พฤตกรรมการใชสอเฟซบกเพอการสอสารขาวสารในสถานการณวกฤตน�าทวม ป พ.ศ. 2554 ของ

ประชาชนในเขตกรงเทพมหานครฝงตะวนตก(The Behavior of the Facebook User in WesternBangkok Using Facebook as a Media Channel

to Report the Flooding Crisis in 2011)

วจารณโดย อ.ดร.ธาตร ใตฟาพล

วศรต นวราช*

*ระดบปรญญาโท สาขาวชาการบรหารสอสารมวลชน (MCA)

JC Journal436

บทคดยอ

การวจยเรองเรอง “พฤตกรรมการใชสอเฟซบกเพอการสอสารขาวสาร

ในสถานการณวกฤตน�าทวมปพ.ศ.2554ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

ฝงตะวนตก”ผวจยใชวธวจยเชงคณภาพ(QualitativeResearch)โดยการสมภาษณ

เชงลก (In-Depth Interview)กลมจ�านวนตวอยาง16คนแบงออกเปน2กลม

กลมละ 8 คน ตามทอยอาศยทไมถกน�าทวมและอกกลมเปนผทอยอาศยถก

น�าทวมอาย20-30ป เจาะจงไปทผใชแฟนเพจThonburiFloodReportและ

ชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวม

ผลการศกษาพบวา ในสถานการณวกฤตน�าทวม จดประสงคในการใช

เฟซบกจะแตกตางไปจากการใชเฟซบกในเวลาปกตคอมการตดตามขอมลขาวสาร

เกยวกบสถานการณน�าทวม ใชเฟซบกมากขน และเลอกใชแฟนเพจจากภาค

ประชาชนในขณะทผใชมการสอบถามขอมลรายละเอยดการยนยนขอมลและ

ออกความคดเหน มการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลขาวสารในแฟนเพจ

ทไดรบมากอนน�าไปเผยแพรตอใหผอน

ความคาดหวงในประโยชนทจะไดรบคอไดรบรเหตการณความเคลอนไหว

เกยวกบสถานการณวกฤตน�าทวมเพอปองกนแกไขและปรบเปลยนการใชชวต

ในสถานการณวกฤตน�าทวมทงยงตองการน�าขอมลขาวสารไปสนทนาหรอแนะน�า

ผอนโดยขอมลทไดรบนนจะชวยใหมความรสกมนใจหรอเสรมความคดเหนเดม

ใหมนคงยงขนจากแฟนเพจThonburiFloodReportและชาวจรญฯรวมใจสภยน�า

ทวมโดยสามารถตอบสนองความตองการในการใหขอมลขาวสารทมรายละเอยด

เกยวกบพนททตนอาศยอยไดอยางละเอยดและไดรบขอมลขาวสารแตกตางจาก

สออนโดยมความพงพอใจในแฟนเพจทง2มากกวาสอรฐบาลหรอแหลงอนๆ

เพราะมความเจาะลกลงในพนททตนอาศยอย และสรางมาเพอคนในพนทอยาง

แทจรง

ค�ำส�ำคญ: พฤตกรรมการใชสอเฟซบก วกฤตน�าทวมป พ.ศ. 2554

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 437

บทน�า

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา บทความเรอง “บทบาททไมธรรมดาของเทคโนโลยสารสนเทศในชวง

น�าทวม”ในไทยรฐออนไลนไดกลาวถงการเปดรบเทคโนโลยการสอสารทเปนไป

อยางรวดเรวสงผลใหสภาพเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมและวถชวตของผคนใน

สงคมเปลยนแปลงไปจากเดม เทคโนโลยการสอสารสมยใหม ท�าใหการสอสาร

สามารถกระท�าไดเพยงปลายนวสมผสจากทกหนแหงทวโลกไมวาจะเปนจากหอง

เลกๆ ในพนทหางไกลผคนหรอพนทใจกลางเมอง สามารถท�าใหผคนในสงคม

ขาวสารสามารถเลอกวถชวตทแปลกแยกไปจากวถชวตในสงคมแบบเดมๆไดมาก

ยงขน ดงนนภายใตเทคโนโลยการสอสารสมยใหม ผคนสามารถเลอกวถชวตท

สามารถเปดรบทกอยางมความเปนสวนตวโดดเดยวมากขนเปดรบหรอหลกหน

ปลกตวไปจากสภาพความสบสนของสงคมทก�าลงเผชญอยได หรอสามารถทจะ

เลอกวาจะเชอหรอไมเชอในขอมลขาวสารตางๆไดตามความตองการ

การพฒนาทางดานเทคโนโลยทผานมา มความเปลยนแปลงหลาย

ประการเทคโนโลยส�าคญทเรมมบทบาทอยางมากม2อยางคอเครอขายสงคม

(SocialNetwork)ทเปดโอกาสใหผใชอนเทอรเนตทกคน“สงเสยง”ของตวเองออก

มาไดจากเดมทเคยรบบทเปนแค“ผอาน”อยางเดยวและเทคโนโลยสมารทโฟน

เครอขายไรสายอยาง3Gทท�าใหคนทมโทรศพทตดตวสามารถสงขอมลรปถาย

วดโอจากพนทจรงออกมาสโลกไดแบบเรยลไทม(RealTime)ไมตองรอกลบบาน

ไปเปดคอมพวเตอรใหล�าบาก เทคโนโลยสองอยางนท�าใหรปแบบของ “สอ”

