ΔΊΚΤΥΑ’ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ– ΔΊΚΤΥΑ’ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΏΝ’ΚΑΙ’...
Transcript of ΔΊΚΤΥΑ’ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ– ΔΊΚΤΥΑ’ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΏΝ’ΚΑΙ’...
ΔΊΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ –ΔΊΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΏΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΊΚΤΥΟΔΙΔΆΣΚΟΝΤΕΣ: ΔΡ. ΕΥΓΕΝΊΑ ΑΔΑΜΟΠΟΎΛΟΥ, ΔΡ. ΚΏΣΤΑΣ ΔΕΜΈΣΤΙΧΑΣ
ΔΠΜΣ «Τεχνο-‐Οικονομικά Συστήματα»Τεχνολογία Πληροφορίας και Τηλεπικοινωνιών
Ιστοσελίδα Μαθήματος
¨ http://people.cn.ntua.gr/jenny/index.php/courses
¨ e-mail επικοινωνίας: ¤ [email protected] ¤ [email protected]
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
2
Βιβλιογραφία
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
3
¨ J. Kurose and K. Ross, “Computer Networking – A top down approach”, Pearson, 6th edition, 2013
Τι είναι επικοινωνία;
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
4
¨ Προσωρινή συνεργασία (σχέση) μεταξύ χρηστώνμιας τηλεπικοινωνιακής υπηρεσίας με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών
Πληροφορία – Χρήστες -‐ Υπηρεσίες
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
5
¨ Πληροφορία¤ Φωνή¤ Ήχος¤ Γραφικά¤ Data¤ Κινούμενη εικόνα
¨ Χρήστες¤ Φυσικά πρόσωπα¤ Συσκευές ¤ Προγράμματα
¨ Υπηρεσίες¤ Τηλεφωνία (κινητή, σταθερή), fax
¤ Ραδιοφωνία, τηλεόραση
¤ Μεταφορά αρχείων¤ Τραπεζικές συναλλαγές
¤ Εμπόριο
Σε τι χρειάζεται ένα δίκτυο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
6
¨ Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ δύο τερματικών Α και Β μπορεί να γίνει με ζεύξη σημείου προς σημείο, η οποία τα συνδέει μόνιμα
¨ Ερωτήματα:¤ Ποιο είναι το φυσικό μέσο μετάδοσης;¤ Κάθε πότε στέλνονται δεδομένα;¤ Ποια μορφή έχουν τα δεδομένα;¤ Τι γίνεται όταν υπάρχουν περισσότερα τερματικά;
Αποστολή δεδομένων
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
7
¨ Μια τερματική συσκευή στέλνει δεδομένα:¤ έχει δεδομένο πλήθος bytes
που επιθυμεί να αποστείλει¤ τa χωρίζει σε μικρότερα
κομμάτια μήκους L bits το καθένα
¤ τα μεταδίδει στο δίκτυο με ρυθμό μετάδοσης Rn ο μέγιστος υποστηριζόμενος ρυθμός μετάδοσης καλείται χωρητικότητα της ζεύξης
R: ρυθμός μετάδοσης ζεύξηςτερματική συσκευή
12
δυο πακέτα, L bits καθένα
καθυστέρηση μετάδοσης πακέτου = χρόνος που χρειάζεται να μεταδοθεί πακέτο L bits στη ζεύξη = L (bits) / R (bits/sec)
Πρωτόκολλα
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
8
¨ Τα πρωτόκολλα είναι η «γλώσσα επικοινωνίας» μεταξύ των «μηχανών» που αποτελούν το Internet
¨ Τα πρωτόκολλα ορίζουν τη μορφή και την αλληλουχία των μηνυμάτων που στέλνονται και λαμβάνονται μεταξύ των δικτυακών οντοτήτων καθώς και τις ενέργειες που εκτελούνται με την αποστολή και λήψη
¨ Το σύνολο των επικοινωνιών στο Internet πραγματοποιείται βάσει πρωτοκόλλων
Πρωτόκολλα
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
