analekta-08-8ermansh

ΑΝΑΛΕΚΤΑ25 Φεβρουαρίου 2013

8ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑwww.pemptousia.gr

τεύχος

ΘέρμανσηΕναλλακτική ή Οικολογική;

• Εναλλακτικέςπηγές

θέρμανσης

• Οισόμπεςπέλετ

• Ξυλόσομπεςκαικαυσόξυλα

• Σύγκρισηκόστουςθέρμανσης

απόδιάφορεςτεχνολογίες

• Καυσόξυλα,ποιότητα

καύσηςκαιαπόδοση

• Ενεργειακότζάκικαι

ενεργειακήαπόδοση

• Θέρμανσημευπέρυθρες

ακτινοβολίες

Σελίδα 2

ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 08 / Θέρμανση: Εναλλακτική ή Οικολογική / 25 Φεβρουαρίου 2013 www.pemptousia.gr

ΘέρμανσηΕναλλακτικήήΟικολογική;

ΕάνηκρίσηκαιοιεξελίξειςστηνοικονομίαοδήγησανπολλούςΈλληνεςναπαρακολουθήσουν,μέσωτωνμέσωνμαζικήςενημέρωσης,ταχύρυθμαεπιμορ-φωτικάσεμινάριαοικονομικώνκαιλογιστικής,ηανάγκηθέρμανσηςτωνχώ-ρωνεργασίαςκαικατοικίαςμετέτρεψεαρκετούςσυμπολίτεςμαςσεαυτοδί-δακτουςμηχανολόγουςήηλεκτρολόγουςμηχανικούς.

Ηχωρίςπροηγούμενοαύξησητηςτιμήςπετρελαίουθέρμανσης,μετέτρεψετομέχριπρότινοςπροσιτό-καιωςεκτούτουισχυρό-δεδομένοσεόνειροχει-μερινήςνυκτός.Ηκεντρικήθέρμανσημεπετρέλαιο,τοκαλοριφέρπουδίνεισταθεράτοπαρώνσεόλεςτιςπολυκατοικίεςαπότηδεκαετίατου‘70(γιαναμηνπούμετου‘60)καιμετά,στηνΕλλάδατου21ουαιώναείτευπολειτουργείείτεέπαψεεντελώςναλειτουργεί,ανάλογαμετοβαθμόπουέχουνπληγείαπότηνκρίσηταεκάστοτενοικοκυριά.

Ηστροφήπροςεναλλακτικάμέσαθέρμανσηςήτανφυσικάαναμενόμενη.Τακαυσόξυλαγνωρίζουνμεγάλεςδόξεςαπόπέρυσι,ενώφέτοςπολλοίστράφη-κανσταδιάφοραθερμαντικάμέσαπουλειτουργούνμεηλεκτρισμό.

Οιπαρενέργειεςορατέςδιαγυμνούοφθαλμούκάποιεςφορές,είτεμετονέφοςτηςκάπναςαπότατζάκιακαιτιςξυλόσομπεςπουέπνιξεΑθήνακαιΘεσσα-λονίκη,είτεμετουςαυξημένουςλογαριασμούςτηςΔΕΗ.

Ταάρθραπουπεριλαμβάνειτοπαρόντεύχοςτων«Αναλέκτων»δίνουναρ-κετέςχρήσιμεςπληροφορίεςσχετικάμετοκόστος,ταοφέλη,τιςιδιομορφίεςαλλάκαιτουςπιθανούςκινδύνουςπουμπορείναεμπεριέχειηστροφήπροςτονέναήτονάλλοτρόποθέρμανσης.Ελπίζουμεναφανούνχρήσιμα.

ΝίκοςΛουπάκης

ΑρχισυντάκτηςΤμήματοςΕπιστημών

Σελίδα 3

www.pemptousia.gr Τεύχος 08 / Θέρμανση: Εναλλακτική ή Οικολογική / 25 Φεβρουαρίου 2013 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

04. Εναλλακτικέςπηγέςθέρμανσης Από τις ξυλόσομπες μέχρι τη θέρμανση με υπέρυθρες ακτίνες http://www.pemptousia.gr/?p=47672

08. Οισόμπεςπέλετ Καύση βιομάζας με τη βοήθεια της τεχνολογίας http://www.pemptousia.gr/?p=45357

10. Ξυλόσομπεςκαικαυσόξυλα Η παραδοσιακή θέρμανση ξανά στο προσκήνιο http://www.pemptousia.gr/?p=45249

13. Σύγκρισηκόστουςθέρμανσηςαπό διάφορεςτεχνολογίες Επίκαιρη μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου http://www.pemptousia.gr/?p=47093

18. Καυσόξυλα,ποιότητακαύσηςκαιαπόδοση Κοινά μυστικά για καλύτερη θέρμανση http://www.pemptousia.gr/?p=46441

20. Ενεργειακότζάκικαιενεργειακήαπόδοση Ένα κείμενο του Nικόλαου Μπερντιάγιεφ http://www.pemptousia.gr/?p=45572

22. Θέρμανσημευπέρυθρεςακτινοβολίες Επωφελής, εάν τηρούνται κάποια απλά μέτρα ασφαλείας http://www.pemptousia.gr/?p=47344

Περιεχόμενα

http://www.pemptousia.gr/?p=47672







Σελίδα 4


Το ενεργειακό τζάκι λειτουργεί σαν αερό-θερμο εξασφαλίζοντας απόδοση 70-75% ότανη απόδοση των παραδοσιακών τζακιών φτά-νει στην καλύτερη περίπτωση το 12%. Το κό-στοςτηςεγκατάστασηςτουείναιτηςτάξηςτων3.000 ευρώ. Έχει ενδιαφέρον στην περίπτωσητηςιδιοκατοίκησηςκαιμπορείναεγκατασταθείείτε κατά το χτίσιμο του σπιτιού είτε εκ τωνυστέρων,εφ’όσονυπάρχεικαπνοδόχος.

Λιγότερο ριζική και ελαφρά μειωμένης από-δοσης, αλλάαρκετάπιο οικονομική λύση (από1.500ευρώ)είναιοιλεγόμενες«κασέτες»πουμπορούν να τοποθετηθούν στην εστία ενόςυπάρχοντοςτζακιού.

Οι ξυλόσομπεςχ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο -νται από απόδο-σηπαρεμφερήμεαυτή των ενερ-γειακώντζακιών.Μια ξυλόσομπα6 kW καλύπτειχώρο 40 m2 καικοστίζει 140-500ευρώ.

Οισόμπεςπέλετ χαρακτηρίζονται απόαυξη-μένησεσχέσημετιςξυλόσομπεςαπόδοση(έως94%) και από σαφώς καθαρότερη καύση, ενώκατά κανόνα διαθέτουν και δυνατότητα προ-γραμματισμού. Η τιμή του πέλετ κυμαίνεταιμεταξύ0,25και0,35ευρώτοκιλό,είναιδηλα-δήακριβότεροαπότοξύλο,στηνπράξηόμωςηδιαφοράτιμήςαντισταθμίζεταιαπότηνυψηλό-τερηαπόδοση.

Ενδιαφέρον πα-ρουσιάζουν καιοι σόμπες πέλετ«νερού» (διαθέ-τουνλέβητα)πουμπορούν να συν-δεθούν με υπάρ-χουσα εγκατά-σταση καλοριφέρκαι να ζεστάνουνέτσι ομοιόμορ-φα όλο το σπίτι.Μια σόμπα πέ-λετ νερού 14 kW(για 80-100 τ.μ.)κοστίζει περίπου2.500 – 3.000ευρώ.

ΕναλλακτικέςπηγέςθέρμανσηςΑπότηνπαραδοσιακήξυλόσομπαμέχριτηνυψηλήςτεχνολογίαςυπέρυθρηθέρμανση,υπάρχειμιαμεγάληγκάμαθερμαντικώνμέσωνπουφέτοςπροσήλκυσανέναμεγάλο

πλήθοςπολιτώνπουαναζητούσαντρόποαπεξάρτησηςαπότοπετρέλαιο.

Σελίδα 5


Οι ηλεκτρικοί θερμοπομποί θερμαίνουντοχώρομετηνφυσικήκυκλοφορίατουαέρα.Ηισχύς τους κυμαίνεται μεταξύ 500 και 2000Wωστόσο η θερμαντική ικανότητά τους μπορεί ναποικίλει,ανάλογαμετοντύποκαιτονκατασκευ-αστή. Η λειτουργία τους είναι αθόρυβη και χω-ρίς οσμές. Συνήθως προσφέρονται για επίτοιχη(μόνιμη) εγκατάσταση, αλλάπολλοί ταπροσφέ-ρουνκαιμεβάσειςγιαεγκατάστασηστοδάπεδοοπότε εξασφαλίζεται και η φορητότητα. Τα πιοαπλά μοντέλα κοστίζουν 150 – 200 ευρώ (π.χ.σώμα2000Wγια15m2κοστίζει200ευρώ),ενώταακριβότερα(μεδυνατότηταπρογραμματισμούκ.λπ.)μπορείναφτάνουνκαιτα500ευρώ.

Ταηλεκτρικάκαλοριφέρλαδιούδιατίθενταισε διάφορα μεγέθη (5 έως 13 φέτες) με ισχύαπό500Wέως2.500W.Χαρακτηρίζονταιαπό

σχετικά αργήαύξησητηςθερ-μοκρασίας τουχώρου, αλλά δι-ατηρούνται ζε-στά και εξα-κολουθούν ναθερμαίνουν καιμετά την απε-ν ε ρ γ ο π ο ί η σ ήτους, εδώ δενξηραίνουν τηνα τ μ ό σ φ α ι ρ α .Πολλάαπόαυτάδιαθέτουν θερ-μοστάτηκαισύ-στημα διακοπήςτης λειτουργίας

τους σε περίπτωση ανατροπής. Οι τιμές τουςποικίλουνμεταξύ50και100ευρώ,ανάλογαμετοντύποκαιτηθερμαντικήικανότητα.

Τα διαφόρων τύπων αερόθερμα βασίζο-νται στην εξαναγκασμένη – με ανεμιστήρα- κυ-κλοφορίατουαέραπουθερμαίνεταιμετηνηλε-κτρική αντίσταση που διαθέτουν. Η ισχύς τουςφτάνει κατά κα-νόνα τα 2.000W. Η λειτουργίατους συνοδεύεταιαπό (περισσότε-ροήλιγότεροθό-ρυβο – ανάλογαμετομοντέλο)εί-ναι όμως από τιςπιο οικονομικέςλύσεις θέρμανσης(20 - 60 ευρώ).Ταπιο καλάαπόαυτά διαθέτουνθερμοστάτη καιπροστασία απότην υπερθέρμαν-ση.

