυσης για την εξεύρεση μιας / περισσοτέρων εναλλακτικών λύσεων / προτάσεων που θα πρέπει να είναι επιθυμητή/τές και εφικτή/ές

_ επιθυμητή/τές: να ανταποκρίνεται δηλαδή στις επιδιώξεις , στους στόχους και τα κριτήρια του σχεδιασμού αξιολογικό πλαίσιο

_ εφικτή/ές : να μην ξεφεύγει από πλαίσιο δράσης θεσμικό πλαίσιο, φορείς, χρηματοδότηση

Αραβαντινός, 1997

σύγχρονη προσέγγιση / αντίληψη για το σχεδιασμό

_ η σύγχρονη επιστημολογία δέχεται ότι τα χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου ή μίας κατάστασης είναι άπειρα

_ μόνο η υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης οπτικής μπορεί να περιορίσει τον αριθμό τους στα όρια του αντιληπτού

ουσιαστικά απαιτείται επιλογή των χαρακτηριστικών / στοιχείων που θεωρούνται σημαντικά υπό μία δεδομένη

προοπτική / οπτική γωνία

επιλογή οπτικής γωνίας / προσέγγισης

επιλογή μεθοδολογίας ανάλυσης του αστικού χώρου

σύγχρονη προσέγγιση / αντίληψη για το σχεδιασμό

_ καταργείται ο σκληρός διαχωρισμός ανάμεσα στις φάσεις της ανάλυσης και της σύνθεσης

_ αναγνωρίζονται πλέον πολλαπλές και αμφίδρομες διασυνδέσεις μεταξύ τους, συνεχείς παλινδρομήσεις από το ένα σκέλος στο άλλο

για το λόγο αυτό η διαδικασία σχεδιασμού είναι δύσκολο να περιγραφεί συστηματικά

προσεγγίσεις αστικής ανάλυσης

σχετίζονται σε κάθε περίοδο:

_ με την αντίληψη για τον αστικό χώρο και τα προβλήματά του

_ με την αντίληψη για τον τρόπο παρέμβασης στον αστικό χώρο

_ με την αντίληψη για το στόχο και τις επιδιώξεις του σχεδιασμού (αξιολογικό πλαίσιο)

_ με την αντίληψη για το πλαίσιο δράσης και τη σημασία του στη διαδικασία σχεδιασμού

_ (όπως προαναφέρθηκε) με την προέλευση / πείρα / προσέγγιση / ιδεολογία του μελετητή

οι απαρχές της αστικής ανάλυσης

πρόδρομος αυτού που σήμερα ονομάζουμε αστική ανάλυση, καταγραφή δηλαδή των δεδομένων και των προβλημάτων της υπάρχουσας κατάστασης για τη διατύπωση προτάσεων επέμβασης, θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι μελέτες που έγιναν και οι κριτικές που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, κυρίως από επιστήμονες και πολιτικούς στοχαστές, ουτοπικούς σοσιαλιστές και κοινωνικούς μεταρρυθμιστές, για τη βιομηχανική πόλη και οι οποίες οδήγησαν ενίοτε στη διατύπωση ιδεών και προτάσεων για ιδανικές - ουτοπικές πόλεις

βιομηχανία και πόλη ανεξέλεγκτη εγκατάσταση χρήσεων

καταστροφή περιβάλλοντος

βιομηχανία και πόλη

ooketown

εκβιομηχάνιση και αστικοποίηση

Ευρωπαϊκός πληθυσμός 1650: 100 εκ1800: 187 εκ

βιομηχανία, σιδηρόδρομος και προαστιοποίηση

ο χώρος δε φτάνει, σταδιακά αρχίζουν να γκρεμίζονται τα τείχη, η πόλη δεν αντιπαρατίθεται πλέον στην ύπαιθρο, δεν είναι ένας ορισμένος γεωμετρικός οργανισμός, αλλά απλώνεται αδιάφορα προς όλες τις κατευθύνσεις, όπου το επιτρέπει το ανάγλυφο, και αποτελείται πλέον από δύο διακριτές ιστορικές

μορφές: το κέντρο και την περιφέρεια ο σιδηρόδρομος επηρεάζει τη δομή των πόλεων με τις γραμμές που

αποτελούν φράγματα μέσα στον χώρο της πόλης αλλά και συνδέουν με την περιφέρεια, όπου δημιουργούνται οι καινούριες συνοικίες που

συγκεντρώνουν: εργοστάσια, εργατουπόλεις, νεκροταφεία, άσυλα, φυλακές, σφαγεία κλπ.

επέκταση κατά μήκος σιδηροδρομικών γραμμώνπολυπλόκαμη πόλη (ville tentaculaire)“the non-plan of the non-city” (L. Mumford, 1938)

προαστιοποίηση

9 άτομα ζουν σε έναν χώρο 3 Χ 4,5 μ (Γλασκόβη)

ο συμπυκνωμένος χώρος της εργατικής κατοικίας άθλιες συνθήκες ζωής και υγιεινής

_ όλες αυτές οι ριζικές αλλαγές έχουν καταρχήν ως αποτέλεσμα αναθεωρήσεις για τη σχέση ανάμεσα στον αστικό χώρο και την κοινωνία και κατ’ επέκταση διερευνήσεις για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να παρέμβει σ’ αυτή τη σχέση και να τη χειρισθεί

_ την ώρα δηλαδή που η πόλη του 19ου αιώνα αποκτάει σταδιακά το καινούριο πρόσωπό της, αυτό της βιομηχανικής πόλης, προκαλεί μία καινούρια προσέγγιση, την παρατήρηση του αστικού χώρου και την ανάπτυξη απόψεων, ιδεών και σκέψεων για την ανάπτυξή του

_ η προσέγγιση αυτή εμφανίζεται ξαφνικά σαν ένα εξωτερικό φαινόμενο στα άτομα που τους απασχολεί η πόλη / βρίσκονται μπροστά της - σαν να είναι έξω από αυτή - σαν να είχαν να αντιμετωπίσουν ένα φυσικό φαινόμενο, ασυνήθιστο, εξωπραγματικό, ξένο

_ έτσι, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα εμφανίζονται, σύμφωνα με τη γαλλίδα θεωρητικό και ιστορικό της πολεοδομίας Françoise Choay (1965), δύο διαφορετικές απόψεις - προσεγγίσεις για τη μελέτη της πόλης

περιγραφική - επιστημονική προσέγγιση (Choay, 1965)

_ παρατηρούν τα γεγονότα χωρίς εμπλοκή και προσπαθούν να τα κατατάξουν με ποσοτικό τρόπο (ποσοτική παρατήρηση)

_ η στατιστική συνοδεύει την κοινωνιολογία η οποία αρχίζει να γεννιέται

_ προσπαθούν ακόμα και να ανακαλύψουν / καθορίσουν νόμους ανάπτυξης της πόλης

_ ψάχνουν να κατανοήσουν το φαινόμενο της αυθόρμητης ανάπτυξης των πόλεων και να το τοποθετήσουν σε ένα δίκτυο αιτιών και αποτελεσμάτων

_ προσπαθούν ακόμη να αντιταχθούν σε ορισμένες προκαταλήψεις οι οποίες αφορούσαν κυρίως τις επιπτώσεις της αστικής ζωής στη φυσική εξέλιξη, το διανοητικό επίπεδο και τη θνησιμότητα των κατοίκων

μελέτη - κριτική της βιομηχανικής πόλης του 19ου αιώνα

Pierre Emile Levasseur (1828-1911): γεωγράφος, ιστορικός, οικονομολόγος και στατιστικός / δημοσιεύσεις στον τομέα της πολιτικής οικονομίας, ιστορικές μελέτες για την εργασία, την εργατική τάξη και τον γαλλικό πληθυσμό / πρώτος γαλλικός θεματικός Άτλας φυσικής και πολιτικής γεωγραφίας κ.αλ.

Alfred Legoyt (1815-1888): στατιστικός - στατιστικές μελέτες για μετανάστευση στην Ευρώπη, τη γαλλική παρουσία στο εξωτερικό κ.αλ.

