7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία...

23
7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI: Αποτύπωση Ελένη Κωτσιομύτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργαστήριο Οδοντικής και Ανωτέρας Προσθετικής, Τομέας Προσθετικής Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Αργύριος Πισιώτης, Καθηγητής Εργαστήριο Οδοντικής και Ανωτέρας Προσθετικής, Τομέας Προσθετικής Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 5. Διαδικασία Κατασκευής ΙΙ: Αποτύπωση Σύνοψη Το στάδιο της τελικής αποτύπωσης των ιστών του στόματος πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση των τροποποιήσεων της μύλης των δοντιών στηριγμάτων, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί στην αδαμαντίνη ή έχουν ενσωματωθεί στο σχήμα των στεφανών που έχουν κατασκευαστεί σε αυτά. Το τελικό αποτύπωμα θα πρέπει να καταγράφει με ακρίβεια τις περιοχές που θα έρχονται σε επαφή ή θα γειτνιάζουν με στοιχεία της μερικής οδοντοστοιχίας, και ιδιαίτερα τις περιοχές που θα δεχτούν στοιχεία του μεταλλικού σκελετού της. Με ένα ακριβές τελικό αποτύπωμα, το τελικό εκμαγείο θα είναι πιστή αναπαράσταση των ιστών, και ο μεταλλικός σκελετός θα κατασκευαστεί σε τέλεια εφαρμογή ή/και σωστή απόσταση με τα δόντια στηρίγματα και γενικά τους ιστούς του στόματος. Στις περιπτώσεις μερικής οδοντοστοιχίας κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙ, που είναι μικτά στηριζόμενες, μεγάλη σημασία έχει η αποτύπωση του βλεννογόνου της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας, ο οποίος είναι η στηρικτική περιοχή για τη βάση. Το αποτύπωμα θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν εκτεταμένο, ώστε η βάση να μπορεί να κατασκευαστεί με τη μέγιστη δυνατή επέκταση. Ο βλεννογόνος μπορεί να αποτυπωθεί στην ανατομική του μορφή, δηλαδή αυτή που έχει, όταν δεν ασκείται πάνω του μασητική δύναμη. Τότε, στην τελειωμένη οδοντοστοιχία, η άσκηση μασητικής πίεσης θα προκαλεί τη συμπίεσή του και την εμβύθιση της βάσης πάνω σε αυτόν. Εναλλακτικά, ο βλεννογόνος μπορεί να αποτυπωθεί στη λειτουργική του μορφή, αυτή που λαμβάνει, όταν δέχεται κάποια πίεση. Τότε, με την εφαρμογή μασητικής δύναμης στη μερική οδοντοστοιχία, ο βλεννογόνος δεν θα υποχωρεί και η βάση δεν θα εμβυθίζεται. Η αποτύπωση της λειτουργικής μορφής του βλεννογόνου ενδείκνυται στις μερικές οδοντοστοιχίες της κάτω γνάθου με ελεύθερο άκρο, όπου η στροφή της βάσης προς τους ιστούς δημιουργεί συχνά λειτουργικά προβλήματα. Για τη λειτουργική τελική αποτύπωση έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές, οι οποίες χρησιμοποιούν είτε απλό αποτύπωμα με ελεγχόμενη πίεση πάνω στον βλεννογόνο κατά την αποτύπωση ή διπλό αποτύπωμα, ξεχωριστό για τα δόντια και τον βλεννογόνο. Στην τελευταία περίπτωση, συνηθίζεται το αποτύπωμα του βλεννογόνου να λαμβάνεται μετά από το αποτύπωμα των δοντιών και μετά την κατασκευή του μεταλλικού σκελετού. Τα δύο αποτυπώματα, δοντιών και βλεννογόνου, συνδυάζονται για την κατασκευή του τροποποιημένου εκμαγείου, πάνω στο οποίο κατασκευάζεται η βάση της μερικής οδοντοστοιχίας. Άσχετα από την τεχνική τελικής αποτύπωσης που θα επιλεχθεί, η λήψη του αποτυπώματος διευκολύνεται σημαντικά από τη σχολαστική προετοιμασία του ατομικού δισκαρίου, δηλαδή την επιλεκτική

Transcript of 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία...

Page 1: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-1

7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI:

Αποτύπωση

ΕΕλλέέννηη ΚΚωωττσσιιοομμύύττηη,, ΑΑννααππλληηρρώώττρριιαα ΚΚααθθηηγγήήττρριιαα

Εργαστήριο Οδοντικής και Ανωτέρας Προσθετικής, Τομέας Προσθετικής

Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

ΑΑρργγύύρριιοοςς ΠΠιισσιιώώττηηςς,, ΚΚααθθηηγγηηττήήςς

Εργαστήριο Οδοντικής και Ανωτέρας Προσθετικής, Τομέας Προσθετικής

Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

5. Διαδικασία Κατασκευής ΙΙ: Αποτύπωση

Σύνοψη

Το στάδιο της τελικής αποτύπωσης των ιστών του στόματος πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση των

τροποποιήσεων της μύλης των δοντιών στηριγμάτων, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί στην αδαμαντίνη ή

έχουν ενσωματωθεί στο σχήμα των στεφανών που έχουν κατασκευαστεί σε αυτά. Το τελικό αποτύπωμα θα

πρέπει να καταγράφει με ακρίβεια τις περιοχές που θα έρχονται σε επαφή ή θα γειτνιάζουν με στοιχεία της

μερικής οδοντοστοιχίας, και ιδιαίτερα τις περιοχές που θα δεχτούν στοιχεία του μεταλλικού σκελετού της. Με

ένα ακριβές τελικό αποτύπωμα, το τελικό εκμαγείο θα είναι πιστή αναπαράσταση των ιστών, και ο

μεταλλικός σκελετός θα κατασκευαστεί σε τέλεια εφαρμογή ή/και σωστή απόσταση με τα δόντια στηρίγματα

και γενικά τους ιστούς του στόματος.

Στις περιπτώσεις μερικής οδοντοστοιχίας κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙ, που είναι μικτά στηριζόμενες,

μεγάλη σημασία έχει η αποτύπωση του βλεννογόνου της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας, ο οποίος

είναι η στηρικτική περιοχή για τη βάση. Το αποτύπωμα θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν εκτεταμένο, ώστε

η βάση να μπορεί να κατασκευαστεί με τη μέγιστη δυνατή επέκταση. Ο βλεννογόνος μπορεί να αποτυπωθεί

στην ανατομική του μορφή, δηλαδή αυτή που έχει, όταν δεν ασκείται πάνω του μασητική δύναμη. Τότε, στην

τελειωμένη οδοντοστοιχία, η άσκηση μασητικής πίεσης θα προκαλεί τη συμπίεσή του και την εμβύθιση της

βάσης πάνω σε αυτόν. Εναλλακτικά, ο βλεννογόνος μπορεί να αποτυπωθεί στη λειτουργική του μορφή, αυτή

που λαμβάνει, όταν δέχεται κάποια πίεση. Τότε, με την εφαρμογή μασητικής δύναμης στη μερική

οδοντοστοιχία, ο βλεννογόνος δεν θα υποχωρεί και η βάση δεν θα εμβυθίζεται. Η αποτύπωση της

λειτουργικής μορφής του βλεννογόνου ενδείκνυται στις μερικές οδοντοστοιχίες της κάτω γνάθου με ελεύθερο

άκρο, όπου η στροφή της βάσης προς τους ιστούς δημιουργεί συχνά λειτουργικά προβλήματα. Για τη

λειτουργική τελική αποτύπωση έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές, οι οποίες χρησιμοποιούν είτε απλό

αποτύπωμα με ελεγχόμενη πίεση πάνω στον βλεννογόνο κατά την αποτύπωση ή διπλό αποτύπωμα, ξεχωριστό

για τα δόντια και τον βλεννογόνο. Στην τελευταία περίπτωση, συνηθίζεται το αποτύπωμα του βλεννογόνου να

λαμβάνεται μετά από το αποτύπωμα των δοντιών και μετά την κατασκευή του μεταλλικού σκελετού. Τα δύο

αποτυπώματα, δοντιών και βλεννογόνου, συνδυάζονται για την κατασκευή του τροποποιημένου εκμαγείου,

πάνω στο οποίο κατασκευάζεται η βάση της μερικής οδοντοστοιχίας.

Άσχετα από την τεχνική τελικής αποτύπωσης που θα επιλεχθεί, η λήψη του αποτυπώματος

διευκολύνεται σημαντικά από τη σχολαστική προετοιμασία του ατομικού δισκαρίου, δηλαδή την επιλεκτική

Page 2: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-2

ανακούφιση, την εξουδετέρωση των εσοχών, τον έλεγχό του στο στόμα και τη λειτουργική διαμόρφωση των

ορίων του. Το υλικό για το τελικό αποτύπωμα επιλέγεται βάσει της ρευστότητας, του χρόνου πήξης και της

ακρίβειας αποτύπωσης, και συνήθως είναι ελαστομερές. Η αξιολόγηση του αποτυπώματος πρέπει να είναι

ιδιαίτερα προσεκτική, με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια και αυστηρά κριτήρια, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι

πιθανότητες προβλημάτων εφαρμογής του σκελετού που θα κατασκευαστεί.

Μετά τη λήψη του αποτυπώματος, αυτό αποστέλλεται στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο για την κατασκευή

του σκελετού της μερικής οδοντοστοιχίας. Το αποτύπωμα συνοδεύεται από λεπτομερείς, γραπτές,

τυποποιημένες οδηγίες, οι οποίες καθοδηγούν τον οδοντοτεχνίτη, ώστε να κατασκευάσει τον μεταλλικό

σκελετό στη μορφή που υπαγορεύει η σχεδίαση που έχει εκπονήσει ο οδοντίατρος και για την οποία έχει

προηγηθεί η ειδική προετοιμασία του στόματος. Η επικοινωνία οδοντιάτρου και οδοντοτεχνίτη, ειδικά σε

σχέση με το σχέδιο του μεταλλικού σκελετού της μερικής οδοντοστοιχίας, αποτελεί κρίσιμο κόμβο της

συνεργασίας ανάμεσα στα δύο αυτά μέλη της προσθετικής ομάδας, που με διακριτούς ρόλους και

αρμοδιότητες συμβάλλουν στην υλοποίηση της προσθετικής αποκατάστασης.

Προαπαιτούμενες γνώσεις

Λήψη αρχικού αποτυπώματος. Εκλογή δισκαρίων, διαδικασία αποτύπωσης, έλεγχος αρχικών

αποτυπωμάτων. Ενδοστοματική κλινική εξέταση, αξιολόγηση διαγνωστικού υλικού. Προπροσθετικές

παρεμβάσεις, γενική προετοιμασία του στόματος (Κεφάλαιο 4).

Αρχές λειτουργίας της μερικής οδοντοστοιχίας. Στήριξη, άμεση και έμμεση συγκράτηση, οριζόντια

σταθερότητα. Μελέτη στον αρθρωτήρα, σχεδίαση και σύγκλειση. Μέρη της μερικής οδοντοστοιχίας.

Σχεδίαση της μερικής οδοντοστοιχίας (Κεφάλαιο 5).

Ειδική προετοιμασία του στόματος. Τροποποιήσεις της μύλης των δοντιών στηριγμάτων. Διαδικασία

εκτέλεσης των τροποποιήσεων. Διαμόρφωση των στεφανών των δοντιών στηριγμάτων, εκτέλεση και

έλεγχος των τροποποιήσεων (Κεφάλαιο 6).

Αποτυπωτικά υλικά, υλικά κατασκευής ατομικών δισκαρίων. Κατηγορίες, σύνθεση, ιδιότητες.

Ενδείξεις, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Εργαστηριακοί χειρισμοί, κλινική διαχείριση,

διατήρηση και προστασία του αποτυπώματος.

Ατομικά δισκάρια για τελικά αποτυπώματα ολικά νωδών γνάθων. Έλεγχος, διορθώσεις, λειτουργική

διαμόρφωση ορίων. Κλινική διαδικασία τελικής αποτύπωσης, έλεγχος των τελικών αποτυπωμάτων.

