ΧΑΝΤΜΠΩΛ

ΧΑΝΤΜΠΩΛ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΗ εξέλιξη στην Ελλάδα

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ1ο Πάσα και κάθισμα2ο Γερμανικό3ο Κορόιδο

ΤΕΧΝΙΚΗ

Ταξινόμηση των κινήσεων στο χάντμπολ

ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗΠεριγραφή της θέσηςΠιθανά λάθηΜεθοδικές ασκήσεις

ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΜΠΑΛΑΟι βασικές κινήσεις χωρίς μπάλα είναι:

ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣα. Ψηλή υποδοχήβ. Μεσαία υποδοχήΜεθοδικές ασκήσεις υποδοχής

ΚΡΑΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΠιθανά λάθηΜεθοδικές ασκήσεις κρατήματος της μπάλας

ΠΑΣΑΓενικάΜεθοδικές παρατηρήσεις για τις μεταβιβάσειςΒΑΣΙΚΗ ΠΑΣΑΠΛΑΓΙΑ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΑΣΑ Ή ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗΠΑΣΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΗΠΑΣΑ ΣΚΑΣΤΗΠΑΣΑ ΜΕ ΑΛΜΑΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΩΜΩΝΠΑΣΑ ΣΤΗΘΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΧΕΡΙΑΠΑΣΑ ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΧΕΡΙΑ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΙΣΧΥΩΝΠΑΣΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΩΜΟΠΑΣΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΠΟΔΙΑΛΛΕΣ ΠΑΣΕΣΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΟΙ ΒΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΧΑΝΤ-ΜΠΩΛΑ. Βήματα, ενώ ο παίκτης βρίσκεται σε στάση:Β. Βήματα, ενώ ο παίκτης βρίσκεται σε κίνηση

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΣΑ

ΝΤΡΙΠΛΑΜειονεκτήματα της ντρίμπλαςΠιθανά λάθηΚανόνες της ντρίμπλας

2. Ντρίπλα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΤΡΙΜΠΛΑΣ

ΤΟ ΣΟΥΤΣΟΥΤΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

ΒΑΣΙΚΟ ΣΟΥΤ1. Βασικό σουτ (σουτ με στήριξη)ΣΟΥΤ ΜΕ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΑΛΜΑΣΟΥΤ ΜΕ ΑΛΜΑ ΣΕ ΜΗΚΟΣΣΟΥΤ ΜΕ ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΠΛΑΓΙΑΣΟΥΤ ΜΕ ΠΤΩΣΗΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΣΟΥΤ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΟΥΤΑπλό σουτ με κίνησηΣουτ από το ύψος της λεκάνηςΣουτ με άλμα σε μήκοςΣουτ με κατακόρυφο άλμαΣουτ με κατακόρυφο άλμαΣουτ με άλμαΒασικό σουτ με κίνησηΣουτ με στροφή, άλμα και πτώσηΣουτ με άλμα από τα πλάγιαΣουτ με άλμα από τα πλάγιαΣουτ με κάμψη και πτώση

ΠΡΟΣΠΟΙΗΣΕΙΣΑλλαγή κατεύθυνσηςΒασική προσποίησηΔιπλή προσποίησηΠροσποίηση με στροφή3. Ειδικές μορφές προσποίησης για πέρασμα2. Προσποίηση με τελική κατάληξη το σουτΠροσποίηση στο σουτΠροσποίηση στην πάσα3. Προσποίηση με κατάληξη το πέρασμα

ΑΜΥΝΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΚΤΗΨυχοπνευματικά προσόνταΦυσικά προσόνταΤεχνικοτακτικά προσόντα

2. ΚΙΝΉΣΕΙΣ ΆΜΥΝΑΣ

ΒΑΣΙΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΘΕΣΗΠεριγραφή της θέσης

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣα. Πλάγια μετακίνηση

ΜΠΡΟΣ ΠΙΣΩ ΚΙΝΗΣΗ (ΕΞΟΔΟΣ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ)

ΕΛΕΓΧΟΣ - ΜΑΡΚΑΡΙΣΜΑ ΠΑΙΚΤΗΕνεργητικό μαρκάρισμα

ΚΛΕΨΙΜΟ - ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚατά την ντρίπλαΤη στιγμή του σουτΣτη διάρκεια της πάσας

ΜΠΛΟΚΜπλοκ ψηλό με δύο χέριαΜπλοκ μεσαίο με δύο χέριαΜπλοκ χαμηλό

ΕΠΙΘΕΣΗ

α. ατομική τακτική

ΑΜΥΝΑ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗΧώροι ευθύνης - τοποθέτησηΠαραλαβή επιθετικούΚάλυψη επιθετικού με μπάλα.Επιτήρηση παίχτη χωρίς μπάλαΣυμπεριφορά στην αμυντική διάταξηΠαρεμβολή σώματοςΚλέψιμο - ΑπομάκρυνσηΑποφυγή φράγματοςΠροσποίησηΣυνεργασία με Τ/ΦΑλλαγή.Βασικές αρχές ατομικής άμυναςΑρχές Ατομικής Τακτικής 2

ΕΠΙΘΕΣΗ Β. ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ1. ΔΙΠΛΗ ΠΑΣΑ2. ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ6.1.1. Αλλαγή θέσεων.3. ΦΡΑΓΜΑ4. ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ6.1.2. Σκριν - Αποδέσμευση.6.1.4. Τράβηγμα.

ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ1. Μοίρασμα παικτών2. Αλληλοκάλυψη6.2.1. Αλληλοκάλυψη.3. Παραλαβή, παράδοση, αλλαγή6.2.2. Παραλαβή - Παράδοση.4. Κλείσιμο διαδρόμων5. Σύνθετο μπλοκ.6. Συνεργασία αμυντικού με Τ.Φ.7. Γλίστρημα6.2.3. Αποφυγή σκριν.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ1. Η αρχή του πλεονεκτήματος ατόμου ή ατόμων2. Η αρχή του πλάτους της επίθεσης3. Η αρχή του βάθους της επίθεσης4. Η αρχή της γρήγορης κίνησης της μπάλας5. Η αρχή της κινητικότητας των παικτών (μπρος-πίσω)6. Η αρχή της αλλαγής του ρυθμού και του τέμπου του παιχνιδιού7. Η αρχή της διάρκειας της επίθεσης8. Η αρχή της αυτοματοποίησης των κινήσεων

Γ. ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ

1. ΦΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣΑ. Ο ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ1. Παραλαβή και ανάκτηση της μπάλας από τον τερματοφύλακα2. Πέταγμα3. Γρήγορο τρέξιμο4. Πάσα του τερματοφύλακα5. Παραλαβή της μπάλας6. Ντρίπλα7. Το ΣουτΠΟΙΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΕΥΓΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟ7. Απλός Αιφνιδιασμός

ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑΣΟργάνωση άμυναςΑ. Γρήγορο γύρισμα πίσωΒ. ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΥΜΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ

9. Διευρυμένος Αιφνιδιασμός (Δ.Ε.)Β. Προσωρινή ζώνη10. Πρόχειρη οργάνωση Άμυνας

11. Οργανωτική φάση στην επίθεση11.1. Σύστημα με 1 πίβοτ11.2. Σύστημα με 2 πίβοτ

12. Οργανωτική φάση άμυνας

13. Τελική φάση της Επίθεσης

2. ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣΑ. ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΒ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ13.1. Παιχνίδι θέσεων13.2. Παιχνίδι με κίνηση13.3. Παιχνίδι με κομπίνες

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ

3. ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ1) Επιθετικός σχηματισμός 5:12) Επιθετικός σχηματισμός 4:2ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΟΝΤΑΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΥΝΔΙΑΣΠΑΣΗ ΖΩΝΗΣ 6:0ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ 5:1 ΑΜΥΝΑΣ ΖΩΝΗΣΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ 3:2:1 ΖΩΝΗΣ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣΕπίθεση σ' άμυνα με μεγαλύτερο αριθμό, παικτώνΕπίθεση σ' άμυνα με λιγότερους παίκτεςΕλεύθερη ρίψη 9 μέτρων

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ1. Πλάγια περιοχή2. Περιοχή κοντινής ρίψης3. Περιοχή μακρινής ρίψης

ΑΜΥΝΑ ΜΑΝ ΤΟΥ ΜΑΝα) Σε όλο το γήπεδο.β) Στο μισό δικό μας γήπεδο.γ) Στην περιοχή τέρματος

ΣΥΝΘΕΤΗ ΑΜΥΝΑ

ΑΜΥΝΑ ΖΩΝΗΣΜΟΡΦΕΣ ΖΩΝΗΣ14.2. Άμυνα ζώνηΖΩΝΗ 6:0ΖΩΝΗ 5:1ΖΩΝΗ 4:23:2:1

Καταστάσεις άμυναςΖΩΝΗ 3:314.3. Σύνθετη ή μικτή άμυνα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ

15.1. Ελεύθερη ρίψη από τα 9 μ. Επίθεση16.3. Άμυνα στα φάουλ (9 μ.)β. Πέναλτιγ. Ρίψη στην έναρξη του παιχνιδιούδ. Πλάγια ρίψηε. Ρίψη από το κόρνερ16.1. Άμυνα με περισσότερους παίχτες16.2. Άμυνα με λιγότερους παίχτεςΆμυνα με λιγότερους παίκτεςΓ. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗΔ. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ

ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

Προπαρασκευαστικές κινήσεις1. ΒΑΣΙΚΗ ΣΤΑΣΗΒασική θέση από τη γωνίαΜετακίνηση στην εστία

ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ1. Το πιάσιμο της μπάλας2. Σβήσιμο μπάλας1. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΧΑΜΗΛΑ ΓΩΝΙΑΚΑ ΣΟΥΤ2. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΜΕΣΑΙΟΥ ΥΨΟΥΣ ΣΟΥΤ3. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΣΟΥΤ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΨΗΛΑ

ε. Απόκρουση των σουτ από πλάγια εξωτερική θέση5. ΕΞΟΔΟΣ ΒΕΝΤΑΛΙΑστ. Έξοδος (Βεντάλια)6. ΜΠΛΟΖΟΝ7. ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ ΣΟΥΤ ΑΠΟ ΠΛΑΓΙΑ ΘΕΣΗ8. ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ ΡΙΨΗΣ 7 μ. ΠΕΝΑΛΤΙΠΑΣΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥΟ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΣΑΝ ΠΑΙΚΤΗΣ ΓΗΠΕΔΟΥΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ ΚΑΙ ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ

ΧΑΝΤΜΠΩΛΧΑΝΤΜΠΩΛ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ«Το θαυμάσιο παιχνίδι με το χέρι, με τις, σαν του χορού, κινήσεις, με τη μπάλα».Με αυτά τα λόγια εκθειάζεται κάποιο αρχαίο παιχνίδι με μπάλα σε επιγραφή που βρέθηκε στα

ευρήματα της Αρχαίας Αιγύπτου. Λόγια που θα μπορούσε κάποιος να επαναλάβει σήμερα, μιλώντας με θαυμασμό για το χαντ-μπωλ.

Είναι βέβαιο πως οι αρχαίοι λαοί ανέπτυξαν παιχνίδια με μπάλα, τα οποία παιζόντουσαν με το χέρι.

Στους τάφους των Φαραώ, που βρέθηκαν στο Μπενί-Χασάν της Αιγύπτου, υπάρχουν παραστάσεις από παιχνίδια με μπάλα. Παρόμοια παιχνίδια ανέπτυξαν οι Κρήτες της Μινωικής περιόδου, οι Ασσύριοι και οι Βαβυλώνιοι.

Για την Αρχαία Ελλάδα διασώθηκαν άφθονες μαρτυρίες σχετικές με την ύπαρξη παιχνιδιών με μπάλα. Χαρακτηριστικό είναι ότι διέθεταν ειδικούς χώρους για τέτοια παιχνίδια με μπάλα, τα οποία λέγονταν, σφαιριστήρια. Από τα παιχνίδια των Αρχαίων πιο γνωστά ήταν το «Ουράνια» και το «Αρπαστό». Στο πρώτο προσπαθούσαν να ρίξουν τη μπάλα πιο ψηλά, ενώ στο δεύτερο χαρακτηριστικό ήταν η διεκδίκηση της μπάλας. Παρόμοιο ήταν και το παιχνίδι της Ναυσικάς, που περιγράφει ο Όμηρος στην Οδύσσεια.

Τα παιχνίδια και οι δραστηριότητες με μπάλα στην Αρχαία Ελλάδα συνδέονται και με τα άλλα σημαντικά παιχνίδια με μπάλα, αλλά πιστεύουμε ότι συσχετίζονται περισσότερο με το σημερινό χαντ-μπωλ στο οποίο οι χειρισμοί της μπάλας είναι οπωσδήποτε πιο απλοί και φυσικοί. Χαρακτηριστική είναι η στάση ενός παιδιού που κρατάει μια μπάλα σ' ένα μικρό χάλκινο άγαλμα του 4ου αιώνα που βρέθηκε στη Δωδώνη και που είναι παρόμοια με τη θέση της βασικής πάσας στο χαντ-μπωλ.

Η συστηματική μορφοποίηση και ανάπτυξη του χαντ-μπωλ αρχίζει προς το τέλος του 19ου αιώνα και συνεχίζεται μέσα στον 20ο αιώνα με πρωτοστατούσες χώρες τη Γερμανία, την Τσεχοσλοβακία και τη Δανία. Την πιο μεγάλη ανάπτυξη είχε στη Γερμανία.

1892: Στην Τσεχοσλοβακία παίζεται ένα παιχνίδι παρόμοιο με το Χαντ-μπωλ. Ο καθηγητής Β. Κατάς του δίνει συγκεκριμένη μορφή, το ονομάζει «Χάζενα» (σουτ με το χέρι) και το 1905 γράφει τους πρώτους κανονισμούς. Το 1907 γίνεται το πρώτο επίσημο παιχνίδι από τους φοιτητές της Γυμναστικής Ακαδημίας της Στρακόβα και το 1908 το πρώτο γυναικείο παιχνίδι.

1898: Στη Δανία πρωτοστατούν για τη μορφοποίηση του χαντ-μπωλ οι καθηγητές Φ.Α. με πρώτο τον Η. Nielsen, ο οποίος διατυπώνει τους πρώτους κανονισμούς .και δίνει στο παιχνίδι τον αρχικό του τίτλο «Hand bold».

Καθορίζει το γήπεδο 45x30 μ., την εστία 3x2 μ. και τον αριθμό των παικτών σε 7.Το 1904 ιδρύεται η Δανική Ομοσπονδία χαντ-μπωλ, που είναι η πρώτη στον κόσμο.1915: Στη Γερμανία υπάρχουν πολλά παρόμοια, με το χαντ-μπωλ, παιχνίδια. Ο καθηγητής Φ.Α.

Max Heiser συνενώνει αυτά τα λαϊκά παιχνίδια σε ένα και δημιουργεί το «Torball», το οποίο παίζεται το χειμώνα σε κλειστές αίθουσες.

1919: Ο καθηγητής C. Schelenzi κάνει διάφορες βελτιώσεις στο «Torball» και το μετακινεί σε γήπεδο ποδοσφαίρου. Το ονομάζει «Hand bol». Παίζουν 11 παίκτες. Ορίζει περιοχή τέρματος 11 μέτρα και περιοχή ελεύθερης ρίψης 16,50 μ. Ο παίκτης έχει δικαίωμα για τρία βήματα πριν την πάσα ή το σουτ.

1920: Η εξέλιξη του χαντ-μπωλ ακολουθεί μια παράλληλη ανάπτυξη στις περισσότερες χώρες, όπου δημιουργούνται σιγά-σιγά εθνικές ομοσπονδίες.

1925: Ο πρώτος διεθνής αγώνας ανάμεσα στις εθνικές ομάδες της Γερμανίας και τις Αυστρίας με αποτέλεσμα 6-3 υπέρ της Αυστρίας (παιχνίδι με 11 παίκτες).

1926: Στο συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ερασιτεχνικού αθλητισμού στην Χάγη ορίσθηκε επιτροπή για τη σύνταξη διεθνών κανονισμών του χαντ-μπωλ με 11 παίκτες.

1928: Εκδίδονται οι πρώτοι διεθνείς κανονισμοί.- Αγώνες επιδείξεως χαντ-μπωλ στους Ολυμπιακούς αγώνες του Άμστερνταμ.- Ιδρύεται η Διεθνής Ομοσπονδία χαντ-μπωλ (F.I.H.A.) με έδρα το Άμστερνταμ. Στο

συνέδριο συγκρότησης της (G.I.H.A.) πήραν μέρος οι χώρες: Αυστρία, Καναδάς, Τσεχοσλοβακία, Δανία; Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Η.Π.Α. και Σουηδία.

1930: Α' διεθνής αγώνας γυναικών μεταξύ Αυστρίας-Γερμανίας (5-4).1934: Στο 3ο Συνέδριο της F.I.H.A στη Στοκχόλμη ο αριθμός των χωρών-μελών γίνεται 31. Συμμετέχουν καινούριες χώρες όπως: Αργεντινή, Βραζιλία, Αίγυπτος,

Ουρουγουάη, Ιαπωνία,Εκδίδονται οι διεθνείς κανονισμοί για 7 παίκτες.1935: Γίνεται ο πρώτος διεθνής αγώνας με 7 παίκτες Σουηδία-Δανία (18- 12).1936: Στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου γίνεται το πρώτο τουρνουά χαντ-μπωλ με 11 παίκτες.

Τελική κατάταξη: 1. Γερμανία, 2. Αυστρία, 3. Ελβετία, 4. Ουγγαρία, 5. Ρουμανία, 6. Η.Π.Α. 1938: Το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Βερολίνο. 1939: Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος σταματάει κάθε αθλητική κίνηση. 1946: Στο συνέδριο της F.I.H.A. στην Κοπεγχάγη αποφασίστηκε η ίδρυση καινούριας

Ομοσπονδίας (F.I.Α.) και η διάλυση της F.I.H.A.Επίσης αναγνωρίζεται το χαντ-μπωλ με 7 παίκτες. 1948: Β' παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Παρίσι με πρωταθλήτρια τη Σουηδία. 1949: Α' παγκόσμιο πρωτάθλημα χαντ-μπωλ γυναικών στην Ουγγαρία. 1952: Γ' παγκόσμιο πρωτάθλημα ανδρών στην Ελβετία με πρωταθλήτρια τη Γερμανία.1954: Β' παγκόσμιο πρωτάθλημα γυναικών στη Σουηδία με πρωταθλήτρια τη Σουηδία.Μέχρι το 1960 συνυπήρχαν και οι δύο μορφές παιχνιδιού με 11 και 7 παίκτες. Έκτοτε το παιχνίδι

με 11 παίκτες παραμερίσθηκε και παίζεται για παραδοσιακούς λόγους σε ορισμένες χώρες. Σήμερα όταν αναφερόμαστε στο χαντ-μπωλ εννοούμε το παιχνίδι με 7 παίκτες.

1972: Ολυμπιακοί αγώνες στο Μόναχο. Σειρά κατάταξης στο χαντ-μπωλ Ανδρών: 1.

Γιουγκοσλαβία, 2. Τσεχοσλοβακία, 3. Ρουμανία. 1976: Ολυμπιακοί αγώνες στο Μόντρεαλ. Σειρά κατάταξης: α) ανδρών: 1. Σοβιετική Ένωση, 2.

Ρουμανία, 3. Πολωνία, β) γυναικών: 1. Σοβιετική Ένωση, 2. Λ.Δ. Γερμανίας, 3. Ουγγαρία.1980: Ολυμπιακοί αγώνες στη Μόσχα. Σειρά κατάταξης: α) ανδρών: 1. Λ.Δ. Γερμανίας, 2. Σοβ.

Ένωση, 3. Ρουμανία, β) γυναικών: 1. Σοβ. Ένωση, 2. Γιουγκοσλαβία, 3. Λ.Δ. Γερμανία. 1984:

Η εξέλιξη στην Ελλάδα

Η Ελλάδα παίρνει απ' την αρχή μέρος στην προσπάθεια που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο για την οργάνωση και την ανάπτυξη του χαντ-μπωλ.

Το 1928 συμμετέχει στο συνέδριο του Άμστερνταμ για την ανακήρυξη της F.I.H.A.Το 1929 εκδόθηκε βιβλίο με κανονισμούς από τον καθηγητή Φ.Α. Καλφαρέντζο.Στο διάστημα 1930-40 και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το 1960 γίνονται αγώνες με 11

παίκτες. Μετά το 1960 πέφτει στην αφάνεια και παίζεται μόνο στα σχολεία στα πλαίσια του μαθήματος της Γυμναστικής.

Το 1976 η Γ.Γ.Α. αναθέτει στον Σ.Ε.Γ.Α.Σ. την επαναδραστηριοποίηση του χαντ-μπωλ. Ορίζεται αρμόδια επιτροπή και στέλνονται κανονισμοί του χαντ-μπωλ με 7 παίκτες στα σωματεία του Σ.Ε.Γ.Α.Σ.

Το 1977 γίνεται η πρώτη πανελλήνια διοργάνωση στην Αθήνα με συμμετοχή όλων των ομάδων, οι οποίες είχαν στο μεταξύ δημιουργηθεί (δώδεκα ομάδες).

Το 1979 ιδρύεται ανεξάρτητη ομοσπονδία χειροσφαίρας (Ο.Χ.Ε.). Αυτή οργανώνει τον ίδιο χρόνο το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα στο οποίο ο Ιωνικός Ν. Φιλαδέλφειας πήρε την πρώτη θέση, ο τη δεύτερη και ο Α.Ο. Γλυφάδας την τρίτη.

Το 1981 διοργανώνεται το 2ο Πανελλήνιο πρωτάθλημα στην Αθήνα. Η κατάληξη.· 1. Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας, 2. Αθηναϊκός, 3. Φίλιππος Βέροιας.

Την περίοδο 1982-83 θεσμοθετείται η Α' εθνική κατηγορία ανδρών. Πρωταθλητής ο Ιωνικός Ν. Φιλαδέλφειας. Επίσης διεξάγεται το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα γυναικών.

Το 1983, Σεπτέμβριος, η Εθνική Ελλάδας συμμετέχει τους Μεσογειακούς αγώνες της Καζαμπλάνκας όπου και σημειώνει την πρώτη διεθνή νίκη της επί της Λιβύης με σκορ 23-13.

Σήμερα το χαντ-μπωλ στην Ελλάδα, έχοντας ξεπεράσει την νηπιακή του ηλικία βρίσκεται σ' ένα αποδεκτό επίπεδο και υπάρχουν αισιόδοξες προβλέψεις για την μελλοντική του πορεία.

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

Η εισαγωγή και η διδασκαλία κάθε αθλήματος στους νέους πρέπει να είναι ανάλογη με τις πνευματικές και σωματικές τους ικανότητες. Το κεφάλαιο αυτό, προπαρασκευαστικά παιχνίδια, ενδείκνυται για παιδιά 9-15 ετών, δηλαδή για τους μαθητές του Γυμνασίου και των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού.

Επίσης τα παιχνίδια αυτά χρησιμοποιούνται κι από προχωρημένες ομάδες στο στάδιο της προθέρμανσης και της διδασκαλίας ορισμένων στοιχείων τεχνικής. Γι' αυτό το λόγο οι κανονισμοί των παιχνιδιών αυτών διαμορφώνονται, ανάλογα με το τι θέλει ο δάσκαλος ή προπονητής να δώσει στην τάξη ή την ομάδα του. Τα παιχνίδια αυτά αν και προπαρασκευαστικά προσφέρουν στα παιδιά έναν ευχάριστο τρόπο της διδασκαλίας της βασικής τεχνικής, μόνο που πρέπει να σταματούν για να γίνονται οι απαραίτητες εξηγήσεις και διευκρινίσεις στα σημεία της τεχνικής.

Παρακάτω αναφέρονται διάφορα τέτοια παιχνίδια που χρησιμοποιούνται για να μπουν τα παιδιά στο Handball και τα οποία αναπτύσσουν όλα τα βασικά στοιχεία της τεχνικής που χρησιμοποιούνται σε ένα κανονικό παιχνίδι.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

1ο Πάσα και κάθισμα

Τα παιδιά χωρισμένα σε δύο ομάδες. Κάθε ομάδα έχει το μισό γήπεδο και μία μπάλα. Με το σφύριγμα του προπονητή αρχίζουν να αλλάζουν πάσες μεταξύ τους. Μόλις ένας παίκτης δώσει πάσα κάθεται κάτω. Νικήτρια βγαίνει η ομάδα που οι παίκτες της θα καθίσουν πρώτοι κάτω, δηλαδή αυτοί που αλλάζουν πρώτοι πάσες.

Σχήμα 1

2ο Γερμανικό

Οι παίκτες είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες, όπως στο σχήμα. Οι εσωτερικοί παίκτες, αλλάζοντας πάσες μεταξύ τους και πάσες με τους εξωτερικούς παίκτες προσπαθούν να κτυπήσουν με τη μπάλα τους αντιπάλους. Νικήτρια βγαίνει η ομάδα που μένει με περισσότερους παίκτες στο γήπεδο.

Σχήμα 2

3ο Κορόιδο

α) Με λίγους παίκτες στην άμυνα

Οι παίκτες σε κύκλο αλλάζουν πάσες μεταξύ τους, ενώ στη μέση δύο άλλοι παίκτες προσπαθούν να κλέψουν τη μπάλα. Όταν το καταφέρουν περνούν στον κύκλο και μπαίνουν σαν «κορόιδα» δύο άλλοι παίκτες.

Σχήμα 3

β) Με όλους τους παίκτες

Οι παίκτες χωρισμένοι σε δύο ίσες ομάδες. Η μία ομάδα έχει τη μπάλα και προσπαθεί να αλλάξει πάσες, ενώ η άλλη ομάδα με γρήγορο τρέξιμο προσπαθεί να την «κλέψει». Στο παιχνίδι αυτό μπορούμε να βάλουμε πολλούς από τους κανονισμούς του Handball, για παράδειγμα οι παίκτες πρέπει να κάνουν τρία βήματα και πάσα χωρίς ντρίπλα. Κάθε ομάδα για να κερδίσει ένα πόντο πρέπει να αλλάξουν μεταξύ τους οι παίκτες της δέκα συνεχόμενες μπαλιές. Νικήτρια βγαίνει η ομάδα που θα κάνει πρώτη πέντε πόντους.

Σχήμα 4

4ο Σκοποβολή

Βάζουμε τα παιδιά σε απόσταση 5-6 μ. από διάφορα αντικείμενα στα οποία προηγούμενα έχουμε δώσει ένα βαθμό, ανάλογα με τη δυσκολία του στόχου. Αρχίζει η σκοποβολή, τα παιδιά παίρνουν από όλους τους στόχους και μετά από έναν ορισμένο αριθμό από μπάλες βγαίνουν οι νικητές.

Σχήμα 5

5ο Σημαδεύοντας κινητό στόχο

Τα παιδιά σε δυο παράλληλες γραμμές με μπάλα στα χέρια τους. Ο προπονητής ή δάσκαλος πετάει μια μεγαλύτερη μπάλα (μπάσκετ) στο κέντρο των δύο γραμμών. Οι παίκτες προσπαθούν να κτυπήσουν τη μπάλα, ενώ κυλάει και να την μεταφέρουν στην αντίθετη γραμμή.

Σχήμα 6

6ο Προστάτεψε τη μπάλα σου

Τα παιδιά σε κύκλο αλλάζουν πάσες μεταξύ τους και προσπαθούν να σημαδέψουν μια άλλη μπάλα που βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου, ενώ κάποιος άλλος παίκτης την προστατεύει.

Σχήμα 7

7ο Άγγιξε τον αντίπαλο σου με τη μπάλα

Οι παίκτες είναι χωρισμένοι σε δύο ίσες ομάδες· η μία ομάδα έχει μπάλα. Κάνοντας πάσες μεταξύ τους προσπαθούν να ακουμπήσουν τον αντίπαλο με τη μπάλα. Οι παίκτες έχουν δικαίωμα να κάνουν μόνο τρία βήματα και πάσα.

8ο Περνά τη μπάλα στο πλινθίο

Οι παίκτες είναι χωρισμένοι σε δύο ίσες ομάδες στις άκρες του γηπέδου η μέσα σε κύκλο ακτίνες 1.50 μ. βρίσκεται ένα κομμάτι πλινθίου. Αλλάζοντας πάσες μεταξύ τους ή χρησιμοποιώντας όλους τους κανονισμούς του Handball προσπαθούν να περάσουν τη μπάλα μέσα στο κενό του πλινθίου, ενώ ταυτόχρονα ένας τερματοφύλακας προσπαθεί να την εμποδίσει.

Σχήμα 8

9ο Σημαδεύοντας τα δοκάρια:

Παιχνίδι με όλους τους κανονισμούς Handball χωρίς τερματοφύλακες. Πόντος γίνεται όταν η μπάλα χτυπήσει στο δοκάρι και διπλός πόντος όταν η μπάλα χτυπήσει δοκάρι και μετά καταλήξει μέσα στην εστία.

ΤΕΧΝΙΚΗΤΕΧΝΙΚΗ

Ταξινόμηση των κινήσεων στο χάντμπολΟι κινήσεις τεχνικής του χάντμπολ χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες κινήσεων (σχ. 9).Στην πρώτη κατηγορία κινήσεων ανήκουν οι κινήσεις παικτών γηπέδου που ταξινομούνται σε

κινήσεις των παικτών της επίθεσης και σε κινήσεις παικτών άμυνας. Στην δεύτερη κατηγορία οι κινήσεις του τερματοφύλακα (Τ/Φ).

σχ. 9Οι κινήσεις της Επίθεσης αναλυτικότερα διακρίνονται, όπως αναφέρθηκε, στις κινήσεις χωρίς

μπάλα και με μπάλα (σχ. 10).Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι βασικότερο ρόλο στο παιχνίδι παίζουν οι κινήσεις με μπάλα.

Βασικό συστατικό όμως των κινήσεων με μπάλα αποτελούν οι κινήσεις χωρίς μπάλα. Θα μπορούσαμε με σιγουριά να τονίσουμε ότι κανείς παίχτης δεν μπορεί να έχει ολοκληρωμένη τεχνική εκτέλεση, αν δεν μπορεί να κινείται σωστά και αποτελεσματικά χωρίς μπάλα.

σχ. 10

ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗΠριν ο παίκτης υποδεχτεί τη μπάλα προκειμένου να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε επιθετική

ενέργεια, θα πρέπει προηγουμένως να πάρει μια καλή θέση που να του εξασφαλίζει καλή ισορροπία και ετοιμότητα, ούτως ώστε να την υποδεχτεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Τη θέση αυτή που παίρνει ο παίκτης για να υποδεχτεί τη μπάλα ονομάζουμε Βασική επιθετική θέση.

Σχήμα 9

Περιγραφή της θέσης

Στη βασική επιθετική θέση τα πόδια είναι ανοικτά όσο περίπου το άνοιγμα των ώμων. Τα πέλματα σχηματίζουν μεταξύ τους μια γωνία (περίπου 45°) και το ένα πόδι είναι λίγο πιο μπροστά από το άλλο (προηγείται το πόδι που βρίσκεται στη μεριά του χεριού ρίψης). Τα γόνατα είναι λίγο λυγισμένα κυμαίνεται από 45ο – 90ο και το σώμα γέρνει ελαφρά μπροστά (ο άξονας των ώμων είναι λίγο πιο μπροστά από τον άξονα της λεκάνης).

Τα χέρια είναι απλωμένα μπροστά από το κεφάλι προς τη μεριά που έρχεται η μπάλα. Οι παλάμες είναι σχεδόν αντιμέτωπες και σχηματίζουν ένα είδος χωνιού όσο περίπου και η μπάλα. Τα δάχτυλα είναι χαλαρά και οι δείκτες με τους αντίχειρες σχηματίζουν ένα W. Το κεφάλι είναι όρθιο και το βλέμμα παρακολουθεί τη μπάλα μέσα από το άνοιγμα που σχηματίζουν τα Χέρια.

Πιθανά λάθη

- Ο παίκτης να έχει μεγάλο άνοιγμα στα χέρια του.- Να έχει τελείως τεντωμένα τα γόνατα.- Να έχει πολύ λυγισμένα τα χέρια του στους αγκώνες.- Να μη βλέπει τη μπάλα μέσα από το άνοιγμα που σχηματίζουν τα χέρια του.

Μεθοδικές ασκήσεις

• Γίνεται επίδειξη των θέσεων από τον προπονητή και ταυτόχρονα οι αθλητές παίρνουν τη μία ή την άλλη θέση.

• Μετά από τρέξιμο κατά μήκος του γηπέδου οι αθλητές παίρνουν μία από τις δύο βασικές θέσεις.• Μετά από σήμα του προπονητή (ακουστικό ή οπτικό) οι αθλητές παίρνουν τις βασικές θέσεις.Οι αθλητές σκορπισμένοι στο γήπεδο έχουν διάφορες αφετηριακές θέσεις (εδραία θέση, πρηνή

θέση, βαθιά κάμψη των γονάτων, κ.λ.π.). Με το σήμα του προπονητή όλοι παίρνουν τη βασική επιθετική θέση.

Οι παίκτες τρέχουν πάνω στις γραμμές του γηπέδου και σε κάθε γωνία παίρνουν τη βασική επιθετική θέση.

Οι παίκτες περνούν πάνω και κάτω από διάφορα εμπόδια (συμπαίκτες ή γυμναστικά όργανα) και μετά παίρνουν τη βασική επιθετική θέση.

Άσκηση με το όνομα «πάρε τη βασική επιθετική θέση». Οι αθλητές είναι διασκορπισμένοι στο γήπεδο και ένας ορίζεται κυνηγός. Με το σήμα του προπονητή ο κυνηγός προσπαθεί να ακουμπήσει κάποιον άλλον. Οι αθλητές προκειμένου να αποφύγουν την επαφή τους με τον κυνηγό πρέπει να γίνονται ζευγάρια αντιμέτωποι και να παίρνουν τη βασική επιθετική θέση.

ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΜΠΑΛΑΜια ομάδα που βρίσκεται στην επίθεση (αυτό σημαίνει ότι η ομάδα αυτή έχει στην κατοχή της τη

μπάλα) θα πρέπει να βρίσκει τρόπους, ούτως ώστε να αποφεύγει τους αντιπάλους παίκτες για να πετύχει το σκοπό της.

Όλες οι ενέργειες που κάνουν οι παίκτες στην επίθεση μπορούν να χωριστούν σε αυτές με μπάλα και σε αυτές χωρίς μπάλα. Από αυτές οι πιο βασικές είναι αυτές που γίνονται χωρίς μπάλα και που είναι η βάση για να πετύχει μια ομάδα το σκοπό της. Οι παίκτες της ομάδας θα πρέπει να μάθουν να κινούνται μέσα στο γήπεδο είτε έχουν τη μπάλα είτε όχι. Αυτή η αδιάκοπη κίνηση των παικτών στο γήπεδο είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του χαντ-μπολ.

Οι κινήσεις των παικτών χωρίς μπάλα θα πρέπει να εξασκούνται στην προπόνηση και να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο μέρος αυτό.

Οι βασικές κινήσεις χωρίς μπάλα είναι:

α. Περπάτημα και τρέξιμο με πολύ αργό τέμπο

Είναι η πιο απλή κίνηση που κάνει ο χαντμολίστας και που κύρια χρησιμοποιείται για αλλαγές θέσεων είτε στην άμυνα είτε στην επίθεση

β. Κίνηση για την υποδοχή της μπάλας

Ο παίκτης, όταν πρόκειται να υποδεχτεί τη μπάλα, ποτέ δεν την περιμένει ακίνητος, αλλά πάντοτε πηγαίνει προς τη μπάλα και την υποδέχεται σε κίνηση. Ο παίκτης θα πρέπει να εξασκείται, ούτως ώστε όταν πρόκειται να παραλάβει τη μπάλα να βρίσκεται πάντα σε κίνηση. Η κίνηση αυτή μπορεί να είναι κίνηση μπροστά ή κίνηση πλάγια.

γ. Βήματα πίσω

Ο παίκτης, αφού κάνει κάποια επιθετική ενέργεια (πάσα, σουτ, προσποίηση κ.λπ.) με τη μπάλα, θα πρέπει αμέσως μετά να γυρίσει στη θέση του για να μπορεί ξανά να επιχειρήσει νέα κίνηση μπροστά. Η μπρος-πίσω κίνηση: Είναι η κίνηση που κάνει ο παίχτης μπροστά στην περιοχή τέρματος στη διάρκεια της οργανωτικής φάσης. Συγκεκριμένα ο παίχτης ξεκινάει από τη βασική του θέση και κινείται προς τα μπρος με μέτωπο προς την εστία, για να υποδεχτεί την μπάλα. Κατόπιν αφού κάνει το βηματισμό με την μπάλα και την παραδώσει, γυρίζει με πλάτη στη βασική θέση από όπου ξεκίνησε. Η κίνηση έχει πολύ μεγάλη τακτική σημασία για την επίθεση, είναι αναπόσπαστα δεμένη με το βηματισμό με την μπάλα και είναι γνωστή σαν μπρος-πίσω κίνηση. Είναι περίπου από 6-12 μ. και συνολικά ο παίχτης για την κίνηση στη διάρκεια του παιχνιδιού καλύπτει μία απόσταση γύρω στα 900 μ. (Taborski 1980).

δ. Προσποιήσεις

Ο παίκτης προκειμένου να ξεφύγει από τον προσωπικό του αντίπαλο χρησιμοποιεί διάφορες προσποιήσεις. Οι προσποιήσεις αυτές που κάνει ο επιθετικός για να ξεφύγει από τον προσωπικό του αντίπαλο πρέπει να είναι πιστευτές και να γίνονται στον σωστό χρόνο και στη σωστή απόσταση από τον αντίπαλο.

Έτσι μπορούμε να χωρίσουμε τις προσποιήσεις σε:- Προσποιήσεις χωρίς μετακίνηση του σώματος,- Προσποιήσεις με μετακίνηση του σώματος.- Συνδυασμός των δύο.Οι προσποιήσεις χωρίς μετακίνηση του σώματος μπορεί να είναι μόνο με κίνηση της λεκάνης,

του κορμού, των χεριών κ.λ.π.Οι προσποιήσεις με μετακίνηση του σώματος μπορεί να είναι με απλή αλλαγή κατεύθυνσης ή με

διπλή αλλαγή κατεύθυνσης.Στην απλή αλλαγή κατεύθυνσης Ο παίκτης προσποιείται ότι θα πάει αριστερά και πηγαίνει δεξιά

ή αντίθετα.Στη διπλή αλλαγή κατεύθυνσης ο παίκτης προσποιείται ότι θα πάει αριστερά μετά δεξιά και τελικά

πηγαίνει αριστερά ή το αντίθετο.

ε. Τρέξιμο αιφνιδιασμού

Σήμερα πολύ σπουδαίο ρόλο σε ένα παιχνίδι παίξει ο αιφνιδιασμός. Οι παίκτες που ξεκινούν πρώτοι για αιφνιδιασμό πρέπει να κατέχουν καλά την τεχνική του τρεξίματος, ούτως ώστε να υποδεχτούν τη μπάλα σε μια δεδομένη στιγμή κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Οι παίκτες που ξεκινούν για αιφνιδιασμό πρέπει να κάνουν ένα γρήγορο σπριντ και 3-4 μέτρα πριν από την κεντρική γραμμή να γυρίσουν το κεφάλι για να δουν τη μπάλα. Το τρέξιμο πρέπει να είναι κανονικό, χωρίς πλάγια βήματα και αναπηδήσεις.

Στ. Το σταμάτημα

Τα σταματήματα σε συνδυασμό με αλλαγές κατεύθυνσης χρησιμοποιούνται από τους παίκτες σε περιπτώσεις ξαφνικών αλλαγών άμυνας - επίθεσης ή και αντίθετα, όταν επιδιώκεται η απελευθέρωση από αντίπαλο και κυρίως στην μπρος - πίσω κίνηση. Το σταμάτημα μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: α) με ταυτόχρονη προσγείωση των ποδιών και β) με διαδοχική τοποθέτηση των ποδιών.

Τα άλματα γίνονται σε περιπτώσεις που διεκδικείται η μπάλα για απόκτηση ευνοϊκότερης θέσης

από τον αντίπαλο. Οι στροφές σε συνδυασμό με το τρέξιμο και τις αλλαγές κατεύθυνσης χρησιμοποιούνται για την απελευθέρωση των επιθετικών από ατομικό μαρκάρισμα.

ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΤο επίπεδο μιας ομάδας φαίνεται από τον τρόπο, που οι παίκτες της υποδέχονται και

μεταβιβάζουν τη μπάλα. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι η ικανότητα του παίκτη να υποδέχεται τη μπάλα σταθερά και σίγουρα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες του παιχνιδιού, είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα και για τον παίκτη, αλλά και για την ομάδα. Συνήθως σε έναν αγώνα κερδίζει η ομάδα που οι παίκτες της κάνουν τα λιγότερα λάθη στην υποδοχή και στη μεταβίβαση της μπάλας.

Η λαβή της μπάλας αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία για τον παίχτη εξ’ αιτίας του μικρού σχήματος της μπάλας και των μεγάλων ταχυτήτων που αναπτύσσει ακόμα στην απλή πάσα.

Η υποδοχή της μπάλας γίνεται κύρια με τρεις τρόπους, ανάλογα με το ύψος που έρχεται η μπάλα. Όταν η μπάλα έρχεται πάνω από το ύψος των ώμων τότε ο παίκτης χρησιμοποιεί την ψηλή υποδοχή. Όταν η μπάλα έρχεται σε ύψος μεταξύ της λεκάνης και των ώμων, τότε ο παίκτης χρησιμοποιεί τη μεσαία υποδοχή. Όταν η μπάλα έρχεται κάτω από το ύψος της λεκάνης τότε έχουν τη χαμηλή υποδοχή.

Βέβαια, ο παίκτης θα πρέπει να συνηθίζει να υποδέχεται τη μπάλα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Η μπάλα θα πρέπει να στέλνεται στο ύψος του κεφαλιού του συμπαίκτη. Αυτό βέβαια δε γίνεται πάντα. Μπορεί να συμβεί η μπάλα να είναι σταματημένη, να έρχεται συρτά ή πολύ ψηλά, να είναι βρεγμένη ή να γλιστράει.

Έτσι εκτός από τους τρεις αυτούς τρόπους υποδοχής, ανάλογα με τo ύψος της μπάλας μπορεί να έχουμε:

- Πλάγια υποδοχή έξω από το σώμα (ψηλή, μεσαία, χαμηλή).- Υποδοχή συρτής πάσας.- Υποδοχή της μπάλας με το ένα χέρι.- Υποδοχή της μπάλας με άλμα.- Υποδοχή της μπάλας από πλάγια ή πίσω.- Σταμάτημα της μπάλας μετά από δυνατή πάσα.Πιο κάτω θα αναλύσουμε τους τρεις βασικούς τρόπους υποδοχής της μπάλας.

α. Ψηλή υποδοχή

Σχήμα 10Όταν η μπάλα έρχεται πάνω από το ύψος των ώμων τότε χρησιμοποιείται η ψηλή υποδοχή. Στην

ψηλή υποδοχή τα χέρια είναι σχεδόν τεντωμένα μπροστά από το κεφάλι με τους αγκώνες ελαφρά λυγισμένους. Οι παλάμες σχηματίζουν ένα είδος χωνιού όσο περίπου και η μπάλα. Οι αντίχειρες είναι πίσω από τη μπάλα και σχηματίζουν με τους δείκτες ένα Αγγλικό γράμμα W. Το σώμα είναι σε ισορροπημένη θέση και ο κορμός γέρνει λίγο μπροστά. Τα πόδια είναι λίγο λυγισμένα στα γόνατα και το ένα πόδι είναι πιο μπροστά από το άλλο (το πόδι που βρίσκεται στην ίδια μεριά με το χέρι ρίψης). Τη στιγμή της υποδοχής ακολουθείται η εξής κίνηση: Τα χέρια κινούνται μπροστά προς την κατεύθυνση της μπάλας με ταυτόχρονη κίνηση και του κορμού. Το άπλωμα των χεριών εξαρτάται από την ταχύτητα που έχει η μπάλα (αν δηλαδή θα απλώσουν πολύ ή λιγότερο τα χέρια). Λίγο πριν η μπάλα έρθει σε επαφή με τα δάχτυλα, λυγίζουν οι αγκώνες και υποδεχόμαστε τη μπάλα «σβήνοντας» την ταχύτητα της. Κατόπιν η μπάλα έρχεται μπροστά από το στήθος και από κει μεταφέρεται αμέσως στη θέση ρίψης (η κίνηση είναι συνεχόμενη). Τις περισσότερες φορές η μπάλα μεταφέρεται σε μια καινούργια θέση, που θα διευκολύνει τον παίχτη για την επόμενη κίνηση του πάσα, σουτ, ντρίπλα.)

Οι παίκτες υψηλού επιπέδου κατορθώνουν να ελαχιστοποιούν το χρόνο που χρειάζεται για την απόσβεση της ορμής της μπάλας φέρνοντας την αμέσως σε θέση που να είναι επικίνδυνη για την αντίπαλη άμυνα. Θα πρέπει να τονίσουμε επίσης ότι η κίνηση της υποδοχής αποτελεί μία ενιαία κινητική ενότητα και συνδέεται πάντοτε με την μεταφορά της μπάλας σε μία καινούργια θέση για την

επόμενη επιθετική ενέργεια

β. Μεσαία υποδοχή

Η μεσαία υποδοχή εφαρμόζεται όταν η μπάλα έρχεται κάτω από το ύψος των ώμων μέχρι το ύψος της λεκάνης. Κατά τη μεσαία υποδοχή οι παλάμες είναι αντιμέτωπες σχεδόν στο ύψος της λεκάνης με τα μικρά δάχτυλα προς τα κάτω και τους αντίχειρες προς τα πάνω. Το εσωτερικό από τις παλάμες σχηματίζει το σχήμα της κούπας, βοηθώντας έτσι τους αντίχειρες που βρίσκονται πίσω από τη μπάλα στη συγκράτηση της μπάλας. Οι αγκώνες είναι περισσότερο λυγισμένοι από όσο στην ψηλή υποδοχή. Τη στιγμή της επαφής της μπάλας με τα δάχτυλα, οι αγκώνες λυγίζουν περισσότερο και πιάνοντας τη μπάλα τη μεταφέρουν στο ύψος μεταξύ στήθους και κοιλιάς και από κει στη θέση ρίψης.

Σχήμα 11

γ. Χαμηλή υποδοχή

Όταν η μπάλα έρχεται κάτω από το ύψος της λεκάνης, τότε έχουμε τη χαμηλή υποδοχή. Το χαρακτηριστικό της υποδοχής αυτής είναι το μεγαλύτερο λύγισμα των γονάτων και το χαμήλωμα του κορμού. Τα χέρια στην χαμηλή υποδοχή είναι τεντωμένα προς τα κάτω με τις παλάμες στραμμένες προς τη μεριά της μπάλας. Τα μικρά δάχτυλα έρχονται σε επαφή, ενώ οι αντίχειρες είναι απομακρυσμένοι ο ένας από τον άλλο. Όταν η μπάλα έρθει σε επαφή με τα χέρια, τότε τα γόνατα και ο κορμός επανέρχονται στην αρχική θέση, ενώ ταυτόχρονα γίνεται ένα λύγισμα στους αγκώνες και η μπάλα μεταφέρεται σε ένα ύψος μεταξύ στήθους και κοιλιάς. Η προβολή του ενός ποδιού που γίνεται πολλές φορές βοηθά την καλύτερη υποδοχή της μπάλας και είναι ανάλογη με το ύψος που έρχεται η μπάλα.

Σχήμα 12

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την υποδοχή της μπάλας είναι:

1. Η ταχύτητα της μπάλας. Η σχέση που υπάρχει μεταξύ της σταθερής λαβής και της ταχύτητας της μπάλας μελέτησαν οι Zatsiorski et al (1984) σε αθλητές αθλοπαιδιών και ατομικών αθλημάτων. Από τα αποτελέσματα συμπεραίνεται ότι με ταχύτητα μπάλας 7m/sec, η επιτυχία στην υποδοχή της μπάλας ήταν 98% περίπου για τους τερματοφύλακες της χειροσφαίρισης, 80% για παίκτες μεσαίου επιπέδου και 70% για γυναίκες. Όταν η ταχύτητα της μπάλας ήταν 15m/sec τα αποτελέσματα ήταν 38%, 23% και 12% αντίστοιχα.

2. Η κατάσταση της μπάλας. Η ποιότητα του δέρματος της μπάλας επηρεάζει την υποδοχή. Επίσης η ποσότητα αέρα που περιέχει η μπάλα αλλάζει σημαντικά την υποδοχή.

3. Το επίπεδο κίνησης της μπάλας. Υποδοχή της μπάλας μπορεί να γίνει σε ψηλή, μεσαία, χαμηλή θέση. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τοποθέτηση των χεριών είναι διαφορετική. Ασφαλέστερη είναι η υποδοχή που γίνεται στο ύψος των ώμων.

4. Η περιφέρεια και το βάρος της μπάλας. Οι κατηγορίες των ανδρών και εφήβων χρησιμοποιούν μπάλα με βάρος 425-475 γραμμάρια και περιφέρεια 58-60 εκατοστά. Οι γυναίκες και οι παίδες παίζουν με μικρότερη και ελαφρύτερη μπάλα (325-400 γραμμάρια βάρος και 54-56 εκατοστά περιφέρεια). Επίσης υπάρχει και μπάλα για τις κατηγορίες μέχρι 12 χρόνων (250-300 γραμμάρια, 47-49 εκατοστά).

5. Ο τρόπος που έρχεται η μπάλα. Η υποδοχή επηρεάζεται από:• Την απόσταση που διανύει η μπάλα.• Τη διεύθυνση από όπου έρχεται η μπάλα (ευθεία, καμπύλη, κ,λ.π).

• Από την περιστροφή της μπάλας (Σκ. 2.9.). Όταν η δύναμη εφαρμόζεται στο κέντρο της μπάλας τότε έχει μία οριζόντια πορεία., Σε περίπτωση που η δύναμη εφαρμόζεται πάνω ή κάτω

Σκ. 2.9. Διεύθυνση εφαρμογής της δύναμης στην μπάλααπό το κέντρο της μπάλας τότε αυτή περιστρέφεται ανάλογα με τη εφαρμογή της δύναμης

έκκεντρα ή επίκεντρα (Gajic V & Μ 1973).6. Η κινητική κατάσταση τον παίκτη. Όταν ο παίκτης βρίσκεται σε κίνηση, η υποδοχή της μπάλας

γίνεται δυσκολότερη.

Πιθανά λάθη υποδοχής

- Να μην έχει τα δάχτυλα του ο παίκτης χαλαρά. Η χαλαρότητα των δακτύλων είναι το πιο βασικό στοιχείο στην υποδοχή της μπάλας.

- Να έχει ο παίκτης τις παλάμες του πολύ ανοικτές ή κλειστές.- Να έχει ο παίκτης κλειστά τα δάχτυλα.- Να μην χρησιμοποιεί τα δάχτυλα για την υποδοχή της μπάλας αλλά την παλάμη.- Να μην λυγίζει τους αγκώνες κατά την επαφή της μπάλας με τα δάχτυλα.

Μεθοδικές ασκήσεις υποδοχής

- Χωρίς μπάλα οι παίκτες κάνουν μόνο την κίνηση υποδοχής της μπάλας και με τους τρεις τρόπους.

Σχήμα 13

Ο κάθε παίκτης με μια μπάλα, περπατά ή τρέχει κατά μήκος του γηπέδου, πετώντας τη μπάλα και πιάνοντας την με όλους τους τρόπους με ή χωρίς άλμα.

Σχήμα 14

Οι παίκτες σχηματίζουν ένα κύκλο και ο προπονητής βρίσκεται στο κέντρο με μια μπάλα. Μεταβιβάζει τη μπάλα με τη σειρά σε όλους τους παίκτες και αυτοί την υποδέχονται με τον ανάλογο τρόπο.

Σχήμα 15

Ανά δύο αντιμέτωποι οι παίκτες έχουν από μία μπάλα ο καθένας. Την κτυπούν ταυτόχρονα στο έδαφος, ούτως ώστε η μπάλα να αναπηδήσει ψηλά. Κατόπιν ο ένας υποδέχεται τη μπάλα του άλλου. Απόσταση 3-4 μέτρα.