เปลยนไปจากเดมอยางสนเชง

สงทนาสนใจประการหนงในน�าทวมรอบนคอ“แหลงทมาของขอมล”บน

อนเทอรเนตทมาจากทงภาครฐและเอกชนสามารถนงดระดบน�าในคลองระดบ

น�าบนผวถนนกลองวงจรปดของจดทน�าทวมสถานการณของการผลตน�าประปา

ไดจากเวบไซตหนวยงานภาครฐทรบผดชอบในขณะเดยวกนกมผใชเครอขายสงคม

ตางๆ ถายภาพ รายงานขอมลน�าทวมจากพนททตวเองอยอาศย เผยแพรผาน

ทวตเตอรเฟซบกรวมถงเวบไซตยอดนยมอยางPantip.comดานสอมวลชนเอง

JC Journal438

กปรบหนาเวบของตวเองใหแสดงขอมลสถานการณน�าทวมไดอยางครบครน

นอกจากนยงมโปรแกรมเมอรจ�านวนมากสรางแอพลเคชน (Application) หลาย

รปแบบบนโทรศพทเคลอนทหลากหลายรน ท�าหนาทดงขอมลดบทมาจากรฐ

เครอขายสงคมตางๆ แลวเอามาแสดงบนหนาจอโทรศพทเพอใหคนในพนท

ตดตามสถานการณไดสะดวก

โดยสรปแลว จะไดเหนความพรอมของการรายงานขอมลขาวสารผาน

โลกออนไลนดวยเทคโนโลยสารสนเทศแบบใหมๆ ชนดทไมเคยเหนมากอน

ปรากฏการณนยอมชวยใหการเตอนภยอพยพกภยสงความชวยเหลอท�าไดม

ประสทธภาพมากขนเพราะไมตองพงสอกระแสหลกหรอสอจากชองทางของรฐ

เพยงอยางเดยว

การบรหารสถานการณในภาวะวกฤต(CrisisManagement)เปนเรองท

รฐบาลจะตองรบด�าเนนการอยางมากโดยเฉพาะในเรองความสอดคลองและความ

ถกตองของขอมลรวมทงแผนรองรบโดยการแจงขอมลขาวสารใหประชาชนทราบ

วาจะมทใดทวมทวมสงเทาใดและจะทวมขงอยนานแคไหนเพอทประชาชนและ

หนวยงานตางๆไดวางแผนลวงหนาแตปญหาทเกดขนกบการจดการขาวของสอ

รฐบาลคอมการรายงานขอมลกนไปคนละทศคนละทางหรอแมแตสอกระแสหลก

ตางๆ ของเอกชนกตามทมการน�าเสนอขาวทเนนแตประเดนทสามารถขายได

ท�าใหขาวสารไมสามารถครอบคลมความตองการของประชาชนมากเพยงพอ

ประชาชนเกดความสบสนตนตระหนกจนแทบจะไมอยากรบฟงขาวสารจากภาค

รฐหรอสอกระแสหลก และเรมหมดความนาเชอถอ โดยเฉพาะในสวนของ

กรงเทพมหานครฝงตะวนตก(ฝงธนบร)ทภาครฐหรอผมสวนเกยวของแทบจะไม

พดถงเลย ท�าใหประชาชนไมไดรบขาวสารทถกตองในการเตรยมตวปองกนหรอ

อพยพกอใหเกดความเสยหายตามมา

จากปญหาดานการสอสารของภาครฐและสอกระแสหลกนเองท�าใหเกด

สอภาคประชาชนขนโดยใชสอใหมจากเครอขายสงคมออนไลนโดยเฉพาะเฟซบก

ซงเปนการแลกเปลยนขอมลเรองน�าตามสถานทตางๆจากประชาชนในพนทหรอ

ผทก�าลงเขาไปในพนททน�าทวมดวยความรวดเรว และเปนปจจบน ส�าหรบหนา

เวบไซตแฟนเพจทไดรบความนยมส�าหรบผใชเฟซบกม2เวบเพจคอThonburi

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 439

FloodReportภารกจคอเกาะตดสถานการณน�าของฝงธนบรจดท�าขนเนองจาก

สถานการณน�าทวมของกรงเทพมหานครฝงตะวนตกไมคอยไดรบการรายงานตาม

สอตางๆจงไดจดตงหนาเวบเพจนขนมาเพอใหสมาชกชวยกนดแลและรายงาน

สถานการณน�าในบรเวณกรงเทพมหานครฝงตะวนตกและจงหวดโดยรอบ อก

เวบเพจคอชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมมภารกจเพอการเผยแพรขอมลทเปน