7.1. Απαιτήσεις του τελικού αποτυπώματος

Η λήψη του τελικού αποτυπώματος του στόματος που θα αποκατασταθεί με μερική οδοντοστοιχία είναι ένα

κρίσιμο στάδιο της αποκατάστασης. Από το τελικό αποτύπωμα θα προκύψει το τελικό εκμαγείο, πάνω στο

οποίο θα στηριχτεί η κατασκευή, πρώτα του μεταλλικού σκελετού, και στη συνέχεια της βάσης/βάσεων, με

τις ιδιαίτερες απαιτήσεις για οριοθέτηση, επέκταση και εφαρμογή.

Ένα άψογο τελικό εκμαγείο αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για μια ποιοτική τελική εργασία και το

επιστέγασμα των διαγνωστικών, σχεδιαστικών και προπαρασκευαστικών ενεργειών που έχουν προηγηθεί.

Το τελικό αποτύπωμα λαμβάνεται, αφού οι ιστοί του στόματος έχουν διαμορφωθεί έτσι, ώστε να

παρέχουν το βέλτιστο υπόστρωμα για την εγκατάσταση της μερικής οδοντοστοιχίας, δηλαδή μετά τη γενική

προετοιμασία, που έχει διασφαλίσει την υγεία και ακεραιότητα των στοματικών δομών και την ομαλή

σύγκλειση, και μετά τις τροποποιήσεις του σχήματος των δοντιών στηριγμάτων, ώστε αυτά να φιλοξενήσουν

με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τα στοιχεία του μεταλλικού σκελετού. Το τελικό αποτύπωμα πρέπει να

Page 3: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-3

καταγράφει με τη μέγιστη δυνατή λεπτομέρεια τους ιστούς που θα έρθουν σε επαφή με τη μερική

οδοντοστοιχία, στη συνολική τους έκταση (McCracken 1958, Carr et al. 2011, Διακογιάννη – Μορδοχάι

1994, Σοφού 2007). Συγκεκριμένα, το αποτύπωμα θα πρέπει να περιλαμβάνει και να έχει καταγράψει με

ακρίβεια τις παρακάτω περιοχές:

Τα δόντια στηρίγματα, καθώς οι επιφάνειες της μύλης τους θα έρχονται σε επαφή με στοιχεία του

μεταλλικού σκελετού, όπως οι εφαπτήρες, οι βραχίονες περιβολής, οι ελάσσονες συνδετήρες και

τμήματα των μειζόνων συνδετήρων.

Τους μαλακούς ιστούς που θα βρίσκονται σε στενή σχέση ή σε επαφή με στοιχεία του σκελετού,

όπως βραχίονες τύπου δοκού και μείζονες συνδετήρες. Η απαίτηση αυτή αφορά ιδιαίτερα την

αποτύπωση του λειτουργικού εύρους και βάθους της προστομιακής ή γλωσσικής αύλακας στις

περιοχές όπου τοποθετούνται τα στοιχεία αυτά.

Τον βλεννογόνο της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας. Η απαίτηση αυτή είναι ιδιαίτερα

κρίσιμη για τις μερικές οδοντοστοιχίες με ελεύθερα άκρα, καθώς σε αυτές ο βλεννογόνος της

υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας αποτελεί σημαντικό στηρικτικό στοιχείο, αλλά συμβάλλει και

στη συγκράτηση και την οριζόντια σταθερότητα, μέσω της κάλυψής του από τη βάση. Η στηρικτική,

συγκρατητική και σταθεροποιητική προσφορά του βλεννογόνου της υπολειμματικής φατνιακής

ακρολοφίας εξαρτάται από την προσεκτική και σωστής έκτασης αποτύπωσή του, μέσω της οποίας θα

κατασκευαστεί μια πιστά εφαρμόζουσα και επαρκώς εκτεταμένη βάση για τη μερική οδοντοστοιχία.

7.2. Η αποτύπωση του βλεννογόνου της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας

για τις μερικές οδοντοστοιχίες με ελεύθερα άκρα

Όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 5, η στήριξη των μερικής οδοντοστοιχίας με ελεύθερα άκρα χαρακτηρίζεται

από την ανομοιομορφία των στηρικτικών δομών (άκαμπτα δόντια –ενδοτικός βλεννογόνος). Έτσι, όταν

εφαρμόζονται οι μασητικές δυνάμεις, οι εφαπτήρες των δοντιών στήριξης παραμένουν στην αρχική τους

θέση, ενώ η βάση υποχωρεί, στρέφεται και βυθίζεται στον βλεννογόνο (Kaires 1956, Hindels 1957). Στην

άνω γνάθο, η επαφή του μείζονα συνδετήρα με τον σχετικά στερεό και ανένδοτο βλεννογόνο της υπερώας δεν

επιτρέπει μεγάλη υποχώρηση της βάσης προς τους ιστούς. Στην κάτω γνάθο όμως, όπου η στηρίζουσα

περιοχή έχει περιορισμένη έκταση και συχνά καλύπτεται από παχύ και μαλακό βλεννογόνο, παρατηρείται

συχνά εμβύθιση και στροφή της βάσης κατά την άσκηση των μασητικών δυνάμεων (McCracken 1958, Lytle

1962, Cecconi et al. 1971, Stillwell & Eshelman 2007).

Η στροφή της βάσης προς τον υποκείμενο βλεννογόνο αποτέλεσε αντικείμενο προβληματισμού για τους

κλινικούς από αρκετές δεκαετίες, από τότε που η μερική οδοντοστοιχία μορφοποιήθηκε στο σημερινό της

σχήμα (Steffel 1945). Η ευενδοτότητα του βλεννογόνου οφείλεται στη δομή του, που του επιτρέπει, όταν

πιέζεται, να μεταβάλλει το σχήμα του, μέσω της μετακίνησης του πλάσματος και του εξωκυττάριου υγρού,

όπως ένα σφουγγάρι που πιέζεται και αποβάλλει το νερό που έχει κατακρατήσει. Μάλιστα, η ευενδοτότητα

του βλεννογόνου δεν είναι απαραίτητα ενιαία σε όλη την έκταση της νωδότητας. Κάποιες περιοχές μπορεί να

καλύπτονται από στερεό και αμετακίνητο βλεννογόνο, και άλλες από μαλακό και ευμετακίνητο. Όταν

εφαρμόζεται η μασητική πίεση μέσω της μερικής οδοντοστοιχίας, ο πρώτος τη δέχεται χωρίς να αλλοιώνει τη

μορφή του, ενώ ο δεύτερος συμπιέζεται και μεταβάλλει το σχήμα του, με αποτέλεσμα τη στροφή της βάσης

που βρίσκεται πάνω του (Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994).

Η μορφή που έχει ο βλεννογόνος, όταν δεν δέχεται μασητική πίεση, ονομάζεται ανατομική ή

στατική μορφή, ενώ αυτή που αποκτά, όταν δέχεται μασητική πίεση, ονομάζεται λειτουργική ή

πιεστική.

Page 4: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-4

Αναπτύχθηκε, λοιπόν, η θεωρία ότι αν η βάση της μερικής οδοντοστοιχίας κατασκευαστεί, ώστε να

εφαρμόζει πάνω στη λειτουργική μορφή του βλεννογόνου, τότε αυτός θα ωθείται να προσλάβει τη

λειτουργική του μορφή, αμέσως με την τοποθέτηση της μερικής οδοντοστοιχίας στο στόμα και πριν από την

άσκηση μασητικής δύναμης. Έτσι, όταν τελικά ασκηθεί η μασητική πίεση, ο ήδη συμπιεσμένος αυτός

βλεννογόνος θα τη δεχτεί χωρίς να υποχωρήσει περισσότερο. Η κρίσιμη συνθήκη για την υλοποίηση αυτής

της ιδέας είναι η αποτύπωση του βλεννογόνου στη λειτουργική του μορφή, ώστε αυτή να αναπαραχθεί στο

τελικό εκμαγείο και στη συνέχεια στην κάτω επιφάνεια της βάσης (McLean 1936, Applegate 1937, Applegate

1951, McCracken 1953, Holmes 1965, Renner & Boucher 1987, Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994, Carr et al.

2011).

Τα αποτυπώματα που καταγράφουν τον βλεννογόνο υπό πίεση, ώστε αυτός να έχει τη λειτουργική

του μορφή, ονομάζονται λειτουργικά αποτυπώματα, αναφέρονται όμως και ως στηρικτικά,

δυναμικά ή πιεστικά.

Τα αποτυπώματα που λαμβάνονται χωρίς να ασκείται πίεση κατά την αποτύπωση, καταγράφουν

τον βλεννογόνο στην ανατομική, ασυμπίεστη μορφή του και ονομάζονται ανατομικά ή στατικά.

Η πρόταση για λειτουργική αποτύπωση του βλεννογόνου δεν βρήκε από την αρχή καθολική αποδοχή. Οι

αντίπαλοί της θεωρούσαν ότι η διατήρηση του βλεννογόνου υπό πίεση και παραμορφωμένου σε όλη τη

διάρκεια της χρήσης της μερικής οδοντοστοιχίας δημιουργεί υπερπιέσεις και ισχαιμία. Υποστήριζαν,

επομένως, ότι η βάση θα πρέπει να εφαρμόζει χωρίς να ασκεί πίεση στον βλεννογόνο, και άρα το αποτύπωμα

θα πρέπει να τον καταγράφει στην ανατομική του μορφή, και όχι συμπιεσμένο (Steffel 1945, Hindels 1952).

Παρόλα αυτά κατά το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα αναπτύχθηκαν αρκετές τεχνικές λειτουργικής

αποτύπωσης, και οι εργαστηριακές και κλινικές έρευνες που έλεγξαν τα αποτελέσματά τους διαπίστωσαν ότι

πράγματι η λειτουργική αποτύπωση βελτιώνει τη σταθερότητα στις μερικές οδοντοστοιχίες με ελεύθερο

άκρο, αφού εξασφαλίζει μικρότερη κινητικότητα της βάσης (Holmes 1965, Taylor et al. 1982, Leupold et al.

1992) και μικρότερη επιβάρυνση των δοντιών (Maxfield et al. 1979, Tebrock et al. 1979). Θα πρέπει να

σημειωθεί ότι πολλά από τα θετικά αποτελέσματα της λήψης λειτουργικού αποτυπώματος οφείλονται και στο

γεγονός ότι στις τεχνικές αυτές η λήψη του αποτυπώματος για τη βάση γίνεται με ιδιαίτερη επιμέλεια και

αποβλέπει και στην όσο το δυνατό μεγαλύτερη επέκταση της βάσης (Frank et al. 2004). Έτσι, η

εμβιομηχανική ανταπόκριση βελτιώνεται, όχι μόνο από τη σφιχτή εφαρμογή αλλά και από την προσεκτική

οριοθέτηση της βάσης.

Για τη λήψη του λειτουργικού αποτυπώματος τα δόντια αποτυπώνονται χωρίς να ασκείται πάνω τους

πίεση και ο βλεννογόνος με άσκηση ελεγχόμενης, αντίστοιχης με τη μασητική, πίεσης. Η επιδιωκόμενη πίεση

μπορεί να ασκηθεί με τα δάχτυλα του επεμβαίνοντα, με τη χρήση ενός σχετικά παχύρρευστου αποτυπωτικού

υλικού, και με τη διαμόρφωση του δισκαρίου (Applegate 1955, Holmes 1965, Carr et al. 2011).

Χρησιμοποιείται, επομένως, αποτυπωτικό υλικό κατάλληλης ρευστότητας και δισκάριο σε σχετικά στενή

εφαρμογή με τον βλεννογόνο, για να υποστηρίζει την υπό πίεση αποτύπωση. Ο χρόνος που το αποτυπωτικό

υλικό παραμένει ρευστό, διατηρεί δηλαδή την πλαστικότητά του και ρέει κατά την αποτύπωση, είναι επίσης

μια σημαντική παράμετρος, αφού ο βλεννογόνος συμπεριφέρεται ως ιξωδοελαστικό υλικό και χρειάζεται

κάποιο χρόνο, για να υποχωρήσει πιεζόμενος.