Adna Ferrin Weber (A.F. Weber, The Growth of Cities in the Nineteenth Century. A Study in Statistics, 18991, Cornell University Press, 1963)

πολεμική - κριτική παρατήρηση (Choay, 1965)

_ η πληροφορία προορίζεται να ενσωματωθεί στο πλαίσιο μίας πολεμικής, η παρατήρηση λοιπόν δεν μπορεί παρά να είναι κριτική / αντιλαμβάνονται τη μεγάλη πόλη σαν μία παθολογική διαδικασία (την παρομοιάζουν με τον καρκίνο και την κρεατοελιά)

•υποκινούμενοι από ανθρωπιστικά συναισθήματα:

_ δημοτικοί λειτουργοί, άνθρωποι της εκκλησίας, κυρίως γιατροί και υγιεινιστές, οι οποίοι κατακρίνουν βασιζόμενοι σε γεγονότα και αριθμούς την κατάσταση φυσικής και ηθικής κατάπτωσης του αστικού προλεταριάτου

_ δημοσιεύουν άρθρα και υπό την επίδρασή τους ορίζονται στην Αγγλία οι Βασιλικές Επιτροπές ερευνών για την υγιεινή, των οποίων οι μελέτες αποτελούν αναντικατάστατο σύνολο πληροφοριών για τις μεγάλες πόλεις της περιόδου και συνέβαλαν στη δημιουργία της αγγλικής νομοθεσίας για την εργασία και την κατοικία

μελέτη - κριτική της βιομηχανικής πόλης του 19ου αιώνα

• πολιτικοί διανοητές:

Friedrich Engels (1820-1895), Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία (πρώτη γερμανική έκδοση, Leipzig, 1845)

θεμελιωτής της αστικής κοινωνιολογίας / εκτός από τις έρευνες που διεξήγαγε επί μήνες στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου, του Εδιμβούργου, της Γλασκόβης και του Μάντσεστερ, χρησιμοποιεί συστηματικά και επιστημονικά όλες τις διαθέσιμες πηγές: αναφορές της αστυνομίας, άρθρα εφημερίδων, επιστημονικές μελέτες, καθώς και τις αναφορές των Βασιλικών Επιτροπών

Karl Marx (1818-1883)Κεφάλαιο (α΄ τόμος, έκδοση 1867)

Robert Owen (1771-1858), Charles Fourier (1772-1837), Victor Considérant (1808-1893), Pierre-Joseph Proudhon (1809-1863), John Ruskin (1818-1900), William Morris (1834-1896), Etienne Cabet (1788-1856), Benjamin Ward Richardson (1828-1896)

_ στηλιτεύουν την έλλειψη υγιεινής των μεγάλων βιομηχανικών πόλεων (ανθυγιεινές συνθήκες κατοικίας, άθλιοι δρόμοι και έλλειψη ελεύθερων χώρων και δικτύων υποδομής στις φτωχογειτονιές ) και την αντίθεση ανάμεσα στις συνοικίες των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων που καταλήγουν στον κοινωνικό διαχωρισμό

_ η κριτική τους συνδέεται με μία συνολικότερη κριτική της βιομηχανικής κοινωνίας

_ αναπτύσσουν ένα σύνολο από πολιτικές και κοινωνικές φιλοσοφίες ή πραγματικές ουτοπίες

_ κατά τη διάρκεια του 19ου τίθενται λοιπόν οι βάσεις γι’ αυτό που ονομάζουμε αστική ανάλυση, τη συγκέντρωση, συλλογή και καταγραφή στοιχείων (ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων) για τον αστικό χώρο

_ την ίδια περίοδο άλλωστε έχουμε την ανάπτυξη της «στατιστικής χαρτογραφίας», της γραφιστικής και εικονογραφικής απόδοσης ποσοτικών δεδομένων (ποσοτική, θεματική χαρτογραφία), καθώς οι περισσότεροι ειδικοί των επιστημονικών περιοχών που σχετίζονται με το αντικείμενο του χώρου και όχι μόνο αρχίζουν να χρησιμοποιούν τη μέθοδο αυτή:_ γιατροί / πρώτες έρευνες με τη χαρτογραφική απόδοση θανάτων και άλλων κοινωνικών χαρακτηριστικών, γραφική απεικόνιση επιδημιών (ιατρική και ανθρωπολογική χαρτογραφία)_ οικονομολόγοι / χαρτογραφική απόδοση των ροών_ μηχανικοί / δημογραφική χαρτογραφία (κατανομή πληθυσμού)_ γεωγράφοι / Emile Levasseur (1828-1911): γεωγράφος, ιστορικός, οικονομολόγος και στατιστικός / Elisée Reclus (1830-1905) αναρχικός γεωγράφος που επηρεάστηκε από τους Durkheim, Bakounine, Kropotkin και Le Play_ κοινωνιολόγοι

_ αναπτύσσεται και η μέθοδος της κοινωνικής έρευνας (social survey) από τον Pierre Guillaume Frédéric Le Play (1806-1882): μηχανικός, κοινωνιολόγος και οικονομολόγος

_ ως μηχανικός ταξίδεψε σε ολόκληρη την Ευρώπη συγκεντρώνοντας στοιχεία για τους προϋπολογισμούς των οικογενειών της εργατικής τάξης και έκανε λεπτομερείς μελέτες για να καθορίσει τις σχέσεις της οικογένειας και του εργάτη με το περιβάλλον

_ η μέθοδός του της κοινωνικής έρευνας επηρέασε τους κοινωνιολόγους

_ έργα του: Les ouvriers européens, 1856 / Réforme sociale en France, 1864 / La Constitution en Angleterre, 1875

η επιστημονική προσέγγιση της αστικής ανάλυσης

Patrick Geddes (1854-1932)

_ θεωρείται ο θεμελιωτής της διαδικασίας πολεοδομικής μελέτης και παρέμβασης

_ σκωτσέζος βιολόγος, μαθητής του T.H. Huxley (θεωρητικός της εξέλιξης) / αρχικά καθηγητής βιολογίας και συγγραφέας μελετών πάνω στην εξέλιξη του φύλου (1900), στη συνέχεια μελέτησε, πάντα υπό μία εξελικτική οπτική, το μέλλον των ανθρώπινων κοινοτήτων

_ επηρεάστηκε κυρίως από τις μελέτες των γάλλων γεωγράφων και την κοινωνιολογία του Le Play και ενδιαφέρθηκε για την πολεοδομία για την οποία υποστήριξε την ανάγκη να ανατρέχει κανείς πρώτα σε μία συνολική έρευνα (έρευνα πεδίου, μελέτη, συλλογή και καταγραφή στοιχείων)

_ ο ίδιος διεξήγαγε μία σειρά από τέτοιες μελέτες αστικής ανάλυσης σε διάφορες πόλεις, στην Ευρώπη, στην Παλαιστίνη και στην Ινδία

_ το έργο τουCities in Evolution, Williams and Norgate, London, 1915 θεωρείται σταθμός στην ιστορία του σύγχρονου πολεοδoμικού και αστικού σχεδιασμού, καθώς σ’ αυτό προτείνεται για πρώτη φορά η κλασσική διαδικασία: «συλλογή στοιχείων / ανάλυση / στόχοι / πρόταση», πάνω στην οποία στηρίχτηκε η μεθοδολογία των «παραδοσιακών πολεοδομικών μελετών» του καθολικού ορθολογιστικού σχεδιασμού μεταπολεμικά (master plans)_ του οφείλουμε επίσης βασικές πολεοδομικές έννοιες οι οποίες έγιναν κλασικές, όπως η έννοια του πολεοδομικού συμπλέγματος-συγκροτήματος, του συνόλου δηλαδή οικιστικών περιοχών (conurbation)_ θεωρείται σήμερα και εισηγητής ιδεών που πολύ αργότερα ήρθαν στο προσκήνιο και αποτέλεσαν τη βάση θεωρητικών προσεγγίσεων, όπως: οι έννοιες του τοπικού και διεθνούς (local - global) και η ανάγκη συνεργασίας τους για την επίτευξη της Ευτοπίας, οι έννοιες της ανάπλασης των ιστορικών κέντρων και της αστικής αναγέννησης, η κεντρική σημασία του πολίτη στη διαδικασία αυτή (ανθρωποκεντρική θεώρηση), η προώθηση της καλής αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού στο ευρύτερο κοινό, η ανάγκη δηλαδή ευαισθητοποίησης των πολιτών, το τοπίο και οι δημόσιοι χώροι

_ θεωρείται θεμελιωτής αυτού που σήμερα ονομάζουμε βιώσιμη ανάπτυξη / προστασία του περιβάλλοντος αλλά και της κοινωνικής συνοχής_ είναι ο πρώτος βρετανός που χρησιμοποίησε τον όρο του αρχιτέκτονα τοπίου (landscape architect) σαν επαγγελματικό τίτλο (ως βοτανολόγος σχεδίασε τον κήπο στο πανεπιστήμιο Dundee με στόχο να δείξει τη σχέση μεταξύ ομάδων φυτών και της ιστορικής σημασία τους, π.χ. κήπος με σαιξπηρικά φυτά κλπ.)_ άσκησε μεγάλη επιρροή κατά τη υλοποίηση των πρώτων κηπουπόλεων_ civics: όρος που χρησιμοποιεί για την επιστήμη της μελέτης του αστικού χώρου, την οποία θεωρεί κλάδο της κοινωνιολογίας που ασχολείται με τις πόλεις, με την προέλευσή τους, τη χωροθέτησή τους, την ανάπτυξη και δομή τους, την εσωτερική και εξωτερική λειτουργία τους, υλική και πνευματική, την εξέλιξή τους, ειδική και γενική_ υποστηρίζει, σχετικά με τη σημασία της κατανόησης της υπάρχουσας κατάστασης, ότι πριν από οποιαδήποτε πολεοδομική πρόταση είναι απαραίτητη μία τέτοια έρευνα ανάλυση της πόλης (civics)

« Το να κατανοήσουμε τους γεωγραφικούς και ιστορικούς παράγοντες της ζωής των πόλεων μας είναι το πρώτο στάδιο για την κατανόηση του παρόντος. Είναι ένα απαραίτητο βήμα για κάθε προσπάθεια επιστημονικής πρόγνωσης του μέλλοντος, ώστε να αποφευχθούν οι κίνδυνοι της ουτοπίας.Κάθε πόλη, όσο μικρή και αν είναι, διαθέτει άφθονο γραπτό υλικό σχετικά με την τοπογραφία και την ιστορία της.Μετά από αυτή την προκαταρκτική και γενική έρευνα για το γεωγραφικό και ιστορικό περιβάλλον, βλέπουμε να εμφανίζεται ένα επιπλέον υλικό με την αυτή καθ’ αυτή κοινωνιολογική έρευνα. Τα στατιστικά στοιχεία θα αναζητηθούν στις αναφορές της Βουλής και του Δήμου, τις οικονομικές εφημερίδες. Αλλά και έρευνες από πρώτο χέρι, λεπτομερείς, θα είναι απαραίτητες.Χρειάζεται μία ολοκληρωμένη και καλά οργανωμένη έρευνα σχετικά με την τωρινή κατάσταση του πληθυσμού, καταγράφοντας την κατάσταση της απασχόλησης, των πραγματικών μισθών, των οικογενειακών εσόδων, του πνευματικού επιπέδου κλπ.