9
¨ Ανθρώπινο πρωτόκολλο vs. δικτυακό πρωτόκολλο
Hi
Hi
Got thetime?2:00
TCP connectionresponse
<file>time
TCP connectionrequest
Get http://www.awl.com/kurose-ross
Κλιμάκωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
10
¨ Τι συμβαίνει όταν έχουμε περισσότερα του ενός τερματικά;
• Για Ν τερματικά απαιτούνται Ν(Ν-‐1)/2 γραμμές
• Χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα το πολύ Ν/2 ζεύξεις
Κλιμάκωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
11
¨ Για μεγάλο αριθμό τερματικών δεν είναι δυνατό να υπάρχει ζεύξη από σημείο προς σημείο ανάμεσα σε κάθε ζεύγος τερματικών¤ απαγορευτικό κόστος, κατασπατάληση πόρων
¨ Κλιμακώσιμη (scalable) λύση¤ Υπάρχουν δύο τύποι συσκευών
n τερματικές συσκευές (hosts, σταθμοί)n ενδιάμεσοι κόμβοι (μεταγωγείς, δρομολογητές)
¤ Οι ενδιάμεσοι κόμβοι δεν παράγουν πληροφορία!n Οι κόμβοι στοχεύουν στη μεταφορά πληροφορίας από μια τερματική συσκευή σε μια άλλη
Μεταγωγή
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
12
¨ Ανάγκη για από κοινού χρήση των πόρων του δικτύου
¨ Λύση: Δίκτυο με μεταγωγή¤ Κάποιες φορές παίρνει πόρους η πλευρά «Α»¤ Κάποιες φορές παίρνει πόρους η πλευρά «Β»¤ Οι εσωτερικοί κόμβοι λειτουργούν ως «κόμβοι μεταγωγής»
Μεταγωγή
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
13
¨ Ταξινόμηση δικτύων με βάση τον τρόπο που οι κόμβοι ανταλλάσσουν την πληροφορία
Μεταγωγή κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
14
1. Η πηγή εγκαθιστά πρώτα μια σύνδεση (κύκλωμα) προς τον προορισμό
¤ Κάθε κόμβος μεταγωγής κατά μήκος της διαδρομής αποθηκεύει πληροφορία για τη σύνδεση (και εκχωρεί πόρους)
2. Η πηγή στέλνει την πληροφορία σε αυτό το κύκλωμα¤ Δεν χρειάζεται να συμπεριλαμβάνει τη διεύθυνση
προορισμού σε αυτήν την πληροφορία καθώς οι κόμβοι μεταγωγής ορίζουν τη διαδρομή
3. Γίνεται υποχρεωτική απόλυση της σύνδεσης μετά το πέρας της επικοινωνίας
Μεταγωγή κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
15
Μεταγωγή κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
16
¨ Πλεονεκτήματα¤ Γρήγορη και απλή μεταφορά της επικοινωνίας μετά την εγκατάσταση του κυκλώματος
¤ Προβλέψιμη επίδοση¤ Εγγυημένο εύρος ζώνης
¨ Μειονεκτήματα¤ Πολλές χρονικές περίοδοι αδράνειας¤ Αδυναμία αποτελεσματικής αντιμετώπισης της εκρηκτικής (bursty) κίνησης
¤ Ανάγκη χρήσης πολλαπλών κυκλωμάτων για χρήστες με διαφορετικές απαιτήσεις εύρους ζώνης
Μεταγωγή κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
17
Υλοποίηση μεταγωγής κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
18
FDMΠολυπλεξίαΔιαίρεσης Συχνότητας
συχνότητα
χρόνοςTDMΠολυπλεξία Διαίρεσης Χρόνου
συχνότητα
χρόνος
4 χρήστεςΠαράδειγμα:
Μεταγωγή πακέτου
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
19
¨ Η πληροφορία στέλνεται ως σύνολο από σχηματισμένες ακολουθίες bit, τα «πακέτα», που έχουν την ακόλουθη γενική μορφή
¨ Κάθε πακέτο «ταξιδεύει» στο δίκτυο από κόμβο σε κόμβο ακολουθώντας κάποια διαδρομή