Από τη φύση της η λειτουργική αποτύπωση χρειάζεται λήψη διπλού αποτυπώματος, ενός των δοντιών

και ενός του βλεννογόνου. Για τη λήψη του αποτυπώματος αυτού έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές

λειτουργικής αποτύπωσης. Κάποιες εφαρμόζουν τη διπλή αποτύπωση στην ίδια συνεδρία. Λαμβάνεται πρώτα

το αποτύπωμα του βλεννογόνου, με ατομικό δισκάριο που εκτείνεται μόνο στη νωδή περιοχή, και στη

συνέχεια δεύτερο αποτύπωμα των δοντιών, που ενσωματώνει το πρώτο. Η συνήθης τεχνική λειτουργικής

αποτύπωσης εφαρμόζει τη χρήση της διπλής αποτύπωσης σε δύο φάσεις, σε διαφορετικές συνεδρίες. Το

ανατομικό αποτύπωμα λαμβάνεται πρώτα, κατασκευάζεται εκμαγείο, ο μεταλλικός σκελετός κατασκευάζεται

Page 5: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-5

πάνω σε αυτό και στη συνέχεια λαμβάνεται το λειτουργικό αποτύπωμα του βλεννογόνου, χρησιμοποιώντας

τον σκελετό ως ατομικό δισκάριο. Μετά από αποκοπή του πρώτου εκμαγείου, προκύπτει ένα συνδυασμένο

τελικό εκμαγείο που καταγράφει τη λειτουργική μορφή του βλεννογόνου και την ανατομική μορφή όλων των

άλλων δομών. Για τον λόγο αυτό η τεχνική αυτή ονομάζεται τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου (altered

cast, modified cast), αναφέρεται όμως και ως τεχνική του διορθωμένου (corrected cast) εκμαγείου (Glossary

of Prosthodontic Terms 2005).

Στη διαδικασία λήψης λειτουργικού αποτυπώματος εφαρμόζονται διάφορες παραλλαγές που

αποσκοπούν κυρίως στην απλούστευση και συντόμευση της τεχνικής. Μια από αυτές επιδιώκει την

αποτύπωση του βλεννογόνου υπό πίεση, όπως η λειτουργική αποτύπωση, αλλά χρησιμοποιεί ένα ατομικό

δισκάριο, όπως η ανατομική αποτύπωση (Vahidi 1978, Renner & Boucher 1987, Διακογιάννη – Μορδοχάι

1994, Σοφού 2007).

7.3. Τεχνικές λήψης τελικού αποτυπώματος

7.3.1. Πιεστική αποτύπωση (απλό αποτύπωμα)

Κατασκευή του ατομικού δισκαρίου

Η τεχνική επιδιώκει την αποτύπωση του βλεννογόνου στη λειτουργική του μορφή, ταυτόχρονα με την

αποτύπωση των δοντιών στηριγμάτων. Για την εφαρμογή της κατασκευάζεται ατομικό δισκάριο πάνω στο

αρχικό εκμαγείο, από αυτοπολυμεριζόμενη ή φωτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη. Το δισκάριο

κατασκευάζεται με διάκενο, είναι δηλαδή μη εφαπτόμενο στην περιοχή των δοντιών. Για τον σκοπό αυτό,

πριν από την εφαρμογή της ακρυλικής ρητίνης, τα δόντια στο αρχικό εκμαγείο καλύπτονται από ένα έως δύο

φύλλα κεριού οδοντοστοιχιών, έτσι ώστε το δισκάριο να απέχει κατά 2-3 mm από τις οδοντικές επιφάνειες

(Rapuano 1970, Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994, Carr et al. 2011) (Εικόνα 7-1). Το διάκενο είναι απαραίτητο

για τη δημιουργία χώρου για το αποτυπωτικό υλικό, αλλά και γιατί στις οδοντικές επιφάνειες υπάρχουν

εσοχές, στις οποίες δεν πρέπει να εισέλθει ακρυλική ρητίνη, για να μην εγκλωβιστεί. Για τον ίδιο λόγο πριν

από την εφαρμογή του ακρυλικού καλύπτονται με κερί (εξουδετερώνονται) και τυχόν περιοχές της

υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας που έχουν έντονες εσοχές. Η κάλυψη των δοντιών με κερί αφήνει 2 –

3 περιοχές αναχαίτισης (stops), μικρά κενά όπου το ακρυλικό θα σχηματίσει αντίστοιχα προεξοχές που θα

ακουμπούν στα δόντια. Οι περιοχές αναχαίτισης χρειάζονται για την τοποθέτηση και προσανατολισμό του

δισκαρίου, και κατασκευάζονται σε οδοντικές επιφάνειες που δεν θα υποδεχτούν στοιχεία του μεταλλικού

σκελετού (Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994). Στην περιοχή του βλεννογόνου της υπολειμματικής φατνιακής

ακρολοφίας το δισκάριο κατασκευάζεται χωρίς προσθήκη φύλλου κεριού, ώστε να εφάπτεται του εκμαγείου

(Εικόνα 7-2).

Εικόνα 7-1. Κάλυψη των δοντιών με κερί οδοντοστοιχιών

Page 6: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-6

Εικόνα 7-2. Ατομικό δισκάριο από φωτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη

Το ατομικό δισκάριο πρέπει να εκτείνεται σε όλη την έκταση της νωδής περιοχής που θα καλυφθεί από

τη βάση, ώστε να υποστηρίζει το αποτυπωτικό υλικό μέχρι τα οπίσθια όρια, όπως και μέχρι το λειτουργικό

βάθος της προστομιακής/γλωσσικής αύλακας (Zarb & Bolender 2004). Την επέκταση μέχρι το λειτουργικό

βάθος της προστομιακής αύλακας το δισκάριο τη διατηρεί και στην ουλική περιοχή των ακραίων δοντιών

στηριγμάτων, ειδικά όταν σε αυτή προβλέπεται να πορευτούν συγκρατητικοί βραχίονες τύπου δοκού.

Αντίθετα, στις περιοχές των δοντιών που βρίσκονται ανάμεσα στα ακραία δόντια στηρίγματα, το

προστομιακό πτερύγιο του δισκαρίου είναι βραχύτερο και φτάνει μέχρι λίγο κάτω από τους αυχένες των

δοντιών (Εικόνα 7-3). Στο δισκάριο προστίθεται λαβή αντίστοιχα προς τη μέση γραμμή. Η λαβή

διαμορφώνεται σε σχήμα ορθής γωνίας, ώστε να μην παραμορφώνει το χείλος και παρεμποδίζει την

αποτύπωσή του. Πρέπει να έχει επαρκείς διαστάσεις και καλή προσκόλληση με το ακρυλικό του δισκαρίου,

για να αποφευχθεί η θραύση της κατά την αφαίρεση του αποτυπώματος. Στο δισκάριο ανοίγονται οπές για τη

διαφυγή των περισσειών του αποτυπωτικού υλικού και τη μηχανική συγκράτηση του αποτυπώματος. Αυτές

έχουν διάμετρο όχι μεγαλύτερη του 1 mm, διατρέχουν την περιφέρεια του δισκαρίου και απέχουν 5 -10 mm

μεταξύ τους και περίπου 5 mm από τα όρια του δισκαρίου. Οπές διανοίγονται και προς το εσωτερικό του

δισκαρίου (Rapuano 1970, Rashid et al. 2013, Carr et al. 2011). Δεν διανοίγονται οπές πάνω από τη

μασητική επιφάνεια των δοντιών στηριγμάτων, όπως και πάνω από την κορυφή της υπολειμματικής

φατνιακής ακρολοφίας, για να εξασφαλιστεί η κάλυψη με αποτυπωτικό υλικό των κρίσιμων αυτών περιοχών.

Τέλος, συνήθως στο δισκάριο της κάτω γνάθου, μπορεί να προστεθούν και συμπληρωματικές πλάγιες λαβές

στα σκέλη του δισκαρίου αντίστοιχα με τις νωδές περιοχές, όπου τοποθετούνται οι δείκτες κατά την

αποτύπωση. Η κατασκευή από τον τεχνίτη ενός άρτιου ατομικού δισκαρίου, σύμφωνα με όσα περιγράφηκαν

παραπάνω, αποτελεί το πρώτο βήμα για μια απρόσκοπτη και επιτυχή αποτύπωση.

Εικόνα 7-3. Στις περιοχές των δοντιών το προστομιακό πτερύγιο του δισκαρίου είναι βραχύτερο.

Page 7: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-7

Έλεγχος του ατομικού δισκαρίου και λειτουργική διαμόρφωση των ορίων του

Η δοκιμή του ατομικού δισκαρίου και η προσαρμογή του στο στόμα αποτελεί το πρώτο στάδιο της συνεδρίας

της αποτύπωσης, πολύ σημαντικό για την επιτυχία της διαδικασίας.

Ένα σωστά διαμορφωμένο δισκάριο υποστηρίζει το αποτυπωτικό υλικό, ώστε να καταγράψει όλες τις

λεπτομέρειες των ιστών που πάνω τους θα κατασκευαστεί ο σκελετός, και επομένως, όχι μόνο αποτελεί

απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτύπωση, αλλά και διευκολύνει σημαντικά τη λεπτή και κρίσιμη αυτή

διαδικασία.

Το δισκάριο εισάγεται στο στόμα και τοποθετείται στη θέση του (Εικόνα 7-4). Θα πρέπει να εισάγεται

άνετα χωρίς να προσκρούει στις οδοντικές επιφάνειες και να εφαρμόζει πιστά στον βλεννογόνο, με τα σημεία

αναχαίτισης να εφάπτονται με τις αντίστοιχες οδοντικές επιφάνειες. Στις νωδές περιοχές εξετάζεται η

επέκταση του δισκαρίου στο βάθος της προστομιακής/γλωσσικής αύλακας και στα οπίσθια όρια, σύμφωνα με

τα αντίστοιχα κριτήρια των ολικά νωδών γνάθων. Αν και όπου χρειάζεται, το δισκάριο βραχύνεται με

τρόχισμα, ώστε να υπολείπεται κατά 2-3 μμ από το βάθος των αυλάκων, για να αφήσει χώρο για το υλικό της

λειτουργικής διαμόρφωσης των ορίων (Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994, Carr et al. 2011).

Στην περιοχή των φυσικών δοντιών το δισκάριο πρέπει να απέχει από τις προς αποτύπωση επιφάνειες,

όπως προαναφέρθηκε. Η απόσταση αυτή ελέγχεται προσεκτικά και, αν χρειάζεται, γίνεται τροχισμός της

εσωτερικής επιφάνειας του δισκαρίου, ώστε να παρέχεται ο απαιτούμενος χώρος. Όταν υπάρχουν πρόσθια

φυσικά δόντια, το δισκάριο καλύπτει μόνο τις προστομιακές επιφάνειες και δεν εκτείνεται κάτω από τον

κλινικό αυχένα. Αυτό γίνεται, για να αποφευχθεί η εισβολή και πήξη του αποτυπωτικού υλικού κατά την

αποτύπωση σε περιοχές εσοχής της φατνιακής απόφυσης, που συχνά υπάρχουν κάτω από τα πρόσθια δόντια.

Έτσι, διευκολύνεται η αφαίρεση του αποτυπώματος. Άλλωστε, οι περιοχές αυτές των ούλων κάτω από τα

φυσικά δόντια δεν χρειάζεται να αποτυπωθούν, γιατί δεν δέχονται στοιχεία της μερικής οδοντοστοιχίας.