Εφόσον έχουμε στην κατοχή μας τέτοια στοιχεία, δεν θα ήμασταν σε θέση να προβλέψουμε και να οργανώσουμε την πιθανή ανάπτυξή τους; Επιπλέον, ένας τέτοιος σχεδιασμός, περιορισμένος αρχικά στο άμεσο μέλλον, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ορίσει τις πιο μακρινές και πιο υψηλές προοπτικές που επιφέρει η ατελείωτη ζωή μιας πόλης; Μία τέτοια μελέτη θα διέφερε πολύ από την παραδοσιακή και σύγχρονη «λογοτεχνία της ουτοπίας»: θα ήταν τοπική, εντοπισμένη, αντί του να μην μπορεί να εφαρμοστεί σε κανένα τόπο. Κατά συνέπεια θα ήταν πραγματοποιήσιμη».

P. Geddes, απόσπασμα από το «Civics as Applied Sociology», διάλεξη για την Κοινωνιολογική Εταιρεία στο Πανεπιστήμιο του

Λονδίνου στις 18 Ιουλίου 1904, δημοσιεύτηκε στο Sociological Papers Macmillan & Co, London, 1905 (μετάφραση από Choay,

1965, σελ. 347)

μέθοδος ανάλυσης του P. Geddes

Τοποθεσία, τοπογραφία και φυσικά πλεονεκτήματαα) Γεωλογία, κλίμα, πηγέςβ) Εδάφη, χλωρίδα, πανίδα κλπ.γ) Θαλάσσια και ποτάμια πανίδαδ) Πρόσβαση στη φύση (παραλίες κλπ.)

Μέσα επικοινωνίας από τη στεριά και τη θάλασσαα) Φυσικά και ιστορικάβ) Σύγχροναγ) Προτεινόμενη μελλοντική ανάπτυξη 

Βιομηχανίες, εργοστάσια και εμπόριοα) Τοπικές βιομηχανίεςβ) Εργοστάσιαγ) Εμπόριο κλπ.δ) Προτεινόμενη μελλοντική ανάπτυξη

Πληθυσμόςα) Μετακίνησηβ) Απασχόλησηγ) Υγείαδ) Πυκνότηταε) Κατανομή εισοδημάτων (συνθήκες οικογενειακής ζωής)στ) Εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματαζ) Πιθανές μελλοντικές ανάγκες 

Πολεοδομικός σχεδιασμός στο παρελθόν και στο παρόνα) Ανάπτυξη κατά φάσεις από την ίδρυσηβ) Σύγχρονη ανάπτυξη γ) Ζώνες τοπικής αυτοδιοίκησηςδ) Υπάρχουσα κατάσταση: υπάρχοντα σχέδια

δρόμοι και βουλεβάρταπράσινοι χώροιεσωτερικές επικοινωνίεςνερό, αποχέτευση, φωτισμός,

ηλεκτρισμόςκατοικίες και υγιεινήυπάρχουσες δραστηριότητες για τη

βελτίωση της πόλης (δημοτικές και ιδιωτικές) 

Μελλοντικός πολεοδομικός σχεδιασμός: υποδείξεις και σχέδια:Α) Παραδείγματα από άλλες πόλεις, αγγλικές και ξένεςΒ) Προτάσεις για τους διάφορους τομείς της πόλης:

α) Προαστιακές επεκτάσειςβ) Δυνατότητες βελτίωσης και ανάπτυξης της πόλης

γ) Προτεινόμενες λύσεις (με λεπτομέρεια)

P. Geddes, Cities in Evolution, Williams and Norgate, London, 1915 (μετάφραση από Choay, 1965, σελ. 350-351)

_ θεωρούσε ότι για κάθε περίοδο χρειάζεται η αποκατάσταση / ανασυγκρότηση της τοπικής ζωής

_ η έρευνα πρέπει να είναι για το μελετητή το μέσον κατανόησης της κοινωνικής ταυτότητας-προσωπικότητας του τόπου, η οποία αλλάζει από γενιά σε γενιά αλλά και εκφράζεται μέσα σ’ αυτές και μέσα από αυτές

_ «αυτός που θέλει να κάνει μία δουλειά σε βάθος και με διάρκεια πρέπει να γνωρίζει πραγματικά την πόλη, να εισχωρήσει στην ψυχή της»

_ οι ιδέες του δημιούργησαν στην Ευρώπη ισχυρή παράδοση που επηρεάζει ακόμα και σήμερα την πολεοδομική πρακτική και βοήθησαν όσο λίγοι άλλοι παράγοντες στο να εξελιχθεί η πολεοδομία σε επιστήμη

Gaston Bardet (1907-1989)

_ αρχιτέκτονας και πολεοδόμος που επηρεάστηκε σημαντικά από τον Geddes και προσπάθησε να εξελίξει τις ιδέες του κυρίως όσον αφορά τις γραφικές απεικονίσεις

_ αρχιτέκτονας (απόφοιτος της Ecole des Beaux Arts το 1934) και πολεοδόμος (απόφοιτος του Institut d’Uranisme de Paris το 1936)

_ από τις πρώτες του μελέτες ενσωμάτωσε τις μοντέρνες τεχνικές και την οικονομική ανάπτυξη στο όραμά του για μία οργανική πόλη σύμφωνα με τις απόψεις του καθηγητή του Marcel Poëte (ιστορικός της πόλης) και έγινε ο υπερασπιστής των ερευνητικών μεθόδων που είχε αναπτύξει ο Geddes

_ προσπάθησε να συντάξει κατάλληλες γραφικές τεχνικές για την αναπαράσταση της σχηματικής ανάπτυξης του αστικού χώρου και κυρίως της χωρικής κατανομής των τάξεων μέσα στον αστικό χώρο, της κοινωνικής κατάστασης του πληθυσμού ή άλλων χαρακτηριστικών του (κοινωνική τοπογραφία – topographie sociale), αλλά και διαφόρων άλλων δεδομένων

_ στις μελέτες που έκανε μεταπολεμικά προσπάθησε να εισαγάγει μία συστηματική επιστημονική έρευνα ως απαραίτητο στοιχείο για το σχεδιασμό ακολουθώντας τις αρχές του Geddes

_ Βασικά έργα του:« Principes inédits d’enquête et d’analyse urbaine », ανάτυπο από το Guide du Bâtiment, Ed. Colma, Paris, 1943, σελ. 71-120L’urbanisme, 1945Le nouvel urbanisme, Ed. Vincent Freal, Paris, 1948

Ανέκδοτες/αδημοσίευτες αρχές αστικής έρευνας και ανάλυσης

Principes inédits d’enquête et d’analyse urbaineανέκδοτες/αδημοσίευτες αρχές αστικής έρευνας και ανάλυσης _ στη μελέτη επιμένει στη σημασία της προκαταρκτικής μελέτης, ανάλυσης / διάγνωσης του πολεοδόμου

_ δίνει παραδείγματα «μεθοδικών ερευνών», όπως τις ονομάζει, βάσει ενός δικού του σχήματος / οργανογράμματος έρευνας για πολεοδομικό συγκρότημα και για χωριό

_ η μελέτη περιλαμβάνει επίσης ένα δοκίμιο αστικής ανάλυσης όπου αναπτύσσει τις απόψεις του σχετικά με τις γραφικές αναπαραστάσεις των στατιστικών και άλλων δεδομένων, τη χρήση των στατιστικών, τη μεθοδική και σχολιασμένη ανάλυση των απογραφών, την ανάλυση και αναπαράσταση των αστικών δραστηριοτήτων, την κατηγοριοποίηση για την κατανομή του ενεργού πληθυσμού (δραστηριότητες)

«μεθοδική έρευνα για πολεοδομικό συγκρότημα» του G. Bardet

Α. Γεωγραφικό πλαίσιο. – Θέση του πολεοδομικού συγκροτήματος στην ευρύτερη περιοχή. Γενικό εξωτερικό δίκτυο επικοινωνίας. Μετακινήσεις πληθυσμού. Διακίνηση εμπορευμάτων.Β. Τοποθεσία. Τοπογραφία. Γεωλογικά στοιχεία-εδάφη. Αγροτικά εδάφη. Υδρογραφικά στοιχεία. Μετεωρολογικά στοιχεία.Γ. Άνθρωποι. – Πυκνότητα πληθυσμού σε σχέση με την έκταση. Διαδοχικές πληθυσμιακές αυξήσεις. Ποιοτικές αναλύσεις πληθυσμού. Ήθη και έθιμα των κατοίκων.  Δ. Εξέλιξη των οικισμών. – Γέννησή του ή των οικισμών. Ανάπτυξη του πρωταρχικού οικισμού. Σχεδιαγράμματα εξέλιξης. Κατευθυντήρια ψυχολογία: επιθυμίες και ευχές.Ε. Ζώνες χρήσεων γης. – Βάσεις ζωνοποίησης.