¨ Σε κάθε κόμβο λαμβάνεται όλο το πακέτο, αποθηκεύεται προσωρινά και προωθείται στον επόμενο κόμβο (store-and-forward)
Header Data Trailer
Μεταγωγή πακέτου – Στατιστική πολυπλεξία
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
20
• Οι κόμβοι μεταγωγής κρίνουν ποια είσοδος θα εξυπηρετηθεί• Οι ζεύξεις δεν είναι ποτέ αδρανείς όταν υπάρχει κίνηση (καλή απόδοση)
Μεταγωγή πακέτου – Store-and-forward
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
21
¨ Απαιτούνται L/R δευτερόλεπτα για να μεταδοθεί πακέτο μήκους L bits στη ζεύξη των R bps
¨ Ολόκληρο το πακέτο πρέπει να φθάσει στο router προτού μεταδοθεί στην επόμενη ζεύξη
πηγήR bps προορισμός
123
L bitsανά πακέτο
R bps
¨ Αριθμητικό παράδειγμα για ένα βήμα¤ L = 7.5 Mbits
¤ R= 1.5 Mbps¤ Καθυστέρηση μετάδοσης (σε ένα
βήμα) = 5 sec
Μεταγωγή πακέτου – Καθυστέρηση αναμονής – Απώλειες
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
22
¨ Αν ο ρυθμός άφιξης (σε bits) υπερβαίνει τη χωρητικότητα μιας ζεύξης (για μια χρονική περίοδο)¤ τα πακέτα θα περιμένουν στην ουρά να μεταδοθούν¤ ενδέχεται να υπάρχει απώλεια πακέτων (αν γεμίσει ο
buffer) του κόμβου
A
B
R = 100 Mb/s
R = 1.5 Mb/s D
Eουρά πακέτων στην έξοδο
Μεταγωγή πακέτου vs. μεταγωγή κυκλώματος
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
23
¨ Παράδειγμα:¤ έχουμε ζεύξη χωρητικότητας 1
Mbps¤ κάθε χρήστης μεταδίδει 100 Kbps
όταν είναι ενεργός¤ κάθε χρήστης είναι ενεργός στο
10% του χρόνου
¨ Μεταγωγή κυκλώματος¤ εξυπηρέτηση 10 χρηστών
¨ Μεταγωγή πακέτου¤ Με 35 χρήστες η πιθανότητα
περισσότεροι από 10 από αυτούς να είναι ταυτόχρονα ενεργοί είναι μικρότερη από 0.0004
Nχρήστες
1 Mbps ζεύξη
Τα 4 είδη καθυστέρησης των πακέτων
¨ Καθυστέρηση επεξεργασίας κόμβου (dproc: nodal processing)¤ έλεγχος σφαλμάτων bit¤ προσδιορισμός της ζεύξης όπου
πρέπει να προωθηθεί το πακέτο (ζεύξη εξόδου)
¤ συνήθεις τιμές: < msec
¨ Καθυστέρηση επί της ουράς (dqueue: queueing delay)¤ χρόνος αναμονής στη ζεύξη
εξόδου μέχρι την αποστολή¤ εξαρτάται από το επίπεδο
φόρτου του δρομολογητή
24
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
A
B
propagation
transmission
nodalprocessing queueing
dnodal = dproc + dqueue + dtrans + dprop
Τα 4 είδη καθυστέρησης των πακέτων
¨ Καθυστέρηση μετάδοσης (dtrans: transmission delay)¤ L: μήκος πακέτου σε bits¤ R: εύρος ζώνης της ζεύξης σε
bps¤ dtrans = L/R
¨ Καθυστέρηση διάδοσης (dprop: propagation delay)¤ d: μήκος της φυσικής ζεύξης¤ s: ταχύτητας διάδοσης στο
φυσικό μέσον (~2x108 m/sec)¤ dprop = d/s
25
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
A
B
propagation
transmission
nodalprocessing queueing
dnodal = dproc + dqueue + dtrans + dprop
traffic intensity = aL/R
aver
age
que
uein
gde
lay
Καθυστέρηση επί της ουράς
¨ R: εύρος ζώνης ζεύξης (bps)¨ L: μήκους πακέτου (bits)¨ a: μέσος ρυθμός άφιξης¨ Ο λόγος aL/R καλείται
ένταση κίνησης¤ Αν aL/Rà 0, τότε η μέση
καθυστέρηση στην ουρά είναι μικρή
¤ Αν aL/R à 1, τότε η μέση καθυστέρηση στην ουρά είναι μεγάλη