Οιθερμάστρεςαλογόνουείναιεπίσηςικονο-μικά(απότηνάποψητηςτιμήςαγοράς)φορητάμέσαθέρμανσης,μεέντονα«τοπικό»χαρακτή-ρα (ζεσταίνουν άμεσα και πρόσκαιρα κάποιοπεριορισμένο χώρο). Είναι χαρακτηριστικό ότιοι κατασκευαστές δεν αναφέρουν κάλυψη σε

τετραγωνικά μέ-τρα. Οι θερμά-στρες αλογό-νου θερμαίνουναπευθείαςμετηνακτινοβολία καιαπαιτούν αυξη-μένη προσοχήλόγωτωνυψηλώνθ ε ρ μ ο κ ρ α σ ι ώ νπου αναπτύσ-σουν. Συνήθωςισχύ1200–1800W και κοστίζουν20-40ευρώ.

Σελίδα 6


Τα σώματα υπέρυθρης θέρμανσης ζεσταί-νουναντικείμενακαιανθρώπουςχωρίςναθερ-μαίνουντοναέρα.Ηυπέρυθρηακτινοβολίαπουεκπέμπουν θεωρείται όχι μόνο ασφαλής αλλάκαιωφέλιμη για την υγεία (βελτιώνουν τομε-ταβολισμό και την κυκλοφορία του αίματοςκ.λπ.). Η λειτουργία τους είναι αθόρυβη, δενξηραίνουν την ατμόσφαιρα και τοποθετούνταιεύκολαστοντοίχο,όπωςέναςπίνακας(ταπα-ραγγέλνετε με τυπωμένη την εικόνα/φωτογρα-φία που εσείς επιλέγετε). Ένας χώρος 25 τ.μ.καλύπτεται(σύμφωναμετιςπροδιαγραφέςτουκατασκευαστή) με σώμα 900 W που κοστίζειπερίπου350ευρώ,ενώγιαδωμάτιο15τ.μ.θαχρειαστείτε σώμα 500 W (τιμή περίπου 300ευρώ).

Τακλιματιστικά είναι ίσως οπλέονπαρεξη-γημένοςαπότηνάποψητηςκατανάλωσηςρεύ-ματοςτρόποςθέρμανσης.Τομυστικόβρίσκεταιστοότιηενέργειαπουαποδίδουνσεθερμότη-τα είναι μεγαλύτερη από την ηλεκτρική ενέρ-γειαπουκαταναλώνουν,γεγονόςπουοφείλεταιστηναρχήλειτουργίαςτους(απορροφούνενέρ-γειααπότοπεριβάλλον).Τοπόσομεγαλύτερηείναιηαποδιδόμενηενέργειααπότηνκατανα-λωνόμενηεκφράζεταιαπότονσυντελεστήCOP.Αναυτόςισούταιμε2τότετοκλιματιστικόκα-ταναλώνοντας1kWhηλεκτρικήςισχύοςαποδί-δει2kWhθερμικήςκ.ο.κ.

Πιο οικονομικά, αλλά και πιο ακριβά είναι τατεχνολογίας inverter, ενώ η τιμή τους εξαρτά-ταιακόμααπότοντύποτωνφίλτρωνπουδια-θέτουν,τοπόσοαθόρυβαείναικ.ά.

Δυστυχώς όμως έχουν και τα κλιματιστικά ταμειονεκτήματάτους,μεσημαντικότεροτηνμεί-ωσητηςαπόδοσήςτουςστιςπολύχαμηλέςθερ-μοκρασίες(δενείναιότικαλύτερογιατηνΟρε-στιάδα ή την Καστοριά). Επίσης η λειτουργίατουςσυνοδεύεταιαπόκάποιοθόρυβοκαιξηρό-τητα τουαέρα, ενώαπαιτείται και ο τακτικόςκαθαρισμός τωνφίλτρων τους για λόγους υγι-εινής.

Σελίδα 7


Οισύγχρονεςθερμάστρεςκηροζίνης διαθέ-τουν ηλεκτρονικά ελεγχόμενη λειτουργία καιυπόσχονταικαθαρήκαιχωρίςμυρωδιέςκαύση,αν και αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη τακτικούαερισμούτουχώρου,ενώοιπαλιότερεςπρέπεινα ανάβουν και να σβήνουν σε ανοιχτό χώρο.Θερμάστρα με απόδοση 9.900 btu/h (2,9 kW)κοστίζει290ευρώκαικαλύπτειέως20m2.

Οι θερμάστρες υγραερίου που διατίθενταιστηναγοράείναιεπίσηςτεχνολογικάεξελιγμέ-νες (συνήθως διαθέτουν αισθητήρα διοξειδίουτουάνθρακα).Θερμάστραμεαπόδοση4,4kWκοστίζει100-150ευρώκαιυπόιδανικέςσυνθή-κεςμπορείνακαλύψειέως40m2.

Πάντωςτόσοοιθερμάστρεςκηροζίνηςόσοκαιοι θερμάστρες υγραερίου απαιτούν προσοχή,καθώς το ενδεχόμε-νο παραγωγής μονο-ξειδίου του άνθρακα,που είναι εξαιρετικάδηλητηριώδες, σε πε-ρίπτωση κάποιας δυ-σλειτουργίαςδενμπο-ρείνααποκλεισθεί.Ηλειτουργίατουςείναικαλύτερα να συνδυ-άζεται με την ύπαρ-ξηκάποιουανιχνευτήμονοξειδίου του άν-θρακα, το οποίο εί-ναι άοσμο και για τολόγοαυτόεξαιρετικάεπικίνδυνο.

Κάτω: Η επιτυχία που σημείωσε η έκθεση “Οικονομική Θέρμανση”, η οποία πραγματοποιήθηκε το περασμένο φθινόπωρο στο χώρο του Τάε Κβον Ντο, είναι ενδεικτική του προβληματισμού που αναπτύχθηκε γύρω από το ζήτημα της θέρμανσης φέτος.

Σελίδα 8


Τοπέλετ (pellet)ήανθέλετεοι«κάψουλεςβιομάζας» έχουν από πέρυσι αποκτήσει εν-διαφέρον ως αντικαταστάτης του πετρελαίουθέρμανσης,τόσοστιςκεντρικέςθερμάνσειςόσοκαι στις ατομικές λύσεις θέρμανσης, δηλαδήστιςσόμπες.

Τοπέλετ είναι επί της ουσίαςσυμπιεσμένοπριονίδιπουέχειτημορφήκάψουλαςκαιδια-τίθεταισεσάκους,είναιδεδοκιμασμένοπροϊόνπου χρησιμοποιείται ευρύτερα – και μάλιστααπό χρόνια - με επιτυχία στις βορειοευρω-παϊκές χώρες, για χρήση τόσο στις κεντρικέςθερμάνσεις, όσο και στις σόμπες. Η τιμή του

κυμαίνεταιμεταξύ0,25και0,35ευρώτοκιλό,είναιδηλαδήαρκετάακριβότεροαπότοξύλο,στηνπράξηόμωςηδιαφορά τιμήςμπορεί νααντισταθμιστείαπότηνυψηλότερηαπόδοση.

Οιαπαιτήσειςωςπροςτηνκαπνοδόχοείναικατά πολύ μικρότερες σε σχέση με τις ξυλό-σομπες. Εδώ αρκεί η εξωτερική καπνοδόχοςναέχειύψος1,5μ.καιδενχρειάζεταιναμαςαπασχολείτιυπάρχειτριγύρω(μπορείνατο-ποθετηθείακόμακαιδίπλασετοίχο),καθώςηεξαγωγήτωνκαυσαερίωνγίνεταιμετηβοήθειαειδικούανεμιστήρα.Έναςακόμαανεμιστήραςφροντίζειγιατηνκυκλοφορίατουζεστούαέρα

ΟισόμπεςπέλετΟισόμπεςπέλετθαμπορούσεναπεικανείςότιείναιμιατεχνολογικάεξελιγμένη

μορφήξυλόσομπας,αφούστηνεστίατηςκαίγεταικάποιαμορφήξύλου(ήγενικότεραβιομάζας),μόνοπουεδώηκαύσηείναιπολύπιοελεγχόμενη,πιοασφαλής,

πιοαποδοτική,προγραμματιζόμενηκαιδενπροκύπτουνπροβλήματακάπνας,καθώςηεξαγωγήκαυσαερίωνγίνεταιμεμηχανικότρόπο.

Γράφει ο Νίκος Λουπάκης, Μηχανολόγος Μηχ/κος - Δημοσιογράφος

Σελίδα 9


απότησόμπαπροςτονχώροπουθέλουμεναθερμάνουμε (δηλαδή η σόμπα λειτουργεί σαναερόθερμο),ενώέναμικρόμοτέρφροντίζειγιατην τροφοδοσίαμεκαύσιμο, σπρώχνοντας τιςκάψουλεςστηνεστία.

Καταλαβαίνουμελοιπόνότιχωρίςρεύμαδενλειτουργείμιατέτοιασόμπα(άρατηνξεχνάμεσεδιακοπήρεύματος),οπότεστοόποιοκόστοςτουκαυσίμουθαπρέπειναπροσθέσουμεκαιτο κόστος του ρεύματος, πουσε καμιάπερί-πτωσηόμωςδενείναισυγκρίσιμομετηνκατα-νάλωσηενόςηλεκτρικούθερμαντικούσώματοςήενόςκλιματιστικού.

Σε αντιστάθμισμα έχουμε την υψηλότερηενεργειακή απόδοση (μπορεί να φτάσει έωςκαιτο94%)ότανμιαξυλόσομπαδύσκολαθαξεπεράσειτο65%.

Παρατηρήσεις:Ταπαραπάνωστοιχείαείναιενδεικτικά. Η ισχύς που απαιτείται για τηνθέρμανσηενόςχώρουεξαρτάταιαπότημόνω-σήτου.Υπάρχειδυνατότηταρύθμισηςτηςαπο-διδόμενης ισχύος από τον χρήστη. Το κόστοςλειτουργίαςανάώραέχειυπολογιστείμετηνπαραδοχή ότι η λιανική τιμή του πέλετ είναι0,30€/kg.Οι τιμέςπεριλαμβάνουνΦΠΑ.Δενπεριλαμβάνεταιτοκόστοςεγκατάστασηςπουμπορείναφτάσειακόμακαιτα300ευρώ.

Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν οι σόμπεςπέλετ«νερού».Πρόκειται επί τηςουσίαςγιαμικρούςκαυστήρες(υποκατάστατοτουλέβητατηςκεντρικήςθέρμανσης)αφούτομεγαλύτερομέροςτηςθερμότηταςπουπαράγουνκατανα-λώνεταιγιατηθέρμανσηνερού,πουστησυνέ-χεια ζεσταίνει τασώματα τουκαλοριφέρκαιμόνοέναμικρόμέροςαυτής (γύρωστο20%)ζεσταίνειαπ’ευθείαςτοχώρο,σανέναμεγάλοσώμακαλοριφέρ.