ΣΤ. Εκπαίδευση και Αναψυχή. – Ηθική εκπαίδευση. Πνευματική εκπαίδευση. Σχολική και μετα-σχολική εκπαίδευση. Αθλητική εκπαίδευση. Αναψυχή. Γιορτές. Ζ. Αισθητική και κοινωνικός εξοπλισμός. – Αισθητική και τοπική φυσιογνωμία. Δημόσια και ημι-δημόσια κτίρια. Ιδιωτικά κτίρια. Ρυθμίσεις υγιεινής και οδικού δικτύου. Πρόγραμμα επέμβασης.Η. Οικονομικο-κοινωνικές δραστηριότητες. – Πλούτος του τόπου ή της ευρύτερης περιοχής. Γενική κίνηση της τοπικής οικονομίας. Κοινωνική δραστηριότητα. Οικονομική κατάσταση των κατοίκων. Οικονομική κατάσταση της πόλης. Οικονομικό μέλλον της πόλης.Θ. Υγεία και υγιεινή. – Υγεία της περιοχής. Υγεία των κατοίκων. Σχέδιο υγιεινής. Ελεύθεροι χώροι. Δίκτυα υποδομής. Ρυθμίσεις υγιεινής και ελέγχου.Ι. Δρόμοι και μεταφορές. – Εσωτερικό δίκτυο επικοινωνίας. Κατάσταση οδικού δικτύου. Μεταφορές.

σχέδιο κοινωνικής τοπογραφίας Λουβιέχωροθέτηση κάθε κατοίκου βάσει του είδους της ζωής που κάνει ενδιαφέρεται για τις ανθρωπογεωγραφικά χαρακτηριστικά και τις ομάδες πληθυσμού, για τις διαφορετικές ενότητες και λειτουργίες

της πόλης

πυραμίδες ηλικιών κατά πολεοδομική ενότητα / η ιδέα ότι η αστική ανάλυση πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο πραγματικών ανθρωπογεωγραφικών κυττάρων και όχι με βάσει τα διοικητικά όρια

ζώνες προστασίας / Α. περίμετρος απαγόρευσης αφισοκόλλησης / Β. ζώνες ησυχίας γύρω από νοσοκομεία και σχολεία / Γ. ζώνη

προστασίας γύρω από νεκροταφεία / R. ζώνη απαγόρευσης δόμησης κατά μήκος δρόμου / V. ζώνες προστασίας γύρω από το

αεροδρόμιο / Ε. όριο υδροδότησης κατοικιών

διαδοχικές φάσεις εξελίξεις της πόλης Vernon (αριστερά)κοινωνική τοπογραφία της πόλης Vernon (δεξιά): α) αυτόνομες

τοπογραφικά και κοινωνικά οικιστικές ενότητες / β) εμπόδια/φράγματα: Α. τμήμα που πλημμυρίζει, Β. σιδηρόδρομος, C. αρσενάλι, D. πάρκο

κάστρου / γ) φάροι (τοπόσημα, μνημεία): H. εκκλησία, G. δημαρχείο, F. Αγορά

«συγκρίνετε τους παλιούς στενούς δρόμους, πλούσιους σε δραστηριότητες και την υπέροχη λεωφόρο E που χρονολογείται από το

18ο αι. αλλά πλαισιώνεται από νεκρούς χώρους»

κατανομή νοικοκυριώνδιαφορετικοί τρόποι απεικόνισης:

α) ιστόγραμμα ή διάγραμμα με κολώνες, β) πέρασμα από την επιφάνεια στο ύψος, γ) πολύγωνο συχνότητας ή στατιστική καμπύλη

κατανομή κατοίκων ανά ομάδες, βάσει του ύψους του ενοικίου στην πόλη Bayeux

κατανομήενεργού πληθυσμούI. ταξινόμηση ανά επάγγελμαII. ταξινόμηση ανά φύλλο III. ίδιο διάγραμμα με το I, υποβάλλοντας το φύλλο στο επάγγελμα

Ψυχολογικό προφίλ των κατοίκων μία κοινότητας στα προάστια του Παρισιού που δείχνει τη σχέση των μεταναστών εργατών

(γκρι) με τους συνολικά ενεργούς εργάτες (μαύρο) στην περιοχή της κοινότητας

Saint-Rémy ανάλυση σχέσης παλαιότερου και νεώτερου οδικού δικτύου με την ανάπτυξη του εμπορίου

η προσέγγιση αστικής ανάλυσηςτου καθολικού σχεδιασμού

Καθολικός σχεδιασμός(comprehensive planning)

_ διαμορφώθηκε σταδιακά σαν ξεχωριστή, συστηματοποιημένη μεθοδολογία μεταπολεμικά_ κύρια χαρακτηριστικά του μοντέλου αυτού είναι: Η ανάλυση της διαδικασίας του σχεδιασμού σε ορισμένες αυστηρά προκαθορισμένες φάσεις, όπως:

1) περιγραφή του συστήματος και διατύπωση του προβλήματος

2) διαμόρφωση και ανάλυση εναλλακτικών λύσεων3) αξιολόγηση και επιλογή καλύτερης λύσης4) εφαρμογή και παρακολούθηση

η βασική θεωρητική αποδοχή ότι όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν την πόλη είναι αλληλένδετα μεταξύ τους, κι επομένως πρέπει να εξετάζονται συνδυασμένα («καθολική θεώρηση»)

_ βασίζεται στην αναγνώριση της ολότητας του οικισμού σαν σύνολο και των πολλαπλών αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στα στοιχεία του

_ δεν περιορίζεται στη συνδυασμένη θεώρηση της χωρικής οργάνωσης των διαφόρων πολεοδομικών λειτουργιών, αλλά επεκτείνεται στους κοινωνικούς, οικονομικούς, θεσμικούς κλπ. παράγοντες, που ενδεχόμενα έχουν αντίκτυπο στην οργάνωση του αστικού χώρου

_ η καθολικότητα αυτή αναφέρεται και στο χρόνο, δηλαδή δεν ενδιαφέρει μόνο η κατάσταση του οικισμού κάποιο μακρινό έτος-στόχο, αλλά η συνεχής εξέλιξη του οικισμού, ώστε κάθε στιγμή στο μέλλον να αποτελεί κι έναν άλλο χρονικό ορίζοντα για το σχεδιασμό

_ ο «συνεχιζόμενος σχεδιασμός» είναι μια εξέλιξη του καθολικού σχεδιασμού, που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διάσταση του χρόνο / η ανάπτυξή του σχετίζεται και με την ανάπτυξη την ίδια περίοδο διαφόρων περιγραφικών μαθηματικών μοντέλων που αναπτύχθηκαν για να εξηγήσουν την ανάπτυξη της πόλης κυρίως στον αγγλοσαξωνικό χώρο

_ εισβολή μαθηματικών μοντέλων στο σχεδιασμό του αστικού χώρου / ευρύτερη τάση για τη «μαθηματικοποίηση» κοινωνικών επιστημών που εμφανίστηκε μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο

_ προϊόντα αυτής της εξέλιξης διάφορα μαθηματικά (αναλυτικά) μοντέλα (mathematical models), μοντέλα προσομοίωσης (stimulation models) ή απλώς μοντέλα για ηλεκτρονικό υπολογιστή (computer models) που σήμερα αποτελούν ένα όχι αμελητέο κομμάτι του σχεδιασμού του αστικού χώρου

_ αρχικά αναφέρονταν σε επιμέρους τομείς, όπως η δημογραφία και η κυκλοφορία, καθώς και στη χωροθέτηση ορισμένων δραστηριοτήτων και πολύ γενικότερα στη γενική διάταξη των χρήσεων γης

_ στις διάφορες παραλλαγές του, ο καθολικός σχεδιασμός διαδόθηκε ευρύτατα και έγινε διεθνώς σχεδόν γνωστός ως η επίσημη θεωρία του πολεοδομικού σχεδιασμού

η συνήθης (εμπειρική) προσέγγιση αστικής ανάλυσης

επιτόπια έρευνα: _ προσωπική ανάλυση ερευνητή (παρατήρηση, εμπειρική και

συστηματική ανάλυση περιοχής, σχεδιαστική απεικόνιση χωρικών στοιχείων)

_ ερωτηματολόγια (δειγματοληψία σε στατιστικά ικανοποιητικό δείγμα πληθυσμού)

συλλογή στοιχείων από διάφορους φορείς (δημόσιους / ιδιωτικούς):

_ Υπουργεία / Οργανισμοί δημοσίου δικαίου / Οργανισμοί ιδιωτικού δικαίου: επιμελητήρια, σωματεία, σύλλογοι / Τοπική αυτοδιοίκηση / Ερευνητικά κέντρα / Πανεπιστήμια / Δημόσιοι οργανισμοί / Πολεοδομικά γραφεία, ιδιωτικά γραφεία μελετών