Στα δόντια στηρίγματα, όμως, που γειτνιάζουν με τη νωδή περιοχή, το δισκάριο θα πρέπει να είναι

εκτεταμένο προστομιακά, ώστε να υποστηρίξει το αποτυπωτικό υλικό σε όλες τις κρίσιμες περιοχές του

δοντιού που θα υποδεχτούν στοιχεία του σκελετού. Ειδικά αν προβλέπεται κατασκευή βραχίονα τύπου δοκού,

η επέκταση του δισκαρίου θα περιλαμβάνει όλη την προστομιακή μοίρα της φατνιακής απόφυσης κάτω από

το δόντι στήριγμα, ενώ τόσο η λειτουργική διαμόρφωση που θα ακολουθήσει όσο και η αποτύπωση θα γίνουν

προσεκτικά, ώστε να αποδώσουν το λειτουργικό βάθος της αύλακας. Κρίσιμη περιοχή είναι, επίσης, και αυτή

του γλωσσικού χαλινού, όπου πορεύεται ο κάτω μείζων συνδετήρας. Η επέκταση του δισκαρίου και η

διαμόρφωση του αποτυπώματος στην περιοχή αυτή αποσκοπούν στην καταγραφή του λειτουργικού βάθους

της πρόσθιας γλωσσικής αύλακας, ώστε να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί ακριβώς πάνω από αυτό ο

μείζων συνδετήρας.

Για ακόμη πιστότερη αναπαραγωγή των ιστών στα όρια της βάσης της μερικής οδοντοστοιχίας,

πραγματοποιείται στη συνέχεια λειτουργική διαμόρφωση των ορίων του δισκαρίου, μόνο όμως των περιοχών

των ελεύθερων άκρων (Εικόνα 7-5). Η διαμόρφωση πραγματοποιείται με σύνθετο θερμοπλαστικό υλικό

(Stent’s), όπως για τα ατομικά δισκάρια για ολικές οδοντοστοιχίες, και αποσκοπεί στην όσο το δυνατό σωστή

καταγραφή της λειτουργικής μορφής των αυλάκων (Zarb & Bolender 2004). Μετά το τέλος της διαδικασίας

το σύνθετο υλικό ελέγχεται και εξομαλύνεται όπου χρειάζεται, ώστε να μην προεξέχει προς τους ιστούς κατά

την αποτύπωση (Εικόνα 7-6).

Page 8: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-8

Εικόνα 7-4. Δοκιμή του δισκαρίου στο στόμα Εικόνα 7-5. Λειτουργική διαμόρφωση των ορίων στα

ελεύθερα άκρα

Εικόνα 7-6. Το δισκάριο μετά τη λειτουργική διαμόρφωση

Λήψη αποτυπώματος

Ακολουθεί η προετοιμασία του στόματος για την αποτύπωση. Εξετάζονται πρώτα οι εσοχές που υπάρχουν

ανάμεσα στα δόντια, αντίστοιχα με τις μεσοδόντιες θηλές ή κάτω από τα γεφυρώματα. Οι εσοχές αυτές, αν

είναι έντονες, θα πρέπει να εξουδετερωθούν, να γεμίσουν δηλαδή με κάποιο εύπλαστο υλικό, ώστε το

αποτυπωτικό υλικό να μην εισδύσει σε αυτές και εγκλωβιστεί μετά την πήξη του, γιατί αυτό πιθανόν θα

επιφέρει δυσκολία στην αφαίρεση του αποτυπώματος. Η εξουδετέρωση αφορά μόνο τις εσοχές που δεν

γειτνιάζουν με στοιχεία της μερικής οδοντοστοιχίας, επομένως δεν θα γίνει εξουδετέρωση στα μεσοδόντια

διαστήματα των δοντιών στηριγμάτων. Για την εξουδετέρωση χρησιμοποιείται συνήθως μαλακό κερί, το

οποίο ωθείται, για να γεμίσει τον χώρο ανάμεσα στα δόντια, σε κάθε σημείο όπου υπάρχει περίπτωση να

διεισδύσει και να εγκλωβιστεί το αποτυπωτικό υλικό. Οι επιφάνειες των δοντιών πρέπει να είναι στεγνές και

η προσθήκη του υλικού εξουδετέρωσης πρέπει να είναι η ελάχιστη απαραίτητη.

Αμέσως πριν από την αποτύπωση ελέγχονται οι ιστοί που θα αποτυπωθούν, ώστε να είναι καθαροί και

κατά το δυνατόν στεγνοί. Για την αποτύπωση χρησιμοποιείται ελαστομερές αποτυπωτικό υλικό, κατά

προτίμηση μέσης ρευστότητας (Sakagushi & Powers 2012). Η μερκαπτάνη αποδίδει ικανοποιητικά, κυρίως

λόγω του μεγάλου χρόνου πήξης της, που δίνει το χρόνο για τη λειτουργική διαμόρφωση των ιστών. Δεν

χρησιμοποιείται όμως ευρέως, ακριβώς λόγω της καθυστέρησης αυτής και της δυσάρεστης για πολλούς

οσμής της. Έτσι, σήμερα προτιμώνται τα αποτυπωτικά υλικά σιλικόνης και πολυαιθέρα. Μετά την ανάμιξη,

με συσκευή αυτοανάμιξης ή με το χέρι, το αποτυπωτικό φύραμα τοποθετείται στο δισκάριο. Δεν χρειάζεται

να γεμίσει το δισκάριο, αλλά η ποσότητα του αποτυπωτικού υλικού θα είναι τόση, ώστε, διαμορφούμενο με

μία σπάθη, να επαλείφει σε όλη του την έκταση το δισκάριο.

Μικρή ποσότητα αποτυπωτικού φυράματος εφαρμόζεται με σύριγγα ή με σπάθη απευθείας πάνω στις

μύλες των δοντιών στηριγμάτων. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η πιθανότητα εγκλωβισμού φυσαλίδων αέρα

στις κρίσιμες περιοχές, όπως οι υποδοχές των εφαπτήρων και οι συγκρατητικές εσοχές. Αμέσως μετά, το

Page 9: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-9

δισκάριο τοποθετείται στη θέση του στο στόμα. Από τη στιγμή της τοποθέτησης είναι πολύ σημαντικό το

δισκάριο να διατηρείται τελείως ακίνητο, γιατί κάθε μετατόπισή του κατά τη διάρκεια του πολυμερισμού του

υλικού μπορεί να προκαλέσει εγκλωβισμό τάσεων και στρέβλωση του αποτυπώματος (Sakagushi & Powers

2012). Κατά τη διάρκεια της πήξης του υλικού πραγματοποιούνται οι κινήσεις της ενεργητικής και παθητικής

διαμόρφωσης των ορίων του αποτυπώματος, όπως γίνεται για τις ολικά νωδές γνάθους (Zarb & Bolender

2004). Λαμβάνεται φροντίδα για την άμεση απομάκρυνση των περισσειών του αποτυπωτικού υλικού που

εμφανίζονται στα όρια του δισκαρίου, και ειδικά στις οδοντικές περιοχές. Προσοχή χρειάζεται επίσης για την

ορθή καταγραφή των προστομιακών περιοχών όπου θα τοποθετηθούν βραχίονες τύπου δοκού, όπως και για

την αποτύπωση της περιοχής του γλωσσικού χαλινού, με την κίνηση της γλώσσας (Zarb & Bolender 2004).

Το αποτύπωμα αφαιρείται μετά την παρέλευση του χρόνου πήξης που έχει καθορίσει ο κατασκευαστικός

οίκος. Η αφαίρεση γίνεται με απότομη και κατά το δυνατόν σύντομη κίνηση, η οποία ελαχιστοποιεί τον

κίνδυνο παραμόρφωσης (Sakagushi & Powers 2012). Μετά την αφαίρεση, το αποτύπωμα ξεπλένεται και

ελέγχεται κάτω από καλό φωτισμό (Εικόνα 7-7).

Εικόνα 7-7. Τελικό αποτύπωμα με αποτυπωτικό υλικό

μερκαπτάνης

Εικόνα 7-8. Το τελικό εκμαγείο

Το αποτύπωμα απορρίπτεται, αν:

Δεν έχει αποτυπώσει όλες τις περιοχές που θα γειτονεύουν ή θα καλυφθούν από τη μερική

οδοντοστοιχία, ή δεν έχει αποτυπώσει στο πλήρες λειτουργικό βάθος και εύρος της την προστομιακή

ή/και γλωσσική αύλακα.

Εμφανίζει περιοχές όπου το αποτυπωτικό υλικό έχει απομακρυνθεί και το δισκάριο έχει αποκαλυφθεί.

Έχει υπερβολικό πάχος. Ιδιαίτερα αντίστοιχα προς τον βλεννογόνο, όπου το δισκάριο είναι

εφαπτόμενο, το αποτυπωτικό υλικό θα πρέπει να είναι μόνο ένα λεπτό στρώμα.

Εμφανίζει περιοχές όπου παρατηρείται ασαφής καταγραφή ή αναδιπλώσεις του αποτυπωτικού

υλικού. Τέτοιες περιοχές δημιουργούν υπόνοια ότι το αποτυπωτικό υλικό δεν έχει έρθει σε επαφή με

τους ιστούς ή ότι το δισκάριο μετακινήθηκε κατά τη διάρκεια της αποτύπωσης.

Εμφανίζει περιοχές όπου το αποτυπωτικό υλικό έχει αποκολληθεί από το δισκάριο. Πολλές φορές η

αποκόλληση του αποτυπωτικού δεν εντοπίζεται εύκολα και χρειάζεται έλεγχος με κάποιο εργαλείο

(ανιχνευτήρα, λαβίδα) για τον εντοπισμό της.

Εμφανίζει φυσαλίδες αέρα, ειδικά στις κρίσιμες περιοχές των δοντιών στηριγμάτων, όπως οι

υποδοχές των εφαπτήρων. Οι φυσαλίδες μπορεί να μην φαίνονται, αν έχουν εγκλωβιστεί κάτω από

την επιφάνεια του αποτυπωτικού υλικού, και χρειάζεται προσεκτικός έλεγχος με καλό φωτισμό και

πίεση με λαβίδα ή ανιχνευτήρα για τον εντοπισμό τους.

Page 10: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-10

Ο έλεγχος της ακρίβειας της αποτύπωσης διευκολύνεται και με απευθείας σύγκριση με τις αντίστοιχες

περιοχές στο στόμα. Αφού ελεγχθεί και εγκριθεί, το αποτύπωμα απολυμαίνεται και αποστέλλεται τον τεχνίτη

για την κατασκευή του τελικού εκμαγείου (Εικόνα 7-8).

Το τελικό αποτύπωμα θα πρέπει να εξετάζεται με πολύ αυστηρά κριτήρια και να επαναλαμβάνεται, αν

υπάρχει ενδοιασμός σχετικά με την ακρίβειά του. Αν ο μεταλλικός σκελετός κατασκευαστεί πάνω σε

ανακριβές αποτύπωμα και δεν εφαρμόζει στο στόμα, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί επανάληψη του

αποτυπώματος και κατασκευή νέου σκελετού.

7.3.2. Τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου

Η λειτουργική αποτύπωση με την τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου συστήνεται στις μικτά

στηριζόμενες περιπτώσεις μερικής οδοντοστοιχίας (Kennedy I και ΙΙ) της κάτω γνάθου (Carr et al. 2011).

Σύμφωνα με το Λεξικό Προσθετικών Όρων της Αμερικανικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας (ADA) με την

τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου, το αποτύπωμα για μερική οδοντοστοιχία είναι

«ένα αρνητικό ομοίωμα τμήματος ή τμημάτων της νωδής στηρίζουσας περιοχής μιας

οδοντοστοιχίας που κατασκευάζεται ανεξάρτητα και ύστερα από το τελικό αποτύπωμα των

φυσικών δοντιών. Η τεχνική χρησιμοποιεί αποτυπωτικό δισκάριο ή δισκάρια προσαρμοσμένα στον

σκελετό της κινητής οδοντικής πρόσθεσης ή σε ομοίωμά του» (Glossary of Prosthodontic Terms

2005).