Παρατηρήσεις:Ταπαραπάνωστοιχείαείναιενδεικτικά. Η ισχύς που απαιτείται για τηνθέρμανση ενός χώρου εξαρτάται από τη μό-νωσή του. Υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης της

αποδιδόμενης ισχύοςαπό τον χρήστη.Το κό-στοςλειτουργίαςανάώραέχειυπολογιστείμεβάσητηνανώτατηλιανικήτιμήτουπέλετστηνΑθήνα (0,30 €/kg). Οι τιμές περιλαμβάνουνΦΠΑ.Δενπεριλαμβάνεται το κόστος εγκατά-στασης που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα300ευρώ.

Πρόκειταιγιαλύσηπουμπορείναχρησιμο-ποιηθεί εύκολατόσοσεμικρέςμονοκατοικίεςόσο και σε διαμερίσματα, αρκεί το υπάρχονσύστημα κεντρικής θέρμανσης να έχει αυτο-νομία. Σε αυτή την περίπτωση στέλνουμε τοζεστό νερό από τη σόμπα στο συλλέκτη τουδιαμερίσματός μας, κλείνοντας την κεντρικήθέρμανση.

Μιασόμπαπέλετνερού14kW(για80-100τ.μ.) κοστίζει περίπου 2.500 – 3.000 ευρώ,όμως στο ποσό αυτό, εκτός από το κόστοςεγκατάστασης της καμινάδας, θα πρέπει ναπροσθέσετε και το κόστος της εγκατάστασηςτων απαραιτήτων σωληνώσεων. Σημειώνου-μεότιμιασόμπαπέλετνερούπεριέχειόλουςτουςαπαραίτητουςαυτοματισμούςκαιτιςδια-τάξειςασφαλείας(δοχείοδιαστολής,κυκλοφο-ρητής),ενώσεπερίπτωσηδιακοπήςρεύματοςδιακόπτεται η καύση, οπότε δεν προκύπτουνταζητήματαασφαλείαςπουπροκύπτουνστιςξυλόσομπεςνερού.

Τέλοςόλεςοισόμπεςπέλετ(τόσοοιαπλέςόσο και νερού) έχουν τη δυνατότητα να δε-χτούνπλήθοςαυτοματισμών,αφούλειτουργούνμεηλεκτρικόρεύμακαιμπορούννατεθούνσελειτουργία(ναανάψουν)καινασβήσουνμόνεςτους,ενώπολλέςδιατίθενταικαιμετηλεχειρι-στήριο.

Κλείνονταςθαπρέπεινασημειώσουμεότιησχετικάυψηλήτιμήείναισίγουρααντικίνητρογια την αγορά μιας σόμπας πέλετ, καθώς ηαπόσβεση δεν είναι βέβαιο ότι θα έρθει απότονπρώτοχρόνοτηςλειτουργίαςτης.Σεβάθοςχρόνου όμως το όφελος μπορεί να θεωρείταιδεδομένο.

ΣόμπεςΠέλετ:Χαρακτηριστικά&απόδοση

Θερμαντικήικανότητα 40m2 65m2 110m2

Ισχύς(kW) 4,0-6,0 4,0-10,0 6,0-15,0

Κατανάλωση(kg/h) 1,0-1,5 1,0-2,1 1,5-3,6

Κόστοςλειτουργίας(€/h) 0,30-0,45 0,30-0,63 0,45-1,08

Τιμή(€) 1200-1800 1700-2100 2200-2700

Σελίδα 10


Ο περυσινός χειμώνας έφερε μαζί του και ένα φίλο από τα παλιά, την παραδοσιακή ξυλόσομπα. Η ζήτη-ση για οικονομικές ξυλόσομπες με κόστος μέχρι 500 ευρώ ξεπέρασε κάθε προσδοκία, καθώς η τιμή του πετρελαίου είχε ήδη ξεπεράσει τα 900 ευρώ / 1000 λίτρα. Φέτος που η ίδια ποσότητα πε-τρελαίου κοστίζει πλέον 1400 ευρώ, η ξυλόσομπα (και μαζί της μια σειρά από εναλλακτικούς τρόπους θέρμανσης με τους οποίους θα ασχοληθούμε σε επόμενα άρθρα) δείχνει ακόμα πιο δελεαστική. Ωστό-σο καλό είναι πριν γίνει οποιαδήποτε αγορά να ληφθούν υπόψη μια σειρά από παράγοντες, καθώς η ξυλόσο-μπα δεν μπορεί να τοποθετηθεί οπου-δήποτε. Ενώ δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι παραδο-σιακός αυτός τρό-πος θέρμανσης εί-ναι συνυφασμένος με το παραδοσια-κό... άσπρισμα του σπιτιού την άνοιξη, καθώς η κάπνα που συνοδεύει τη χρήση της σόμπας θα αφήσει αναπόφευκτα, κάποια περισσότερα ή λι-γότερο έντονα σημάδια στους τοίχους.

Προϋποθέσεις

Μια «βασική» σόμπα για ένα χώρο 30-40 τ.μ. μπορεί να κοστίζει ακόμα και 140 ευρώ, ενώ για τα παρελκό-μενα (μπουριά, γωνίες κ.λπ.) στην καλύτερη περίπτω-ση θα χρειαστούν 30 ευρώ. Πριν όμως φτάσει κανείς στο σημείο να βάλει το χέρι στην τσέπη για να βγάλει τα φαινομενικά λίγα 170 ευρώ –που είναι βέβαιο ότι

δεν του περισσεύουν - πρέπει να βεβαιωθεί ότι οισυνθήκεςστοσπίτιτουεπιτρέπουντηνεγκατάστα-σημιαςσόμπας.Καθώςεπίσηςκαιεξετάσειάλλουςεναλλακτικούςτρόπουςθέρμανσης,πουείτελειτουρ-

γούν συμπληρωμα-τικά ως προς τηνκεντρική θέρμανση,είτε την υποκαθι-στούνπλήρως.

Πρινγίνειοποιαδή-ποτε κουβέντα γιαξυλόσομπα, πρέπεικανείςναβεβαιωθείγιατηνκαταλληλό-τητατουχώρουπουσκοπεύεινατηντο-ποθετήσει.Ηδυνα-τότητα διάνοιξηςτρύπαςγιατηνκα-πνοδόχο σε κοντινόσημείοαπότηθέσητηςσόμπαςείναιτοπρώτοζητούμενο.

Επειδή δε τα καυ-σαέρια απομακρύ-νονται με φυσικότρόπο,δηλαδήλόγωτηςθερμότητάςτουςανεβαίνουνπροςταπάνω, πρέπει νασιγουρευτούμε ότιέχουμε δυνατότητατοποθέτησηςεξωτε-ρικής καπνοδόχουύψους τουλάχιστον

τριώνμέτρων(4,0μ.απότούψοςτηςσόμπας)πουηέξοδόςτηςναείναιμακριάαπότοίχους,ναξεπερνάδηλαδήτούψοςτουκτιρίου.

Ανυπάρχειστέγηηκαμινάδαπρέπειναξεπερνάτονκορφιάκατάτουλάχιστον20εκατοστά.Σεπερίπτω-σηπουδενγίνεισωστήτοποθέτησηείναιπολύπιθα-νόναέχουμεστοσπίτιμαςμιασόμπαπουκαπνίζεικαιπουτελικάθακαταλήξουμεναμηντηχρησιμο-ποιούμε,ανδενθέλουμεναβάλουμεσεκίνδυνοτηνυγείαμας.

ΞυλόσομπεςκαιΚαυσόξυλαΟιπαραδοσιακέςξυλόσομπεςξαναέρχονταιστοπροσκήνιο,καθώςητιμήτουπετρελαίουβρίσκεταιπλέονσεύψηπουτοκαθιστούναπαγορευτικόγιαμιαμεγάλημερίδαΕλλήνων.


Σελίδα 11


Δενπρέπειναξεχνάμεότιοχώροςγύρωαπότησό-μπαπρέπειναείναιελεύθερος.Σεμιαακτίνα60εκ.δενπρέπειναυπάρχουνέπιπλαήάλλααντικείμενατόσογιαλόγουςασφαλείας,όσοκαιγιατίθαεμπό-διζαντηθερμικήακτινοβολίαναθερμάνειτοχώρο.Πρέπειεπίσηςναέχουμευπόψηότιστιςιδιαιτερότη-τεςτηςξυλόσομπαςπεριλαμβάνεταικαιανομοιόμορ-φηκατανομήθερμοκρασίας.Προφανώςηζέστηστοχώροπουβρίσκεταιησόμπαθαείναιπαραπάνωαπόεπαρκής,ενώσταγειτονικάδωμάτια,ανάλογακαιμετηδιαρρύθμισηθαέχουμεχαμηλότερηθερμοκρασία.

Τύποικαιτιμές

Οιξυλόσομπεςκατασκευάζονταιαπόχάλυβα(ατσά-λι)ήχιτοσίδηρο(μαντέμι)ήαπόσυνδυασμότωνδύοαυτώνυλικών,ενώσεορισμένεςπεριπτώσειςοχώ-ροςκαύσηςκαλύπτεταιαπόπυρότουβλα.Μπορείναέχουνμονάηδιπλάτοιχώματακαιναθερμαίνουντοχώροείτεαποκλειστικάμεακτινοβολίαείτεμεσυν-δυασμό ακτινοβολίας και κυκλοφορίας του ζεστούαέρα.Μπορεί επίσης να διαθέτουν και φούρνο γιατομαγείρεμα,συμβάλλονταςμετοντρόποαυτόστημείωσητουλογαριασμούτηςΔΕΗ.

Λιγότερο διαδεδομένες τέλος είναι οι ξυλόσομπεςπου διαθέτουν και έναμικρόμπόϊλερ και μπορούννα τροφοδοτήσουν και σώματα καλοριφέρ. Αυτέςόμωςαπαιτούντηνπροσθήκηπολύπλοκηςυδραυλι-κήςκαιηλεκτρολογικήςεγκατάστασης(UPSγιατηνπερίπτωσηπουθακοπείτορεύμα,ώστενασυνεχίσει

ναλειτουργείοκυκλοφορητήςκαιναμηνπροκληθείυπερθέρμανσητουνερού)προκειμένουναεξασφαλι-στείηασφαλήςλειτουργίατους.

Οι τιμέςστις ξυλόσομπεςελληνικής (ήδυτικοευρω-παϊκής)κατασκευήςξεκινούναπόπερίπου500ευρώ,ωστόσο στην αγορά θα βρείτε σημαντικά φθηνότε-ρες ξυλόσομπες απόΒουλγαρία, Τουρκία καιΚίναπουοι τιμέςτουςξεκινούναπό140€.Κάπουεδώπροκύπτουνταπρώταερωτηματικάσεσχέσημετηνποιότητα.