ανάλυση περιοχής μελέτης - πηγές

συλλογή στοιχείων από βιβλιογραφικές πηγές:_ ιστορικά στοιχεία_ στοιχεία οικονομικής, δημογραφικής, κοινωνικής ανάλυσης για την περιοχή, στοιχεία από άλλες μελέτες για την ίδια ή για άλλη περιοχή_ στοιχεία από πολεοδομικές και χωροταξικές προτάσεις _ στοιχεία μεθοδολογίας

ερωτηματολόγια:_ στον πληθυσμό (δειγματοληψία σε στατιστικά ικανοποιητικό δείγμα του πληθυσμού)_ σε φορείς_ ανοιχτά / κλειστά ερωτηματολόγια

ανάλυση περιοχής μελέτης (συνήθης εμπειρική προσέγγιση πολεοδομικών μελετών)

Α. διερεύνηση ευρύτερης περιοχής κοινωνικοοικονομικός ρόλος της πόλης/οικισμού στην ευρύτερη περιοχή πλέγμα σχέσεων πόλης/οικισμού και ευρύτερης περιοχής (ιστορική του εξέλιξη, το πλέγμα αυτό σήμερα, τάσεις, συμπεράσματα, προβολή στο μέλλον) καθορισμός ορίων περιοχής επέμβασης σημερινή χρήση εδάφους ευρύτερης περιοχής (σχέδιο υφιστάμενης χρήσης εδάφους)

Β. ανάλυση περιοχής μελέτης φυσικά και περιβαλλοντικά δεδομένα πληθυσμιακά στοιχεία κοινωνιολογική ανάλυση οικονομικά στοιχεία θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο σημερινή χρήση εδάφους σχεδιαστική απεικόνιση άλλων χωρικών στοιχείων (ιδιοκτησιακό καθεστώς, υλοποιημένοι συντελεστές δόμησης, πυκνότητες, αξιολόγηση κτιριακού αποθέματος: τυπολογία-μορφολογία-κατάσταση κτιρίων, κυκλοφοριακά στοιχεία: ροές, δίκτυα, μετακινήσεις πληθυσμού σε συνάρτηση με τα μέσα μετακίνησης, χρόνοι μετακίνησης κλπ.)

στατικά χωρικά στοιχεία

_ οριοθέτηση περιοχής: θέση της περιοχής μέσα στην πόλη και σε σχέση με τον ευρύτερο χώρο, προσπελασιμότητα, σύνδεση της περιοχής

_ στοιχεία κτιριακού δυναμικού: αρχιτεκτονική-μορφολογία-τυπολογία κτιρίων, ιστορική προσέγγιση, χρόνος κατασκευής–ηλικία κτισμάτων, διατηρητέα, κατάσταση και ύψη κτισμάτων, συντελεστές δόμησης, ύπαρξη γειτονιάς

_ στοιχεία κατοικίας:συνθήκες στέγασης, δείκτες κατοικίας, δείκτες άνεσης κατοικίας, είδος κατοικίας (μόνιμος-ημιμόνιμος-προσωρινή, ιδιόκτητη-με νοίκι, μονοκατοικία-πολυκατοικία)

_ πολεοδομικοί δείκτες κατοικίας:ανάλυση πυκνοτήτων (πυκνότητες κατοικίας, καθαρή-μικτή πυκνότητα).

Σδ = Eολ / E

Eολ : συνολική οικοδομημένη επιφάνεια πάνω από το έδαφος σε ένα οικόπεδο (οικοδομικό τετράγωνο)

E : η συνολική επιφάνεια του οικοπέδου (οικοδομικού τετραγώνου)

δείκτες

K(%)=X / E

X : είναι η επιφάνεια του οικοδομήσιμου τμήματος του οικοπέδου

E : η συνολική επιφάνεια του οικοπέδου

ποσοστό κάλυψης (%)

συντελεστής δόμησης

κάτοικοι ή άτομα / εκτάριο (Hα), όπου 1Hα = 10.000 τ.μ.

καθαρή πυκνότητα (netto) : Πn = A / E

A : αριθμός των ατόμων που κατοικούν σε ένα οικόπεδο ή σε μία οικιστική περιοχή (σε ένα σύνολο οικοδομικών τετραγώνων)

E: επιφάνεια του οικοπέδου ή της περιοχής

μικτή πυκνότητα οικισμού (brutto) : Πb = A / Eσ

Eσ: το άθροισμα όλης της οικιστικής περιοχής στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι κοινόχρηστες εκτάσεις (δρόμοι, πλατείες, πεζοδρόμια κλπ)

οικιστική πυκνότητα

σημερινή χρήση εδάφους

σχέδιο χρήσεων γης

Βασικές κατηγορίες χρήσεων γης• Κατοικία: αμιγής ή γενική• Κεντρικές λειτουργίες:

- Διοίκηση δημόσιου τομέα - Γραφειακοί χώροι- Εμπόριο (λιανικό, χονδρικό, καθημερινό, ευκαιριακό, σπάνιο),-Πολιτιστικές εγκαταστάσεις (μουσεία, πινακοθήκες, εκθέσεις, βιβλιοθήκες, θέατρα κλπ.)-Κεντρικές τουριστικές και ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις (ξενοδοχεία, εστιατόρια, αναψυκτήρια, κέντρα διασκεδάσεων, κινηματογράφοι κλπ.)

• Εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις: προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια, τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, εκπαιδευτικοί οργανισμοί (ιδιωτικές σχολές, φροντιστήρια)

• Εγκαταστάσεις περίθαλψης: νοσοκομεία, ιδιωτικές κλινικές, πολυϊατρεία, σταθμοί Α΄ βοηθειών, ιδιωτικά ιατρεία, ιατρικά εργαστήρια, φαρμακεία• Εγκαταστάσεις κοινωνικής πρόνοιας: βρεφονηπιακοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί, κέντρα πρόνοιας, γηροκομεία - οίκοι ευγηρίας, άσυλα• Αθλητικές εγκαταστάσεις: αθλοπαιδιές, γυμναστήρια, γήπεδα, στάδια• Θρησκευτικές εγκαταστάσεις: ναοί, χώροι θρησκευτικών εκδηλώσεων, εγκαταστάσεις θρησκευτικών οργανώσεων, μοναστήρια, νεκροταφεία • Βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις / ζώνες / πάρκα (οχλούσες, μη οχλούσες, ανθυγιεινές ή επικίνδυνες)• Εγκαταστάσεις χονδρεμπορίου, αποθηκών, σφαγείων κλπ.

• Τουριστικές εγκαταστάσεις / ζώνες: ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, κατασκηνώσεις, camping• Περιοχές πρασίνου, ελεύθεροι χώροι: δάση, πάρκα, δημοτικοί και δημόσιοι κήποι, άλση, αλέες, νησίδες ή λωρίδες πρασίνου, ζωολογικοί και βοτανικοί κήποι, ελεύθεροι χώροι για συγκεντρώσεις, υπαίθριες γιορτές, περιπάτους, πικ-νικ κλπ.• Υδάτινες επιφάνειες: τεχνητές ή φυσικές λίμνες, ποτάμια, χείμαρροι, βιότοποι, βαλτώδεις επιφάνειες, θαλάσσιο μέτωπο• Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, διατηρητέα σύνολα• Εγκαταστάσεις πρωτογενούς τομέα: γεωργική γη, ανθοκομικές εγκαταστάσεις, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, εκτροφεία κλπ.• Χώροι / εγκαταστάσεις εξόρυξης, θέσεις απόθεσης χωμάτων: λατομεία, ορυχεία, περιοχές επιχωματώσεων, επιφάνειες συνεχιζόμενων φυσικών προσχώσεων• Στρατιωτικές εγκαταστάσεις / ζώνες: στρατόπεδα, κέντρα, σχολές, ναύσταθμοι, στρατιωτικά αεροδρόμια, ζώνες ασκήσεων

• Ειδικές περιορισμένης χρήσης λειτουργίες: ινστιτούτα ή κέντρα ερευνών, τεχνολογικά πάρκα - τεχνοπόλεις, χώροι διεθνών ή άλλων εμπορικών εκθέσεων, λειτουργίες ειδικού αντικειμένου και περιορισμένης πρόσβασης (στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια), χρήσεις εδάφους που δεν εντάσσονται σε άλλες κατηγορίες• Δίκτυα κυκλοφορίας:

- οδικό (ελεύθεροι λεωφόροι, πρωτεύουσες - δευτερεύουσες αρτηρίες, συλλεκτήριες οδοί, τοπικές οδοί, αδιέξοδα)

- ποδηλατόδρομοι- πεζών (πεζόδρομοι αμιγείς ή μικτοί, περίπατοι,

μονοπάτια)- στάθμευση αυτοκινήτων (χώροι στάθμευσης δημόσιας ή

ιδιωτικής χρήσης)- γραμμές, στάσεις ή σταθμοί δημόσιων μεταφορικών

μέσων- εγκαταστάσεις υπεραστικών δικτύων (χερσαίων,

θαλάσσιων, εναέριων)

• Δίκτυα και εγκαταστάσεις υποδομής: ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροδότησης, φυσικού αερίου,τηλεπικοινωνίας, χώροι απόθεσης απορριμμάτων• Εδάφη μη χρησιμοποιούμενα: χέρσες επιφάνειες, εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις (παλιά λατομεία, βιομηχανικές ή λιμενικές εγκαταστάσεις που δεν χρησιμοποιούνται πια κλπ.)