Την ίδια άσκηση, τώρα οι παίκτες πετούν τη μπάλα ψηλά.Ανά δύο αντιμέτωποι σε απόσταση 3-4 μέτρα με μία μπάλα. Ο ένας δίνει πάσα στον άλλο

συμπαίκτη, ο οποίος την υποδέχεται ανάλογα. Οι παίκτες αντιμέτωποι σε δύο σειρές. Ο πρώτος παίκτης της μιας σειράς δίνει πάσα στον πρώτο

της άλλης σειράς και πηγαίνει στο τέλος της σειράς. Ο παίκτης που υποδέχεται τη μπάλα την υποδέχεται με τον ανάλογο τρόπο.

Σχήμα 16

Οι παίκτες σε μια σειρά μπροστά από έναν τοίχο. Ο πρώτος πετά τη μπάλα στον τοίχο και ο δεύτερος την υποδέχεται ανάλογα. Κατόπιν ο δεύτερος κάνει το ίδιο. Απόσταση 3 μέτρα από τον τοίχο.

Σχήμα 17

Ανά δύο άτομα τρέξιμο και μεταβίβαση της μπάλας, χρησιμοποιώντας την ανάλογη υποδοχή. Σχήμα 18

Ανά δύο αντιμέτωποι με μια μπάλα ο καθένας. Ταυτόχρονα πετούν τις μπάλες τους ο ένας στον άλλον και τις υποδέχονται ανάλογα.

ΚΡΑΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΑφού ο παίκτης υποδεχτεί τη μπάλα θα πρέπει στη συνέχεια να την μεταφέρει στο ένα χέρι Εκεί

θα πρέπει να την κρατά σταθερά και σίγουρα, προκειμένου να κάνει οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια (πασά, σουτ κ.λπ.). Η ικανότητα αυτή του παίκτη να μπορεί να κρατά τη μπάλα στο ένα χέρι με σιγουριά και ασφάλεια αποτελεί τη βάση για την παραπέρα κίνηση του παίκτη με τη μπάλα. Το σταθερό κράτημα της μπάλας προσφέρει στον παίκτη τη σιγουριά και την ασφάλεια καθώς κινείται με τη μπάλα.

ΤΟ ΚΡΑΤΗΜΑ της μπάλας κυρίως με το ένα χέρι είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της τεχνικής του παίκτη με την μπάλα. Από την ικανότητα του αυτή εξαρτάται η συνέχεια της επιθετικής του κίνησης. Το σταθερό κράτημα της μπάλας προσφέρει στον παίκτη σιγουριά και ασφάλεια καθώς κινείται με την μπάλα. Γίνεται με τρεις τρόπους: α) κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι, β) κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι αλλά και με τη βοήθεια του δεύτερου και γ) κράτημα της μπάλας με τα δύο χέρια.

Το κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι χρησιμοποιείται περισσότερο και γίνεται από παίκτες με καλή τεχνική κατάρτιση που έχουν μεγάλη παλάμη. Το κράτημα της μπάλας με τα δύο χέρια θεωρείται ο πιο σίγουρος τρόπος κρατήματος για όλους τους παίκτες. Το κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι και βοήθεια από το άλλο γίνεται στη μεταφορά της μπάλας στη θέση ρίψης.

Ανάλογα με την ενέργεια του παίκτη το κράτημα της μπάλας εφαρμόζεται σε ψηλή και χαμηλή θέση. Το ψηλό κράτημα (φωτ. 2.1) χρησιμοποιείται για τη μεταφορά της μπάλας στη θέση ρίψης, για πάσες και σουτ πάνω από το ύψος του ώμου, κ.λ.π. Το χαμηλό κράτημα (φωτ. 2.2) που γίνεται με το ένα ή τα δύο χέρια χρησιμοποιείται σε ειδικές πάσες, για τριπλά, διεισδύσεις, σουτ κάτω από το ύψος του ώμου κ.λ.π.

Φωτ. 2.1 Ψηλό κράτημα Φωτ. 2.2 Χαμηλό κράτημαΤο κράτημα της μπάλας γίνεται μόνο με τα δάχτυλα (η παλάμη δεν ακουμπά καθόλου την μπάλα)

που απλώνονται πάνω στην επιφάνεια της μπάλας σε όλο τους το μήκος και όχι μόνο στις άκρες τους. Τα δάχτυλα που εφάπτονται σε όλο τους το μήκος πάνω στη επιφάνεια της μπάλας τη σφίγγουν ιδιαίτερα στις άκρες τους. Η στήριξη της μπάλας γίνεται στη βάση των δακτύλων μέσα στην παλάμη και δεν έρχεται σε επαφή με το κεντρικό μέρος της παλάμης. Καθοριστικό ρόλο στο σταθερό κράτημα της μπάλας έχουν ο αντίχειρας και ο μικρός δάκτυλος που ρυθμίζουν και το μήκος της παλάμης (σκ. 2.5). Οι μύες της παλάμης που συμμετέχουν περισσότερο στο κράτημα είναι ο βραχύς καμπτήρας του αντίχειρα, ο προσαγωγός του αντίχειρα, ο αντιθετικός του αντίχειρα, ο βραχύς καμπτήρας του μικρού δακτύλου, ο αντιθετικός του μικρού δακτύλου, οι παλαμιαίοι, οι μεσόστεοι και οι ελμινθοειδείς.

Από ερευνητικά δεδομένα σε παίκτες υψηλού επιπέδου το μήκος του καρπού (σκ. 2.3) ξεπερνά τα

22 εκατοστά και το μήκος της παλάμης τα 27 εκατοστά. Οι μετρήσεις που έγιναν στους καλύτερους Έλληνες σκόρερ της A1 Εθνικής κατηγορίας κατά την αγωνιστική περίοδο 1996-97, έδειξαν ότι το μήκος του καρπού ήταν 19.55±0.88 και το μήκος της παλάμης ήταν 23.61 + 1.38 .

Σκ. 2.3. Μήκος καρπού (α) και μήκος παλάμης (β)Το σταθερό κράτημα της μπάλας εξαρτάται κυρίως από δύο παράγοντες, τον ανατομικό και τον

προπονητικό. Το υψηλό σωματικό ανάστημα (ανατομικός παράγων) επηρεάζει θετικά όλες τις επιμήκεις διαστάσεις του σώματος . Αυτό σημαίνει ότι οι ψηλόσωμοι αθλητές έχουν μεγαλύτερο μήκος καρπού και παλάμης και βεβαίως σταθερότερο κράτημα της μπάλας έναντι των χαμηλότερων. Όμως με την εξάσκηση (προπονητικός παράγοντας) επηρεάζεται σημαντικά το κράτημα της μπάλας.

Τέλος σημαντική είναι η παρατήρηση των Burton et al (1992 και 1993) για το κράτημα της μπάλας. Σύμφωνα με τους παραπάνω ερευνητές το μήκος της παλάμης δείχνει να παίζει σημαντικό ρόλο όταν η κρίσιμη διάμετρος της μπάλας είναι ίση με το μήκος του καρπού. Με βάση την παρατήρηση αυτή και με δεδομένο ότι η διάμετρος της μπάλας των ανδρών είναι 17.8 εκατοστά δεν μπορεί να γίνει κράτημα μπάλας εάν το μήκος του καρπού είναι μικρότερο από 18 εκατοστά. Το παραπάνω εξηγεί την αδυναμία ορισμένων αθλητών να κρατήσουν την μπάλα με το ένα χέρι και για το λόγο αυτό χρησιμοποιούν και τα δύο. Την αδυναμία αυτή οι παίκτες την ξεπερνούν με τη χρήση κόλλας που τοποθετούν στις άκρες των δακτύλων.

Βέβαια το σταθερό κράτημα της μπάλας έχει σχέση και με την ανατομική κατασκευή της παλάμης. Όμως και με την εξάσκηση το κράτημα της μπάλας γίνεται σταθερότερο.


- Να έχει ο παίκτης κλειστά τα δάχτυλα.- Να κρατά τη μπάλα με την παλάμη.- Να σφίγγει τη μπάλα μόνο με τις άκρες των δακτύλων.

Μεθοδικές ασκήσεις κρατήματος της μπάλας

Οι ασκήσεις που αφορούν το κράτημα της μπάλας επιδιώκουν κυρίως την εξοικείωση των παικτών με αυτήν. Γνωρίζουν το βάρος και την περιφέρεια της καθώς και τη συμπεριφορά της σε τεχνικοτακτικές ενέργειες μέσα στο γήπεδο. Οι ασκήσεις αυτές θεωρούνται θεμελιακές καθότι είναι η βάση για όλες τις επιθετικές ενέργειες με την μπάλα.

- Ατομικό πέταμα της μπάλας και πιάσιμο με το ένα χέρι.- Τρέξιμο με τη μπάλα, κρατώντας την στην έκταση (με την παλάμη να βλέπει στο έδαφος).

- Τρέξιμο με την μπάλα κρατώντας την στο ένα χέρι σε ψηλή και χαμηλή θέση.- Τρέξιμο ανάμεσα από παίκτες ή διάφορα εμπόδια. Ο παίκτης κρατά την μπάλα με το ένα χέρι

έτσι ώστε το σώμα του να βρίσκεται ανάμεσα στην μπάλα και το εμπόδιο ή τους άλλους παίκτες. Περιφορά της μπάλας γύρω από το κεφάλι μας, τη μέση μας, τα γόνατα μας και ανάμεσα από τα πόδια μας. Το κράτημα γίνεται με το ένα χέρι και μεταφέρεται στο άλλο με μεγάλο κύκλο του χεριού που κρατά την μπάλα.

Σχήμα 19

Χτύπημα της μπάλας κάτω (ντρίπλα) και πιάσιμο της μπάλας με το ένα χέρι. Η παλάμη είναι στραμμένη προς τα κάτω. Η άσκηση γίνεται με δεξί και αριστερό χέρι.

Κράτημα της μπάλας μετά από πάσα από συμπαίκτη. Η υποδοχή της μπάλας γίνεται με το ένα χέρι.

Σχήμα 20

Πάσα στον τοίχο και στη συνέχεια υποδοχή και κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι.

Σχήμα 21

- Κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι και προσποίηση για πάσα.

Σχήμα 22

Ο παίκτης κρατά τη μπάλα με το ένα χέρι μπροστά από το πρόσωπο του. Ο συμπαίκτης προσπαθεί και αυτός με το ένα χέρι να πάρει τη μπάλα του παίκτη (τεστ κρατήματος της μπάλας)

Σχήμα 23

Συναγωνιστικός δρόμος με τη συμμετοχή δύο ή και περισσοτέρων ομάδων στο κράτημα της μπάλας.

ΠΑΣΑ

Γενικά

Η υποδοχή της μπάλας και η μεταβίβαση (ή πάσα) θεωρούνται τα σημαντικότερα τεχνικά στοιχεία μετά το σουτ. Αποτελούν τη βάση για όλες τις τεχνικοτακτικές συνεργασίες στην επίθεση και το μέσο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου.

Αρκετοί θεωρητικοί της χειροσφαίρισης αναφέρουν στα συγγράμματα τους ότι η πάσα και το σουτ ανήκουν στη γενική κατηγορία των ρίψεων . Είναι γεγονός ότι όλες οι ενέργειες που γίνονται από

τους επιθετικούς παίκτες αποβλέπουν στην επίτευξη τέρματος. Υπό την έννοια αυτή ο κάθε παίκτης με την μπάλα πρέπει να στοχεύει στη δημιουργία επικίνδυνων για την άμυνα καταστάσεων. Επειδή όμως υπάρχει διαφορετική τελική ενέργεια τα δύο αυτά στοιχεία αναλύονται ξεχωριστά.

Η μεταβίβαση της μπάλας είναι ένα τεχνικο-τακτικό στοιχείο που επιτρέπει στην ομάδα να βρίσκεται στη φάση της επίθεσης. Με τον όρο πάσα εννοούμε την επικοινωνία των παικτών διαμέσου της μπάλας Η επικοινωνία αυτή είναι μία δημιουργική προσπάθεια των επιθετικών παικτών που η εξέλιξη της δεν μπορεί να προδιαγραφεί. Οι παίκτες που μεταβιβάζουν την μπάλα μεταξύ τους προσπαθούν να φτάσουν στην καλύτερη λύση του επιθετικού τους στόχου που είναι η επίτευξη τέρματος.

Η πάσα θεωρείται η πιο απλή συνεργασία μεταξύ δύο παικτών. Από την ταχύτητα και την ακρίβεια που οι παίκτες μεταβιβάζουν και υποδέχονται την μπάλα καθορίζεται και το αγωνιστικό τους επίπεδο. Όλες οι τακτικές συνεργασίες μεταξύ των παικτών στην επίθεση βασίζονται στη σωστή μεταβίβαση και υποδοχή και το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται άμεσα από τις τεχνικοτακτικές αυτές ικανότητες. Η καλή πάσα είναι η ουσία του παιγνιδιού προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την επίτευξη τέρματος. Η αποτελεσματικότητα της πάσας εξαρτάται από τις ιδιαίτερες ικανότητες των παικτών να ρίχνουν και να υποδέχονται την μπάλα.

Παράγοντες που επηρεάζουν την τεχνική της μεταβίβασης είναι:=* Η επιτάχυνση της κίνησης. Σύμφωνα με το βασικό τύπο που αναφέρεται στην παραγωγή της

δύναμης (F=m*g) και με δεδομένη τη μάζα της μπάλας η επιτάχυνση που δίνεται στην μπάλα επηρεάζει σημαντικά τη μεταβίβαση. Για τις κοντινές πάσες απαιτείται μικρότερη επιτάχυνση σε σχέση με αυτές που μεταβιβάζονται σε μακρινή απόσταση.

=> Η στροφική κίνηση του κορμού κατά τη μεταβίβαση. Η μεγαλύτερη στροφή του κορμού ευνοεί τις μακρινές πάσες.

=> Η μικρή ή μεγάλη αιώρηση του χεριού ρίψης επηρεάζει το αποτέλεσμα της ρίψης.=> Η συμμετοχή των μυών και των αρθρώσεων. Όσο περισσότερες μυϊκές ομάδες

ενεργοποιούνται κατά τη μεταβίβαση τόσο μεγαλύτερη είναι η εφαρμογή της δύναμης στην μπάλα.=> Το σημείο εφαρμογής της δύναμης στην μπάλα έκκεντρα ή επίκεντρα. Το σπάσιμο του καρπού

και οι στροφικές κινήσεις (spin) της μπάλας όταν αυτή απελευθερώνεται επηρεάζει την τεχνική της εκτέλεσης και είναι δείγμα καλής τεχνικής εκτέλεσης ιδιαίτερα στη βασική πάσα πάνω από τον ώμο.

=> Η κινητική κατάσταση των παικτών. Όταν οι παίκτες [βρίσκονται σε κίνηση τότε ο στόχος γίνεται δυσκολότερος. )

=> Η απόσταση της μεταβίβασης. Οι κοντινές πάσες θεωρούνται λιγότερο επικίνδυνες από ότι οι μακρινές.

=> Η τοποθέτηση των αντιπάλων μέσα στον αγωνιστικό χώρο.=> Η ποιότητα της μπάλας.

Μεθοδικές παρατηρήσεις για τις μεταβιβάσεις

• Η ισορροπημένη θέση του παίκτη που μεταβιβάζει την μπάλα είναι βασική προϋπόθεση για μια επιτυχημένη πάσα.

• Ο παίκτης που υποδέχεται την μπάλα πρέπει να προετοιμάζει την κίνηση των χεριών στο ύψος του στήθους. Τα χέρια στη θέση υποδοχής δίνουν το στόχο στον παίκτη που κάνει την μεταβίβαση.

• Η ταχύτητα της μεταβίβασης εξαρτάται από το τεχνικοτακτικό επίπεδο των παικτών,• Η μπάλα πρέπει να κατευθύνεται πάντα στο ύψος του στήθους του συμπαίκτη υπολογίζοντας

την κατεύθυνση και την ταχύτητα της κίνησης του.• Ο παίκτης με την μπάλα πρέπει να έχει μεγάλο οπτικό πεδίο και να παρατηρεί τους συμπαίκτες

του και τους αντιπάλους.• Η ευθύνη για τη σωστή μεταβίβαση ανήκει στον παίκτη που κάνει την πάσα και σπανίως στον

παραλήπτη.• Δε δίνουμε ποτέ την μπάλα σε συμπαίκτη που δε μας βλέπει.• Η πάσα πρέπει να ξεγελά τους αντιπάλους και όχι τους συμπαίκτες.• Η μεταφορά της μπάλας στη θέση ρίψης πρέπει να γίνεται από την πιο σύντομη διαδρομή.• Δεν διακόπτεται ο ρυθμός της κίνησης εκτός εάν αυτό επιβάλλεται.• Η πάσα είναι η πιο γρήγορη τεχνικοτακτική ενέργεια για τη μεταφορά της μπάλας από την

άμυνα στην επίθεση.• Ο παίκτης κινείται πάντοτε προς την μπάλα όταν αυτή είναι στον αέρα.• Χρησιμοποιούνται περισσότερο τα απλά είδη μεταβίβασης. Οι ειδικές πάσες γίνονται σε

εξαιρετικές περιπτώσεις.• Κατά την προπόνηση η μεταβίβαση της μπάλας να γίνεται και με το δεξί και με το αριστερό χέρι.Τα διάφορα είδη πάσας ταξινομούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, ανάλογα με τη χρήση τους και

το σκοπό που εξυπηρετούν. Στις κύριες και στις ειδικές (δευτερεύουσες πάσες). Οι κύριες πάσες είναι ψηλή (βασική) και η (χαμηλή περιστροφική ή του καρπού με τις παραλλαγές τους.

Η πάσα ανήκει στα βασικά αντικείμενα της τεχνικής μαζί με την υποδοχή και το σουτ.Από την ικανότητα των παικτών να υποδέχονται και να μεταβιβάζουν τη μπάλα καθορίζεται και το

επίπεδο μιας ομάδας. Η ομάδα που εκτελεί την πάσα με ακρίβεια και ταχύτητα, έχει λυμένο το μισό πρόβλημα της τακτικής. Είναι η πιο απλή επιθετική συνεργασία μεταξύ δύο παικτών. Για να παίξει σωστό ρόλο στο παιχνίδι, πρέπει να κατευθύνεται με ακρίβεια και ταχύτητα, καθώς επίσης και να είναι δικαιολογημένη από πλευράς τακτικής. Αυτό σημαίνει ότι ο παίκτης που θα υποδεχτεί τη μπάλα δεν πρέπει να έχει κανένα πρόβλημα στην υποδοχή της.

Ανάλογα με την κατάσταση που δημιουργείται στο γήπεδο, η πορεία της μπάλα πρέπει να είναι παράλληλη με το έδαφος, εάν δεν μεσολαβεί αμυντικός παίκτης, ή να εκτελείται με άλμα ή προσποίηση. Η πάσα πρέπει πάντα να διευθύνεται στο ύψος του στήθους του συμπαίκτη. Οι μικρές και γρήγορες πάσες χρησιμοποιούνται για τη διάσπαση της άμυνας ζώνης και της άμυνας μαν-του-μαν, ενώ οι μακρινές πάσες χρησιμοποιούνται περισσότερο στον αιφνιδιασμό. Ο παίκτης που μεταβιβάζει τη μπάλα θα πρέπει να υπολογίζει καλά την πορεία και την ταχύτητα του συμπαίκτη του, την ικανότητα του να υποδέχεται τη μπάλα, καθώς επίσης και τη δύναμη με την οποία θα δώσει την πάσα. Σχεδόν πάντα για μια λανθασμένη μεταβίβαση βαρύνεται ο παίκτης που δίνει την πάσα και όχι αυτός που την υποδέχεται.

Επειδή ο παίκτης κρατά τη μπάλα με το ένα χέρι, μπορεί να την μεταβιβάσει με πάρα πολλούς τρόπους. Η πάσα μπορεί να γίνει με το ένα ή με τα δύο χέρια, με ή χωρίς το άλμα. Μπορεί να κατευθύνεται μπροστά, πίσω ή πλάγια σε σχέση με το σώμα και να απελευθερώνεται σε ψηλό μεσαίο ή χαμηλό ύψος. Επίσης οι πάσες μπορούν να γίνουν από στάση ή από κίνηση.

Η βασική πάσα είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη πάσα, γιατί υπάρχει ασφάλεια και σιγουριά κατά την εκτέλεση.

Η βασική πάσα μαζί με την πλάγια περιστροφική είναι οι δυο κύριες πάσες σε σχέση με τη χρησιμότητα τους πάνω στο χαντ-μπολ. Όλες οι άλλες πάσες είναι δευτερεύουσες πάσες και η χρησιμοποίηση τους στο παιχνίδι είναι περιορισμένη.

ΒΑΣΙΚΗ ΠΑΣΑ

Η βασική πάσα ανήκει στις κύριες πάσες και είναι αυτή που χρησιμοποιείται περισσότερο από όλες τις άλλες πάσες στο χαντ-μπολ. Χρησιμοποιείται από όλους τους παίκτες σε όλες τις καταστάσεις του παιχνιδιού γιατί είναι η πιο ακριβής και η πιο απλή πάσα. Γίνεται με δύο τρόπους ανάλογα με το τακτικό περιεχόμενο της χρήσης της.1 την κοφτή και 2. την εκτατική

Σχήμα 24

Περιγραφή

Για την εκτέλεση της διακρίνουμε τρεις φάσεις. Την υποδοχή, τη θέση ρίψης και τη ρίψη.

α. Υποδοχή

Η υποδοχή της μπάλας γίνεται με βάση την επιθετική θέση σύμφωνα με έναν από τους προαναφερόμενους τρόπους ανάλογα με το ύψος της μπάλας. Η κίνηση του παίκτη προς την μπάλα είναι το χαρακτηριστικό σημείο της φάσης αυτής. Για να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τα τρία βήματα κατά τη στιγμή της υποδοχής προβάλλει το ομώνυμο πόδι με το χέρι ρίψης μπροστά. Στη συνέχεια της κίνησης ο παίκτης φέρνει το αντίθετο από το χέρι ρίψης πόδι μπροστά για να συνεχιστεί η ριπτική κίνηση. Στη θέση ρίψης ο παίκτης βρίσκεται με το αντίθετο πόδι από το χέρι που κάνει τη ρίψη μπροστά. Τα πέλματα σχηματίζουν μεταξύ τους γωνία 45° (Czerwinski 1983) και το βάρος του σώματος βρίσκεται περισσότερο στο πίσω πόδι (περίπου 75% του συνολικού βάρους κατά τον Pivac

1990). Τα γόνατα βρίσκονται σε κάμψη 130 - 150° και ο κορμός έχει μία μικρή κάμψη μπροστά (σκ. 2.10).

Σκ. 2.10. Φάσεις της βασικής πάσας πάνω από τον ώμο

Μετά την υποδοχή με την προς τα εμπρός κίνηση του κορμού και την προβολή του ποδιού η μπάλα δεν κατευθύνεται προς το στήθος όπως αναλύθηκε στην λαβή, αλλά προς την θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο. Τα δάχτυλα πρέπει να είναι ανοικτά να καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της μπάλας και να την σφίγγουν γερά, ασκώντας ιδιαίτερα μεγαλύτερες δυνάμεις με την τελευταία φάλαγγα των δακτύλων. Βασικό ρόλο παίζει εδώ το άνοιγμα του αντίχειρα και του μικρού δάχτυλου.

β. Θέση ρίψης

Στη θέση αυτή ο παίκτης έχει μπροστά το αντίθετο πόδι από το χέρι που κάνει τη ρίψη. Τα πέλματα σχηματίζουν μια γωνία μεταξύ τους (περίπου 45°) και το βάρος είναι περισσότερο στο πίσω πόδι. Τα γόνατα είναι ελαφρά λυγισμένα και ο κορμός έχει μια ελαφρά στροφή προς το μέρος της μπάλας. Το χέρι που κρατά τη μπάλα βρίσκεται ψηλά με τον βραχίονα παράλληλο προς το έδαφος και τον πήχη κάθετο στο βραχίονα (ο πήχης με το βραχίονα να σχηματίζουν· γωνία 90° μεταξύ τους). Η μπάλα έρχεται στην θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο. Η μπάλα κρατιέται με τα δάχτυλα απλωμένα σε όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιφάνεια και βρίσκεται πάνω και πίσω από το κεφάλι. Το αντίθετο χέρι βρίσκεται χαμηλά λυγισμένο στον αγκώνα και έχει εξισορροπητικό ρόλο. Το κεφάλι ελέγχει το χώρο μπροστά, χωρίς να κοιτά τη μπάλα.

γ. Ρίψη

Κατά τη ρίψη έχουμε πρώτα τη στροφή του κορμού και κατόπιν ο αγκώνας προηγείται για να οδηγήσει την κίνηση. Στη συνέχεια έχουμε το τέντωμα του χεριού και το σπάσιμο του καρπού ο οποίος δίνει και την τελική δύναμη και κατεύθυνση στη μπάλα. Η μπάλα ρίχνεται με κοφτή κίνηση του χεριού που μοιάζει με κτύπημα μαστίγιου. Η δύναμη που εφαρμόζεται στη μπάλα έχει σχέση με την απόσταση μεταξύ των δύο παικτών, καθώς επίσης και από την ικανότητα του παίκτη να υποδέχεται τη μπάλα. Το αντίθετο χέρι έρχεται πίσω βοηθώντας τη στροφή του.

Πλεονεκτήματα της βασικής πάσας

- Σίγουρη και σταθερή θέση της μπάλας πριν από τη ρίψη.- Ελεγχόμενη δύναμη στη μπάλα κατά τη μεταβίβαση.- Ταχύτητα και ακρίβεια κατά την απελευθέρωση.- Δεν ξεγελά τους συμπαίκτες του πασέρ.


- Να μην έχει ο παίκτης το ομώνυμο πόδι μπροστά κατά τη ρίψη.- Να έχει ψηλά ή χαμηλά τον αγκώνα.- Να ρίχνει τη μπάλα με την παλάμη.- Να μην σπάζει, ο καρπός.- Να μην φέρνει τη μπάλα στη θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο.

1. κοφτή πάσα

Το χέρι ρίψης λυγίζει στον αγκώνα και έρχεται σχεδόν στο επίπεδο του σώματος με το βραχίονα στο ύψος των ώμων παράλληλα με το έδαφος, ενώ ο πήχης είναι σε μια θέση σχεδόν κάθετος με το έδαφος, κρατώντας έτσι την μπάλα πιο ψηλά και πλάι από το κεφάλι, ενώ ο αγκώνας βρίσκεται στο

επίπεδο των ώμων. Η μπάλα ρίχνεται με μια κοφτή κίνηση του πήχη και του καρπού προς τα μπρος. Η κίνηση της ρίψης γίνεται γύρω από τον οριζόντιο άξονα του ώμου χωρίς ουσιαστική συμμετοχή του βραχίονα. Ταυτόχρονα γίνεται στρέψη του βραχίονα άρθρωση του ώμου. Η παλάμη σ’ αυτή τη πάσα είναι στραμμένη προς την κατεύθυνση της μπάλας και η τελική κατεύθυνση δίνεται από τον καρπό. Χρησιμοποιείται σε κοντινές και γρήγορες ρίψεις.

Πιθανά λάθη:— Ο βραχίονας να μη είναι παράλληλος με το έδαφος— Η μπάλα να βρίσκεται πολύ πίσω από το επίπεδο του σώματος— Ο αγκώνας να βρίσκεται κάτω από το επίπεδο των ώμων (κοντά στο κορμί)— Περιττές κινήσεις (στρέψεις) κατά την ρίψη, τον καρπό— Ο πήχης να πλησιάζει κατά την ρίψη το κεφάλι— Η μπάλα να φεύγει μόνο από την παλάμη ή τα δάχτυλα— Η μπάλα να φεύγει χωρίς σπάσιμο του καρπού παρά μόνο με σπρώξιμο.

2. εκτατική πάσα

η διαφορά εδώ είναι στην τελική θέση που δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο του σώματος περίπου, αλλά το χέρι μαζί με το τον ώμο τραβιέται ελαφρά πίσω από αυτό.

Πιθανά λάθη:— Να μην προηγηθεί ο αγκώνας— Να προηγηθεί η κίνηση του χεριού από την κίνηση του ώμου, λεκάνης ή του ώμου πριν από

την λεκάνη— Και αυτά που εντοπίζονται στην κοφτή πάσα Μεθοδικές υποδείξεις* Κατά τη διάρκεια της ρίψης οι δεξιόχειρες παίκτες προβάλουν το αριστερό πόδι μπροστά.* Η μπάλα πρέπει να μεταφέρεται στη θέση ρίψης από την πιο σύντομη διαδρομή. Δεν πρέπει να

γίνονται περιττές κινήσεις και να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια της πάσας.* Η θέση του αγκώνα επηρεάζει σημαντικά τη μεταβίβαση. Η διατήρηση της ορθής γωνίας του

αγκώνα αποτελεί βασικό μέρος της καλής τεχνικής εκτέλεσης.* Το κράτημα της μπάλας πρέπει να γίνεται με τα δάχτυλα. Εάν αυτή κρατείται στην παλάμη τότε

δεν γίνεται το τελικό μέρος της ρίψης που είναι το σπάσιμο του καρπού.* Η μπάλα πρέπει να ρίχνεται (Throw) και όχι να σπρώχνεται (Push).* Η κίνηση της υποδοχής και της πάσας είναι μία ενιαία κινητική ενότητα και δεν πρέπει να

διακόπτεται. Ο ρυθμός της κίνησης ιδιαίτερα στους νέους παίκτες είναι πολύ σημαντικός.

ΠΛΑΓΙΑ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΑΣΑ Ή ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗ

Είναι η βασική μεταβίβαση που χρησιμοποιείται από τους παίκτες που κρατούν την μπάλα χαμηλά και θέλουν να τη δώσουν πλάγια χωρίς να δείξουν την πρόθεση τους και χωρίς να γυρίσουν το σώμα τους. Η πάσα αυτή χαρακτηρίζεται για την αποτελεσματικότητα της σε κοντινές μεταβιβάσεις στην οργανωτική φάση της επίθεσης για τη διάσπαση κυρίως της οργανωμένης άμυνας. Δίνει πολλές τακτικές λύσεις στην επίθεση ιδιαίτερα όταν οι επιθετικοί παίκτες βρίσκονται σε κοντινή απόσταση ο ένας από τον άλλον (2-4 μέτρα). Μαζί με την βασική πάσα πάνω από τον ώμο θεωρούνται οι πλέον χρησιμοποιούμενες πάσες του αγώνα.

Όταν ο παίκτης θέλει να μεταβιβάσει τη μπάλα πλάγια χωρίς να γυρίσει το σώμα του, τότε χρησιμοποιεί την πλάγια περιστροφική πάσα. Η πάσα αυτή μαζί με τη βασική πάσα είναι η πιο αποτελεσματική κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Χρησιμοποιείται σε γρήγορες και ξαφνικές πάσες κατά τη διάρκεια των διεισδύσεων ή της αντεπίθεσης.

Σχήμα 25

Η εκτέλεση της πάσας αυτής είναι δύσκολη ιδιαίτερα για τους αρχάριους παίκτες καθότι απαιτείται σταθερό κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι. Για το λόγο αυτό η εκμάθηση της πλάγιας περιστροφικής πάσας γίνεται στην αρχή με μικρότερες μπάλες και στη συνέχεια με τις κανονικές ανά

κατηγορία. Για την εκτέλεση της πλάγιας περιστροφικής πάσας σπουδαίο ρόλο παίζει η ανατομική κατασκευή του καρπού, αν δηλαδή ο παίκτης έχει μεγάλη παλάμη. Για να εκτελεστεί η πάσα αυτή απαραίτητη προϋπόθεση είναι το καλό κράτημα της μπάλας με το ένα χέρι.

Σ’ αυτή τη πάσα η κατεύθυνση της μπάλας είναι πλάγια και πάντα προς ίδια πλευρά του χεριού ρίψης. Η μπάλα μετά την υποδοχή, έρχεται μπροστά από τη λεκάνη και κρατιέται με τα δύο χέρια.

Ο παίκτης, έχοντας τη μπάλα στη θέση υποδοχής την μεταφέρει χαμηλά μπροστά από τη λεκάνηΓια την εκτέλεση της πλάγιας περιστροφικής πάσας προβάλλει μπροστά το ομώνυμο με το χέρι

που κάνει τη ρίψη πόδι. Τα γόνατα είναι λίγο λυγισμένα και ο κορμός έχει μια κλίση μπροστά.. Στη θέση αυτή, η μπάλα κρατιέται πλέον με το ένα χέρι. Στη ρίψη της μπάλας διακρίνουμε τρεις φάσεις. Στην πρώτη φάση ο αγκώνας του χεριού ρίψης κινείται και τεντώνει προς τα κάτω, ενώ ο καρπός βρίσκεται σε ραχιαία κάμψη. Στη δεύτερη φάση εκτελείται η στροφή του πήχη. Η στροφή αυτή γίνεται με οδηγό τον αντίχειρα και είναι αριστερόστροφη για τον δεξιόχειρα και δεξιόστροφη για τον αριστερόχειρα, έχουμε στροφική κίνηση ολόκληρου του καρπού και της παλάμης προς την κατεύθυνση της μπάλας. Κατά την τρίτη φάση έχουμε το τέλειο τέντωμα του αγκώνα και το σπάσιμο του καρπού. Η προβολή του ποδιού γίνεται προς την κατεύθυνση της πορείας της μπάλας. Κατά τη διάρκεια της ρίψης το κεφάλι δεν είναι γυρισμένο προς την κατεύθυνση του παραλήπτη, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι αυτός δεν βρίσκεται μέσα στο οπτικό πεδίου του πασέρ.

Όταν η πάσα αυτή εκτελείται με ταχύτητα, έχει πολλές πιθανότητες να ξεγελάσει τους αντιπάλους αμυντικούς και αντιπροσωπεύει μια καταπληκτική λύση για τους επιτιθέμενους που βρίσκονται ο ένας κοντά στον άλλο.


- Το κράτημα της μπάλας με όλη την παλάμη και το πρόωρο σπάσιμο του καρπού.- Το διώξιμο της μπάλας με τα δύο χέρια.- Να μην τεντώνει ο παίκτης τον αγκώνα.- Να μην σπάζει ο καρπός.

• Γίνεται η κίνηση της πάσας από τον ώμο.

Πλεονεκτήματα

- Ταχύτητα στην απελευθέρωση.- Ακρίβεια στην μεταβίβαση.- Αιφνιδιάζει τους αντιπάλους.- Δίνει καλή και ισορροπημένη θέση στον πασέρ κατά την εκτέλεση.- Γίνεται χωρίς τη στροφή του σώματος.

Τα πλεονεκτήματα της πλάγιας περιστροφικής πάσας είναι:• Η πάσα γίνεται χωρίς στροφή του σώματος. Αυτό σημαίνει ότι ο παίκτης που την εκτελεί δεν

προειδοποιεί τους αμυντικούς για τις προθέσεις του.• Αλλάζει ο ρυθμός της κίνησης του επιθετικού παιγνιδιού με την αύξηση της ταχύτητας εκτέλεσης

της πάσας.• Θεωρείται πάσα ακρίβειας.• Διακρίνεται για την ταχύτητα εκτέλεσης της.

Μειονεκτήματα

- Δεν μπορεί να μεταβιβαστεί σε μεγάλη απόσταση.- Επικίνδυνη γιατί απαιτεί πολύ καλό κράτημα της μπάλας.

ΠΑΣΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ

Όταν θέλουμε να μεταβιβάσουμε τη μπάλα σε μακρινή απόσταση, τότε χρησιμοποιούμε την πάσα αιφνιδιασμού. Γίνεται από όλους τους παίκτες και κυρίως από τους τερματοφύλακες. Η τεχνική της πάσας αιφνιδιασμού στηρίζεται στη βασική πάσα. Το άνοιγμα των ποδιών είναι μεγαλύτερο, γίνεται μεγαλύτερη στροφή του σώματος προς την πλευρά της μπάλας και ο ώμος του χεριού ρίψης μεγαλώνει την οριζόντια απαγωγή του. Κατά τη ρίψη το χέρι που εκτελεί την πάσα διαγράφει μεγαλύτερη τροχιά για τον καλύτερο έλεγχο της μπάλας, ενώ αυξάνεται η δύναμη που εφαρμόζεται στην μπάλα. (σκ. 2.12).

Σκ. 2.12. Πάσα αιφνιδιασμούΠιθανά λάθηΊδια με αυτά της βασικής πάσας.


- Σίγουρη και σταθερή θέση του πασέρ και της μπάλας κατά τη μεταβίβαση.- Ελεγχόμενη δύναμη της μπάλας-- Δεν ξεγελά το συμπαίκτη.


- Να δίνεται μεγάλη καμπύλη στην τροχιά της μπάλας.- Δύσκολη παραλαβή της μπάλας εξαιτίας της μεγάλης απόστασης.- Η όχι μεγάλη ακρίβεια κατά την μεταβίβαση.

ΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ

Είναι μια δύσκολη πάσα και εάν εκτελείται με επιτυχία είναι πολύ χρήσιμη και αποτελεσματική. Η μπάλα φεύγει πίσω από το κεφάλι πάντα προς την αντίθετη πλευρά από το χέρι ρίψης. Η πάσα αυτή γίνεται σε μικρές μόνο αποστάσεις και χρησιμοποιείται σε διασταυρώσεις, κοψίματα, καθώς επίσης και για την τροφοδότηση παίκτη γραμμής.

Σχήμα 26

Η μπάλα βρίσκεται στη θέση ρίψης της εκτατικής βασικής πάσας ή του σουτ. Για την εκτέλεση της πρέπει το αντίθετο πόδι από το χέρι ρίψης να έλθει προς την πλευρά του παραλήπτη. Τα γόνατα έχουν μια μικρή κάμψη. Το σώμα από τη λεκάνη και πάνω κάνει μια στροφική κίνηση έτσι ώστε να βοηθήσει στην απελευθέρωση της μπάλας. Ο άξονας των ώμων του πασέρ είναι στην ίδια ευθεία με τον παραλήπτη. Το χέρι ρίψης κινείται κυκλικά κρατώντας τη μπάλα με το ένα χέρι. Τη στιγμή που ο βραχίονας έλθει (γίνει) παράλληλος με το έδαφος κάμπτεται ο πήχης και η μπάλα απελευθερώνεται κοφτά και γρήγορα με σπάσιμο του καρπού πίσω από το κεφάλι. Η πορεία της μπάλας πρέπει να είναι ευθεία και όχι καμπύλη. Το κράτημα της μπάλας πρέπει να γίνεται με ασφάλεια. Ο καλός περιφερειακός έλεγχος που πρέπει να έχει ένας παίκτης είναι σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία της πάσας πίσω από το κεφάλι.


- Να γίνεται σε μεγάλη απόσταση.- Να φέρνει ο παίκτης μπροστά το ίδιο πόδι με το χέρι που εκτελεί τη ρίψη.- Η απελευθέρωση της μπάλας να μην γίνεται με περιστροφή του κορμού και σπάσιμο του

καρπού.- Η καμπύλη τροχιά της μπάλας.- Να γίνεται η πάσα στα τυφλά.- Ο αγκώνας να είναι χαμηλά ή ψηλά κατά τη ρίψη.


- Η μη καλή ορατότητα του πασέρ προς τον παραλήπτη.- Η μεγάλη δυσκολία εκτέλεσης.

- Το ξεγέλασμα του παραλήπτη που μπορεί να μην περιμένει τη μπάλα.


- Το ξεγέλασμα του αντίπαλου παίκτη.- Η προσποίηση που προηγείται πριν από την πάσα.- Η καλή θέση για γκολ που έχει ο παραλήπτης.

ΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΗ

Η πάσα αυτή είναι από τις πιο αποτελεσματικές πάσες στο χαντ-μπωλ, όταν εκτελείται με ακρίβεια. Είναι παρόμοια με την πάσα πίσω από το κεφάλι μόνο που η απελευθέρωση της μπάλας γίνεται πίσω από την πλάτη. Και σε αυτή την πάσα ο αντίθετος ώμος του χεριού ρίψης και το αντίθετο πόδι πρέπει να είναι απέναντι από τον παραλήπτη.

Το χέρι έρχεται λυγισμένο στον αγκώνα και χαλαρό πίσω από την πλάτη, ενώ η παλάμη βρίσκεται καθαρά πίσω από τη λεκάνη. Το κεφάλι δεν πρέπει να κοιτά τον παραλήπτη της πάσας, αλλά πρέπει να είναι σε μια θέση που να μπορεί να ελέγχει όλους τους παίκτες.

Οι ώμοι κάνουν μια στροφική κίνηση όπως και στην πάσα πίσω από το κεφάλι για να βοηθήσουν στην απελευθέρωση της μπάλας. Η μπάλα φεύγει με την κίνηση του πήχη, τελική ώθηση δίνεται από τον καρπό, ο οποίος ελέγχει τη δύναμη και την κατεύθυνση της μπάλας.

Μπορεί να γίνει από στάση ή από κίνηση και χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των διεισδύσεων για την τροφοδότηση του παίκτη γραμμής και των εξτρέμ.

Προϋποθέτει άριστες τεχνικές ικανότητες, καλό περιφερειακό οπτικό έλεγχο και σωστή τοποθέτηση του παίκτη που την εκτελεί.

Η πάσα αυτή έχει τα ίδια μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με την πάσα πίσω από το κεφάλι.


- Να μην γίνεται σωστά η τοποθέτηση του αντίθετου ώμου απέναντι στον παραλήπτη.- Να μην γίνεται το λύγισμα στον αγκώνα και το σπάσιμο του καρπού.- Να μην γίνεται η στροφική κίνηση των ώμων.

ΠΑΣΑ ΣΚΑΣΤΗ

Η σκαστή πάσα είναι μία παραλογή της βασικής πάσας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι η μπάλα πριν φτάσει στα χέρια του παραλήπτη, χτυπάει πρώτα στο έδαφος. Χρησιμοποιείται για να περάσει η μπάλα ανάμεσα από τα σώματα των αμυντικών που έχουν τα χέρια τους στο ύψος των ώμων, καθώς επίσης και για την τροφοδότηση των παικτών γραμμής και των εξτρέμ.

Η τεχνική ανάλυση της σκαστής πάσας είναι ίδια με αυτή της βασικής πάσας. Πρέπει όμως να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο σημείο όπου θα αναπηδήσει η μπάλα, ώστε αυτή μετά την αναπήδηση της να έλθει στο ύψος του στήθους του συμπαίκτη. Το σημείο αυτό είναι στα 2/3 της συνολικής απόστασης. Ο καρπός στη σκαστή πάσα «σπάει» προς τα κάτω περισσότερο και η μπάλα απελευθερώνεται σε πιο χαμηλό σημείο από ότι στη βασική πάσα.


- Τα ίδια με αυτά της βασικής πάσας- Να μην σκάει η μπάλα στο σωστό σημείο.

ΠΑΣΑ ΜΕ ΑΛΜΑ

Με άλμα μπορούν να γίνουν όλα τα είδη της πάσας. Γίνεται συνήθως μετά από προσποιούμενο σουτ, κατακόρυφο με άλμα, ακόμα γίνεται και μετά από προσποίηση για πάσα. Εάν ο παίκτης που επιχειρεί το σουτ μαρκαριστεί από αμυντικό παίκτη, τότε μεταβιβάζει τη μπάλα, ενώ αυτή είναι στον αέρα, σε άλλο αφύλακτο συμπαίκτη του.

Χρησιμοποιείται συνήθως από τους δεύτερους παίκτες της ομάδας, οι οποίοι μετά από προσποίηση για σουτ, μεταβιβάζουν τη μπάλα σε ελεύθερο παίκτη.

Η τεχνική ανάλυση της πάσας με άλμα είναι η ίδια με το σουτ με κατακόρυφο άλμα που θα αναλύσουμε πιο κάτω. Κατά την εκτέλεση της πάσας αυτής διακρίνουμε το βηματισμό, το άλμα και την πάσα. Ο βηματισμός γίνεται με 2-3 βήματα και πατώντας το αντίθετο πόδι, από το χέρι που κάνει τη ρίψη ο παίκτης κάνει κατακόρυφο άλμα και απελευθερώνει τη μπάλα στο πιο ψηλό σημείο του άλματος του. Πρέπει όμως να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στη δύναμη με την οποία ο παίκτης

μεταβιβάζει τη μπάλα στον συμπαίκτη του, λόγω της ταχύτητας που έχει.


- Να μην απελευθερώνεται η μπάλα στο πιο ψηλό σημείο.- Να διώχνεται η μπάλα με πολύ δύναμη.- Να πατά ο παίκτης, για να κάνει το άλμα το ίδιο πόδι με το χέρι ρίψης.- Σε σχέση με την τακτική να κάνει πάσα με άλμα στην αντεπίθεση.


- Αποφεύγονται τα μπλοκαρίσματα των αμυντικών.- Η πετυχημένη πάσα φέρνει τον συμπαίκτη σε πλεονεκτική θέση.- Ανοίγει τις άμυνες που παίζουν άμυνα ζώνης.- Η καλή οπτική επαφή του πασέρ με τον παραλήπτη.


- Δεν προσφέρει στον παίκτη καλή ισορροπία.- Σε περίπτωση αποτυχίας δεν γίνεται γρήγορα η κάλυψη του αιφνιδιασμού από τον παίκτη που

την επιχειρεί.

ΠΑΣΑ ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΩΜΩΝ

Η πάσα αυτή ανήκει στις δευτερεύουσες πάσες και είναι αρκετά δύσκολη στην εκτέλεση της. Η επιτυχία της πάσας εξαρτάται από την άριστη συνεργασία των παικτών που την εκτελούν. Χρησιμοποιείται συχνά στις διασταυρώσεις των παικτών, στις αλλαγές θέσεων και γίνεται συνήθως μετά από προσποίηση για σουτ. Η απόσταση εκτέλεσης της πάσας αυτής είναι πολύ μικρή, λόγω της καμπύλης που διαγράφει η μπάλα κατά την πορεία της. Μετά την προσποίηση για σουτ ο παίκτης μεταβιβάζει τη μπάλα πίσω σε άλλον συμπαίκτη που διασταυρώνεται με αυτόν.

Η εκτέλεση της πάσας αυτής γίνεται ως εξής:Προβάλλει μπροστά το αντίθετο πόδι από το χέρι που κάνει τη ρίψη. Τα γόνατα είναι λίγο

λυγισμένα και ο κορμός όρθιος. Οι ώμοι κάνουν μια στροφική κίνηση προς την πλευρά του χεριού ρίψης, προκειμένου να διευκολύνουν στην απελευθέρωση της μπάλας. Η μπάλα αρχικά βρίσκεται στη θέση υποδοχής και από εκεί μεταφέρεται στο ένα χέρι. Το χέρι κινείται λυγισμένο στον αγκώνα και διαγράφει μια κυκλική κίνηση από μπροστά προς τα πίσω. Η μπάλα απελευθερώνεται με ένα σπάσιμο του καρπού προς τα πάνω, κάνοντας τη μπάλα να διαγράψει μια καμπύλη τροχιά.

Είναι μια τυφλή πάσα και πρέπει ο πασέρ να υπολογίζει την κίνηση του συμπαίκτη, ο οποίος κινείται πίσω του.


- Να μην γίνει σωστή συνεργασία μεταξύ των παικτών που την εκτελούν.

ΠΑΣΑ ΣΤΗΘΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΧΕΡΙΑ

Η πάσα αυτή είναι δανεισμένη από το μπάσκετ και τη συναντάμε σπάνια στο χαντ-μπολ. Χρησιμοποιείται από αρχάριους παίκτες που έχουν δυσκολίες στο κράτημα της μπάλας. Χρησιμοποιείται όμως και από καλούς και παίκτες, κατά τη διάρκεια γρήγορων και αιφνιδιαστικών επιθέσεων. Είναι μια πάσα που γίνεται σε μικρή απόσταση και χαρακτηρίζεται για την ακρίβεια της.

Ο παίκτης κρατά τη μπάλα με τα δύο χέρια στη θέση υποδοχής. Τα χέρια είναι λυγισμένα στους αγκώνες προς τα έξω. Η ώθηση της μπάλας γίνεται με τα δύο χέρια, καθώς οι αγκώνες τεντώνουν οριζόντια μπροστά και συμπληρώνεται με το τελικό σπάσιμο του καρπού.

ΠΑΣΑ ΜΕ ΤΑ ΔΥΟ ΧΕΡΙΑ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΙΣΧΥΩΝ

Η πάσα αυτή είναι δανεισμένη από το ράγκμπι και γίνεται συνήθως σε μικρές αποστάσεις. Χαρακτηρίζεται για την ακρίβεια και τη σιγουριά που προσφέρει κατά τη μεταβίβαση.

Ο παίκτης κρατά τη μπάλα στο ύψος των ισχύων με τα δυο χέρια και από εκεί τη μεταβιβάζει στον συμπαίκτη του με μια κίνηση των χεριών προς τα πάνω. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις διασταυρώσεων ή ακόμα για την εκτέλεση των ελευθέρων κτυπημάτων σαν πάσα προς τον σουτέρ. Μπορεί να εκτελεστεί μπροστά ή πλάγια.

ΠΑΣΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΩΜΟ

Χαρακτηριστικό της πάσας αυτής είναι το πέρασμα της μπάλας κάτω από τον αντίθετο ώμο του χεριού ρίψης. Το χέρι έρχεται λυγισμένο στον αγκώνα μπροστά από το κορμί, ενώ η μπάλα βρίσκεται στο ύψος των γονάτων. Η μπάλα διώχνεται με μια κίνηση του αγκώνα και ένα σπάσιμο του καρπού.

Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις οργανωμένης επίθεσης σαν πλάγια περιστροφική πάσα, καθώς επίσης και για αλλαγή κατεύθυνσης του παιχνιδιού.

ΠΑΣΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΠΟΔΙ

Είναι μια πάσα που γίνεται μετά από προσποίηση για σουτ. Η μπάλα περνά κάτω από το αντίθετο πόδι του χεριού ρίψης. Χρησιμοποιείται κυρίως για την τροφοδότηση του παίκτη γραμμής.

ΑΛΛΕΣ ΠΑΣΕΣ

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από πάσες που γίνονται στο χαντ-μπολ, επειδή η μπάλα είναι μικρή και εύκολα ο παίκτης την εξουσιάζει.

Αυτές οι πάσες έχουν σαν πλεονέκτημα το ότι ξαφνιάζουν τους αντιπάλους και μειονέκτημα ότι δεν είναι πάσες ακριβείας. Οι πάσες αυτές δεν διδάσκονται στο χαντ-μπολ, όμως αρκετοί παίκτες τις χρησιμοποιούν εξαιτίας της αποτελεσματικότητας τους.

Έτσι άλλες πάσες που μπορεί να έχουμε είναι:- Πάσα πίσω από το ύψος των ισχύων με το ένα χέρι.- Πάσα εμπρός στο ύψος των ισχύων με το ένα χέρι.- Πάσα πλάγια στο ύψος των ώμων.- Εναέρια πάσα.- Βόλεϊ πάσα.- Πόλο πάσα.- Πάσα πάνω από το κεφάλι με τα δυο χέρια.- Πάσα με άλμα πάνω από το κεφάλι με τα δύο χέρια.- Πάσα συρτή.

Μεθοδικές ασκήσεις

Όπως αναφέραμε στην ανάλυση της υποδοχής και της πάσας τα δύο αυτά στοιχεία αν και είναι διαφορετικά διδάσκονται και προπονούνται ταυτόχρονα. Όταν οι παίκτες συνεργάζονται μέσα στο γήπεδο η υποδοχή και η πάσα είναι τα τεχνικά στοιχεία, μέσα από τα οποία γίνεται η επικοινωνία τους. Επίσης ο παίκτης πρώτα υποδέχεται την μπάλα και στη συνέχεια κάνει πάσα. Οι δύο αυτές τεχνικές ικανότητες των παικτών αποτελούν μια ενιαία κινητική ενότητα και δεν είναι δυνατόν να διαχωριστούν

Η πιο απλή μορφή υποδοχής και μεταβίβασης της μπάλας γίνεται όταν οι δύο παίκτες βρίσκονται αντιμέτωποι. Στον αγώνα η μετωπική πάσα δεν χρησιμοποιείται συχνά. Τις περισσότερες φορές η μπάλα έρχεται είτε από πλάγια είτε από πίσω. Για το λόγο αυτό στην αρχή χρησιμοποιείται η διδασκαλία της μετωπικής πάσας και στη συνέχεια δυσκολότερες μορφές υποδοχής και πάσας. Τα σημεία που πρέπει να τονίζονται ιδιαίτερα είναι:

=> Να βρίσκεται το αντίθετο πόδι από το χέρι ρίψης μπροστά κατά τη ρίψη.=> Ο παίκτης να περιμένει την μπάλα με τα χέρια έτοιμα στη θέση υποδοχής.=> Να μη διακόπτεται ο ρυθμός της κίνησης υποδοχής - μεταβίβασης. => Το χέρι ρίψης να τεντώνει μπροστά και να σπάει ο καρπός στην τελική φάση της ρίψης.Η διδασκαλία της υποδοχής και της μεταβίβασης γίνεται με την παρακάτω σειρά ασκήσεων

(Czerwinski 1983).