Βεβαίωςηέρευνασετιμέςκαιπροϊόνταδενβλάπτει,ανψάξετεθαδείτεότιδενέχουνόλεςοιεισαγόμενεςξυλόσομπες την ίδια τιμή, άλλες έχουν επίσημηπι-στοποίησηγιατηναπόδοσήτουςκαιάλλεςόχι.Έχετευπόψη ότι ένα καλής ποιότητας και επαρκούς πά-χουςμεταλλικόστοιχείο έχει λιγότερεςπιθανότητεςναυποστείβλάβημετηνπάροδοτουχρόνου(π.χ.ναστραβώσει)απότιςσυνεχείςδιαστολέςκαισυστολές.

Η ισχύς σε kW είναι το χαρακτηριστικό που μαςδείχνειτιςδυνατότητεςμιαςσόμπας.Για40τ.μ.θαχρειαστείτεσόμπα5kW(140-500€)για120τ.μ.15kW(600–1800€).

Τακαυσόξυλα

Τοεπόμενοστοιχείοπουαπαιτείαυξημένηπροσοχήείναιτακαυσόξυλα,καθώςδενπρόκειταιγιατυπο-ποιημένοπροϊόν.Είναισημαντικόναχρησιμοποιούμε

Ξυλόσομπα ισχύος 6 kW (αριστερά) και 13 kW (δεξιά)

Σελίδα 12


όσοτοδυνατόνπιοξεράξύλα,με7-12%υγρασία.Ταυγρά ξύλα έχουν αναπόφευκτα μειωμένη απόδοση,καθώς (πέρα από το γεγονός ότι ανάβουν πιο δύ-σκολα)μεγάλομέροςτηςθερμότηταςπουπαράγουνχάνεται για την εξάτμιση του νερού που περιέχουναυτά τα ίδια! Σημειώνουμε ότι στο εξωτερικό, τα

καυσόξυλα πριν φτάσουν στονκαταναλωτή περνούν υποχρεω-τικάαπόξηραντήρια,αλλάστηνΕλλάδα δυστυχώς πρέπει κα-νείςναβρειμόνοςτουτηνάκρημεκίνδυνοναπέσειακόμακαιθύμααπάτης,αφούδενλείπουνοι περιπτώσειςπου οι έμποροιβρέχουν επίτηδες τα ξύλα γιαναζυγίζουνπερισσότερο!

Εφ’ όσον λοιπόν μιλάμε γιασχετικά ξερά ξύλα, μια σόμπα12 kW, με απόδοση περίπου70%, μπορεί να ζεστάνει χώρο85-90 τ.μ. καταναλώνοντας 3,5– 5,0 κιλά ανά ώρα, κάτι πουμεταφράζεταισε0,63–0,90€.Ανλοιπόνθεωρήσουμεησόμπαανάβει, κατάμέσοόρο,5ώρεςτην ημέρα, το μηνιαίο κόστοςκυμαίνεταιμεταξύ94,5και135ευρώ. Η αντιπαραβολή με τακοινόχρησταμπορείναμαςδεί-ξειτηνοικονομικήσκοπιμότητατηςαγοράςκαιχρήσηςμιαςξυ-λόσομπας.Αυτάβέβαιαισχύουνστηνπρωτεύουσα,όπουτακαυ-

σόξυλαπωλούνταιτουλάχιστονέναντι0,18€τοκιλό.Στηνεπαρχίαηεικόναείναιεντελώςδιαφορετικήμετην τιμή να κυμαίνεται μεταξύ 0,07 και 0,08 €/kgενώσεπολλάχωριάμπορείτοκόστοςναείναιακόμαχαμηλότεροήκαιναέχεικανείςτζάμπακαυσόξυλααπότοκλάδεμαδικώντουδέντρων.

Ξυλόσομπες:Χαρακτηριστικά&απόδοση

Θερμαντικήικανότητα 40m2 65m2 80m2 110m2

Ισχύς(kW) 6,0 10,0 12,0 16,0

Κατανάλωση(kg/h) 2,0 3,0 3,6 4,8

ΚόστοςλειτουργίαςΑθήνα(€/h) 0,36 0,54 0,65 0,86

Κόστοςλειτ.Θεσ/κη(€/h) 0,26 0,39 0,47 0,62

Κόστοςλειτ.ύπαιθρ.(€/h) 0,18 0,27 0,32 0,43

Τιμή(€) 140-500 250-1200 400-1400 600-2100

Παρατηρήσεις: Τα παραπάνω στοιχεία είναι ενδεικτικά. Η ισχύς που απαιτείται για την θέρμανση ενός χώρου εξαρτάται από τη μόνωσή του. Η αποδιδόμενη ισχύς μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από την ποιότητα και την κατάσταση των καυσόξυλων. Το κόστος λειτουργίας ανά ώρα έχει υπολογιστεί με βάση την λιανική τιμή πώλησης των ξύλων στην Αθήνα (0,18 €/kg), τη Θεσσαλονίκη (0,13 €/kg) και στα χωριά της Βορ. Ελλάδας (0,09 €/kg). Το κόστος των παρελκόμενων ξεκινά από 30 ευρώ, αλλά η εγκατάσταση σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κοστίσει συνολικά ακόμα και 300 ευρώ. Οι τιμές περιλαμβάνουν ΦΠΑ.

Ξυλόσομπα με φούρνο

Σελίδα 13


Τααποτελέσματαταοποίαπαρουσιάζονταισεαυτήτημελέτηισχύουνμόνογιατιςπαραδοχέςπουέχουνχρησιμοποιηθείκαιοιοποίεςπαρατί-θενταιστοτέλοςτουκειμένου.

ΣτοΔιάγραμμα1παρουσιάζεταιτοκόστοςωφέ-λιμηςθερμικήςενέργειαςανάείδοςθερμικούσυ-γκροτήματος.ΣτοΔιάγραμμααυτόεμφανίζεταιτοκόστοςτηςθερμότηταςσε€/kWh,h,ενώσεαυτόπροστίθεταικαιηφορολόγησηκαιοιεπι-πλέονεπιβαρύνσειςαναλόγωςμετοείδοςκαυ-σίμου ή την χρησιμοποιούμενη ηλεκτρική ενέρ-γεια.Απότοκαθαρόκόστοςκαιτηφορολόγησηπροκύπτει,στοίδιοδιάγραμμα,καιησυνολικήτιμήκόστουςωφέλιμηςθερμικήςενέργειας.

ΣτοΔιάγραμμα2,συγκρίνεταιτοσυνολικόκό-στος της θερμικής ενέργειας των διαφόρων ει-

δών θερμικού συγκροτήματος με ένα συνήθηλέβηταπετρελαίου. Για τη σύγκρισηαυτή έχειθεωρηθείτιμήπετρελαίουστονκαταναλωτήίσημε1,285€/lt.

Τααποτελέσματαεμφανίζονταικαιμετημορφήπίνακα (Πίνακα 1). Στον πίνακα αυτόν παρα-τίθενται ο συντελεστής συμπεριφοράς (COP) ήο βαθμός απόδοσης της κάθε τεχνολογίας (ωςπροςτηνκατώτερηθερμογόνοικανότητα)καθώςεπίσης και το κόστος αγοράς καυσίμου ή ηλε-κτρικήςενέργειαςαπότονκαταναλωτή.

ΠΑΡΑΔΟΧΕΣΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Βαθμοίαπόδοσης:ΌλοιοιβαθμοίαπόδοσηςπουπαρουσιάζονταιστονΠίνακα1είναιωςπροςτηνκατώτερηθερμογόνοικανότητα.

Σύγκρισηκόστουςθέρμανσηςαπόδιάφορεςτεχνολογίες

ΤοΕργαστήριοΑτμοκινητήρωνκαιΛεβήτωντουΕΜΠσεσυνεργασίαμετοΙνστιτούτοΧημικώνΔιεργασιώνκαιΕνεργειακώνΠόρωνπραγματοποίησετεχνο-οικονομικούςυπολογισμούςσχετικάμεκάποιεςαπότιςδιαθέσιμες

τεχνολογίεςθέρμανσηςπουχρησιμοποιούνταιστηνΕλληνικήαγορά.

Σελίδα 14


Πετρέλαιο:

Για το καύσιμο αυτό χρησιμοποιήθηκαν στοι-χεία από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου(http://oil.gge.gov.gr/?p=3185 , http://oil.gge.gov.gr/?p=3160) και του Συνδέσμου Εταιριών Πε-τρελαιοειδών Ελλάδας (ΣΕΕΠΕ, www.seepe.gr).Θεωρήθηκεπετρέλαιου θέρμανσης, το οποίο,σύμφωνα με τις προαναφερθείσες πηγές, στις28/12/2012είχεμέσητιμήαντλίας-λιανικήτιμή1,285€/lt,ή0,1281€/kWhth(Θερμογόνοςικα-νότηταπετρελαίου10150kcal/kgκαιπυκνότητα0,85kg/lt).Ητιμήαυτήπροκύπτειαπότηντιμήδιυλιστηρίου(0,630€/lt),τοπεριθώριοκέρδουςτηςεταιρίας-πρατηριούχουείναι0,072€/lt,ενώοιφόροικαιδασμοίανέρχονταιστα0,583€/lt.Ηανάλυσητουκόστουςτουπετρελαίουκαθώςεπίσηςκαιτωνφόρωνκαιδασμώνγια1000λί-τραπετρελαίουφαίνονταιστονΠίνακα2:

ΦυσικόΑέριο:

Για την κοστολόγηση του φυσικού αερίου λή-φθηκανστοιχείααπότηνΦυσικόαέριοΑττικής(Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής ΑΕ www.aerioattikis.gr).

Έτσιθεωρήθηκετοοικιακότιμολόγιο-τιμολογή-

σεις2012,μεμέσητιμήχρέωσηςισχύος6,36€/60μέρες και χρέωση ενέργειας 0,0776€/kWhth,HHv. Στις τιμές αυτές λαμβάνονται υπόψη οιφόροι ΦΠΑ (13%) και το ΔΕΤΕ (0,5%) για τηχρέωσηισχύος,ενώστηχρέωσηενέργειαςλαμ-βάνονταιυπόψηοιφόροι:ΦΠΑ(13%),ΕΦΚκαιΔΕΤΕ(0,5%).

Η ανώτερη θερμογόνος ικανότητα του φυσικούαερίουθεωρήθηκεσύμφωναμετηνΕΠΑΑττικήςAEίσημεHHV=11,61kWh/Nm3.

Ηλεκτρικήενέργεια:

Θεωρείταιοικιακότιμολόγιοχωρίςχρονοχρέωση(ΤιμολόγιοΓ1,πηγήΔΕΗΑΕwww.dei.gr,(ημε-ρομηνίαπρόσβασης09/01/2013))3φασικήπαρο-χήρεύματοςχωρίςνυκτερινότιμολόγιο.Επίσης,θεωρείταιότιητυπικήκατανάλωσηηλεκτρικήςενέργειαςμιαςανεξάρτητηςκατοικίαςείναιπερίτης800kWheανάτετράμηνο.Επομένως,ηχρήσηηλεκτρικήςενέργειαςγιακάλυψητωνθερμικώναναγκώναυτήςθα τιμολογείταιμεκόστοςπουαντιστοιχείσεκλίμακαμεγαλύτερηαπότις800kWheανάτετράμηνο.