ประโยชนเกยวกบสถานการณน�าทวมเพอใหเกดการเฝาระวง เตรยมพรอมและ

รบมอกบสถานการณน�าทวมทเกดขน จดท�าขนส�าหรบประชาชนโดยรอบถนน

จรญสนทวงศ

จากทกลาวมาสามารถสรปไดวาปจจยเรองเทคโนโลยอนเทอรเนต

เครอขายโทรคมนาคมและพฤตกรรมของคนทคนหนมาตดตอสอสารผานสอใหม

กนมากขนโดยเฉพาะในเวลาทเกดสถานการณวกฤตขนในสงคมนอกจากนปญหา

ทภาครฐและสอกระแสหลกไมใหความสนใจสถานการณน�าทวมในฝงธนบรท�าให

ประชาชนซงมพฤตกรรมการใชสอใหมรวมตวกนเพอตดตอรวบรวมขอมลขาวสาร

กนเอง

ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษาถงพฤตกรรมการใชเครอขายสงคม

ออนไลนในสถานการณวกฤตน�าทวมป พ.ศ. 2554ทมการใชเพอสนองตอบตอ

ความตองการขอมล ขาวสารเกยวกบสถานการณวกฤตน�าทวมของประชาชนใน

เขตกรงเทพมหานครฝงตะวนตก วามกระบวนการการสอสาร รปแบบการใช

ประโยชนและความพงพอใจเปนอยางไร

วตถประสงค

1. เพอศกษาถงพฤตกรรมการใชสอเฟซบกเพอการสอสารขาวสารใน

สถานการณวกฤตน�าทวมป พ.ศ. 2554 ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

ฝงตะวนตก

2. เพอศกษาถงความคาดหวงในประโยชนของผใชสอเฟซบกเพอการ

สอสารขาวสารในสถานการณวกฤตน�าทวมป พ.ศ. 2554 ของประชาชนในเขต

กรงเทพมหานครฝงตะวนตกเปนอยางไร

JC Journal440

3. เพอศกษาถงความพงพอใจของผใชสอเฟซบกเพอการสอสารขาวสาร

ในสถานการณวกฤตน�าทวมปพ.ศ.2554ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

ฝงตะวนตกเปนอยางไร

วธการศกษา

ผวจยศกษาวจยเชงคณภาพ(QualitativeResearch)เกบขอมลจากการ

สมภาษณเชงลก(In-DepthInterview)และถอดเทปการสนทนาเพอน�าขอมลมา

วเคราะหโดยใชการวเคราะหเชงพรรณนา(Descriptiveanalysis)

ผลการศกษาและอภปราย

จากการศกษาเรอง“พฤตกรรมการใชสอเฟซบกเพอการสอสารขาวสาร

ในสถานการณวกฤตน�าทวมปพ.ศ.2554ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

