Προσανατολισμός

Προσανατολισμός: ο προσδιορισμός μιας θέσης, ή ενός τόπου ως προς τον Βορρά ή σε σχέση με άλλα σημεία του ορίζοντα. Συνήθεις σχετικές εκφράσεις είναι: "προσανατολίζομαι (μέσα σε δάσος ή σε

ομίχλη)", ή "η κυβέρνηση προσανατολίζεται προς συγκεκριμένη κατεύθυνση" (σκοπό) κ.λπ.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο όρος στην ναυσιπλοΐα, την αρχιτεκτονική ή τη Βιολογία

Στη ναυσιπλοΐα το όργανο προσανατολισμού είναι η πυξίδα, είτε η μαγνητική είτε η σύγχρονη γυροσκοπική. Πολλές φορές όμως στην ακτοπλοΐα η πυξίδα δεν είναι και τόσο απαραίτητη λόγω της παρατήρησης γεωγραφικών σημείων αναγνώρισης με τα μάτια, π.χ. ακρωτήρια, κόλποι - όρμοι, βραχονησίδες, εγκαταστάσεις ξηράς, φάροι, κορυφές βουνών, κ.λπ.Όλοι οι ναυτικοί χάρτες εκτός εκείνων της πολικής ναυσιπλοΐας είναι φτιαγμένοι έτσι ώστε η δεξιά πλευρά τους να δηλώνει το ανατολικό σημείο και η πάνω πλευρά τους να δηλώνει τον Βορρά. Κατά τη διάρκεια της νύκτας ένας στιγμιαίος τρόπος προσανατολισμού είναι η παρατήρηση της θέσης του πολικού αστέρα στον ουράνιο θόλο (στο Β. ημισφαίριο) που δηλώνει και τον Βορρά του τόπου. Όσες μοίρες είναι το ύψος του πάνω από τον ορίζοντα τόσο είναι και το γεωγραφικό πλάτος του τόπου απο όπου γίνεται η παρατήρησή του.

Ναυσιπλοΐα

Από την αρχική εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη ήταν πολύ φυσικό να θεοποιηθεί πρώτα ο ζωογόνος Ήλιος. Αυτό είχε ως συνέπεια η ανατολή του να επηρεάζει τα

μέγιστα στη ζωή του. Έτσι από τους μυθικούς χρόνους οι πρώτοι ναοί, κατά γενικό κανόνα ήταν προς την ανατολή, (Παρθενώνας, Ναός του Ηφαίστου κ.λπ.).

Τον ίδιο προσανατολισμό στους ναούς τους ακολούθησαν και οι Ρωμαίοι όπως και στη παλαιοχριστιανική τέχνη. Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Ρώμης έχουν την

αψίδα τους (to ιερό) προς τα δυτικά και την κυρία πρόσοψη (είσοδο) προς την ανατολή. Η Βυζαντινή τέχνη το αντέστρεψε, έθεσε τη κόγχη προς την ανατολή και τη κυρία πρόσοψη προς τη δύση. Τα μουσουλμανικά τεμένη είναι προσανατολισμένα προς

τη Μέκκα, την ιερή πόλη του Ισλάμ. Η Συναγωγή της Αθήνας είναι στραμμένη προς την ανατολή.

Το πρώτο σύγχρονο πολεοδομικό σχέδιο ελληνικής πόλης, της Σπάρτης, εκπονήθηκε με ανατολικό προσανατολισμό.

Αρχιτεκτονική

Προσανατολισμός είναι η αλλαγή θέσης των σωματιδίων που βρίσκονται μέσα στο κυτταρόπλασμα ή πρωτόπλασμα του κυττάρου όταν ενεργούν εξωτερικοί παράγοντες

όπως το φως, η θερμότητα.

Στο ζωικό βασίλειο με τον αγγλικό όρο navigation (= ναυτιλία, εύρεση πορείας) χαρακτηρίζεται η φυσική δυνατότητα που παρουσιάζουν πολλά είδη ζώων να

προσανατολίζονται και ν΄ ακολουθούν συγκεκριμένες πορείες σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, χιλιάδες μίλια, ακόμα και διηπειρωτικές.

Η θαυμάσια αυτή δυνατότητα, που παρουσιάζουν ιδιαίτερα τα λεγόμενα αποδημητικά ή μεταναστευτικά ζώα, είχε γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο που προσπάθησε να την

εκμεταλλευτεί όπως π.χ. τα ταχυδρομικά περιστέρια, τις καμήλες των ερήμων, τα γεράκια.

Βιολογία

Στην τοπογραφία ακολουθείται ο ίδιος με τους χάρτες προσανατολισμός. Πολλές φορές όμως

συμβαίνει για την καλύτερη απεικόνιση ενός χώρου, ή οικοπέδου, π.χ. αρχαιολογικού, πολεοδομικού κ.λπ., σε σχεδιαγράμματα να μην ακολουθείται

αυτός, οπότε μπαίνει σε κάποια άκρη του σχεδίου ένα σύμβολο του Βορρά που μπορεί να είναι ένα βέλος ή κορυφή οξυγώνιου τριγώνου, ή ρόμβος,

συνοδευόμενο με το ελληνικό γράμμα Β ή το λατινικό Ν (όταν πρόκειται για ξενόγλωσσο).

Τοπογραφία

http://bit.ly/1YnsCBP

http://bit.ly/1VWnSTq

Πηγές:

Οζγέ Ι., Ε2, 2015