Θεωρήθηκεσυνολικήπαραγόμενηθερμικήισχύςίσημε2000kWhthτοτετράμηνο.Έτσιστηνπε-

Σελίδα 15


ρίπτωσηπ.χ.τηςαντλίαςθερμότηταςμεσυντε-λεστή συμπεριφοράς COP=3, θα καταναλωθείηλεκτρικήενέργειαίσημε2000/3=666,67kWhe.Συνεπώς,ηκατανάλωσηρεύματοςγιαθέρμανσησεαυτήτηνπερίπτωσηεμπίπτειστηνκατηγορίασυνολικής τετραμηνιαίας κατανάλωσης 1001-2000kWhe,αφούθεωρείταιότιοιπρώτες800kWheείναιγιατιςυπόλοιπεςανάγκεςτηςκα-τοικίας.Στονηλεκτρικόλέβητα,όπουθεωρήθηκεβαθμόςαπόδοσηςίσοςμε1,γιατηναντίστοιχηπαραγωγή ωφέλιμης θερμότητας, χρειάζονται2000kWhe.Έτσι η κατανάλωση ρεύματος γιαθέρμανσησεαυτήτηνπερίπτωσηεμπίπτειστηνκατηγορία συνολικής τετραμηνιαίας κατανάλω-σηςμεγαλύτερηαπό2000kWhe

Όπου:

*Η χρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας έγινε σύμφωνα με το οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ, χωρίς χρονοχρέωση (Τιμολόγιο Γ1): Θεωρείται 3 φασική παροχή ρεύματος χωρίς νυκτερινό τιμολό-γιο.

Επίσης, θεωρείται ότι η τυπική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μιας ανεξάρτητης κατοικίας είναι περί τις 800 kWhe ανά τετράμηνο.

Επομένως, η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για κάλυψη των θερμικών αναγκών αυτής θα τιμο-λογείται με κόστος που αντιστοιχεί σε κλίμακα μεγαλύτερη από τις 800 kWheανά τετράμηνο.

** Ο υπολογισμός του κόστους ενέργειας Φ.Α. έχει υπολογισθεί με βάση την κατώτερη θερμο-γόνο ικανότητα (Lower Heating Value, LHV). Το κόστος ενέργειας Φ.Α. με βάση την ανώτερη θερμογόνο ικανότητα, όπως αυτό παρουσιάζεται στα τιμολόγια (Higher Heating Value, HHV) είναι 0,0832 €/kWhth.

Το υπολογιζόμενο κόστος προκύπτει για μια κατανάλωση 2000 kWhth ανά τετράμηνο.

Πίνακας1:Αποτελέσματαυπολογισμώνκόστουςθερμικήςενέργειας.

Πίνακας2:Κοστολόγησηγια1000ltπε-τρέλαιοθέρμανσηςμεμέσητιμήαντλίαςστις28/12/2012(ΠηγήΣΕΕΠΕ).

Σελίδα 16


ΟιχρεώσειςτηςΔΕΗσύμφωναμετοτιμολόγιοΓ1γιατιςτρειςτεχνολογίεςθέρμανσηςπουχρη-σιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια φαίνονται στονΠίνακα3.

Σε αυτές τις χρεώσεις, προστέθηκε η χρέωσηισχύοςγια τοδίκτυομεταφοράςκαι τοδίκτυοδιανομής,για40kWeισχύ,ενώτοπάγιολόγωτριφασικού ρεύματος χρεώθηκε στο ήμισυστιςκαταναλώσειςλόγωθερμότητας.

Στις παραπάνω χρεώσεις προστέθηκαν οι εξήςφόροι: ΕΦΚ Ν.3336/05= 0,0022EUR0/kWhe,5%oΕΙΔ.ΤΕΛ.Ν.2093/9213%ΦΠΑ.

Τέλοςγιατιςαντλίεςθερμότηταςθεωρήθηκανότι είναι αντλίες 16kWμεMaxLW 75°CΕW65°CMinLW65°CΕW55°C,ενώγιατηζώνηΒθεωρήθηκετοκλίματηςΑθήνας,ενώγιατη

ζώνηΓτηςΑλεξανδρούπολης.

Βιομάζα:

Γιατιςπελέτεςκαιγιατακαυσόξυλαθεωρήθη-κεΦΠΑ23%και13%αντίστοιχα.

Πελέτεςξύλου:

Τιμή αγοράς καυσίμου (ΣυμπεριλαμβανομένουΦΠΑ):0,32€/Kgή0,0640€/kWhth.Κατώτερηθερμογόνοςικανότητα18MJ/kg.

Καυσόξυλα:

Τιμή αγοράς καυσίμου (ΣυμπεριλαμβανομένουΦΠΑ):0,20€/Kgή0,0514€/kWhth.Κατώτερηθερμογόνοςικανότητα14MJ/kg.

ΤΕΧΝΙΚΗΟΔΗΓΙΑΤΟΥΤ.Ε.Ε.20701-3

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΖΩΝΗ ΝΟΜΟΙ

ΖΩΝΗΑ Ηρακλείου,Χανιών,Ρεθύμνου,Λασιθίου,Κυκλάδων,Δωδεκανήσου,Σά-μου,Μεσσηνίας,Λακωνίας,Αργολίδας,Ζακύνθου.Κεφαλληνίας&Ιθά-κης,Κύθηρα&νησιάΣαρωνικού(Απικής),Αρκαδίας(πεδινή).

ΖΩΝΗΒ Αττικής(εκτόςΚυθήρων&νησιώνΣαρωνικού),Κορινθίας.Ηλείας,Αχαΐ-ας,Αιτωλοακαρνανίας,Φθιώτιδας,Φωκίδας,Βοιωτίας,Ευβοίας,Μαγνη-σίας,Λέσβου,Χίου,Κέρκυρας,Λευκάδας,Θεσπρωτίας,Πρέβεζας,Αρτας.

ΖΩΝΗΓ Αρκαδίας(ορεινή),Ευρυτανίας,Ιωαννίνων,Λάρισας,Καρδίτσας,Τρικά-λων,Πιερίας,Ημαθίας,Πέλλας,Θεσσαλονίκης,Κιλκίς,Χαλκιδικής,Σερ-ρών(εκτόςΒΑτμήματος),Καβάλας,Ξάνθης,Ροδόπης,Έβρου.

ΖΩΝΗΔ Γρεβενών,Κοζάνης,Καστοριάς,Φλώρινας,Σερρών(ΒΑτμήμα),Δράμας.

Η διαφόρων τύπων θέρμανση με τη βοήθεια του ηλεκτρικού ρεύματος (αριστερά: θερμοπομποί και ηλεκτρικοί λέβηητες) αλλά και η χρήση του πέλετ, απέκτησε φέτος ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της θεαματικής αύξησης της τιμνής του πετρελαίου. θεαματικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου.

Σελίδα 17


Πίνακας3:Χρεώσειςηλεκτρικήςενέργειας(ΠηγήΔΕΗ).

Πηγή: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

1. Εργαστήριο Ατμοκινητήρων & Λεβήτων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

2. Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τε-χνολογικής Ανάπτυξης

Δρ. Εμμανουήλ Κακαράς (1,2), Δρ. Σωτήριος Καρέλλας (1), Δρ. Παναγιώτης Βουρλιώτης (1), Δρ. Παναγιώτης Γραμμέλης (2), Πλάτων Πάλλης (1), Εμμανουήλ Καραμπίνης (2)

Σελίδα 18


Πρινπούμε οτιδήποτε για καυσόξυλαπρέπει ναθυμίσουμεότικαύσηείναιηένωσηκάποιουυλι-κού (στηνπροκειμένηπερίπτωση του ξύλουπουπεριέχεισεδιάφορεςμορφέςάνθρακακαιυδρο-γόνο) με το οξυγόνου και η μετατροπή τους σεδιοξείδιοτουάνθρακα,νερόκαιθερμικήενέργεια(θερμότητα).Στηχημείαμιλάμεγια«εξώθερμη»αντίδρασηπουπραγματοποιείταιμεέκλυσηθερ-μότηταςαποδίδονταςπερίπου4,5–5,5kWhανάένακιλόξηρούκαυσόξυλου.

Μεταξύ των διαφορετικών δασικών ειδών συνα-ντάμε διαφορετική χημική σύνθεση, πυκνότητακαιδομή,γεγονόςπουέχειάμεσοαντίκτυποστοτελικό προϊόν, δηλαδή στα καυσόξυλα και κατάσυνέπειαστηνκαύση.

Ενδεικτικάαναφέρουμεότιηπυκνότηταςτηςελά-τηςείναιπερίπου400kg/m3,τουπεύκου500-550kg/m3, της οξιάς 700-750 kg/m3, και της δρυός750-800kg/m3.Αυτόσημαίνειότιγιαναπάρουμετηνίδιαποσότηταενέργειας,μετημορφήθερμό-τηταςκατάτηνκαύσητωνξύλων,θαχρειαστούμεδιπλάσιασεόγκοποσότηταελάτηςαπ’ότιδρυ-ός.Γενικάκαλόείναιναχρησιμοποιούμεξύλαμεπυκνότηταπάνωαπό550kg/m3, χωρίςαυτό νααποκλείειτηχρήσητηςελάτης,εφόσοναυτήείναιδιαθέσιμησεμιαπεριοχή(κάτιτέτοιοσυμβαίνειστοΠερτούλι,όπουυπάρχειδάσοςελάτης).

Γενικώς τα κωνοφόρα (κυρίως ταπεύκα)περιέ-χουνρητίνες, ιδιαίτεραστοφλοιό τουςκαιαυτόέχεισαναποτέλεσμαναπαράγεταιπολύςκαπνός

Καυσόξυλα,ποιότητακαύσηςκαιαπόδοσηΤοείδοςκαιηκατάστασητωνκαυσόξυλωνπαίζουνκαθοριστικόρόλοστηνποιότητατηςκαύσης.Κατάσυνέπεια,οκαταναλωτής–χρήστης

απλούήενεργειακούτζακιού,αλλάκαιμιαςαπλήςξυλόσομπαςπρέπειναέχειυπόψητουεκείνουςτουςπαράγοντεςπουεπηρεάζουντηναπόδοση.

Γράφει ο Νίκος Λουπάκης

Σελίδα 19


κατάτηνκαύσητους,ενώοξιάκαιδρυςχαρακτη-ρίζονταιαπόκαθαρότερηκαύση.

Πιο εύκολα καίγονται τα ξύλα με μεγάλουςπό-ρους (που επιτρέπουν την είσοδο του οξυγόνου)καιαυτόέχεινακάνειαποκλειστικάμετοείδοςτουδέντρουκαιόχιμετηνπροέλευσήτου.