ฝงตะวนตก”โดยเกบขอมลกลมผใหขอมลหลกทง16คนซงแบงตามพนททอย

อาศยของตนไมถกน�าทวมและทอยอาศยของตนถกน�าทวมสามารถอภปรายผล

เกยวกบพฤตกรรมประโยชนความพงพอใจในการใชเฟซบกในสถานการณวกฤต

น�าทวมพ.ศ.2554ไดดงน

สวนท 1 พฤตกรรมการใชสอเฟซบก กลมผใหขอมลหลกทง 2 ม

พฤตกรรมการสอสาร และการเลอกเปดรบสอทคลายคลงกน ตามแนวความคด

การเลอกเปดรบสอ กลาวคอ สามารถคาดคะเนพฤตกรรมการสอสารของกลม

บคคลตางๆ ไดวาบคคลทอยในกลมเดยวกนยอมจะมการตอบสนองตอเนอหา

ดงกลาวในรปแบบทไมแตกตางกนนก ถงแมวาลกษณะทางสงคมของผเปดรบ

ขาวสาร ประกอบไปดวยลกษณะทางสงคมไดแก เพศ อาย ระดบ การศกษา

รายไดอาชพชาตพนธศาสนาและภมล�าเนาตางกนจะแสดงพฤตกรรมการสอสาร

แตกตางกน พฤตกรรมการสอสารเหลานไดแก การเปดรบสอ ความพอใจในสอ

และอปนสยการใชสอ แตเนองจากในสถานการณน�าทวม ท�าใหกลมผใหขอมล

หลกทมลกษณะทางสงคมตางกนมประสบการณรวมกน

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 441

จากการศกษาพบวากลมตวอยางไดประสบปญหาเกยวกบน�าทวมและมความตองการทเหมอนกนในการหาขอมลขาวสารตางๆเพอมาใชประโยชนกบตนเองอกทงยงมพฤตกรรมการเลอกใชสออนเทอรเนตทคลายกนสอดคลองกบขนตอนการเปดรบขาวสารโดยการเปดรบ(SelectiveExposure)บคคลจะเลอกเปดรบสอและขาวสารจากแหลงตางๆ ตามความสนใจและความตองการเพอน�ามาใชแกปญหา หรอสนองความตองการของตน ในทนคอชองทางในการเขาถงขอมลโดยใชสออนเทอรเนตมากทสด และการเขาถงอนเทอรเนตและเฟซบก จะใชผานโทรศพทเคลอนท ซงในสถานการณปกตจะใชเพอเอาไวตดตามความเคลอนไหวและสนทนากบเพอน อกทงยงมการใชเพอการแสดงตวตนของผใช มการแชรรปภาพและมการตดตามขาวสารมการเขาไปใชบรการเฟซบกทงวนเทาทสามารถท�าไดเนองจากมการเขาถงโดยงายอกทงมการรบขาวสารผานเฟซบกโดยขาวทไดรบนนจะไดรบจากการแชรมาจากคนอน สอดคลองกบงานวจยเรอง“การศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนของวยรนในประเทศไทย:กรณศกษาFacebook”ซงผลการศกษาพบวากลมตวอยางในการศกษาสวนใหญเคยใชบรการหรอกจกรรมตางๆการเลนเกมการตอบค�าถามการแบงปนรปภาพการแบงปนวดโอ การคนหาเพอนเกา การสงขอความ การรวมแสดงความคดเหน การชอบ (Like) ในสถานการณวกฤตน�าทวมกลมผใหขอมลหลกมการเลอกใชสอเฟซบกเชนเดม แตจดประสงคในการใชแตกตางไปจากการใชในเวลาปกตทใชตดตามความเคลอนไหวจากเพอนแลว กไดมการตดตามขอมลขาวสารเกยวกบสถานการณน�าทวมวาเปนไปอยางไรบางและมการใชเฟซบกมากขนเพราะตองตดตามขอมลขาวสารเกยวกบสถานการณวกฤตน�าทวมอยตลอดโดยเนนตดตามแฟนเพจของเอกชน ภาคประชาชน เพราะเชอวาจะตอบสนองไดดกวาสออนๆสอดคลองกบขนตอนการเปดรบขาวสาร คอ การเลอกใหความสนใจ (SelectiveAttention)คอเลอกใหความสนใจเฉพาะขาวสารทสอดคลองกบทศนคตและความเชอดงเดมของตนหลงจากสถานการณวกฤตน�าทวมไดหมดไปและกลบมาอยในสถานการณปกตกไดมการใชเฟซบกกลบไปเหมอนเดม ไมมความแตกตางจากพฤตกรรมทตนเองเคยเปน ในสถานการณวกฤตน�าทวมกลมผใหขอมลหลกรจกแฟนเพจThonburiFlood Report และ ชาวจรญฯรวมใจ สภยน�าทวมจากการแชรผานเฟซบกของ

JC Journal442

ผอนหรอโดยการแนะน�าจากผอนมาอกทหนงและมเหตผลในการเลอกใชแฟนเพจ

ThonburiFloodReportและชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมเพราะวาเปนแฟนเพจ

ทตอบสนองความตองการของตนไดด เนองจากบอกขอมลขาวสารในพนททอย

อาศยของตน ซงมความละเอยดกวาสอของรฐบาลหรอสอกระแสหลกซงเสนอ

ขอมลขาวสารในเชงกวางในขณะทผใชมการโตตอบขอมลขาวสารทมผมาน�าเสนอ

เนองจากอนเทอรเนตมลกษณะการสอสารปฏสมพนธ (Interactive) ผสงสาร

สามารถทจะกลบกลายมาเปนผรบสารไดในขณะเดยวกนผรบสารกสามารถทจะ

เปนผสงสารไดเชนกนมการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลขาวสารในแฟนเพจ

ThonburiFloodReportและชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมทไดรบมากอนน�าไป