Χρώματα (διεθνής κανόνας)κατοικία = κίτρινοκεντρικές λειτουργίες - εμπόριο = κόκκινοκοινωφελείς εγκαταστάσεις = γαλάζιο – μπλέμεταποίηση (βιομηχανία - βιοτεχνία) = μωβχώροι πρασίνου = πράσινο

ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΥ – ΧΡΗΣΕΙΣ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΥ - ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΥ – ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΛΑΡΙΣΑ – ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

ταξινόμηση εμπορίου

εξαρτάται από:

α) το αντικείμενο της δραστηριότητας ή τη μορφή της επιχείρησης

β) τη συχνότητα της χρήσης

γ) τη χωροθέτησή του

ΕΜΠΟΡΙΟ       συχνότητα

κύριο

χονδρικό με μεταποίηση  

  xωρίς μεταποίηση

σε αποθήκες χωρίς αποθήκες

λιανικό   καθημερινό ευκαιριακό

σπάνιοχειρονακτικό μεταποίησης λιανικό   καθημερινό

υπηρεσιών

προσωπικών   καθημερινό

επισκευών   ευκαιριακό ή σπάνιο

με μεταποίηση   καθημερινόδιάφορες   σπάνιο

δίκτυα

α) δίκτυα ατόμων: πεζών (στατικό, δυναμικό), οδικό δίκτυο, σιδηροδρομικό, θαλάσσιο-ποτάμιο, αεροπορικό

β) αγαθών: οδικό δίκτυο, σιδηροδρομικό, θαλάσσιο-ποτάμιο, αεροπορικό

γ) πληροφοριών: δίκτυο προσωπικών επαφών (τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό, τηλεγραφικό, ταχυδρομικό), δίκτυο κοινωνικής ενημέρωσης (ηλεκτρονικής μορφής, τύπος, εκδόσεις, τηλεόραση, ραδιόφωνο, λοιπά μέσα)

δ) εξυπηρετήσεων: ηλεκτροδότησης, ύδρευσης, αποχέτευσης, φυσικού αερίου, θέρμανσης, εξαερισμού, απορριμμάτων, κλπ, υπόγεια-υπέργεια δίκτυα

ιεράρχηση οδικού δικτύου

α) ελεύθεροι λεωφόροι

β) πρωτεύουσες (κύριες) - δευτερεύουσες αρτηρίες

γ) συλλεκτήριες οδοί

δ) τοπικές οδοί

ε) πεζόδρομοι (αμιγείς-μικτοί), ποδηλατόδρομοι

στ) αδιέξοδα (cul-de-sac)

ιεράρχηση οδικού δικτύου

1) πρωτεύον δίκτυοα) ελεύθερες και ταχείες λεωφόροιβ) αρτηρίες

2) συλλεκτήριες οδοί

3) δευτερεύον δίκτυοτοπικές οδοί

1) ελεύθερες και ταχείες λεωφόροι α) εξυπηρέτηση ενδοαστικών ή υπεραστικών μετακινήσεων

μεγάλου μήκους β) δυνατότητα για υψηλές ταχύτητες (από 70 klm/h και

πάνω), με έλεγχο των προσβάσεων γ) δυνατότητα εξυπηρέτησης υψηλών φόρτων (διατομές 4

λωρίδων και για τις δύο κατευθύνσεις)

2) αρτηρίεςβασικός λειτουργικός στόχος είναι η εξυπηρέτηση σημαντικού αριθμού ενδοαστικών μετακινήσεων μεσαίου και μεγάλου μήκους με ταχύτητες 50-70 klm/h / αναγκαίες γι’ αυτό θεωρούνται 2-4

λωρίδες και για τις δύο κατευθύνσεις

4) τοπικές οδοίκυριότερος λειτουργικός στόχος της κατηγορίας αυτής είναι

η άμεση εξυπηρέτηση των άκρων των αστικών μετακινήσεωνκύρια χαρακτηριστικά είναι:α) η στάθμευση στο χώρο κίνησης (νόμιμη ή παράνομη)β) οι χαμηλές ταχύτητες, κάτω από 40 klm/hγ) η μεγάλη συχνότητα μονοδρόμησηςδ) το μικρό μήκοςε) η κυκλοφορία πεζών

3) συλλεκτήριες (ή δευτερεύουσες αρτηρίες)εξυπηρετούν μικρού και μεσαίου μήκους αστικές μετακινήσεις

και κινήσεις προσβάσεων / συλλέγουν τις μετακινήσεις των δύο προηγούμενων κατηγοριών και τις διανέμουν στο τοπικό (ή δευτερεύον) οδικό δίκτυο / απαραίτητες είναι εδώ οι δύο

λωρίδες (για δύο κατευθύνσεις) και ταχύτητες όχι μικρότερες από 40 klm/h

ΚΟΜΒΟΙ  Ελεύθερες

και ταχείες λεωφόροι

Αρτηρίες Συλλεκτήριες Τοπικές οδοί

τοπική οδό Καμία σύνδεση Σήμα STOP και χωρίς διακοπή μεσαίας νησίδας

Σήμα STOP Συνήθως χωρίς καμία κυκλοφοριακή ρύθμιση

συλλεκτήρια Μόνον σε ειδικές περιπτώσεις, με σήμα STOP και χωρίς διακοπή μεσαίας νησίδας

Σηματοδότηση ή σήμα STOP με διοχετευτικές νησίδες

Σήμα STOP  

αρτηρία Σηματοδότηση (ή ανισόπεδος κόμβος)

Σηματοδότηση    

ελεύθερη ή ταχεία λεωφόρο

Ανισόπεδος κόμβος

     

 ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

  Γενικός διαχωρισμός

Γερμανικό Πρότυπο

Αμερικανικό Πρότυπο

Βρετανικό Πρότυπο

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝ ΔΙΚΤΥΟ ΟΔΟΙ

Τοπικές οδοί Τοπικές οδοί Οδοί προσβάσεως ΤΟΠΙΚΕΣ ΟΔΟΙ

Συλλεκτήριες αρτηρίες

Συλλεκτήριες οδοί (ή δευτερεύουσες αρτηρίες)

Τοπικές διανεμητήριες οδοί

ΣΥΛΛΕΚΤΗΡΙΕΣ

ΠΡΩΤΕΥΟΝ ΔΙΚΤΥΟ

ΑΡΤΗΡΙΕΣ

Κοινές αρτηρίες

ΑΡΤΗΡΙΕΣΚύριες αρτηρίες

Κύριες αρτηρίες Υπερτοπικές

διανεμητήριες οδοί

ΛΕΩΦΟΡΟΙ

Ταχείες λεωφόροι

Ταχείες λεωφόροι ΤΑΧΕΙΕΣ ΚΑΙ

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΛΕΩΦΟΡΟΙΕλεύθερες

λεωφόροιΕλεύθερες λεωφόροι

Πρωτεύουσες διανεμητήριες οδοί

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥΒασικά χαρακτηριστικά και γεωμετρικά πρότυπα οδών

Χαρακτηριστικά και Γεωμετρικά πρότυπα

Ελεύθερες και ταχείες λεωφόροι Αρτηρίες Συλλεκτήριοι Τοπικές οδοί

1. Εξυπηρετούμενες μετακινήσειςΑστικές μεγάλου

μήκους και υπεραστικές

Μεγάλου και μεσαίου μήκους

αστικές

Μέσου μήκους αστικές και

κινήσεις προσβάσεως

Κινήσεις πρόσβασης

2. Παράπλευρες οδοί Όπου απαιτείται ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ

3. Μεσαία διαχωριστική νησίδα Πάντοτε Όπου είναι δυνατόν ΟΧΙ ΟΧΙ

4. Ταχύτητες μελέτης (Κm/h) Από 70 και πάνω 50-70 40-50 Από 40 και κάτω

5. Κυκλοφοριακή ικανότητα (σε επιβατικά αυτοκίνητα) 800-1200 500-800 300-600 200-400

6. Αριθμός λωρίδων κυκλοφορίας 4-6 2-4 2 2

7. Εύρος καταλήψεως ελάχιστο - επιθυμητό (m) 17-60 Οκτ-30 9-18 7-9

8. Μέγιστες κατά μήκος κλίσεις 4-5% 6% 12% 15%

9. Ελάχιστη ακτίνα οριζόντιας καμπύλης 300-700 200 75 40

10. Πλάτος λωρίδων κυκλοφορίας (m) 3,5 3,5 3,25 2,50-3,00

11. Στάθμευση επί της οδού Απαγορεύεται Απαγορεύεται Επιτρέπεται Επιτρέπεται

12. Λεωφορειακές γραμμές και στάσειςΜόνο σε εσοχή (υπεραστικές - προαστιακές

Ναι (σε εσοχή)Άκρα

λεωφορειακών γραμμών

ΟΧΙ

συνοδευτικοί πεζόδρομοι: πεζοδρόμια και διαβάσεις πεζών όπου η κίνηση των πεζών πραγματοποιείται παράλληλα ή κάθετα προς το ρεύμα κινήσεως των τροχοφόρων και σε στενή επαφή με αυτό ανεξάρτητοι πεζόδρομοι: μπορούν να ανήκουν σε τελείως διαφορετικό δίκτυο κινήσεως από τα τροχοφόρα, ή και σε παράλληλους άξονες με αυτά, αλλά με επαρκείς διαχωριστικές λωρίδες ή τέλος να είναι, απομονωμένες ζώνες αποκλειστικής κινήσεως πεζών, όπως π.χ. εμπορικοί δρόμοι κλπ. πρωτεύοντες πεζόδρομοι: άξονες με σημαντικούς φόρτους, γενικά μεγαλύτερους από 30 άτομα ανά λεπτό για τις δύο κατευθύνσεις μαζί δευτερεύοντες πεζόδρομοι: εξασφαλίζουν απλώς τη σύνδεση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα σημεία, με μικρή κίνηση που συνήθως δεν εξαντλεί την κυκλοφοριακή τους ικανότητα αμιγείς πεζόδρομοι: αποκλειστική χρήση από πεζούς μικτοί πεζόδρομοι: ανάμικτη χρήση από πεζούς και τροχοφόρα, κυρίως για στάθμευση

πεζόδρομοι - πεζοδρόμια

αστικοί, περιαστικοί, υπαίθρου εθνικό δίκτυο: διέρχεται από πόλεις και ύπαιθρο και

συνδέει πρωτεύουσες νομών μεταξύ τους καθώς και με χώρους με ιδιαίτερη σημασία π.χ. ιστορικά μνημεία, περιοχές φυσικού κάλλους κλπ.