Ηδρυς θεωρείται ιδιαίτερακατάλληληγιακαύ-ση. Στην Ελλάδα έχουμε 10 είδη δρυός από ταοποίατα8καίγονταικαλά,ενώταάλλαδύοόχι.

Αυτά δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς με γυ-μνόμάτι(ούτεοικαταναλωτέςούτεοιέμποροι),απαιτούνταιειδικέςγνώσειςκαιεξέτασηστομι-κροσκόπιο.Οιυλοτόμοιόμωςοφείλουνεμπειρικάναγνωρίζουντιςποικιλίες,ανάλογαμετηνπερι-οχήστηνοποίαδραστηριοποιούνται.ΠαράδειγμαξύλουπουκαίγεταισωστάαποτελείηλευκήδρυςτουΧολομώντα.

Από την άλλη μεριά η ακακία, παρόλοπου έχειμεγάλη πυκνότητα και θεωρείται «βαρύ» ξύλοδενκαίγεταιεύκολαγιατίέχειμικρούςπόρους.

Σε γενικές γραμμές το είδος του ξύλου που θαχρησιμοποιήσουμεεξαρτάταικαιαπότηδιαθεσι-μότητα.Στανησιάκαισεπεριοχέςπουυπάρχουνελαιώνες χρησιμοποιείται ευρύτατα η ελιά, που«κρατάει»αρκετάκαθώςδενέχειμεγάληφλόγακαικαίγεταιπιοαργάαπόάλλαξύλα.

Πέρα όμως από το είδος των καυσόξυλων, τηνκαύσηεπηρεάζεικαθοριστικάηυγρασία.

Ότανκόβεταιέναδέντρο,ηυγρασίατωνκαυσό-ξυλωνπουπροκύπτουνκυμαίνεταιαπό50%έως100%(!),ανάλογαμε την εποχήπουπραγματο-ποιείταιηυλοτόμηση.Γιανακαείσωστάτοξύλοπρέπειηυγρασίατουνακατέβειτουλάχιστονστο20%, ενώ ιδανική θεωρείται η υγρασία όταν εί-ναι12%έως15%.Ανλοιπόνταξύλακοπούντηνάνοιξη ή έστω τον Ιούνιο και τα αφήσουμε ναστεγνώσουνκάτωαπόέναυπόστεγο,σεκαλάαε-ριζόμενοχώρο,είναιμιαχαράγιανατακάψουμετοχειμώνα.

Ωστόσο αυτό φαίνεται ότι δεν συμβαίνει και οιξυλέμποροιπολύσυχνάπωλούν«φρέσκα»ξύλα,πουδενανάβουν εύκολα, ενώκαι ότανανάβουνκαταναλώνουν ένα μεγάλο μέρος της ενέργειαςπου αποδίδουν για να αποβάλλουν την υγρασίαπου περιέχουν. Οπότε τα καυσόξυλα πρέπει νααγοράζονται τουλάχιστον ένα εξάμηνο πριν τηχρήσητουςκαιόχιτελευταίαστιγμή.

Ηάποψηότιταδέντραπουβρίσκονταισεανήλια-γεςπλαγιές καίγονταιπιοδύσκολα είναιαπλώςδοξασία – δεν έχει επιστημονική τεκμηρίωση.Ούτεηχώραπροέλευσηςπαίζειρόλο.Ηίδιαποι-κιλίαδρυός,ότανέχει την ίδιαυγρασίαθακαείμε τον ίδιο τρόπο είτε απόΕλλάδα προέρχεται,είτεαπόΒουλγαρίαείτεαπόΡουμανία.

Συνοπτικά

Δρυς:Δίνειωραίαφλόγα,έχειμεγάληπυκνότητακαιμεγάληδιάρκειακαύσης

Οξιά:Σκληρόξύλομεαρκετάμεγάληπυκνότητα,κατάλληλογιακαύση,καίγεταιπιογρήγορααπότηδρυ

Πεύκο:Μαλακό,αρπάζειεύκολα,δίνειγρήγοραμεγάληφλόγα,καίγεταιόμωςγρήγορακαιαφήνειπολλάκατάλοιπαστηνκαπνοδόχο

Έλατο:Αρπάζειεύκολα,δίνειμεγάληφλόγακαικαίγεταισχετικάγρήγορα(προτιμούμελευκήκαιαποφεύγουμετηνερυθρήελάτηγιατίμπορείναέχουμε«σκασίματα»κατάτηνκαύση)

Πουρνάρι:Σκληρόξύλο,ιδιαίτερακατάλληλογιακαύση,αλλάδυσεύρετο

Ελιά:Δίνειμικρότερηφλόγα,αλλάέχειτημεγαλύτερηδιάρκεια

Σελίδα 20


Αν κάψουμε ένα λίτρο πετρέλαιο θα εισπράξουμεπερίπου10,5kWhενέργειαςμετημορφήθερμότητας.Ένα κιλό ξύλο θα μας δώσει από 3,3 έως 4,2 kWh(ανάλογαμετοπόσοστεγνόείναι),ενώαπόένακιλόπέλετθαπάρουμεπερίπου4,8kWhθερμότητας.

Τα παραπάνω ισχύουν στην περίπτωση «ιδανικής»καύσης.Επειδήόμωςστηνπράξηυπάρχειθερμότηταπουδενπαράγεται(ατελήςκαύση)ή«χάνεται»μετα

καυσαέρια, η ενέργεια που μας ζεσταίνει (Qβ) είναιμικρότερηαπότηθεωρητική(Qα).ΟπότεδεναρκείναδιαιρέσουμετοκόστοςαγοράςτουκάθεκαυσίμουμετηθεωρητικήθερμότηταπουαυτόμπορείνααποδώσειγιαναβρούμετοκόστοςτουkWh.Πρέπειναληφθείυπόψηκαιοτρόποςπουθαπραγματοποιηθείηκαύση.

Τησχέσητηςωφέλιμηςενέργειαςωςπροςτηθεωρητικήμας δείχνει η επί τοις εκατό απόδοση: (Qβ/Qα)·100.

Ενεργειακότζάκικαιενεργειακήαπόδοση

Ηαξιοποίησητηςενέργειαςτωνκαυσαερίωνγιατηθέρμανσηκαθαρούαέραπουδιοχετεύεταιστονχώροπουθέλουμεναθερμάνουμεείναιαυτήπου

καθορίζειτηντεράστιαδιαφοράωςπροςτηναπόδοση,μεταξύτουκλασικου/παραδοσιακούκαιτουενεργειακούτζακιού.


Σελίδα 21


Στηνπερίπτωσηκεντρικήςθέρμανσηςπουλειτουργείμε πετρέλαιο επιτυγχάνεται απόδοση της τάξης του93-95%, κάτι που σημαίνει ότι η ωφέλιμη για τηθέρμανσηενέργειαείναι9,8-10,0kWh.

Ηέννοιατηςαπόδοσηςυπάρχειβέβαιακαιστιςσόμπες,και στα τζάκια και αναφέρεται στις προδιαγραφέςτους,εφ’όσονπρόκειταιγιαπιστοποιημέναπροϊόντα.Αντιλαμβανόμαστε ότι όσο μεγαλύτερη είναι ηαπόδοση μιας σόμπας τόσο λιγότερα καύσιμα θακαταναλώσουμε.Οιξυλόσομπεςλοιπόνεπιτυγχάνουναπόδοση 65-80%, οι σόμπες πέλετ 85-94%, ενώ ταενεργειακάτζάκια60-80%.

Το ενεργειακό τζάκι παρουσιάζει ενδιαφέρον στιςπεριπτώσεις ιδιοκατοίκησης, καθώς πρόκειται γιαμόνιμη εγκατάσταση με κόστος υπολογίσιμο. Σεένα ενεργειακό τζάκι η θερμότητα των καυσαερίωναξιοποιείται για να ζεσταθεί καθαρός αέρας πουκυκλοφορεί στη συνέχεια στο χώρο θερμαίνοντάςτον σχετικά ομοιόμορφα, ενώ η ακτινοβολία παίζειδευτερεύοντα (ήκαι τριτεύοντα)ρόλο,αφούκατάη

εστίατηςκαύσηςείναιμερικώςήεντελώςκλειστήαπόεμπρός,μεειδικότζάμι.

Πρόκειται δηλαδή για τζάκια που λειτουργούν σαναερόθερμακαιεξασφαλίζουναπόδοσητηςτάξηςτου70-75%(σε ιδανικέςσυνθήκεςμπορείναφτάσεικαιτο87%)ότανηαπόδοσητωνπαραδοσιακώντζακιώνφτάνειστηνκαλύτερηπερίπτωσητο12%.Τοαυξημένοκόστος τους (της τάξης των 2.500 - 3.000 ευρώ)αποσβένεταιμετηνπάροδοτουχρόνουμετηχρήσητους,συμβάλλονταςστηνεξοικονόμησηπετρελαίου.

Το ενεργειακό τζάκι είναι βέβαια αρκετά ακριβήλύση, με πολύ «μερεμέτι» και είναι καλύτερα νατοποθετείται κατά το χτίσιμο ενός σπιτιού. Μπορείόμως να εγκατασταθεί και εκ των υστέρων, καθώςδιατίθενται έτοιμες «κασέτες» που μπορούν νατοποθετηθούν στην εστία ενός υπάρχοντος τζακιού,εφόσοναυτήείναιμεγάλη,μεκόστος1.500έως2.000ευρώ.Ωστόσοοιειδικοίπροτείνουνπιοριζικέςλύσεις(γκρέμισμα της υπάρχουσας κατασκευής) καθώς τοκόστοςτηςεγκατάστασηςείναιπαρεμφερές.

Ενεργειακάτζάκια:Χαρακτηριστικά&απόδοση

Θερμαντικήικανότητα 75m2 100m2 130m2

Ισχύς(kW) 11 14 19Κατανάλωση(kg/h) 3,5 4,7 5,5Κόστοςλειτουργίας(€/h) 0,63 0,85 0,99Τιμή(€) 3000 3500 4000

Παρατηρήσεις: Τα παραπάνω στοιχεία είναι ενδεικτικά. Η ισχύς που απαιτείται για την θέρμανση ενός χώρου εξαρτάται από τη μόνωσή του. Η αποδιδόμενη ισχύς εξαρτάται τόσο από το μέγεθος της εστίας όσο και από διαμόρφωσή της. Το κόστος λειτουργίας ανά ώρα έχει υπολογιστεί με βάση την τιμή των καυσόξυλων στην Αθήνα (0,18 €/kg). Οι τιμές είναι ενδεικτικές, περιλαμβάνουν και την εγκατάσταση, εξαρτώνται όμως σε μεγάλο βαθμό από την εξωτερική διακόσμηση.

Οι λεγόμενες κασέτες (αριστερά) τοποθετούνται σχετικά εύκολα στην εστία ενός υπάρχοντος τζακιού, ενώ τα λεγόμενα αερόθερμα τζακιού αποτελούν έναν άλλο τρόπο αξιοποίησης μέρους της ενέργειας των καυσαερίων.