¤ Αν aL/R > 1, τότε καταφθάνουν περισσότερα πακέτα από όσα μπορούν να εξυπηρετηθούν, δηλ. η μέση καθυστέρηση είναι άπειρη
26
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
aL/R à 0
aL/R à 1
Απώλεια πακέτων
¨ Η ουρά (δηλ. ο buffer) σε κάθε ζεύξη ενός δρομολογητή έχει πεπερασμένη χωρητικότητα
¨ Ένα πακέτο που καταφθάνει σε γεμάτη ουρά χάνεται (λέμε ότι «απορρίπτεται»)
¨ Το πακέτο που χάνεται μπορεί είτε να επαναμεταδοθείαργότερα από τον προηγούμενο κόμβο ή από την πηγή των πακέτων είτε να μην επαναμεταδοθεί καθόλου
27
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
A
B
packet being transmitted
packet arriving tofull buffer is lost
buffer (waiting area)
Διεκπεραιωτικότητα ή ρυθμαπόδοση (throughput)
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
28
¨ Διεκπεραιωτικότηταή ρυθμαπόδοση (throughput) είναι ο ρυθμός (σε bps) με τον οποίο μεταφέρονται τα bits από τον αποστολέα στον παραλήπτη ¤ στιγμιαία (instantaneous): ρυθμός μια δεδομένη χρονική στιγμή
¤ μέση (average): ρυθμός σε μια χρονική περίοδο
ο διακομιστής στέλνει bits
(ρευστό) στη ζεύξη (σωλήνα)
σωλήνας που μπορεί να μεταφέρει ρευστό με ρυθμό Rs bits/sec
σωλήνας που μπορεί να μεταφέρει ρευστό μερυθμό Rc bits/sec
Διεκπεραιωτικότητα ή ρυθμαπόδοση (throughput)
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
29
¨ Αν Rs < Rc ποιο είναι το μέσο throughput απ’ άκρο εις άκρο;
¨ Αν Rs > Rc ποιο είναι το μέσο throughput απ’ άκρο εις άκρο;
Rs bits/sec Rc bits/sec
Rs bits/sec Rc bits/sec
Η ζεύξη που περιορίζει το μέσο απ’ άκρο εις άκρο throughput καλείται bottleneck (ζεύξη συμφόρησης)
Throughput – Γενικό σενάριο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
30
¨ Έστω ότι n ταυτόχρονες συνδέσεις ισομοιράζονται τη ζεύξη κορμού των R bits/sec¤ Το throughput κάθε μεμονωμένης σύνδεσης είναι min(Rc, Rs, R/n)
¨ Πρακτικά, το bottleneck μπορεί να δημιουργείται είτε από τη ζεύξη κορμού (R) είτε από τις ζεύξεις πρόσβασης (Rc, Rs)
Rs
Rs
Rs
Rc
Rc
Rc
R
Στρώματα πρωτοκόλλων
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
31
¨ Τα δίκτυα είναι πολύπλοκα και απαρτίζονται από πολλά μέρη¤ τελικοί κόμβοι¤ δρομολογητές¤ ζεύξεις διαφόρων ειδών¤ εφαρμογές¤ πρωτόκολλα¤ υλικό και λογισμικό
Πώς μπορεί να οργανωθεί η δομή ενός δικτύου;
Οργάνωση ενός αεροπορικού ταξιδιού
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
32
¨ Σειρά βημάτων
εισιτήριο (αγορά)
αποσκευές (παράδοση)
πύλες (επιβίβαση)
διάδρομος (απογείωση)
δρομολόγηση αεροπλάνου
εισιτήριο (παράπονα)
αποσκευές (παραλαβή)
πύλες (αποβίβαση)
διάδρομος (προσγείωση)
δρομολόγηση αεροπλάνου
δρομολόγηση αεροπλάνου
Διαστρωμάτωση των λειτουργιών μιας αεροπορικής γραμμής
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
33
¨ Στρώματα ή επίπεδα (layers): Κάθε στρώμα υλοποιεί μια υπηρεσίαβάσει της δικής του λειτουργικότητας και στηριζόμενο στις λειτουργίες που προσφέρει το από κάτω στρώμα
εισιτήριο (αγορά)αποσκευές (παράδοση)