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ο παίκτης που μεταβιβάζει τη μπάλα πρέπει να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο οπτικό πεδίο και να βλέπει, τόσο το συμπαίκτη του που θα υποδεχτεί τη μπάλα, όσο και τους αντιπάλους.

Η μπάλα πρέπει να στέλνεται πάντα στο ύψος του στήθους του συμπαίκτη.Η πάσα δεν πρέπει να ξεγελά το συμπαίκτη, αλλά τους αντιπάλους.Πρέπει να χρησιμοποιεί περισσότερο τα απλά είδη πάσας που κατέχει καλύτερα και, πιο

συγκεκριμένα τη βασική πάσα και την πλάγια περιστροφική πάσα.Η μπάλα πρέπει να μεταφέρεται στη θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο.

Ο παίκτης δεν πρέπει να περιμένει να έλθει η μπάλα στα χέρια του, αλλά να πηγαίνει προς τη μπάλα.

Το πασάρισμα είναι η πιο γρήγορη μέθοδος για να μεταφέρεται η μπάλα.Να μην δίνει ποτέ πάσα σε συμπαίκτη που δεν τον βλέπει. Την ευθύνη για τη μεταβίβαση την έχει

ο πασέρ και όχι ο παραλήπτης της.Να γνωρίζει τις ικανότητες στη λαβή και στην πάσα των υπολοίπων παικτών της ομάδας.Να γνωρίζει καλά και να εφαρμόζει όλα τα τεχνικά στοιχεία που περιέχουν οι πάσες που

χρησιμοποιεί.

ΟΙ ΒΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΧΑΝΤ-ΜΠΩΛΣύμφωνα με τον κανονισμό του χαντ-μπωλ σ παίκτης δικαιούται να κάνει τρία βήματα εφόσον

έχει και τα δύο του πόδια στο έδαφος. Εάν όμως ο παίκτης υποδεχτεί τη μπάλα στον αέρα, τότε το πρώτο πόδι, που θα έλθει σε επαφή με το έδαφος, δεν μετρά για βήμα και από εκεί ο παίκτης δικαιούται να κάνει άλλα τρία βήματα. Δηλαδή τα βήματα είναι (3+1). Οι παίκτες εκμεταλλεύονται αυτόν τον κανόνα κατά τον καλύτερο τρόπο.

Έτσι ο παίκτης πρέπει να υποδέχεται τη μπάλα πάντα σε κίνηση, προβάλλοντας πάντα το ομώνυμο πόδι με το χέρι που κάνει τη ρίψη. Για τον δεξιόχειρα παίκτη διακρίνουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:

Α. Βήματα, ενώ ο παίκτης βρίσκεται σε στάση:

- Ο παίκτης προβάλει το αριστερό πόδι μπροστά και κάνει ρίψη.

Σχήμα 27

- Ο παίκτης κάνει πρώτο βήμα δεξί και μετά αριστερό και ρίψη.

Σχήμα 28

- Ο παίκτης κάνει πρώτο βήμα αριστερό, μετά δεξί και ξανά αριστερό και ρίψη.

Σχήμα 29

- Ο παίκτης κάνει πρώτο βήμα δεξί, μετά πάλι δεξί, κατόπιν αριστερό καιρίψη.

Σχήμα 30

Β. Βήματα, ενώ ο παίκτης βρίσκεται σε κίνηση

Όπως αναφέραμε ο παίκτης πρέπει να μάθει να υποδέχεται τη μπάλα πάντοτε σε κίνηση, προβάλλοντας το ομώνυμο πόδι με το χέρι ρίψης. Οι βηματισμοί που μπορεί να ακολουθήσουν είναι:

- Ο παίκτης υποδέχεται τη μπάλα με το δεξί πόδι μπροστά και περνώντας το αριστερό μπροστά δίνει τη μπάλα.

Σχήμα 31

- Ο παίκτης υποδέχεται τη μπάλα με το δεξί πόδι μπροστά και κατόπιν κάνει τρία βήματα,

Αριστερό -Δεξί- Αριστερό και πάσα.

Σχήμα 32

Εάν ο παίκτης υποδεχτεί τη μπάλα, προβάλλοντας το αριστερό πόδι, τότε έχουμε:- Υποδοχή της μπάλας με αριστερό πόδι και κατόπιν δεξί και πάλι αριστερό και ρίψη

Σχήμα 33

- Υποδοχή με αριστερό και μετά ακολουθεί δύο φορές το δεξί και τέλος, ξανά αριστερό και ρίψη.Υπάρχουν βέβαια και άλλοι συνδυασμοί βηματισμών μέσα στα πλαίσια των δικαιωμάτων που

δίνει ο κανονισμός. Οι βηματισμοί αυτοί χρησιμοποιούνται κύρια στις προσποιήσεις.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΣΑ1. Δυο ομάδες, μία μπάλα. Ο πρώτος κάνει πάσα στον πρώτο της απέναντι ομάδας και πηγαίνει

στο τέλος της δικής του ομάδας.

Σχήμα 34

2. Ανά δύο παίκτες, ο ένας απέναντι στον άλλο, αλλάζουν πάσες μεταξύ τους χρησιμοποιώντας μια μπάλα.

Σχήμα 35

3. Τρεις παίκτες με μια μπάλα. Ο ακραίος παίκτης δίνει πάσα στον μεσαίο και αυτός την μεταβιβάζει στον άλλο ακραίο.

Σχήμα 36

4. Οι παίκτες τοποθετημένοι σε τρεις σειρές, έτσι που να σχηματίζουν τρίγωνο μια μπάλα ο πρώτος παίκτης της κάθε σειράς. Μεταβιβάζει τη μπάλα στον πρώτο της απέναντι σειράς και πηγαίνει πίσω στη σειρά που έδωσε τη μπάλα.

Σχήμα 37

5. Η προηγούμενη άσκηση με τη διαφορά ότι ή άσκηση γίνεται σε τετράγωνο και υπάρχουν 2 μπάλες.

Σχήμα 38

6. Η άσκηση γίνεται πάλι σε τετράγωνο με δύο μπάλες που πασάρονται πάντα διαγώνια, ενώ οι παίκτες πηγαίνουν μια θέση δεξιά.

Σχήμα 39

7. Δύο ομάδες σε δύο σειρές με δυο μπάλες. Οι πρώτοι της κάθε ομάδας πάσα συγχρόνως διαγωνίως απέναντι, οι δεύτεροι το ίδιο κ.λπ. και οι μπάλες επιστρέφουν κατά τον ίδιο τρόπο.

Σχήμα 40

8. Δύο ομάδες ο κάθε παίκτης της μιας ομάδας έχει μπάλα. Οι παίκτες τρέχουν συγχρόνως στην ίδια ευθεία αλλάζοντας πάσες μεταξύ τους.

Σχήμα 41

9. Η προηγούμενη άσκηση με τη διαφορά ότι τώρα η άσκηση γίνεται σε τριάδες. Όλοι οι μεσαίοι παίκτες έχουν από μία μπάλα.

Σχήμα 42

10. Άσκηση: το οκτάρι. Οι παίκτες είναι τοποθετημένοι όπως και στην προηγούμενη άσκηση, ο κεντρικός δίνει πάσα σε έναν ακριανό παίκτη και πηγαίνει πίσω του. Το ίδιο κάνει και αυτός που δέχεται τη μπάλα. Δίνει την πάσα στον απέναντι και πηγαίνει πίσω του.

Σχήμα 43

11. Οι παίκτες είναι τοποθετημένοι όπως στο σχήμα. Οι κεντρικοί παίκτες αλλάζουν πάσες με τους ακραίους και οι δεύτεροι παίκτες μεταξύ τους. Κατόπιν πηγαίνουν στο τέλος της σειράς τους.

Σχήμα 44

12. Οι παίκτες είναι τοποθετημένοι σε τρεις σειρές απέναντι από το τέρμα κάνουν βήματα και πάσα στο διπλανό τους συμπαίκτη, κατόπιν πηγαίνουν στο τέλος της σειράς τους. Σχ. 12

Σχήμα 45

ΝΤΡΙΠΛΑΝτρίπλα είναι η αναπήδηση που κάνει η μπάλα στο έδαφος με την παρέμβαση του χεριού του

παίκτη που την εκτελεί. Η ντρίπλα γίνεται με το ένα χέρι και η μπάλα κατευθύνεται προς τα κάτω χωρίς ο παίκτης να κρατά τη μπάλα ή να την μεταφέρει.

Κάθε παίκτης ανεξάρτητα από τη θέση που παίζει οφείλει να γνωρίζει άριστα την τεχνική της ντρίμπλας. Η ικανότητα αυτή του επιτρέπει να ελίσσεται στο γήπεδο, έχοντας τη μπάλα στην κατοχή του. Το μέρος του χεριού που έρχεται σε επαφή με τη μπάλα και την ελέγχει, κατά τη διάρκεια της αναπήδησης της είναι το μπροστινό μέρος της παλάμης και τα δάχτυλα που απλώνονται χαλαρά πάνω στην επιφάνεια της μπάλας.

Η ώθηση της μπάλας επιτυγχάνεται με μια αρμονική κίνηση των δακτύλων του καρπού και του αγκώνα και κυρίως από την παλινδρομική κίνηση του καρπού και των δακτύλων.

Η μπάλα κατά την αναπήδηση της δεν πρέπει να ξεπερνά το ύψος της μέσης, γιατί έτσι επιτυγχάνεται ο καλύτερος έλεγχος της και προστατεύεται σε περίπτωση που επιχειρείται κλέψιμο από αντίπαλο παίκτη.

Διακρίνουμε 2 είδη ντρίμπλαςα. την απλή ντρίπλαβ. την πολλαπλή ντρίπλα (ντρίπλα αιφνιδιασμού)

Η πολλαπλή ντρίπλα είναι η κατ’ εξοχήν ντρίπλα του χαντ-μπολ και χρησιμοποιείται κυρίως σε ατομικό αιφνιδιασμό. Η διαφορά της με την απλή ντρίπλα είναι στο εξής σημείο: στην απλή ντρίπλα έχουμε ένα κτύπημα της μπάλας κάθε δυο βήματα (όπως και στο μπάσκετ), ενώ στην πολλαπλή ντρίπλα κάνουμε περισσότερα βήματα, χτυπώντας λιγότερες φορές τη μπάλα. Στην πολλαπλή ντρίπλα η μπάλα χτυπιέται πάντοτε μπροστά και πλάγια μακριά από το σώμα του παίκτη που την εκτελεί, ελέγχεται δε από την παλινδρομική κίνηση του καρπού και των δακτύλων.

Στον βηματισμό πρέπει να προσέξουμε την αρμονική κίνηση του χεριού ντρίπλας και του αντίθετου ποδιού.

Σχήμα 46

Οι περιπτώσεις που ο παίκτης χρησιμοποιεί την ντρίπλα είναι:- Στον ατομικό αιφνιδιασμό, όταν βρίσκεται μακριά από το αντίπαλο τέρμα ντριπλάρει για να

βρεθεί όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αντίπαλη περιοχή.- Προκειμένου ο παίκτης να εκμεταλλευτεί τον κανόνα των 6 βημάτων (ο παίκτης κάνει 3 βήματα,

μετά κάνει μια ντρίπλα και ξανά πάλι, κάνει 3 βήματα).- Όταν ο επιθετικός θέλει να αποφύγει ή να περάσει κάποιον αμυντικό.- Για να οργανωθεί μια ομάδα στην επίθεση και οι παίκτες να πάρουν τις θέσεις «τους.- Να κερδίσει χρόνο η επιτιθέμενη ομάδα.- Για να τραβήξει τους αντίπαλους αμυντικούς έξω από την περιοχή τους.- Όταν ο επιθετικός παίκτης πιέζεται από κάποιον αμυντικό.- Σε προσποιήσεις με αλλαγή κατεύθυνσης.- Σε περίπτωση που η αντίπαλη ομάδα παίζει μαν του μαν.

Μειονεκτήματα της ντρίμπλας

- Η άσκοπη χρησιμοποίηση της ντρίπλας δίνει το χρόνο στην αντίπαλη άμυνα να οργανωθεί.- Μειώνεται η ταχύτητα ανάπτυξης του παιχνιδιού.- Αυξάνεται ο κίνδυνος για το χάσιμο της μπάλας.- Η υπερβολική χρησιμοποίηση της ντρίμπλας από ένα παίκτη δημιουργεί εκνευρισμό στους

υπόλοιπους παίκτες.


Λάθη που μπορεί να γίνουν κατά την εκτέλεση της ντρίμπλας είναι:- Ο έλεγχος να γίνεται με σκληρά και τεντωμένα δάχτυλα χωρίς το σπάσιμο του καρπού.- Η χρησιμοποίηση όλης της παλάμης κατά τη ντρίμπλα.- Η μεταφορά και το κράτημα της μπάλας.- Η αναπήδηση της μπάλας πάνω από τη μέση.- Το πέταγμα της μπάλας από τον παίκτη, κατά τη διάρκεια της ντρίμπλας.

Κανόνες της ντρίμπλας

- Ο παίκτης δεν επιτρέπεται να κρατά ή να μεταφέρει τη μπάλα όταν ντριπλάρει.- Οι παίκτες πρέπει να μαθαίνουν να μη βλέπουν τη μπάλα, ενώ ντριμπλάρουν το

κοίταγμα της μπάλας είναι στιγμιαίο και ο παίκτης ελέγχει τη μπάλα με περιφερειακή όραση.- Ο παίκτης πρέπει να γνωρίζει να ντριπλάρει και με τα δύο του χέρια.

- Σε σχέση με τους αντιπάλους η μπάλα πρέπει να ντριμπλάρεται με το εξωτερικό χέρι (το σώμα του ντριμπλέρ είναι μεταξύ του αντίπαλου και της μπάλας).

- Η ντρίμπλα εξασκείται και τελειοποιείται κατά τη διάρκεια της προπόνησης, όμως η χρησιμοποίηση της στο παιχνίδι είναι ελάχιστη.

- Πρέπει να αποφεύγεται όταν δεν είναι αναγκαία.

2. ΝτρίπλαΕίναι ένα στοιχείο δανεισμένο από την τεχνική του μπάσκετ, αλλά χωρίς τη σπουδαιότητα και τη

συχνότητα με την οποία χρησιμοποιείται σ’ αυτό. Είναι η αναπήδηση της μπάλας στο δάπεδο με την παρέμβαση του χεριού του παίχτη, χωρίς κράτημα ή μεταφορά.

Η τρίπλα γίνεται με τη συνεργασία του μπροστινού μέρους της παλάμης και από τις πρώτες φάλαγγες των δακτύλων. Η παλάμη παραμένει ανοιχτή για τον καλύτερο έλεγχο της μπάλας με τα δάχτυλα ελαφρά λυγισμένα και απλωμένα. Την ώθηση προς τα κάτω την προκαλεί χαλαρή κίνηση του καρπού προς τα κάτω, με τελευταίο σημείο επαφής τις πρώτες φάλαγγες των μεσαίων δαχτύλων. Έτσι κατευθύνεται σε επιλεγμένα μέρη και δίνει τη δυνατότητα στον παίχτη με το κεφάλι ψηλά να βλέπει όλο τον αγωνιστικό χώρο. Μετά την αναπήδηση, την μπάλα την υποδέχονται πρώτα δάχτυλα και μετά η υπόλοιπη παλάμη, χωρίς να ξεπεράσει το ύψος της μέσης. Στο βηματισμό πρέπει να προσέξουμε την αρμονική κίνηση του χεριού τρίπλας και του αντίθετου ποδιού. Η αντίθεση στο βηματισμό δίνει μεγάλη αρμονία στην κίνηση και καλύτερο έλεγχο στην μπάλα.

Η χρήση της τρίπλας στο Χάντμπολ είναι περιορισμένη και γίνεται μόνο στις παρακάτω περιπτώσεις:

— Στον ατομικό αιφνιδιασμό (συνήθως πολλαπλή τρίπλα)— Στις διάφορες προσποιήσεις (συνήθως μία αναπήδηση της μπάλας)— Στην οργανωτική φάση της επίθεσης— Στις περιπτώσεις που θέλουμε να κερδίσουμε χρόνο (αλλαγές, ποινή 2', πριν τη λήξη του

παιχνιδιού)— Στη διάσπαση της ατομικής άμυνας (μαν-του-μαν)Σε αντίθεση με το Μπάσκετ τις περισσότερες φορές η χρήση της τρίπλας στο Χάντμπολ δε γίνεται

με τον πρώτο βηματισμό στην κίνηση του παίχτη, λόγω των πλεονεκτημάτων που δίνονται από τον κανονισμό. Έτσι μπορούμε, ρίχνοντας μπροστά το κορμί, να επιταχύνουμε ακόμη περισσότερο ή να αποφύγουμε με τα τρία βήματα τον αντίπαλο, χωρίς να διακινδυνεύσουμε να «κλέψει» ο αντίπαλος την μπάλα. Υπάρχουν δύο είδη τρίπλας:

— τρίπλα κατοχής της μπάλας— προωθητικήΗ πρώτη τρίπλα γίνεται στις περιπτώσεις του πιεστικού μαρκαρίσματος. Ο παίχτης έχει τα πόδια

του ανοιχτά, το ένα λίγο πιο μπροστά από το άλλο και το κορμί του γέρνει ελαφρά προς τα μπρος. Το αντίθετο χέρι και πόδι προστατεύει την μπάλα μαζί με τη βοήθεια του σώματος, που τοποθετείται ανάμεσα στον αντίπαλο και την μπάλα. Το ύψος της αναπήδησης της μπάλας σ' αυτή την τρίπλα είναι μικρό.

Η προωθητική τρίπλα είναι πιο ενδιαφέρουσα για τον χαντμπολίστα και χρησιμοποιείται στον αιφνιδιασμό. Η μπάλα ωθείται μπροστά από το σώμα, το οποίο έχει μία ελαφρά κλίση προς τα μπρος. Η γωνία πρόσκρουσης της μπάλας με το έδαφος ποικίλει και εξαρτάται από την ταχύτητα του παίχτη και το ύψος του. Στην περίπτωση του αιφνιδιασμού επιδιώκεται μικρή γωνία πρόσκρουσης, που σημαίνει αρκετά μακριά από το σώμα του παίχτη.

Πιθανά λάθη— Μεταφορά και κράτημα της μπάλας— Αναπήδηση της μπάλας πάνω από τη λεκάνη— Χτύπημα της μπάλας— Χαμηλά το κεφάλι και το βλέμμα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΤΡΙΜΠΛΑΣ1. Οι πρώτοι της κάθε ομάδας ντριμπλάρουν μέχρι τους πρώτους των απέναντι ομάδων δίνουν

τη μπάλα και πηγαίνουν στο τέλος της γραμμής.

Σχήμα 47

2. Οι παίκτες κάνουν ζικ-ζακ ανάμεσα από σημάδια που έχουμε τοποθετήσει στο έδαφος.

Σχήμα 48

3. Οι παίκτες με ντρίπλα ακολουθούν την πορεία που δείχνει το σχήμα.

Σχήμα 49

ΤΟ ΣΟΥΤTo σουτ είναι η τελευταία ενέργεια απ' όλες τις τεχνικές και τακτικές ενέργειες για επιτυχία

τέρματος.Εάν το σουτ πάει χαμένο, η κατοχή της μπάλας χάνεται και η ομάδα αναγκάζεται να μπει στο

ρόλο της άμυνας. Η δραστηριότητα και η αποτελεσματικότητα των παικτών σε μια επίθεση εξαρτάται σε τελική ανάλυση από τον εμπλουτισμό του ρεπερτορίου τους στα σουτ και την υιοθέτηση ορισμένων καταστάσεων.

Για να είναι αποτελεσματικά τα σουτ, πρέπει να είναι ακριβή και να δίνονται αστραπιαία και με δύναμη απ' όλες τις γωνίες και αποστάσεις.

Στον πιο απλό τύπο του το σουτ στο Χ.Μ. περιλαμβάνει τις απλές φυσικές ενέργειες πετάγματος ενός αντικειμένου. Στα πιο ψηλά επίπεδα επιδεξιότητας οι τεχνικές του σουτ γίνονται ολοένα και περισσότερο ειδικευμένες και μοναδικές στο Χ.Μ.

Το Χ.Μ. σαν καινούριο παιχνίδι συνεχώς εξελίσσεται, οι δε επιδεξιότητες και ικανότητες του σουτ που είναι μέρος απ' αυτό ακολουθούν την ανοδική τεχνική πορεία του. Τελευταία παρατηρήθηκε ότι τα σουτ υιοθετήθηκαν και τελειοποιήθηκαν απ' τους πιο προχωρημένους παίκτες. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες προσωπικών στυλ για να ταιριάξουν στα ατομικά ειδικά χαρακτηριστικά κάθε παίκτη. Αυτές οι ποικιλίες είναι φυσιολογικές και θα πρέπει να ενθαρρυνθούν σ' όλα τα επίπεδα επιδεξιότητας. Κατά ορισμένες εκτιμήσεις, όσο πιο σπάνιες είναι οι επιδεξιότητες ενός παίκτη στο σουτ, τόσο πιο πολλές ευκαιρίες έχει για επιτυχία.

Ο παίκτης γίνεται επικίνδυνος στην αντίπαλη ομάδα όταν μπορεί να εκτελέσει πολλά και ποικιλόμορφα σουτ. Τα σουτ πρέπει να ταξινομούνται και να προγραμματίζονται για την καλύτερη διδασκαλία τους και την άνετη προπόνηση των παικτών.

Πρέπει να μελετώνται σ' ένα σουτ οι όροι της θέσης των σουτέρ κατά τη στιγμή της απελευθερώσεως της μπάλας είτε γίνεται από τις άκρες, είτε από το κέντρο, είτε σε μέτρια, είτε σε μακρινή απόσταση.

Ο παίκτης, δηλαδή μαθαίνει πώς θα κάνει το σουτ, όταν είναι σε σταθερή θέση, σε κίνηση, όταν είναι στον αέρα ή όταν κάνει ένα σουτ βουτιάς.

Υπάρχει πάντα μια φυσική τάση στους αρχάριους να σουτάρουν απ' οπουδήποτε και πολύ συχνά. Πρέπει γρήγορα να τη σταματήσει ο προπονητής, γιατί είναι επιζήμια.

Η πείρα στο Χ.Μ. έχει δείξει ότι οι γωνίες και οι αποστάσεις προς το. τέρμα παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στον αριθμό και στο ποσοστό επί τοις εκατό των επιτυχημένων σουτ.

Σχήμα 50

Το διάγραμμα δείχνει. Τις πιο καλές και τις πιο κακές θέσεις για σουτ.Η τοποθεσία που είναι επισκιασμένη αμυδρά είναι χειρότερη απ' αυτή που είναι πολύ σκοτεινή.Ο αρχάριος παίκτης πρέπει πάντα να ενημερώνεται για τις δυσκολίες που παρουσιάζουν τα σουτ

από τ' άκρα. Πολύ συχνά, όταν βρίσκεται στα άκρα κι επάνω στη γραμμή τέρματος νομίζει, ότι έχει την ίδια καλή ευκαιρία να σκοράρει, όπως αν βρισκόταν στο κέντρο της περιοχής τέρματος.

Σχήμα 51

Στο σχεδιάγραμμα (2) φαίνεται ότι, αν και η απόσταση του σουτ είναι ίδια, οι γωνίες σουταρίσματος αλλάζουν από θέση σε θέση. Δηλαδή, αυτός που σουτάρει από τ' άκρα (θέση Γ) έχει μια πολύ μικρή γωνία ρίψης, αυτός που σουτάρει από τη θέση Β μεγαλύτερη κι αυτός από την Α ακόμη μεγαλύτερη. Οι πολλοί τύποι σουτ που υπάρχουν επιτρέπει σ' ένα παίκτη να βελτιώσει και να αυξήσει τις γωνίες ρίψης από τη θέση Γ. Δηλαδή πηδώντας ή βουτώντας από τη θέση Α προς το κέντρο της περιοχής τέρματος αυξάνει κατά πολύ τη γωνία ρίψης.

Έτσι, οι πιθανότητες σκοραρίσματος από τις δυσκολότερες γωνίες δεν λείπουν εντελώς, αλλά πάντα ο σουτέρ πρέπει να έχει στο νου του, ότι είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί τέρμα από τις γωνίες.

Επίσης, όπως δείχνει το σχεδιάγραμμα ), όσο πιο μακριά γίνεται το σουτ, τόσο πιο μικρή πιθανότητα υπάρχει για επιτυχία τέρματος κι αυτό δεν οφείλεται στο ότι δεν έχει δύναμη το σουτ, αλλά στο ότι δίνεται ο απαραίτητος χρόνος στον τερματοφύλακα να βγει έξω από το τέρμα του, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο μικρή η γωνία ρίψης του σουτέρ.

Σχήμα 52

ΣΟΥΤΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

Πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι παίκτες του Χ.Μ. τα αδύναμα σημεία κάλυψης του τέρματος από τον τερματοφύλακα.

Αυτά τα σημεία φαίνονται καθαρά στο σχεδιάγραμμα . Τα σημεία που είναι σκιαγραφημένα στο σχεδιάγραμμα είναι αυτά που πρέπει να σημαδεύονται σ' ένα σουτ και τα αδύνατα να καλυφθούν με επιτυχία από τον τερματοφύλακα. Επομένως, γρήγορα, απευθείας σουτ σ' αυτές τις περιοχές και πηδηχτά (σκαστά) σουτ στη γραμμή τέρματος, στις χαμηλότερες γωνίες μετατρέπονται εύκολα σε γκολ. Επίσης, σε σουτ από τα πλάγια οι περισσότεροι τερματοφύλακες τείνουν ν' αγκαλιάσουν σχεδόν το κοντινό γκολπόστ μ' αποτέλεσμα ν' αφήνουν την αντίθετη πλευρά εντελώς ανοικτή. Οι σουτέρ που επιχειρούν σουτ από τα άκρα μπορούν, βουτώντας προς το κέντρο να επιτύχουν τέρμα.

Σχήμα 53

Όπως έχει αναφερθεί, ένας σουτέρ, για να έχει επιτυχία, πρέπει να μπορεί να πραγματοποιεί ποικίλα σουτ, ώστε να μην ξέρει ο αντίπαλος τερματοφύλακας τι σουτ πρόκειται αυτός να κάνει.

Για να σουτάρει κάποιος μ' επιτυχία τέρματος θα πρέπει να αποφεύγει να κοιτάζει κατευθείαν το στόχο που θέλει να σουτάρει. Μπορεί να κοιτάζει και στην αντίθετη μεριά απ' αυτή που θα σουτάρει, αλλά πριν πραγματοποιήσει το σουτ θα πρέπει να έχει δει καλά το στόχο και το πιο ανοικτό σημείο για το τέρμα.

Το σουτ πρέπει να γίνεται μόνο, όταν υπάρχει μια λογική ευκαιρία σκοραρίσματος. Δεν πρέπει να γίνονται σουτ, όταν υπάρχει μπλοκ αντιπάλων ή δεν υπάρχει ορατότητα προς το τέρμα.

Ένα σουτ μ' αυτές τις συνθήκες εκτός του ότι δεν είναι αποτελεσματικό, δίνει αμέσως την ευκαιρία στον αντίπαλο τερματοφύλακα, αφού μαζέψει γρήγορα τη μπάλα να ξεκινήσει ένα γρήγορο αιφνιδιασμό για λογαριασμό της ομάδας του.

Μια ομάδα Χ.Μ. πρέπει να είναι ικανή να πραγματοποιεί όλους τους τύπους των σουτ και απ' όλες τις δυνατές θέσεις. Αν μια ομάδα είναι ικανή μόνο στα σουτ κατά μήκος της γραμμής τέρματος, τότε μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα από μια καλή άμυνα, ενώ, αν μια ομάδα είναι καλή στα σουτ απ' όλες τις θέσεις, ανοίγει εύκολα την αντίπαλη άμυνα και δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες για γκολ.

Το διάστημα που κινούνται οι παίκτες που παίζουν στη γραμμή τέρματος, ο τρόπος που φυλάσσονται, οι δύσκολες γωνίες για σουτ γι' αυτούς που παίζουν σε άκρα, τους έχουν αναγκάσει να αποκτήσουν και ν' αναπτύξουν ειδικές ικανότητες για σουτ από τις θέσεις αυτές.

Κάθε παίκτης, βέβαια, επιθυμεί να σκοράρει από απόσταση 7-9 μέτρων, 6-7 μέτρων και από τις γωνίες. Είναι όμως σπάνιες, οι περιπτώσεις παικτών που μπορούν να σκοράρουν εύκολα απ' όλες τις θέσεις. Σταδιακά οι παίκτες ειδικεύονται και τελειοποιούνται στα σουτ που ταιριάζουν στη θέση που παίζουν.

Καλά και δυνατά σουτ από απόσταση 9 μέτρων ή και περισσότερο είναι απαραίτητα σε μια ομάδα και χρειάζονται, για να μπορέσουν να τραβήξουν την αντίπαλη άμυνα μακριά από τη γραμμή περιοχής τέρματος, και για να δημιουργούνται περισσότερες ευκαιρίες στον πίβοτ για γκολ. Τα μακρινά αυτά σουτ μπορεί ο παίκτης να τα πραγματοποιήσει είτε βρίσκεται σε κίνηση είτε σε στάση είτε πηδά. Απαραίτητα είναι και τα καλά σουτ που γίνονται από τα άκρα, γιατί έχουν σαν αποτέλεσμα ν' ανοίγουν την αντίπαλη άμυνα σ' όλο το μήκος της περιοχής τέρματος. Για να έχουν επιτυχία τα σουτ από τα άκρα, πρέπει ο παίκτης που θα τα κάνει να παίρνει φόρα τουλάχιστον με δυο-τρία βήματα, ώστε να μπορεί να βουτήξει ή να πηδήξει όσο το δυνατό πιο μέσα στην περιοχή τέρματος.

Όταν μια ομάδα διατρέχει τον κίνδυνο να δέχεται τέρματα από μακρινή απόσταση ή από πλάγια, τότε αναγκάζεται να βγει έξω από την περιοχή τέρματος για να μπλοκάρει τα μακρινά σουτ ή να ανοιχτεί για να μαρκάρει τα σουτ που γίνονται από τα άκρα. Έτσι δίνεται η ευκαιρία στους παίκτες που παίζουν στη γραμμή τέρματος για σκοράρισμα.

Βέβαια, υπάρχουν πολλοί καλοί παίκτες που παίζουν στη γραμμή των 6 μέτρων και μπορούν να σκοράρουν, ενώ σπρώχνονται, εμποδίζονται, ή χάνουν την ισορροπία τους και πέφτουν κάτω. Η ακρίβεια, η εκρηκτικότητα και η ταχύτητα απελευθερώσεων της μπάλας είναι απαραίτητες επιδεξιότητες, για να πραγματοποιηθούν αυτά τα σουτ.

Ο αρχάριος Χαντμπολέρ θα προσπαθήσει να μάθει να κάνει απ' όλες τις θέσεις όλα τα είδη σουτ. Μετά, αφού εξοικειωθεί με το παιχνίδι και βρει τη θέση που του ταιριάζει καλύτερα, θα επιδιώξει να βελτιώσει τις τεχνικές των σουτ της θέσης που παίζει.

Στη συνέχεια περιγράφονται τα βασικότερα σουτ που γίνονται σ' έναν αγώνα χαντ-μπωλ. Αυτά είναι:

- βασικό σουτ,- σουτ με κατακόρυφο άλμα,- σουτ με άλμα σε μήκος,- σουτ από πλάγια θέση,- σουτ με πτώση.- Άλλα είδη σουτ:

ΒΑΣΙΚΟ ΣΟΥΤΑυτό το είδος σουτ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία από όλους τους παίκτες. Είναι

συνήθως χαρακτηριστικό των κεντρικών παικτών μιας ομάδας. Χρησιμοποιείται εναντίον ομάδων κατώτερου επιπέδου σε καταστάσεις που θέλουμε να τραβήξουμε τους αμυντικούς έξω από τη γραμμή περιοχής τέρματος και όταν θέλουμε να ξαφνιάσουμε τους αντιπάλους αμυντικούς και τον τερματοφύλακα.

1. Βασικό σουτ (σουτ με στήριξη)

Γίνεται από όλους τους παίκτες και κυρίως από τους παίκτες της δεύτερης γραμμής.

Α. Βασικό σουτ πάνω από τον ώμο.

Κατά την εκτέλεση του σουτ διακρίνουμε 3 φάσεις: βηματισμό, θέση ρίψης και ρίψη.

Περιγραφή της κίνησης

Το βασικό σουτ μπορεί να γίνει με δυο ή με τρία βήματα. Έτσι για δεξιόχειρα παίκτη έχουμε:Προπαρασκευαστική φάση Το πρώτο βήμα γίνεται με το αριστερό πόδι κατ' ευθείαν μπροστά,

ενώ η μπάλα βρίσκεται στη θέση υποδοχής και κρατιέται με τα δυο χέρια .Ακολουθεί το δεύτερο βήμα (δεξί πόδι) που είναι ένας σταυρωτός διασκελισμός με τα δάχτυλα

των ποδιών στραμμένα προς τα έξω, ενώ ταυτόχρονα η μπάλα μεταφέρεται στη θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο. Το κορμό παίρνει μια πλάγια θέση με τον ελεύθερο ώμο στραμμένο προς την εστία, ενώ το χέρι (ρίψης) με την μπάλα έρχεται πίσω από τον ώμο.

Στη θέση αυτή έχουμε μια γωνία που σχηματίζεται μεταξύ των ώμων και της λεκάνης. Το τελευταίο βήμα· (πάλι αριστερά) έρχεται κατ' ευθείαν μπροστά και πατά με τη φτέρνα πρώτα και τη στιγμή της ρίψης με όλο το πέλμα. Με το πάτημα της φτέρνας ολοκληρώνεται το κοντράρισμα της

κίνησης που έχει αρχίσει από το σταυρωτό ενδιάμεσο διασκελισμό, προκειμένου να μεταφέρουμε την ταχύτητα που έχουμε αναπτύξει κατά τη διάρκεια της κίνησης πάνω στη μπάλα . Το πέλμα του πίσω ποδιού( στήριξης ) είναι τοποθετημένο πλάγια σε σχέση με την ευθεία ρίψης, και την μύτη προς τα έξω.

Σχήμα 54

Στην κύρια φάση η διαδικασία της ρίψης αρχίζει από την ποδοκνημική άρθρωση του πίσω ποδιού που στρέφεται προς τα μέσα με οδηγό το πέλμα και σημείο στήριξης τις μύτες του πέλματος .Κατά τη ρίψη το πέλμα του αριστερού ποδιού πατά ολόκληρο και το γόνατο κάμπτεται.

Προηγείται η κίνηση της λεκάνης και ακολουθεί η στροφή των ώμων. Στη συνέχεια έχουμε τον αγκώνα, που προηγείται καθαρά σε σχέση με τον καρπό, ενώ τέλος η μπάλα ρίχνεται με το τέντωμα του πήχη και το σπάσιμο του καρπού .

Η κίνηση του αγκώνα και του καρπού γίνεται με εκρηκτικό τρόπο και μοιάζει με την κίνηση του μαστίγιου, προκειμένου να δοθεί μεγαλύτερη δύναμη στη μπάλα.


- Να έχει χαμηλά τον αγκώνα.- Να έχει τη μπάλα ο παίκτης κοντά στο κεφάλι του.- Να μη σχηματίζεται γωνία μεταξύ της λεκάνης και του ώμου.- Να μη γίνεται ο σταυρωτός διασκελισμός.- Να μεταφέρεται η μπάλα στη θέση ρίψης με τα δυο χέρια.- Να μην προηγείται η λεκάνη κατά τη ρίψη.- Να προηγείται ο καρπός του αγκώνα.- Να μη σπάζει ο καρπός κατά τη ρίψη.


- Η καλή βάση στήριξης του παίκτη.- Ο καλός έλεγχος της μπάλας- Η μικρή απόσταση εκτέλεσης.- Το ξάφνιασμα των αντιπάλων.


- Το εύκολο μπλοκάρισμα από τους αντιπάλους.- Η μικρή απόσταση που έχει ο σουτέρ από τους αντιπάλους κατά την εκτέλεση.Το βασικό σουτ μπορεί να έχει ορισμένες παραλλαγές στην εκτέλεση του. Οι παραλογές αυτές

έχουν σχέση με το βηματισμό του παίκτη ή με το ύψος απελευθέρωσης της μπάλας.Έτσι, εκτός από το βασικό σουτ (πάνω από τον ώμο) έχουμε:- Σουτ στο ύψος του ώμου.- Σουτ στο ύψος της μέσης.- Σουτ στο ύψος της λεκάνης. - Σουτ στο ύψος των γονάτων.- Συρτό σουτ.Το κυριότερο τεχνικό στοιχείο που διαφέρουν όλες αυτές οι παραλλαγές των σουτ είναι ότι όσο

πιο χαμηλά γίνεται το σουτ τόσο περισσότερο χαμηλώνει και το κέντρο βάρους. Το χαμήλωμα αυτό πετυχαίνεται από το μεγαλύτερο άνοιγμα των ποδιών και την κάμψη των γονάτων.

Σχήμα 55

ΟΙ διάφορες παραλλαγές στον βηματισμό είναι:- Σουτ από στάση.- Σουτ με λιγότερα βήματα.- Σουτ με σταύρωμα πίσω του ενδιάμεσου διασκελισμού.- Σουτ με γρήγορο συγκεντρωτικό διασκελισμό.- Σουτ με τρέξιμο.

ΣΟΥΤ ΜΕ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΑΛΜΑ

Το σουτ αυτό γίνεται συνήθως από τους δεύτερους περιφερειακούς παίκτες, και έχει σαν σκοπό να αποφύγει ο σουτέρ τα μπλοκαρίσματα των αμυντικών. Είναι από τα πιο χρησιμοποιούμενα σουτ σε ένα παιχνίδι και χρησιμοποιείται σε όλες τις επιθέσεις εναντίον άμυνας ζώνης.

Το κατακόρυφο άλμα, που προηγείται φέρνει σε πλεονεκτική θέση το σουτέρ έναντι των αντιπάλων και του δίνει τη δυνατότητα να σουτάρει πάνω από το αντίπαλο μπλοκ με μεγάλη επιτυχία.

Το ύψος του σουτέρ σε συνδυασμό με ένα καλό άλμα και δυνατό σουτ είναι σπουδαία προσόντα για τους παίκτες που εκτελούν αυτό το σουτ.

Για την εκτέλεση του διακρίνουμε τις εξής φάσεις: Α. Βηματισμό, Β. Απογείωση, Γ. Θέση ρίψης, Δ, Ρίψη, Ε. Προσγείωση (πιο κάτω οι κινήσεις αναφέρονται για δεξιόχειρα παίκτη).

Α. Βηματισμός

Ο βηματισμός γίνεται με 3 βήματα, δηλαδή ο παίκτης, πατάει κατά σειρά Αριστερό - Δεξί-Αριστερό. Μπορεί όμως και να γίνει με δύο βήματα, δηλαδή μόνο Δεξί-Αριστερό.

Β. Απογείωση

Η απογείωση γίνεται στο τρίτο αριστερό βήμα. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο γεγονός ότι το αριστερό πόδι τοποθετείται με τη φτέρνα στο έδαφος, προκειμένου ο παίκτης να μετατρέψει την οριζόντια ταχύτητα που έχει αποκτήσει κατά τη διάρκεια των βημάτων σε κατακόρυφη. Την κάθετη απογείωση βοηθά το αντίθετο πόδι (δεξί) που ανεβαίνει λυγισμένο στο γόνατο προς τα πάνω.

Γ. Θέση ρίψης

Μετά το κατακόρυφο άλμα το χέρι κινείται λυγισμένο στον αγκώνα πίσω από το κεφάλι. Στη θέση αυτή (θέση ρίψης) το χέρι έρχεται από τον πιο σύντομο δρόμο (δεν γίνεται περιφορά του χεριού κάτω πίσω και πάνω όπως στη παλαιά τεχνική). Η στροφή των ώμων προς τη πλευρά της μπάλας βοηθούν το παίκτη για να προστατεύει τη μπάλα να εφαρμόζει μεγαλύτερη δύναμη σε αυτή και να την κατευθύνει σε όποιο σημείο του τέρματος θέλει. Το αντίθετο χέρι είναι σχεδόν τεντωμένο μπροστά και έχει ισορροπιστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της ρίψης.

Δ. Ρίψη

Η ρίψη της μπάλας γίνεται στο πιο ψηλό σημείο του άλματος του παίκτη. Το χέρι ρίψης ακολουθεί την ίδια κινητική διαδικασία, όπως και στο βασικό σουτ, με τη διαφορά ότι το χέρι έρχεται σχεδόν τεντωμένο προς την κατεύθυνση της μπάλας. Η μπάλα ρίχνεται με τη βοήθεια της εκρηκτικής, κίνησης του ώμου, του βραχίονα του πήχη και το τελικό σπάσιμο του καρπού. Στη ρίψη βοηθά η στροφική κίνηση των ώμων και η τροχιά που διαγράφει το χέρι ρίψης. Το αντίθετο χέρι έρχεται πίσω

κατά τη ρίψη λυγισμένο στον αγκώνα, ενώ το αντίθετο πόδι κατά τη στιγμή της ρίψης τεντώνει προς τα κάτω.

Ε. Προσγείωση)

Μετά το σουτ ο παίκτης προσγειώνεται στο ίδιο πόδι με το οποίο έκανε το σουτ. Το σημείο της προσγείωσης πρέπει να απέχει περίπου 50 εκ. από το σημείο απογείωσης. Αυτό είναι ένα ενδεικτικό στοιχείο για το κατακόρυφο άλμα.


- Να κάνει άλμα ο δεξιόχειρας παίκτης με το δεξί πόδι.- Να μην πατήσει ο παίκτης με τη φτέρνα.- Να μην κάνει κατακόρυφο άλμα.- Να μη γίνει η στροφή των ώμων προς την πλευρά της ρίψης.- Να μη γίνει η προσγείωση στο πόδι απογείωσης.


- Φέρει τον σουτέρ σε καλή θέση για σουτ πάνω από το αντίπαλο μπλοκ.- Πρόσθετη δύναμη στην ρίψη εξαιτίας της ταχύτητας που έχει ο παίκτης.- Καλή ορατότητα του σουτέρ.- Μεγαλώνει τη γωνία ρίψης.


- Δεν βρίσκεται ο παίκτης σε σταθερή και ισορροπημένη θέση.- Κίνδυνος απώλειας της μπάλας κατά τη μεταφορά της στη θέση ρίψης.

ΣΟΥΤ ΜΕ ΑΛΜΑ ΣΕ ΜΗΚΟΣ

Το σουτ αυτό είναι μια παραλογή του σουτ με κατακόρυφο άλμα. Το χαρακτηριστικό του είναι κύρια το άλμα που γίνεται σε μήκος από τον παίκτη προκειμένου να βρεθεί πιο κοντά στο αντίπαλο τέρμα. Πραγματοποιείται όταν δεν υπάρχει αντίπαλος παίκτης μπροστά για να μικρύνει η απόσταση του σουτέρ από τον τερματοφύλακα.

Είναι αρκετά εύκολο στην εκμάθηση του και συνιστάται για τους αρχαίους παίκτες. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αιφνιδιασμού, κατά τη διάρκεια διεισδύσεων και είναι κατ' εξοχήν σουτ των εξτρέμ.

Σχήμα 56

Στην εκτέλεση του έχει αρκετές τεχνικές ομοιότητες με το σουτ με κατακόρυφο άλμα, ιδίως στην κίνηση που αφορά το χέρι. Ο βηματισμός γίνεται με δύο ή τρία βήματα. Συνήθως γίνεται Α –Δ - Α (προκειμένου για δεξιόχειρα παίκτη) και ο παίκτης κάνει άλμα σε μήκος με το αριστερό πόδι. Χαρακτηριστικό είναι το πάτημα του αριστερού ποδιού με ολόκληρο το πέλμα και όχι με τη φτέρνα, γιατί μας ενδιαφέρει το μήκος του άλματος και όχι το ύψος. Ταυτόχρονα με το τελευταίο βήμα άλμα το χέρι έρχεται στη θέση ρίψης από τον πιο σύντομο δρόμο. Η ρίψη ακολουθεί την ίδια κινητική διαδικασία όπως και στο σουτ με κατακόρυφο άλμα. Το αντίθετο πόδι έρχεται προς τα πάνω λυγισμένο στο γόνατο και οδηγεί την κίνηση του άλματος προς την περιοχή της γραμμής τέρματος. Η απελευθέρωση της μπάλας δεν γίνεται στο πιο ψηλό σημείο του άλματος του παίκτη, αλλά τη στιγμή της καθόδου. Δηλαδή ο παίκτης σουτάρει λίγο πριν πατήσει στο έδαφος. Η προσγείωση γίνεται με το ίδιο πόδι που ο παίκτης έκανε το άλμα.

ΣΟΥΤ ΜΕ ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΠΛΑΓΙΑ

Το σουτ αυτό γίνεται από τις πλάγιες εξωτερικές πλευρές της περιοχής τέρματος και το χρησιμοποιούν βασικά οι εξτρέμ. Στο σουτ αυτό το χέρι ρίψης θα πρέπει να είναι το εξωτερικό σε σχέση με το τέρμα, ενώ το ελεύθερο χέρι πρέπει να είναι το εξωτερικό. Έτσι ο παίκτης θα έχει ευνοϊκότερη και μεγαλύτερη γωνία ρίψης και η μπάλα θα κατευθύνεται ευκολότερα προς τις δυο γωνίες της εστίας. Οι παίκτες που παίζουν σε αυτές τις θέσεις θα πρέπει να είναι:

Ο δεξιόχειρας όταν παίζει στον αριστερό πλάγιο χώρο. Ο αριστερόχειρας όταν παίζει στο δεξιό πλάγιο χώρο. Ο παίκτης όταν θα κάνει αυτό το σουτ, πατάει όσο μπορεί πιο κοντά στη γραμμή των 6 μέτρων και πετιέται προς τα εμπρός μέσα στην περιοχή του τέρματος, σε μια προσπάθεια να φτάσει πιο κοντά στη εστία. Ταυτόχρονα όμως πάει και ψηλά και κατευθύνεται προς το κεντρικό μπροστινό τμήμα της περιοχής τέρματος. Έτσι ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να μεγαλώσει ακόμα πιο πολύ τη γωνία ρίψης αλλά και να βλέπει ακόμα πιο πολύ και τις δύο γωνίες της εστίας.

Το σουτ αυτό έχει τρεις φάσεις, α) Βηματισμός: Ο βηματισμός γίνεται με δύο ή τρία βήματα που σταματούν ακριβώς μπροστά

από τη γραμμή των 6 μέτρων.β) Θέση ρίψης: Στη φάση της θέσης ρίψης για να αποφευχθεί πιθανό κλέψιμο της μπάλας από

τους αμυντικούς, τεντώνει προς τα πίσω, λυγίζει στον αγκώνα και φέρνει τη μπάλα πίσω και πάνω από το κεφάλι. Φυσικά και ο ώμος στη θέση αυτή είναι τραβηγμένος πίσω από τη λεκάνη,

γ) Ρίψη: Το σημείο της ρίψης μπορεί να είναι χαμηλά από το ύψος της λεκάνης ή ψηλά πάνω από τον ώμο. Αυτό εξαρτάται από τη θέση και τις κινήσεις του τερματοφύλακα. Και στις δύο περιπτώσεις το χέρι απλώνει πλάγια για να μεγαλώσει ακόμη πιο πολύ τη γωνία ρίψης. Η προσγείωση γίνεται πάνω στο πόδι ρίψης. Το παρακάτω σχεδιάγραμμα δείχνει τη σωστή και τη λάθος κίνηση του παίκτη που εκτελεί σουτ από τα πλάγια.

Σχήμα 57

Οι ανάγκες του παιχνιδιού όμως δημιουργούν περιπτώσεις, που είτε το εξτρέμ, είτε ένας άλλος παίκτης άλλης θέσης βρεθούν σε θέση βολής από τα πλάγια, έχοντας το εσωτερικό χέρι ρίψης σε σχέση με το τέρμα, τότε ο παίκτης θα κάνει σουτ με το άλμα και πτώση από τα πλάγια. Το σουτ αυτό γίνεται κύρια από τους δεξιόχειρες παίκτες που παίζουν στη δεξιά πλευρά της επίθεσης.

Σχήμα 58

Ο βηματισμός γίνεται με δύο ή τρία βήματα που γίνονται κάθετα ή παράλληλα προς τη γραμμή των 6 μέτρων. Κατά την προσγείωση του ο παίκτης πρέπει να πάει μια πλάγια θέση προς την πλευρά που θα κάνει την πτώση. Μετά την προσγείωση του ο παίκτης οριζοντιώνει το κορμί του προς το έδαφος, ενώ το στήθος του είναι προτεταμένο προς την εστία. Η αριστερή πλευρά του παίκτη είναι στραμμένη προς το έδαφος και ο ώμος ρίψης τραβιέται προς τα πίσω. Το χέρι που κάνει τη ρίψη έρχεται λυγισμένο στον αγκώνα πίσω από το κεφάλι. Κατά τη ρίψη με κοφτή κίνηση του χεριού και του ώμου προς την εστία. Η προσγείωση γίνεται συνήθως με ρολάρισμα πάνω στον ώμο ρίψης ή με τα δύο χέρια.

ΣΟΥΤ ΜΕ ΠΤΩΣΗ

Τα σουτ με πτώση γίνονται από όλους τους παίκτες, αλλά κύρια από τους παίκτες γραμμής. Ο παίκτης γραμμής στην προσπάθεια του να φτάσει κοντά στο τέρμα χρησιμοποιεί την πτώση σαν τον καλύτερο τρόπο προσγείωσης στο έδαφος μετά το σουτ.

Ο παίκτης υποδέχεται τη μπάλα, έχοντας την πλάτη του προς το τέρμα. Μετά την υποδοχή ο παίκτης αρχίζει να στρίβει το σώμα του προς την αντίθετη πλευρά του χεριού ρίψης, ενώ ταυτόχρονα το πόδι στο οποίο ο παίκτης θα κάνει το άλμα μετακινείται προς τη γραμμή των 6 μέτρων, αποφεύγοντας έτσι τον αντίπαλο. Μετά τη στροφή ο παίκτης έρχεται αντιμέτωπος με το τέρμα. Στην συνέχεια ο παίκτης κάνει άλμα προς τα μέσα με το αντίθετο πόδι του χεριού ρίψης, ενώ η μπάλα μεταφέρεται ψηλά στη θέση ρίψης. Με το άλμα του ο παίκτης προσπαθεί να φτάσει όσο το δυνατό πιο κοντά στο τέρμα. Έτσι το σώμα του παίρνει μια οριζόντια θέση σε σχέση με το έδαφος. Λίγο πριν ο παίκτης πατήσει στο έδαφος σουτάρει προς το τέρμα. Η προσγείωση γίνεται με δύο τρόπους: - Με τα δυο χέρια. Μετά το σουτ ο παίκτης ακουμπά στο έδαφος πρώτα με τη μύτη του πέλματος του ποδιού ρίψης και στη συνέχεια ακουμπούν τα χέρια, τα οποία λυγίζουν στους αγκώνες προκειμένου να αμβλύνουν την ορμή της πτώσης.

- Με ρολάρισμα πάνω στον ώμο ρίψης: Μετά τη ρίψη το κορμί αρχίζει να στρίβει με οδηγό τον ώμο ρίψης. Πρώτα έρχεται σε επαφή με το έδαφος η μύτη του πέλματος, του ποδιού ρίψης, κατόπιν το αντίθετο χέρι από το χέρι ρίψης και στη συνέχεια γίνεται το ρολάρισμα πάνω στον ώμο του χεριού ρίψης.

Σχήμα 59

Η εκμάθηση των πτώσεων γίνεται με τη βοήθεια στρωμάτων γυμναστικής. Σταδιακά οι παίκτες εκτελούν τις πτώσεις πρώτα χωρίς μπάλα και κατόπιν με μπάλα από διάφορες θέσεις. Π.χ. από την γονάτιση, το βαθύ κάθισμα, την όρθια θέση, με άλμα κ.λπ.