Σελίδα 22


Ηθέρμανση,δηλαδήημετάδοσητηςθερμότητας,μπο-ρείναγίνει,είτεέμμεσαμετηνκυκλοφορίαενόςρευ-στού,ικανούναμεταφέρειτηνθερμικήενέργεια,απόέναθερμόσώμαπροςέναψυχρόχώρο,είτεάμεσαμετηνεπαφήενόςθερμούσώματοςμεέναψυχρόσώμαήακόμηκαιμετηνακτινοβολίαενόςθερμούσώματοςστοπεριβάλλοντου.

Τύποιθέρμανσης

Παράδειγμαέμμεσηςθέρμανσηςείναιτοαρκετάδια-δεδομένοκαλοριφέρστοοποίοκυκλοφορείνερόπουζεσταίνεταιστονκαυστήρα,όπωςεπίσηςκαιτοηλε-κτρικόαερόθερμοήοθερμοσυσσωρευτήςπουθερμαί-νειέναχώρομετηνκυκλοφορίατουθερμούαέρα.

Παράδειγμα άμεσης θέρμανσης με επαφή είναι οιηλεκτρικέςκουβέρτεςκαιταηλεκτρικάθερμαινόμεναενδύματακαιυποδήματα,ενώηθέρμανσημεακτινο-βολίαγίνεταιαπότααπλάτζάκια,τιςπάσηςφύσηςξυλόσομπες,τιςηλεκτρικέςθερμάστρεςκαιτιςθερμά-στρεςμεκαύσηυγραερίου.Έτσι είναιπροφανές ότιηθέρμανσηκλειστώνκαιανοικτώνχώρωνμπορείναγίνει με διάφορους τρόπους που σχετίζονται με τηνχρήση,τηναισθητική,ταοικονομικάκλπ.

Ηθέρμανσημεακτινοβολίαστηρίζεταιστηνικανότη-τακάθεαντικειμένουναακτινοβολεί,ανάλογαμετηνθερμοκρασία,στηνοποίαβρίσκεταιηεπιφάνειατου.Επομένως, ανεξάρτητα από το τύπο της θέρμανσης,όλαταθερμικάσώματαακτινοβολούνκαιθερμότητα.

ΘέρμανσημευπέρυθρεςακτινοβολίεςΌπωςκάθεακτινοβολία,έτσικαιηυπέρυθρηαπαιτείμέτραασφαλείας,γιαμείωσηοποιασδήποτεδιακινδύνευσης.Ηθέρμανσηκαιηβιοδιέγερση,μεήπιαυπέρυθρη

ακτινοβολία,είναιεπωφελής,εάντηρούνταικάποιααπλάμέτραασφαλείας.

Γράφει ο Στέφανος Τσιτομενέας, Δρ. Φυσικός, Ηλεκτρονικός & Ραδιοηλεκτρολόγος, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών,

Ομότιμος Καθηγητής ΤΕΙ Πειραιά

Τα πάνελ Υπέρυθρης Θέρµανσης µπορούν να εγκατασταθούν στον τοίχο και στην οροφή ή να σταθούν στο δάπεδο µε προαιρετική βάση δαπέδου ώστε να µπορείτε να τα µετακινείτε. Θα πρέπει όμως να «κοιτάζουν» προς τους τοίχους και όχι προς τα παράθυρα (γράφημα: www.solarheat.gr)

Σελίδα 23


Σεαντιστοιχίαμετοντύποθέρμανσης,ητυπικήθερ-μοκρασίαστηνεπιφάνειαενόςθερμαντικούσώματος,μπορείναβρίσκεταιστηνπεριοχήαπό60βαθμώνκελ-σίου(οC)έωςκαιπλέοντων1.000οC.Σεόλεςαυτέςτιςπεριπτώσειςηθερμικήακτινοβολίαβρίσκεταιστουπέρυθρο μέρος τουφάσματος που δεν είναι ορατόαπότονάνθρωπο,αλλάγίνεταιαισθητόαπότοδέρματου.

Ειδικότεραοσυγκεκριμένοςφυσικόςνόμοςσυσχετίζειτην ακτινοβολούμενη θερμότητα, δηλαδή την ακτινο-βολούμενηενέργεια,μετηντέταρτηδύναμητηςαπό-λυτηςθερμοκρασίας.Είναιδεδομένοότιοάνθρωποςαισθάνεταιάνεση, ότανβρίσκεταισεθερμοκρασιακόπεριβάλλονπαρόμοιομεαυτό τουδέρματος του, τοοποίοακτινοβολείστουπέρυθρο.Έτσιφαίνεταιότιηηπιότερηκαιαποδοτικότερηθέρμανσημεακτινοβολίαείναιηχρήσηαποκλειστικάυπέρυθρωνακτίνων.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν αναπτυχθεί διάφοροι τύποιηλεκτρικών θερμοπομπών υπερύθρου που μπορούννατοποθετηθούνστοδάπεδο,στουςτοίχουςκαιστηνοροφήενόςχώρουκαιναέχουνπολύκαλήαισθητικήκαι αποτελεσματικότητα, δηλαδή θετικό όφελος-κό-στος,σεσχέσημεπολλούςάλλουςτύπουςθέρμανσης.Ενώεκτόςτουυπερύθρου,υπάρχεικαιέναμικρόμέ-ροςορατήςή/καιυπεριώδουςακτινοβολίαςπουεκπέ-μπεταιαπόόλεςτιςηλεκτρικέςθερμάστρεςανοικτούτύπου.

ΥπέρυθρηΑκτινοβολία&Επιδράσεις

Οι φυσικές και τεχνητές υπέρυθρες (Infra-Red, ΙR)ακτινοβολίες,είναιμηορατάηλεκτρομαγνητικά(ΗΜ)κύματα με μικρή στοιχειώδη ενέργεια, η οποία κα-νονικάδενπροκαλείιονισμόκαιεντάσσεταιστιςμη-ιονίζουσες(ήμη-ιοντίζουσες)ακτινοβολίες.Στοφάσματωνυπερύθρωνυπάρχουνοιακτινοβολίεςμεμήκηκύ-ματοςαπό0,8έως1.000εκατομμυριοστάτουμέτρου(μm).

Σημαντικέςφυσικέςυπέρυθρεςακτινοβολίεςείναιένατμήμααπό τιςποικίλες ηλιακέςακτινοβολίες, με τιςτεράστιεςεντάσειςπουφτάνουνστηνγηκαιτηνθερ-μαίνουν.Ενώδευτερογενώςκαιανάλογαμετηνεπι-φανειακήθερμοκρασία,τόσοτογήινοπεριβάλλον,όσοκαιόλοιοιζωντανοίοργανισμοίακτινοβολούνεπίσηςστουπέρυθρο.Τοισοζύγιοτωνφυσικώνακτινοβολιώνέχειμεγάληπλανητικήσημασία,διότιηατμοσφαιρικήαπορρόφησητηςυπέρυθρηςήαλλιώςθερμικήςακτινο-βολίας,ενισχύειτοφυσικόφαινόμενοτουθερμοκηπίουκαιεπιταχύνειτηνκλιματικήαλλαγήπουθαέπρεπενααντιστοιχεί,στηνεποχήμας,σεμιαπολύμικρήμε-τακίνησητωνκλιματικώνσυνθηκώνπροςτουςπόλους,μόνοκατά0,5Κm/έτος.

Οιτεχνητέςυπέρυθρεςακτινοβολίεςπροέρχονταικυρίωςαπότηνθέρμανσηδιαφόρωνυλικών,γιαδιάφορουςσκοπούς,μεκυριότεροπροορισμότηνθέρμανσηκατοικημένωνχώρων.

Η έκθεση στην ακτινοβολία των ζώντων οργανισμώνκαιτωνφυσικώνήτεχνητώνσυστημάτωναποτιμάταιμε τον ρυθμό τηςαπορροφούμενηςδόσηςπου εξαρ-τάται από τα χαρακτηριστικά της ακτινοβολίας καιτου υλικού (βιολογικού ή όχι).ΟΠαγκόσμιοςΟργα-νισμόςΥγείας (WHO) εποπτεύει την διερεύνηση τωνεπιδράσεωναπό τιςακτινοβολίες στην υγεία ή στηνζωήκαιστοφυσικόπεριβάλλον,δηλαδήτωνποικίλωνκαιπερίπλοκωνζητημάτωντωνΦυσικών&Βιοιατρι-κώνΕπιστημώνκλπ.

Η σχετικά περιορισμένη επιστημονική πείρα δείχνει,ότιδενπρέπεινααναμένονταιεπιπτώσειςσεφυσικά&τεχνητάσυστήματαήσε ζώντεςοργανισμούςαπότηνασθενήακτινοβολία.Ενώακόμηκαιηπρόσκαιρηέκθεσησεισχυρή,μπορείναεπιφέρειβιολογικέςή/καιλειτουργικέςεπιπτώσειςκαιμηαναστρέψιμεςβλάβες.Τυπικό παράδειγμα έκθεσης σε ασθενή ακτινοβολία,είναιηανταλλαγήθερμικήςακτινοβολίαςμεταξύτουανθρώπουκαιτουπεριβάλλοντοςτου,χωρίςαυτόναέχειεπιπτώσειςστηνυγεία,παράμόνοότανυπάρχειπολύ μεγάλη διαφορά θερμοκρασιών ανθρώπου-πε-ριβάλλοντος, οπότε γίνεται πολύ ισχυρή η ακτινοβο-λίαπουαπορροφάοάνθρωποςκατάτονκαύσωναήαυτήπου εκπέμπει οάνθρωποςστηνπαγωνιά, κάτιπουαναγκάζει το καρδιαγγειακό σύστημα να υπερ-λειτουργεί.

Παραδείγματαακραίωνβιολογικώνεπιδράσεωνείναιηαύξησητωνκαρδιαγγειακώνεπεισοδίωνκατάτουςκαύσωνεςκαιοιθάνατοιαπόψύξη,όπωςεπίσηςκαιταφαινόμενααπόκλισηςαπότηνκανονικήλειτουργίατωνφυσικών ή τεχνητών συστημάτωναπό τα οποίαεξαρτάταιηκοινωνία,ηυγεία&ηζωή.