Η τεχνική αυτή περιλαμβάνει, λοιπόν, την αποτύπωση των δύο στηρικτικών στοιχείων (δοντιών και

βλεννογόνου) ξεχωριστά, σε διαφορετικές συνεδρίες, και τη συνένωση των δύο αποτυπωμάτων σε ένα τελικό

εκμαγείο. Η αποτύπωση των δοντιών γίνεται μετά τις τροποποιήσεις της ειδικής προετοιμασίας. Γι’ αυτήν

μπορεί να χρησιμοποιηθεί ατομικό δισκάριο, το οποίο όμως κατασκευάζεται με διάκενο, όχι μόνο στην

περιοχή των δοντιών, αλλά και αντίστοιχα με τον βλεννογόνο. Έτσι, το δισκάριο παρέχει παντού έναν

ομοιόμορφο κενό χώρο για το αποτυπωτικό υλικό, πάχους 2-4 mm (Millstein et al. 1998, Rajapur et al. 2012).

Για να διευκολυνθεί ο προσανατολισμός του δισκαρίου στο στόμα κατασκευάζονται τρεις τουλάχιστον

περιοχές αναχαίτισης με τις οποίες αυτό ακουμπά σε αντίστοιχες περιοχές της μασητικής επιφάνειας των

φυσικών δοντιών και της επιφάνειας του βλεννογόνου. Το δισκάριο συμπληρώνεται με μια κεντρική λαβή και

οπές διαφυγής του αποτυπωτικού υλικού, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Εναλλακτικά, το τελικό αποτύπωμα

μπορεί να ληφθεί και με δισκάριο του εμπορίου, επιλεγμένο και τροποποιημένο όπως για τη λήψη του

αρχικού αποτυπώματος (McCracken 1963) (Εικόνα 7-9). Ως αποτυπωτικό υλικό χρησιμοποιείται

οποιοδήποτε ελαστικό υλικό. Το αλγινικό υδροκολλοειδές συστήνεται από πολλούς κλινικούς. Αποδίδει

ακριβές αποτύπωμα, με την προϋπόθεση ότι θα τηρηθούν οι περιορισμοί της προστασίας του μετά την πήξη,

δηλαδή διατήρηση σε διάβροχη πετσέτα και άμεση πλήρωση (Von Krammer 1988, Wang et al. 1996, Carr et

al. 2011, Sakagushi & Powers 2012). Το πρώτο αυτό τελικό αποτύπωμα είναι ένα ανατομικό αποτύπωμα. Θα

χρησιμοποιηθεί, για να γίνει ο μεταλλικός σκελετός, ο οποίος θα κατασκευαστεί σε επαφή με τα δόντια και σε

συνάφεια, αλλά όχι επαφή, με τον βλεννογόνο (Εικόνα 7-10). Επομένως, κατά τον έλεγχο του πρώτου αυτού

αποτυπώματος ισχύουν όλες οι απαιτήσεις ακρίβειας του αποτυπώματος, όπως περιγράφηκαν παραπάνω,

κυρίως όμως σε ό,τι αφορά την αποτύπωση των δοντιών.

Page 11: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-11

Εικόνα 7-9. Το πρώτο τελικό αποτύπωμα με αλγινικό

αποτυπωτικό υλικό Εικόνα 7-10. Το πρώτο τελικό εκμαγείο, στο οποίο θα

κατασκευαστεί ο μεταλλικός σκελετός.

Μετά την κατασκευή του, ο μεταλλικός σκελετός δοκιμάζεται στο εκμαγείο και το στόμα, όπως θα

αναπτυχθεί στο Κεφάλαιο 8. Ο σκελετός διορθώνεται ως προς την ακριβή και παθητική εφαρμογή και την

ανεμπόδιστη ένθεσή του (Carr et al. 2011) (Εικόνα 7-11). Στη συνέχεια, χρησιμοποιείται, για να υποστηρίξει

το δεύτερο τελικό αποτύπωμα, που θα καταγράψει τον βλεννογόνο της υπολειμματικής φατνιακής

ακρολοφίας. Για τον σκοπό αυτό, πάνω στο πλέγμα της βάσης (ή βάσεων, αν οι νωδές περιοχές είναι

αμφίπλευρες) του σκελετού προσκολλάται προσωρινή βάση/βάσεις από αυτοπολυμεριζόμενη ή

φωτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη, που θα χρησιμεύσουν ως τμηματικό ατομικό δισκάριο. Κάθε τέτοιο

μικρό δισκάριο διαμορφώνεται στη σωστή επέκταση, ώστε να καταλαμβάνει όλη τη στηρίζουσα περιοχή και

βραχύνεται στα όριά του, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Στη συνέχεια, ο σκελετός με το δισκάριο ελέγχεται

και τροποποιείται στο στόμα (Εικόνα 7-12). Πολλοί συγγραφείς συνιστούν στη φάση αυτή την επιλεκτική

ανακούφιση με τρόχισμα των ανένδοτων περιοχών του βλεννογόνου, για να αποφευχθεί η υπερπίεσή του με

την αποτύπωση (Dumbrigue & Esquivel 1998, Nallaswamy 2003, Madihalli et al. 2011). Κατόπιν, τα όρια

διαμορφώνονται λειτουργικά με σύνθετο θερμοπλαστικό υλικό (Εικόνα 7-13). Σε όλη τη διάρκεια της

διαδικασίας, κάθε φορά που τοποθετείται στο στόμα, ο σκελετός συγκρατείται στη θέση του με πίεση στους

εφαπτήρες των δοντιών στήριξης και στον έμμεσο συγκρατητήρα, και όχι στις βάσεις του, πάνω στις νωδές

περιοχές. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν τρία τουλάχιστον σημεία συγκράτησης/οριοθέτησης του σκελετού

στα δόντια στηρίγματα (π.χ. δύο εφαπτήρες και ένας έμμεσος συγκρατητήρας), γιατί μόνον έτσι μπορεί ο

σκελετός να συγκρατηθεί στην ακριβή του θέση σε σχέση με αυτά, διαφορετικά θα στρέφεται προς τον

βλεννογόνο.

Εικόνα 7-11. Ο μεταλλικός σκελετός δοκιμάζεται στο εκμαγείο και στο στόμα.

Page 12: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-12

Εικόνα 7-12. Στον σκελετό κατασκευάζεται βάση-τμηματικό ατομικό δισκάριο από ακρυλική ρητίνη.

Εικόνα 7-13. Λειτουργική διαμόρφωση των ορίων του δισκαρίου

Στη συνέχεια, λαμβάνεται το δεύτερο τελικό αποτύπωμα, που αποτυπώνει μόνο τον βλεννογόνο της

υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας (Εικόνα 7-14). Κατά τη διάρκεια της αποτύπωσης, ο σκελετός

συγκρατείται και πάλι στη θέση του σε σχέση με τα δόντια στηρίγματα, με πίεση στα τρία τουλάχιστον

σημεία, και δεν επιτρέπεται η άσκηση πίεσης με τα δάκτυλα πάνω στον βλεννογόνο (Εικόνα 7-15). Η

λειτουργική πίεση που επιθυμούμε να δώσουμε στον βλεννογόνο κατά την αποτύπωση εφαρμόζεται από το

αποτυπωτικό υλικό, ανάλογα με τη ρευστότητά του και με τον βαθμό ανακούφισης του ατομικού δισκαρίου.

Ταυτόχρονα, πραγματοποιείται η ενεργητική και παθητική διαμόρφωση των ορίων του αποτυπώματος (Zarb

& Bolender 2004) (Εικόνα 7-16).

Εικόνα 7-14. Πλήρωση του δισκαρίου με ελαστομερές

αποτυπωτικό υλικό Εικόνα 7-15. Λήψη του λειτουργικού αποτυπώματος

Page 13: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-13

Εικόνα 7-16. Το δεύτερο (λειτουργικό) τελικό αποτύπωμα

Για να αποτυπωθεί ο βλεννογόνος στη λειτουργική του μορφή, επιλέγεται ένα αποτυπωτικό υλικό

κατάλληλης ρευστότητας και είναι επιθυμητό να έχει σχετικά μεγάλο χρόνο πήξης. Ο Applegate, πρωτοπόρος

στην ανάπτυξη της λειτουργικής αποτύπωσης, εισήγαγε την τεχνική του διορθώσιμου αποτυπώματος

(correctable impression), όπου το αποτύπωμα λαμβανόταν με μια σειρά αποτυπωτικών κεριών,

διαβαθμισμένης ρευστότητας, που εφαρμόζονταν στο ατομικό δισκάριο με διαδοχική σειρά (Applegate 1937,

Applegate 1955, McCracken 1958). Τα κεριά ήταν ίσως ιδανικά υλικά για τη λήψη του αποτυπώματος αυτού,

λόγω της ελεγχόμενης ρευστότητας, της σταδιακής εφαρμογής και του μεγάλου χρόνου της αποτύπωσης

(Harvey 1962, McCracken 1963, Holmes 1965, Preiskel 1971, Vahidi 1978, Κωτσιομύτη 1987, Von Krammer

1988, Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994). Λόγω, όμως, ακριβώς αυτού του μεγάλου χρόνου της διαδικασίας,

αλλά και του κινδύνου στρέβλωσης του αποτυπώματος, τα αποτυπωτικά κεριά αντικαταστάθηκαν αργότερα

από πιο εύχρηστα υλικά, όπως το φύραμα οξειδίου του ψευδαργύρου – ευγενόλης (Hindels 1952, Holmes

1965, Leupold & Kratochvil 1965, Rapuano 1970, Sajjan 2010, Madihalli et al. 2011) και η μερκαπτάνη

(Chen et al. 1987, Diwan & Fahmi 1988, Leupold et al. 1992, Dumbrigue & Esquivel 1998, Garcia & Evans

1998, Feit 1999) (Εικόνα 7-17). Σήμερα χρησιμοποιούνται συνήθως πολυαιθέρες (Frank et al. 2004) και

σιλικόνες (Rashid et al. 2013, Hsu 2014).

Εικόνα 7-17. Λειτουργικό αποτύπωμα με αποτυπωτικό υλικό μερκαπτάνης

Ο μεταλλικός σκελετός με το δεύτερο τελικό αποτύπωμα, που περιλαμβάνει μόνο τον βλεννογόνο,

αποστέλλεται στο εργαστήριο, όπου θα πρέπει να συσχετιστεί με το πρώτο τελικό εκμαγείο, ώστε ο σκελετός

να συμπληρωθεί με τη βάση της μερικής οδοντοστοιχίας. Η εργαστηριακή αυτή διαδικασία γίνεται ως εξής:

από το πρώτο εκμαγείο αποκόπτονται οι περιοχές που αντιστοιχούν στον βλεννογόνο. Ο μεταλλικός

σκελετός, που φέρει το δεύτερο αποτύπωμα, στερεώνεται πάνω σ’ αυτό (Εικόνα 7-18, Εικόνα 7-19). Το

δεύτερο αποτύπωμα πληρώνεται με γύψο και συνδέεται με το πρώτο (Εικόνα 7-20). Κατασκευάζεται έτσι το

Page 14: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-14

τροποποιημένο ή διορθωμένο εκμαγείο (altered, modified, corrected cast), και πάνω σ’ αυτό κατασκευάζεται

η ακρυλική βάση (Glossary of Prosthodontic Terms 2005).

Εικόνα 7-18. Μετά από αποκοπή του εκμαγείου ο

μεταλλικός σκελετός, που φέρει το δεύτερο αποτύπωμα, στερεώνεται πάνω σε αυτό.

Εικόνα 7-19. Το σύνολο εγκιβωτίζεται, για να γίνει η

πλήρωση με γύψο.

Εικόνα 7-20. Το τροποποιημένο εκμαγείο, πάνω στο οποίο θα κατασκευαστεί η βάση της μερικής οδοντοστοιχίας.