πύλες (επιβίβαση)
διάδρομος (απογείωση)δρομολόγηση αεροπλάνου
αεροδρόμιοαναχώρησης
αεροδρόμιοάφιξης
ενδιάμεσα κέντρα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας
δρομολόγηση αεροπλάνου
δρομολόγηση αεροπλάνου
εισιτήριο (παράπονα)
αποσκευές (παραλαβή)
πύλες (αποβίβαση)
διάδρομος (προσγείωση)δρομολόγηση αεροπλάνου
εισιτήριο
αποσκευές
πύλη
απογείωση/προσγείωση
δρομολόγηση αεροπλάνου
Διαστρωμάτωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
34
¨ Η διαστρωμάτωση είναι απαραίτητη σε πολύπλοκα συστήματα¤ η σαφής δομή επιτρέπει τον προσδιορισμό των σχέσεων των διαφόρων συνιστωσών του πολύπλοκου συστήματος
¤ η διάκριση σε ξεχωριστά τμήματα διευκολύνει τη συντήρηση και ενημέρωση του συστήματοςn η αλλαγή της υλοποίησης στην υπηρεσία ενός στρώματος δεν επηρεάζει το υπόλοιπο σύστημα
Στοίβα IP
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
35
¨ Η στοίβα πρωτοκόλλων του Διαδικτύου (Internet Protocol stack – IP stack) περιλαμβάνει τα εξής στρώματα:¤ εφαρμογής (application), με σκοπό την υποστήριξη
δικτυακών εφαρμογών (π.χ. FTP, SMTP, HTTP)¤ μεταφοράς (transport), με σκοπό τη μεταφορά
δεδομένων μεταξύ διεργασιών (κυρίως, TCP καιUDP)
¤ δικτύου (network), για τη δρομολόγηση πακέτων από τον κόμβο προέλευσης στον κόμβο προορισμού (IP, routing protocols)
¤ ζεύξης δεδομένων (link), για τη μεταφορά δεδομένων μεταξύ γειτονικών δικτυακών στοιχείων (π.χ. Ethernet, WiFi, PPP)
¤ φυσικό (physical), για τη μετάδοση των bits πάνω στο φυσικό μέσο (ενσύρματο ή ασύρματο)
application
transport
network
link
physical
Μοντέλο αναφοράς ISO/OSI
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
36
¨ Διαθέτει δύο επιπλέον επίπεδα: ¤ παρουσίασης (presentation), με σκοπό να επιτρέπει στις εφαρμογές να ερμηνεύουν τη σημασία των δεδομένων (π.χ. χρησιμοποιώντας κρυπτογράφηση, συμπίεση, άλλες συμβάσεις)
¤ συνόδου (session), με σκοπό το συγχρονισμό, τον έλεγχο και τηνανάκτηση δεδομένων
¨ Η IP στοίβα δεν περιλαμβάνει αυτά τα στρώματα¤ εφόσον χρειάζονται, οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να υλοποιούνται από το στρώμα εφαρμογής
application
presentationsession
transportnetwork
linkphysical
Κανόνες επικοινωνίας
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
37
Αντιστοίχιση βασικών πρωτοκόλλων σε στρώματα
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
38
Ενθυλάκωση39
¨ Μ: Μήνυμα (Message)
¨ Hi: Επικεφαλίδα (Header) του στρώματος i
sourceapplicationtransportnetworklink
physical
HtHn M
segment Ht
datagram
destinationapplicationtransportnetworklink
physicalHtHnHl M
HtHn M
Ht M
M
networklink
physical
linkphysical
HtHnHl M
HtHn M
HtHn M
HtHnHl M
router
switch
message M
Ht M
Hn
frame
Ενθυλάκωση και επικεφαλίδες
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
40
ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ακ. Έτος 2013-14
-2-
http://www.networksorcery.com/enp επιλέγοντας από το menu στα αριστερά τον υπερσύνδεσμο “IP protocol suite”.