Οι παίκτες θα πρέπει να αποβάλουν τον φόβο της πτώσης και ταυτόχρονα να αποφεύγουν τυχόν τραυματισμούς. Για το λόγο αυτόν η εκμάθηση πρέπει να γίνεται σταδιακά προκειμένου να εξοικειωθεί ο αρχάριος παίκτης με το πέσιμο.

ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΣΟΥΤ

Τα σουτ που περιγράφτηκαν είναι τα πιο χαρακτηριστικά και τα πιο συνηθισμένα, που συναντώνται σε έναν αγώνα χαντ-μπωλ. Όμως υπάρχουν και άλλα σουτ που μπορεί να γίνουν εκτός από αυτά που προαναφέρθηκαν. Τα σουτ αυτά δεν χρησιμοποιούνται όπως τα άλλα, όμως είναι πολύ θεαματικά εξαιτίας της δυσκολίας και του κινδύνου που περιέχουν. Μερικά από αυτά είναι:

1. Σουτ με πλάγια κάμψη

Το σουτ αυτό συναντάται με δύο μορφές, με άλμα και χωρίς άλμα. Το σουτ με πλάγια πτώση και άλμα αποτελεί μια φυσική συνέχεια του σουτ με κατακόρυφο άλμα και, γίνεται όταν μπροστά από τον επιθετικό υπάρχει μπλοκ. Ο επιθετικός παίκτης για να αποφύγει το αντίπαλο μπλοκ γέρνει το κορμί προς τα πλάγια και προς την αντίθετη πλευρά από το χέρι ρίψης. Από την θέση αυτή ο παίκτης σουτάρει, έχοντας προηγούμενα αποφύγει το αντίπαλο μπλοκ.

Σχήμα 60

Το σουτ με πλάγια κάμψη χωρίς άλμα (σουτ ERET). αποτελεί φυσική συνέχεια του βασικού σουτ. Το σουτ αυτό γίνεται προκειμένου ο επιθετικός να αποφύγει το μαρκάρισμα του αντίπαλου παίκτη και να σουτάρει προς το τέρμα. Έτσι ο επιθετικός, όπως και στο προηγούμενο σουτ, με κατακόρυφο άλμα γέρνει το κορμί του προς τα πλάγια και αποφεύγοντας τον αμυντικό σουτάρει προς το τέρμα. Η πτώση γίνεται με τα δύο χέρια στην πρηνή θέση.

2. Σουτ με πλάτη στο τέρμα

Τα σουτ αυτά συναντώνται πολύ σπάνια στο χαντ-μπωλ κυρίως από τους παίκτες γραμμής. Ο παίκτης στέκεται με την πλάτη στην εστία και σουτάρει χωρίς να βλέπει στο τέρμα. Η ρίψη γίνεται από την πλευρά του χεριού ρίψης. Τα σουτ αυτά μπορεί να εκτελεστούν με πτώση και χωρίς πτώση, με στροφή του κορμού ή χωρίς στροφή του κορμού. Η πτώση κυρίως γίνεται με ρολάρισμα πάνω στην πλάτη του παίκτη.

3. Σουτ πλάσε

Γίνεται σε περιπτώσεις που ο τερματοφύλακας βρίσκεται έξω από το τέρμα. Ο παίκτης πετά τη μπάλα προς το τέρμα με καμπύλη τροχιά πάνω από τον τερματοφύλακα. Απαιτεί άριστη νευρομυϊκή συναρμογή ιδιαίτερα στην τελευταία στιγμή της ρίψης. Γίνεται από οποιοδήποτε μέρος της περιοχής τέρματος και κυρίως από τα πλάγια.

4. Εναέριο σουτ

Είναι αρκετά δύσκολο στην εκτέλεση του επειδή απαιτεί την υποδοχή της μπάλας στον αέρα. Ο παίκτης υποδέχεται τη μπάλα στον αέρα με τα δυο χέρια και φέρνοντας την στο χέρι ρίψης σουτάρει προς το τέρμα λίγο πριν πραγματοποιήσει την προσγείωση του στο έδαφος. Είναι αρκετά θεαματικό

στην εκτέλεση του και γίνεται κυρίως από παίκτες με άριστα φυσικά προσόντα.

5. Πέναλτι

Το πέναλτι είναι μια φυσική παραλλαγή του βασικού σουτ από στάση. Ο

Σχήμα 61

παίκτης τοποθετείται σε απόσταση 7 μ. από το κέντρο του τέρματος, και χωρίς να πατά τη γραμμή σουτάρει με το σφύριγμα του διαιτητού. Μπορεί να εκτελεστεί με διάφορους τρόπους όπως:

- Πέναλτι με πτώση στα δύο χέρια. - Πέναλτι με ρολάρισμα.- Πέναλτι με τοποθέτηση των ποδιών σε διαφορετική θέση (Το αντίθετο πόδι από το χέρι ρίψης

να είναι μπροστά).- Πέναλτι με τοποθέτηση των ποδιών στην ίδια ευθεία πίσω από τη γραμμή των 7 μ. (σκίτσο).- Πέναλτι με προσποίηση.- Πέναλτι πλάσε.- Πέναλτι με στροφή κ.λπ.Σε όλα τα είδη πέναλτι το χέρι ρίψης ακολουθεί την ίδια κινητική διαδικασία όπως και στο βασικό

σουτ. Ο παίκτης που εκτελεί το πέναλτι θα πρέπει να διακρίνεται από ψυχραιμία, αποφασιστικότητα και σιγουριά. Επίσης, να έχει δυνατό και ευθύβολο σουτ και ποικιλία στον τρόπο εκτέλεσης των πέναλτι.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΟΥΤ

Σχήμα 62

Απλό σουτ με κίνηση

Οι παίκτες κάνουν απλό σουτ. Με κίνηση ο ένας μετά τον άλλο από αριστερά προς τα δεξιά. Μετά το σουτ ο καθένας μαζεύει τη μπάλα του και πηγαίνει στο τέλος της ομάδας του.

Σχήμα 63

Σουτ από το ύψος της λεκάνης

Οι παίκτες σουτάρουν ο ένας μετά τον άλλο από αριστερά προς τα δεξιά, στο ύψος των πλευρών των αντιπάλων,.

Σχήμα 64

Σουτ με άλμα σε μήκος

Οι παίκτες σε δύο ομάδες, σουτάρουν μ' άλμα ο ένας μετά τον άλλο από τη γραμμή των 9 μ.

Σχήμα 65

Σουτ με κατακόρυφο άλμα

Οι παίκτες σε μια σειρά έξω από τα 9 μέτρα πασάρουν στον παίκτη ή τον προπονητή που βρίσκεται στη γραμμή των 6 μέτρων. Αυτός που πασάρει πάλι στο ύψος των 9 μ. απ' όπου κάνουν και το σουτ μ' άλμα.

Σχήμα 66

Σουτ με κατακόρυφο άλμα

Οι παίκτες σε 3 σειρές. Η μεσαία σειρά έχει μπάλες. Ο Α πασάρει στον 1 που κάνει σουτ μ' άλμα πάνω στον αντίπαλο. Ο Α πηγαίνει στο τέλος της σειράς του 1. Ο 1 μετά το σουτ παίρνει τη μπάλα και πηγαίνει στο τέλος της μεσαίας ομάδας. Το ίδιο γίνεται και από δεξιά.

Σχήμα 67

Σουτ με άλμα

Οι παίκτες πασάρουν σ' ένα κεντρικό παίκτη και ξαναπαίρνουν τη μπάλα στην κίνηση επάνω, για να κάνουν σουτ μ' άλμα πάνω από αντίπαλο

Σχήμα 68

Βασικό σουτ με κίνηση

Ο 1 πασάρει στον Α και τρέχει πίσω από την ομάδα του 2, ο Α πασάρει στον 2, ο 2 κάνει σουτ απλό σε κίνηση. Μετά το σουτ παίρνει τη μπάλα και τρέχει πίσω από την ομάδα του 1.

Σχήμα 69

Σουτ με στροφή, άλμα και πτώση

Οι περιφερειακοί παίκτες πασάρουν με τη σειρά από τ' αριστερά προς τα δεξιά στους παίκτες γραμμής 6 μ. και τρέχουν στις θέσεις τους. Οι παίκτες γραμμής κάνουν σουτ με στροφή, άλμα και ρολάρισμα. Μετά το σουτ παίρνουν τη μπάλα και τρέχουν στο τέλος των περιφερειακών ομάδων:

Σχήμα 70

Σουτ με άλμα από τα πλάγια

Οι παίκτες σε δύο ομάδες, μια αριστερά και μία δεξιά, με μια μπάλα ο καθένας. Σουτάρουν με βουτιά και πέσιμο προς τα μέσα. Στις ασκήσεις αυτών των σουτ καλό είναι να χρησιμοποιούνται στρώματα γυμναστικής για γα αποφεύγονται τραυματισμοί.

Σχήμα 71

Σουτ με άλμα από τα πλάγια

Δυο ομάδες. Η μια τοποθετημένη στη γωνία· του κόρνερ και η άλλη έξω από τα 9 μ. Ο 1 ξεκινά κυκλικά, παίρνει τη μπάλα επάνω στην κίνηση από τον 2 και κάνει σουτ με βουτιές.

Σχήμα 72

Σουτ με κάμψη και πτώση

Τρεις ομάδες. 'Ένας αντίπαλος μπροστά σε κάθε ομάδα. Οι παίκτες μόλις φτάσουν μπροστά από τους αμυντικούς σουτάρουν, πέφτοντας μακριά και σχηματίζοντας το Τ. Η ίδια άσκηση χρησιμοποιείται και για το σουτ με άλμα και πέσιμο μακριά.

ΠΡΟΣΠΟΙΗΣΕΙΣΠροσποιήσεις είναι οι ψεύτικες και παραπλανητικές κινήσεις που κάνει ο επιθετικός παίκτης,

προκειμένου να ξεγελάσει τον αντίπαλο του αμυντικό.Οι προσποιήσεις έχουν σαν σκοπό να παρασύρουν τους αμυντικούς σε λανθασμένες κινήσεις,

έτσι ώστε οι επιθετικοί να βρεθούν σε ευνοϊκότερη θέση σε σχέση με τους αμυντικούς. Χρησιμοποιούνται ακόμη για να αιφνιδιάζουν τους αντίπαλους αμυντικούς και να ξεφεύγουν από το ασφυκτικό μαρκάρισμα τους.

Στα αντικείμενα της τεχνικής, η προσποίηση κατέχει ξεχωριστή θέση. Όταν χρησιμοποιείται σωστά έχει άριστα αποτελέσματα, φέρνοντας τον επιθετικό σε πλεονεκτική θέση έναντι του αμυντικού. Η καλή εκτέλεση της προσποίησης εξαρτάται από τη γρήγορη κίνηση του παίκτη που την εκτελεί, καθώς επίσης και από την έκταση της παραπλανητικής κίνησης.

Η προσποίηση, που προηγείται της κύριας κίνησης, πρέπει να είναι πάντα πειστική, γιατί αλλιώς ο αντίπαλος παίκτης δεν ξεγελιέται. Επίσης, να εκτελείται σε σωστή απόσταση από τον αμυντικό. Η απόσταση αυτή πρέπει να είναι 1-1,5 μέτρο.

Μετά την πραγματοποίηση της προσποίησης γίνεται η κύρια ενέργεια του παίκτη. Η χρησιμοποίηση της προσποίησης απαιτεί ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τον παίκτη που την εκτελεί. Είναι απαραίτητο τεχνικό στοιχείο που πρέπει να έχουν όλοι οι παίκτες. Όλοι πρέπει να γνωρίζουν ένα μεγάλο αριθμό προσποιήσεων μέσα στο παιχνίδι, προκαλώντας έτσι σύγχυση στην αμυνόμενη ομάδα. Αποτελούν βασικό και πολύ χρήσιμο μέσο για την επιτιθέμενη ομάδα, προκειμένου να κερδίσουν έναν αγώνα. Η ικανότητα της χρησιμοποίησης διαφόρων προσποιήσεων είναι μεγάλο πλεονέκτημα για την ομάδα, γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι αμυντικοί παίκτες δυσκολεύονται να αντιδράσουν. Χρειάζεται πολλή δουλειά για να μαθευτούν σωστά, κάνουν το παιχνίδι θεαματικό, είναι αποτελεσματικές και ενθουσιάζουν τους θεατές.

Οι προσποιήσεις χωρίζονται σε δυο .κατηγορίες: α. Προσποιήσεις χωρίς μπάλα, β. Προσποιήσεις με μπάλα.

Οι προσποιήσεις, που γίνονται χωρίς μπάλα, έχουν σαν σκοπό το ξεμαρκάρισμα του επιθετικού παίκτη, προκειμένου να βρεθεί στην κατάλληλη θέση για να υποδεχτεί τη μπάλα.

Οι προσποιήσεις με τη μπάλα έχουν σαν σκοπό:- Το πέρασμα του αμυντικού και την εκτέλεση σουτ.- Το πέρασμα του αμυντικού και την απασχόληση του επόμενου αμυντικού, προκειμένου να

δημιουργήσουμε ευνοϊκή κατάσταση για το διπλανό συμπαίκτη μας.- Την απελευθέρωση από την πίεση του αμυντικού του χεριού που κάνει τη ρίψη.Είδη προσποιήσεωνΟι προσποιήσεις με μπάλα είναι:- Βασική προσποίηση- Διπλή προσποίηση- Προσποίηση με στροφή- Προσποίηση στο σουτ- Προσποίηση στην πάσα.

Αλλαγή κατεύθυνσης

Η αλλαγή κατεύθυνσης δεν είναι μία ενιαία κινητική διαδικασία, αλλά διακρίνεται σε απλή και διπλή. Και οι δύο περιπτώσεις γίνονται και με κινήσεις του σώματος και με βηματισμό.

1.1. Απλή αλλαγή με κινήσεις σώματος (φγ. 32)

Στην περίπτωση αυτή ο παίχτης προτού αρχίσει την κίνηση προσποίησης πρέπει οπωσδήποτε να έχει εξασφαλίσει κινητική σταθερότητα, πατώντας και στα δύο πόδια. Κατόπιν θα κάνει μία κάμψη του πάνω μέρους του κορμού προς τα μπρος και πλάγια και κατόπιν πολύ γρήγορα θα φύγει από την άλλη πλευρά με βηματισμό. Στη φάση της πλάγιας κάμψης ο παίχτης μπορεί να στηρίζεται και στα δύο πόδια του, αλλά βασικά το βάρος μεταφέρεται πάνω στο πόδι της αντίστοιχης πλευράς που φυσιολογικά λυγίζει στο γόνατο. Η κατεύθυνση του λυγίσματος του γόνατος όμως πρέπει να είναι προς την ίδια πλευρά που λυγίζει το κορμί. Σε περιπτώσεις που επιδιώκεται μεγαλύτερη πειστικότητα στην κίνηση τότε μπορεί ακόμη να στηρίζεται μόνο στο ένα πόδι. Συνήθως στην περίπτωση αυτή το λύγισμα του κορμού συνοδεύεται και από αντίστοιχη κίνηση ρίψης του χεριού προς την ίδια πλευρά.

Η προσποίηση αυτή μπορεί να γίνει ακόμη και με την κίνηση του κεφαλιού ή κατεύθυνση του βλέμματος.

Μεγάλη σημασία στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει ο βηματισμός που θα ακολουθήσει για την αλλαγή της κατεύθυνσης. Γίνεται με δύο τρόπους (η περίπτωση αναφέρεται σε δεξιόχειρα παίχτη που έχει κάνει την πρώτη κίνηση του κορμού αριστερά).

— Όταν το βάρος του σώματος έχει καθαρά μεταφερθεί πάνω στο αριστερό πόδι, τότε η αλλαγή κατεύθυνσης θα ξεκινήσει με το δεξί πόδι (το πόδι της αντίθετης πλευράς).

— Όταν το βάρος είναι μοιρασμένο σχετικά και στα δύο πόδια, μπορεί να επιλεγεί και η πρώτη περίπτωση αλλά να γίνει και πιβοτάρισμα. Δηλ. να έρθει στο αριστερό πόδι μπροστά από το δεξί και να περάσει πλάγια δεξιά από το δεξί. Το πλεονέκτημα του βηματισμού αυτό εντοπίζεται στο ότι ταυτόχρονα με την κίνηση του ποδιού, ο παίχτης περνάει και την πλάτη του μπροστά από τον αμυντικό και απελευθερώνει έτσι και το χέρι ρίψης (φγ. 33).

Έτσι το ζήτημα που ξεπηδάει εδώ είναι ότι ο επιθετικός από το σημείο της τοποθέτησης με τα δύο πόδια και μετά πρέπει να έχει επαρκή αριθμό βημάτων για να μπορέσει και να ξεφύγει από τον αμυ-ντικό αλλά και να φέρει στην θέση της ρίψης, το αντίστοιχο πόδι ρίψης. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο ο παίχτης να έρχεται στην τοποθέτηση με τα δύο πόδια κατευθείαν ή με ένα βηματισμό και πάντα εκμεταλλευόμενος το μηδενικό βήμα.

Η προσποίηση αυτή χρησιμοποιείται όταν ο επιθετικός είναι ακριβώς απέναντι από τον αμυντικό.

1.2. Με αλλαγή κατεύθυνσης

Στην περίπτωση αυτή η λογική χρησιμοποίησης του βηματισμού είναι ίδια. Η διαφορά της προσποίησης συγκεκριμενοποιείται στο ότι:

— Η κίνηση προσποίησης μπορεί να γίνει με τοποθέτηση δύο ποδιών αλλά και προβολή του ενός ποδιού.

— Ο επιθετικός με την πρώτη του κίνηση επιδιώκει ή να μετατοπίσει πλάγια τον αμυντικό ή να τον ακινητοποιήσει.

Στην περίπτωση που επιδιώκεται πλάγια μετατόπιση του αμυντικού, ο βηματισμός προσποίησης γίνεται οπωσδήποτε πλάγια από τον αμυντικό για να φύγει από τη βασική του θέση. Για να πετύχει αυτό μετά το βηματισμό χρησιμοποιούνται και κινήσεις κορμού ή και προσποιητικές κινήσεις ρίψης. Όταν διαπιστωθεί η μετατόπιση τότε ακολουθεί η κίνηση αλλαγής πορείας.

Στην περίπτωση που επιδιώκεται ακινητοποίηση του αμυντικού, ο επιθετικός κινείται καθαρά πάνω στον αμυντικό. Η κίνηση στην αρχή είναι αργή και απότομα ανεβάζοντας την ταχύτητα του, αλλάζει πορεία ξαφνιάζοντας τον αμυντικό. Η προσποίηση αυτή λέγεται και προσποίηση αλλαγής ρυθμού.

1.3. Προσποίηση διπλής αλλαγής κατεύθυνσης

Οι προσποιήσεις αυτές γίνονται και με κινήσεις κορμού και με κινήσεις βηματισμού. Η διαφορά τους συγκεκριμενοποιείται στο ότι έχουν δύο προσποιητές κινήσεις π.χ. για δεξιόχειρα η πρώτη κίνηση γίνεται από τα αριστερά, ακολουθεί προς τα δεξιά για να επακολουθήσει η τελική κίνηση από την αριστερή πλευρά. Οι κινήσεις αυτές κατά κανόνα είναι προέκταση των κινήσεων με απλή αλλαγή κατεύθυνσης.

Βέβαια δεν μπορούμε να την αποκλείσομε και σαν αυτοτελή κίνηση εξαρχής. Στην περίπτωση αυτή το πρώτο βήμα πάντα πρέπει να είναι διερευνητικό για την διαπίστωση των προθέσεων και της συμπεριφοράς του αμυντικού.

Βασική προσποίηση

Η βασική προσποίηση βασίζεται πάνω στην απλή αλλαγή κατεύθυνσης. Χρησιμοποιείται από όλους τους παίκτες και κυρίως από τους εξωτερικούς. Η προσποίηση αυτή γίνεται ως εξής: (για δεξιόχειρα παίκτη).

Ο παίκτης, πιάνοντας τη μπάλα με το δεξί πόδι μπροστά (ή με τα δυο πόδια, ταυτόχρονα), κινεί το αριστερό πόδι και το σώμα του προς τα αριστερά, προσποιούμενος ότι θα πάει προς αυτή την κατεύθυνση. Στην συνέχεια φέρνει γρήγορα το δεξί πόδι και το σώμα του διαγώνια μπροστά προς τη δεξιά πλευρά, περνώντας τον αντίπαλο. Κατόπιν, πατώντας στο αριστερό πόδι ο παίκτης εκτελεί άλμα και σουτ προς το τέρμα. Η κίνηση αυτή γίνεται με ταυτόχρονη αύξηση της ταχύτητας του παίκτη. Κατά τη διάρκεια της προσποίησης η μπάλα πρέπει να κρατιέται κοντά στο σώμα.

Διπλή προσποίηση

Βασίζεται και αυτή στην αλλαγή του παίκτη. Η διαφορά είναι ότι ο παίκτης εκτελεί διπλή προσποίηση. Προσποιείται ότι θα πάει αριστερά, μετά δεξιά και τελικά πηγαίνει αριστερά. Δηλαδή προς την πλευρά που έκανε την πρώτη προσπάθεια, ο παίκτης κάνει και την τελική προσπάθεια.

Προσποίηση με στροφή

Γίνεται, συνήθως, από τα εξτρέμ. Ο παίκτης, έχοντας μπροστά του τον αντίπαλο μετά την εκτέλεση της προσποίησης με το αριστερό πόδι, το οποίο προβάλλει μπροστά, κάνει στροφή πάνω στο αριστερό πόδι και πατώντας δεξί πόδι και μετά αριστερό σουτάρει με άλμα προς το τέρμα. Η στροφή εκτελείται αμέσως μετά την προσποίηση με πολύ γρήγορη κίνηση.

Η προσποίηση αυτή απέκτησε οντότητα και έγινε ευρύτερα γνωστή από τον αποτελεσματικό τρόπο που την χρησιμοποίησε ο Γιουγκοσλάβος Μίλακ στο Παγκόσμιο κύπελο της Δανίας το 1978 (Eysser and Sassenberg 1979).

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσομε ότι ακόμη και η στροφή περιέχει αλλαγή κατεύθυνσης, αλλά το καθοριστικό στοιχείο είναι η στροφή. Στην προσποίηση αυτή διακρίνομε πολλές ποικιλίες, που καθορίζεται κύρια από την τελική κατεύθυνση της προσποίησης. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

1η Η προσποίηση που αναφερθήκαμε παραπάνω:Ο παίχτης ξεκινάει με μηδενικό βήμα στο δεξί πόδι. Το πρώτο κανονικό βήμα γίνεται με το

αριστερό προς τα μπρος και δεξιά πλευρά με κλίση του πέλματος προς τα αριστερά. Με άξονα το αριστερό πόδι γίνεται στροφή προς τα δεξιά, και πατάει με το δεξί πέλμα και συνεχίζει με το αριστερό και ακολουθεί σουτ.

2η Στροφή με δύο βήματα (για δεξιόχειρα παίχτη).Στην προσποίηση αυτή ο παίχτης με μηδενικό βήμα και άλμα τοποθετείται με δύο πόδια στην

αριστερή πλευρά του αμυντικού και απλώνει το δεξί του πόδι δεξιά. Κατόπιν πιβοτάρει πάνω στο δεξί με δεξιόστροφη κατεύθυνση. Η κίνηση του καταλήγει στο αριστερό πόδι στην αριστερά πλευρά του αμυντικού πάλι. Και ακολουθεί κίνηση ρίψης (φγ. 34).

3. Ειδικές μορφές προσποίησης για πέρασμα

Μια από τις πιο μοντέρνες προσποιήσεις είναι το πέρασμα της μπάλας πάνω από το κεφάλι του αμυντικού. Συγκεκριμένα (για δεξιόχειρα παίχτη) (φγ. 35).

Ο παίχτης πρέπει να πλησιάσει τον αμυντικό από την δεξιά πλευρά και σε αρκετά κοντινή απόσταση. Κατόπιν ακολουθεί γρήγορη κίνηση προς τα αριστερά ενώ το χέρι με την μπάλα περνάει πάνω από το κεφάλι του αμυντικού. Η κίνηση αυτή ενισχύεται από την κοφτή κίνηση προς τα αριστερά του πάνω μέρους του κορμού, έτσι ώστε ο ώμος και το χέρι ρίψης να περάσει αριστερά από τον αμυντικό. Ο τρόπος που θα συνεχίσει από εκείνο το σημείο το βηματισμό που ο παίχτης εξαρτάται από τον βηματισμό που προηγήθηκε.

Εδώ διακρίνομε δύο περιπτώσεις:Ο παίχτης ξεκινάει με αριστερό βήμα αριστερά, μετά κάνει ένα βήμα πλάγια δεξιά με το δεξί.

Κατόπιν και ταυτόχρονα με την κίνηση του χεριού πάνω από το κεφάλι του αμυντικού, πιβοτάρει πάνω στο αριστερό και φέρνει το δεξί πόδι και την δεξιά πλευρά του σώματος μαζί με το χέρι ρίψης, από την αριστερή πλευρά του αμυντικού. Μετά την κίνηση αυτή, αν ο αθλητής έχει ξεκινήσει με μηδενικό βήμα στο αριστερό, συνεχίζει την κίνηση ξεπεράσματος με προβολή του αριστερού ποδιού, αφού ήδη έχει πατήσει το δεξί πόδι. Διαφορετικά συνεχίζει με τρίπλα ή κάνει κατευθείαν σουτ.

Στην δεύτερη περίπτωση ο αθλητής με άλμα τοποθετείται και στα δύο πόδια από τη δεξιά πλευρά του αμυντικού. Κατόπιν με άλμα και πλάγια μετατόπιση έρχεται από την αριστερή πλευρά του αμυντικού περνώντας την μπάλα πάνω από το κεφάλι του. Αφού προσγειωθεί και στα δύο πόδια και απελευθερώσει το χέρι του κάνει σουτ πάνω στο αριστερό πόδι.

2. Προσποίηση με τελική κατάληξη το σουτ

Στις προσποιήσεις της κατηγορίας αυτής έχομε μία "εξ ολοκλήρου προσωπική ενέργεια του παίχτη, που αντικειμενικός του σκοπός είναι η απαλλαγή του από την επιτήρηση του αμυντικού και η πραγματοποίηση του σουτ από ευνοϊκότερη θέση. Συνήθως επιδιώκεται μεταβολή της κίνησης του

μπλοκ για να αφεθεί κενός χώρος ή μετατόπιση σε άλλο χώρο, χωρίς βέβαια να είναι απαραίτητο να ξεπερνά τον αντίπαλο του. Απαιτούν πολύ ψηλή τεχνική ικανότητα και είναι πιο αποτελεσματικές όταν ο παίχτης έχει και ψηλό δείχτη ευστοχίας στα σουτ στη διάρκεια του παιχνιδιού.

Και στις παραπάνω περιπτώσεις ακολουθείται η ίδια διαδικασία, δηλ. προηγείται πάσα ή σουτ ή πέρασμα και μετά το τελικό σουτ.

α. Προσποιήσεις από πάσα σε σουτΒασική προϋπόθεση επιτυχίας σ' αυτές τις προσποιήσεις είναι η ψηλή ικανότητα χειρισμού -

κρατήματος μπάλας. Συνήθως εδώ η κίνηση προσποίησης είναι αργή και καθαρή για να δημιουργήσει σίγουρα την εντύπωση της πάσας, να χαλαρώσει έτσι την προσοχή του αμυντικού και να ακολουθήσει κατόπιν πολύ γρήγορα (εκρηκτικά) το σουτ, ακριβώς από το χώρο που αφήνετε ελεύθερος. Μεγαλύτερες πιθανότητες έχει η τελική κίνηση όταν γίνεται σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή της προσποίησης.Κίνηση προσποίησης Τελική κίνηση— Βασική πάσα (ψηλή) μπροστά — Πάσα καρπού πλάγια — Πάσα από το ύψος της λεκάνης προς τα μπρος — Βασική πάσα ψηλή προς τα πλάγια

— Σουτ με άλμα — Βασικό σουτ ψηλό — Βασικό σουτ ψηλό ή χαμηλό — Βασικό σουτ χαμηλό

β. Προσποίηση από σουτ σε σουτΚυριότερη δυσκολία στις προσποιήσεις αυτές είναι η πιστότητα της προσποιητής κίνησης για

σουτ. Επίσης ότι η κίνηση του χεριού για το τελικό σουτ θα έχει λίγο χώρο και χρόνο για επιτάχυνση. Κύρια κατεύθυνση επιλογής κίνησης είναι η εξουδετέρωση του μπλοκ για να γίνει σουτ.

Κίνηση με προσποίηση Τελική κίνηση— Βασικό σουτ χαμηλό — Βασικό σουτ ψηλό

— Βασικό σουτ από αριστερά

— Σουτ με πλάγια κάμψη από δεξιά

— Βασικό σουτ ψηλό — Κατακόρυφο σουτ με άλμα— Κατακόρυφο σουτ με

άλμα— Βασικό σουτ

— Σουτ με άλμα από ψηλά — Βασικό σουτ από τα δεξιά

— Σουτ με άλμα από το ύψος της μέσης

(με ελαφρά κάμψη) — Σουτ με κάμψη από αριστερά— Σουτ με άλμα με ρίψη

προς τα μπρος— Σουτ με άλμα και ρίψη προς τα

μπρος

Παρατηρήσεις: Οι προσποιήσεις αυτές αντανακλούν και το ψηλό επίπεδο τεχνικής εκτέλεσης των παιχτών ψηλής κλάσης σε διεθνές επίπεδο δημιουργώντας έτσι και προσωπικό τους μοντέλο. Έτσι για παράδειγμα στην περίπτωση 1 ο Γιουγκοσλάβος Γιούρινα (σε προσωπικές αναλύσεις από το παγκόσμιο κύπελο του 1982), κάνει πιο σύνθετη κίνηση, ξεκινώντας με το πρώτο βήμα κάνει ταυτόχρονα κίνηση μεσαίου βασικού σουτ, στο δεύτερο βήμα κάνει άλμα προσποιούμενος κίνηση ρίψης, μετά προσγειώνεται στα δύο πόδια και κάνει τελικά σουτ βασικό, ψηλό ή χαμηλό. Στην περίπτωση 2, ο περίφημος Ρουμάνος Στίγκα, αφού φτάσει σε κάποιο ελεγχόμενο ύψος κάνει την κίνηση της ρίψης, κατεβάζει το χέρι με την μπάλα και όταν διαπιστώνει ότι χαλάει το μπλοκ τότε ξανανεβάζει το χέρι και κάνει σουτ από το ψηλότερο δυνατό σημείο (Tzurkan 1984).

γ. Κίνηση για πέρασμα και σουτΑποτελούν κλασικές κινήσεις στο Χάντμπολ, που όμως η χρήση τους ποσοτικά περιορίστηκε λόγω

της σωστότερης αμυντικής κάλυψης.Στις περιπτώσεις αυτές, κατά τη γνώμη μας, ο παίχτης την πρώτη κίνηση πρέπει να την κάνει με

μεταβλητή ταχύτητα και πάντα πολύ γρήγορη την τελική κίνηση για το σουτ.Εδώ διακρίνομε τις παρακάτω περιπτώσεις:

Κίνηση προσποίησης Τελική ενέργεια— Πέρασμα από αριστερά (δεξιά) — Βασικό σουτ από δεξιά (αριστερά)

— Κάμψη κορμού (κεφαλιού ή κίνηση ματιού) προς τα αριστερά

— Βασικό μεσαίο σουτ από δεξιά

— Πέρασμα από αριστερά — Σουτ με κατακόρυφο άλμα από δεξιά

Προσποίηση στο σουτ

Στην προσποίηση αυτή ο παίκτης προσποιείται ότι θα σουτάρει. Το όπλισμα του χεριού του επιθετικού παίκτη προδιαθέτει τον αντίπαλο αμυντικό να αντιδράσει, δίνοντας τη δυνατότητα στον επιθετικό να επιλέξει έναν από τους παρακάτω συνδυασμούς:

- Ο επιθετικός παίκτης προσποιείται ότι θα σουτάρει με έναν συγκεκριμένο τρόπο, αλλά στη συνέχεια ξεπερνά τον αμυντικό και σουτάρει με διαφορετικό τρόπο.

- Ο παίκτης προσποιείται ότι θα σουτάρει, αλλά τελικά δίνει πάσα σε άλλον αφύλακτο συμπαίκτη του.

- Ο παίκτης προσποιείται ότι θα σουτάρει με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο, αλλά στη συνέχεια σουτάρει με διαφορετικό τρόπο.

- Ο παίκτης προσποιείται ότι θα σουτάρει με άλμα και στη συνέχεια, κάνοντας ντρίμπλα σουτάρει διαφορετικά.

Προσποίηση στην πάσα

Όπως και στην προηγούμενη προσποίηση, ο παίκτης μετά την προσποίηση για πάσα έχει να επιλέξει έναν από τους παρακάτω συνδυασμούς:

- Ο επιθετικός προσποιείται ότι θα δώσει την πάσα σε έναν συμπαίκτη του, αλλά τελικά τη δίνει σε άλλον.

- Προσποιείται ότι θα δώσει πάσα, αλλά τελικά εκτελεί σουτ ξαφνιάζοντας τον αμυντικό παίκτη.- Ο παίκτης προσποιείται ότι θα κάνει πάσα, αλλά στη συνέχεια, περνώντας τον αμυντικό,

σουτάρει.- Ο επιθετικός παίκτης προσποιείται θα δώσει πάσα, αλλά στη συνέχεια κάνει ντρίπλα και

σουτάρει προς το τέρμα ή δίνει πάσα.

1. Προσποιήσεις με τελική κατάληξη την πάσα

Σ' αυτές τις προσποιήσεις ο παίχτης έχει σκοπό να απελευθερώσει ένα χώρο για να κινηθεί σ' αυτόν κάποιος άλλος συμπαίχτης του, που έτσι ευνοϊκότερα θα κάνει το τελικό σουτ. Για την υλοποίηση αυτής της κατάστασης χρησιμοποιούνται σαν κινήσεις προσποίησης άλλες μορφές (παραπλανητικές), πάσες, σουτ, ή κινήσεις περάσματος. Αναλυτικότερα:

α. Προσποίηση από πάσα σε πάσαΣ' αυτές τις κατηγορίες σαν κίνηση προσποίησης χρησιμοποιούνται πάσες που έχουν εμφανή

εκδήλωση κίνησης ή απειλής και ακολουθούν πάσες που ευνοούν τη δημιουργούμενη κατάσταση. Συνήθως η τελική πάσα κατευθύνεται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι προσποιήσεις αυτές χρησιμοποιούνται κύρια για την απελευθέρωση των παιχτών γραμμής (πίβοτ) και των πλάγιων.

Κίνηση προσποίησης Τελική κίνηση

— Ψηλή πάσα Αριστερά (δεξιά) — Ψηλή πάσα δεξιά (αριστερά)

— Πάσα από τα ισχία προς τα μπρος — Πάσα πίσω από την λεκάνη

— Πάσα καρπού προς τα δεξιά (αριστερά)

— Πάσα κάτω από τον αντίθετο ώμο προς τα αριστερά (δεξιά)

— Πάσα ψηλή προς τα μπρος — Πάσα πίσω από την λεκάνη

β. Προσποίηση από σουτ σε πάσαΣτη συγκεκριμένη περίπτωση στην πρώτη κίνηση ο παίχτης κάνει κίνηση σουτ. Οι προσποιήσεις

αυτές απαιτούν μία ψηλή τεχνική κατάρτιση, τέτοια που να κάνει αληθοφανή την κίνηση προσποίησης και από την άλλη απαιτούν τη δυνατότητα έγκαιρης μεταβολής σε πάσα μέσα σε λίγο χώρο και χρόνο. Έχουν γενικό χαρακτήρα χρήσης.

Κίνηση προσποίησης Τελική κίνηση— Βασικό σουτ ψηλό — Ψηλή πάσα μπροστά ή πλάγια

— Βασικό σουτ μεσαίο— Πάσα καρπού πλάγια, ή πάσα πλάγια κάτω από τον ώμο, ή πάσα προς

τα μπρος από το ύψος της μέσης

— Κατακόρυφο σουτ με άλμα

— Πάσα με άλμα προς τα μπρος ή πλάγια

γ. Κίνηση για πέρασμα και πάσαΣτην περίπτωση αυτή ο παίχτης επιχειρεί να ξεπεράσει από τη μια πλευρά τον αμυντικό και

κατόπιν να κάνει πάσα στο χώρο που του έχει αφήσει ελεύθερο. Στις προσποιήσεις αυτές σαν τελική πάσα μπορεί να διαλεχτεί οποιαδήποτε μορφή ρίψης. Σαν στόχο πάντα έχει πάσα στη γραμμή ρίψης, είτε σε παίχτες κοντινής ρίψης (πλάγιοι -γραμμής) ή σε πίσω παίχτες (ενδιάμεσους - κεντρικούς) που κινούνται για διείσδυση.

Κίνηση προσποίησης Τελική πάσα

— Πέρασμα απλό από αριστερά (δεξιά) — Πάσα αριστερά ή δεξιά (ψη-λή)

— Πέρασμα απλό και αριστερά (δεξιά)— Πάσα καρπού πλάγια — Πάσα αριστερά πίσω

από την

— Σύνθετο πέρασμα από Αριστερά προς τα δεξιά

πλάτη ή προς τα μπρος από το ύψος της μέσης

3. Προσποίηση με κατάληξη το πέρασμα

Οι προσποιήσεις αυτές είναι η ουσία της ποιοτικής εξέλιξης του Χάντμπολ. Γιατί ενώ στην δεκαετία του 1950 αποτελούσαν στοιχείο επιθετικής επίδειξης-υπεροχής ή ακόμη και αυτοϊκανοποίησης, στην εποχή μας γίνονται ένα από τα ουσιαστικά στοιχεία της επιθετικής δραστηριότητας. Πολλές φορές καταντά να είναι το μοναδικό στοιχείο να ξεπεραστεί η αμυντική επιθετική συμπεριφορά. Μπορούμε να πούμε ότι με την προσπάθεια του επιθετικού να ξεπεραστεί η αντίσταση του αμυντικού του δίνεται η δυνατότητα να δείξει εκτός από το τεχνικό του ταυτόχρονα και το ανεβασμένο επίπεδο της ειδικής φυσικής του κατάστασης. Γιατί οι κινήσεις περάσματος απαιτούν ιδιαίτερα ψηλό επίπεδο ταχυδυναμικής και συντονιστικής (επιδεξιότητας) ικανότητας.

Αναλυτικότερα οι κινήσεις.α. Από πάσα σε πέρασμαΕίναι προσποιήσεις συνήθως όλων των παιχτών.

Κίνηση προσποίησης Τελική ενέργεια— Πάσα ψηλή προς τα δεξιά (αριστερά)

— Πέρασμα από τα αριστερά (δεξιά)

— Πάσα καρπού δεξιά (αριστερά) — Πέρασμα από αριστερά (δεξιά)

β. Από σουτ σε πέρασμαΕίναι κύρια οι προσποιήσεις των περιφερειακών και πλάγιων παιχτών ιδιαίτερα των ενδιάμεσων

(Ίντερ). Οι κινήσεις αυτές παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Η ευρηματικότητα του περάσματος από την παραπλανητική κίνηση (σουτ) στο τελικό πέρασμα, είναι και ένας από τους δείχτες του επιπέδου της «αγωνιστικής διανοητικότητας» του παίχτη, δηλαδή της ικανότητας του σε λίγο χρόνο να βρίσκει την καταλληλότερη λύση σε σ χέση με την συμπεριφορά του αντίπαλου. Η μετάβαση από σουτ στο πέρασμα γίνεται και από την ίδια πλευρά που εκδηλώνεται η προσποιητή κίνηση και από την αντίθετη, με την χρήση απλού βηματισμού, στροφής ή τρίπλας. Οι πιο συνηθισμένες κινήσεις είναι:

Κίνηση προσποίησης— Βασικό σουτ από δεξιά— Κατακόρυφο σουτ με άλμα Τελική κίνηση— Τρίπλα και πέρασμα από την ίδια πλευρά Τρίπλα και πέρασμα από την αντίθετη πλευρά

Πέρασμα από την αντίθετη πλευρά με βηματισμό Πέρασμα με στροφή από την αντίθετη πλευρά Πέρασμα από την αντίθετη πλευρά με πέρασμα της μπάλας πάνω από το κεφάλι του αντίπαλου

— Τρίπλα και πέρασμα από την ίδια πλευρά Τρίπλα και πέρασμα από την αντίθετη πλευρά Χωρίς τρίπλα πέρασμα από την αντίθετη πλευρά, αφού η μπάλα και το χέρι περάσουν πάνω από το κεφάλι του αμυντικούΠαραπλανητική ενέργεια Τελική ενέργεια

Κίνηση χωρίς μπάλα αριστερά αλλαγή πορείας Κίνηση δεξιά, άλμα φόλοουΚίνηση παίχτη γραμμής αριστερά (δεξιά) πιβοτάρισμα Πέρασμα με σουτ από δεξιά

(ή αριστερά)Κίνηση πάνω μέρους κορμού αριστερά (με ή χωρίς μπάλα)

με στροφή ή χωρίς στροφή Πέρασμα δεξιά

Κίνηση κορμού δεξιά πέρασμα μπάλας πάνω από το κεφάλι

Πέρασμα αριστερά

ΑΜΥΝΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΚΤΗΌλοι οι παίκτες, οι οποίες αποτελούν μια ομάδα χαντ-μπολ, πρέπει να έχουν μια σειρά από

προσόντα τέτοια που να ανταποκρίνονται στις δύσκολες καταστάσεις της άμυνας. Τα προσόντα αυτά μπορούμε να τα χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες.

1. Ψυχοπνευματικά προσόντα2. Φυσικά προσόντα3. Τεχνικοτακτικά προσόντα.

Ψυχοπνευματικά προσόντα

Κάθε παίκτης στο χαντ-μπολ πρέπει να είναι τολμηρός και αποφασιστικός, όταν πρόκειται να κάνει οποιαδήποτε αμυντική ενέργεια. Η αποφασιστικότητα και το θάρρος, που πρέπει να έχει ένας παίκτης, είναι στοιχεία που διακρίνουν τον παίκτη κατά τη φάση της άμυνας. Ακόμη ο παίκτης πρέπει να διακρίνεται για την ευστροφία του και την ικανότητα του να προβλέπει τις κινήσεις των αντιπάλων παικτών, καθώς επίσης και για την έντονη προσήλωση του στο παιχνίδι.

Ικανότητες, όπως η θέληση του παίκτη, η ετοιμότητα του να επωφεληθεί οποιοδήποτε λάθος του αντιπάλου, καθώς επίσης και η αμυντική του επιθετικότητα είναι στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητα του παίκτη κατά τη φάση της άμυνας.

Φυσικά προσόντα

Ο παίκτης στην άμυνα πρέπει να είναι ψηλός, με μεγάλο άνοιγμα των χεριών στην έκταση, για να καλύπτει όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο. Πρέπει να έχει άριστη φυσική κατάσταση. Η δύναμη, η ταχύτητα, η αντοχή, η ευλυγισία και η ευκινησία, που πρέπει να έχει ένας παίκτης βρίσκονται σε ένα τέλειο συνδυασμό. Ο αμυντικός πρέπει να είναι γρήγορος τόσο στην αντίδραση του, όσο και στις αμυντικές του ενέργειες. Πρέπει να έχει καλό άλμα και να έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένη την εκρηκτικότητα του. Τέλος, θα πρέπει να μετακινείται και να σταματά απότομα προς όλες τις κατευθύνσεις, μπρος, πίσω, πλάγια σε σχέση με το μέρος που παίζεται η μπάλα.

Τεχνικοτακτικά προσόντα

Ο αμυντικός πρέπει να γνωρίζει άριστα όλα τα τεχνικά στοιχεία της άμυνας, καθώς επίσης και την εφαρμογή τους πάνω στο παιχνίδι. Να γνωρίζει τον τακτικό σχεδιασμό της ομάδας του σε όλες τις λεπτομέρειες. Να ελέγχει όλο τον χώρο που εκδηλώνεται η επίθεση και να είναι ιδιαίτερα προσηλωμένος στον προσωπικό του αντίπαλο. Να μπορεί να αποφεύγει τα φράγματα, αν συνεργάζεται με τους υπόλοιπους συμπαίκτες του και να καλύπτει τυχόν λάθη και αδυναμίες των συμπαικτών του.

2. Κινήσεις άμυνας2. Κινήσεις άμυναςΟι κινήσεις της άμυνας έχουν σα βασικό χαρακτηριστικό από τη μια την αποτροπή του γκολ και

από την άλλη την διεκδίκηση - απόκτηση της μπάλας.Με βάση τη λογική αυτή, τις διακρίνουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες (σχ. 30)

— Τις προπαρασκευαστικές, αυτές δηλ. που δημιουργούν τις καλύτερες προϋποθέσεις για τις κινήσεις που σκοπεύουν στο σταμάτημα - διεκδίκηση της μπάλας.

— Στις διεκδικητικές, που σκοπεύουν στην άμεση διεκδίκηση - απόκτηση της μπάλας.Κινήσεις άμυνας

ΠροπαρασκευαστικέςΒασική θέση μετακινήσεις

ΔιεκδικητικέςΜαρκάρισμα κλέψιμο Διεκδίκηση Μπλοκ μπάλας Μπλοκ παίχτη

ΒΑΣΙΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΘΕΣΗΤο μοντέρνο χαντ-μπολ απαιτεί ο παίκτης να βρίσκεται σε μια τέτοια θέση που να του εξασφαλίζει

καλή ισορροπία, σταθερότητα και ελευθερία στις κινήσεις του. Από τη θέση αυτή ο αμυντικός μετακινείται προς όλες τις κατευθύνσεις γρήγορα και αποτελεσματικά. Τη θέση αυτή την ονομάζουμε βασική αμυντική θέση.

Σχήμα 73

Περιγραφή της θέσης

Αναφερόμενοι στη βασική θέση πρέπει να τονίσουμε ότι αποτελεί το θεμέλιο και την προϋπόθεση για τη σωστή εκτέλεση της αμυντικής κίνησης

Α. ψηλή θέση

Στη βασική αμυντική θέση τα πόδια είναι ανοικτά(20 – 40cm) και έχουν άνοιγμα όσο το άνοιγμα των ώμων. Τα πέλματα πατούν σταθερά στο έδαφος και τα δάχτυλα είναι στραμμένα προς τα έξω. Τα γόνατα είναι λυγισμένα στις 160ο – 170ο , ώστε το Κ.Β.Σ. να βρίσκεται χαμηλά. Ο κορμός πρέπει να είναι όρθιος με μια μικρή κλίση μπροστά. Τα χέρια είναι λυγισμένα στους αγκώνες στο ύψος των ώμων, έτσι ώστε ο βραχίονας να είναι παράλληλος με το έδαφος και να σχηματίζει με τον πήχη γωνία περίπου 90°. Οι παλάμες πρέπει να βλέπουν μπροστά με τα δάχτυλα ανοικτά. Το κεφάλι όρθιο ελέγχει όλο το χώρο. Η στάση αυτή ενδείκνυται σε περιπτώσεις που ο αθλητής είναι έτοιμος για μπλοκ, γιατί πρέπει να κερδίζει πάντα το ψηλότερο δυνατό σημείο ύψους ακόμη και αν βρίσκεται μακριά από την μπάλα. Σε θέση δηλαδή αναμονής – ετοιμότητας.

Β. χαμηλή θέση

Στη θέση αυτή τα πόδια του αθλητή είναι πιο πολύ λυγισμένα για την εξασφάλιση μεγαλύτερης ισορροπίας – σταθερότητας και κορμί με μεγαλύτερη κλίση προς τα μπρος. Χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις προσωπικής αντιμετώπισης του επιθετικού, όπου είναι αναγκαία η γρήγορη προσαρμογή των κινήσεων στις καταστάσεις που δημιουργεί ο επιθετικός.

Γ. παράλληλη αμυντική θέση

Την ονομασία την παίρνει από τη θέση των πελμάτων που είναι παράλληλα μεταξύ τους.

Δ. διαγώνια αμυντική θέση

Το ένα πόδι κάνει μια μικρή προβολή προς τα εμπρός περίπου μισό βήμα. Το αντίστοιχο χέρι της προβολής είναι σηκωμένο είναι σηκωμένο ψηλά μπρος στο κορμί, με την παλάμη προς τα εμπρός . το άλλο χέρι είναι στο πλάι και μπρος από το σώμα, με την παλάμη στο ύψος του στήθους και με τα δάχτυλα στραμμένα στα πλάγια του σώματος. Γερή πλευρά είναι η αντίστοιχη του πίσω ποδιού και αδύνατη πλευρά, του ποδιού προβολής.


- Τα πόδια να είναι κλειστά ή πολύ ανοικτά.- Τα γόνατα να είναι τελείως τεντωμένα.

- Ο κορμός να έχει μεγάλη κλίση προς τα εμπρός.- Να έχει χαμηλωμένους τους αγκώνες.- Να έχει κλειστά δάχτυλα και οι παλάμες να μην βλέπουν μπροστά.- Τα πέλματα να είναι προς τα μέσα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

- Οι παίκτες βρίσκονται αραιωμένοι στο χώρο και με το σήμα του προπονητή παίρνουν τη βασική αμυντική θέση.

- Ανά δύο αντιμέτωποι οι παίκτες παίρνουν τη βασική αμυντική θέση κατά βούληση.- Οι παίκτες τρέχουν κατά μήκος του γηπέδου σε μια γραμμή ο ένας δίπλα στον άλλον και με το

σήμα του προπονητή σταματούν και παίρνουν τη βασική αμυντική θέση.- Ανά δύο οι παίκτες, ο ένας πίσω από τον άλλον. Ο πίσω παίκτης ακουμπά στην πλάτη με το

χέρι του στον μπροστινό παίκτη και αυτός γυρίζει απότομα και παίρνει τη βασική αμυντική θέση.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣΓια να ανταποκριθεί ο παίκτης στις υποχρεώσεις του παιχνιδιού απαιτούνται ποικίλες ενέργειες

και παρεμβάσεις. Όλες αυτές οι ενέργειες βασίζονται πάνω στις σωστές μετακινήσεις που πρέπει να προηγηθούν. Οι αμυντικές μετακινήσεις περιλαμβάνουν κυρίως την πλάγια μετακίνηση και την κίνηση μπρος πίσω.

Οι μετακινήσεις αυτές προσφέρουν στον αμυντικό παίκτη τις δυνατότητες να μαρκάρει σωστά έναν αντίπαλο, καθώς επίσης να παραλάβει και να παραδώσει έναν παίκτη που κινείται μέσα στο χώρο της φύλαξης του. Με τις μετακινήσεις αυτές επιτυγχάνεται ο καλύτερος έλεγχος των αντιπάλων παικτών.

Από τις μετατοπίσεις οι σπουδαιότερες κινήσεις είναι αυτές που γίνονται μπροστά στη γραμμή των 6 μ. από τις οποίες σημαντικότερες είναι η πλάγια μετατόπιση, η κίνηση προς τα μπρος (έξοδος) και η κίνηση προς τα πίσω (κάλυψη).

Οι μετακινήσεις αυτές απαιτούν συνδυαστική δραστηριότητα των προσαγωγών απαγωγών, καμπτήρων-εκτεινόντων μυών του ισχίου ' (Mraz and Kuchenbecker 1977), όπου όμως σύμφωνα με τον Nemessuri (1978) η πιο σημαντική δραστηριότητα παρουσιάζεται στον δικέφαλο μηριαίο (σχ. 31). Οι παρατηρήσεις του τελευταίου έδειξαν ακόμη ότι μια ποιοτική διαφορά της μυϊκής εργασίας μεταξύ αμυντικών και επιθετικών κινήσεων, ότι δηλ. στις αμυντικές κινήσεις ο παράγοντας ισομετρική σύσπαση είναι σχετικά πιο καθοριστικός σε σχέση με την επίθεση (σημείο 1 σχ. 31). Δεδομένο που επιβάλλει και τις ανάλογες κατευθύνσεις προπόνησης.

α. Πλάγια μετακίνηση

Σχήμα 74

Γίνεται προς τα αριστερά και δεξιά, παράλληλα της γραμμής των 6 μέτρων. Αρχική θέση είναι η βασική αμυντική θέση. Η κίνηση αυτή γίνεται με γρήγορα πλάγια βήματα, χωρίς τα πόδια να σταυρώνουν μεταξύ τους και χωρίς αναπήδηση. Ο παίκτης βγάζει το αντίστοιχο πόδι προς την πλευρά που θέλει να μετακινηθεί και το τοποθετεί σε μια νέα θέση. Κατόπιν τοποθετεί και το άλλο πόδι σε τέτοια θέση που να διατηρείται συνεχώς η βασική αμυντική θέση. Το Κ.Β.Σ. δεν πρέπει να ανεβοκατεβαίνει κατά τη διάρκεια της μετακίνησης και τα πόδια γλιστρούν στο έδαφος.