δίκτυο πόλης: αποτελείται από τις διαδρομές κορμού που συνδέουν τα κέντρα των Δήμων μεταξύ τους καθώς και με περιοχές ιδιαίτερης σημασίας φυσικού κάλλους κλπ.

δημοτικό δίκτυο: αποτελείται από τις διαδρομές κορμού του Δήμου, διαδρομές με ιδιαίτερο χαρακτήρα και τις μικρού μήκους διαδρομές που διαχέονται στις περιοχές γειτονιάς και αποτελούν τα δίκτυα γειτονιάς

οι μετακινήσεις με ποδήλατα σπάνια υπερβαίνουν το μήκος των 5 km, και διακρίνονται σε:

καθημερινών αναγκών: σύνηθες μήκος διαδρομής 1,5-4 km

αναψυχής: σύνηθες μήκος διαδρομής 1-5 km γειτονιάς: σύνηθες μήκος διαδρομής 0,5-4 km

ποδηλατόδρομοι

δυναμικά χωρικά στοιχεία

_ δυναμικά στοιχεία ως προς τις κεντρικές λειτουργίες / ακτίνα επιρροής κεντρικών λειτουργιών / μετακινήσεις κατοίκων ως προς τις κεντρικές λειτουργίες / κατανομές μετακινήσεων / συχνότητες μετακινήσεων / έμφαση στην κινητικότητα ως προς τις εμπορικές δραστηριότητες / κατανομή συχνοτήτων κατανάλωσης ως προς τα είδη εμπορίου / αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των κατοίκων / δραστηριότητες αναψυχής / συχνότητες-είδη

_ απασχόληση / μετακινήσεις κατοίκων ως προς την απασχόληση / συχνότητες, ωράρια

_ μετακινήσεις ως προς τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες / κατηγορία-βαθμίδες εκπαίδευσης / συχνότητες

η κριτική στο μοντερνισμό / καθολικό σχεδιασμό ενναλακτικές προσεγγίσεις της αστικής ανάλυσης

CIAM Grid '48 (πολεοδομικός πίνακας με βάση τις τέσσερις λειτουργίες)

“Urban Re-identification”, Grid Alison and Peter Smithson CIAM 9 / 1953

_ οι Smithson διατηρούν γραφιστικά τον πολεοδομικό πίνακα των CIAM ανατρέποντας ωστόσο το νόημά τoυ αντικαθιστώντας τις 4 λειτουργίες (κατοικία, εργασία, αναψυχή, κυκλοφορία) με τις 4 κλίμακες ανθρώπινων συσσωματώσεων (σπίτι, δρόμος, γειτονιά/συνοικία, πόλη)_οι εικόνες των παιδιών καταλαμβάνουν το κάνναβο, αναιρώντας τις μέχρι τότε επιβαλλόμενες θεματικές_ κοινωνιολογική / ανθρωπολογική προσέγγιση

. « L'Habitat pour le grand nombre  (= κατοικία για το λαό)»,

Grid Gamma, CIAM 9 / 1953

_ οι Gamma (Bodiansky, Candilis, Ecochard, Piot και Woods) παραθέτουν δίπλα στην παραδοσιακή μαροκινή κατοικία και τις παραγκουπόλεις τις νέες κατοικίες, με σκοπό την επί τόπου επαναστέγαση των κατοίκων της παραγκούπολης της Καζαμπλάνκας που φέρει το όνομα «κεντρικά ορυχεία» (Carrières Centrales)_ πολιτισμική / εθνογραφική προσέγγιση

K. Lynch, The Image of the City, MIT Press, Cambridge (Mass), 1960

D. Appleyard, K. Lynch, J.R. Myer, The View from the road, MIT Press, Cambridge (Mass), 1963

η αντιληπτική προσέγγιση

_ ανάλυση της εικόνας της πόλης και των στοιχείων που την αποτελούν / εικονογραφική ή οπτική ανάλυση ως μέσο για την κατανόηση της αστικής πραγματικότητας

_ η προσέγγιση αυτή επιχειρεί να συνδέσει την ανάλυση του αστικού τοπίου με την αντίληψη που έχουν οι κάτοικοι γι’ αυτό, με σκοπό ν’ ανακαλύψει μία συλλογική εικόνα της πόλης

_ πέρα δηλαδή από την καθαρά οπτική αντίληψη, τίθεται προς διερεύνηση η ιδιότητα που ενέχει ο αστικός χώρος να μεταφέρει διάφορες πληροφορίες

Η εικόνα της πόλης και τα στοιχεία της (The city image and its elements): _ διαδρομές (paths)_ κόμβοι (nodes)_ τομείς (districts)_ όρια (edges)_ ορόσημα (landmarks)Συμπλήρωση και εξειδίκευση της πρώτης ταξινόμησης / η απλότητα της πρώτης ταξινόμησης επιτρέπει να χρησιμοποιείται με έναν γενικότερο τρόπο / όντως, εκτός από τα νέα στοιχεία που εισήγαγε όταν συνυπολόγισε την παράμετρο ταχύτητα κίνησης, οι επιπλέον διευκρινήσεις που προτείνει στο The View from the road συνδέονται άμεσα με το αστικό και προαστιακό τοπίο των αμερικάνικων πόλεων

_ διαδρομές (paths)

είναι τα κανάλια μέσα στα οποία ο παρατηρητής συνήθως, συχνά ή πιθανά κινείται / μπορεί να είναι δρόμοι, πεζοδρόμια, κανάλια, σιδηροδρομική γραμμή / για τους περισσότερους ανθρώπους είναι τα πρωταρχικά στοιχεία που συσχετίζουν τα υπόλοιπα στοιχεία του περιβάλλοντος καθώς κινούνται σ’ αυτά / ο εντοπισμός των διαδρομών επιτρέπει μια πρώτη προσέγγιση του αστικού τοπίου που αξίζει να αντιπαραβάλλουμε μ’ αυτά που μας αποκαλύπτει η μελέτη της αύξησης-επέκτασης της πόλης / ο Lynch καταλήγει στο συμπέρασμα (μέσα από τις αναλύσεις που έκανε) ότι οι κύριες διαδρομές ακολουθούν συχνά τους πιο παλιούς δρόμους που χαράχθηκαν στην πόλη / οι διαδρομές, τα τμήματά τους που έχουν εμφανώς επισημανθεί, δεν είναι κατ΄ ανάγκην συνεχόμενες ή συνδεόμενες μεταξύ τους / μεσολαβούν ζώνες ακαθόριστες που συμπίπτουν συχνά με ιστορικές τομές στην ανάπτυξη της πόλης / επίσης, παρόλο που είναι δυνατό να ιεραρχήσουμε τις διαδρομές μοιάζει προτιμότερο να μην το κάνουμε παρά μόνο για όσες υπερτερούν με εμφανή τρόπο (σε αντίθεση προς τους άλλους δρόμους) και παρουσιάζουν μία σίγουρη συνέχεια για μεγάλη απόσταση

_ κόμβοι (nodes)

πρόκειται για στρατηγικά σημεία μέσα στο αστικό τοπίο, συγκλίσεις ή συναντήσεις πολλών διαδρομών, είτε σημεία ρήξης ή σημεία μοναδικά του αστικού ιστού / μπορεί να είναι απλά συγκεντρώσεις, π.χ. μιας χρήσης, γωνία δρόμου ή περίκλειστη πλατεία / μερικοί από τους κόμβους αποτελούν πυρήνες των τομέων και συμβολικό τους σημείο / όπως και για τις διαδρομές, ο εντοπισμός τους δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά την αναγνώριση απλών μορφολογικών στοιχείων ή ξεκάθαρα προσδιορισμένων χώρων / ούτε συγχέεται με την επισήμανση ενός τόπου που θα οριζόταν αποκλειστικά με κριτήρια χρήσεων ή με συμβολικά δεδομένα

_ τομείς (districts)

είναι τμήματα της αστικής περιοχής στα οποία αναγνωρίζει ο παρατηρητής έναν κοινό χαρακτήρα ταυτότητας / ένας τομέας μπορεί να αντιστοιχεί σε μιαν ομοιογενή από μορφολογική άποψη ζώνη (συντιθέμενη από παραλλαγές ενός τύπου ή παραπλήσιων τύπων) ή αντίθετα σε μιαν ετερογενή ζώνη / μπορεί να παρουσιάζει ένα ή περισσότερα σαφή όρια (εντοπισμένες παρυφές) ή να έχει άκρες που διαχέονται / μπορεί να περιλαμβάνει διαδρομές και κόμβους ή να βρίσκεται έξω από αυτούς / μπορεί, σε επίπεδο πολεοδομικής πρακτικής, να επικαλύπτει την έννοια της γειτονιάς ή να προτείνει μια τελείως διαφορετική κατάτμηση / επίσης, σύμφωνα με τον Lynch, μέσα σ’ έναν οικισμό μπορούν να εντοπισθούν ορισμένοι μόνο τομείς, που ανάμεσά τους εξακολουθούν να υφίστανται χάσματα, ζώνες ακαθόριστες ή κενά, βάσει της αντίληψης των κατοίκων της περιοχήςπροφανώς με συνάφεια.