เผยแพรตอใหผอนส�าหรบรปแบบขอมลขาวสารทนาเชอถอมากทสดคอรปภาพ

โดยมขอความอธบายประกอบ ซงทงหมดนท�าใหกลมผใหขอมลหลกเปนกลม

เดยวกน ทงการเลอกเปดรบสอ จดประสงคในการเขาใชเฟซบก เวลาทใช และ

ความถในการใช โดยสอดคลองกบแนวคดการเลอกเปดรบสอ เนองจากคนเราม

ความสมพนธอยางตอเนองกบสมาชกในกลมสงคมท�าใหมประสบการณรวมกน

และมสวนรวมในการก�าหนดขอบขายการรบรของกนและกน ดงนนคนเราจง

พยายามคลอยตามกลมทงในแงความคดทศนคตและพฤตกรรมกลมผใหขอมล

หลกทอยอาศยของตนถกน�าทวม มพฤตกรรมทแตกตางจากกลมผใหขอมลหลก

ทอยอาศยของตนไมถกน�าทวม ถงแมวาจะมประสบการณในการประสบปญหา

น�าทวมเหมอนกน แตกมประสบการณบางอยางทแตกตางกนในเรองของการ

ประสบภยจงไดเปนผเรมสงขอมลขาวสารผานแฟนเพจThonburiFloodReport

และชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมเนองจากเปนผประสบภยน�าทวมจงไดมการ

แบงปนขอมลในพนทบานของตนใหผอนไดทราบสอดคลองกบแนวคดวารสารศาสตร

พลเมองในเรองของผสอขาวพลเมอง(CitizenReporter)ทผสอขาวเปนพลเมอง

ปจเจกหรอเปนพลเมองกลมยอยทท�างานอาสาสมครหรอเปนองคกรขนาดเลก

ในการรายงานเรองราวทเกดขนรอบตวหรอแสดงความคดเหนเกยวกบเรองราว

ตางๆและน�าสารจากพลเมอง (CitizenMessages)ซงเปนเนอหาทพลเมองน�า

เสนอผานสอพลเมองมกเปนเรองราวทใกลตวของพลเมองผผลตสอนนและมก

เปนกรณทสรางผลกระทบกบสงคมวงแคบโดยตรงแตอาจสงผลกระทบกบสงคม

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 443

วงกวางในทางออมหรอไมกไดหรออาจเปนความคดเหนสวนบคคลในเรองราวตางๆนบแตระดบประเทศจนถงระดบบคคลกไดเชนกน สวนท 2 การใชประโยชนของผใชสอเฟซบกกลมผใหขอมลหลกทง2กลมมความคาดหวงในประโยชนทจะไดรบมความสอดคลองกบทฤษฎประโยชนและความพงพอใจ(UsesandGratification)ของแมคคอมสและเบคเกอรทชใหเหนวาบคคลใชสอมวลชนเพอตอบสนองความตองการซงอธบายไดดงนเพอตองการรเหตการณ(Surveillance)คอไดรบรเหตการณความเคลอนไหวเกยวกบสถานการณวกฤตน�าทวมจากแฟนเพจเนองจากตองการรความเคลอนไหวบรเวณทพกอาศยของตนเองวาน�าจะทวมเมอใดและเมอใดทน�าจะลดเพราะรฐบาลไมสามารถใหตามสงทตองการไดดเทาทควร ทงยงเพอตองการค�าแนะน�าหรอชวยตดสนใจ (Guidance or Decision) มความตองการรบขอมลขาวสารการปองกนแกไข และปรบเปลยนการใชชวตเพออยกบสถานการณวกฤตน�าทวม เพอมาปองกนบานของตนและปรบเปลยนการใชชวตเชนเตรยมยกของขนทสงตองการทราบเสนทางในการเดนทางหรอการตดสนใจอพยพไปพกอาศยอยทอนเปนตนเพอตองการเอาไปใชในการพดคยหรอสนทนา (Anticipate Communication orDiscussion)ตองการน�าขอมลขาวสารไปสนทนาหรอแนะน�าผอนเชนสมาชกในครอบครวเพอนบานโดยเปนขอมลความเคลอนไหวของสถานการณน�าการขอความชวยเหลอตางๆ และยงตองการเอาขอมลขาวสารของตนนนไปบอกผอนดวยเพอตองการเสรมความคดเหน(Reinforcement)โดยขอมลทไดรบนนจะชวยใหมความรสกมนใจหรอเสรมความคดเหนเดมใหมนคงยงขนหรอชวยสนบสนนการตดสนใจทไดกระท�าไปแลววาเปนสงทถก เพราะขอมลทไดมความนาเชอถอและแตกตางจากสอของรฐบาลและสอกระแสหลกท�าใหมความเชอมนมากขนตองการผอนคลายและความบนเทง(RelaxingandEntertainment)กลมผใหขอมลหลกตองการขอมลเพอมาใชในการผอนคลายอารมณทตงเครยดในสถานการณวกฤตน�าทวมแตถาบานตนเองน�าทวมไปแลวจะท�าใหความเครยดนนหายไปแลวในระดบหนงและการรบขอมลขาวสารไมไดชวยใหผอนคลายอารมณ สวนท 3 ความพงพอใจของผใชสอเฟซบก กลมผใหขอมลหลกทง2มความพงพอใจในประโยชนทไดรบจากแฟนเพจ Thonburi Flood Report และชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมซงสอดคลองกบทฤษฎการใชประโยชนและความ