Μία παραλλαγή της κλασικής αυτής τεχνικής λήψης λειτουργικού αποτυπώματος προτείνει τη

λειτουργική επανεφαρμογή, δηλαδή τη λήψη του αποτυπώματος του βλεννογόνου μετά την ολοκλήρωση της

διαδικασίας κατασκευής. Το λειτουργικό αποτύπωμα του βλεννογόνου λαμβάνεται, αφού η αποκατάσταση

έχει ολοκληρωθεί, σε μια συνεδρία επανεφαρμογής, και αφού η μερική οδοντοστοιχία έχει χρησιμοποιηθεί

για μικρό χρονικό διάστημα (Al-Ghannam & Fahmi 2005). Στην πιο πρόσφατη εκδοχή της, η τεχνική της

λειτουργικής επανεφαρμογής χρησιμοποιεί ως αποτυπωτικό υλικό προσωρινό μαλακό επίστρωμα (Madihalli

et al. 2011).

7.3.3. Αποτύπωση της ανατομικής μορφής του βλεννογόνου

Τα αποτυπώματα που καταγράφουν τον βλεννογόνο της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας χωρίς πίεση

συστήνονται για οδοντικά στηριζόμενες μερικές οδοντοστοιχίες (κατηγορίας Kennedy III και IV). Για την

αποτύπωση του βλεννογόνου στην ανατομική μορφή του επιδιώκεται το αποτυπωτικό υλικό να μην τον πιέζει

και να μην τον παραμορφώνει. Επιλέγεται αποτυπωτικό υλικό με σχετικά μεγάλη ρευστότητα, ενώ το

δισκάριο κατασκευάζεται μη εφαπτόμενο στον βλεννογόνο και με πρόβλεψη για την παροχή οδών διαφυγής

του αποτυπωτικού υλικού. Επίσης, κατά τη διάρκεια της αποτύπωσης, δεν ασκείται πίεση στις περιοχές των

υπολειμματικών φατνιακών ακρολοφιών (Hindels 1952, Leupold et al. 1992, Frank et al. 2004, Carr et al.

2011).

Το αποτύπωμα αυτό, όπως και το πρώτο τελικό αποτύπωμα της τεχνικής του διαχωριζόμενου εκμαγείου,

μπορεί να ληφθεί με δισκάριο του εμπορίου, που επιλέγεται και τροποποιείται, ώστε να υποστηρίζει το

Page 15: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-15

αποτυπωτικό υλικό σε όλη την έκταση της στηρίζουσας περιοχής (Steffel 1968). Για μεγαλύτερη, όμως,

σιγουριά κατά την αποτύπωση είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται για το τελικό αποτύπωμα ατομικό

δισκάριο από αυτοπολυμεριζόμενη ή φωτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη, κατασκευασμένο πάνω στο

αρχικό εκμαγείο (Δημητρίου και συν. 1996, Millstein et al. 1998, Rajapur et al. 2012). Το ατομικό δισκάριο

κατασκευάζεται μετά από κάλυψη της στηρίζουσας περιοχής, δοντιών και βλεννογόνου, με κερί

οδοντοστοιχιών έτσι, ώστε το δισκάριο να απέχει σε όλη του την έκταση από τους προς αποτύπωση ιστούς.

Το δισκάριο ελέγχεται, ώστε η απόστασή του από τους ιστούς να είναι κατά το δυνατό ομοιόμορφη και η

επέκτασή του ικανοποιητική (Διακογιάννη – Μορδοχάι 1994). Το αποτύπωμα λαμβάνεται με ελαστικό

αποτυπωτικό υλικό. Το αλγινικό υδροκολλοειδές αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, επαρκές υλικό για λήψη

ανατομικού αποτυπώματος, με την προϋπόθεση ότι θα προστατευτεί κατάλληλα μετά την πήξη του

(Sakagushi & Powers 2012). Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλης ρευστότητας

ελαστομερή αποτυπωτικά υλικά (Wang et al. 1996). Η λήψη του αποτυπώματος ακολουθεί τα στάδια και τους

κανόνες που προαναφέρθηκαν, δηλαδή εξουδετέρωση των μεσοδόντιων ή άλλων εσοχών πριν την

αποτύπωση, στέγνωμα του πεδίου, επάλειψη των οδοντικών επιφανειών με αποτυπωτικό υλικό πριν την

εισαγωγή του δισκαρίου στο στόμα, διατήρηση ακίνητου του δισκαρίου κατά την αποτύπωση, ενεργητική και

παθητική διαμόρφωση ορίων, απότομη αφαίρεση. Ο έλεγχος του αποτυπώματος γίνεται με τα ίδια κριτήρια,

δηλαδή την πιστή καταγραφή των στηρικτικών ιστών, δοντιών και βλεννογόνου, και την επιθυμητή

επέκταση.

Μετά τη λήψη και τον έλεγχο, το τελικό αποτύπωμα πληρώνεται με σκληρή γύψο, ώστε να παραχθεί το

τελικό εκμαγείο. Η πλήρωση με γύψο είναι καλό να γίνεται με εγκιβωτισμό του αποτυπώματος, ώστε να

διαφυλαχθούν οι αποτυπωμένες λεπτομέρειες των ορίων του και να οριοθετηθεί ορθά η βάση της μερικής

οδοντοστοιχίας (Σοφού 2007). Το τελικό εκμαγείο ελέγχεται από τον οδοντίατρο για την ακρίβεια της

αποτύπωσης και την επαρκή επέκταση. Ταυτόχρονα γίνεται ένας τελευταίος έλεγχος της διαμόρφωσης της

μύλης των δοντιών στηριγμάτων, πριν δοθεί η παραγγελία για την κατασκευή του μεταλλικού σκελετού.

7.4. Επικοινωνία με το οδοντοτεχνικό εργαστήριο

Όπως κάθε προσθετική διαδικασία, η αποκατάσταση με μερική οδοντοστοιχία περιλαμβάνει

εργαστηριακά στάδια κατασκευής, για τα οποία χρειάζεται η συνεργασία οδοντιάτρου και οδοντοτεχνίτη. Η

συνεργασία για την πραγματοποίηση των εργαστηριακών σταδίων πρέπει να είναι συνεχής και μεθοδική,

οργανωμένη στη βάση ότι ο οδοντίατρος είναι υπεύθυνος απέναντι στον ασθενή και ο οδοντοτεχνίτης

απέναντι στον οδοντίατρο (Grasso & Miller 1991, Carr et al. 2011, G.D.C. -Standards for the Dental Team).

Σύμφωνα με τον Νόμο 1666/1986 (Εφημερίς της Κυβερνήσεως ΦΕΚ Α ́200):

Έργο του οδοντοτεχνίτη είναι η κατασκευή στον χώρο του εργαστηρίου προσθετικών εργασιών, σύμφωνα

με γραπτές οδηγίες και εντολές του οδοντιάτρου που τις παραγγέλνει.

Ο οδοντοτεχνίτης είναι υπεύθυνος για την πιστή τήρηση των γραπτών οδηγιών και εντολών του

οδοντιάτρου και την καλή τεχνική κατασκευή των προσθετικών εργασιών, με τη χρησιμοποίηση

εγκεκριμένων υλικών και κραμάτων.

Ο οδοντίατρος είναι υπεύθυνος για τη διάγνωση, τον σχεδιασμό και την καλή εφαρμογή των προσθετικών

εργασιών στη στοματική κοιλότητα και για την επιλογή του υλικού και του κράματος μετάλλου.

Είναι καλό η επικοινωνία μεταξύ των δύο μελών της προσθετικής ομάδας να είναι ευρεία. Η

δημιουργικότητα της οδοντοτεχνικής εργασίας βελτιώνεται, όταν από τον οδοντίατρο παρέχονται όχι μόνο

εκμαγεία και καταγραφές αλλά και πρόσθετες χρήσιμες πληροφορίες. Αυτές μπορεί να αφορούν τα ιδιαίτερα

Page 16: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-16

χαρακτηριστικά της περίπτωσης, από το φύλο και την ηλικία, μέχρι τις λειτουργικές ιδιαιτερότητες και τις

αισθητικές ανάγκες. Η λήψη και αποστολή στο εργαστήριο φωτογραφιών του στόματος μπορεί να είναι

επίσης χρήσιμη. Διαθέτοντας ευρεία πληροφόρηση, ο τεχνίτης εκτελεί αποτελεσματικά τις παραγγελίες, αφού

κατανοεί τη σκοπιμότητά τους (G.D.C. -Principles of Dental Team Working, -Standards for the Dental Team,

-Preparing for Practice).

Ο τεχνίτης θα πρέπει να ακολουθεί πιστά και με κάθε λεπτομέρεια τις γραπτές οδηγίες του οδοντιάτρου,

οι οποίες συνοδεύουν τα αντικείμενα που στέλνονται στο εργαστήριο. Βέβαια, συχνά η μακρόχρονη

συνεργασία και η εκ των προτέρων συνεννόηση δημιουργούν ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, οπότε συνήθεις

και τυποποιημένες διαδικασίες, όπως η κατασκευή των εκμαγείων ή η απολύμανση των εξερχόμενων και

εισερχόμενων εργασιών, εκτελούνται χωρίς ανάγκη εξειδικευμένης πληροφόρησης-παραγγελίας. Για τα

περισσότερα, όμως, στάδια και διαδικασίες χρειάζεται εξατομικευμένη γραπτή παραγγελία, όπως για τα υλικά

από τα οποία θα κατασκευαστεί η πρόσθεση, για το χρώμα και το μέγεθος των τεχνητών δοντιών, για το

συγκλεισιακό σχήμα, την επέκταση των βάσεων κ.λπ. (Carr et al. 2011, Phoenix et al. 2008, BSSPD 2005).

Κάθε γραπτή παραγγελία που αποστέλλεται στο εργαστήριο συμπληρώνεται σε δύο αντίγραφα, από τα οποία

το ένα κρατείται στο ιατρείο (BSSPD 2003).

Ειδικά για τη μερική οδοντοστοιχία, η αποτελεσματική επικοινωνία με τον οδοντοτεχνίτη είναι ιδιαίτερα

κρίσιμη στα εναλλασσόμενα κλινικά και εργαστηριακά στάδια κατά τα οποία υλοποιείται η σχεδίαση της

αποκατάστασης. Η σχεδίαση, όπως αναφέρθηκε, πραγματοποιείται από τον οδοντίατρο μετά τη συλλογή του

διαγνωστικού υλικού, με αξιολόγηση των ανατομικών, λειτουργικών και βιολογικών συνθηκών και ύστερα

από συνεκτίμηση των υποκειμενικών και αντικειμενικών αναγκών του ασθενή. Ο οδοντίατρος εξασφαλίζει

την αποδοχή του ασθενή και προετοιμάζει την υλοποίηση του σχεδίου, εκτελώντας τις απαραίτητες προ-

προσθετικές θεραπείες και τις τροποποιήσεις των φυσικών δοντιών. Αν έχει προγραμματιστεί κατασκευή

στεφανών στα δόντια στηρίγματα, γίνεται η παρασκευή τους και λαμβάνεται το τελικό αποτύπωμα των

τροχισμένων δοντιών και καταγραφή της σύγκλεισης. Αυτά αποστέλλονται στον τεχνίτη, μαζί με γραπτές

οδηγίες, σε τυποποιημένη φόρμα, οι οποίες περιγράφουν τη σχεδίαση της μερικής οδοντοστοιχίας που έχει

εκπονήσει ο οδοντίατρος. Μέσω των οδηγιών αυτών, προσδιορίζεται το ακριβές σχήμα που πρέπει να έχουν

οι στεφάνες, ώστε να υποδεχτούν τα στοιχεία της μερικής οδοντοστοιχίας (εφαπτήρες, ελάσσονες

συνδετήρες, συγκρατητικούς βραχίονες κ.λπ.) που προβλέπεται να τοποθετηθούν σ’ αυτές. Με βάση αυτές τις

οδηγίες ο τεχνίτης θα διαμορφώσει, με τη βοήθεια του παραλληλογράφου, τα κέρινα ομοιώματα του

μεταλλικού σκελετού των στεφανών. Όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 6, συστήνεται να γίνεται έλεγχος των

κέρινων ομοιωμάτων των στεφανών από τον οδοντίατρο, που θα επιβεβαιώσει ότι οι τροποποιήσεις της

μύλης έχουν εκτελεστεί σωστά.