_ όρια (edges)

πρόκειται για γραμμικά στοιχεία που δεν χρησιμοποιούνται ή δεν θεωρούνται από τον παρατηρητή ως διαδρομές / τα όρια μεταξύ δύο περιοχών, παρυφές που σημαδεύουν οπτικά τον περίγυρό τους, μπορεί να αποτελούν γραμμικά εμπόδια στη συνέχεια / μπορεί να αποτελούν τομή στον αστικό ιστό: λεωφόρος, πάρκο, κανάλι, οδογέφυρα, σιδηροδρομική γραμμή, ή μπορεί μία τυπολογική αλλαγή στα κτίσματα, ή μια διακοπή στη συνέχεια του φυσικού χώρου κλπ. / συχνά τα όρια συγχέονται με εμπόδια (παλιά ή σύγχρονα) αύξησης της πόλης, πράγμα λογικό εφ’ όσον τα εμπόδια αυτά αποτέλεσαν στοιχεία που σημάδεψαν το σχηματισμό του αστικού χώρου

_ ορόσημα (landmarks)

αποτελούν σημεία αναφοράς, όπως οι κόμβοι, αλλά ο παρατηρητής δεν μπαίνει μέσα τους, δεν κινείται σ’ αυτά, είναι εξωτερικά / γενικά πρόκειται για φυσικά ή κατασκευασμένα στοιχεία, εξαιρετικά κτίρια, μνημεία ή τμήματα μνημείων, όλα με μια ιδιαίτερη μορφή που διευκολύνει τον εντοπισμό τους, ή πρόκειται γενικότερα για ένα κτίριο, ένα σημάδι, ένα κατάστημα, ένα βουνό / όμως ορόσημα αποτελούν επίσης και οι πλατείες, τα σταυροδρόμια, οι γέφυρες κλπ. / μπορούν να σημαδεύουν την ανέλιξη μιας διαδρομής, να σηματοδοτούν έναν κόμβο, να χαρακτηρίζουν έναν τομέα ή εξίσου καλά να υπάρχουν απομονωμένα έξω από τις εντοπισμένες ζώνες / μπορούν ακόμα να συνδυάζονται μεταξύ τους σ’ ένα μνημειακό σύστημα

_ μέσα στο πεδίο οπτικής το ίδιο στοιχείο μπορεί να ειδωθεί με περισσότερους τρόπους: ένας δρόμος μπορεί να είναι ταυτόχρονα διαδρομή και όριο, μια πλατεία κόμβος και ορόσημο κλπ.

_ σχετική υπόσταση αυτών των κατηγοριών, καθώς η οπτική ανάλυση παραμένει εξαρτημένη από αντιλήψεις που ποικίλλουν ανάλογα με τον ερευνητή

_ κίνδυνος, ιδιαίτερα στην αρχή, να επινοούμε στοιχεία ή να υπερβάλλουμε στη σημασία τους

_  στόχος μία μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για σχεδιασμό

Α. Rossi, L’Architettura de la città, CLUP, Μιλάνο, 1966.ελληνική έκδοση: A. Rossi, Η Αρχιτεκτονική της πόλης, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1986.

η τυπο-μορφολογική προσέγγιση

_ εντάσσεται στις θεωρητικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν για την πόλη, κυρίως από αρχιτέκτονες και ιστορικούς τέχνης της Ιταλίας (Carlo Ayomonino, Saverio Muratori, Leonardo Benevolo, Aldo Rossi) από τη δεκαετία του 1960, οι οποίες επίσης στρέφονταν γύρω από την αναζήτηση των στοιχείων που συνθέτουν τον αστικό χώρο

_ πρόκειται για τυπο-μορφολογικές αναλύσεις (ανάλυση αστικής μορφολογίας και τυπολογίας) που βασίζονταν στην ιστορική ανάλυση και στη μελέτη των σχέσεων που εγκαθιδρύονται μέσα στο χρόνο μεταξύ αρχιτεκτονικών τύπων και αστικών μορφών

_προσπαθεί να καθορίσει μία μέθοδο ανάλυσης που να προσφέρεται τόσο σε μια ποσοτική όσο και μία ποιοτική αξιολόγηση και που μπορεί να χρησιμεύσει στη συγκέντρωση του υλικού της μελέτης

_ μέθοδος ανάλυσης που στηρίζεται: α) στη θεωρία των αστικών συντελεστών (με απλά λόγια είναι τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται ο αστικός χώρος) β) στη διαίρεση της πόλης σε πρωτογενή στοιχεία (αμετάβλητα στο χρόνο, ουσιαστικά πρόκειται για τα μνημεία) και σε περιοχές κατοικίας (δευτερογενή στοιχεία που είναι μεταβλητά στο πέρασμα των αιώνων)_ χρησιμοποιεί την έννοια της περιοχής: θεωρεί ότι πρόκειται για εκείνες τις ενότητες του αστικού συνόλου που είτε ξεχώρισαν γιατί είχαν διαφορετική πορεία ανάπτυξης και διαφοροποίησης είτε αποτελούν συνοικίες ή τμήματα της πόλης που απέκτησαν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά_ αναφέρεται στην αξία του locus, του τόπου θα λέγαμε εμείς, τη μοναδική και οικουμενική σχέση που υπάρχει ανάμεσα σ’ έναν συγκεκριμένο τόπο και στις κατασκευές που υπάρχουν σ’ αυτόν τον τόπο_ εξετάζει ακόμα την πόλη ως πεδίο διαφόρων δυνάμεων / οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις που επιδρούν για το μετασχηματισμό της πόλης_ αναπτύσσει εκτεταμένα το ζήτημα της μορφής της ιδιοκτησίας και το εργαλείο των απαλλοτριώσεων / μελέτη της οργάνωσης και διαίρεσης του εδάφους που οδηγεί σε αντίστοιχες αστικές μορφές

P. Panerai, J. Castex, J.-Ch. Depaule, Formes urbaines : De l’îlot à la barre, Dunod, Paris, 1977

P. Panerai, J.-Ch. Depaule, M. Demorgeon, M. Veyrenche, Eléments d’analyse urbaine, Archives d’architecture urbaine, Bruxelles, 1980

ανάλυση

ερμηνεία

μετάφραση

αστικού χώρου

αξιολογικό πλαίσιο / στόχοι – επιδιώξεις – κριτήρια του σχεδιασμού

βιβλιογραφίαAppleyard D., Lynch K., Myer J.R. (1963), The View from the road, Cambridge (Mass): MIT Press

Αραβαντινός Α. Ι. (1997), Πολεοδομικός Σχεδιασμός: για μια Βιώσιμη Ανάπτυξη του Αστικού Χώρου, Αθήνα: Συμμετρία

Bardet G. (1943), « Principes inédits d’enquête et d’analyse urbaine », ανάτυπο από το Guide du Bâtiment, Paris: Ed. Colma, σελ. 71-120Choay F. (1965), L’urbanisme, utopies et réalités. Une anthologie, Paris: Editions du Seuil, coll. Points-EssaiesGeddes P. (1915), Cities in Evolution, London: Williams and NorgateΚουρνιάτη Μ. (υπό έκδοση), « Η Μοντέρνα πόλη των TEAM 10. Η σύλληψη της ανθρώπινης κατοικίας μέσω της θεώρησης του ‘άλλου’» στο Βιτοπούλου Α., Καραδήμου-Γερόλυμπου Α., Τουρνικιώτης Π. (επιμ.), Η ελληνική πόλη και η πολεοδομία του μοντέρνου, Τα τετράδια του μοντέρνου, νο 5 (πρακτικά της 5ης επιστημονικής συνάντησης του ελληνικού DOCOMOMO, Θεσσαλονίκη 3-4 Ιουνίου 2010), Αθήνα: Futura

Lynch K. (1960), The Image of the City, Cambridge (Mass): MIT PressPanerai P., Castex J., Depaule J.-Ch. (1977), Formes urbaines : De l’îlot à la barre, Paris: DunodPanerai P. , Depaule J.-Ch. , Demorgeon M. , Veyrenche M. (1980 ), Eléments d’analyse urbaine, Bruxelles: Archives d’architecture urbaineRossi A. (1986), Η Αρχιτεκτονική της πόλης, Θεσσαλονίκη: University Studio Press