JC Journal444

พงพอใจ (UsesandGratification)โดยแคทซและคณะการไดรบความพงพอใจคอการศกษาเกยวกบ(1)สภาวะทางสงคมและจตทมผลตอ(2)ความตองการของบคคลซงน�าไปส (3) การคาดคะเนเกยวกบ (4) สอและแหลงทมาของสาร ซงการคาดคะเนไปส(5)ความแตกตางกนในการใชสอและพฤตกรรมอนๆของแตละบคคลซงสงผลใหเกด(6)ความพงพอใจทไดรบจากสอและ(7)ผลอนๆทบางครงมอาจคาดหมายมากอน แนวคดหลกของการวเคราะหการใชความพงพอใจของผรบสารทมตอสอสรปวา โดยสวนใหญในการเปดรบสารของผรบสารนนมนษยมความตงใจทจะแสวงหาขาวสาร เพอน�ามาใชประโยชนในทางใดทางหนง ซงอธบายไดวา ในสถานการณทสงคมประสบปญหาวกฤตน�าทวมนนสงผลตอจตใจของประชาชนผใชสอเพอทจะแสวงหาการตอบสนองความตองการของตนเองนนกคอการทผใชตองการทจะรบร ขอมลขาวสารเกยวกบสถานการณวกฤตน�าทวม เพอใหไดประโยชนทตนคาดหวงไวซงจะแปรมาเปนแรงจงใจ(Motivation)จงเกดการแสวงหาสอทสามารถตอบสนองไดคอแฟนเพจThonburiFloodReportและชาวจรญฯรวมใจสภยน�าทวมมากกวาการเลอกขาวจากรฐบาลหรอสอกระแสหลกเพราะมความเจาะลกลงในพนททตนอาศยอยซงเปนสงทสรางมาเพอคนในพนทอยางแทจรง มการสงขอมลขาวสารทรวดเรว และสะดวกในการสงความชวยเหลอทรวดเรว ทงหมดนเปนสงทผใชตองการ โดยททกคนในกลมผใหขอมลหลกมการเลอกใชสอในลกษณะเดยวกนคอเลอกใชสอทมาจากภาคประชาชน แตอยางไรกตาม กลมผใหขอมลหลกไดตงขอสงเกตวายงมขอเสยคอเวบเพจทงสองยงขาดการคดกรองขาวสารบางเรองอาจเปนขาวทผดหรอมผไมหวงดมากอกวนสรางความเขาใจผดไดและการทมผเขามาใชเปนจ�านวนมากแตละคนกจะมประสบการณทตางกนการแปลความหมายของสารทไดอาจมความคลาดเคลอนไปอาจจะท�าใหเกดความพงพอใจตางกนแตกยงมความพงพอใจมากกวาการใชสอจากรฐบาลหรอสอกระแสหลก อกทงยงไดความพงพอใจทนอกเหนอจากความคาดหมายคอการไดเพอนใหมและความเปนมตรจากเพอนบานมากขนกลมผใหขอมลหลกจะกลบไปใชแฟนเพจThonburiFloodReportและชาวจรญฯรวมใจ สภยน�าทวมหรอแฟนเพจอนๆ อกหากเกดสถานการณน�าทวม หรอเหตการณวกฤตอนๆเนองจากสามารถตอบสนองตอความตองการในประโยชน

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 445

ทคาดหวงเอาไวอกทงการเขาถงแฟนเพจสามารถท�าไดงายเพราะเปนสงทเขาถงไดจากเทคโนโลยสมยใหม สอดคลองกบแนวคดเกยวกบสอสมยใหมในยคเทคโนโลยสารสนเทศวาสอสารมวลชนโลกแบบใหมนนตองมความสามารถทจะรองรบขอมลสารสนเทศไดในปรมาณมาก ทงยงสงผานและแปรรปไดในอตราความเรวสงโดยมคณสมบตมความสามารถเคลอนทได (Mobility)เชนโทรศพทเคลอนทซงท�าใหผใชสามารถตดตอสอสารจากทไหนกไดสามารถเชอมตอกนได(Connected)ระหวางสอหรอเครองมอสอสารชนดตางๆโดยไมมขอจ�ากดในดานผผลต เชน การตดตอจากผใชคนหนงทใชคอมพวเตอรในการสอสารไปสผใชอกคนหนงทใชโทรศพทเคลอนทในการสอสาร และเปนสอทสนบสนนตอสออนๆ ไดอกสวนความคดเหนตอการจดการขอมลขาวสารของรฐบาลและสอกระแสหลกวาไมนาเชอถอพดแตภาพกวางไมเจาะลงลกในพนททผใชตองการและมการเมองเขามาเกยวของทงหมดนจะท�าใหเปนแรงจงใจในการทผใชจะกลบไปเลอกใชแฟนเพจทจดตงโดยภาคประชาชนอกหากสออนยงตอบสนองไดไมดเทา