Δεδομένα
ΔεδομέναTCP/UDP
ΕπικεφαλίδαTCP/UDP
ΕπικεφαλίδαIP
CRCΕπικεφαλίδαπλαισίου
Δεδομένα IP
Δεδομένα πλαισίου
Παρατηρείστε όμως ότι, από λειτουργικής πλευράς, η αντιστοιχία των πρωτοκόλλων TCP/IP σε στρώματα κατά OSI δεν είναι προφανής και άμεση. Αυτό συμβαίνει διότι το TCP/IP προηγήθηκε χρονικά του μοντέλου OSI. Για παράδειγμα, η λειτουργία του πρωτοκόλλου ARP, αυτή της ανεύρεσης διευθύνσεων Ethernet, δεν αφορά τη μετάδοση πακέτων από το ένα άκρο του δικτύου στο άλλο και για αυτό, κατά OSI, βρίσκεται στο στρώμα ζεύξης δεδομένων, ενώ αντίθετα θεωρείται πρωτόκολλο του στρώματος δικτύου στο Internet, επειδή τα δεδομένα του ARP ενθυλακώνονται απ’ ευθείας σε πλαίσια Ethernet. Στο σχήμα της επόμενης σελίδας, για λόγους πληρότητας, παρουσιάζεται η αντιστοίχηση μερικών βασικών πρωτοκόλλων του Internet στα στρώματα του μοντέλου αναφοράς OSI.
Στρώμα δικτύου
Πρωτόκολλαδρομολόγησης
PIM
OSPF
RIP
Στρώμα εφαρμογής
Στρώμα ζεύξης δεδομένων
IP
ARP Ethernet
Κάρτα δικτύου
Στρώμα μεταφοράςTCP UDP
SNMPFTP DNSHTTP
ICMP
IGMP
ping Telnet
DHCP
RARP
BGP
Στο υπόλοιπο του κειμένου θα θεωρούμε την ιεραρχία πρωτοκόλλων σύμφωνα με τη σουίτα TCP/IP. Για διάκριση των μονάδων πληροφορίας ανά στρώμα της ιεραρχίας αυτής, στη συνέχεια, θα αποκαλούμε “πλαίσιο” τη μονάδα δεδομένων πρωτοκόλλου του στρώματος ζεύξης δεδομένων, “πακέτο” τη μονάδα δεδομένων πρωτοκόλλου του στρώματος δικτύου, “τεμάχιο” ή
Άσκηση -‐ Ενθυλάκωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
41
¨ Μια εφαρμογή που τρέχει στον υπολογιστή μας παράγει μήνυμα επιπέδου εφαρμογής μήκους 1000 bytes, το οποίο επιθυμούμε να μεταδοθεί σε κάποιον προορισμό. Η επικεφαλίδα του χρησιμοποιούμενου πρωτοκόλλου στρώματος μεταφοράς είναι 28 bytes. Η επικεφαλίδα του πρωτοκόλλου στρώματος δικτύου είναι 20 bytes και η επικεφαλίδα του στρώματος ζεύξης δεδομένων είναι 14 bytes. Λόγω περιορισμών στο επίπεδο δικτύου επιτρέπεται η μεταφορά πακέτων μέγιστου μήκους 250 bytes και ελάχιστου μήκους 64 bytes. Πόσα bytes τελικά λαμβάνονται συνολικά από τον παραλήπτη; Ποια είναι η επιβάρυνση (overhead) λόγω ενθυλάκωσης;
Άσκηση -‐ Ενθυλάκωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
42
1000 bytes
1000 bytes28
bytes
230bytes
20bytes
230bytes
20bytes
230bytes
20bytes
230bytes
20bytes
108bytes
20bytes
250bytes
14bytes
250bytes
14bytes
250bytes
14bytes
250bytes
14bytes
128bytes
14bytes
Στρώμα Εφαρμογής
Στρώμα Δικτύου
Στρώμα Ζεύξης Δεδομένων
Στρώμα Μεταφοράς
Άσκηση -‐ Ενθυλάκωση
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
43
¨ Στρώμα εφαρμογής: 1000 bytes¨ Στρώμα μεταφοράς: 28 bytes header + 1000 bytes data =
1028 bytes¨ Στρώμα δικτύου: 4*(20 bytes header + 230 bytes data) + (20
bytes header + 108 bytes data) = 1128 bytes¤ Θέλουμε να μεταφέρουμε 1028 bytes σε πακέτα 250 bytes όπου το πεδίο δεδομένων
μεταφέρει έως 230 bytes. Άρα 1028 = 4*230 + 108
¨ Στρώμα ζεύξης δεδομένων: 4*(14 bytes header + 250 bytes data) + (14 bytes header + 128 bytes data) =1198 bytes
¨ Απ: Συνολικά ο παραλήπτης έλαβε 1198 bytes¨ Απ: Το overhead λόγω ενθυλάκωσης είναι 198/1000 = 0.198 =
19.8%
Τι είναι το Internet?