Μετά την εκτέλεση των τροποποιήσεων της μύλης των δοντιών στηριγμάτων (είτε αυτές έγιναν σε

φυσικά δόντια είτε σε στεφάνες) γίνεται η λήψη του τελικού αποτυπώματος, από το οποίο θα κατασκευαστεί

ο μεταλλικός σκελετός. Η αποστολή του τελικού αποτυπώματος στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο συνοδεύεται

και πάλι με γραπτές οδηγίες. Οι οδηγίες, που είναι και αυτές τυποποιημένες, σε μορφή «συνταγής»,

καθορίζουν λεπτομερώς τη θέση και το σχήμα των στοιχείων του μεταλλικού σκελετού. Για καλύτερη

συνεννόηση, είναι καλό να σχεδιάζεται επιπλέον ο σκελετός, πάνω στο αρχικό εκμαγείο (BSSPD 2003).

Ιδιαίτερα στο κρίσιμο αυτό στάδιο, που προηγείται της κατασκευής του μεταλλικού σκελετού, αλλά και σε

όλα τα στάδια, η προφορική συνεννόηση μέσω προσωπικής επαφής είναι συχνά χρήσιμη, για να δοθούν

πιθανές διευκρινήσεις και να καλυφθούν ασάφειες ή παρεξηγήσεις. Η προφορική επικοινωνία συμπληρώνει

τη γραπτή παραγγελία, χωρίς ποτέ να την υποκαθιστά (Brudvik 1999, G.D.C. -Principles of Dental Team

Working).

Για την απρόσκοπτη εκτέλεση των αλληλοδιάδοχων σταδίων της κατασκευής, ο τεχνίτης θα πρέπει να

έχει γνώσεις σχετικά με τη σωστή θέση, το σχήμα, το μέγεθος κ.λπ. των στοιχείων της μερικής

οδοντοστοιχίας, στηρικτικών, συγκρατητικών, συνδετικών, αλλά και τις απαραίτητες δεξιότητες για την

επιτέλεση των εργαστηριακών διαδικασιών. Θα πρέπει, επίσης, να διαθέτει ποιοτικά υλικά και να τα

χρησιμοποιεί σωστά. Αυτή η απαίτηση δεν αφορά μόνο τα υλικά της τελικής κατασκευής, αλλά και τα

Page 17: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-17

βοηθητικά, κεριά, γύψους, πυροχώματα, υλικά προπλασμάτων κ.λπ. Το εργαστήριο θα πρέπει, επίσης, να

διαθέτει πλήρη και σύγχρονο εξοπλισμό. Υπενθυμίζεται ότι, αν κάποια τεχνική εργασία δεν πληροί τα

κριτήρια της ποιοτικής κατασκευής, είναι ευθύνη του οδοντιάτρου να το αντιληφθεί και να το διορθώσει

(BSSPD 2003).

Συνοψίζοντας:

Ο οδοντίατρος έχει την ευθύνη της αποκατάστασης. Αυτή εξειδικεύεται στην ευθύνη του απέναντι στον

ασθενή για την κατασκευή μιας λειτουργικής, καλαίσθητης, και υγιεινής πρόσθεσης και στην ευθύνη του

απέναντι στον οδοντοτεχνίτη για την πλήρη καθοδήγηση και τον συνεπή έλεγχο της εργασίας που του

παραδίνεται, ώστε με την αποδοχή της να αναλαμβάνει και την ευθύνη της.

Η σχεδίαση του μεταλλικού σκελετού της μερικής οδοντοστοιχίας είναι αρμοδιότητα του οδοντιάτρου, ο

οποίος είναι υπεύθυνος απέναντι στον οδοντοτεχνίτη για τη σαφή και λεπτομερή καθοδήγηση. Η

παράλειψη παράδοσης οδηγιών σχεδίασης μεταθέτει στον οδοντοτεχνίτη σχεδιαστικές αποφάσεις για τις

οποίες δεν διαθέτει ούτε τη γνώση ούτε τα δεδομένα αλλά ούτε και τη νομιμοποίηση.

Γενικότερα, η σωστή λειτουργία της οδοντιατρικής ομάδας προϋποθέτει ικανή καθοδήγηση, ξεκάθαρους

στόχους, διακριτούς ρόλους και ανάληψη ευθυνών από τα μέλη της

Βιβλιογραφία

Al-Ghannam NA, Fahmi FM. Effect of direct relining on stresses at the denture base and the metal frame of

removable partial dentures. J Contemp Dent Pract 2005;6:37-47.

Applegate OC. The cast saddle partial denture. J Am Dent Assoc 1937;27:1280-1291.

Applegate OC. The partial denture base. J Prosthet Dent 1955;5:636–648.

Brudvik J. Advanced Removable Partial Dentures. Carol Stream, Illinois: Quintessence Publishing Co.; 1999.

BSSPD -British Society for the Study of Prosthetic Dentistry. Guidelines in Prosthetic and Implant Dentistry.

London; Quintessence Publishing Co.: 2003.

BSSPD -British Society for the Study of Prosthetic Dentistry. Guides to standards in Prosthetic Dentistry –

Complete and Partial Dentures, 2005.

http://www.bsspd.org/About/BSSPD+guidelines.aspx, (21.09.2015).

Carr AB, Brown DT, McCracken WL. McCracken's Removable Partial Prosthodontics. 12th ed. St. Louis:

Elsevier Mosby; 2011.

Cecconi BT, Asgar K, Dootz E. Fit of the removable partial denture base and its effect on abutment tooth

movement. J Prosthet Dent 1971;25:515-519.

Chen MS, Eichhold WA, Chien CC, Curtis DA. An altered-cast impression technique that eliminates

conventional cast dissecting and impression boxing. J Prosthet Dent 1987;57:471-474.

Diwan RR, Fahmi F. Comparison of two functional impression techniques for distal-extension removable

partial dentures. J Prosthet Dent 1988;60:470-473.

Dumbrigue HB, Esquivel JF. Selective-pressure single impression procedure for tooth-mucosa-supported

removable partial dentures. J Prosthet Dent 1998;80:259-261.

Feit DB. The altered cast impression technique revisited. J Am Dent Assoc 1999;130:1476-1481.

Page 18: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-18

Frank RP, Brudvik JS, Noonan CJ. Clinical outcome of the altered cast impression procedure compared with

use of a one-piece cast. J Prosthet Dent 2004;91:468-476.

G.D.C. -General Dental Council, Standards Guidance. Principles of Dental Team Working.

http://www.gdc-

uk.org/dentalprofessionals/standards/documents/principlesofdentalteamworking_br0591_1.pdf

(11.09.2015).

G.D.C. -General Dental Council. Preparing for practice.

http://www.gdc-

uk.org/Newsandpublications/Publications/Publications/GDC%20Learning%20Outcomes.pdf

(21.09.2015)

G.D.C. -General Dental Council. Standards for the Dental Team.

http://www.gdc-uk.org/Newsandpublications/Publications/Publications/Standards for the Dental

Team.pdf (21.09.2015).

Garcia EE, Evans JG. Removable partial dentures: the altered-cast technique. J Dent Technol 1998;15:25-29.

Grasso JE, Miller EL. Removable Partial Prosthodontics. 3rd ed. St Louis: Mosby; 1991.

Harvey WL. An improved distal extension removable partial denture base. J Prosthet Dent 1962;12:314–316.

Hindels GW. Load distribution in extension saddle partial dentures. J Prosthet Dent 1952;22:92-100.

Hindels GW. Stress analysis in distal extension partial dentures. J Prosthet Dent 1957;7:197-205.

Holmes JB. Influence of impression procedures and occlusal loading on partial denture movement. J Prosthet

Dent 1965;15:474-483.

Hsu YT. Use of polyvinyl siloxane material for an altered cast impression tray. J Prosthet Dent 2014;112:695-

696.

Kaires AK. Partial denture design and its relation to force distribution and masticatory performance. J Prosthet

Dent 1956;6:672–683.

Leupold RJ, Flinton RJ, Pfeifer DL. Comparison of vertical movement occurring during loading of distal-

extension removable partial denture bases made by three impression techniques. J Prosthet Dent

1992;68:290-293.

Leupold RJ, Kratochvil FJ. An altered-cast procedure to improve tissue support for removable partial

dentures. J Prosthet Dent 1965;15:672-678.

Lytle RB. Soft tissue displacement beneath removable partial and complete dentures. J Prosthet Dent

1962;12:34–43.

Madihalli AU, Tavane PN, Yadav NS, Abraham S, Reddy PM, Baiju G. A Comparative Study of Impression

Procedures for Distal Extension Removable Partial Dentures. J Contemp Dent Pract 2011;12:333-338.

Maxfield JB, Nicholls JI, Smith DE. The measurement of forces transmitted to abutment teeth of removable

partial dentures. J Prosthet Dent 1979;41:134-142.

McCracken WL. A comparison of tooth-borne and tooth-tissue-borne removable partial dentures J Prosthet

Dent 1953;3:375-381.

McCracken WL. A philosophy of partial denture treatment. J Prosthet Dent 1963;13:889-900.

McCracken WL. Contemporary partial denture designs. J Prosthet Dent 1958;8:71-84.

Page 19: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-19

McLean DW. The partial denture as a vehicle for function. J Am Dent Assoc 1936;23:171-178.

Millstein P, Maya A, Segura C. Determining the accuracy of stock and custom tray impression/casts. J Oral

Rehabil 1998;25:645-648.

Nallaswamy D. Textbook of Prosthodontics. New Delhi: Yaypee Brothers Medical Publishers Ltd; 2003.

Phoenix RD, Cagna DR, DeFreest CF: Stewart’s Clinical Removable Partial Prosthodontics. 4th ed. Hanover

Park, IL:Quintessence Publishing Co.; 2008.

Preiskel HW. Impression techniques for attachment-retained distal extension removable partial dentures. J

Prosthet Dent 1971;25:620-628.

Rajapur A, Dixit S, Hoshing C, Raikar SP. The influence of tray space and repeat pours on the accuracy of

monophasic polyvinylsiloxane impression. J Contemp Dent Pract 2012;13:824-829.

Rapuano JA. Single-tray dual-impression technique for distal extension partial dentures. J Prosthet Dent

1970;24:41-46.

Rashid H, Vohra FA, Shahzad A. Altered cast technique: improving tissue support for the distal extension

bases. J Pak Dent Assoc 2013; 22: 234-236.

Renner RP, Boucher LJ. Removable Partial Dentures. Chicago: Quintessence Publishing Co., Inc.; 1987.

Sajjan C. An altered cast procedure to improve tissue support for removable partial denture. Contemp Clin

Dent 2010;1:103-106.

Sakagushi RL, Powers JM. Craig’s Restorative Dental Materials. 13th ed. Philadelphia: Mosby Elsevier; 2012.

Steffel V. L.: Simplified clasp partial dentures designed for maximum function. J Am Dent Assoc

1945;32:1093-1100.

Steffel VL. Current concepts in removable partial denture service. J Prosthet Dent. 1968;20:387-395.

Stillwell KD, Eshelman EG Jr. The functional bilaminar impression technique for the distal extension

removable partial denture. Gen Dent 2007;55:101-104.

Taylor DT, Pflughoeft FA, McGivney GP. Effect of two clasping assemblies on arch integrity as modified by

base adaptation. J Prosthet Dent 1982;47:120-125.

Tebrock OC, Rohen RM, Fenster RK, Pelleu GB Jr. The effect of various clasping systems on the mobility of

abutment teeth for distal-extension removable partial dentures. J Prosthet Dent 1979;41:511-516.

The Academy of Prosthodontics: The Glossary of Prosthodontic Terms. The Journal of Prosthetic Dentistry

2005;94:10-92.

http://www.thejpd.org/article/S0022-39%2813%290500175-7/fulltext (20.08.2015)

Vahidi F. Vertical displacement of distal-extension ridges by different impression techniques. J Prosthet Dent

1978;40:374-377.