Οι πλάγιες μετατοπίσεις γίνονται κατά μήκος της γραμμής των 6 μ. στην παράλληλη αμυντική θέση για την κάλυψη κάποιου κενού που υπάρχει στην άμυνα μετά από μια έξοδο ενός συμπαίχτη ή για μια καινούργια θέση αμυντική στο χώρο. Ταυτόχρονα διατηρεί την πυκνότητα της άμυνας και ελέγχονται οι παίχτες με ή χωρίς μπάλα.

Γίνεται μ' ένα γρήγορο πλάγιο βηματισμό με προηγούμενο το πόδι που βρίσκεται στην πλευρά στην οποία θα μετακινηθεί ο παίχτης. Τα πόδια δεν σταυρώνουν, ούτε και ακουμπούν μεταξύ του.


- Σταύρωμα των ποδιών.- Ψηλά το κέντρο βάρους του σώματος.- Αναπηδήσεις κατά τη διάρκεια της μετακίνησης.- Να ενώνουν τα πόδια μεταξύ τους.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

- Οι παίκτες αραιωμένοι στο χώρο του γηπέδου και παίρνοντας την βασική αμυντική θέση μετακινούνται δεξιά και αριστερά με το σήμα του προπονητή.

- Οι παίκτες ανά δύο αντιμέτωποι. Ο ένας παίκτης εκτελεί πλάγιες μετακινήσεις και ο άλλος παίκτης τον μιμείται.

- Πλάγια μετακίνηση στη γραμμή των 6 μέτρων.- Ανά δύο ή τρεις παίκτες πιασμένοι από το χέρι μετακινούνται πάνω στη γραμμή των 6 μέτρων.

ΜΠΡΟΣ ΠΙΣΩ ΚΙΝΗΣΗ (ΕΞΟΔΟΣ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ)Η μπρος κίνηση γίνεται για να:- αποφευχθεί σουτ από χώρο μακρινής ρίψης ,- εμποδιστεί η κίνηση του επιθετικού προς την περιοχή των 6 μ.- εμποδιστεί ο επιθετικός στην επιλογή κίνησης πριν ή μετά την κατοχή της μπάλας με έγκαιρο

μαρκάρισμα- αποφευχθεί πάσα προς συγκεκριμένο επιθετικό. Η κίνηση αυτή ξεκινά από τη βασική αμυντική θέση και ο παίκτης με γρήγορο και αποφασιστικό

βηματισμό θα πρέπει να καλύψει την απόσταση από τα 6 μέχρι τα 9 μέτρα και κατόπιν να επιστρέψει πάλι πίσω. Στην κίνηση αυτή διακρίνουμε την κίνηση εμπρός, το σταμάτημα και την κίνηση πίσω.

Σχήμα 75

Η κίνηση εμπρός γίνεται με δυο-τρία γρήγορα βήματα προς την γραμμή των 9 μέτρων. Συνήθως γίνεται ένα βήμα μπροστά και κατόπιν ακολουθεί το σταμάτημα με τα δυο πόδια, προκειμένου ο παίκτης να πάρει ξανά τη βασική αμυντική θέση στα 9 μέτρα.

Η κίνηση προς τα πίσω γίνεται με πίσω βήματα ή με πλάγια βήματα, προκειμένου ο παίκτης να έχει καλύτερο έλεγχο του αντιπάλου και της μπάλας. Προς το μέρος που θέλουμε να μετακινηθούμε βγαίνει το αντίστοιχο πόδι και εν συνεχεία ο παίκτης παίρνει ξανά τη βασική αμυντική θέση.

Πραγματοποιείται με δύο τρόπους:- Στον πρώτο τρόπο, ο αμυντικός με μικρά γρήγορα βήματα προς τον επιθετικό, με

προηγούμενο το πόδι το αντίστοιχο του χεριού ρίψης του επιθετικού για να γίνει η επόμενη αμυντική ενέργεια (μαρκάρισμα).

- Στο δεύτερο τρόπο ο αμυντικός με μικρά-γρήγορα βήματα τρέχει και μ' ένα μικρό αλματάκι σταματάει σε μια νέα βασική θέση άμυνας. Αφού ολοκληρώσει την αμυντική του ενέργεια (μαρκάρισμα) επιστρέφει στην άμυνα με το πίσω πόδι πρώτα, και πάντα πλάτη προς την εστία. Αν ο επιθετικός κινηθεί προς την περιοχή των 6 μ. και προς την γερή αμυντική του πλευρά, ο αμυντικός μετακινεί πρώτα το πίσω πόδι και μετά το μπροστά ακολουθώντας τις αρχές της πλάγιας μετατόπισης Αν κινηθεί προς την αδύνατη αμυντική πλευρά, ο αμυντικός μετακινεί το μπροστινό πόδι προς τα πίσω, μετατρέποντας την αδύνατη του πλευρά σε δυνατή και συνεχίζει την κίνηση του όπως προηγούμενα

Στην μπρος-πίσω κίνηση ο αμυντικός πρέπει να έχει πάντα οπτική επαφή με την μπάλα και τον παίχτη, τα χέρια του να βρίσκονται σε συνεχή κίνηση έτοιμα να αντιδράσουν σε ενδεχόμενη κίνηση του παίχτη ή της μπάλας και τα πόδια να έχουν σίγουρη και σταθερή επαφή με το έδαφος.


- Αργή κίνηση μπρος-πίσω.- Κακή τοποθέτηση του σώματος στο σταμάτημα.- Να μην γυρίζει με βήματα πίσω ή πλάγια και να χάνεται ο οπτικός έλεγχος του αντιπάλου και

της μπάλας.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

- Ελεύθερα στο γήπεδο οι παίκτες εκτελούν την μπρος-πίσω κίνηση από τη βασική αμυντική θέση.

- Την ίδια άσκηση εκτελούν οι παίκτες στη γραμμή των 6 μέτρων.- Συνδυασμός της πλάγιας μετακίνησης με την μπρος-πίσω κίνηση.

ΕΛΕΓΧΟΣ - ΜΑΡΚΑΡΙΣΜΑ ΠΑΙΚΤΗΕίναι ατομική ενέργεια κατά την οποία ο αμυντικός παίκτης επιβλέπει την συμπεριφορά του

αντιπάλου, τον εμποδίζει να υποδεχτεί τη μπάλα, να την μεταβιβάσει, να κάνει ντρίμπλα, προσποίηση ή σουτ. Για την επιτυχία του μαρκαρίσματος βασική προϋπόθεση είναι η γρήγορη μετατόπιση του αμυντικού παίκτη και η όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική επαφή του αμυντικού με τον αντίπαλο μέσα στα πλαίσια των κανόνων του παιχνιδιού.

Σε ένα παιχνίδι χαντ-μπολ διακρίνουμε τρεις τύπους ελέγχου-μαρκαρίσματος παίκτη.1. Το ενεργητικό μαρκάρισμα2. Την μακρινή επιτήρηση3. Την παρεμπόδιση του επιθετικού παίκτη.Και οι τρεις αυτοί τύποι έχουν τον ίδιο σκοπό. Την υπεράσπιση του τέρματος και την γρήγορη

απόκτηση της μπάλας. Σε όλους τους τύπους ελέγχου-μαρκαρίσματος, ο αμυντικός δεν πρέπει να χάσει την ορατότητα του παίκτη για τον οποίο είναι υπεύθυνος, καθώς επίσης και να βλέπει συνεχώς τη μπάλα.

Ενεργητικό μαρκάρισμα

Για να είναι σωστό το ενεργητικό μαρκάρισμα θα πρέπει να έχει έντονα το στοιχείο της σωματικής επαφής με τον αντίπαλο. Το ενεργητικό μαρκάρισμα είναι η κίνηση που κάνει ένας αμυντικός παίκτης προς τον επιτιθέμενο, όταν αυτός έχει τη μπάλα και εκτελεί ντρίπλα προσποίηση ή σουτ. Ενεργητικό μαρκάρισμα μπορεί να υπάρχει και σε ορισμένες περιπτώσεις που ο επιθετικός πρόκειται να υποδεχτεί τη μπάλα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του παίκτη γραμμής, όπως θα αναλύσουμε πιο κάτω. Το ενεργητικό μαρκάρισμα γίνεται σε όλους τους παίκτες, αλλά με διαφορετικό τρόπο.

Σχήμα 76

Το μαρκάρισμα των εξωτερικών παικτών (κεντρικός, δεύτεροι) γίνεται κύρια με δυο τρόπους: Α. Με άλμα. Β. Χωρίς άλμα.

Μαρκάρισμα χωρίς άλμα

Για να γίνει σωστό και αποτελεσματικό το μαρκάρισμα, πρέπει ο παίκτης να κάνει έξοδο προς τον επιθετικό παίκτη και να τον συναντήσει στη γραμμή των 9 μέτρων περίπου. Ο αμυντικός παίκτης τοποθετείται ανάμεσα στο χέρι ρίψης του αντίπαλου παίκτη και το τέρμα. Τα πόδια είναι ανοικτά και το ένα πόδι προηγείται του άλλου (προηγείται το πόδι που βρίσκεται πιο κοντά στη μπάλα). Τα γόνατα είναι λυγισμένα, ο κορμός έχει μια κλίση μπροστά και τα χέρια τοποθετούνται πάνω στον αντίπαλο ως εξής:

Το ένα χέρι τοποθετείται στο στήθος και στα πλευρά του αντιπάλου ή στον απέναντι ώμο με σκοπό να ανακόψει την ταχύτητα του. Το άλλο χέρι τοποθετείται μεταξύ τέρματος και μπάλας ή κρατά το χέρι του αντιπάλου παίκτη κάτω από τον καρπό.


- Η μη κάλυψη της πλευράς της μπάλας - Η μη επαφή με το σώμα του αντιπάλου- Η διατήρηση των ποδιών στην παράλληλη θέση.- Μεγάλο άνοιγμα των ποδιών.- Όρθια θέση του κορμού.- Λυγισμένα πολύ τα πόδια

Μαρκάρισμα με άλμα

Όταν ο επιθετικός παίκτης επιχειρεί σουτ με άλμα, τότε αντίστοιχα ο αμυντικός τον μαρκάρει με άλμα. Ο αμυντικός μετακινείται προς τον επιθετικό και πατώντας το ίδιο πόδι που ο επιθετικός σηκώνεται για να κάνει σουτ (αυτό γίνεται για να μην έρθουν σε σύγκρουση τα γόνατα μεταξύ τους) τον μαρκάρει στον αέρα, τοποθετώντας τα χέρια του, όπως και στο μαρκάρισμα χωρίς άλμα. Και στο μαρκάρισμα με άλμα είναι έντονη η σωματική επαφή (στήθος με στήθος) και προσπαθεί ο αμυντικός παίκτης να ανακόψει τον επιθετικό παίκτη με τη μπάλα στον αέρα πριν σουτάρει. Κατά τη διάρκεια του μαρκαρίσματος ο αμυντικός δεν πρέπει να σπρώχνει τον αντίπαλο στον αέρα, έτσι ώστε να κινδυνεύει η σωματική του ακεραιότητα, αλλά να τον μαρκάρει με τέτοιο τρόπο που ο επιθετικός παίκτης να χάσει την ισορροπία του τη στιγμή του σουτ ή να τον εμποδίσει να σουτάρει. Η προσγείωση του αμυντικού γίνεται με τα δυο πόδια για να μπορεί από τη θέση αυτή να παρακολουθήσει τον αντίπαλο του σε οποιαδήποτε άλλη επιθετική του ενέργεια.

Μαρκάρισμα παίκτη γραμμής

Το μαρκάρισμα του παίκτη γραμμής χαρακτηρίζεται από την συνεχή σωματική επαφή και μπορεί να γίνει από μπροστά, πίσω ή πλάγια. Η τοποθέτηση του αμυντικού σε σχέση με τον παίκτη γραμμής πρέπει να είναι τέτοια που ο παίκτης γραμμής να μην μπορεί να υποδεχτεί τη μπάλα. Ο κυριότερος τρόπος μαρκαρίσματος είναι η πίσω και πλάγια τοποθέτηση του αμυντικού παίκτη, πάντα μεταξύ της μπάλας και του παίκτη γραμμής. Στη θέση αυτή ο αμυντικός τοποθετεί το ένα χέρι στα πλευρά του παίκτη γραμμής και το άλλο χέρι (ελεύθερο χέρι) με γρήγορη κίνηση τοποθετείται μπροστά και ανάμεσα από τα χέρια του αντίπαλου για την ανακοπή της πάσας. Η τοποθέτηση αυτή των χεριών εξαρτάται από το ύψος της πάσας, το ύψος του αμυντικού και το ύψος του επιθετικού. Με τον τρόπο αυτό μαρκαρίσματος περιορίζονται οι πιθανότητες του παίκτη γραμμής να υποδεχτεί τη μπάλα.

Μακρινή επιτήρηση

Είναι από μακριά ο έλεγχος από μακριά της συμπεριφοράς του αντιπάλου για τον οποίον ο αμυντικός είναι υπεύθυνος. Για να είναι σωστή η επιτήρηση πρέπει η θέση που παίρνει ο αμυντικός να είναι τέτοια που πάντα εκτός από τον έλεγχο του παιχνιδιού να έχει και στο οπτικό του πεδίο τον παίκτη για τον οποίο είναι υπεύθυνος.

Παρεμπόδιση του επιθετικού παίκτη

Είναι φυσική συνέχεια της μακρινής επιτήρησης. Η γρήγορη επιλογή και η σωστή τοποθέτηση είναι βασικά στοιχεία για την αποτελεσματική παρεμπόδιση του επιθετικού παίκτη. Γίνεται όταν ο επιθετικός κινείται σε έναν διάδρομο της αμυντικής διάταξης για να πάρει τη μπάλα ή να κάνει φράγμα. Ο αμυντικός τοποθετείται έτσι ώστε να παρεμποδίσει τη συνέχεια της κίνησης του επιθετικού. Η παρεμπόδιση του επιθετικού παίκτη γίνεται κύρια με το σώμα που παρεμβάλλεται στον διάδρομο κίνησης του επιθετικού.

ΚΛΕΨΙΜΟ - ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΟ αμυντικός εκτός των άλλων τεχνικών αμυντικών στοιχείων θα πρέπει να γνωρίζει ορισμένους

βασικούς τρόπους να κερδίζει τη μπάλα, εκμεταλλευόμενος λάθη χειρισμού της μπάλας από τους επιτιθέμενους παίκτες. Ο παίκτης που επιχειρεί το κλέψιμο διακρίνεται για τα φυσικά και τα ψυχοπνευματικά του προσόντα.

Για να γίνει ένα κλέψιμο μπάλας ο παίκτης θα πρέπει να παρακολουθεί τον παίκτη που είναι άμεσα στον έλεγχο του, την εξέλιξη του παιχνιδιού, να αντιλαμβάνεται τις κινήσεις του αντιπάλου και να επιλέγει την κατάλληλη στιγμή που θα επιχειρήσει την παρέμβαση του για το κλέψιμο της μπάλας.

Το κλέψιμο της μπάλας γίνεται κύρια: α. Κατά την ντρίπλα β. Τη στιγμή του σουτ γ. Στη διάρκεια της πάσας.

Κατά την ντρίπλα

Διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις κινήσεων του αμυντικού για να κλέψει ή να απομακρύνει τη μπάλα:

Σχήμα 77

Από εμπρός: Όταν ο επιθετικός εκτελεί ντρίπλα μπροστά στον αμυντικό, τότε, από τη βασική αμυντική θέση εκτελεί κατά μέτωπο κίνηση και με μια γρήγορη κίνηση του χεριού, έχοντας την παλάμη ανοικτή, έρχεται σε επαφή με τη μπάλα, όταν αυτή επιστρέφει από το έδαφος στο χέρι του επιθετικού, προσπαθώντας να την αρπάξει ή να την κατευθύνει σε άλλον αφύλακτο συμπαίκτη του.

Από πλάγια: Όταν ο επιθετικός εκτελεί ελιγμούς με ντρίπλα, προσπαθώντας να περάσει μέσα στην αμυντική διάταξη, τότε ο αμυντικός μετά από ελιγμό επιλέγει μια θέση τέτοια, που να τον φέρει ώμο με ώμο με τον αντίπαλο και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να πάρει τη μπάλα ή να της αλλάξει διεύθυνση.

Από πίσω: Γίνεται κυρίως όταν ο αντίπαλος εκτελεί αιφνιδιασμό. Ο αμυντικός προσπαθεί να προσεγγίσει τον επιθετικό στο χέρι που εκτελεί την ντρίπλα και επιλέγοντας την κατάλληλη στιγμή επιχειρεί το κλέψιμο ή απομακρύνει τη μπάλα.

Τη στιγμή του σουτ

Είναι η πλέον δύσκολη μέθοδος κλεψίματος της μπάλας και η αποτυχία της είναι πάντα πέναλτι. Αν όμως μαθευτεί σωστά μπορεί να δώσει πολύ καλά αποτελέσματα.

Ο αμυντικός τοποθετημένος πλάγια ή και πίσω από τον επιθετικό προεκτείνει το χέρι του που είναι τοποθετημένο πλάι στον αντίπαλο προς τη διεύθυνση της πάλας. Αυτή η μετακίνηση του χεριού πρέπει να είναι γρήγορη και ξαφνική και η παλάμη με ανοικτά τα δάχτυλα έρχεται σε επαφή με το εμπρός μέρος της μπάλας. Από αυτή τη θέση ο αμυντικός με μια κίνηση του χεριού και του καρπού προς τα πίσω και πάνω, προσπαθεί να πάρει στην κατοχή του τη μπάλα ή να την απομακρύνει.

Σχήμα 78

Στη διάρκεια της πάσας

Ο αμυντικός, προβλέποντας τον άμεσο αντίπαλο του και το παιχνίδι προβλέπει τη διεύθυνση της μπάλας σε μακρινή ή κοντινή πάσα και με μια γρήγορη κίνηση τοποθετείται μεταξύ μπάλας και τελικού στόχου. Η επιτυχία του κλεψίματος στην διάρκεια της πάσας εξαρτάται από την καλή τοποθέτηση του αμυντικού σε σχέση με τον αντίπαλο και τη μπάλα, καθώς επίσης και από τη γρήγορη κίνηση για την αρπαγή της μπάλας.

ΜΠΛΟΚΤο μπλοκ είναι ένα φυσικό πέρασμα της βασικής αμυντικής θέσης σε μια προσαρμογή για την

εξουδετέρωση των μακρινών βολών σουτ. Κατά τη στιγμή του σουτ ο αμυντικός φέρνει τα δυο του χέρια σχεδόν παράλληλα και έτσι ώστε να μην περνάει η μπάλα ανάμεσα τους και τα τοποθετεί μεταξύ μπάλας και τέρματος. Οι παλάμες είναι στραμμένες προς τη μπάλα και τα δάχτυλα είναι ανοικτά για να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο. Η συμπεριφορά του αμυντικού στα μακρινά σουτ μοιάζει, με αυτή του τερματοφύλακα.

Ανάλογα με το ύψος που έρχεται η μπάλα διακρίνουμε το μπλοκ σε: α. Μπλοκ πάνω από το ύψος των ώμων β. Μπλοκ στο ύψος των ώμων και κάτω.

Μπλοκ είναι η κίνηση που κάνει ο αμυντικός με τα χέρια σε κύριο ρόλο για να αποκρούσει τα σουτ. Στο σύγχρονο Χάντμπολ ο ρόλος του ολοένα και αυξάνει, καθώς άρχισε να ανεβαίνει η αποτελεσματικότητα των σουτ από μεγάλη απόσταση. Βέβαια, η απόκρουση των σουτ είναι βασικά υπόθεση του τερματοφύλακα, αλλά περιορίζεται πολύ η δραστηριότητα της αντίπαλης ομάδας με επιτυχημένα μπλοκ από τους αμυντικούς.

Το μπλοκ στο Χάντμπολ μπορεί να γίνει:— με δύο χέρια— μ' ένα χέρι— χέρια - πόδιΞεχωρίζει ανάλογα με το ύψος που έχει η μπάλα σε:— ψηλό— μεσαίο— χαμηλόΟι έμπειρες ομάδες χρησιμοποιούν το ατομικό και το ομαδικό μπλοκ, κανένας δεν ξεχνάει όμως

ότι η βάση και του ομαδικού μπλοκ είναι η ανώτερη τεχνική του ατομικού μπλοκ.Το μπλοκ πάνω από το ύψος των ώμων χωρίζεται σε μπλοκ με άλμα και σε μπλοκ χωρίς άλμα.Το μπλοκ χωρίς άλμα χαρακτηρίζεται από μια γρήγορη κίνηση και τέντωμα των χεριών πάνω

από το κεφάλι προς τη μπάλα. Σε περίπτωση που ο επιθετικός εκτελεί σουτ με άλμα τότε είναι απαραίτητο ο αμυντικός να εκτελέσει άλμα. Το άλμα γίνεται με τα δυο πόδια και ταυτόχρονα τα χέρια βοηθούν την κίνηση προς τα πάνω. Η τοποθέτηση των χεριών θα πρέπει να είναι ανάμεσα στη μπάλα και στο τέρμα. Το άλμα πρέπει να είναι κατακόρυφο και η προσγείωση πρέπει να γίνει με τα δυο πόδια.

Το μπλοκ, στο ύψος των ώμων και κάτω χωρίζεται σε ψηλό, μεσαίο και χαμηλό μπλοκ.Το ψηλό μπλοκ γίνεται στο ύψος των ώμων. Ο αμυντικός μετακινείται γρήγορα στο πλάι και προς

το χέρι του παίκτη που σουτάρει, ενώ ταυτόχρονα το κορμί κάνει μια στροφή προς το μέρος του σουτ. Τα δυο χέρια πολύ γρήγορα τοποθετούνται παράλληλα προς το έδαφος ανάμεσα στη μπάλα και το τέρμα.

Το μεσαίο μπλοκ χαρακτηρίζεται από μια μεγαλύτερη πλάγια προβολή του ποδιού και κάμψη του κορμού. Τα χέρια κατεβαίνουν στο ύψος της λεκάνης, διατηρώντας πάντα τη σωστή θέση.

Το χαμηλό μπλοκ, γίνεται στο ύψος των γονάτων περίπου και χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη κάμψη του κορμού και το κατέβασμα των χεριών στο ύψος του εδάφους. Επειδή όμως ο τρόπος αυτός του μπλοκ είναι πολύ δύσκολος στην εφαρμογή του και είναι αργός, πολλές φορές ο αμυντικός χρησιμοποιεί και το πόδι. Στις ξαφνικές χαμηλές βολές δεν προλαβαίνει ο αμυντικός να κάμψει το κορμί και να φέρει τα χέρια, χρησιμοποιεί το πόδι και το ένα χέρι ή μόνο το πόδι για την απομάκρυνση της μπάλας.

Μπλοκ ψηλό με δύο χέρια

Γίνεται από το έδαφος ή με άλμα όταν η μπάλα είναι πάνω από το ύψος των ώμων. Το άλμα μπορεί να γίνει με το ένα ή και μετά δύο πόδια, αλλά η προσγείωση γίνεται πάντα με τα δύο πόδια για να βρεθεί ο αμυντικός πάλι σε θέση ετοιμότητας. Τα χέρια πρέπει να είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο για να μην περνάει ανάμεσα τους η μπάλα, αλλά με τις παλάμες και τα δάχτυλα ανοιχτά, για να σχηματίζεται μεγαλύτερη επιφάνεια κάλυψης. Ο αμυντικός ποτέ δεν χρησιμοποιεί μέγιστο άλμα, αλλά προσέχει πάντα να τοποθετεί τα χέρια του στο ύψος της μπάλας ή της πιθανής πορείας της. Τα μάτια του παραμένουν ανοιχτά και βλέπουν το πάνω τμήμα του επιθετικού και πιο πολύ το χέρι που έχει την μπάλα, για να μπορεί να βάλει τα χέρια του στη σωστή θέση και να μπλοκάρει την μπάλα.

Μπλοκ μεσαίο με δύο χέρια

Γίνεται όταν η μπάλα βρίσκεται στο ύψος μεταξύ ώμων και λεκάνης. Ο αμυντικός κάνει μια πλάγια προβολή και φέρνει και τα δύο του χέρια παράλληλα προς την πλευρά που γίνεται σουτ. Την κίνηση αυτή εκτός από την πλαϊνή προβολή την συνοδεύει και η αντίστοιχη πλάγια μετατόπιση του ποδιού της ίδια.; πλευράς. Βασική σημασία έχει από τεχνική άποψη, τα χέρια, το πόδι και η αντίστοιχη πλευρά να βρίσκονται μπροστά από την μπάλα.

Μπλοκ χαμηλό

Γίνεται όταν η μπάλα βρίσκεται στο ύψος ή κάτω από τη λεκάνη. Η κίνηση του αμυντικού είναι σχεδόν ίδια με την προηγούμενη, με τη διαφορά ότι γίνεται μεγαλύτερη η προβολή και η κάμψη του κορμού πλάγια, καθώς και του αντίστοιχου ποδιού. Το μπλοκ αυτό γίνεται συνήθως με το ένα χέρι και το πόδι, για λόγους ταχύτητας.

Πιθανά λάθη:

- Το μεγάλο άνοιγμα των χεριών- Η μη τοποθέτηση του σώματος και των χειρών του αμυντικού απέναντι από τη μπάλα.- Το μεγάλο βιαστικό άλμα

ΕΠΙΘΕΣΗΕΠΙΘΕΣΗΚατά την επίθεση μιας ομάδας στο Χ.Μ. οι παίκτες της έχουν τη μπάλα και την πρωτοβουλία

κινήσεων.Στο μοντέρνο σύγχρονο Χ.Μ. δεν έχουμε τυχαίες επιθετικές ενέργειες, όπως παλιά, που οι

επιθέσεις των ομάδων βασίζονταν στις ατομικές ενέργειες και στη σωματική δύναμη ορισμένων παικτών, που συχνά έκριναν και τα αποτελέσματα των αγώνων.

Με τη μεγάλη εξέλιξη των αμυντικών τακτικών και συστημάτων σήμερα μια ομάδα δεν μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα, αν βασίζεται μόνο σ’ αυτά. Για να έχει καλά επιθετικά αποτελέσματα, πρέπει να κατέχει καλά τις βασικές επιθετικές τακτικές και στρατηγικές, καθώς και τις θεμελιώδεις τεχνικές ικανότητες. Το τυχαίο παιχνίδι έχει αντικατασταθεί από καλά φαινομενικά οργανωμένες ατομικές ενέργειες, ενώ στην πραγματικότητα αυτές είναι αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας. Όλες οι επιθετικές

ενέργειες υπακούουν σε καθορισμένους κανόνες και αρχές.Μια ομάδα έχει επιθετικές ικανότητες, όταν οι παίκτες της γνωρίζουν καλά, σωστά όλες τις

φάσεις-επιθετικού παιχνιδιού, οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη, από τη στιγμή που κερδίζουν τη μπάλα μέχρι τη στιγμή που κάνουν το σουτ προς το αντίπαλο τέρμα.

α. ατομική τακτικήΌλες οι επιθετικές ενέργειες και κινήσεις των παικτών με μπάλα ή χωρίς μπάλα δεν θα έχουν

αποτέλεσμα, εάν κάθε παίκτης δεν ξέρει τον ρόλο του, τη θέση του, τις κινήσεις που πρέπει να κάνει για να αποτελεί συνέχεια κίνδυνο για την άμυνα της άλλης ομάδας.

Όλες οι τεχνικές ικανότητες του παίκτη, δηλαδή: α) πιάσιμο της μπάλας β) Πάσα γ) Σουτ δ) Ντρίπλα.

Καθώς επίσης και οι κινήσεις του παίκτη με μπάλα ή χωρίς μπάλα. Οι προσποιήσεις, το ξεμαρκάρισμα, οι γρήγορες αλλαγές κατευθύνσεων, το απότομο σταμάτημα και το εκρηκτικό ξεκίνημα είναι χαρακτηριστικά επιθετικών ενεργειών και περιλαμβάνονται στην ατομική τακτική επίθεσης του παίκτη.

Κάθε παίκτης σ' όλη τη χρονική διάρκεια της επίθεσης πρέπει να προσέχει την κίνηση της μπάλα και να συλλαμβάνει ακόμα και με τη διαίσθηση του τις θέσεις των συμπαικτών του και των αντιπάλων του. Κάθε επιθετικός οφείλει να οδηγεί τους αντιπάλους του σε ορισμένες κινήσεις, ώστε να δημιουργούνται ευνοϊκές καταστάσεις για την ομάδα του. Δηλαδή, φροντίδα των περιφερειακών παικτών είναι να κάνουν κινήσεις προσποιούμενων σουτ, που θα αναγκάσουν τους αμυντικούς να βγουν έξω και να δημιουργηθούν κενά στην περιοχή των 6 μέτρων. Οι παίκτες γραμμής 6 μέτρων (πίβοτ) πρέπει με συνεχείς κινήσεις και συνεχή φράγματα να δημιουργούν σύγχυση στους αμυντικούς και να δημιουργούν διαδρόμους για διεισδύσεις και σουτ στους περιφερειακούς συμπαίκτες τους και τέλος, τα εξτρέμ με τις κινήσεις τους πρέπει να τραβούν τους αμυντικούς προς τα άκρα κι έξω, ώστε να μεγαλώνουν οι χώροι άμυνας των αντιπάλων.

Πάρα κάτω παρουσιάζουμε αναλυτικά όλες τις ατομικές επιθετικές τακτικές του παίκτη.1) Πάσα2) Το Σουτ3) Προσποίηση4) Κίνηση μπρος-πίσω5) Διείσδυση

Το βασικό πλεονέκτημα του επιθετικού είναι ότι, κατά συνθήκη, έχει την άνεση επιλογής της κίνησης, που θεωρείται πιο ευνοϊκή, για τη λύση του κάθε προβλήματος που προκύπτει.

Η ατομική τακτική στην επίθεση, βασικά, έχει δύο κατευθύνσεις.— Τις ενέργειες που κάνει ο παίχτης για να πετύχει προσωπικά το γκολ.— Τις αντίστοιχες ενέργειες που κάνει ο ίδιος ο παίχτης για τους άλλους συμπαίχτες του.Οι τακτικές κινήσεις που ατομικά χρησιμοποιεί ο παίχτης είναι:— Πάσα— Τρίπλα— Σουτ— Προσποίηση— Μπρος-πίσω κίνηση— Διείσδυση— Μπάσιμο— Απελευθέρωση

1. Πάσα

Όταν ο παίκτης θα κάνει πάσα πρέπει να έχει υπόψη του τα παρακάτω στοιχεία:- Τη θέση του συμπαίκτη του.- Την θέση του αμυντικού που είναι υπεύθυνος για το συμπαίκτη του.- Την απόσταση που έχει ο συμπαίκτης του απ’ αυτόν.- Το σκοπό για τον οποίο θα κάνει την πάσα και το είδος της πάσας που είναι καταλληλότερη για

τον παραπάνω σκοπό.- Την κατεύθυνση της κίνησης του συμπαίκτη του και τον πιθανό τρόπο που θα αντιδράσει ο

αντίπαλος του.Οι πάσες χωρίζονται ανάλογα με τη χρήση τους σε δύο γενικές κατηγορίες τις παθητικές και τις

ενεργητικές.Οι παθητικές χρησιμοποιούνται για τη σίγουρη κυκλοφορία της μπάλας, όπως στην οργανωτική

φάση της επίθεσης και στην αντιμετώπιση ατομικής άμυνας. Τέτοιες πάσες είναι η ψηλή (βασική) πάσα, οι παραλλαγές της, και λιγότερο η χαμηλή (περιστροφική του καρπού).

Οι ενεργητικές χρησιμοποιούνται σε γρήγορες και ξαφνικές ενέργειες, όταν δεν τις περιμένει ο αντίπαλος. Οι πάσες αυτές είναι πολύ εύκολο να χαθούν. Γι’ αυτό ο παίκτης που τις χρησιμοποιεί πρέπει να τις γνωρίζει πολύ καλά και να μπορεί να τις στέλνει με ακρίβεια στους συμπαίκτες του, χωρίς να τους βλέπει. Η χαρακτηριστικότερη περίπτωση χρήσης ενεργητικής πάσας είναι αυτή που στέλνεται στους παίκτες γραμμής. Για τέτοιες ενέργειες μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε είδους πάσα, αλλά περισσότερο η χαμηλή (περιστροφική του καρπού), οι δευτερεύουσες, όπως επίσης, από κεφάλι και πλάτη κ.λπ.

5.1.1. Χρήση Πάσας: Η ταξινόμηση της χρήσης της πάσας γίνεται, συνήθως, με βάση την κατεύθυνση της μεταβίβασης της. Στην περίπτωση αυτή, άξονας αναφοράς της κατευθυνόμενης πάσας είναι η γραμμή τέρματος. Συγκεκριμένα διακρίνουμε:

— Την παράλληλη πάσα: Είναι αυτή που κατευθύνεται παράλληλα με την γραμμή τέρματος. Πρόκειται για την συνηθέστερη μεταβίβαση, μεταξύ δύο διπλανών παιχτών και κύρια χρησιμοποιείται στην παράλληλη διείσδυση. Στην περίπτωση αυτή γίνεται χρήση της ψηλής (βασικής) και της περιστροφικής του καρπού και συνήθως είναι κοντινή. Παράλληλη μακρινή πάσα γίνεται σπανιότερα και μόνο μεταξύ των ενδιάμεσων, χωρίς την παρέμβαση του κεντρικού.

— Διαγώνια πάσα: Είναι μακρινή πάσα με διαγώνια κατεύθυνση και συνδέει έτσι παίχτες που αγωνίζονται σε μακρινές μεταξύ τους θέσεις π.χ. από ενδιάμεσο σε πλάγιο, από πλάγιο σε κεντρικό, πάσα αιφνιδιασμού κ.λπ. Η πάσα που αποκλειστικά χρησιμοποιείται στην περίπτωση αυτή είναι η ψηλή (βασική). Θεωρείται το κατ' εξοχήν μέσο που υλοποιεί την αρχή της γρήγορης μεταφοράς της μπάλας και αποτελεσματικό μέσο διάσπασης πυκνής, συγκεντρωτικής και επιθετικής αμυντικής συμπεριφοράς- (Mik-kelsen 1984).

— Κάθετη πάσα: Είναι το κυριότερο επιθετικό μέσο για την επικοινωνία παιχτών της γραμμής των 9 και 6 μ., με κάθετη κατεύθυνση προς τη γραμμή του τέρματος. Μεταβιβάζεται στους παίχτες που κινούνται στα 6 μ., πλάγιοι, πίβοτ από τους περιφερειακούς παίχτες. Οι πάσες που κατά κανόνα χρησιμοποιούνται, στην προκειμένη περίπτωση, είναι οι ειδικές.

5.1.2. Χρήση Τρίπλας: Δεν παίζει κάποιο βασικό ρόλο, όπως στο μπάσκετ. Χρησιμοποιείται στις ειδικές περιπτώσεις:

— Αιφνιδιασμού, όταν χρειάζεται να καλυφθεί μια απόσταση γρήγορα ή όταν εξαντληθεί ο δικαιούμενος αριθμός βημάτων και δεν υπάρχει συμπαίχτης για πασάρισμα (Διαδοχική τρίπλα).

— Στην διάρκεια της προσποίησης, όταν χρειάζεται να ανανεωθεί ο αριθμός βημάτων ή να γίνει άμεση αλλαγή πορείας.

— Όταν παίζεται, από την αντίπαλη άμυνα, προσωπική άμυνα.

2. Το σουτ

Το σουτ είναι η τελική ενέργεια που κάνει η ομάδα στην επίθεση και μ' αυτή τερματίζεται θετικά ή αρνητικά η επίθεση.

Το σουτ δεν είναι θέμα μιας ξερής τεχνικής εκτέλεσης, αλλά μία σύνθεση πολλών παραγόντων, που με την επίδραση τους ολοκληρώνουν την τελική του επιτυχία. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

α) Η ειδίκευση του παίκτη στα σουτ που γίνονται από το βασικό του χώρο.Κάθε χώρος παρουσιάζει ορισμένες ιδιομορφίες και απαιτεί ειδικά σουτ.Τα σουτ αυτά πρέπει να τα γνωρίζει και να τα χρησιμοποιεί πολύ καλά ο παίκτης, που παίζει στον

συγκεκριμένο αυτό χώρο.Παράλληλα όμως πρέπει να γνωρίζει και τα βασικότερα σουτ που χρησιμοποιούνται. Γιατί πολλά

συστήματα επίθεσης στηρίζονται στις αλλαγές θέσεων των παικτών και κάθε παίκτης πρέπει να είναι σε θέση να κάνει τα σουτ, που απαιτούνται από το χώρο που πιθανά θα βρεθεί.

β) Η επιλογή του κατάλληλου χρόνου. Τα σουτ δεν πρέπει να γίνονται άκαιρα, αλλά σε χρόνο που η αντίπαλη ομάδα παρουσιάζει μία αναστάτωση στην άμυνα της και αφήνει κενά. Ακόμη, ο παίκτης που θα κάνει το σουτ, θα πρέπει να έχει όσο το δυνατό λιγότερη πίεση από τους

αμυντικούς και μεγαλύτερη άνεση χώρου. Τα άκαιρα σουτ, εκτός του ότι δεν καταλήγουν εύκολα σε γκολ, γίνονται αιτία για τη δημιουργία

αντεπίθεσης από την αντίπαλη ομάδα. γ) Η αποφασιστικότητα και η σιγουριά που πρέπει να νιώθει ο παίκτης για την ευνοϊκή κατάληξη

του σουτ. δ) Η ταχύτητα στην εκτέλεση του σουτ. Όταν ο παίκτης βρεθεί σε ευνοϊκή θέση ρίψης, πρέπει να

κάνει το σουτ πολύ γρήγορα, για να μην προλάβει να τον καλύψει η άμυνα. Η ταχύτητα αυτή εξαρτάται:

- Από την ακρίβεια και την ταχύτητα της πάσας που θα δεχτεί ο παίκτης.- Από τη σταθερότητα της λαβής του παίκτη.- Από την εκρηκτικότητα των κινήσεων που πρέπει να κάνει ο ίδιος ο παίκτης για να γίνει το

σουτ. Πολλοί παίκτες, όταν επιδιώκουν να αιφνιδιάσουν την αντίπαλη άμυνα και τον τερματοφύλακα, κάνουν τα σουτ, χωρίς να προηγηθεί η φάση του βηματισμού.

ε) Η δύναμη που θα δοθεί στο σουτ.στ) Ευστοχία. Ο παίκτης πρέπει να είναι σε θέση να στέλνει τη μπάλα σε γενικούς και ειδικούς

στόχους με ψηλό ποσοστό ευστοχίας. Οι γενικοί στόχοι είναι τα σημεία που είναι πιο δύσκολο να καλύψει φυσιολογικά ο τερματοφύλακας, όπως είναι οι γωνίες της εστίας.

Οι ειδικοί στόχοι είναι τα κενά που θα αφήσει ο τερματοφύλακας στη διάρκεια του παιχνιδιού. Τα σουτ στην περίπτωση αυτή μπορεί να κατευθύνονται σε κάθε αφύλακτο σημείο της εστίας π.χ. σουτ κάτω από τα ανοικτά πόδια του τερματοφύλακα, ψηλά σουτ σε χαμηλωμένα χέρια του, σουτ στην αντίθετη πλευρά από αυτή που καλύπτει.

Το ποσοστό ευστοχίας μεγαλώνει ακόμη, όσο μεγαλώνει και η γωνία ρίψης.ζ) Εντόπιση αδυναμιών του τερματοφύλακα. Πρέπει να εντοπίζονται τα σημεία, που ο

τερματοφύλακας έχει περισσότερη αδυναμία για αποκρούσεις. Υπάρχουν για παράδειγμα τερματοφύλακες που υστερούν στα χαμηλά σουτ, ενώ υπερτερούν στα ψηλά. Οι παίκτες πρέπει να έχουν υπ’ όψη τους αυτές τις αδυναμίες και να επικεντρώνουν την κατεύθυνση των σουτ προς τα σημεία αυτά.

η) Ποικιλία στη χρήση των σουτ. Τα σουτ δεν πρέπει να γίνονται πάντα από το ίδιο σημείο ή να στέλνονται στον ίδιο στόχο. Ακόμη, να υπάρχει δυνατότητα στον παίκτη να χρησιμοποιεί διαφορετικά είδη σουτ. Αλλιώς δίνεται η δυνατότητα στους αμυντικούς και στον τερματοφύλακα να εξουδετερώνουν πιο εύκολα τα σουτ.

θ) Η απόσταση. Τα μακρινά σουτ πρέπει να είναι δυνατά και γρήγορα για να αιφνιδιάζουν τους αμυντικούς και τον τερματοφύλακα.

Τα κοντινά σουτ επιπλέον πρέπει να είναι και «έξυπνα». Ο παίκτης σ' αυτά βγαίνει μόνος του με τον τερματοφύλακα (που κατά πάσα πιθανότητα θα κάνει έξοδο). Γι’ αυτό θα πρέπει να περιμένει να δει την κίνηση του τερματοφύλακα και ανάλογα να στείλει τη μπάλα στα κενά που αφήνει. Τέτοια είδη σουτ είναι και τα «πλάσε» που περνούν πάνω από τον τερματοφύλακα σε περίπτωση εξόδου του.

Ο σοβαρότερος κίνδυνος στα σουτ από κοντινή απόσταση είναι η υποτίμηση του τερματοφύλακα και η επιπολαιότητα.

5.1.3. Χρήση σουτ: Η χρήση των σουτ αντιμετωπίζεται από δύο πλευρές:— Από την απόσταση της ρίψης.— Από την ποιότητα της ρίψης.Είναι γνωστό ότι, οι ρίψεις στο Χάντμπολ, βασικά ταξινομούνται σε κοντινές και μακρινές ρίψεις,

που έχουν συγκεκριμένες ποιοτικές διαφοροποιήσεις, έστω και αν πρόκειται για το ίδιο είδος ρίψης. Συγκεκριμένα, το βασικό ζήτημα του μακρινού σουτ είναι η δύναμη, πάνω στην μπάλα, για την απόκτηση της απαιτούμενης ταχύτητας που θα αιφνιδιάσει τον Τ/Φ, και δεν θα του αφήσει περιθώρια αντίδρασης. Αντίθετα, στο κοντινό σουτ, η δύναμη ρίψης δεν είναι ο αποκλειστικός παράγοντας, αλλά περισσότερο η επιλογή της ρίψης. Μπορεί, δηλ., να έχουμε και δυνατή ρίψη, αλλά και αδύνατη (σουτ πλασέ κ.λπ.).

Η ποιότητα της ρίψης καθορίζεται από τους παρακάτω παράγοντες:— Από την επιλογή της πιο ευνοϊκής κατεύθυνσης της ρίψης, για την κάθε περίπτωση. Η

επιλογή αυτή καθορίζεται από την συμπεριφορά του αμυντικού και του Τ/Φ. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται υπόψη οι πλευρές που καλύπτουν ο αμυντικός και ο Τ/Φ και η μπάλα ρίχνεται στις ακάλυπτες και αδύναμες πλευρές. Πρέπει ακόμη να γνωρίζουμε όμως ότι, η τοποθέτηση των αμυντικών και του Τ/ Φ, συνήθως, αφήνει από πρόθεση ακάλυπτες πλευρές, για να υποχρεώσουν έτσι τον επιθετικό να κατευθύνει προς τις πλευρές αυτές την μπάλα. Για τον λόγο αυτό είναι χρήσιμο, η μπάλα να κατευθύνεται και προς τις θεωρητικά καλυμμένες πλευρές (σκ. 3).

— Από την επιλογή του ευνοϊκότερου χρόνου ρίψης. Η περίπτωση αυτή σημαίνει ότι, πρέπει να επιλεγεί εκείνη η χρονική φάση για τη ρίψη, όταν ο αντίπαλος έχει την ασθενέστερη αμυντική κατά-σταση και αφήνει θετικά περιθώρια εκτέλεσης της ρίψης, χωρίς αποτελεσματική αμυντική κάλυψη. Η

περίπτωση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην κοντινή ρίψη, όταν δηλ. ο επιθετικός αποφύγει την αμυντική επιτήρηση και βρεθεί μόνος του με τον Τ/Φ δεν πρέπει να βιαστεί να κάνει σουτ. Αλλά να περιμένει την πρώτη κίνηση του Τ/Φ και ανάλογα με την κίνηση αυτή να επιλέγει την ρίψη. Αποτελεσματικό μέσο στην προκειμένη περίπτωση είναι η προσποίηση στην κίνηση του χεριού ρίψης.

— Επιλογή ευνοϊκότερου χώρου ρίψης. Η επιλογή του χώρου σχετίζεται με τη μεγιστοποίηση της γωνίας ρίψης. Με τον τρόπο αυτό οι δυνατότητες επιλογής της κατεύθυνσης της μπάλας αυξάνονται. Γνωστό είναι βέβαια ότι, η μεγαλύτερη γωνία ρίψης καθορίζεται από το κεντρικότερο σημείο της γραμμής των 6 μ. Το στοιχείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως αναφέρθηκε, στις ρίψεις από τα πλάγια, αλλά και στις μακρινές ρίψεις, που εκτελούνται με συγκλίνουσα πορεία προς το κέντρο (σκ. 4). Γι’ αυτό άλλωστε, απαιτείται από τους παίχτες που παίζουν στην αριστερή πλευρά να είναι δεξιόχειρες και αριστερόχειρες από τη δεξιά πλευρά αντίστοιχα.

— Αποφασιστικότητα. Κυρίαρχος παράγοντας όμως, σε τελική ανάλυση, είναι η σιγουριά που θα νοιώθει ο ίδιος ο παίχτης, για την τελική επιτυχία του σουτ.

— Από τη δυνατότητα χρήσης, για την ίδια αγωνιστική κατάσταση, ποικιλίας κατευθύνσεων και ρίψεων. Αυτός ο παράγοντας έχει ιδιαίτερη σημασία για το πέναλτυ, που η αλλαγή κατεύθυνσης ρίψης είναι καθοριστική. Αλλά, γενικότερα, θα πρέπει για κάθε ίδια αγωνιστική συνθήκη να ρίχνεται η μπάλα με διαφορετικό τρόπο π.χ. για ψηλή ρίψη, η μπάλα μπορεί να ρίχνεται και με κατακόρυφο σουτ με άλμα, αλλά και με βασικό, χωρίς άλμα. Έτσι αποφεύγεται η στερεοποίηση της κίνησης και επέρχεται σύγχυση και αστάθεια στην άμυνα.

3. Προσποίηση

Στην προσποίηση ο επιθετικός προσπαθεί να εξουδετερώσει τον αμυντικό, αναγκάζοντας τον να κάνει λανθασμένες κινήσεις.

Κάθε παίκτης, εφόσον θέλει να κάνει μία πετυχημένη προσποίηση, πρέπει να υπολογίζει:- Τις κινήσεις που κάνει ο αμυντικός γενικά για την κάλυψη του επιθετικού, π.χ. κάνει άμυνα στα

6 μ. ή κάνει έξοδο.- Την πρώτη κίνηση του αμυντικού.- Την ταχύτητα των δικών του κινήσεων.- Την κατεύθυνση της μπάλας που δέχεται.- Την πειστικότητα της προσποιητής κίνησης του.Οι προσποιήσεις είναι πολύ σημαντικό βοήθημα στον επιθετικό, γιατί κατορθώνει πολλές φορές

και ξεπερνάει πιεστικά μαρκαρίσματα ή δίνει άλλες μορφές στο παιχνίδι του. Γίνονται όμως, λόγω της θεαματικότητας που προσφέρουν αλλά και της ικανοποίησης που νοιώθει ο παίκτης, γιατί ξεγέλασε τον αντίπαλο του, αντικείμενο κατάχρησης με αποτέλεσμα και οι αντίπαλοι να προετοιμάζονται ανάλογα, αλλά και να καθυστερεί η εξέλιξη της επίθεσης.

Γι’ αυτό οι προσποιήσεις πρέπει να γίνονται όταν είναι απαραίτητο και με μεγάλη φυσικότητα στις κινήσεις που να αιφνιδιάζουν και να ακινητοποιούν τον αντίπαλο.

5.1.4. Προσποίηση: Μπορούμε, με σιγουριά να πούμε ότι, η εξέλιξη της προσποίησης, στην τελευταία 15ετία, αποτελεί την ουσιαστική απάντηση της επίθεσης, στην άμυνα. Γιατί η συγκεκριμένη αιτία ανάπτυξης της προσποίησης ήταν ο περιορισμός του δραστικού χώρου της επιθετικής δραστηριότητας από την ολοένα αυξανόμενη επιθετική συμπεριφορά της άμυνας. Ουσιαστικά δηλ., με την προσποίηση, ο παίχτης επιδιώκει να αποφύγει την ασφυκτική κάλυψη του αμυντικού και να πετύχει ελεύθερο χώρο δράσης για τον ίδιο ή για κάποιον άλλο συμπαίχτη του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, η λογική αυτή οδήγησε αναγκαστικά, στην μεγιστοποίηση του ρόλου της αντιπαράθεσης έναν με έναν (1:1), όπου δηλ., ο επιθετικός απομονώνοντας τον αμυντικό, με μία σειρά συνειδητά επιλεγμένες κινήσεις, επιδιώκει την εξουδετέρωση του:

— Μετατοπίζοντας τον από το βασικό χώρο κάλυψης, για να κινηθεί ο ίδιος κατόπιν στον απελευθερωμένο χώρο ή κάποιος άλλος συμπαίκτης του.

— Ακινητοποιώντας ή αδρανοποιώντας τον.— Ενεργώντας ώστε να χάσει ο αμυντικός την κινητική του ισορροπία και επόμενα και την

αποτελεσματικότητα της αμυντικής του συμπεριφοράς.Παραδείγματα τέτοιων κινήσεων αναφέρθηκαν στο αντίστοιχο κεφάλαιο της τεχνικής. Αλλά ο

δρόμος που οδηγεί στην επιτυχία της προσποίησης, βασίζεται σε ορισμένους παράγοντες:1. Στην δυνατότητα του παίχτη να μην προδίδει την τελική του επιλογή. Η διαδικασία με την οποία

πραγματοποιείται η προϋπόθεση αυτή είναι (Klein 1976, Barth 1980):— Προηγείται κίνηση, με την οποία επικαλύπτεται ο τελικός σκοπός.— Η επόμενη κίνηση δίνει λανθασμένη πληροφορία, για να γίνει λάθος πρόγνωση από τον

αμυντικό.— Φανέρωμα μέρους της αλήθειας, για την τελική επιλεγόμενη κίνηση.— Ολοκλήρωση της τελικά επιλεγόμενης κίνησης.Ο βασικότερος παράγοντας υλοποίησης της αρχής αυτής εντοπίζεται στην πρώτη κίνηση, που θα

πρέπει να γίνει πιστευτή.2. Δυνατότητα προσαρμογής στην αμυντική συμπεριφορά, να μπορεί, δηλ., ο επιθετικός να

αλλάζει την αρχικά επιλεγμένη κίνηση και να χρησιμοποιεί αυτή που ανταποκρίνεται στην δεδομένη συμπεριφορά του αμυντικού π.χ. αν επιχειρηθεί σουτ με κατακόρυφο άλμα και κατόπιν τρίπλα και βηματισμός από την δεξιά πλευρά του αμυντικού και διαπιστωθεί ότι, η κίνηση αυτή έγινε αντιληπτή από τον αμυντικό, να επιχειρηθεί τρίπλα και βηματισμός από την αριστερή πλευρά.

Επέκταση αυτού του ζητήματος είναι ακόμη η δυνατότητα του παίχτη να εκμεταλλεύεται τις περιπτώσεις επιλογών που δημιουργούνται μετά από κάθε βήμα, όπως φαίνεται καθαρά στο σχήμα 7 (Eysser and Sassenberg 1979).

Γίνεται βέβαια φανερό ότι, όσο μειώνονται οι βηματισμοί, τόσο περισσότερο ελαττώνονται οι επιλογές.

3. Δυνατότητα ρύθμισης της αναγκαίας ταχύτητας, στην κινητική εκτέλεση της προσποίησης. Πολλοί ειδικοί λαμβάνοντας υπόψη τα χρονικά όρια της σύνθεσης της αντίδρασης του αμυντικού, προτείνουν ότι (Singer 1979).