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
44
¨ εκατομμύρια συνδεδεμένων υπολογιστικών συσκευών: ¤ hosts = end systems¤ εκτελούμενες δικτυακές εφαρμογές
¨δίαυλοι επικοινωνίας¤ χαλκός, οπτικές ίνες, ασύρματες ζεύξεις, δορυφορικές ζεύξεις
¤ ρυθμός μετάδοσης: εύρος ζώνης
ενσύρματεςζεύξεις
ασύρματες ζεύξεις
δρομολογητής / router
δίκτυο κινητών επικοινωνιών
παγκόσμιος ISP
τοπικόςISP
οικιακόδίκτυο
δίκτυο οργανισμού
smartphone
PC
εξυπηρετητής/serverlaptop
Τι είναι το Internet?
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
45
¨ Το Internet είναι το «δίκτυο των δικτύων»¤ Πλήθος διασυνδεδεμένων
ISPs (Internet Service Providers)
¤ Η αποστολή/λήψη μηνυμάτων ελέγχεται από πρωτόκολλα
¨ Πρότυπα για το Internet¤ RFC: Request for Comments¤ IETF: Internet Engineering Task
Force
δίκτυο κινητών επικοινωνιών
παγκόσμιος ISP
τοπικόςISP
οικιακόδίκτυο
δίκτυο οργανισμού
Τι είναι το Internet? – Οι υπηρεσίες
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
46
¨ Υποδομή που παρέχει υπηρεσίες σε εφαρμογές¤ Web, VoIP, email, παιχνίδια, κοινωνικά δίκτυα
¨ Παρέχει προγραμματιστικές διεπαφές στις εφαρμογές¤ τρόποι «σύνδεσης» στο
Internet για την αποστολή και λήψη μηνυμάτων
¤ παρέχει επιλογές υπηρεσίες, παρόμοιες με αυτές του συμβατικού ταχυδρομείου
δίκτυο κινητών επικοινωνιών
παγκόσμιος ISP
τοπικόςISP
οικιακόδίκτυο
δίκτυο οργανισμού
Δομή δικτύων
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
47
¨ άκρα δικτύου¤ hosts: πελάτες και εξυπηρετητές
¨ δίκτυα πρόσβασης, φυσικά μέσα¤ ενσύρματες, ασύρματες ζεύξεις επικοινωνίας
¨ κορμός δικτύου¤ διασυνδεδεμένοι δρομολογητές
¤ δίκτυο δικτύων
δίκτυο κινητών επικοινωνιών
παγκόσμιος ISP
τοπικόςISP
οικιακόδίκτυο
δίκτυο οργανισμού
Δίκτυο πρόσβασης – DSL
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
48
¨ χρήση της υπάρχουσας τηλεφωνικής γραμμής¨ τα δεδομένα κατευθύνονται στο Internet μέσω της υπάρχουσας τηλεφωνικής
γραμμής¨ η φωνή κατευθύνεται στο δίκτυο τηλεφωνίας μέσω της υπάρχουσας
τηλεφωνικής γραμμής
δίκτυο κορμού
ISP
τηλεφωνικό δίκτυο
DSLAM
φωνή και δεδομένα που μεταδίδονταισε διαφορετικές συχνότητες
πάνω από αποκλειστική γραμμήπρος το δίκτυο κορμού
DSLmodem
splitter
DSL πολυπλέκτηςπρόσβασης
Ταχύτητες DSL
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
49
¨ SDSL (Symmetric digital subscriber line) – Ίδιος ρυθμός δεδομένων ανά κατεύθυνση¤ 192Kbps έως 2.36Mbps
¨ ADSL (Asymmetric digital subscriber line) –Διαφορετικός ρυθμός δεδομένων ανά κατεύθυνση¤ ADSL2 – Downlink: έως 12Mbps, Uplink: έως 3.5Mbps¤ ADSL2+ – Downlink: έως 24Mbps, Uplink: έως 3.5Mbps¤ VDSL – Downlink: έως 52Mbps, Uplink: έως 16Mbps