Von Krammer R. A two-stage impression technique for distal-extension removable partial dentures. J Prosthet

Dent 1988;60:199-201.

Wang HY, Lu YC, Shiau YY, Tsou D. Vertical distortion in distal extension ridges and palatal area of casts

made by different techniques. J Prosthet Dent 1996;75:302-308.

Zarb GA, Bolender CL. Prosthodontic Treatment for Edentulous Patients. Complete Dentures and Implant-

Supported Prostheses. 12th ed. St Louis: Mosby; 2004.

Page 20: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-20

Δημητρίου Π, Ζήσης Α, Πολυζώης Γ. Σταυράκης Γ. Κινητή Προσθετική. Μερικές Οδοντοστοιχίες. Αθήνα:

Μπονισέλ, 1996.

Διακογιάννη – Μορδοχάι Ε. Χ. Αζαριά: Μερικές Οδοντοστοιχίες. Θεσσαλονίκη, 1994.

Εφημερίς της Kυβερνήσεως, ΦΕΚ Α ́200, Ν.1666/1986, άρθρα 1, 2.

Κωτσιομύτη Ε. Αποτυπωτικά κεριά. Επιστημονική Επετηρίδα Οδοντιατρικού Τμήματος, Τόμος Θ',

Θεσσαλονίκη 1987, σελ. 461-469.

Σοφού Α. Κινητές Μερικές Οδοντοστοιχίες. Θεσσαλονίκη: Φωτοτυπωτική, 2007.

Ασκήσεις αυτοαξιολόγησης

1. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Με την τελική αποτύπωση επιδιώκουμε να καταγράψουμε:

A. τους ιστούς του στόματος σε όσο το δυνατό μεγαλύτερη έκταση.

B. τους ιστούς της περιοχής όπου θα τοποθετηθεί ο μεταλλικός σκελετός.

C. τα φυσικά δόντια.

D. τους ιστούς που θα έρθουν σε επαφή με τη μερική οδοντοστοιχία.

E. τον βλεννογόνο της υπολειμματικής φατνιακής ακρολοφίας.

2. Αντιστοιχίστε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β.

Στήλη Α Στήλη Β

A. Τελικό αποτύπωμα με την τεχνική

αποτύπωσης της ανατομικής μορφής του βλεννογόνου

1. Αποτυπώνει τον βλεννογόνο μόνο.

B. Πρώτο τελικό αποτύπωμα με την τεχνική

του τροποποιημένου εκμαγείου 2. Αποτυπώνει τα δόντια μόνο.

C. Δεύτερο τελικό αποτύπωμα με την τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου

3. Αποτυπώνει τα δόντια και τον βλεννογόνο.

3. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Δυσκολία στην αφαίρεση του αποτυπώματος μπορεί να

υπάρξει, αν:

A. δεν έχει γίνει βράχυνση του δισκαρίου αντίστοιχα προς το ελεύθερο άκρο.

B. δεν έχει γίνει βράχυνση του προστομιακού πτερυγίου αντίστοιχα προς τα φυσικά δόντια.

C. το δισκάριο πιέστηκε περισσότερο από ό,τι πρέπει κατά την τοποθέτησή του.

D. δεν έχουν εξουδετερωθεί οι εσοχές της φατνιακής απόφυσης.

E. δεν έχουν εξουδετερωθεί οι εσοχές ανάμεσα στα φυσικά δόντια.

4. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Οπές στο ατομικό δισκάριο διανοίγονται για:

A. τη διαφυγή των περισσειών του αποτυπωτικού υλικού.

B. να προστίθεται αποτυπωτικό υλικό όπου χρειάζεται.

C. να αποτυπωθεί η λειτουργική μορφή του βλεννογόνου των υπολειμματικών φατνιακών ακρολοφιών.

D. να μην αποκολληθεί το αποτύπωμα από το δισκάριο με την αφαίρεση.

Page 21: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-21

E. να διευκολύνουν την αφαίρεση του δισκαρίου μετά την πήξη του αποτυπωτικού υλικού.

5. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Στον έλεγχο του τελικού αποτυπώματος διαπιστώνεται

φυσαλίδα στο γλωσσικό βάθρο πρόσθιου δοντιού στηρίγματος.

A. Το αποτύπωμα εγκρίνεται.

B. Το αποτύπωμα απορρίπτεται και επαναλαμβάνεται.

6. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Η λειτουργική διαμόρφωση των ορίων του ατομικού δισκαρίου

με σύνθετο θερμοπλαστικό υλικό (Stent’s) πραγματοποιείται:

A. σε όλες της περιπτώσεις τελικής αποτύπωσης για μερική οδοντοστοιχία.

B. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙ.

C. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy Ι.

D. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙΙ.

E. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy IV.

7. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Η λειτουργική διαμόρφωση των ορίων του ατομικού δισκαρίου

με σύνθετο θερμοπλαστικό υλικό (Stent’s) πραγματοποιείται:

A. σε όλη την έκταση των ορίων του δισκαρίου.

B. μόνο στην πρόσθια περιοχή του δισκαρίου.

C. μόνο στην οπίσθια περιοχή του δισκαρίου.

D. μόνο στις περιοχές των ελεύθερων άκρων.

E. μόνο στις περιοχές αντίστοιχα προς τα δόντια στηρίγματα.

8. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τεχνική της

τελικής αποτύπωσης της ανατομικής μορφής του βλεννογόνου είναι:

A. το αλγινικό υδροκολλοειδές.

B. το φύραμα οξειδίου του ψευδαργύρου – ευγενόλης.

C. τα αποτυπωτικά υλικά σιλικόνης.

D. τα αποτυπωτικά υλικά πολυαιθέρα.

E. τα αποτυπωτικά κεριά.

F. τα αποτυπωτικά υλικά μερκαπτάνης.

9. Συμπληρώστε τα κενά:

Η μορφή που έχει ο βλεννογόνος, όταν δεν δέχεται μασητική πίεση, ονομάζεται _______ (1) ή _______ .

10. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Αν διανοιχτούν λιγότερες οπές από ό,τι χρειάζεται στο ατομικό

δισκάριο, υπάρχει κίνδυνος:

A. να αποκολληθεί το αποτύπωμα κατά την αφαίρεσή του.

B. να αναπτυχθούν τάσεις και να στρεβλωθεί το αποτύπωμα.

C. να μην αποτυπωθούν σωστά οι λεπτομέρειες της μύλης των δοντιών στηριγμάτων.

D. να υπερπιεστεί ο βλεννογόνος κατά την αποτύπωση.

E. να έχει το αποτύπωμα μεγάλο πάχος.

F. να μην αποτυπωθούν σωστά τα όρια του αποτυπώματος.

11. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Η αποτύπωση της λειτουργικής μορφής του βλεννογόνου

συνιστάται:

Page 22: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-22

A. σε μερικές οδοντοστοιχίες άνω γνάθου, οδοντικά στηριζόμενες.

B. σε μερικές οδοντοστοιχίες κάτω γνάθου, μικτά στηριζόμενες.

C. όταν λείπουν πολλά δόντια.

D. όταν λείπουν πρόσθια δόντια.

E. όταν λείπουν οπίσθια δόντια.

12. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Το τμηματικό ατομικό δισκάριο που κατασκευάζεται πάνω

στο πλέγμα της βάσης του σκελετού για την αποτύπωση με την τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου

συνήθως κατασκευάζεται από:

A. αποτυπωτικό κερί.

B. θερμοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη.

C. αυτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη.

D. φωτοπολυμεριζόμενη ακρυλική ρητίνη.

E. σύνθετο θερμοπλαστικό υλικό (Stent’s).

13. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Στον έλεγχο του τελικού αποτυπώματος διαπιστώνεται ελλιπής

αποτύπωση του βάθους της προστομιακής αύλακας κάτω ακριβώς από το ακραίο δόντι στήριξης. Το

αποτύπωμα:

A. απορρίπτεται και η διαδικασία επαναλαμβάνεται.

B. εγκρίνεται και αποστέλλεται στο εργαστήριο.

C. απορρίπτεται, αν στο δόντι προβλέπεται να κατασκευαστεί συγκρατητικός βραχίονας τύπου δοκού.

D. απορρίπτεται, αν στο δόντι προβλέπεται να κατασκευαστεί συγκρατητικός βραχίονας Akers.

14. Συμπληρώστε τα κενά:

Η μορφή που έχει ο βλεννογόνος, όταν δέχεται μασητική πίεση, ονομάζεται _______ (1) ή _______ (2).

15. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Το τελικό εκμαγείο αποστέλλεται στον οδοντίατρο και αυτός:

A. το ελέγχει για την ακρίβεια της αποτύπωσης και την επαρκή επέκταση.

B. σχεδιάζει τη μερική οδοντοστοιχία και ενημερώνει τον οδοντοτεχνίτη.

C. επιβεβαιώνει τη σωστή διαμόρφωση της μύλης των δοντιών στηριγμάτων.

D. τροποποιεί τις μύλες των δοντιών στηριγμάτων όπου χρειάζεται.

E. συντάσσει και αποστέλλει τη γραπτή παραγγελία για την κατασκευή του μεταλλικού σκελετού.

16. Ποιο από τα παρακάτω είναι σωστό; Η αποτύπωση της λειτουργικής μορφής του βλεννογόνου

συνιστάται:

A. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙ.

B. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy ΙΙΙ και IV.

C. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy Ι και ΙΙΙ.

D. στις περιπτώσεις μερικών οδοντοστοιχιών κατηγορίας Kennedy ΙΙ, ΙΙΙ και IV.

17. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τεχνική της

τελικής αποτύπωσης με την τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου, για το πρώτο τελικό αποτύπωμα

είναι:

A. το αλγινικό υδροκολλοειδές.

B. το φύραμα οξειδίου του ψευδαργύρου – ευγενόλης.

C. τα αποτυπωτικά υλικά σιλικόνης.

Page 23: 7 Διαδικασία Κατασκευής ΙI Αποτύπωση · 7-1 7 Διαδικασία Κατασκευής Ιi: Αποτύπωση Ελένη ύΚωτσιομύττη,,

7-23

D. τα αποτυπωτικά υλικά πολυαιθέρα.

E. τα αποτυπωτικά κεριά.

F. τα αποτυπωτικά υλικά μερκαπτάνης.

18. Συμπληρώστε το κενό:

Για τη λήψη του αποτυπώματος με το μεταλλικό σκελετό, είναι απαραίτητο να υπάρχουν _______

τουλάχιστον σημεία συγκράτησης/οριοθέτησης του σκελετού στα δόντια στηρίγματα.

19. Ποια από τα παρακάτω είναι σωστά; Υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τεχνική της

τελικής αποτύπωσης με την τεχνική του τροποποιημένου εκμαγείου, για το δεύτερο τελικό αποτύπωμα

είναι:

A. το αλγινικό υδροκολλοειδές.

B. το φύραμα οξειδίου του ψευδαργύρου – ευγενόλης.

C. τα αποτυπωτικά υλικά σιλικόνης.

D. τα αποτυπωτικά υλικά πολυαιθέρα.

E. τα αποτυπωτικά κεριά.

F. τα αποτυπωτικά υλικά μερκαπτάνης.

Απαντήσεις

Ερώτηση Απάντηση Ερώτηση Απάντηση

Ερώτηση 1: Το D Ερώτηση 11: Το B

Ερώτηση 2: Α-3, Β-2, C-1 Ερώτηση 12: C και D

Ερώτηση 3: B, D και E Ερώτηση 13: Το C

Ερώτηση 4: A και D Ερώτηση 14: (1) λειτουργική, (2) πιεστική

Ερώτηση 5: Το B Ερώτηση 15: A, C και E

Ερώτηση 6: Το B Ερώτηση 16: Το Α

Ερώτηση 7: Το D Ερώτηση 17: Α, C, D και F

Ερώτηση 8: A, C, D και F Ερώτηση 18: τρία

Ερώτηση 9: (1) ανατομική, (2) στατική Ερώτηση 19: Β, C, D, E και F

Ερώτηση 10: A, D και E