Η πρώτη κίνηση της προσποίησης για να γίνει πιστευτή και να προκαλέσει λανθασμένη κίνηση, πρέπει να είναι αργή, για να την αφομοιώσει ο αμυντικός. Αφού διαπιστωθεί ότι πλέον έχει παραπλανηθεί, τότε ακολουθεί γρήγορη και ξαφνική κίνηση του επιθετικού προς την ακάλυπτη πλευρά. Και φυσικά έτσι ο αμυντικός δεν έχει περιθώρια αντίδρασης.

Χωρίς να διαφωνούμε με την ορθότητα της θέσης αυτής, πιστεύουμε ότι και η ακινητοποίηση του αμυντικού είναι μια από τις προοπτικές εξουδετέρωσης του. Γι’ αυτό και αντί της μεταβλητής ταχύ-τητας, αργά-γρήγορα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, γρήγορη πρώτη κίνηση - γρήγορη δεύτερη.

Η περίπτωση αυτή θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμη, όταν πρόκειται να επιχειρηθεί σουτ, χωρίς το πέρασμα του αμυντικού, αλλά από μπροστά του.

4. Εκμετάλλευση κανονισμού για το βηματισμό, δηλ., ο επιθετικός θα πρέπει να εκμεταλλευτεί και το μηδενικό βήμα, για να έχει τη δυνατότητα να κάνει τέσσερα βήματα.

5. Εκμετάλλευση της φοράς της κυκλοφορίας της μπάλας. Στην προκειμένη περίπτωση, ο παίχτης έχει δύο επιλογές.

— Να ακολουθήσει η πρώτη κίνηση την κατεύθυνση της κυκλοφορίας. Το πλεονέκτημα εδώ είναι ότι, ο αμυντικός θα πιστέψει πιο εύκολα την κίνηση, γιατί ήδη η μετατόπιση του έχει την ίδια πορεία. Οπότε, αν ακολουθήσει η δεύτερη κίνηση σε αντίθετη κατεύθυνση, ουσιαστικά προκαλεί την απώλεια της κινητικής ισορροπίας του αμυντικού (σκ. 5,α).

— Η πρώτη κίνηση να είναι αντίθετη με την κυκλοφορία της μπάλας. Στην περίπτωση αυτή ο παίχτης λαμβάνοντας υπόψη την κατεύθυνση του αμυντικού, επιχειρεί την πρώτη του κίνηση προς την αντίθετη πλευρά, για πρόκληση κινητικής αστάθειας (σκ. 5,β).

6. Διατήρηση της σωστής απόστασης από τον αμυντικό. Η πρώτη κίνηση της προσποίησης, πρέπει να γίνεται σχετικά μακριά από τον αμυντικό, σε μια απόσταση 1-1,5 μ. Μ' αυτόν τον τρόπο:

— Αποφεύγεται το αντικανονικό μαρκάρισμα του αμυντικού.— Δίνεται δυνατότητα στον αμυντικό να παρατηρεί την πρώτη «παραπλανητική» κίνηση.— Δίνεται χρόνος στον επιθετικό να παρατηρεί και να αναλύει την κίνηση του αμυντικού.5.7.5. Μπρος - πίσω κίνηση: Η κίνηση αυτή κύρια εντοπίζεται στην οργανωτική φάση και γίνεται

σε τρεις χρόνους:α) Προκαταβολική κίνηση πριν την λήψη της μπάλας, δηλ., ο παίχτης ξεκινάει από τη βασική του

θέση και υποδέχεται την μπάλα με κίνηση. Γιαυτό η μπάλα πρέπει να δίνεται πάντα μπροστά από τον παίχτη.

β) Κίνηση με την μπάλα. Είναι η χρήση του βηματισμού με την μπάλα στα χέρια.γ) Επιστροφή στην αρχική θέση. Η κίνηση αυτή ακολουθεί την μεταβίβαση ή ρίψη της μπάλας και

γίνεται πάντα με μέτωπο προς την εστία.Η προσφορά της κίνησης είναι ότι, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της παράληψης

διείσδυσης, επιταχύνει την κυκλοφορία της μπάλας. Αν επιπλέον συνοδεύεται και με προσποίηση και σουτ στην φάση της κίνησης με την μπάλα, γίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματική γιατί προκαλεί την αναστάτωση της άμυνας. Συναντιέται και σαν κάθετη κίνηση ή απειλή.

4. Κίνηση μπρος-πίσω

Το χαντ-μπολ είναι ένα πάρα πολύ γρήγορο και δυνατό παιχνίδι με πολύ λίγα στατικά στοιχεία. Γι’ αυτό από το πρώτο ξεκίνημα θα πρέπει να διδαχτεί η κίνηση χωρίς μπάλα.

Κάθε φορά ο παίκτης, που περιμένει πάσα, πρέπει να βρίσκεται σε κίνηση προς την κατεύθυνση της εστίας και να συναντάει τη μπάλα που του στέλνεται. Αφού την πιάσει κάνει το βηματισμό που διάλεξε και αν δεν κάνει σουτ και μεταβιβάσει τη μπάλα σε άλλο συμπαίκτη του, ξαναγυρίζει αμέσως στη θέση απ' όπου ξεκίνησε. Έτσι, θα είναι έτοιμος πάλι να ξαναδεχτεί πάσα και να αρχίσει μία νέα επιθετική ενέργεια.

Αυτή η κινητικότητα του δημιουργεί για την αντίπαλη άμυνα μια αναστάτωση, γιατί ο παίκτης στη διάρκεια του βηματισμού παίρνει θέση για σουτ και ταυτόχρονα όμως βοηθάει στην αύξηση της κυκλοφορίας της μπάλας. Η κίνηση αυτή του παίκτη μοιάζει με την κίνηση του εμβόλου (είναι περίπου 3-6 μ.) και η τροχιά της είναι σε ευθεία ή καμπύλη.

Κάθε φορά που ο παίκτης θα βρίσκεται σε κίνηση και θα περιμένει τη μπάλα, πρέπει ή να απομακρύνεται από αυτή ή να την πλησιάζει.

5.7.5. Μπρος - πίσω κίνηση: Η κίνηση αυτή κύρια εντοπίζεται στην οργανωτική φάση και γίνεται σε τρεις χρόνους:

α) Προκαταβολική κίνηση πριν την λήψη της μπάλας, δηλ., ο παίχτης ξεκινάει από τη βασική του θέση και υποδέχεται την μπάλα με κίνηση. Γι’ αυτό η μπάλα πρέπει να δίνεται πάντα μπροστά από τον παίχτη.

β) Κίνηση με την μπάλα. Είναι η χρήση του βηματισμού με την μπάλα στα χέρια.γ) Επιστροφή στην αρχική θέση. Η κίνηση αυτή ακολουθεί την μεταβίβαση ή ρίψη της μπάλας και

γίνεται πάντα με μέτωπο προς την εστία.Η προσφορά της κίνησης είναι ότι, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της παράληψης

διείσδυσης, επιταχύνει την κυκλοφορία της μπάλας. Αν επιπλέον συνοδεύεται και με προσποίηση και σουτ στην φάση της κίνησης με την μπάλα, γίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματική γιατί προκαλεί την αναστάτωση της άμυνας. Συναντιέται και σαν κάθετη κίνηση ή απειλή.

5. Διείσδυση

Σχήμα 79 Σχήμα 80

Η διείσδυση είναι μία εξέλιξη και προέκταση της μπρος-πίσω κίνησης, αλλά με καθαρό σκοπό να πετύχει γκολ κοντά από τη γραμμή των 6 μ. Στην διείσδυση ο παίκτης πρέπει πάντα να κινηθεί ανάμεσα στο κενό που αφήνουν δύο διπλανοί αμυντικοί. Με αυτό τον τρόπο ή θα κατορθώσει να περάσει από το κενό που αφήνουν οι δύο αμυντικοί και θα κάνει σουτ ή θα τους τραβήξει και τους δύο πάνω του. Στην δεύτερη περίπτωση πρέπει γρήγορα να δώσει τη μπάλα σε διπλανό του συμπαίκτη, που θα βρίσκεται ήδη σε ευνοϊκή θέση για σουτ.

Η διείσδυση γίνεται πιο αποτελεσματική, όταν συνδυάζεται και με προσποιήσεις. Όταν η κίνηση της διείσδυσης γίνεται διαδοχικά από όλους τους παίκτες λέγεται παράλληλη διείσδυση και αντικειμενικός της σκοπός είναι να βγει τουλάχιστον ένας παίκτης σε ευνοϊκή θέση για σουτ. Διείσδυση: Είναι μία προέκταση της μπρος-πίσω κίνησης, αλλά με συγκεκριμένο σκοπό, να κατευθύνεται πάντα ανάμεσα από τους δύο αμυντικούς. Μ' αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται και η αρχή της υπεραριθμίας, γιατί έτσι ο επιθετικός προκαλεί την προσοχή (μετατόπιση) δεύτερου αμυντικού. Και βέβαια, όταν τραβήξει και το δεύτερο αμυντικό πάνω του, κάνει πάσα στον επόμενο, διαφορετικά επιχειρεί την τελική κίνηση μόνος του.

Η διείσδυση γίνεται αποτελεσματικότερη, όταν συνοδεύεται με προσποιήσεις που έχουν καταληκτική κίνηση, την αλλαγή πορεία (σκ. 6).

5.7.7. Μπάσιμο: Είναι η συνειδητή προσπάθεια ολοκληρωτικού περάσματος του αντίπαλου, με τελικό σκοπό το σουτ από την γραμμή των 6 μ. Ουσιαστικά, αποτελεί την διαδικασία και ολοκλήρωση τη; αντιπαράθεσης 1:1. Κύρια κινητικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι οι προσποιήσεις με ή χωρίς μπάλα, που καταλήγουν σε πέρασμα.

5.1.8. Απελευθέρωση: Είναι οι κινήσεις που κάνει ο παίχτης, για να ξεμαρκαρισθεί από την προσωπική άμυνα (μαν-του-μαν).

Οι κινήσεις που κύρια χρησιμοποιούνται είναι οι προσποιήσεις χωρίς μπάλα. Το ζήτημα βέβαια της απελευθέρωσης είναι στην ουσία και υπόθεση συνολικής ομαδικής τακτικής και τακτικής τμήματος.Αρχές Ατομικής Τακτικής

1. Κράτημα της βασικής θέσης (Troffin 1971). Ο παίχτης πρέπει να ξεκινάει τις ενέργειες του από τη θέση, στην οποία έχει εξειδικευτεί και να γυρίζει πάλι σ' αυτή, μόλις τις τελειώσει. Έτσι εξασφαλί-ζεται ο παράγοντας «ετοιμότητα» συμμετοχής στις επόμενες φάσεις.

2. Εξασφάλιση της κατοχής της μπάλας. Αυτό σημαίνει ότι, ο παίχτης πρέπει να αποφεύγει παρακινδυνευμένες ενέργειες, που θα δώσουν την δυνατότητα στον αντίπαλο να κλέψει ή να απομακρύνει την μπάλα.

3. Αρχή της ποικίλης εκτέλεσης. Οι αρχές της ποικίλης εκτέλεσης, οικονομικότερης και ευνοϊκότερης λύσης είναι στην ουσία εφαρμογή των αρχών της Κυβερνητικής στην δοσμένη ατομική επιθετική συμπεριφορά. Η δυνατότητα του παίχτη να χρησιμοποιεί διαφορετικούς τρόπους στην λύση των διαφόρων αγωνιστικών καταστάσεων και να διαλέγει την ευνοϊκότερη και οικονομικότερη λύση.

4. Αρχή της συνεχόμενης παρατήρησης. Ο παίχτης πρέπει πάντα να έχει άμεση οπτική επαφή με την εξέλιξη του παιχνιδιού και ιδιαίτερα με την εστία. Γι’ αυτό, όταν επιστρέψει στη βασική του θέση, πρέπει πάντα να έχει στραμμένο το μέτωπο προς την αντίπαλη περιοχή τέρματος και ποτέ την πλάτη.

5. Αρχή της ετοιμότητας, για το κόψιμο του αιφνιδιασμού.

ΑΜΥΝΑΑΜΥΝΑ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗΗ κλασσική λογική της συμπεριφοράς στην άμυνα, στηρίζεται πάνω στην αρχή δράσης-

αντίδρασης. Γιατί, όπως πολύ εύστοχα τονίζεται (Kandija 1979), ο επιθετικός έχει πάντα την πρωτοβουλία επιλογής κίνησης και ο αμυντικός την υποχρέωση να προσαρμόζεται. Η μειονεκτική αυτή, βέβαια, κατάσταση του αμυντικού, ξεπεράστηκε με την πολλαπλά τονιζόμενη επιθετικότητα της συμπεριφοράς του. Γιατί έτσι, ο αμυντικός πετυχαίνει:

— Να περιορίζει τον δραστικό χώρο επιθετικής δραστηριότητας.— Με την κατάλληλη τοποθέτηση του σώματος του περιορίζει τις επιλογές κίνησης του

επιθετικού.Οι τακτικές επιλογές που χρησιμοποιεί ο αμυντικός για την υλοποίηση αυτού του στόχου είναι

Χώροι ευθύνης - τοποθέτηση

Η αμυντική περιοχή είναι χωρισμένη στα πλαίσια του εφαρμοζόμενου αμυντικού συστήματος σε συγκεκριμένους χώρους ευθύνης, οι οποίοι αντιστοιχούν από ένας στον κάθε αμυντικό.

Ο χώρος ευθύνης κάθε αμυντικού αρχίζει μέσα από τους εκατέρωθεν χώρους ευθύνης των συμπαικτών του. Οι χώροι ευθύνης διαφέρουν όσον αφορά την έκταση τους και τα όρια τους και προσδιορίζονται από το συγκεκριμένο αμυντικό σύστημα, το οποίο εφαρμόζεται, π.χ. στην ατομική άμυνα οι χώροι ευθύνης είναι δυνατόν να κατανέμονται σε όλο το γήπεδο, στην άμυνα 6:0 οι χώροι ευθύνης βρίσκονται δίπλα-δίπλα

Σχήμα 81

Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού οι χώροι ευθύνης δεν είναι σταθεροί, αλλά οριοθετούνται συνεχώς σε σχέση με την κίνηση της μπάλας και των επιθετικών παικτών. Έχουμε δηλαδή μια συνεχή αναπροσαρμογή των χώρων ευθύνης.

Η αποτελεσματικότητα του κάθε αμυντικού στο χώρο ευθύνης του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προνομιακή τοποθέτηση του μέσα στο χώρο ευθύνης του στην κάθε στιγμή του παιχνιδιού. Απαιτείται ιδιαίτερη προσαρμογή της αρχικής τοποθέτησης και η οποία εξαρτάται:

- Από την κίνηση των αντιπάλων παικτών.- Από την κυκλοφορία της μπάλας, γενικά.- Από τα ιδιαίτερα τεχνικοτακτικά γνωρίσματα του αντιπάλου επιθετικού.- Από τις ειδικές καταστάσεις του παιχνιδιού (ελεύθερη ρίψη-πέναλτι κ.λ.π.).- Από τη δυνατότητα για κλέψιμο ή απομάκρυνση της μπάλας.

Παραλαβή επιθετικού

Στην κάθε φάση του παιχνιδιού τον άμεσα επικίνδυνο επιθετικό τον παραλαμβάνει ο αμυντικός, ο οποίος βρίσκεται στην ευνοϊκότερη θέση για την άμεση αντιμετώπιση του. Κατά κανόνα αυτός είναι ο πιο κοντινός αμυντικός. Με το σύστημα άμυνας και την λειτουργία του, προκαθορίζουμε σε μεγάλο

βαθμό τον αμυντικό, ο οποίος θα παραλαμβάνει τον άμεσα επικίνδυνο επιθετικό. Οι υπόλοιποι αμυντικοί αναλαμβάνουν τους υπόλοιπους επιθετικούς από έναν εκτός και το σύστημα επιδιώκει υπεραριθμία (ένας παραπάνω αμυντικός) στο σημείο που εκδηλώνεται η αντίπαλη επίθεση. Αυτό σημαίνει, ότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι δυνατόν να μένει αφύλακτος ένας (ο πλέον ακίνδυνος) επιθετικός ή ένας αμυντικός να έχει σε κάποιες στιγμές την υπευθυνότητα για δύο αμυντικούς, χωρίς μπάλα βεβαίως.

Όταν ένας επιθετικός με μπάλα ή χωρίς, μετακινείται στο χώρο ευθύνης άλλου αμυντικού, ο προηγούμενος αμυντικός μαρκάροντας τον συνεχούς τον παραδίδει με ασφάλεια στον διπλανό του αμυντικό και αμέσως αναλαμβάνει τη φύλαξη άλλου επιθετικού.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Σχήμα 82

Σχεδιάζουμε στο γήπεδο μια σειρά από κύκλους εφαπτόμενους. Μέσα σε κάθε κύκλο ένας αμυντικός. Οι υπόλοιποι παίκτες περνούν διαδοχικά μέσα από τη σειρά των κύκλων. Ο κάθε αμυντικός στον κύκλο παραλαμβάνει, ελέγχει, παραδίδει τον κάθε παίκτη που περνά από τον κύκλο του.

Τοποθετούνται 6 αμυντικοί στη γραμμή των 6 μέτρων. Οι υπόλοιποι παίκτες περνούν, όπως στην παραπάνω άσκηση, μέσα από τους χώρους ευθύνης των αμυντικών. Οι αμυντικοί παραλαμβάνουν, ελέγχουν, παραδίδουν συνεχώς τους επιθετικούς.

Σχήμα 83

Κάλυψη επιθετικού με μπάλα.

Θεωρείται η σπουδαιότερη κίνηση του αμυντικού και είναι άρρηκτα δεμένη με τις κινήσεις του επιθετικού και σκοπεύει στο σταμάτημα της κίνησης του επιθετικού προς το τέρμα, της ρίψης και της μεταβίβασης της μπάλας.

Διακρίνουμε τρία είδη κάλυψης:Κοντινή: Μ' αυτήν εννοούμε βασικά την κάλυψη με μαρκάρισμα, που γίνεται με ή χωρίς έξοδο.

Σκοπεύει, κυρίως, στο σταμάτημα της κίνησης του επιθετικού και της ρίψης της μπάλας.Στην κοντινή κάλυψη αντιμετωπίζονται οι εξής περιπτώσεις:— Όταν ο επιθετικός ετοιμάζεται να δεχτεί την μπάλα και δεν έχει αρχίσει τον βηματισμό του. Ο

αμυντικός τότε, επιδιώκει να εμποδίσει ολοκληρωτικά τον βηματισμό του επιθετικού. Σε περίπτωση εξόδου, πρέπει αυτή να γίνει έγκαιρα και να τοποθετηθεί προτού ξεκινήσει την κίνηση ο επιθετικός. Ταυτόχρονα με τον τερματισμό της κίνησης, πιέζεται το χέρι ρίψης για την παρεμπόδιση πάσας ή σουτ.

— Όταν ο επιθετικός έχει δεχτεί μπάλα και αρχίζει τον βηματισμό, τότε σκοπός είναι η παρεμπόδιση της προώθησης του μέσω της πρόγνωσης της πιθανής κατεύθυνσης της

προσποίησης. Στοιχεία που βοηθούν την πρόγνωση, στην προκειμένη περίπτωση, είναι ο καθορισμός του σημείου αναφοράς της κίνησης. Έτσι στην προσποίηση με αλλαγή πορείας, το Κ.Β.. μεταφέρεται πάντα προς την προσποιητή (παραπλανητική) κατεύθυνση. Ακόμη, στην προσποίηση αυτής της κατηγορίας, η κίνηση ξεκινάει από τα πόδια και καταλήγει στην λεκάνη, ενώ στις προσποιήσεις ρίψης, η κίνηση ξεκινάει από την λεκάνη και καταλήγει στα χέρια ή πόδια. Αυτό δείχνει ότι, η επίβλεψη δεν περιορίζεται μόνο στο χέρι και την μπάλα, αλλά επεκτείνεται στα πόδια και στη λεκάνη.

Η ιδιαιτερότητα που διακρίνει την περίπτωση αυτή είναι πολύ σημαντική, εφόσον ο αμυντικός δεν είναι ήδη τοποθετημένος κοντά στον επιθετικό, αλλά βρίσκεται στην ενδιάμεση φάση ολοκλήρωσης της εξόδου. Τότε επιβάλλεται άμεση σταμάτημα της κίνησης, παρατήρηση και πρόγνωση της κίνησης του επιθετικού και προσαρμογή στην κίνηση του. Διαφορετικά, είναι φοβερά δύσκολο με τη δοσμένη κινητική κατάσταση που έχει, να μπορεί να ανταποκριθεί στις επιλογές του επιθετικού και κινδυνεύει εύκολα να ξεπεραστεί.

Στην ίδια περίπτωση που ο αμυντικός θα σταματήσει και είναι αρκετά μακριά από τον επιθετικό ενώ αυτός ήδη ετοιμάζεται για σουτ, ο αμυντικός πρέπει να κάνει άμυνα με μπλοκ στη ρίψη.·

— Όταν ο επιθετικός ολοκληρώσει το βηματισμό, τότε επιβάλλεται πιεστικό και άμεσο μαρκάρισμα και για την αναχαίτιση της ρίψης, αλλά και της κάθετης (ειδικής πάσας στον πίβοτ).

Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της κοντινής κάλυψης είναι να καλυφθεί πρώτη η πλευρά του επιθετικού. Επειδή όμως ήδη αναφέρθηκε ότι, ο επιθετικός έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, η τοποθέτηση του αμυντικού δεν πρέπει να είναι τυχαία. Θα πρέπει πάντοτε να τοποθετείται στη δυνατότερη πλευρά του επιθετικού. Με τον τρόπο αυτό, ο αμυντικός αποτρέπει τον άμεσο κίνδυνο για το τέρμα του, αλλά και αφήνει μόνο μία πλευρά για την κίνηση του επιθετικού. Η τοποθέτηση αυτή εξαρτάται από την θέση που έχει ο επιθετικός. Έτσι, όταν ο επιθετικός είναι περιφερειακός, καλύπτεται η πλευρά του παίχτη στην οποία βρίσκεται το χέρι με την μπάλα. Όταν είναι πλάγιος, τότε καλύπτεται η εσωτερική πλευρά και αφήνετε η εξωτερική, από την οποία η ρίψη θεωρείται ότι δεν είναι τόσο επικίνδυνη

Σχήμα 84

Μακρινή κάλυψη. Στην μακρινή κάλυψη, ο αμυντικός επιδιώκει βασικά, να σταματήσει το σουτ, χρησιμοποιώντας κυρίως το μπλοκ. Πρωταρχικά στοιχεία που πρέπει να έχει υπόψη του ο παίχτης είναι:

Η υποχρεωτική τοποθέτηση απέναντι από την μπάλα.Η πρόγνωση της κατεύθυνσης της μπάλας. Για την καλύτερη πρόγνωση ο παίχτης δεν πρέπει να

προσέχει την μπάλα μόνο, αλλά και την κίνηση του χεριού ρίψης.Σωματική κάλυψη (επαφής). Η περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται για την κάλυψη του πίβοτ.

Συγκεκριμένα, θα πρέπει πάντα ο πίβοτ, όταν παίρνει την μπάλα στο γύρισμα του, να συναντάει το στήθος του αμυντικού. Αναλυτικότερα, αυτό σημαίνει ότι, πάντοτε πίσω από τον πίβοτ πρέπει να υπάρχει αμυντικός, ο οποίος θα καλύπτει, κυρίως, την πιο δυνατή πλευρά του επιθετικού, δηλ., την πλευρά που μπορεί να γυρίσει πιο γρήγορα και πιο εύκολα. Σε περίπτωση που ο πίβοτ θα επιχειρήσει στροφική κίνηση από την αντίθετη πλευρά, τότε αντιμετωπίζεται πάντα και από δεύτερο αμυντικό.

Επιτήρηση παίχτη χωρίς μπάλα

Η κάλυψη παίχτη χωρίς μπάλα γίνεται, όταν ο επιθετικός της αντίστοιχης ζώνης του αμυντικού δεν έχει μπάλα και ο αμυντικός κινείται για να καλύψει την δυνατή πλευρά. Σκοπός της κάλυψης είναι:

— Να παρεμποδιστεί η κίνηση του επιθετικού, χωρίς μπάλα, στη δυνατή πλευρά.— Να διακοπεί η μεταβίβαση μπάλας προς τους παίχτες αυτούς.Για τους παραπάνω λόγους, η κάλυψη αυτή διακρίνεται:Σε μακρινή (οπτική). Στην περίπτωση αυτή, ο αμυντικός καλύπτοντας τη δυνατή πλευρά,

διατηρεί οπτική επαφή με τον αντίστοιχο επιθετικό, που καλύπτει. Με τον τρόπο αυτό, διατηρεί ετοιμότητα κάλυψης και μπλοκάρει την κίνηση του επιθετικού, αν αυτός επιχειρήσει να κινηθεί προς την περιοχή της μπάλας.

Σε επιθετική - κοντινή κάλυψη. Στην περίπτωση αυτή ο αμυντικός καλύπτει από πολύ κοντά τον επιθετικό, έτσι ώστε να μην πάρει μπάλα εύκολα ή να την πάρει σε σημείο απομακρυσμένο ή ακίνδυνο για την εστία. Είναι κύριο χαρακτηριστικό των επιθετικών ζωνών (5:1, 3:2:1) και χρησιμοποιείται, βασικά, εναντίον επικίνδυνων επιθετικών παιχτών και κύρια, όταν ο διπλανός του συμπαίχτης έχει δεχτεί πάσα. Με τον τρόπο αυτό, καλύπτονται και οι πολύ απομακρυσμένοι από την μπάλα επιθετικοί, στην περίπτωση χρήσης αμυντικού συστήματος προσωπικής κάλυψης.

Σχήμα 85

Με προσωπική κάλυψη. Είναι μια προέκταση της επιθετικής κάλυψης, με αντικειμενικό σκοπό ο επιθετικός να μην πάρει καθόλου μπάλα. Με σωματική επαφή. Χρησιμοποιείται για τους πίβοτ και γενικότερα για τους παίχτες που αγωνίζονται στη γραμμή των 6 μ. Διακρίνονται δύο περιπτώσεις:

Όταν η μπάλα έχει μία διαγώνια κατεύθυνση, τότε ο αμυντικός τοποθετείται μεταξύ μπάλας και παίχτη. Όταν η μπάλα βρίσκεται στην ευθεία, τότε πάλι υπάρχουν δύο επιλογές. Ο παίχτης καλύπτεται από πίσω, με τη βοήθεια συμπαίχτη ή από μπροστά, αν ο παίχτης έχει ήδη πάρει θέση πάνω στα 6 μ. Η δεύτερη περίπτωση απαιτεί πολύ έμπειρο αμυντικό (σκ. 10).

Σχήμα 86

Με μπλοκάρισμα της κίνησης του επιθετικού. Η περίπτωση αυτή λέγεται και αμυντικό σκριν. Με βάση τον κανονισμό, ο αμυντικός έχει το δικαίωμα να παρεμβάλει το σώμα του στην πορεία της κίνησης του επιθετικού και να την σταματήσει ή να την επιβραδύνει.

Συμπεριφορά στην αμυντική διάταξη

Ο αμυντικός οφείλει να διατηρεί συνεχή οπτική επαφή: α. με τον αντίπαλο (επιτήρηση αντιπάλου), β. με τη μπάλα,γ. με όλο το πεδίο των επιθετικών ενεργειών, δ. με τους συμπαίκτες του.Η επιτήρηση του αντίπαλου είναι ενεργητική και διευκολύνεται με πλάγιες μετακινήσεις που

γίνονται σε σχέση με την κίνηση της μπάλας και των επιθετικών.Τη στιγμή που ο κάθε επιθετικός γίνει άμεσα απειλητικός για το τέρμα, η επιτήρηση από πλευράς

αμυντικού εξελίσσεται ταχύτατα σε έξοδο-μαρκάρισμα επί του αντίπαλου.Το μαρκάρισμα εφαρμόζεται προς την πλευρά του χεριού ρίψης του επιθετικού, διαρκεί όσο

διάστημα είναι επικίνδυνος για το τέρμα και έχει σκοπό:- Να φέρει σε μειονεκτική θέση τον αντίπαλο στην προσπάθεια του για σουτ.- Να τον παρεμποδίσει στην πραγματοποίηση του σουτ που επιθυμεί και είναι ειδικευμένος.- Την ελαχιστοποίηση των διεισδύσεων του.- Την παρεμπόδιση στο να δώσει πάσα σε αφύλακτο συμπαίκτη του.

Παρατηρήσεις

1. Ο αμυντικός θα πρέπει να διατηρήσει την δυνατότητα εναλλακτικής αμυντικής ενέργειας:

- Πραγματοποίηση ατομικού μπλοκ, όταν δεν προλαβαίνει τον αντίπαλο, πριν την εκτέλεση σουτ. - Μεταβίβαση από μια ατομική αμυντική ενέργεια σε άλλη πάνω στον ίδιο ή σε άλλον αντίπαλο.- Διεκδίκηση της μπάλας ύστερα από απόκρουση του μπλοκ ή του τερματοφύλακα.- Γρήγορο ξεκίνημα σε ευκαιρία αιφνιδιασμού.2. Για να είναι αποφασιστικός και αποτελεσματικός στην έξοδο του ο αμυντικός θα πρέπει να

είναι σίγουρος για την κάλυψη του κενού που αφήνει στην αμυντική ζώνη, καθώς και για την κάλυψη του παίκτη γραμμής.

3. Στην αμυντική του προσπάθεια ο αμυντικός δεν θα πρέπει να επιφυλάσσεται ως προς το απλό φάουλ, θα πρέπει όμως να είναι ιδιαίτερο προσεκτικός, στο αντικανονικό μαρκάρισμα που τιμωρείται με δίλεπτο αποβολή. Τα απλά αμυντικά φάουλ είναι κατά κανόνα μειονέκτημα για την επιτιθέμενη ομάδα. Εξαίρεση υπάρχει, όταν η επιτιθέμενη ομάδα προηγείται στο σκορ και επιδιώκει τα αμυντικά φάουλ για να κρατάει τη μπάλα συνεχώς υπό τον έλεγχο της.

4. Ο αμυντικός είναι δυνατόν να ελέγχει τον αντίπαλο με τοποθέτηση ή παρέμβαση μεταξύ του επιθετικού με μπάλα και του επιθετικού στον οποίο ενδέχεται να μεταβιβαστεί η μπάλα. Πρόθεση του είναι να αποθαρρύνει την μεταβίβαση της μπάλας προς τον παίκτη..

Χαρακτηριστική είναι η φύλαξη πολλές φορές του παίχτη γραμμής με τοποθέτηση του αμυντικού μεταξύ της μπάλας και του παίκτη γραμμής. Επίσης εφαρμόζεται και στο μαρκάρισμα των αντιπάλων εξτρέμ, όπου ο αμυντικός παρεμποδίζει τη μεταβίβαση της μπάλας με προληπτική έξοδο πάνω στα εξτρέμ και από την πλευρά της μπάλας.

5. Στην επιτήρηση του αντίπαλου επιθετικού είναι δυνατόν να δοθεί ένα διαφορετικό νόημα: Ο αμυντικός αφήνει εσκεμμένα ελεύθερο διάδρομο στον επιθετικό με σκοπό να τον μαρκάρει πάνω σε αναμενόμενη γι’ αυτόν κίνηση και ενέργεια του επιθετικού. Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να οδηγήσουμε τα εξτρέμ στο να επιτεθούν από μικρή γωνία ρίψης και με μειωμένες πιθανότητες επιτυχίας.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. 2-6 αμυντικοί στο ημικύκλιο των 6 μέτρων. Αντίστοιχοι επιθετικοί χωρίς μπάλα κινούνται προς τους αμυντικούς και προσποιούνται ότι θα κάνουν σουτ: α) βασικό β) με κατακόρυφο άλμα. Οι αμυντικοί πραγματοποιούν συνεχώς «έξοδο-μαρκάρισμα» πάνω σε κάθε επιθετικό και επιστρέφουν στα 6 μέτρα.

2. Οι παίκτες ζευγάρια: ένας αμυντικός στα 6 μέτρα, ένας επιθετικός με, μπάλα έξω από τα 9 μέτρα. Ο αμυντικός αντιδρά συνεχώς στις επαναλαμβανόμενες και διαφορετικές επιθετικές κινήσεις του επιθετικού. Στη συνέχεια αλλάζουν ρόλους.

3. Οι παίκτες ζευγάρια: ο ένας επιθετικός, σουτάρει, ο άλλος αμυντικός αποκρούει με το ανάλογο μπλοκ σε κάθε είδος σουτ.

4. Στην προηγούμενη άσκηση ο επιθετικός εσκεμμένα σουτάρει στο μπλοκ του αμυντικού και αμέσως γίνεται διεκδίκηση της μπάλας από τους δύο παίκτες.

Σχήμα 87

5. Ένας αμυντικός ελέγχει στη γραμμή των 6 μέτρων έναν παίκτη γραμμής, ο οποίος τροφοδοτείται από δύο επιθετικούς, οι οποίοι αλλάζουν πάσες στη γραμμή των 9 μέτρων.

Σχήμα 88

6. Τρεις αμυντικοί απέναντι σε δύο ομάδες επιθετικών Α, Β, οι οποίοι τροφοδοτούνται εναλλάξ από τα σημεία α' και β'. Ο μεσαίος αμυντικός καλύπτει συνεχώς αριστερά δεξιά την έξοδο των 1, 3. Οι επιθετικοί επιτίθενται α) με διείσδυση, β) προσπάθεια για σουτ και επιστρέφουν στο τέλος της ομάδας τους.

Παρεμβολή σώματος

Πολλές φορές είναι αρκετή η παρεμβολή του σώματος (χωρίς τη χρησιμοποίηση των χεριών ή ποδιών) μπροστά στην κίνηση του επιθετικού για να ανακοπεί η κίνηση αυτή.

Περιπτώσεις που εφαρμόζεται:- Σε προσπάθεια διείσδυσης του πλάγιου επιθετικού (με μπάλα ή χωρίς μπάλα) μέσα στην

περιοχή τέρματος ή στην κίνηση του προς την κεντρική αμυντική περιοχή.- Στις πλάγιες μετατοπίσεις του παίκτη γραμμής.- Στις διεισδύσεις των περιφερειακών παικτών (με μπάλα ή χωρίς μπάλα) προς τη γραμμή των

έξι μέτρων.- Στον επιθετικό που κινείται για να εφαρμόσει φράγμα σε συμπαίκτη.- Όταν επιδιώκουμε απλώς να εκτρέψουμε τον επιθετικό από την αρχική του πορεία.Παρατήρηση: Ένας έμπειρος αμυντικός, εφαρμόζοντας την παρεμβολή σώματος την κατάλληλη

στιγμή, είναι δυνατόν να κερδίζει επιθετικό φάουλ, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που δίνει ο κανονισμός του παιχνιδιού.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Σχήμα 89

Ορίζουμε 3 διαστήματα των 2 μέτρων πάνω στη γραμμή των 6 μέτρων Α, Β, Γ. Σε κάθε διάστημα τοποθετείται ένας αμυντικός. Οι υπόλοιποι παίκτες χωρίς μπάλα σε τρεις αντίστοιχες ομάδες μπροστά από κάθε διάστημα, επιχειρούν διαδοχικά να περάσουν μέσα από τα διαστήματα. Ο αμυντικός τους εμποδίζει να περάσουν με παρεμβολή σώματος. Περιοδικά αλλάζει ο αμυντικός από τον πρώτο της αντίστοιχης σειράς.

Κλέψιμο - Απομάκρυνση

Η αμυνόμενη ομάδα εκτός από την αποφυγή τέρματος έχει σαν βασική της επίσης επιδίωξη την επανάκτηση της μπάλας. Έτσι ο κάθε αμυντικός έχει υποχρέωση να συμβάλλει ενεργά προς αυτή την κατεύθυνση. Η παρέμβαση του συνίσταται στο κλέψιμο της μπάλας ή την απομάκρυνση της, δηλ. παρέμβαση και εκτροπή της αρχικής πορείας της μπάλας από τον αμυντικό.

Ο αμυντικός μπορεί να κλέψει ή να απομακρύνει τη μπάλα:- Σε περίπτωση κακής προστασίας της μπάλας από τον επιθετικό, π.χ. κακό κράτημα, κακή

ντρίπλα.- Στις όχι ακριβείς ή μακρινές και διεκδικούμενες μεταβιβάσεις της μπάλας, π.χ. μακρινές πάσες

αιφνιδιασμού.- Μια σημαντική αμυντική ενέργεια είναι η απομάκρυνση της μπάλας από το χέρι του επιθετικού

που σουτάρει. Αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του βηματισμού ή τη στιγμή που η μπάλα βρίσκεται στη θέση ρίψης με ανοικτή παλάμη στα πλαίσια του κανονισμού και από αμυντικούς με ιδιαίτερη δεξιότητα στην παραπάνω ενέργεια.

Για να επιχειρήσει ο αμυντικός κλέψιμο της μπάλας, πρέπει να πάρει υπόψη του.- Την απόσταση των δύο επιθετικών, που μεταβιβάζουν την μπάλα. Βέβαια θα προτιμηθεί το

κλέψιμο σε μακρινή πάσα.- Ταχύτητα μπάλας. Θα προτιμηθεί η περίπτωση που η ταχύτητα μπάλας θα είναι αργή.- Χρόνος κίνησης για κλέψιμο. Η κίνηση για το κλέψιμο της μπάλας πρέπει να είναι γρήγορη και

προτού διανυθούν τα 2/3 της συνολικής απόστασης της μεταβίβασης της.- Συμπεριφορά αμυντικού. Πρέπει να είναι τέτοια, που να μην εκδηλώνει τις προθέσεις του, αλλά

να μεταβάλλεται έγκαιρα και γρήγορα, στην κατάλληλη στιγμή που θα επιλεγεί για το κλέψιμο.- Την κατάσταση του επιθετικού με μπάλα. Είναι ευνοϊκότερο να επιχειρηθεί κλέψιμο, όταν ο

επιθετικός που έχει την μπάλα καλύπτεται πιεστικά και δεν έχει άνετα χρονικά ή οπτικά περιθώρια να μεταβιβάσει την μπάλα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Οι παίκτες χωρίζονται σε αντίπαλες ομάδες των 2, 3, 4, 5, 6 παικτών η κάθε μια.'Η κάτοχος της μπάλας επιδιώκει να κρατήσει τη μπάλα όσο πιο πολύ στον έλεγχο της, ενώ η

άλλη, προσπαθεί να την κλέψει. Δίνονται περιορισμοί χώρου κινήσεων ή χειρισμού της μπάλας.2. 3 παίκτες αραιωμένοι κατά μήκος του γηπέδου προσπαθούν χωρίς να απομακρυνθούν πολύ

από τη θέση τους να κλέψουν τη μπάλα από μια τριάδα παικτών, οι οποίοι κατεβαίνουν με γρήγορες πάσες από το ένα τέρμα στο άλλο και επιστρέφουν. Όταν οι επιτιθέμενοι χάσουν τη μπάλα παίρνουν τις θέσεις των αμυντικών.

Σχήμα 90

3. Χωρίζουμε τον αγωνιστικό χώρο με 5-8 γραμμές, ανάλογα με τον αριθμό των παικτών. Σε κάθε γραμμή περιμένει ένας αμυντικός που προσπαθεί να κλέψει τη μπάλα από τους επιθετικούς, οι οποίοι ξεκινώντας από τη μια άκρη του γηπέδου ελίσσονται με ντρίπλα ανάμεσα από τους αμυντικούς. Αν ο επιθετικός χάσει τη μπάλα παίρνει τη θέση του ο αμυντικός..

4. 3 ή 4 επιθετικοί στα 9 μέτρα αραιωμένοι μέχρι τις πλάγιες γραμμές, αλλάζουν πάσες μεταξύ τους. 2 ή 3 αντίστοιχοι αμυντικοί παρεμβαίνουν στα μεταξύ των επιθετικών διαστήματα, να κλέψουν τη μπάλα ξεκινώντας όμως πάντα από τη γραμμή των 6 μέτρων.

Σχήμα 91

5. Οι παίκτες σε τριάδες με μια μπάλα τρέχουν κατά μήκος του γηπέδου. Η μπάλα μεταβιβάζεται μεταξύ των 2 ακραίων και ο μεσαίος προσπαθεί να κλέψει τη μπάλα κατά τη μεταβίβαση.

Σχήμα 92

6. Οι παίκτες σε δύο λοξές γραμμές. Ο Α' της μιας ομάδας δίνει πάσα στον Β' της άλλης ομάδας, για να κάνει ντρίπλα και σουτ. Ο Α' ακολουθεί τον Β' και του απομακρύνει τη μπάλα πάνω στην προσπάθεια που κάνει για σουτ

Αποφυγή φράγματος

Όταν πάνω στον αμυντικό εφαρμόζεται από επιθετικό παίκτη φράγμα για τη δημιουργία πλεονεκτήματος στην επιτιθέμενη ομάδα, ο αμυντικός θα πρέπει να αποφύγει ταχύτατα το φράγμα και να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα παίκτη της αντίπαλης ομάδας.

Σχήμα 93

Εάν ο αμυντικός, ο οποίος δέχεται το φράγμα επιθετικού Α', βρίσκεται έξω από τα 6 μέτρα, τότε αποφεύγει το φράγμα με ένα γρήγορο βήμα προς τα πίσω και κινείται ταχύτητα προς τον επιθετικό Β' (σχήμα α).

Εάν ο αμυντικός βρίσκεται στα 6 μέτρα τότε θα πρέπει για να αποφύγει το φράγμα επιθετικού Α' να κάνει πριν γίνει το φράγμα ένα βήμα μπροστά και να μπορέσει στη συνέχεια να μαρκάρει τον επιθετικό Β' (σχήμα β). Παρατήρηση: Για να είναι δυνατή η αποφυγή φράγματος θα πρέπει ο αμυντικός να το αντιληφθεί έγκαιρα ή να προειδοποιηθεί από τους συμπαίκτες του. Εάν δεν το αποφύγει έγκαιρα γίνεται αλλαγή με άλλον συμπαίκτη του και αυτός ελέγχει τον επιθετικό, ο οποίος

εφαρμόζει το φράγμα.

Προσποίηση

Με την προσποίηση, ο αμυντικός επιδιώκει να κινηθεί σκόπιμα με τέτοιες κατευθύνσεις, προκαταβολικά επιλεγμένες, για να μπορεί έτσι να αντιμετωπισθεί πιο αποτελεσματικά ο επιθετικός. Οι προσποιήσεις της άμυνας έχουν τις παρακάτω κατευθύνσεις.

- Λανθασμένης κατεύθυνσης. Στην περίπτωση αυτή ο αμυντικός αφήνει ακάλυπτη μια πλευρά και όταν κατευθύνεται σ' αυτήν ο επιθετικός, γρήγορα την καλύπτει. Η πλευρά όμως, που θα παραχωρείται σαν ακάλυπτη, πρέπει να μεταβάλλεται, για πρόκληση σύγχυσης στον επιθετικό.

- Για την απόκρουση του σουτ. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται το μπλοκ. Ο αμυντικός δηλ, δείχνει προκαταβολικά ένα είδος μπλοκ π.χ. ψηλό, έτσι ώστε να αναγκάσει τον επιθετικό να κάνει μεσαίο. Κατόπιν, όταν αντιληφθεί ότι το σουτ παίρνει αυτή την κατεύθυνση, γρήγορα κάνει χαμηλό μπλοκ.

- Για το κλέψιμο της μπάλας. Ο αμυντικός δείχνει ότι παίζει παθητικά, για να προκαλέσει τον επιθετικό να παίξει απρόσεκτα και να μη καλύπτει σωστά την μπάλα. Έτσι θα βρει στη δεδομένη στιγμή, την ευκαιρία να κλέψει την μπάλα.

Συνεργασία με Τ/Φ

Η συνεργασία με το Τ/Φ, στην ουσία, αποτελεί προέκταση της επιτήρησης του επιθετικού με μπάλα. Η συνεργασία αυτή, βασικά, σχετίζεται με το επιχειρούμενο σουτ. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις. Όταν το σουτ γίνεται απ' το κέντρο και όταν γίνεται από τα πλάγια.

- Στην ρίψη από το κέντρο. Βασική προϋπόθεση είναι η τοποθέτηση του αμυντικού στην ευθεία που ενώνει την μπάλα με την εστία. Επειδή όμως, η ρίψη της μπάλας μπορεί να έχει δύο κατευθύνσεις, θα πρέπει, σε συνεργασία με τον Τ/Φ, την μια κατεύθυνση να την καλύπτει το μπλοκ και την άλλη ο Τ/Φ. Συνήθως, ο αμυντικός καλύπτει την πλησιέστερη πλευρά της εστίας και ο Τ/Φ την πιο μακρινή (διαγώνια)).

- Ρίψη από τα πλάγια. Και στην ρίψη από τα πλάγια υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας με τον Τ/Φ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, ο Τ/Φ καταρχήν καλύπτει την κοντινή γωνία, ο αμυντικός θα πρέπει να βοηθήσει την κάλυψη της μακρινής γωνίας. Αυτό το πετυχαίνει, κάνοντας παράλληλο άλμα με τον επιθετικό και εμποδίζοντας τον

Σχήμα 94

να μετατοπισθεί προς το κέντρο της περιοχής τέρματος. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται. η γωνία ρίψη. και φυσικά διευκολύνεται η δουλειά του Τ/Φ (σκ. 13).

Σχήμα 95

Αλλαγή.

Είναι η απάντηση του αμυντικού, στην αλλαγή θέσεων των επιθετικών. Καθώς ήδη ειπώθηκε, ο αμυντικός είναι υπεύθυνος μόνο για έναν επιθετικό. Σε περίπτωση που επιχειρείται αλλαγή θέσεων από επιθετικούς, στον Χ.Ε. του, τότε θα καλύψει πάλι αυτόν που θα μείνει στον Χ.Ε. και τον άλλον θα τον παραλάβει ο διπλανός αμυντικός. Με την αλλαγή, ο αμυντικός, ουσιαστικά, απαντά στο σταυρό των επιθετικών (σκ. 14).

Σχήμα 96

Βασικές αρχές ατομικής άμυνας

1. Ο αμυντικός τοποθετείται μεταξύ αντιπάλου και τέρματος.2. Ο αμυντικός αναγκάζει τον επιθετικό να βγει από την κεντρική περιοχή και να επιτεθεί με όσο

γίνεται μικρότερη γωνία ρίψης.3. Ο αμυντικός αντιδρά στην προσποίηση του αντίπαλου επιθετικού έτσι ώστε να μην περάσει

προς το κέντρο της αμυντικής διάταξης.4. Σταμάτημα ή ανακοπή του παίκτη με τη μπάλα.5. Ο αμυντικός δυσχεραίνει τη μεταβίβαση της μπάλας που εκτελεί ο επιθετικός παίκτης.6. Ο αμυντικός παρεμποδίζει τη συνεργασία των εξωτερικών παικτών με τον παίκτη γραμμής.7. Αναγκάζει τον επιθετικό να μην χρησιμοποιεί το σουτ στο οποίο είναι ειδικευμένος.8. Δημιουργεί σύγχυση στην αντίπαλη ομάδα.

Αρχές Ατομικής Τακτικής 2

1. Αρχή διατήρησης της θέσης. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, ο αμυντικός δεν πρέπει να αλλάζει ζώνη κάλυψης, αλλά μόνο τον παίχτη που μπαίνει στη ζώνη του. Είναι η απάντηση του αμυντικού σε όλες τις μορφές αλλαγής θέσεων.

2. Αρχή της ενίσχυσης της δυνατής πλευράς (κάλυψης). Ο αμυντικός, από την στιγμή που ο επιθετικός του χώρου ευθύνης του δεν έχει την μπάλα στην κατοχή του, πρέπει να μετατοπίζεται προς την πλευρά της μπάλας. Έτσι, ενισχύεται η πλευρά αυτή και δημιουργούνται προϋποθέσεις για την υπεραριθμία. Σε περίπτωση που ο αμυντικός κάλυψης κάνει νωρίτερα έξοδο, την επιστροφή πρέπει να την επιχειρήσει διαγώνια προς την πλευρά της μπάλας και όχι σε ευθεία.

3. Αρχή της συνεχούς οπτικής επαφής. Ο αμυντικός, σε όλες τις μετατοπίσεις του, πρέπει να έχει συνεχή οπτική επαφή με την εξέλιξη της επίθεσης. Γι’ αυτό πρέπει πάντοτε να επιστρέψει στην περιοχή τέρματος με την πλάτη.

4. Αρχή διεκδίκησης της μπάλας. Ο αμυντικός πρέπει κάθε φορά, να ολοκληρώνει την αμυντική του προσπάθεια, που ο αντικειμενικός της σκοπός είναι η απόκτηση της μπάλας. Έτσι, για παράδειγμα, μετά από ένα πετυχημένο μπλοκ, πρέπει αμέσως να κινηθεί για να κερδίσει την μπάλα. Και βέβαια, μετά ακολουθούν οι διαδικασίες για αιφνιδιασμό.

5. Αρχή ετοιμότητας για αιφνιδιασμό. Ο κάθε αμυντικός ανεξάρτητα αν διεκδικεί ο ίδιος την μπάλα ή όχι πρέπει να έχει την ετοιμότητα να ξεκινήσει έναν αιφνιδιασμό.

ΕΠΙΘΕΣΗ Β. ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣΗ τακτική τμήματος αποτελεί τη βάση της ομαδικής επιθετικής ενέργειας. Σ' αυτή εξετάζονται οι

ενέργειες που κάνουν δύο ή περισσότεροι παίκτες με σκοπό τη διάσπαση της αντίπαλης άμυνας και επιτυχία γκολ. Οι τακτικές αυτές πρέπει να διδάσκονται στη σωστή στιγμή και περιλαμβάνουν.

1. Διπλή πάσα2. Διασταύρωση3. Φράγμα4. Απελευθέρωση φράγματος

1. ΔΙΠΛΗ ΠΑΣΑ


Είναι η γρήγορη εναλλαγή πάσας, που γίνεται μεταξύ δύο παικτών. Η τακτική αυτή εξαρτάται από τη γρήγορη και ακριβή εκτέλεση των μεταβιβάσεων (πασών). Πολλές επιθέσεις στηρίζονται πάνω σ' αυτή την τακτική. Η ομάδα που επιτυγχάνει να μειώσει στο -ελάχιστο τον χρόνο εκτέλεσης των μεταβιβάσεων, βάζει τα θεμέλια για μια επιτυχημένη επίθεση. Η τακτική της διπλής πάσας πραγματοποιείται με συνεννόηση δύο παικτών και τον συγχρονισμό των κινήσεων τους, του πασέρ και του παραλήπτη. Προηγείται η σωστή εκλογή από τον πασέρ του παραλήπτη, ενώ ο σωστός υπολογισμός του χρόνου και η ρίψη μιας πάσας με γρηγοράδα και ακρίβεια αποτελούν το κλειδί της επιτυχίας αυτής της τακτικής. Εφαρμόζεται συνήθως μεταξύ των περιφερειακών παικτών και του πίβοτ, καθώς και των ακραίων και πίβοτ. Δηλαδή κατά την εφαρμογή της διπλής πάσας. Ο παίκτης γραμμής κάνει έξοδο προς τα 9 μέτρα για ξεμαρκάρισμα από τους αντίπαλους του και μια καλή θέση υποδοχής της μπάλας. Στην συνέχεια μεταβιβάζει ξανά τη μπάλα στον παίκτη που του την έδωσε.

2. ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ

Η διασταύρωση είναι μια επιθετική τακτική τμήματος, η οποία πραγματοποιείται όταν δύο παίκτες ή περισσότεροι κινούνται αντίθετα με τη μπάλα ή χωρίς μπάλα, με σκοπό να φέρουν σύγχυση στους αντιπάλους, να αποφύγουν το στενό μαρκάρισμα τους και να δώσουν τη δυνατότητα σε ένα επιθετικό παίκτη να κάνει ένα σουτ ή διείσδυση και σουτ από ευνοϊκή θέση. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από διασταυρώσεις, η οποία εξαρτάται από τον αριθμό των παικτών, που συμμετέχουν και τις καταστάσεις που δημιουργούνται. Έτσι, έχουμε:

α) την απλή διασταύρωση, που πραγματοποιείται μεταξύ δύο παικτών, β) την σύνθετη διασταύρωση, που χωρίζεται σε διπλή και πολλαπλή, δηλαδή διπλή έχουμε όταν

συμμετέχουν 3 παίκτες και πολλαπλή όταν συμμετέχουν πάνω από 3 παίκτες και γ) την αντίθετη διασταύρωση κατά την οποία, ο παίκτης που έχει τη μπάλα την μεταβιβάζει προς

μια κατεύθυνση και κινείται για διασταύρωση προς την αντίθετη κατεύθυνση της μπάλας. Συνδυασμοί διασταυρώσεων μπορεί να γίνουν:

Μεταξύ μέσου και δεύτερου (απλή).Μεταξύ μέσου και δύο δεύτερων (διπλή).Μεταξύ μέσου και ακραίου (απλή).Μεταξύ μέσου και δεύτερου και ακραίου (διπλή).Μεταξύ δύο δεύτερων (απλή).Μεταξύ δεύτερου και ακραίου (απλή).Μεταξύ παίκτη γραμμής και ενός εξωτερικού παίκτη (απλή).Μια μορφή πολλαπλής διασταύρωσης είναι και το οκτάρι (8) "FIEMREI", η οποία δεν διαφέρει

από αυτή του Μπάσκετ. Εκτελείται από τέσσερις ή και όλους τους εξωτερικούς παίκτες. Κατά το οκτάρι οι παίκτες εκτελούν μικρές πάσες και αυτός που μεταφέρει τη μπάλα πηγαίνει μπροστά απ' αυτόν που έρχεται να την πάρει. Αρχίζει, συνήθως, από τον παίκτη που κατέχει τη μπάλα.

Στις διασταυρώσεις οι πάσες πρέπει να είναι κοντινές για καλά αποτελέσματα και να προστατεύονται πάντα από τα σώματα των πασαδόρων.

Κατά τις διασταυρώσεις είναι βασικό: ο παίκτης που ξεκινά να απειλεί το τέρμα, η διασταύρωση και να έχει βάθος και να έρχεται σε επαφή με τους αμυντικούς.

Η αποτελεσματική εκτέλεση των διασταυρώσεων εξαρτάται από τις γρήγορες ακριβείς και συγχρονισμένες κινήσεις των παικτών που τις εκτελούν.

Στα παρακάτω σχεδιαγράμματα φαίνονται οι τρόποι εκτέλεσης όλων των μορφών διασταυρώσεων.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ

Σχήμα 99

Απλή διασταύρωση παικτών χωρίς μπάλα

Σχήμα 100

Απλή διασταύρωση παικτών με μπάλα

Σχήμα 101

Απλή διασταύρωση παικτών με ντρίπλα

Σχήμα 102

Σύνθετη διπλή διασταύρωση

Σχήμα 103

Αντίθετη διασταύρωση

6.1.1. Αλλαγή θέσεων.

Η αλλαγή θέσεων στην επίθεση, έχει πλατιά χρήση και συναντιέται σ' όλες τις φάσεις της επίθεσης. Η αλλαγή θέσεων, κύριο σκοπό έχει:

— Την πρόκληση αναστάτωσης στην αντίπαλη άμυνα.— Κίνηση σε ελεύθερο και ευνοϊκό χώρο.Ακόμη, την αλλαγή θέσεων μπορούμε να την διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες:— Με μπάλα— Χωρίς μπάλαΑπό τις δύο περιπτώσεις, μεγαλύτερη σημασία έχει η κίνηση αλλαγής με μπάλα.Η αλλαγή χωρίς μπάλα είναι μία τακτική συνήθεια, που αποκτιέται στις μικρές ηλικίες (περίοδος

βασικής τακτικής προετοιμασίας), με αντικειμενικό σκοπό, οι παίχτες να μάθουν να κινούνται κατάλληλα στον ελεύθερο χώρο.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η αλλαγή θέσεων με μπάλα. Συνήθως η περίπτωση αυτή λέγεται σταυρός.Με την κλασσική ανάλυση, σταυρός είναι η περίπτωση που δύο ή περισσότεροι παίχτες

διασταυρώνοντας την κίνηση τους, αλλάζουν αμοιβαία τις θέσεις τους. Ταυτόχρονα δε, κάνουν μεταβίβαση μπάλας. Την μπάλα συνήθως την μεταβιβάζει ο παίχτης που ξεκινάει τον σταυρό και που περνάει πάντα μπροστά από τον παίχτη, που ακολουθεί και δέχεται την μπάλα. Μ' αυτόν τον τρόπο, ο παίχτης που περνάει από μπροστά δημιουργεί και ένα είδος σκριν για τον παίχτη που ακολουθεί.

Όταν στην κίνηση συμμετέχουν δύο παίχτες, ο σταυρός λέγεται απλός (σκ. 15) και όταν συμμετέχουν περισσότεροι από δύο, σύνθετος (σκ. 16).

Η λογική αυτή θεωρείται κλασσική και για την σημερινή περίοδο ανεπαρκής να διασπάσει την άμυνα (D. Spate 1984).

Γι’ αυτό άλλωστε και μια σειρά ειδικών προτείνει νέα σχήματα σταυρού ή γενικότερα αλλαγών θέσεων με μπάλα.

Έτσι σύμφωνα με τους Endert and Langhoff (1982) διακρίνεται:— Αλλαγή θέσεων, στην οποία ο παίχτης που κατέχει την μπάλα προηγείται στην αλλαγή θέσης

και έχουμε έτσι την περίπτωση του κλασσικού σταυρού.— Αλλαγή θέσεων στην οποία ο διπλανός παίχτης προηγείται της αλλαγής θέσης.Η Β. Ιγνάτεβα (1981) δίνει άλλη μία διάσταση στον σταυρό. Βασικά τον χωρίζει σε εσωτερικό και

εξωτερικό. Το καινούργιο στοιχείο που μπαίνει βρίσκεται στον εσωτερικό σταυρό. Συγκεκριμένα, δημιουργείται σταυρός ακόμη και όταν διασταυρώνεται η κίνηση του παίχτη χωρίς μπάλα, με την κατεύθυνση της κίνησης μόνο του παίχτη με μπάλα ή ακόμη την κατεύθυνση της μπάλα (σκ. 17,18). Ο εξωτερικός σταυρός ταυτίζεται με τον κλασσικό.

Ακόμη νέα στοιχεία που μπορούν να μπούνε στον σταυρό είναι ότι:Δεν είναι αναγκαία και απαραίτητη η αμοιβαία αλλαγή θέσεων των παιχτών ούτε ακόμη και

υποχρεωτική η κίνηση του παίχτη με μπάλα, προς την πλευρά του παίχτη που θα δεχτεί την μπάλα. Γιατί

συμβαίνει και το αντίθετο. Συγκεκριμένα, ο παίχτης με την μπάλα κινείται στον χώρο του και ο συμπαίχτης του έρχεται από πίσω του. Ακόμη μπορεί να κατευθύνεται και στην αντίθετη πλάγια πλευρά (σκ. 19). Μ' αυτό τον τρόπο, δημιουργούνται ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για υπεραριθμία και βέβαια το σκριν είναι αποτελεσματικότερο.

Ακόμη μια περίπτωση είναι ο προσποιητός σταυρός. Δηλ. γίνεται η κίνηση του απλού κλασσικού σταυρού και ακολουθεί προσποίηση πάσας από τον πρώτο παίχτη, αλλά τελικά η πάσα δεν δίνεται και επιχειρείται πέρασμα ή πάσα σε καλύτερα τοποθετημένο παίχτη (σκ. 20).

Απαραίτητο είναι οι κινήσεις του σταυρού να συνδυάζονται με προσποιήσεις. Κύρια χρησιμοποιούνται:

— Αλλαγές κατευθύνσεων.— Προσποιήσεις στην πάσα και το σουτ.Σταυροί μπορούν να γίνουν μεταξύ όλων των παιχτών. Αποτελούν τακτικές κινήσεις των

περιφερειακών παιχτών και θεωρούνται ιδιαίτεροι αποτελεσματικοί εναντίον επιθετικών αμυνών.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΝ

Σχήμα 104

Απλή. διασταύρωση με μπάλα μεταξύ δύο δεύτερων

Σχήμα 105

- Σύνθετη διασταύρωση μεταξύ πλεϋμέικερ και των δύο δεύτερων.

Σχήμα 106

Απλή διασταύρωση με ντρίπλα μεταξύ πλεϋμέικερ και δεύτερου

Σχήμα 107

- Απλή διασταύρωση με μπάλα μεταξύ δεύτερου και εξτρέμ.

Σχήμα 108

Απλή διασταύρωση με μπάλα μεταξύ δύο δεύτερων.

Σχήμα 109

- Απλή διασταύρωση με ντρίπλα μεταξύ πλεϋμέικερ.

Σχήμα 110

Σύνθετη διασταύρωση μεταξύ πλεϋμέικερ και δύο δεύτερων

Σχήμα 111

- Απλή διασταύρωση μεταξύ δεύτερου και πίβοτ.

Σχήμα 112

Το οκτάρι με τρεις παίκτες.

3. ΦΡΑΓΜΑ

Φράγμα στο Χ.Μ. είναι η ενέργεια που γίνεται από ένα επιθετικό παίκτη εναντίον ενός αντιπάλου, με σκοπό να επιτρέψει σ' ένα συμπαίκτη του να εκτελέσει με άνεση ένα σουτ, μια πάσα, μια διείσδυση προς το τέρμα, ή ακόμη να αποφύγει το στενό μαρκάρισμα ενός αντιπάλου.

Ένα φράγμα επιτυγχάνεται όταν οι παίκτες, με τα σώματα τους, σύμφωνα πάντα με τους κανόνες του παιχνιδιού εμποδίζουν έναν αντίπαλο να κινείται και να επεμβαίνει για να βοηθήσει την ομάδα του.

Ο επιθετικός μπορεί να τοποθετηθεί για ένα φράγμα με το πρόσωπο, με μια πλευρά ή με τη πλάτη σε σχέση με τον αμυντικό.

Μπορούμε να κάνουμε φράγμα με δύο τρόπους: α) Φράγμα με μπάλα, και β) Φράγμα χωρίς μπάλα.

Στον πρώτο τρόπο το φράγμα το κάνει ο παίκτης που έχει τη μπάλα, δηλαδή κινείται με τη μπάλα στον αντίπαλο που εμποδίζει τον συμπαίκτη του, που θέλει να ξεμαρκάρει. Μόλις πλησιάσει τον αντίπαλο μεταβιβάζει τη μπάλα και κάνει φράγμα (σχ. 1). Έτσι, ελευθερώνει τον συμπαίκτη του, που ταυτόχρονα παίρνει και τη μπάλα για να επιχειρήσει επίθεση από μια ελεύθερη και καλή θέση για σουτ.

Στον δεύτερο ο παίκτης που κάνει το φράγμα πρέπει να έχει μια καλή θέση που να οδηγεί σ' ένα

καλό φράγμα. Η θέση αυτή πρέπει, γενικά, να είναι κοντά στον αμυντικό που πρόκειται να του γίνει το φράγμα. Καλύτερα είναι να παραμείνει έξω από τη θέα του αμυντικού που θέλει να κάνει το φράγμα, ώστε να έχει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού του αντιπάλου και

να μη του δώσει την ευκαιρία να εφαρμόσει την αμυντική τακτική (Γλίστρημα).Εξ αιτίας της μεγάλης προόδου και αναπτύξεως των αμυντικών συστημάτων το φράγμα στο χαντ-

μπολ αποτελεί ένα από τα βασικότερα όπλα των επιθετικών.Ένα φράγμα μπορεί να γίνει: α) από μπροστά, με σκοπό την παρεμπόδιση της εξόδου του

αμυντικού ,β) από τα πλάγια για παρεμπόδιση πλαϊνής μετατόπισης (σχ. 3), και γ) από πίσω για παρεμπόδιση της προς τα πίσω κίνησης του αμυντικού Το φράγμα πραγματοποιείται με γρήγορες αλλαγές, μεταξύ των εξωτερικών παικτών, των

παικτών των 6 μέτρων, μεταξύ ενός παίκτης γραμμής και του κεντρικού, του παίκτη γραμμής και των δύο δεύτερων και, από τους εξτρέμ για τους παίκτες που κάνουν κυκλική κίνηση προς τα άκρα.

4. ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ

Η αποδέσμευση αποτελεί μια συνέχεια του φράγματος και είναι η ενέργεια που κάνει ένας επιθετικός μετά από μια εφαρμογή φράγματος, για να πάρει μια νέα θέση και σ' ένα ελεύθερο χώρο, ώστε να μπορεί να δεχτεί μια πάσα από τον συμπαίκτη, τον οποίο ελευθέρωσε με το φράγμα του. Για να γίνει με επιτυχία μια αποδέσμευση φράγματος πρέπει ο παίκτης, που θα ξεμαρκαριστεί με το φράγμα, να κινηθεί μακριά και όχι κοντά σ' αυτό. Μ' αυτό τον τρόπο τραβά επάνω του έναν άλλο αμυντικό και έτσι δίνεται η ευκαιρία στον παίκτη, που έκανε το φράγμα, να κινηθεί αμέσως μετά σ' ένα ελεύθερο και καλό χώρο για σουτ (Φωτ. 1, 2

6.1.2. Σκριν - Αποδέσμευση.

Σκριν είναι η προσπάθεια του επιθετικού να παρεμποδίσει τη μετακίνηση του αμυντικού, με την χρήση του σώματος.

Το σκριν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέσο τακτικής συνεργασία, από όλους τους παίχτες και μεταξύ όλων των θέσεων. Αντικειμενικός σκοπός είναι:

Η απελευθέρωση παίχτη που παίζει μακριά από τη γραμμή των 6 μ. και που επιτηρείται στενά ή καλύπτεται με μαν-του-μαν.

Η δημιουργία διαδρόμου για πέρασμα, πάνω στην γραμμή των 6 μ.Για την χρήση του σκριν πρέπει να ληφθεί υπόψη: Ότι είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί από

τον επιθετικό αποκλειστικό και μόνο ο φυσικός χώρος που καλύπτει το σώμα του, σύμφωνα με τους περιορισμούς που προβλέπει ο κανονισμός. Πράγμα που σημαίνει ότι, ο επιθετικός πρέπει να τοποθετηθεί χωρίς απλωμένα χέρια και πόδια. Ακόμη, χωρίς προβολή γονάτων και αγκώνων.

Πρέπει να σταματήσει και να τοποθετηθεί, χωρίς να έρθει σε επαφή με τον αντίπαλο (αποφυγή επιθετικού φάουλ). Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να σταθεί 30-30 εκ. μακριά από τον αμυντικό, έτσι ώστε ο αμυντικός, κατά την μετακίνηση του, να αναγκαστεί να έρθει σε επαφή μαζί του.

Το σκριν είναι αποτελεσματικό μόνο για λίγα δευτερόλεπτα. Γι’ αυτό απαιτείται αρμονικός συγχρονισμός του παίχτη που θα κάνει το σκριν και του παίχτη που θα επωφεληθεί από το σκριν.

Το σκριν είναι πιο αποτελεσματικό, όταν συνοδεύεται και από την κίνηση αποδέσμευσης του παίχτη που το επιχειρεί. Δηλ. ο παίχτης μόλις διαπιστώσει ότι η μετακίνηση του αμυντικού έχει διακοπεί και βέβαια, ο συμπαίχτης του απελευθερώθηκε, τότε αφήνει το σκριν και κινείται προς τον ελεύθερο χώρο που θα δημιουργηθεί, προς την γραμμή των 6 μ. (σκ. 21). Ο τρόπος που θα κινηθεί, βέβαια, εξαρτάται από το είδος του σκριν.

Τα σκριν, ανάλογα με το μέρος του σώματος που χρησιμοποιείται στην τοποθέτηση, διακρίνονται σ' αυτά που γίνονται:

— Με πλάτη (φγ. 1)— Με στήθος (φγ. 2)— Με τον ώμο (φγ. 3).Από τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν, εκείνη που εκμεταλλεύεται τον ώμο-, θεωρείται η πιο

μοντέρνα και χρησιμοποιείται από υψηλού επιπέδου παίχτες.Ανάλογα με την πλευρά μετατόπισης του αμυντικού, που επιχειρείται να ανακοπεί, διακρίνονται:— Σε πλευρικά, για τη διακοπή της πλάγιας μετατόπισης και γίνεται και με τους τρεις τρόπους που

αναφέρθηκαν παραπάνω. Χρησιμοποιείται και για απελευθέρωση και για άνοιγμα διαδρόμου (φγ. 1, 2, 3).

— Σε μπροστινά, όταν επιχειρείται η αναχαίτιση της εξόδου. Γίνεται με το στήθος και με την πλάτη. Χρησιμοποιείται, κυρίως, για απελευθέρωση και ειδικότερα για σουτ από μεσαία και μακρινή απόσταση

— Από πίσω, όταν επιχειρείται η διακοπή της επιστροφής του αμυντικού, για άνοιγμα διαδρόμου. Χρησιμοποιείται, για την περίπτωση αυτή, η τοποθέτηση με ώμο.

Η ταξινόμηση των σκριν γίνεται ανάλογα και με την χρήση της μπάλας. Διακρίνονται οι παρακάτω περιπτώσεις.

— Όταν κανένας από τους δύο συνεργαζόμενους παίχτες δεν έχει την μπάλα (σκ. 22). Ο Δι σκρινάρι τον αμυντικό του Δ2, παρασύροντας μαζί του και τον αμυντικό που τον επιτηρεί. Ο Δ2 κινείται στον χώρο του Δι και παίρνει την μπάλα από τον Δ3.

— Όταν ο παίχτης που απελευθερώνεται έχει μπάλα (σκ. 23).— Όταν ο παίχτης που θα κάνει το σκριν έχει την μπάλα είναι η κλασσική περίπτωση της χρήσης

του σταυρού και σκριν. Συγκεκριμένα ο παίχτης που θα κάνει το σκριν με τρίπλα ή βηματισμό με μπάλα, πλησιάζει τον αμυντικό, κάνει μια ειδική πάσα στον συμπαίχτη του και ταυτόχρονα κάνει το σκριν και αποδεσμεύεται (σκ. 24).

Ακόμη θα πρέπει να προσθέσουμε δύο ακόμη στοιχεία.Η αποδέσμευση είναι πιο αποτελεσματική, όταν η κίνηση του απελευθερωμένου παίχτη

δημιουργήσει σχετικά μεγάλο ελεύθερο χώρο. Συγκεκριμένα, με το σκριν δημιουργούνται δύο προϋποθέσεις:

α. Να γίνει κατευθείαν σουτ ή πέρασμα από τον απελευθερωμένο παίχτη (σκ. 25).

β. Να τραβήξει, με την κίνηση του, ακόμη έναν αμυντικό και μετά να κάνει πάσα στον παίχτη που απελευθερώνεται. Η απελευθέρωση γίνεται κύρια με το πλευρικό σκριν.

Στην περίπτωση που το σκριν θα γίνει με το στήθος, η απελευθέρωση γίνεται με πιβοτάρισμα πάνω στο πόδι του βρίσκεται προς το τέρμα (σκ. 26). Όταν γίνεται με πλάτη, με κατευθείαν προβολή

του ποδιού προς την γραμμή των 6 μ. Και στις δύο περιπτώσεις, ο αποδεσμευμένος παίχτης πρέπει έγκαιρα να απομακρύνεται από τον σκριναρισμένο αμυντικό και να κινείται στον απελευθερωμένο χώρο του δεύτερου αμυντικού (φγ. 5, 6).

Το σκριν είναι αποδοτικότερο, αν:Ο παίχτης που θα απελευθερωθεί, κάνει προσποίηση περάσματος και τραβήξει έξω από τη θέση

του τον αμυντικό. Κατόπιν δε πρέπει να τον «ρίξει» πάνω στο σκριν. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ξάφνιασμα του αμυντικού και αποφεύγεται πιθανό γλίστρημα από το σκριν

Σε εκδηλούμενο σκριν, η προσποίηση μπορεί να έχει αντίθετη κατεύθυνση. Δηλ. ο παίχτης ότι θα επιχειρήσει θα φύγει από την πλευρά του σκριν, αλλά την τελευταία στιγμή αλλάζει ελαφρά κατεύ-θυνση και συνεχίζει την πορεία του από την ίδια καλυμμένη από την αμυντική πλευρά (σκ. 27).

6.1.4. Τράβηγμα.

Τράβηγμα είναι η κίνηση που κάνει ένας επιθετικός, για να απομακρύνει από τη θέση του, τον αμυντικό που τον καλύπτει. Με αυτόν τον τρόπο ελευθερώνεται χώρος, στον οποίο μπορούν να κινηθούν άλλοι συμπαίχτες. Μπορεί να γίνει μεταξύ όλων των παιχτών. Ας δούμε μερικές περιπτώσεις:

1. Μεταξύ πλάγιου και περιφερειακών (σκ. 29). Ο πλάγιος κινείται προς το κέντρο, ενώ στον χώρο του κινείται ο ενδιάμεσος, για να πάρει μπάλα από τον κεντρικό.

2. Μεταξύ πίβοτ και περιφερειακού (σκ. 30). Ο πίβοτ κινείται πλάγια και στην θέση του κινείται ο ενδιάμεσος (Δι), που παίρνει πάσα από τον Δ2.

ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

1. Μοίρασμα παικτών

Πολλές φορές οι αντίπαλοι πετυχαίνουν να αιφνιδιάσουν τους αμυντικούς που είναι λάθος τοποθετημένοι και να σημειώσουν γκολ. Αίτια είναι η έλλειψη τακτικής εκπαίδευσης, όσον αφορά το μοίρασμα παικτών.

Σχήμα 113

Στο σχήμα βλέπουμε ένα μοίρασμα παικτών στο αμυντικό σύστημα 6:0. Σαν βασικός κανόνας καθορίστηκε το μοίρασμα να ξεκινά με τους ακραίους αμυντικούς, να συνεχίζεται με τους ενδιάμεσους και τους κεντρικούς. Οι ακραίοι αμυντικοί μαρκάρουν τους αντιπάλους πού εμφανίζονται πρώτοι στο χώρο τους, αρχίζοντας από τις γωνίες του γηπέδου προς το κέντρο. Βλέπουμε ότι οι πλάγιοι αμυντικοί 2 και 7 μαρκάρουν τα αντίστοιχα εξτρέμ. Ο αμυντικός 3 αναλαμβάνει τον παίκτη γραμμής. Οι αμυντικοί 4 και 6 τους αντίστοιχους ενδιάμεσους επιθετικούς και ο αμυντικός 5 τον κεντρικό.

Σχήμα 114

Στο σχήμα 2 μπορούμε να δούμε το μοίρασμα παικτών στο αμυντικό σύστημα 5+1, όταν η αντίπαλη ομάδα παίζει με ένα παίκτη γραμμής. Οι αμυντικοί 2 και 6 μαρκάρουν τα εξτρέμ, ο αμυντικός 3 τον παίκτη γραμμής ο ενδιάμεσος αμυντικός 5 ευθύνεται για το δεύτερο από τα αριστερά, ο κεντρικός αμυντικός 4 αναλαμβάνει το δεύτερο από τα δεξιά και ο προωθημένος 7 μαρκάρει τον κεντρικό παίκτη.

Σχήμα 115

Αν οι αντίπαλοι παίζουν στην επίθεση με 2 παίκτες γραμμής, το μοίρασμα γίνεται όπως στο σχ. 3. Σε περίπτωση που η αμυντική ομάδα χρησιμοποιεί το σύστημα 6 στη ζώνη, οι κεντρικοί αμυντικοί 4 και 5 μετακινούνται λίγο πλάγια σε σχέση με τη βασική τους θέση και προωθούνται λίγο μπροστά για ν" αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις των ενδιάμεσων επιθετικών. Στη συνέχεια όλα είναι πολύ απλά: Οι πλάγιοι αμυντικοί 2 και 7 μαρκάρουν τα εξτρέμ και οι ενδιάμεσοι 3 και 6 αναλαμβάνουν τα πίβοτ.

2. Αλληλοκάλυψη

Η αλληλοκάλυψη είναι μια τακτική κατά την οποία υποστηρίζουν ή βοηθούν έναν αμυνόμενο οι διπλανοί συμπαίκτες του, καθώς αυτός κινείται προς τα έξω, αφήνοντας ακάλυπτο τον τομέα άμυνας του, για να μαρκάρει πιο αποτελεσματικά τον αντίπαλο που μεταφέρει την μπάλα ή έναν επικίνδυνο σουτέρ.

Μετά την έξοδο που θα κάνει ο αμυντικός πρέπει να κινηθεί διαγώνια προς τα πίσω και προς την πλευρά της μπάλας, έτσι ώστε, αν ο διπλανός του αμυντικός κάνει έξοδο, να του καλύπτει το κενό που αφήνει. Αν η μπάλα κατευθυνθεί σε πιο μακρινό σημείο, τότε με πλαϊνή μετατόπιση προς το σημείο αυτό βοηθάει να γίνει η άμυνα πιο πυκνή και συμπαγής. Η αλληλοκάλυψη γίνεται με έξοδο επιστροφή και πλαϊνή μετατόπιση.(Η έξοδος εξαρτάται από το πόσο μακρινό σουτ έχουν οι αντίπαλοι παίκτες και τη φυσική κατάσταση των παικτών.)

6.2.1. Αλληλοκάλυψη.

Η αλληλοκάλυψη είναι η ολοκληρωμένη διαδικασία κάλυψης ενός επιθετικού, από δύο αμυντικούς (αρχή υπεραριθμίας). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, κάθε φορά που ένας επιθετικός έχει την μπάλα, πρέπει να καλύπτεται από δύο αμυντικούς. Ένας που θα είναι κύρια υπεύθυνος και ο δεύτερος που θα τον καλύπτει. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

Όταν ο αμυντικός κάνει έξοδο, τότε ο διπλανός του έρχεται πλάγια πίσω του. Από την θέση αυτή ή θα συμπληρώνει το μπλοκ ή θα σταματήσει τον επιθετικό, σε περίπτωση που έχει ξεπεράσει τον πρώτο αμυντικό (σκ. 31) (φγ. 7).

Όταν δεν γίνεται έξοδος, τότε οι αμυντικοί με πλάγια μετατόπιση έρχονται δίπλα-δίπλα, για να κάνουν μπλοκ ή ακόμη να σταματήσουν (μπλοκάρουν) την κίνηση του επιθετικού. Αυτή η κίνηση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την κάλυψη του πίβοτ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Δυο επιθετικοί σε απόσταση 3 μέτρα αλλάζουν πάσες και δυο αμυντικοί κάνουν έξοδο και αλληλοκάλυψη.

Σχήμα 116

2. Η ίδια άσκηση με τρεις ως έξι αμυντικούς και επιθετικούς αντίστοιχα.

3. Παραλαβή, παράδοση, αλλαγή

Η περιοχή της άμυνας είναι χωρισμένη σε συγκεκριμένους χώρους ευθύνης, που για την κάλυψη τους υπεύθυνος είναι ένας από τους 6 αμυντικούς.

Ο κάθε αμυντικός είναι υπεύθυνος για τον επιθετικό, που βρίσκεται μέσα στο χώρο ευθύνης του (παραλαβή). Ο αμυντικός παραλαμβάνει τον επιθετικό όταν τον αφήνει ο διπλανός του. Τον επιτηρεί όσο διάστημα βρίσκεται στον τομέα ευθύνης του. Η παράδοση γίνεται, όταν οι ώμοι των αμυντικών έρθουν δίπλα-δίπλα. Οι παίκτες συνεννοούνται φωναχτά την ώρα της παραλαβής-παράδοσης.

Σχήμα 117

Στο σχήμα παρουσιάζουμε την παραλαβή-παράδοση. Το αριστερό εξτρέμ μετακινείται προς τα δεξιά. Ενεργώντας βάση κανόνων που αναφέραμε στο μοίρασμα των παικτών, ο πλάγιος αμυντικός 7 παραλαμβάνει το αριστερό εξτρέμ, που μετακινείται προς τα δεξιά, το μαρκάρει στενά και το συνοδεύει μέχρι να φτάσει δίπλα στον ενδιάμεσο αμυντικό, ο οποίος κάνει παραλαβή. Μετά, κοιτάζοντας από τα δεξιά προς τ' αριστερά, ο πλάγιος αμυντικός 7 διαπιστώνει, ότι ο πρώτος αντίπαλος, που έμεινε ελεύθερος, είναι ο ενδιάμεσος αριστερός επιθετικός τον οποίο παραλαμβάνει μαρκάροντας τον. Ο ενδιάμεσος αμυντικός 6, που έχει παραλάβει το αριστερό εξτρέμ, το συνοδεύει μέχρι τον αμυντικό 5, στον οποίο το παραδίνει (παράδοση) και παραλαμβάνει στη συνέχεια το δεύτερο επιθετικό από τα δεξιά προς τ' αριστερά που έμεινε ελεύθερος, δηλ. τον κεντρικό επιθετικό.

Η αλλαγή παικτών στην άμυνα είναι ίδια με την παραλαβή-παράδοση, μόνο που γίνεται από δυο αμυντικούς που μαρκάρουν δυο επιθετικούς που κινούνται αντίθετα συγχρόνως. Κατά την τακτική αυτή οι αμυνόμενοι δεν κάνουν τίποτ' άλλο από το ν' ακολουθούν και να μαρκάρουν τον αντίπαλο τους, όσο αυτός βρίσκεται στον τομέα τους και να τον αφήνουν, όταν αρχίσει να τον φρουρεί ένας συμπαίκτης τους. Τότε αμέσως θα πρέπει ν' αναλάβουν την επιτήρηση ενός άλλου αντιπάλου, αλλάζοντας διεύθυνση.

Στο σχ. 5β φαίνεται μια αλλαγή παικτών στο επίπεδο των αμυντικών 2 και 3. Το δεξί εξτρέμ κόβει προς τα μέσα και ο παίκτης γραμμής ξεκινάει και αυτός, αλλάζοντας θέση με το εξτρέμ. Ο αμυντικός 2 παραλαμβάνει το δεξί εξτρέμ και ο ενδιάμεσος αμυντικός 3 τον παίκτη γραμμή. Σε κάποια στιγμή, σ' ένα σημείο που βρίσκεται ανάμεσα στους δυο αμυντικούς, γίνεται η αλλαγή παικτών στην άμυνα.

6.2.2. Παραλαβή - Παράδοση.

Είναι η περίπτωση συνεργασίας διπλανών αμυντικών, όταν οι επιθετικοί κάνουν αλλαγή θέσεων. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

— Όταν η αλλαγή θέσεων είναι αμοιβαία, μεταξύ διπλανών επιθετικών, π.χ. περίπτωση σταυρού (σκ. 32α). Σ' αυτήν οι αμυντικοί αλλάζουν αμοιβαία τους επιθετικούς που επιτηρούν και παραλαμβάνουν τον νέο επιθετικό που μπήκε στην περιοχή τους.

— Όταν δεν υπάρχει αμοιβαία αλλαγή θέσεων, αλλά μετακίνηση παίχτη (σκ. 32β). Παράδειγμα, όταν μπαίνει μέσα στο κέντρο της άμυνας ο πλάγιος, τότε θα τον πάρει ο τρίτος (κεντρικός) αμυντι-κός. Ο πλάγιος αμυντικός θα πάρει τον πίβοτ και ο δεύτερος αμυντικός τον ενδιάμεσο. Δηλ. πάλι οι αμυντικοί κρατούν τις βασικές τους θέσεις και αλλάζουν αμοιβαία τους παίχτες που μετακινούνται.

Με την παραλαβή - παράδοση η άμυνα απαντά σε όλες τις μορφές αλλαγής θέσεων. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της κίνησης αυτής είναι η φωνητική επικοινωνία των αμυντικών.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Σχήμα 118

1. Οι επιθετικοί χωρίς μπάλα περνούν χιαστί μπροστά στους αμυντικούς που κάνουν παραλαβή-παράδοση Σχ. 6α

2. Η ίδια άσκηση, αλλά οι επιθετικοί κάνουν σταυρό. Σχ. 6β

4. Κλείσιμο διαδρόμων

Η διείσδυση προς το τέρμα ενός επιθετικού μπορεί ν' αντιμετωπιστεί από ένα ή δύο παίκτες της άμυνας, οι οποίοι τοποθετούνται στην κατεύθυνση κίνησης του επιθετικού. Με αυτόν τον τρόπο, ανακόπτουν την κίνηση του αντιπάλου προς το τέρμα και τον εμποδίζουν να κάνει σουτ. Οι αμυντικοί στην ενέργεια αυτή, πρέπει να έχουν καλή στάση στήριξης για να αντέξουν στην σύγκρουση με τον επιθετικό. Το κλείσιμο διαδρόμων μπορεί να γίνει και στα 6 μέτρα με συνεργασία διπλανών αμυντικών που πλησιάζουν, εμποδίζοντας τον επιθετικό να περάσει. Σχ. 7

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Δυο αμυντικοί και ένας επιθετικός. Ο επιθετικός προσπαθεί να κάνει διείσδυση ανάμεσα από τους δύο αμυντικούς και οι αμυντικοί με ένα βήμα αριστερό και δεξιά προσπαθούν να κλείσουν το διάδρομο.

2. Η ίδια άσκηση με τρεις ως έξη αμυντικούς και 2 ως 5 επιθετικούς.

5. Σύνθετο μπλοκ.

Στο χαντ-μπολ, υπεύθυνος για τη φύλαξη του τέρματος δεν είναι μόνο ο Τ.Φ. Οι αμυντικοί έχουν την υποχρέωση, να συνεργαστούν με τον Τ.Φ. καλύπτοντας με το σώμα και με τα χέρια μια γωνία του τέρματος. Τα τεχνικά μέσα για την πραγματοποίηση αυτού του (αμυντικού καθήκον) είναι το μπλοκάρισμα του σουτ. Όπως εξελίχτηκε το χαντ-μπολ είναι υποχρέωση κάθε αμυντικού να κατέχει όλους τους τρόπους μπλοκαρίσματος τον σουτ.

Το μπλοκ μπορεί να γίνει με ένα ή δύο άτομα, καθώς και με περισσότερα από δύο άτομα και λέγεται πολλαπλό ή σύνθετο μπλοκ.

Στο μπλοκ οι αμυντικοί δεν στέκονται πότε απέναντι από τους επιθετικούς, αλλά καλύπτουν πάντα την πλευρά του κορμού που βρίσκεται το χέρι με τη μπάλα.

Το μπλοκ γίνεται με τα δύο χέρια και τις παλάμες, με τα δάχτυλα ανοικτά, για να καλυφτεί μεγαλύτερη επιφάνεια. Τα χέρια πρέπει να είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο για να μην περνάει από ανάμεσα τους η μπάλα και πάντα μπροστά από τη μπάλα.

Στην άμυνα τμήματος από τακτική άποψη μεγάλη σημασία έχει το διπλό και σύνθετο μπλοκ.Στο σύνθετο μπλοκ, που είναι πάντα ψηλό, γίνεται από δυο και τρεις παίκτες από τους πιο

ψηλούς, που κρατώντας τα χέρια ψηλά παρεμβάλλονται ανάμεσα στο σουτέρ και στο τέρμα. Οι παίκτες που παίρνουν μέρος στο μπλοκ αφήνουν τις βασικές τους θέσεις και πυκνώνουν το μέρος που θα γίνει το σουτ.

6. Συνεργασία αμυντικού με Τ.Φ.

Οι αμυντικοί πρέπει πάντα ν' ακολουθούν τον κανόνα που λέει: «μαρκάρουμε τον αντίπαλο πάντα από τη μεριά του χεριού που σουτάρει». Αυτός ο κανόνας αποτελεί και τη βάση συνεργασίας αμυντικού και Τ.Φ. Με το μαρκάρισμα του χεριού που σουτάρει ο Τ.Φ. θα ξέρει από νωρίς σε ποια μεριά του τέρματος θα πρέπει να βρίσκεται για να μπορέσει να αποκρούσει ένα ενδεχόμενο σουτ. Ο αμυντικός θα είναι πάντα υπεύθυνος για τη γωνία του χεριού που σουτάρει. Σε αυτή τη μεριά του τέρματος δεν πρέπει να φτάνουν τα δυνατά σουτ, αλλά μόνον τα σουτ με καμπύλη ή τα σουτ που ακουμπάνε τα χέρια των αμυντικών και κατά συνέπεια χάνουν από τη δύναμη τους.

Όταν ένας Τ.Φ. είναι πολύ καλός στην απόκρουση των σουτ από τα πλάγια, μπορεί να πει στους ακραίους αμυντικούς να μη πιέζουν πολύ τα εξτρέμ και πολλές φορές μάλιστα να τους επιτρέπουν να κάνουν σουτ, αλλά μόνο από πολύ πλάγια. Αυτό είναι μια τακτική συνεργασία του Τ.Φ. με τους ακραίους αμυντικούς, για να μπορούν να κερδίσουν εύκολα τη μπάλα.

7. Γλίστρημα

Σ' ένα αμυντικό σύστημα μαν του μαν, κάθε αμυνόμενος πρέπει να μένει διαρκώς κοντά στον καθορισμένο του αντίπαλο. Οι επιθετικοί από την πλευρά τους, για ν' αποφύγουν αυτό το σύστημα πρέπει να παίζουν γρήγορα με πολλές αλλαγές και φράγματα. Σχ. 8

Σχήμα 119

Το γλίστρημα γίνεται με σκοπό να αποφύγουμε τα φράγματα και χρησιμοποιείται περισσότερο στην άμυνα μαν του μαν και σε ορισμένες φάσεις της άμυνας ζώνης και σύνθετης. Ο αμυντικός που μαρκάρει τον επιθετικό με μπάλα, έχει προτεραιότητα στο πέρασμα αυτός ανακόπτει (σταματάει) με το σώμα τον προσωπικό του αντίπαλο, για να τον εμποδίσει να μπει προς το τέρμα. Στο σχ. 8 παρουσιάζουμε ένα γλίστρημα για αποφυγή φράγματος που προσπαθεί να κάνει ο κεντρικός επιθετικός στον αμυντικό 5, που μαρκάρει μαν του μαν, τον δεύτερο από τα αριστερά. Καταλαβαίνοντας την πρόθεση για φράγματα του κεντρικού παίκτη, ο αμυντικός 5 αποχωρεί ένα βήμα πίσω, επιτηρώντας τον δεύτερο απ' τ' αριστερά. Με αυτή την αποχώρηση δημιουργείται ένας διάδρομος απ' όπου «γλιστράν» οι άλλοι δυο παίκτες, ο κεντρικός και ο αμυντικός 7. Μετά που ο κεντρικός επιθετικός και ο αμυντικός 7 περνάν από τον αμυντικό 5, αυτός κάνει πάλι ένα βήμα μπροστά και μαρκάρει στενά τον δεύτερο από αριστερά.

6.2.3. Αποφυγή σκριν.

Η αποφυγή σκριν είναι βέβαια ατομική κινητική ενέργεια, αλλά επειδή απαιτεί συνεργασία με άλλους αμυντικούς, για την τελική εξουδετέρωση (φωνητική και κινητική), κατατάσσεται στις τμηματικές.

Βασική προϋπόθεση είναι η έγκαιρη φωνητική προειδοποίηση στον αμυντικό, για να αποφύγει το σκριν. Αλλά δεν είναι πάντα αποτελεσματικό μέσο η παραλαβή - παράδοση μετά το σκριν, γιατί σί-γουρα ο επιθετικός που θα κάνει το σκριν θα αποδεσμευτεί. Για αυτό επιβάλλεται καταρχάς η αποφυγή (γλίστρημα) του σκριν. Πρέπει ακόμη να ξεκαθαρισθεί ότι, το γλίστρημα δεν γίνεται ενιαία και εξαρτάται από την μορφή που θα εκδηλωθεί το σκριν. Συγκεκριμένα:

— Σε σκριν από μπροστά, επιβάλλεται ο σκριναρισμένος αμυντικός να κινηθεί πλάγια αρχικά και να βγει μπροστά από το σκριν για να σταματήσει το σουτ (σκ. 33). Στην αντίθετη περίπτωση, ο σκριναρισμένος αμυντικός θα μαρκάρει τον επιθετικό που τον σκρινάρει και ο διπλανός αμυντικός θα πάρει τον παίχτη που κάνει το σουτ. Η δεύτερη περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιείται σαν λύση ανάγκης.

— Σε πλευρικό σκριν, διακρίνουμε τις παρακάτω περιπτώσεις: Σκριν στα 9 μ. Στην περίπτωση αυτή, ο αμυντικός φεύγει μπροστά ή πίσω από το σκριν και συνεχίζει να μαρκάρει τον παίχτη του (σκ. 34α). Μπορεί να γίνει και εδώ παραλαβή - παράδοση,

• αρκεί να βγει ο αμυντικός γραμμής και έρθει στο πλευρό του αμυντικού που έκανε έξοδο, έτσι ώστε να αποφευχθεί η αποδέσμευση. Η περίπτωση αυτή γίνεται, τις πιο πολλές φορές, σε επιθετικές άμυνες, (σκ. 34β).

— Όταν το σκριν επιχειρείται στη γραμμή των 6 μ. Βασικά, ο αμυντικός δεν πρέπει να αφήσει τον πίβοτ να πάρει θέση. Αν γίνει όμως αυτό, πρέπει να περάσει γρήγορα μπροστά από το σκριν και να μαρκάρει τον παίχτη που τον σκρινάρει. Τον δε περιφερειακό παίχτη θα τον πάρει ο διπλανός

αμυντικός (σκ. 35). Στην περίπτωση αυτή είναι βασικό, ο παίχτης γραμμής να καλυφτεί, έτσι ώστε να μην μπορεί να πάρει πάσα.

Ταυτόχρονη κάλυψη. Η περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται σε πιεστικές και μεταβλητές (ινδιάνικες) άμυνες, όταν επιδιώκεται.

— Παρεμπόδιση κυκλοφορίας μπάλας.— Εξουδετέρωση επικίνδυνου επιθετικού, πριν πάρει την μπάλα.— Δημιουργία προϋποθέσεων για κλέψιμο μπάλας, αναγκάζοντας τους επιθετικούς να

μεταβιβάζουν την μπάλα σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.Σ' αυτή την κατάσταση πραγματοποιείται με ταυτόχρονη κάλυψη και του επιθετικού με μπάλα και

του διπλανού του (συνήθως) χωρίς μπάλα, με πιεστική ή προσωπική άμυνα, ιδανική προϋπόθεση είναι όταν ο επιθετικός με την μπάλα έχει τελειώσει τον βηματισμό και να πιέζεται ακόμη και για το πασάρισμα. Ο άλλος ή οι άλλοι αμυντικοί να τοποθετούνται μεταξύ μπάλας και του επιθετικού, ώστε να μην μπορούν να πάρουν την μπάλα ή να την πάρουν σε απομακρυσμένο και ακίνδυνο σημείο. Δηλ. ισχύει η αρχή: πίεση πάνω στην μπάλα και ιδιαίτερα στο χέρι χειρισμού και προς την πλευρά που θα μεταβιβαστεί και πίεση στον επιθετικό και θα δεχτεί την μπάλα από τη δυνατή του πλευρά.

Παράδειγμα κλασσικό είναι η περίπτωση (σκ. 36) κάλυψης πλάγιου - ενδιάμεσου - πίβοτ, όπου ο πίβοτ και ο ενδιάμεσος καλύπτονται από μπροστά και ο πλάγιος από την πλευρά της μπάλας έτσι, πιθανές

μεταβιβάσεις γίνονται η προς το.ν κεντρικό ή προς τον ενδιάμεσο και προς τα πίσω (Ινδιάνικη άμυνα).

Βασικές αρχές της συμπεριφοράς τμήματος είναι:— Ο συντονισμός κινήσεων των αμυντικών.— Η φωνητική επικοινωνία, που ουσιαστικά αποτελεί τη βάση της αμυντικής συνεργασίας.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣΜια ομάδα Χ.Μ. για να έχει καλά επιθετικά αποτελέσματα, θα πρέπει οι παίκτες της να

κατανοήσουν και να μάθουν καλά ορισμένους κανόνες και αρχές που αναφέρονται στην επίθεση. Αυτές οι αρχές είναι:

1. Η αρχή του πλεονεκτήματος ατόμου ή ατόμων

Κατ' αυτή οι επιθετικοί θα πρέπει να επιδιώξουν μια υπεραριθμία έναντι των αντιπάλων. Το πλεονέκτημα αυτό επιτυγχάνεται συνήθως από την πλευρά που παίζει ο παίκτης γραμμής (πίβοτ). Αφού επιτύχουν αυτό το πλεονέκτημα, πρέπει να το εκμεταλλευτούν, ώστε να φέρουν ένα συμπαίκτη τους σ' ελεύθερη θέση για επιτυχημένο σουτ προς το τέρμα. Αυτή η αρχή αποτελεί τη θεμελιώδη τακτική και στρατηγική της επίθεσης και θα πρέπει να γίνει βίωμα όλων των παικτών.

2. Η αρχή του πλάτους της επίθεσης

Δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί η αρχή του πλεονεκτήματος, εάν η τοποθέτηση των παικτών δεν είναι καλή. Δηλαδή, οι παίκτες σ' ένα σύστημα επίθεσης πρέπει να είναι τοποθετημένοι σ' όλο το πλάτος του γηπέδου. Οι πλέον υπεύθυνοι παίκτες για τη διατήρηση και εφαρμογή της αρχής του πλάτους της επίθεσης είναι οι ακραίοι επιθετικοί.

Η αρχή του πλάτους έχει σαν σκοπό τη δημιουργία μεγάλου χώρου κίνησης και ενέργειας για κάθε επιθετικό παίκτη και την πραγματοποίηση περισσότερων δυνατοτήτων για επικράτηση (υπεροχή) έναντι των αμυντικών, λόγω της αντίστοιχης διεύρυνσης της άμυνας.

3. Η αρχή του βάθους της επίθεσης

Η αρχή αυτή απαιτεί οι περιφερειακοί παίκτες να είναι τοποθετημένοι σε απόσταση 12-14 μέτρων από το αντίπαλο τέρμα. Η αρχή αυτή εφαρμόζεται με επιτυχία, εάν οι περιφερειακοί παίκτες μπορούν να πετυχαίνουν εύκολα γκολ από τα 9 μέτρα και έχουν ικανότητες καλής συνεργασίας με τους παίκτες της γραμμής των 6 μέτρων.

4. Η αρχή της γρήγορης κίνησης της μπάλας

Η αρχή αυτή έχει εφαρμογή στην ομαδική επίθεση. Για να είναι καλή μια ομάδα επιθετικά, πρέπει οι παίκτες της να κάνουν γρήγορες και ακριβείς πάσες, μεταφέροντας τη μπάλα από τον ένα ακραίο επιθετικό στον άλλο. Σκοπός της γρήγορης αυτής κίνησης της μπάλας είναι να αναγκάσουν τους αμυντικούς να κινούνται γρήγορα και στην προσπάθεια τους να ακολουθήσουν τη μπάλα να δημιουργούν κενά στην άμυνα.

Βασικό στοιχείο για την εφαρμογή αυτής της αρχής είναι η ποιότητα της τεχνικής κατά τη λαβή και τη μεταβίβαση της πάσας.

5. Η αρχή της κινητικότητας των παικτών (μπρος-πίσω)

Για να έχουμε καλά αποτελέσματα στην επίθεση θα πρέπει κάθε παίκτης να απειλεί διαρκώς το τέρμα. Η απειλή αυτή γίνεται με την αδιάκοπη και εντατική κίνηση μπρος-πίσω των επιθετικών παικτών, στους διαδρόμους που βρίσκονται ανάμεσα στους αμυντικούς.

Η επιτυχία της αρχής αυτής εξαρτάται από την άμεμπτη εργασία των ποδιών, δηλαδή να μπορεί να ξεκινά ο επιθετικός από διάφορες επιθετικές θέσεις, να κατέχει την τεχνική των βηματισμών, χωρίς διακοπή, να είναι ικανός στην γρήγορη αλλαγή κατεύθυνσης της κίνησης και να είναι πολύ καλός στις διεισδύσεις.

6. Η αρχή της αλλαγής του ρυθμού και του τέμπου του παιχνιδιού

Η αρχή αυτή έχει εφαρμογή στις δύο τελευταίες φάσεις της επίθεσης, όπου στη μεν φάση της οργάνωσης ο κάθε παίκτης ξεχωριστά, αλλά και η ομάδα ολόκληρη ενεργεί μ' ένα αργό και σίγουρο τέμπο, ενώ στην τελική φάση οι παίκτες αλλάζουν απότομα το ρυθμό τους και οι κινήσεις τους γίνονται εκρηκτικές και γρήγορες.

Η αλλαγή του ρυθμού, του τέμπου της ομάδας και η ενεργητική επίθεση, πιο συχνά εφαρμόζεται εναντίον της οργανωμένης άμυνας.

7. Η αρχή της διάρκειας της επίθεσης

Γνωρίζουμε, ότι μια οργανωμένη επίθεση δεν γίνεται στην τύχη, αλλά ενάντια σ' ένα καθορισμένο αμυντικό σύστημα. Η οργάνωση και οι ενέργειες των επιθετικών σε μια οργανωμένη επίθεση θα πρέπει να στοχεύουν σημείο προς σημείο τις αδυναμίες της άμυνας των αντιπάλων και απαιτούν ένα χρόνο.

Ο χρόνος, λοιπόν, και η διάρκεια, που απαιτείται για την εκδήλωση μιας επιτυχημένης επίθεσης, πρέπει να αποτελεί βασική γνώση κάθε επιθετικού και εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων.

- Κατά πρώτο λόγο, εξαρτάται από τις επιθετικές ικανότητες των παικτών και τις αμυντικές ικανότητες των αντιπάλων.

- Από το χρόνο του παιχνιδιού και το στιγμιαίο αποτέλεσμα.Στην αρχή αυτή θα πρέπει να τονιστεί η υπευθυνότητα και ο υπολογισμός του παίκτη που

αποφασίζει να κάνει την τελική ενέργεια της επίθεσης που είναι το σουτ.

8. Η αρχή της αυτοματοποίησης των κινήσεων

Η αρχή αυτή αναφέρει ότι η εκτέλεση όλων των τεχνικών ενεργειών του Χ.Μ. στην επίθεση πρέπει να γίνεται χωρίς πολλές σκέψεις και σχεδόν αυτόματα και μηχανικά.

Γενικά, μπορούμε να πούμε, ότι η επίθεση θα πρέπει να είναι απλή και να βασίζεται σε εναλλασσόμενες καταστάσεις. Τα κλειδιά για μια επιτυχημένη επίθεση είναι η εφαρμογή όλων των ανωτέρω βασικών αρχών και ειδικότερα η καλή τοποθέτηση (άπλωμα - σε πλάτος και βάθος) η γρήγορη και σωστή πάσα και η υπομονή (διάρκεια επίθεσης).

Γ. ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗΓ. ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ

1. ΦΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣΣτο Χ.Μ. διακρίνουμε 4 φάσεις επίθεσης, στις οποίες αντιστοιχούν 4 φάσεις στην άμυνα και είναι:

α) Ο αιφνιδιασμός (άμεσος και έμμεσος), β) Δεύτερο κύμα αιφνιδιασμού, γ) Οργάνωση επίθεσης. δ)Συστηματική επίθεση.

Α. Ο ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ

Είναι το γρήγορο πέρασμα ενός ή περισσοτέρων παικτών από την άμυνα στην επίθεση, με σκοπό την επίτευξη τέρματος πριν η αμυνόμενη ομάδα προλάβει να οργανωθεί στο αμυντικό της σύστημα.

Ο αιφνιδιασμός πραγματοποιείται με δύο τρόπους. Τον άμεσο και τον έμμεσο. Άμεσος αιφνιδιασμός δημιουργείται: α) όταν ο τερματοφύλακας μπλοκάρει ένα σουτ και αμέσως πετάξει τη μπάλα σ' έναν παίκτη, ο οποίος αμέσως μετά θα κάνει απ' ευθείας σουτ προς το αντίπαλο τέρμα, β) αν ένας παίκτης κόψει ή κλέψει μια μπάλα από αντίπαλο του και προωθηθεί μόνος του στην αντίπαλη περιοχή, γ) αν μπει απ' ευθείας γκολ από τον τερματοφύλακα.

Έμμεσος αιφνιδιασμός πραγματοποιείται, όταν παρεμβάλλεται μια ενδιάμεση πάσα, πρώτου φτάσει η μπάλα στον παίκτη, που τελικά θα κάνει το σουτ.

Για την επιτυχία του αιφνιδιασμού είναι απαραίτητα ορισμένα τεχνικά και τακτικά στοιχεία, που πρέπει να κατέχουν οι παίκτες της ομάδας, όπως:

1. Παραλαβή και ανάκτηση της μπάλας από τον τερματοφύλακα.2. Ξεκίνημα.3. Σπριντ. (γρήγορο τρέξιμο).4. Πάσα από τον τερματοφύλακα.5. Παραλαβή της μπάλας.6. Ντρίπλα.7. Σουτ.