Οιθερμικές&αθερμικέςεπιδράσειςτωνμη-ιονιζουσώνακτινοβολιών,απαιτούνμακροχρόνιαέρευνα,γιαορι-στικοποίησητωνπορισμάτων.ΈτσιενώοWHOτεκμη-ριώνειήπιθανολογείτηνβλαπτικότηταπολλώνάλλωντύπωνακτινοβολίας,δεναναφέρειούτεπροειδοποιεί,γιαενδεχόμενεςεπιδράσειςαπότηνυπεριώδηακτινο-βολία,κάτιπουσυμφωνείκαιμετηνκοινήπείρα,ότιοάνθρωποςζεικαιανταλλάσσειδιαρκώςυπέρυθρεςακτινοβολίεςμετοπεριβάλλονκαιέχειπροσαρμοστείνααισθάνεταιάνεση,όταν ισοσταθμίζεταιηθερμικήακτινοβολίατου,μετηνακτινοβολίαπουαπορροφά.Πρόσφατεςμελέτεςτηςβιοτεχνολογίαςέδειξαν,ότιοιυπέρυθρες ακτίνες με μήκη κύματος 6-14 μm έχουνσημαντικόρόλοστονσχηματισμόκαιστηνανάπτυξητωνέμβιωνόντωνκαιέτσιτοφάσμααυτόχαρακτηρί-ζεταιωςβιογενετικό.

Τονερόείναιέναβασικόσυστατικότουσώματοςτωνγήινωνόντων.Ταμόριατουνερούπαρουσιάζουντα-λαντώσεις ανάλογες της θερμοκρασίας. Η εξωτερι-κή διέγερση με υπέρυθρη ακτινοβολία προκαλεί συ-ζευγμένεςπεριστροφικές και διαμήκεις ταλαντώσεις,σε εξαιρετικά υψηλή συχνότητα, μεταξύ των ιόντωνυδρογόνου,καιμεταξύ ιόντοςυδρογόνουκαιτηςρί-

Σελίδα 24


ζαςυδροξειδίου.Ηδιέγερσηαυτήχαρακτηρίζεταιωςενεργοποίηση του νερού,διότισεκυτταρικό επίπεδοαυξάνει τονμεταβολισμό (διατροφήκαιαπέκκριση)καιπροωθείτηνανάπτυξητηςζωής.

Ηυπέρυθρηδιέγερσηενισχύειτηναπόκρισητουσώ-ματος, με αποτέλεσμα την αυξημένη αντίσταση σεασθένειες. Έτσι φαίνεται ότι το κρυολόγημα και τασυμπτώματα της γρίπης μειώνονται, αν αντιμετωπι-στούνκατάλληλαμευπέρυθρηακτινοβόληση.

Ηέκθεσηόμως τωνματιώνσεπολύ ισχυρή υπέρυ-θρηακτινοβολία,κοντάστοορατόφάσμα,μπορείναπροκαλέσει ένα πιθανό έγκαυμα στον αμφιβληστρο-ειδή,λόγωτηςοφθαλμικήςεστίασηςπουυφίσταταιηοπτικήδέσμη,αλλάκαιμακροχρόνιατηνθόλωσητουκερατοειδήκαιτουφακούλόγωυπερ-θέρμανσης.

Η ήπια θέρμανση με υπέρυθρη ακτινοβόληση είναιασφαλέστερη,ιδίωςγιαταάτομαμεκαρδιαγγειακέςπαθήσεις ήμε εύθραυστη υγεία, επειδή δεναυξάνειδραματικάτονκαρδιακόρυθμόκαιτηναρτηριακήπί-εση.Αντίθεταηχρήσητηςυπέρυθρηςσάουναςδιεγεί-ρειτηδιαδικασίατηςεφίδρωσης,αυξάνονταςτηνκυ-κλοφορίατουαίματοςκαιτονκαρδιακόρυθμό,όπωςακριβώςηέντονηφυσικήάσκηση

Ηγνώσηορισμένωνβιολογικώνεπιδράσεων,οδήγησανσε χρήσεις στην Ιατρική (ακτινοδιαγνωστική-ακτινο-θεραπεία, εφαρμογές Laser, διαθερμίες κλπ). Δυστυ-

χώς όμως η γνωσιολογία δεν επιτρέπειτην σαφή διάκριση μεταξύ ασθενών καιισχυρών θερμικών ακτινοβολιών, ούτε σεσυμπεράσματαγιατηνσυνέργειατωνπε-ριβαλλοντικώνπαραγόντωνήτης ιδιοσυ-στασίαςκαιτηςδιατροφήςήτωνσυνηθει-ώνκαιτωνασθενειών.

Τογενικόσυμπέρασμαείναι,ότιαπότιςυπέρυθρες ακτινοβολίες δεν πρέπει νααναμένονταισημαντικέςεπιδράσεις,αλλάμάλλονθετικάαποτελέσματαγιατηνεπι-βίωση ή την υγεία, εκτός από κάποιεςακραίες περιπτώσεις ισχυρής τοπικήςακτινοβόλησης που μπορεί να υπάρξουνεπιδράσεις δερματικές, αισθητηριακές,γενετικές, κυτταρολογικές, αιματολογι-κές, νευρολογικές,κλπ.Οι ενδείξεις/απο-δείξειςτηςβιολογικήςή/καιλειτουργικήςεπικινδυνότηταςσεέρευνεςπουδεντεκ-μηριώνουν τις φυσικές παραμέτρους τηςακτινοβόλησης, απαιτούν επιβεβαιωτικήεπαναληπτικότητα. Ενώ η σχετική βιβλι-ογραφία δεν πρέπει να σχολιάζεται καιαπόμηεξειδικευμένους,διότιπροκαλούνασάφεια,ανησυχία,αναξιοπιστίακλπ.

Αρχές&ΜέτραΑσφαλείας

Η διαχείριση των επιδράσεων, σε διεθνές & κρατι-κό επίπεδοστηρίζεται στις γενικέςαρχέςπρόληψης/προφύλαξηςπου εξειδικεύονται στηνπράξηαπό τιςΦυσικές Επιστήμες με τρεις περιβαλλοντικές αρχές(Ακτινοπροστασία):α)-Αιτιολόγηση(Justification).Νααποδεικνύεται ότι το όφελος, από την συγκεκριμένηεγκατάστασηκαιέκθεσηστηνακτινοβολία,είναιμεγα-λύτεροαπότουςσυνεπαγόμενουςκινδύνουςήτιςπε-ριβαλλοντικέςβλάβες.β)-Οριοθέτηση(Limitation).Νατηρούνταικάποιααποδεκτάόριαέκθεσης (ExposureLimits, EL) στην ακτινοβολία, χωρίς αυτά να είναιαπαραίτητα και όρια ασφαλείας. γ)-Βελτιστοποίηση(Optimization) (As Low As Reasonably Achievable,ALARA).Ναεπιτυγχάνεταιοσκοπόςτηςεφαρμογής,μεελαχιστοποίησητηςεπιβάρυνσηςτηςυγείαςήτουπεριβάλλοντος.

Παραδείγματα εφαρμογών της ακτινοπροστασίας εί-ναι:Ηαιτιολόγησητηςθερμικήςακτινοβόλησηςγιαια-τρικούςσκοπούς,ηαιτιολογημένημελέτηστηνεπιλο-γήκαιεγκατάστασηκάθεθερμοπομπού,ηνομοθέτησηορίων έκθεσης βασισμένων σε επιστημονικές συστά-σεις(WHO,EUκλπ),ησύγκρισητηςέντασης(οριοθέ-τηση)κάθεθερμικήςακτινοβολίαςμεταόριαέκθεσης,η βελτιστοποιημένη εγκατάσταση των θερμοπομπώνστιςκατάλληλεςθέσειςενόςχώρου,ηβελτιστοποίησηστηνδιέλευσητωνκαλωδίωνηλεκτροδοσίαςτουθερ-μοπομπούκλπ.

Η ακτινοπροστασία του πληθυσμού, σε προσωπικό

Πάνελ υπέρυθρης θέρμανσης τοποθετημένα στην οροφή επαγγελ-ματικού χώρου (πηγή: www.warmme.co.uk)

Σελίδα 25


επίπεδο,στηρίζεταιστηναρχήτηςσυνετήςαποφυγής(prudentavoidance)πουυλοποιείταιμεταεξήςμέτραασφαλείας:

α) όσο το δυνατόν μικρότερη διάρκεια έκθεσηςστηνακτινοβολία. (π.χ. όχι συνεχές κοίταγμα τουθερμοπομπού υψηλής θερμοκρασίας, όχι εμπόδιαπουαλληλεπιδρούνμετηνακτινοβολία)

β)όσοτοδυνατόνπιομακριάηπηγήτηςακτινοβο-λίας(π.χ.στηνάκρητουδωματίουήκαλύτερασετόσηαπόσταση,ώστεηακτινοβολίαναπροσφέρειμόνοάνεση)και

γ) χρήσηθωρακίσεωνήασπίδων (π.χ. κατάλληλαπετάσματα, ρούχα, γυαλιά κλπ για την αποφυγήυπερ-θέρμανσηςαπόαπορρόφησηισχυρήςακτινο-βολίας).

Συμπεράσματα

Όπωςκάθεακτινοβολία,έτσικαιηυπέρυθρηαπαιτείμέτραασφαλείας,γιαμείωσηοποιασδήποτεδιακινδύ-νευσης.Πληνόμωςηυπέρβασητωνορίωνέκθεσηςδεναντιστοιχείσεβέβαιηνόσησηήβλάβη.Ηθέρμανσηκαιη βιοδιέγερση, με ήπια υπέρυθρη ακτινοβολία, είναι

Τα πάνελ υπέρυθρης θέρμανσης μπορούν να παίξουν το ρόλο του πίνακα ζωγραφικής ή της φωτογραφίας που έχει τοποθετηθεί σε κορνίζα, αφού κατά κανόνα στον πελάτη παρέχεται η δυνατότητα να τυπώσει στην επιφάνειά τους την εικόνα/φωτογραφία της αρεσκείας του.

επωφελής,εάντηρούνταικάποιααπλάμέτραασφα-λείας.Δηλαδήηθέρμανσηκαιησάουναμευπέρυθρηακτινοβολία είναι ασφαλής, εάν τηρούνται η ακτινο-προστασία (έντασηστοδέρμα 110-200W/m2) και ησυνετήαποφυγή.

• Νααποφεύγεταιηεπαγγελματικήέκθεσησεπολύισχυρήυπέρυθρηακτινοβολία,χωρίςτηνπροστα-σίατωνματιώνκαιτουσώματος.

• ΗδέσμητωνυπέρυθρωνLaserπρέπεινακατευθύ-νεταισεακατοίκητεςπεριοχέςήσεανοικτόπεδίο,ενώστηνδέσμηπρέπεινασυνυπάρχεικαιορατήακτινοβολία.

• Νααποφεύγεταιηάμεσηθέρμανσηαπότονήλιοχωρίς την χρήση υαλοπινάκων που απορροφούντηνUVακτινοβολία.

Για τις χρήσεις και τις επιδράσεις των υπερύθρωνακτίνων, είναι χρήσιμη η ενημέρωση του πληθυσμούαπόεξειδικευμένους επιστήμονεςκαιόχιαπόόσουςυπεραπλουστεύουν,προκαλώνταςσύγχυσηκαιτεχνο-φοβία που μπορεί να βλάψουν περισσότερο από τιςόποιεςεπιπτώσεις.

analekta-08-8ermansh

Documents

Transcript of analekta-08-8ermansh