สรปและขอเสนอแนะ

ผวจยมขอเสนอแนะเพมเตมจากผลการศกษาทไดศกษามาเพอเปนแนวทางและประโยชนตอผใชและผจดท�าเวบเพจกลาวคอรฐบาลและสอกระแสหลกควรจะใหความส�าคญเกยวกบสอใหมทสามารถน�ามาตอบสนองตอความตองการของผใชสอใหม ซงปจจบนมผใชสอใหมคอเครอขายสงคมออนไลนเปนจ�านวนมากไมวาจะเปนFacebookหรอTwitterเพราะสอเหลานมความสามารถในการสงขอมลขาวสารถงผใชจ�านวนมากอยางรวดเรว หากบานเมองเกดปญหาไมวาจะเปนภยธรรมชาตหรอมศกสงครามเกดขน สอเหลานจะชวยใหขาวสารขอมลกบประชาชนในการปองกนแกไขรบมอกบปญหาเปนการชวยสรางความเขาใจอนด ไมท�าใหประชาชนแตกตน เปนการรกษาความสงบและท�าใหรฐบาลจดการกบปญหาไดงายขน นอกจากนการจดตงเครอขายสงคมออนไลนเพอทจะเปนศนยกลางในการแจงขอมลขาวสารยงมปญหาและขอบกพรองอยมาก ไมวาจะเปนการตรวจสอบขอมลทถกตองเนองจากผใชมเปนจ�านวนมากอาจมผไมหวงดแฝงตวเขามา

JC Journal446

เพอกอกวน หรอการไดรบขอมลขาวสารจากผใชทไมมความช�านาญในการสรางความเขาใจกบผอนเชนการเขยนขาวทมเนอหาก�ากวมท�าใหผอานตความหมายผดไปดงนนควรเพมการดแลควบคมคดกรองขาวสารโดยอาจจะตองมทมงานทคอยตรวจสอบความถกตองของขาวยงในสถานการณทบานเมองเกดปญหาการหลงไหลของขอมลขาวสารยงมเปนจ�านวนมาก จงจ�าเปนอยางยงทจะตองมการคดกรองขาวสารทถกตองเพอปองกนการเขาใจผดและเกดผลเสยตามมาในภายหลง แตอยางไรกตามผใชเครอขายสงคมออนไลนหลงจากไดรบขอมลขาวสารเมอไดรบทราบขอมลขาวสารตางๆ ผานทางอนเทอรเนต หรอเครอขายสงคมออนไลน ควรใชวจารณญาณและตรวจสอบทมาของขอมลขาวสารใหแนใจโดย ไมตนตระหนก และการน�าเอาไปเผยแพรตอ ควรตรวจสอบความถกตอง เวลาสถานทและเผยแพรขอมลอยางมความครบถวนไมกอใหเกดความเขาใจผดเพอประโยชนของตนเนองจากถามการรบขาวสารทไมถกตองการตดสนใจทจะท�าสงใดสงหนงอาจผดพลาดและเกดผลเสยตามมารวมถงอาจสรางผลเสยแกผอน ประการสดทายคอควรมการพฒนาเครอขายอนเทอรเนตและประชาชนควบคกนไปเพอใหสามารถเขาถงสอเครอขายสงคมออนไลนไดอยางทวถงและมประสทธภาพยกตวอยางเชนในเบองตนอาจใหผน�าทางความคดหรอผน�าชมชนทมบทบาทในการสอสารกบคนจ�านวนมากไดสามารถเขาถงเทคโนโลยสมยใหมเพอทอยางนอยผน�าเหลานจะไดรบขอมลขาวสารทรวดเรวและน�าไปเผยแพรตอใหกบคนในชมชนโดยการใชสออนๆทมอยเดม เชนวทยชมชนเคเบลทวการประกาศเสยงตามสายเปนตนทงนเพอเปนการรองรบกบสถานการณทจะเกดขนในอนาคต ส�าหรบขอเสนอแนะส�าหรบการวจยในครงตอไปเนองจากการศกษาครงนเปนการศกษาเฉพาะเวบไซตแฟนเพจทจดตงโดยคนฝงธนบร ดงนน อาจจะมการศกษาทเปรยบเทยบกบเวบไซตแฟนเพจในทองถนอนๆซงอาจจะมพฤตกรรมการใชประโยชนทแตกตางกน การศกษาครงตอไปอาจจะมการศกษาผใชในชวง อายอนๆ เนองจากเทคโนโลยสอสมยใหมเรมกระจายไปสผใชทมอายมากขน จะไดทราบถงความเหมอนหรอความตางของผใชในแตละชวงอาย

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 447

เอกสารอางอง

หนงสอกาญจนาแกวเทพ.(2541). สอมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา. กรงเทพ-

มหานคร:โรงพมพภาพพมพ.