Καλωδιακό δίκτυο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
50
¨ Υβριδικό οπτικό-‐ομοαξονικό δίκτυο¤ – Uplink: έως 30Mbps, Downlink: έως 2Mbps
cablemodem
splitter
…
CMTS
ISP
cable modemtermination system
δεδομένα, τηλεοπτικό πρόγραμμαπου μεταδίδεται
σε διαφορετικές συχνότητες επίδιαμοιραζόμενουκαλωδιακού
δικτύου
Οικιακό δίκτυο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
51
modem
router, firewall, NAT
ενσύρματο Ethernet (100 Mbps)
ασύρματο σημείο πρόσβασης (54
Mbps)
ασύρματες συσκευές
Εταιρικό δίκτυο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
52
¨ Χρησιμοποιείται συχνά σε πανεπιστήμια, εταιρείες, δημόσιους φορείς κτλ.¨ Ρυθμοί μετάδοσης της τάξης των 10Mbps, 1Gbps, 10Gbps
Ethernet switch
εταιρικοί mail,web servers
εταιρικός router
εταιρική ζεύξη με τονISP (Internet)
Δίκτυα ασύρματης πρόσβασης
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
53
¨ Το διαμοιραζόμενο δίκτυο ασύρματης πρόσβασης συνδέει τους τελικούς κόμβους με το δρομολογητή
¨ Ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLANs)¤ 802.11b/g
n εντός κτιρίου: 35m, εξωτερικά: 100mn έως 54 Μbpsn 2.4GHz
¤ 802.11nn εντός κτιρίου: 70m, εξωτερικά: 200mn έως 600 Μbpsn 2.4GHz και 5GHz
¨ Ασύρματα δίκτυα ευρείας κάλυψης¤ παρέχονται από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας
n έως μερικές δεκάδες kmn downlink έως 326 Μbps, uplink έως 86Μbpsn 2G, 3G, LTE, …
προς Internet
προς Internet
Φυσικό μέσο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
54
¨ bit: «ταξιδεύει» μεταξύ ζευγών αποστολέα/παραλήπτη
¨ φυσική ζεύξη: το φυσικό μέσο μεταξύ αποστολέα/παραλήπτη
¨ ενσύρματα μέσα: χαλκός, ομοαξονικό καλώδιο, οπτική ίνα
¨ ασύρματο μέσο: αέρας, κενό
Ενσύρματα φυσικά μέσα
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
55
¨ Συνεστραμμένο ζεύγος¤ δύο μονωμένα χάλκινα καλώδια¤ category 5: 100Mbps, 1 Gbps Ethernet¤ category 6: 10 Gbps
¨ Ομοαξονικό καλώδιο¤ δύο ομόκεντροι χάλκινοι αγωγοί¤ αμφίδρομη μεταφορά¤ υποστήριξη ευρυζωνικότητας
n πολλαπλά κανάλια ανά καλώδιο¨ Οπτική ίνα
¤ μεταφέρει παλμούς φωτός (ένα bit/παλμό)¤ υποστήριξη υψηλών ταχυτήτων (εκατοντάδες
Gbps)¤ μικρό ποσοστό λαθών
n δεν είναι ευάλωτη σε ηλεκτρομαγνητικό θόρυβο
Ασύρματο μέσο
Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνιών -‐ Ε. Αδαμοπούλου, Κ. Δεμέστιχας
56
¨ Μεταφορά ηλεκτρομαγνητικού σήματος
¨ Αμφίδρομη μεταφορά¨ Χαρακτηριστικά περιβάλλοντος διάδοσης¤ ανάκλαση¤ παρεμβολή¤ απώλειες
¨ επίγειες μικροκυματικέςζεύξεις¤ έως 45 Mbps
¨ WLAN (π.χ. WiFi)¤ 802.11b/g έως 54Mbps
¨ δίκτυα ευρείας κάλυψης¤ 2G, 3G, LTE
¨ δορυφορικές ζεύξεις¤ Κbps έως 45Mbps¤ 270msec καθυστέρηση απ’ άκρο σε άκρο