ΑριστεροχειρίαΓούδα Τατιάνα Αγραπίδη Ελίνα

A1’ ΛυκείουΕργασία Β’ Τετραμήνου στο Μάθημα της Βιολογίας

Υπευθυνος Καθηγητής: Αρλαπάνος Γ.

ΟρισμόςΑριστεροχειρία ονομάζεται η προτίμηση του αριστερού χεριού αντί του δεξιού για καθημερινές δραστηριότητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γράψιμο.Τα άτομα που εμφανίζουν αυτήν την ιδιότητα ονομάζανται αριστερόχειρες και αποτελούν την μειοψηφεία του πληθυσμού αφού ο αριθμός των δεξιόχειρων υπερτερεί αρκετά.

Η Αριστεροχειρία: Τότε και Σήμερα

• Στο παρελθόν, η προκατάληψη που ήθελε την αριστεροχειρία ως μη-φυσιολογική επιλογή και ένδειξη ευρύτερων γνωστικών ή άλλων προβλημάτων ανησυχούσε τους γονείς και ταλαιπωρούσε τα παιδιά. Υπάρχουν αρκετοί λαικοί όροι χρησιμοποιούνται με μειωτικό και υποτιμητικό τρόπο απέναντι στους αριστερόχειρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λέξη ζερβός ή ζερβοχέρης που προέρχεται από την λέξη ζερβό=στρεβλό.

• Σήμερα είναι πλέον κατανοητό ότι η αριστεροχειρία προσδιορίζεται από πολύπλευρους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και η επιστήμη έχει δώσει απαντήσεις σε ποικίλα ερωτήματα σχετικά με το θέμα.

Γιατί ένα άτομο είναι αριστερόχειρας;

• Η χρήση του αριστερού ή δεξιού χεριού οφείλεται στις εντολές που στέλνει ένα τμήμα του εγκεφάλου στις νευρικές απολήξεις των άκρων. Τα τμήματα του εγκεφάλου που βρίσκονται αριστερά στέλνουν εντολές στο δεξί μέρος του σώματος, ενώ το δεξί ημισφαίριο δίνει εντολές στο αριστερό τμήμα του σώματος. Η επικράτηση του ενός ή του άλλου ημισφαιρίου στον έλεγχο της κίνησης του παιδιού ονομάζεται πλευρίωση.

• Επίσης, σύμφωνα με την «θεωρία Geschwind» η έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης κατά την κύηση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση αριστεροχειρίας στο έμβρυο. Ο νευρολόγος Νόρμαν Γκεσγουιντ υποστηρίζει ότι τα διάφορα επίπεδα τεστοστερόνης κατά την εγκυμοσύνη επιρρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου, εμποδίζωντας την ανάπτυξη του αριστερού ημισφαιρίου. Ως συνέπεια, οι περισσότεροι νευρώνες μεταναστεύουν στο δεξί ημισφαίριο.

Αριστεροχειρία και μαθησιακές δυσκολίες.

• Η αριστεροχειρία δεν έχει καμιά επίδραση στις γνωστικές ικανότητες του παιδιού. Η εκδήλωση μαθησιακών προβλημάτων σε έναν αριστερόχειρα είναι ωστόσο εξίσου πιθανή, όσο και σε έναν δεξιόχειρα και καθόλου δεν επηρεάζεται από την επιλογή του «καλού» χεριού.

• Οι δυσκολίες βέβαια στον τομέα της εκπαίδευσης είναι σημαντικές καθώς οι στρατηγικές μάθησης στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αναφέρονται κατά κανόνα -αν όχι κατά αποκλειστικότητα- στους φυσικά δεξιόχειρες μαθητές. Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα δυσχεραίνει τη μάθηση σε παιδιά με κυρίαρχο το δεξί ημισφαίριο, πολλά από τα οποία είναι αριστερόχειρα, με άλλα λόγια οι τεχνικές μάθησης δεν τα διευκολύνουν να αναδείξουν τις δυνατότητες και τη δημιουργικότητά τους. Για το λόγο αυτό έχουν προταθεί ειδικές τεχνικές μάθησης που εμπλέκουν τόσο το αριστερό όσο και το δεξί ημισφαίριο με λεκτικά, οπτικά, ακουστικά, απτικά, κιναισθητικά, γευστικά και οσφρητικά ερεθίσματα.

Η Αριστεροχειρία: Μόνο ανθρώπινη υπόθεση;

• Τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο εμφανίζεται κυρίαρχη  τόσο η δεξιά όσο και η αριστερή πλευρά. Σκέψου τα αναρριχητικά φυτά. Τα περισσότερα από αυτά (κισσός), πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, μεγαλώνουν είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά. Στο ζωικό  βασίλειο υπάρχουν πολλές εκδοχές δεξιοχειρίας και αριστεροχειρίας. Οι πίθηκοι χρησιμοποιούν οποιοδήποτε μέρος του σώματος για απλές δραστηριότητες, όπως το φαγητό. Ωστόσο, όταν έχουν ένα πιο δύσκολο έργο να φέρουν σε πέρας, τείνουν να χρησιμοποιούν το ένα χέρι περισσότερο από το άλλο. Είναι αξιοσημείωτο το ότι όσοι πίθηκοι χρησιμοποιούν το δεξί χέρι άλλοι τόσοι χρησιμοποιούν το αριστερό. Τα ποντίκια ωστόσο, έχουν μια εμφανή προτίμηση προς τη δεξιά πλευρά. Σχετικά πειράματα έδειξαν ότι το 80% των ποντικιών χρησιμοποιεί κυρίως τα δεξιά τους πόδια σε κάθε είδους δραστηριότητες.

Η Αριστεροχειρία είναι κληρονομική;

• Ένα παιδί έχει 46% πιθανότητες να γεννηθεί αριστερόχειρας όταν και οι δύο γονείς του είναι αριστερόχειρες και 17% όταν μόνο ο ένας γονιός είναι αριστερόχειρας. Πάντως, αυτό είναι κάτι που ο γονιός μπορεί να διαπιστώσει και μόνος του: Τα περισσότερα μωρά όταν κοιμούνται γυρνούν το κεφάλι προς τη δεξιά πλευρά και γίνονται δεξιόχειρα, ενώ είναι πολύ λιγότερα εκείνα που στρίβουν το κεφάλι προς τα αριστερά και εξελίσσονται σε αριστερόχειρα, σύμφωνα τουλάχιστον με τους ειδικούς.

Αριστεροχειρία και υγεία•Οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν υπάρχει

σαφώς τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ της αριστεροχειρίας και ορισμένων παθήσεων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αριστερόχειρες ζουν σε έναν κόσμο φτιαγμένο για δεξιόχειρες, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα ατυχημάτων.

Η Αριστεροχειρία σε αριθμούς•Σύμφωνα με μελέτη του 1998, το 7-10% του ενήλικου πληθισμού ήταν αριστερόχειρες.

•Σύμφωνα με την ίδια μελέτη αποδείτηκε ότι η αριστεροχειρία είναι πιο συχνό φαινόμενο στον ανδρικό απ’ότι στον γυναικείο πληθυσμό.

•Στη Βρετανία μία μελέτη τη δεκαετία του 1970 βρήκε ότι περί το 11% των νέων αμφότερων των φύλων ηλικίας 15 ως 24 ετών ήταν αριστερόχειρες και μόλις το 3% στην κατηγορία 55 ως 64 ετών

Στο σχολείο μας...

Eυχαριστούμε πολύ για την προσχή σας!