ขวญเรอน กตตวฒน, และภสวล นตเกษตรสนทร. (2540). แนวคดเบองตน

เกยวกบพฤตกรรมการสอสาร. ในเอกสารการสอนชดวชาพฤตกรรมการ

สอสาร.นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,2540.

สรพงษ โสธนะเสถยร. การสอสารกบสงคม. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย,2533

บทความในหนงสอพมพชนวชรสรสวด.(1พฤศจกายน2554).“เทยบขอมลฝนจากดาวเทยมหาสาเหต

วกฤตน�าทวม2554.”มตชน,2.

สรศกดธรรมโม.(21ตลาคม2554)“บทเรยนวกฤตน�าทวม2554และสงทควร

แกไขในอนาคต”.โพสตทเดย,3.

เอกสารอนๆ กองทองเกดนาค.(2551).พฤตกรรมการใชบรการเวบไซตชมชนออนไลนwww.

hi5.com.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน,สาขาการบรหารสอสารมวลชน.

จารวรรณกตตนราภรณ.(2550).พฤตกรรมการเปดรบการใชประโยชนและความ

พงพอใจจากการเปดรบขอมลขาวสารผานเครอขายอนเทอรเนต“เวลด

ไวดเวบ”(WorldWideWeb:WWW)ของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏ

นครปฐม.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน,สาขาการจดการการสอสารภาครฐ

และเอกชน.

JC Journal448

พรพรรณสขสวสด.(2553).พฤตกรรมการใชประโยชนและความพงพอใจในการ

ใชระบบเครอขายอนทราเนตของพนกงานบรษท รถไฟฟาบทเอส.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะ

วารสารศาสตรและสอสารมวลชน, สาขาวชาการจดการการสอสาร

องคกร.

ภควดสวรรณะโสภณ.(2544).ทศนคตและพฤตกรรมการแสวงหาขอมลขาวสาร

ในเวบไซตพานชยอเลกทรอนกสของนสตนกศกษาในกรงเทพมหานคร.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, คณะ

นเทศศาสตร,สาขาวชานเทศศาสตรธรกจ.

ภานวฒน กองราช. (2554). การศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน

ของวยรนในประเทศไทย:กรณศกษาFacebook.วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร,วทยาลยนวตกรรม,สาขาการ

บรหารเทคโนโลย.

ฤดพร ผองสภาพ. (2551). การแสวงหาขาวสารการประชาสมพนธและความพง

พอใจในการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลน. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะนเทศศาสตร, สาขาการ

ประชาสมพนธ.

สายชลบรณกจ.(2541).บทบาทของเวบไซตไทยในกระบวนการประสานสงคม.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะ

นเทศศาสตร,สาขาการสอสารมวลชน

สขมเฉลยทรพย.(2552).ความคาดหวงของคนกรงเทพฯตอบทบาทและหนาท

ของมหาวทยาลย.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสต,คณะวทยาศาสตรสาขาการจดการความร

แอนนรานราช.(2551).เครอขายสงคมออนไลนกบการแนะแนวการด�าเนนชวต

ของผใชงานในเวบไซต hi5.com. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

จฬาลงกรณมหาวทยาลย,คณะนเทศศาสตร,สาขาการสอสารมวลชน.

ปท 4 ฉบบท 3 ฉบบพเศษ การคนควาอสระ (ม.ย.-ธ.ค. 55) 449

สออเลกทรอนกสธนกร.เรยบเรยง.(2553). แนวคดเกยวกบการเปดรบขอมลขาวสาร.ส�านกบรการ

ขอมลและสารสนเทศ.สบคนเมอวนท15มกราคม2555,จากhttp://

www.idis.ru.ac.th/report/index.php?topic=5990.0

นนทกรไทยเจรญ.(2551).พฤตกรรมและทศนคตการใช Hi5 ในการตดตอสอสาร

ของผใชสออนเทอรเนต. Researchers.in.thสบคนเมอวนท5เมษายน

2555,จากhttp://www.researchers.in.th/blogs/posts/1161

มารคบลคนอน.(2554).บทบาททไมธรรมดาของเทคโนโลยสารสนเทศในชวงน�า

ทวม. ไทยรฐออนไลน.สบคนเมอวนท5มนาคม2555,จากhttp://

www.thairath.co.th/content/tech/217118

วบลยจง.(2550).ทฤษฎแรงจงใจ. Bloggang.สบคนเมอวนท15มนาคม2555,

จาก http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=wbj&month=07-

12-2007&group=29&gblog=3

เศรษฐพงศมะลสวรรณ.(2553).วารสารศาสตรพลเมอง: กรณศกษา วารสารศาสตร

พลเมองในประเทศมาเลเซย. วชาการดอทคอม. สบคนเมอวนท 28

เมษายน2555,จากhttp://www.vcharkarn.com/varticle/41731