1. Παραλαβή και ανάκτηση της μπάλας από τον τερματοφύλακα

Ο τερματοφύλακας, για να είναι θετική η συμβολή του σ' έναν αιφνιδιασμό, πρέπει πρώτα απ' όλα να είναι ικανός να σταματήσει ένα σουτ χωρίς η μπάλα να φύγει μακριά απ' αυτόν, να μαζεύει γρήγορα τη μπάλα, αν αυτή καταλήξει άουτ μετά από ένα σουτ, να κάνει σωστή εκλογή του παίκτη που θα λάβει την πάσα και να έχει την ικανότητα να μεταβιβάσει με ακρίβεια στον παίκτη που θα κάνει τον αιφνιδιασμό.

2. Πέταγμα

Ο παίκτης που θα κάνει αιφνιδιασμό πρέπει να έχει καλή αίσθηση τόπου και χρόνου. Ο παίκτης αυτός, μόλις αντιληφθεί ότι ετοιμάζεται να γίνει ένα σουτ, κινείται έξω από τη γραμμή των 6 μέτρων και είναι έτοιμος να ξεκινήσει για την αντίπαλη εστία. Η κίνηση αυτή εξαρτάται από το ποιος επιθετικός ετοιμάζεται να σουτάρει, καθώς και από τη θέση του προσωπικού του αντιπάλου.

Με το πέταγμα εννοούμε την ενέργεια εκείνη του αθλητή, που από την αμυντική του θέση, προσπαθεί να αποκτήσει όσο το δυνατό γρηγορότερα το υπέρτατο όριο της ταχύτητας του.

(Εδώ βέβαια, μιλάμε για το μάξιμουμ της ταχύτητας του αθλητή Χ.Μ. και στο χώρο του γηπέδου Χ.Μ. και όχι για μάξιμουμ ταχύτητας αθλητή στίβου, που απαντάται μετά τα 40-50 μ.).

Αυτό λοιπόν το πέταγμα απαιτεί μια ειδική προσπάθεια, καθώς και καλή φυσική προετοιμασία. Τα πόδια κινούνται γρήγορα για να πάρουν μια καλή θέση, ενώ το σώμα κάμπτεται προς τα εμπρός. Τα πρώτα βήματα γίνονται πολύ μικρά και γρήγορα και βοηθούνται από μικρές, γρήγορες κινήσεις προς τα εμπρός και πίσω των χεριών, που είναι λυγισμένα στους αγκώνες.

3. Γρήγορο τρέξιμο

Η ενέργεια αυτή χρησιμοποιείται από τον παίκτη που κάνει αιφνιδιασμό για να μπορέσει να ξεφύγει από την επιτήρηση των αντιπάλων και να κερδίσει (απόσταση) έναντι αυτών.

Το Γρ. τρ. είναι μια φυσική συνέχεια του πετάγματος προς τα έξω. Εδώ τα βήματα αυξάνονται βαθμιαίως σε μήκος και γίνονται πιο χαλαρά. Το σώμα αρχίζει να σηκώνεται, ενώ τα βήματα είναι τώρα πιο ελαστικά και τα πόδια αρχίζουν να εφάπτονται με το έδαφος, πρώτα με την πτέρνα και μετά με τα δάχτυλα.

Ενώ τα χέρια παίζουν σπουδαίο ρόλο στη φάση του πετάγματος με τις γρήγορες μικρές και

αρμονικές αντίθετες κινήσεις τους προς τα πόδια, στη φάση του Γρ. τρεξίματος δεν συμμετέχουν καθόλου. Μετά τη φάση του πετάγματος προς τα εμπρός έχουν ένα τελείως διαφορετικό ρόλο να κάνουν, δηλαδή, μετά τα αρχικά δυο-τρία βήματα ο παίκτης πρέπει να προετοιμαστεί να πιάσει μια πάσα από κάποια κατεύθυνση και μετά να την μεταβιβάσει αλλού ή να κάνει ντρίπλα και να σουτάρει. Αυτό όμως απαιτεί ο παίκτης να έχει τα χέρια και αρκετό μέρος του σώματος ελεύθερο και χαλαρό. Γι’ αυτό ο παίκτης πρέπει να απομονώνει τα χέρια και το σώμα πάνω από τα ισχία από την τροχάδην κίνηση των ποδιών. Θα πρέπει να είναι ικανός να στρέφει το κορμί του αριστερά ή δεξιά, ενώ τρέχει μπροστά, ώστε να μπορεί να πιάσει μια πάσα, χωρίς να διακόψει το τρέξιμο του ή να αναγκαστεί να κάνει πλάγια βήματα, που είναι λάθος στον αιφνιδιασμό. Η ενέργεια αυτή είναι πολύ δύσκολη και χρειάζεται αρκετή προσοχή και πολλή εξάσκηση κατά την προπόνηση.

4. Πάσα του τερματοφύλακα

Η πάσα του τερματοφύλακα προς τον παίκτη που τρέχει, έχει μεγάλη σημασία στον αιφνιδιασμό. Αν η μπάλα δεν πάει ακριβώς στον παίκτη που τρέχει, αυτός καθυστερεί να την πιάσει ή ακόμη κινδυνεύει να την χάσει, με αποτέλεσμα να χάνεται η ευκαιρία για αιφνιδιασμό.

5. Παραλαβή της μπάλας

Είναι απαραίτητη ικανότητα που πρέπει να έχει ο παίκτης που πιάνει αιφνιδιασμό, δηλαδή να μπορεί να υποδέχεται και να κάνει τη μπάλα άνετα, ενώ κινείται, χωρίς να ελαττώνει την ταχύτητα του.

6. Ντρίπλα

Ένας αιφνιδιασμός απαιτεί πολλές φορές την χρησιμοποίηση γρήγορης προωθητικής και επιδέξιας ντρίπλας.

Η ντρίπλα στον αιφνιδιασμό χρειάζεται κάθε φορά που ένας παίκτης θα βρεθεί με τη μπάλα, σε τέτοια απόσταση από την εστία, που δεν μπορεί να την καλύψει με τρία βήματα ή ακόμη πιο δύσκολα γι' αυτόν, όταν παρεμβάλλεται και αμυντικός, που πρέπει να ξεπεραστεί. Ακόμη, χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις, που ένας παίκτης κλέψει μια μπάλα και κάνει αιφνιδιασμό μόνος του.

7. Το Σουτ

Το σουτ που χρησιμοποιείται περισσότερο σ' ένα αιφνιδιασμό είναι το πιο κοντινό από άποψη- απόστασης και με το όσο το δυνατόν μεγάλη γωνία ρίψης. Γι' αυτό ο παίκτης πρέπει να είναι ψύχραιμος, να μη βιάζεται στην εκτέλεση του σουτ και η τελική του ενέργεια να είναι ανάλογη με τις κινήσεις του τερματοφύλακα.

Γενικά μια ομάδα παίζει καλά αιφνιδιασμό, όταν οι επιθετικές της ενέργειες διακρίνονται για την μεγάλη ταχύτητα στην μετακίνηση των παικτών, την ακρίβεια στην πάσα, την ικανότητα να πιάνουν οι παίκτες τη μπάλα σε κίνηση με μεγάλη ταχύτητα και να σουτάρουν στον αέρα.

ΠΟΙΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΕΥΓΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟ

Συνήθως πρέπει να φεύγουν οι πιο γρήγοροι της ομάδας. Όμως στο Μοντέρνο Χ.Μ. και σ' ένα προγραμματισμένο αιφνιδιασμό, οι παίκτες που φεύγουν καθορίζονται από τον αμυντικό σχηματισμό της ομάδος.

'Έτσι, στο σχηματισμό ζώνης 6:0 πρέπει να φεύγουν για αιφνιδιασμό οι δύο ακραίοι, οι οποίοι αρχικά τρέχουν παράλληλα στις πλάγιες γραμμές του γηπέδου μέχρι τη μέση του και μετά κλείνουν λοξά προς το κέντρο και την αντίθετη πλευρά. Αυτή η ενέργεια προξενεί προβλήματα σε κάθε αμυντικό και δημιουργεί ένα ανοικτό διάδρομο στην κεντρική περιοχή του γηπέδου μέσα στην οποία μπορεί να γίνει μια πάσα σε ένα άλλο συμπαίκτη που ακολουθεί με το δεύτερο κύμα αιφνιδιασμού.

Σχήμα 120

Επίσης στον σχηματισμό 6:0 πρέπει να φεύγουν οι ακραίοι, γιατί ο διάδρομος κίνησης τους είναι μακριά από τον τελευταίο παίκτη της αντίπαλης ομάδας και συγκεκριμένα ο ακραίος που βρίσκεται στην αντίθετη μεριά που εκδηλώνεται η επίθεση (που είναι ο κεντρικός συνήθως) (Στο σχέδ. 1) φαίνεται η κίνηση στον αιφνιδιασμό των ακραίων και τον διάδρομο κινήσεως τους που είναι μακριά από τον τελευταίο παίκτη.

Σ' ένα σχηματισμό ζώνης 5:1 για αιφνιδιασμό μπορεί να φύγουν ο μπροστινός παίκτης και οι δύο ακραίοι (σχ. 2).

Σχήμα 121

Στον σχηματισμό 4:2 καλύτερα είναι να φεύγουν οι δύο μπροστινοί, γιατί είναι κοντύτερα από τους άλλους παίκτες στην αντίπαλη περιοχή (σχ. 3).

Σχήμα 122

Στον 3:2:1 είναι καλύτερα να φεύγουν ο μπροστινός παίκτης και οι δύο δεύτεροι (σχ. 4).Εισαγωγή στον Αιφνιδιασμό

Ο αιφνιδιασμός πήρε τον κυρίαρχο του ρόλο στην εξέλιξη του παιχνιδιού, μετά 1960.Στην τωρινή περίοδο, με μεγάλη σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι ένα από τα στοιχεία που

καθορίζει το υψηλό επίπεδο μιας ομάδας είναι και η ικανότητα της στον αιφνιδιασμό. Γύρω απ' τον καθορισμό της σαν έννοια, έχουν δοθεί μέχρι τώρα πολλές ερμηνείες και έχουν αναζητηθεί πολλά κριτήρια, όχι μόνο στο Χάντμπολ, αλλά και σε άλλα σπορ. Όπως, π.χ. για το μπάσκετ, Smith-Hagerton χρησιμοποιούν κριτήρια αριθμού πάσας, παιχτών, χρήση τρίπλας κ.λπ. Πιστεύουμε ότι αυτό αποτελεί την ποσοτική πλευρά της υπόθεσης και όχι την ποιοτική. Από τη δική μας πλευρά, αιφνιδιασμός θεωρείται η διαδικασία με την οποία επιχειρείται επιτυχία τέρματος, πριν οργανωθεί η άμυνα, ανεξάρτητα από τον αριθμό επιθετικών και αμυντικών που συμμετέχουν. Για παράδειγμα, ακόμη και σε μια επίθεση 6 εναντίον 6 μπορούμε να μιλάμε για αιφνιδιασμό, όταν δεν θα έχουν προλάβει οι αμυντικοί παίχτες να πάρουν τις θέσεις τους, για μία οργανωμένη και συστηματική.

Τα στοιχεία που πρέπει πλέον να δούμε είναι η συσχέτιση που έχει ο αιφνιδιασμός με την επίθεση συνολικά και ποια είναι τα ποιοτικά κριτήρια που καθορίζουν την αποδοτικότητα του.

Αρχίζοντας από τα τελευταία, μπορούμε να τα εντοπίσουμε:1ο. Στον αριθμό των αιφνιδιασμών. Το κριτήριο αυτό λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη, γιατί η

διενέργεια του αιφνιδιασμού είναι αποτέλεσμα ξεχωριστής τακτικής προετοιμασίας, και για να εκδηλωθεί απαιτεί από την μια, πλήρη εκμετάλλευση των φυσικών, ψυχοκινητικών και τεχνικοτακτικών ικανοτήτων του επιθετικού και από την άλλη, σκόπιμη, συνειδητή εκτίμηση αντίδρασης του αντιπάλου. Για παράδειγμα, η αντίσταση του αντιπάλου είναι ουσιαστικά μηδαμινή στο πέρασμα της οργανωτικής φάσης (εκτός ειδικών περιπτώσεων προσωπικής κάλυψης), γιατί αυτό δεν αποτελεί πραγματικό κίνδυνο, όσο η ίδια η εκδήλωση του αιφνιδιασμού.

Τα διάφορα στατιστικά στοιχεία δεν δίνουν το ίδιο ποσοστιαίο επίπεδο και διαφέρουν, πολλές φορές, σημαντικά μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον Spate (1964), περίπου το 20% του συνολικού αριθμού των επιθέσεων καταλήγουν σε αιφνιδιασμό, ενώ για άλλους, ανέρχονται μέχρι και το 30%.

2ο. Στην αποτελεσματικότητα. Οι διάφορες αναλύσεις έδειξαν ότι, η αποτελεσματικότητα στον αιφνιδιασμό κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα, της τάξης του 70-80%.

3ο. Στο χρόνο εκτέλεσης. Σίγουρο θεωρείται ότι, η ταχύτητα εκτέλεσης του αιφνιδιασμού είναι κυρίαρχο στοιχείο του. Έτσι, διάφορες μετρήσεις που έχουν γίνει δίνουν, για τον απλό αιφνιδιασμό, από 1-6" και για τον διευρυμένο μέχρι και 15" (Valtzev and Petrov 1985, Stein and Federhoff 1977, Zarec and Stawiarski 1978).

4o. Στη δυνατότητα γρήγορης και σωστής εκτέλεσης των εφαρμοσμένων τεχνικοτακτικών στοιχείων (Η λεγόμενη «Γρήγορη Τεχνική»).

Ακόμη ένα στοιχείο που θα πρέπει να δοθεί είναι ότι, άσχετα με τον χωρισμό του αιφνιδιασμού στις δύο φάσεις του, απλού και διευρυμένου μπορούμε, με βάση τις εξελικτικές του καταστάσεις, να τον ταξινομήσουμε σε επιμέρους φάσεις:

— Δημιουργία προϋποθέσεων.— Άνοιγμα αιφνιδιασμού.— Προώθηση μπάλας.— Τελική φάση - Κλείσιμο.

7. Απλός Αιφνιδιασμός

Για τον απλό αιφνιδιασμό, χοντρικά μπορούμε να πούμε ότι, χρονικά καθορίζεται από μια διάρκεια 1-6", με τη συμμετοχή 1-3 επιθετικών, που συναντούν μία εντελώς ανοργάνωτη άμυνα.

Παίρνοντας αναλυτικότερα τις φάσεις του αιφνιδιασμού βλέπουμε ότι, στον απλό αιφνιδιασμό μπαίνουν αναλυτικά τα παρακάτω στοιχεία:

7.1. Στην πρώτη φάση της δημιουργίας των προϋποθέσεων

Κυρίαρχο στοιχείο είναι το γρήγορο πέρασμα από την άμυνα στην επίθεση. Το παραπάνω υλοποιείται μέσα από δύο παράγοντες:

— Το κέρδισμα της μπάλας— Το ξεκίνημαΧρονικά και οι δύο αυτοί παράγοντες θα πρέπει τουλάχιστο να έχουν την ίδια κινητική αφετηρία.

Αν και όπως προαναφέρθηκε, υπάρχουν περιπτώσεις που ο παίχτης ξεκινάει πριν ακόμη απ' το κέρδισμα της μπάλας, άποψη μας είναι ότι, η δεύτερη είναι προτιμότερη για τις ομάδες υψηλού επιπέδου. Ας δούμε αναλυτικότερα πώς εκδηλώνονται οι δύο αυτοί παράγοντες, με τα επιμέρους στοιχεία τους.

Το κέρδισμα της μπάλας συνήθως γίνεται:— Μετά από σουτ που καταλήγει άουτ, αν και η περίπτωση αυτή δεν ενδείκνυται τόσο για τον

απλό αιφνιδιασμό.— Μετά από σουτ που θα πιάσει ή θα «σβήσει» ο Τ/Φ.— Από κέρδισμα «rebound» δηλ. μετά από δοκάρι ή απόκρουση του Τ/Φ.— Μετά από σφάλμα των επιθετικών (βήματα, γραμμές, επιθετικό φάουλ, παθητικό παιχνίδι).Όλες αυτές οι περιπτώσεις απαιτούν έναν άμεσο συντονισμό κατοχής μπάλας και γρήγορου

ξεκινήματος.Γρήγορο ξεκίνημα: Στην περίπτωση αυτή απαιτείται από τον παίχτη να αναλύσει γρήγορα την

κατάσταση και εξ ίσου γρήγορα, να ξεκινήσει για αιφνιδιασμό με ή χωρίς μπάλα, δηλ. είτε να φύγει για να δεχτεί μπάλα από συμπαίχτη, είτε, αφού την κερδίσει, να ξεκινήσει μόνος του.

Επανερχόμαστε λοιπόν, σ' αυτά που αναφέραμε στα γενικά ζητήματα της γρήγορης ψυχοκινητικής αντίδρασης, που στην συγκεκριμένη περίπτωση απαιτούν γρήγορη μετάβαση από την αμυντική, στην επιθετική κατάσταση.

7.2. Φάση Ανοίγματος

Η φάση είναι πολύ δύσκολο να ξεχωριστεί στην αρχική της φάση τουλάχιστον, από την προηγούμενη. Μπορούμε να την ξεχωρίσουμε στο εξής σημείο: η προηγούμενη φάση τελειώνει ακριβώς στο σημείο της ολοκλήρωσης της ψυχοκινητικής αντίδρασης, της λήψης απόφασης, της τελικής απόφασης εκτέλεσης κίνησης και της έναρξης κίνησης προς την επιλεγόμενη κατεύθυνση. Από το σημείο αυτό και μετά αρχίζει η φάση του Ανοίγματος. Από τακτικής άποψης βέβαια, μπαίνουν αμέσως τρία ζητήματα.

— Από ποιο χώρο θα ξεκινήσει ο παίχτης— Ποιο διάδρομο (κατεύθυνση) θα ακολουθήσει

— Ο χαρακτήρας της πρωτομεταβιβαζόμενης πάσας.Για τα ζητήματα αυτά, συνήθως τονίζεται ότι, πρέπει να φεύγει ο πλάγιος παίχτης, που βρίσκεται

από την πλευρά που δεν παίζεται η μπάλα (Hattig F. and Hattig P. 1979).Μια σειρά άλλων ειδικών αναφέρουν ότι, η διεθνής πείρα έδειξε πως έχουν διαμορφωθεί πολλά

τακτικά συστήματα αιφνιδιασμού στη βάση του ποιος παίχτης θα φύγει πρώτος. Έτσι, σύμφωνα με τον J. Scerwinski (1976), διαμορφώθηκαν τα παρακάτω συστήματα:

1. Παραδοσιακός αιφνιδιασμός, κατά τον οποίο φεύγει ο πλάγιος αμυντικός, με πάσα 20-30 μ.2. Συμβατική αντεπίθεση, που εφαρμόσθηκε από τους Τσεχοσλοβάκους μετά το 1960 και

προϋποθέτει να φεύγουν ταυτόχρονα οι 4 πλάγιοι παίχτες και να μένουν μόνοι τους οι κεντρικοί. Πάσα 25-30 μ.

3. Γιουγκοσλάβικος αιφνιδιασμός: στην περίπτωση αυτή, φεύγει για αιφνιδιασμό ο παίχτης, που επιτηρούσε τον επιθετικό που επιχείρησε το σουτ.

4. Πολωνική αντεπίθεση: στην περίπτωση αυτή φεύγει ο δεύτερος και ο τρίτος αμυντικός, από την αντίθετη πλευρά που εκδηλώθηκε ο αιφνιδιασμός, με κοντινή πάσα 10-12 μ. Κύρια κατεύθυνση της ο διευρυμένος αιφνιδιασμός.

5. Σκανδιναβικός αιφνιδιασμός: σ' αυτόν, η πρώτη πάσα κατευθύνεται στον πλάγιο αμυντικό, κοντά στην γραμμή των 6 μ. (πάσα 6-8 μ.) και κατόπιν δίνεται πάσα στον παίχτη που θα φύγει ξεμαρκάριστος

Εδώ, θα πρέπει ακόμη να ξεκαθαρίσουμε ότι, βασικό ρόλο στην διαμόρφωση του αιφνιδιασμού παίζει και ο συγκεκριμένος αμυντικός σχηματισμός, πράγμα που σημαίνει ότι:

— Σε άμυνα 6:0, συνήθως φεύγουν οι δύο πλάγιοι παίχτες.— Στην 5:1, ο μπροστινός (επιθετικός) παίχτης και οι δύο πλάγιοι παίχτες.— Στην 3:2:1, συνήθως φεύγουν ο παίχτης της 1ης αμυντικής γραμμής και οι δύο της 2ης

αμυντικής γραμμής.Κατά την προσωπική μας άποψη, αυτό δεν είναι απόλυτο, γιατί πολλές φορές το ξεκίνημα είναι

υπόθεση προσωπικής εκτίμησης του παίχτη. Έτσι δεν ισχύουν πάντα τα σχήματα που προτείνονται πιο πάνω. Δηλ. και με τις δοσμένες άμυνες, μπορούν να ξεκινούν παίχτες διαφορετικών θέσεων π.χ. στην 6:0 μπορεί να φεύγει και ο ενδιάμεσος αμυντικός ή ακόμη, ταυτόχρονα με τους άλλους και ο ενδιάμεσος. Γιατί πρέπει να πούμε ακόμη ότι, στην φάση αυτού του αιφνιδιασμού μπορούν να ξεκινήσουν και περισσότεροι από έναν παίχτες. Και πολλές φορές η εξέλιξη έδειξε ότι, μπορούν να ξεκινήσουν και οι έξι παίχτες ταυτόχρονα, άσχετα αν πιο συχνά, ή πιο σχηματικά ξεκινάνε ένας ή δύο.

Λίγα πράγματα τώρα, σχετικά με τους διαδρόμους ξεκινήματος, με τους οποίους εννοούμε την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει ο παίχτης και που είναι τρεις. Οι δύο πλάγιοι (εξωτερικοί) και ο μεσαίος. Συνήθως οι πλάγιοι παίχτες, όταν δεν είναι μαρκαρισμένοι, κινούνται στον εξωτερικό διάδρομο και οι άλλοι (κεντρικοί) στον μεσαίο. Όπως καταλαβαίνουμε, είναι κι αυτό σχετικό, γιατί οι επιλογές στον διάδρομο μεταβάλλονται κάτω από την επίδραση του αντίπαλου και στην προσπάθεια ανεύρεσης ελεύθερου χώρου για υποδοχή της πάσας. Για το ζήτημα αυτό επομένως, διαμορφώνονται δύο περιπτώσεις:

— Όταν ο αντίπαλος δεν αντιδράσει και δεν ακολουθήσει απ' την αρχή της κίνησης τον επιθετικό, η πορεία του πρέπει να είναι ευθεία. Απαιτείται από τον παίχτη ακόμη, να μπορεί να αναπτύξει τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα, σ' ένα μικρό διάστημα 15-25 μ., για να μπορεί να αποφύγει ακόμη και έναν ενδεχόμενο αντίπαλο, που θα τον πλησίαζε.

— Σε περίπτωση που τον προλάβει ο αμυντικός και βρεθεί μπροστά του, τότε πρέπει ο παίχτης να τον αποφύγει με κινήσεις προσποίησης (αλλαγές πορείας) ή αυξομείωση του ρυθμού. Συγκεκριμένα:

— Μπορεί να δείξει ότι κινείται καθαρά προς μία κατεύθυνση και απότομα ν' αλλάξει πορεία. Η επιλογή της κίνησης απελευθέρωσης συνήθως γίνεται προς την πλευρά που έχει μεγαλύτερο χώρο ή είναι ακάλυπτος από αντίπαλο (σκ. 37).

— Με στροφή και αλλαγή κατεύθυνσης.— Με απότομο σταμάτημα και ξαφνικό ξεκίνημα.Δόσιμο και υποδοχή πάσας. Η συγκεκριμένη πάσα είναι μακρινή και κοντινή:Η μακρινή πάσα γίνεται όταν ο αιφνιδιασμός είναι άμεσος, δηλ., πραγματοποιείται με μία πάσα 20-

25 μ. σ' έναν παίχτη, που ήδη έχει ξεφύγει και δημιουργεί προϋποθέσεις μόνος του για αιφνιδιασμό. Στην περίπτωση αυτή, ο παίχτης απ' τη στιγμή που απελευθερωθεί απ' τον αμυντικό, χωρίς να ελαττώσει την ταχύτητα του, στρέφει τα χέρια του και το κεφάλι του και ελαφρά τον άξονα των ώμων του προς την εστία, για να υποδεχτεί την μπάλα (σκ. 38α).

Η κοντινή πάσα γίνεται στην περίπτωση που ο παίχτης που ξεκινάει για αιφνιδιασμό δεν απελευθερωθεί εντελώς. Τότε ο Τ/Φ ή ο παίχτης που κέρδισε την μπάλα, δίνουν πάσα 6-12 μ. σ' έναν ενδιάμεσα προωθημένο παίχτη, ο οποίος με την σειρά του δίνει την μεγάλη πάσα σε παίχτη που ήδη έχει απελευθερωθεί (έμμεσος αιφνιδιασμός) (σκ. 38β).

Εδώ όμως συναντάμε και μια άλλη περίπτωση, που υπάρχει και στις δύο άλλες. Συγκεκριμένα, όταν ο παίχτης κερδίσει την μπάλα και ξεκινήσει μόνος του αιφνιδιασμό νριπλάροντας, τότε, αν το ολοκληρώσει, κάνει άμεσο αιφνιδιασμό. Αν όμως φτάσει μέχρι κάποιο σημείο, συνήθως μετά από 10-15 μ. και δώσει πάσα, τότε έχουμε έμμεσο. Αυτή η περίπτωση είναι και η πιο συνηθισμένη.

Προϋποθέσεις επιτυχίας αυτής της φάσης είναι:— Η σωστή και ακριβής πάσα (μακρινή - κοντινή).— Η λαβή μπάλας με κατάσταση (υψηλής ταχύτητας).

7.3. Φάση προώθησης μπάλας

Στη φάση αυτή λύνονται όλα τα ζητήματα, που αφορούν την προετοιμασία για την τελική ρίψη. Οι περιπτώσεις που συναντούμε είναι: να εκδηλωθεί ο αιφνιδιασμός με έναν ή δύο παίχτες κορυφές.

Συγκεκριμένα: 1. Στην περίπτωση της μιας κορυφής: Ο παίκτης αφού πάρει την μπάλα, τριπλάρει γρήγορα

και κατευθύνεται προς την εστία. Η απόσταση που έχει να καλύψει κυμαίνεται από 5-15 μέτρα. Υπάρχει βέβαια, περίπτωση να είναι πολύ κοντά στην περιοχή τέρματος, οπότε η διαφορά πρέπει να καλυφθεί μόνο με βηματισμό ή στην ακραία περίπτωση, με βηματισμό — μία τρίπλα —- βηματισμό.

Όταν υπάρχει αντίπαλος και εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν έρχεται συμπαίχτης, τότε επιβάλλεται το παιχνίδι 1:1 και ο επιθετικός θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τον αμυντικό:

— Με γρήγορο σπριντ στην τρίπλα, όταν είναι δίπλα του και κινείται παράλληλα μ' αυτόν.— Με προσποίηση στην διάρκεια του βηματισμού, που του δίνει δικαίωμα να κάνει βηματισμό

αμέσως μετά την λαβή της μπάλας.— Με αλλαγή πορείας στην διάρκεια της τρίπλας, όταν τον βρει μπροστά του.— Με προσποίηση στον τελευταίο βηματισμό, όταν ο αμυντικός είναι στημένος στην γραμμή του 6

μ.2. Στην περίπτωση δύο κορυφών αντιμετωπίζουμε τις εξής περιπτώσεις: α. Δεν υπάρχει αντίπαλος κοντά ή λείπει εντελώς, αλλά ο συμπαίχτης βρίσκεται σε φανερά

πλεονεκτικότερη θέση, τότε επιβάλλεται άμεση πάσα 10-15 μ.β. Υπάρχει ένας αντίπαλος (2:1). Εδώ αντιμετωπίζονται δύο καταστάσεις. Ο αμυντικός γυρίζει

ταυτόχρονα με τους επιθετικούς: — Αν κινείται ανάμεσα στους δύο επιθετικούς, χωρίς να εκδηλώνει σαφή κίνηση προς την πλευρά

του παίχτη που έχει την μπάλα, τότε αυτός θα συνεχίσει να την κρατάει, ακόμη και τριπλάροντας χωρίς να (καθυστερεί) ή επιβραδύνει την κίνηση του. Η πάσα θα δοθεί, όταν ο αμυντικός εκδηλώσει,-καθαρά την πρόθεση του να μαρκάρει έναν απ' τους δύο (σκ. 39).

— Σε περίπτωση που ο αμυντικός βρίσκεται μπροστά από τους επιθετικούς και τους έχει γυρισμένες της πλάτες, τότε επιβάλλονται αλλεπάλληλες και γρήγορες πάσες, για να μην μπορεί εύκολα να προσανατολιστεί ο αμυντικός, και να χάσει τον έλεγχο της κατάστασης, μη έχοντας σταθερή οπτική επαφή με τον αντίπαλο.

— Στην περίπτωση που είναι μπροστά τους, με μέτωπο σ' αυτούς, ισχύουν αυτά που γενικά αναφέρθηκαν. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η προώθηση της μπάλας θα γίνει μετά την λήψη της, με βηματισμό και τρίπλα. Η πάσα, βέβαια, πρέπει να είναι παράλληλη, γιατί η διαγώνια θα είναι παρακινδυνευμένη (σκ. 40α).

— Στην περίπτωση που ο αμυντικός είναι ήδη τοποθετημένος στα 6 μ., επιβάλλονται γρήγορες εναλλαγές πάσας και επιχείρηση μπασίματος, από τη γραμμή των 9 μ. Αν όμως γίνει προσπάθεια μαρκαρίσματος, επιβάλλεται γρήγορο πασάρισμα. Είναι παρακινδυνευμένη, για την συγκεκριμένη περίπτωση, η ανταλλαγή πάσας, μέσα στον χώρο ελεύθερης ρίψης, γιατί υπάρχει άμεσος κίνδυνος κλεψίματος, αλλά και ευκολότερα μπορούν να καλυφθούν οι επιθετικοί (σκ. 40β).

Βασικές προϋποθέσεις επιτυχίας για την παραπάνω περίπτωση είναι:— Μετά την λήψη της μπάλας, να ακολουθεί βηματισμός, ώστε να υπάρχει κάποιος χρόνος

παρατήρησης της κίνησης του αντίπαλου και μετά τρίπλα.— Η απόσταση που πρέπει να έχουν οι δύο επιθετικοί, να είναι πάνω από 10 μ., έτσι ώστε να

είναι αδύνατη η ταυτόχρονη κάλυψη τους. αλλά και να υπάρχει ευχέρεια πασαρίσματος. Τεχνικοτακτικά στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:

— Η προσποίηση στην πάσα. Δηλ. ο παίχτης δείχνει ότι θα πασάρει, ακινητοποιεί τον αμυντικό και τον στρέφει προς την άλλη πλευρά. Έτσι του δίνεται η ευχέρεια να συνεχίσει μόνος του, σε εντελώς απελευθερωμένο χώρο (σκ. 41α).

— Σκριν (σκ. 41 β).— 1-2 (σκ. 42).— Σταυρός (σκ. 43).γ. Υπάρχουν δύο αντίπαλοι (2:2). Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

Όταν οι αμυντικοί κινούνται ταυτόχρονα με τους επιθετικούς. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούνται τα παρακάτω στοιχεία.

— Αποφυγή του αντιπάλου με προσποίηση χωρίς μπάλα. Η πιο ευνοϊκή περίπτωση είναι η προσποίηση να τελειώσει μέσα στα χρονικά περιθώρια του βηματισμού και χωρίς να αναγκασθεί ο επιθετικός με την μπάλα να κάνει τρίπλα. Γιατί έτσι, υπάρχει άμεσα το πρόβλημα της καθυστέρησης (σκ. 44).

— Προσποίηση με πάσα και πέρασμα του παίχτη που έχει την μπάλα. Δηλ. ο παίχτης προσποιείται πάσα στον συμπαίχτη του και αν" αδρανοποιήσει τον αντίπαλο του, έστω και για λίγο, τον ξεπερνάει και παίζουν κατόπιν 2:1 (σκ. 45).

— Χρήση σταυρού με σκριν (σκ. 46). Το σκριν μπορεί να γίνει και από τους δύο παίχτες.Όταν οι αμυντικοί έχουν τοποθετηθεί στη γραμμή των 6 μ., τότε είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί:— Προσποίηση - διείσδυση για υπεραριθμία (σκ. 47).— Οι ίδιες τεχνικοτακτικές επιλογές με την προηγούμενη περίπτωση.Το κυριότερο στοιχείο που θα προσεχθεί, στην περίπτωση αυτή. είναι να μην περιοριστεί ο

επιθετικός με την μπάλα στο χώρο τη; πλάγιας ρίψης, γιατί έτσι προστίθεται ένας ακόμη σύμμαχος στους αμυντικούς, ή επιλογή ρίψης από μικρή γωνία ρίψης. Ταυτόχρονα δε και η κάλυψη των επιθετικών θα είναι ευχερέστερη, γιατί θα περιοριστεί ο χώρος ελιγμού, με αποτέλεσμα να επέλθει καθυστέρηση μεταβίβασης και να δοθεί χρόνος στην άμυνα να οργανωθεί.

7.4. Το Σουτ

Τα σουτ που χρησιμοποιούνται στο τέλος αυτής της φάσης είναι τα λεγόμενα κοντινής ρίψης, δηλ., απ' την γραμμή των 6 μ. Τα συνηθέστερα σουτ είναι με άλμα σε μήκος, με φόλοου, σουτ με πόδι ρίψης στην ίδια πλευρά με το χέρι ρίψης και σουτ με πτώση.

Το κυρίαρχο όμως είναι με άλμα σε μήκος από το κέντρο, γιατί έτσι δίνεται στον επιθετικό απ' την μια, με το άλμα του, να πλησιάσει πιο πολύ τον Τ/ Φ και από την άλλη, να κάνει την ρίψη από μέρος που του εξασφαλίζει την μεγαλύτερη γωνία.

Σαν βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της φάσης αυτής, πρέπει:1. Η ρίψη να είναι προσαρμοσμένη στις κινήσεις του Τ/Φ, δηλ., να κατευθύνεται, όχι μόνο στα

κενά που αφήνει, αλλά σ' αυτά που η δυνατότητα να αντιδράσει είναι μικρότερη. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, πολλές φορές ο Τ/ Φ, κάνοντας προσποιήσεις, αφήνει ορισμένα κενά επιτηδευμένα έτσι ώστε να κατευθύνει προς αυτά την ρίψη.

2. Να υπάρχει ποικιλία και στην επιλογή των ρίψεων και των κατευθύνσεων της ρίψης.3. Να συνοδεύονται με προσποιήσεις, για να μην δίνει δυνατότητα πρόγνωσης στον Τ/Φ και στην

φάση του βηματισμού, αλλά και στην κίνηση της ρίψης. Οι κατεξοχήν προσποιήσεις που χρησιμοποιούνται είναι από πάσα ή σουτ, σε σουτ.

ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑΣ

Οργάνωση άμυνας

Άμυνα είναι η φάση του παιχνιδιού μιας ομάδας, κατά την οποία αυτή επιδιώκει να γίνει κάτοχος της μπάλας, χωρίς να, παραβιάσει τους κανονισμούς και χωρίς να επιτρέψει στους αντιπάλους να πετύχουν τέρμα σε βάρος της (ορισμός TEODORESCU),

Από τη στιγμή που η μπάλα περιέλθει με οποιοδήποτε τρόπο στην κατοχή της αντίπαλης ομάδας η επιτιθέμενη ομάδα που είχε και έχασε τη μπάλα γίνεται αυτόματα αμυνόμενη και χωρίς καμιά ταλάντευση αντιδρά ταχύτατα με σκοπό να αποφύγει κυρίως το εύκολο τέρμα του αντίπαλου αιφνιδιασμού και δευτερευόντως να ανακτήσει, αν είναι δυνατόν τη μπάλα κατά την εξέλιξη του αιφνιδιασμού. Για τη γρήγορη και αποτελεσματική αντίδραση σημασία έχει:

- Η πρόβλεψη του πότε είναι δυνατόν να χαθεί η μπάλα.- Η αμυντική ισορροπία κατά τη στιγμή που χάνεται η μπάλα.- Η φυσική κατάσταση των παικτών.- Η θέληση και η αγωνιστική πειθαρχία- Η προπόνηση πάνω στο μεθοδευμένο τρόπο αντιμετώπισης του αντίπαλου αιφνιδιασμού.Οι φάσεις οργάνωσης της άμυνας είναι: Α. Γρήγορο γύρισμα πίσω, Β. Προσωρινή ζώνη, Γ.

Αναζήτηση θέσεων, Δ. Συστηματική άμυνα

Α. Γρήγορο γύρισμα πίσω

Οι παίκτες γυρίζουν πίσω με γρήγορο τρέξιμο σε μια προσπάθεια να προηγηθούν των επιθετικών και να καταλάβουν έγκαιρα πλεονεκτική θέση στην αμυντική τους περιοχή.

Συγχρόνως με το γύρισμα πίσω, θα πρέπει να παρεμποδίζεται ο τερματοφύλακας ή ο παίκτης από τον οποίο ξεκινάει ο αιφνιδιασμός ή ο παίκτης που γίνεται ενδιάμεσα κάτοχος της μπάλας ή ακόμα ο πιθανός παραλήπτης της μπάλας.

Το γύρισμα του κάθε παίκτη στην άμυνα πρέπει να γίνεται στο συντομότερο χρόνο από τον πιο σύντομο δρόμο. Ο παίκτης ξεκινάει με γρήγορο τρέξιμο για να προσαρμοσθεί στη συνέχεια η κίνηση του στις απαιτήσεις του αναπτυσσόμενου αιφνιδιασμού. Αν έχει προηγηθεί των αντιπάλων γυρίζει και τρέχει το υπόλοιπο της διαδρομής του με πλάτη προς το τέρμα προσεγγίζοντας προς το μέρος της αμυντικής περιοχής που απειλείται.

Με το γρήγορο γύρισμα πίσω επιχειρείται εξουδετέρωση του απλού αιφνιδιασμού. Βασικός παράγοντας επιτυχίας, η ετοιμότητα του επιθετικού, να μετατρέψει την επιθετική του δραστηριότητα σε αμυντική. Το γρήγορο γύρισμα πίσω προετοιμάζεται ήδη απ' την φάση που διαρκεί η αντίστοιχη επίθεση. Οι περιπτώσεις που απαιτείται ετοιμότητα για γύρισμα πίσω είναι:

— όταν ένας συμπαίχτης επιχειρεί σουτ ή έχει κάνει τεχνικό σφάλμα ή του έχουν κλέψει την μπάλα

— όταν ένας αμυντικός εκδηλώνει, πριν ακόμη τελειώσει η επίθεση, κίνηση για αιφνιδιασμό.Κύρια κατεύθυνση στο γύρισμα πίσω είναι ο αμυντικός να τοποθετηθεί έγκαιρα στην γραμμή των 6

μ. Για την πραγματοποίηση του γρήγορου γυρίσματος διακρίνουμε τις παρακάτω γενικές περιπτώσεις:

8.1. Σε κατάσταση ισαριθμίας

— Όταν δεν εκδηλώνεται άμεση κίνηση αιφνιδιασμού, ο αμυντικός σπριντάρει με μέτωπο στην εστία του, ακολουθώντας την συντομότερη και ευθεία επιστροφή. Μόλις φτάσει στο κέντρο, τότε γυ-ρίζει την πλάτη στην εστία του και επιστρέφει εκεί, όσο πιο γρήγορα μπορεί. Έτσι κατορθώνει και να γυρίσει γρήγορα, αλλά και μετά το κέντρο, να έχει άμεση οπτική επαφή με την εξέλιξη του παιχνιδιού. Η τοποθέτηση του στην γραμμή των 6 μ. είναι ανεξάρτητη απ' την βασική αμυντική θέση του.

— Αν ταυτόχρονα εκδηλώνεται σπριντ αιφνιδιασμού και από άλλον επιθετικό, τότε ο αμυντικός κάνει τις ίδιες κινήσεις, αλλά κινούμενος παράλληλα με τον αντίπαλο, χωρίς να του επιτρέπει να πάρει την μπάλα.

— Αν ήδη έχει πάρει ο επιθετικός την μπάλα, τότε τον μαρκάρει με μαν-του-μαν από όποιο σημείο και αν πήρε την μπάλα, με αντικειμενικό σκοπό και να τον σταματήσει όσο πιο μακριά γίνεται απ' την περιοχή άμυνας αλλά και να μην μπορεί να μεταβιβάσει την μπάλα σε άλλον επιθετικό.

Με την ίδια λογική αντιμετωπίζεται και η περίπτωση 2 εναντίον 2 (2:2).

8.2. Σε κατάσταση ολιγαριθμίας

Συνήθως η περίπτωση αυτή αναφέρεται σε σχέση 2:1. Κύρια κατεύθυνση σ' αυτή την κατάσταση είναι ο αμυντικός να βρεθεί κοντά στην περιοχή τέρματος και να τον αντιμετωπίζει μετωπικά. Σε καμία περίπτωση δεν τον συμφέρει να αρχίσει την άμυνα στο διάστημα της επιστροφής του.

Σε περίπτωση που δεν το κατορθώσει, θα πρέπει να προσπαθήσει να τους αντιμετωπίσει οπισθοχωρώντας και έχοντας πλάτη στην άμυνα και μέτωπο σ' αυτού;. Έτσι ουσιαστικά διακρίνουμε δύο περιπτώσεις: άμυνα στην διάρκεια της επιστροφής και άμυνα με τοποθέτηση. Και οι δύο περιπτώσεις έχουν κοινά σημεία αντιμετώπισης που είναι:

— Δεν επιχειρείται μαρκάρισμα του αντίπαλου, όσο έχει δυνατότητα βηματισμού, αλλά μόνο όταν τελειώνει ο βηματισμός του και ακόμη περισσότερο, όταν ξεκινήσει τρίπλα. Τότε γίνεται γρήγορο μαρκάρισμα και επιχειρείται κλέψιμο μπάλας ή να παρεμποδιστεί μη μεταβίβαση πάσας, μέχρι να έρθουν και οι άλλοι αμυντικοί. Χρήσιμη είναι και η χρήση προσποίησης. Ο αμυντικός δείχνει ότι θα κινηθεί προς τον ένα επιθετικό και απότομα γυρίζει στον άλλον, επιχειρώντας έτσι να κλέψει την μπάλα. Ακόμη επιχειρεί προσποίηση με μπλοκ, δηλ. πλησιάζει τον επιθετικό με χαμηλά χέρια και απότομα τα ψηλώνει, εκμεταλλευόμενος την τάση των επιθετικών να κάνουν ψηλή πάσα.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα επιστρέφει μαζί με τους επιθετικούς και η απόσταση δεν θα είναι αρκετά μεγάλη, τότε δεν πρέπει να καλύπτει καθαρά τον ένα, αλλά να κινείται σε απόσταση ασφαλείας μεταξύ τους, έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει απανωτά την μεταβίβαση της μπάλας. Τονίζεται, όμως ότι η περίπτωση αυτή είναι η τελευταία λύση.

Αν όμως έχει προλάβει και γυρίσει στην περιοχή των 6 μ., η βασική του αποστολή είναι να υποχρεώσει, με την συμπεριφορά του, τους αντιπάλους να μεταφέρουν τη μπάλα στον πλάγιο χώρο. Μ' αυτό τον τρόπο, αρχικά, πετυχαίνει να γίνει η ρίψη, το σουτ από θέση με μικρή γωνία ρίψης. Κατόπιν, έχει τη δυνατότητα να καλύψει πιο αποτελεσματικά την κατάσταση. Γιατί, με το να μαρκάρει αμέσως τον παίχτη που βρίσκεται στον πλάγιο χώρο, τον αναγκάζει ή να κάνει πάσα προς τα πίσω ή ψηλοκρεμαστή, παίρνοντας υπόψη ότι, ο άλλος επιθετικός δεν μπορεί να μπει στον χώρο της περιοχής τέρματος. Σε περίπτωση πάσας για φόλοου ή πολύ γωνιακής μεταβίβασης, την ευθύνη την έχει ο Τ/Φ (σκ. 48). Σκοπός του δηλ. εδώ είναι να καθυστερήσει την μεταβίβαση της μπάλας ή να γίνει ακόμη μια πάσα για να κερδιθεί χρόνος.

Αν δεν μπορέσει να υποχρεώσει τον ένα παίχτη να κινηθεί πλάγια, τότε συμπεριφέρεται όπως αναφέρθηκε και στην περίπτωση της παράλληλης καθόδου, δηλ. περιμένει να μαρκάρει στην φάση της τρίπλα ή στο τέλος του βηματισμού ή χρησιμοποιεί προσποιήσεις (σκ. 49).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Ο τερματοφύλακας δίνει πάσα αιφνιδιασμού σε δύο παίκτες. Η μπάλα διεκδικείται και από τους δύο. Όποιος κερδίσει τη μπάλα γίνεται επιθετικός, ενώ ο άλλος αμυντικός, και προσπαθεί να τον εμποδίσει να σουτάρει. Σχ. 1

Σχήμα 123

2. Οι παίκτες κατά ζεύγη ξεκινάνε ταυτόχρονα, τρέχοντας προς την απέναντι εστία. Στην απέναντι γραμμή των 7 μ. υπάρχει μια μπάλα. Όποιος φτάσει πρώτος και πάρει τη μπάλα γίνεται επιθετικός, ενώ ο άλλος αμυντικός και καταδιώκει τον επιθετικό, προσπαθώντας να τον εκτρέψει προς τα πλάγια της περιοχής. Η επίθεση γίνεται προς την περιοχή από την οποία ξεκινήσανε.

3. Παιχνίδι: 3 ή 4 ή 5 ή 6 επιθετικοί εναντίον αντίστοιχου αριθμού αμυντικών. Οι επιθετικοί δίνουν τη μπάλα στον τερματοφύλακα ή σουτάρουν και γυρίζουν γρήγορα προς την άμυνα. Ο τερματοφύλακας δίνει τη μπάλα στους μέχρι τη στιγμή εκείνη αμυντικούς οι οποίοι πραγματοποιούν αιφνιδιασμό. Σχ. 2

Β. ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΥΜΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ

Αν δεν πετύχει η πρώτη φάση της επίθεσης, δηλαδή ο αιφνιδιασμός, τότε προσπαθούμε με ένα δεύτερο κύμα αιφνιδιασμού να πετύχουμε ένα γκολ. Στο δεύτερο κύμα αιφνιδιασμού συμμετέχουν δύο ή περισσότεροι παίκτες.

Όταν ο τερματοφύλακας αδυνατεί να δώσει πάσα σ' ένα παίκτη που έφυγε για αιφνιδιασμό, τότε έχει ακόμη μια επιλογή για γρήγορη επίθεση, δηλαδή, μπορεί να δώσει τη μπάλα γρήγορα σ' ένα από τους δύο δεύτερους, οι οποίοι ξεκινούν συγχρόνως και με γρήγορες κοντινές και σίγουρες πάσες κατεβαίνουν προς την αντίπαλη εστία, χωρίς ν' αφήσουν περιθώρια στους αντιπάλους να οργανώσουν την άμυνα τους.

Το γκολ πρέπει να μπει προτού προλάβουν όλοι οι επιθετικοί να επιστρέψουν στον αμυντικό τους χώρο. Για την επιτυχία του δευτέρου κύματος αιφνιδιασμού είναι απαραίτητα τα τεχνικά και τακτικά στοιχεία του αιφνιδιασμού, αλλά επιπλέον η άνετη ανταλλαγή γρήγορης και κοντινής πάσας.

9. Διευρυμένος Αιφνιδιασμός (Δ.Ε.)Η μορφή του αποτελεί μία συνέχεια του απλού αιφνιδιασμού. Η αφετηρία του μπορεί να βρίσκεται:

— Συνήθως μετά τον απλό αιφνιδιασμό, όταν διαπιστωθεί ότι πλέον δεν έχει δυνατότητα να πετύχει.

— Προτού ακόμη επιχειρηθεί ο απλός αιφνιδιασμός και συγκεκριμένα, όταν διαπιστωθεί ότι οι επιθετικοί του πρώτου κύματος (αυτοί που πρωτοξεκίνησαν) είναι ήδη καλυμμένοι και δεν μπορεί να γίνει μακρινή πάσα. Αλλά ταυτόχρονα, όμως, οι υπόλοιποι αμυντικοί δεν θα έχουν προλάβει να οργανώσουν την άμυνα. Τότε, επιχειρείται να δημιουργηθεί ευνοϊκή προϋπόθεση για σουτ σε ανοργάνωτη άμυνα, που ήδη έχει αφήσει ακάλυπτες περιοχές ή διαδρόμους ελεύθερους.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι και οι δύο αυτές φάσεις παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση της επίθεσης. Ταυτόχρονα, δείχνει την δυνατότητα της κάθε ομάδας να ξεπερνά τις δυσκολίες, που χρονικά παρουσιάζονται και να δίνει τις ευνοϊκότερες λύσεις στις καταστάσεις που δημιουργούνται.

Γενικότερα, ο Διευρυμένος Αιφνιδιασμός μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους:— Ελεύθερα— Σχεδιασμένα— Μικτά.

9.1. Ελεύθερος Δ.Ε.

Η μορφή αυτή προϋποθέτει ότι, αφού φύγουν οι παίχτες του πρώτου κύματος για αιφνιδιασμό, σύμφωνα με την προηγούμενη, περιγραφή, ακολουθούν με ευθεία μετακίνηση οι υπόλοιποι παίχτες (δεύτερο κύμα) και αρχίζουν να κινούνται πρωτοβουλιακά σε κάθε χώρο της επίθεσης που είναι ελεύθερος.

9.2. Σχεδιασμένος Δ.Ε.

Προϋποθέτει συγκεκριμένες μετακινήσεις και ιδιαίτερα, λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν από τα παρακάτω ερωτήματα:

— Ποιες κατευθύνσεις θα πάρουν στον χώρο;— Ποιος παίχτης θα πάρει την κοντινή πάσα;— Πώς θα μετακινηθούν οι παίχτες του δεύτερου κύματος (αυτοί δηλ. που ακολουθούν), όταν

γίνει η μεγάλη πάσα;— Πώς θα κινηθούν όλοι οι παίχτες, όταν γίνει η μικρή πάσα;— Πώς θα κινηθούν, όταν οι παίχτες του πρώτου κύματος πάρουν την μπάλα και τους

σταματήσουν;Πάνω στα παραπάνω ερωτήματα έχουν διαμορφωθεί συγκεκριμένες μορφές αιφνιδιασμού,

ειδικότερα μετά τα 1970.Ένα τέτοιο κλασικό σχήμα είναι το παρακάτω (σκ. 50). Πρώτο κύμα: οι δύο πλάγιοι και ο πίβοτ, για

την μακρινή πάσα. Δεύτερο κύμα: ο κεντρικός που θα πάρει την κοντινή πάσα.

Το σύστημα αυτό διαμορφώνεται ως εξής:1ο. Στο πρώτο κύμα φεύγουν οι γρηγορότεροι παίχτες, που δεν δημιουργούν προβλήματα στην

άμυνα, όπως είναι οι πλάγιοι και που το κενό τους εύκολα καλύπτεται, όπως είναι η περίπτωση του πίβοτ.

Η μετακίνηση του πίβοτ στην γραμμή των 6 μ., δημιουργεί τις παρακάτω ευνοϊκές προϋποθέσεις:— Δυνατότητα για πάσα από τους δύο πλάγιους.— Παρασύρει μαζί του και άλλους αμυντικούς, έτσι ώστε να δημιουργείται στον χώρο μεταξύ 6 μ.

και κέντρου, όπου, με μεγαλύτερη άνεση, μπορούν να κινηθούν οι υπόλοιποι παίκτες.

— Έχοντας στραφεί ήδη προς τον χώρο που ξετυλίγεται η επίθεση, μπορεί να βοηθήσει τους συμπαίχτες του με σκριν, διπλή-πάσα (1-2) κ.λπ. Πρέπει όμως ο πίβοτ να είναι πολύ γρήγορος, γιατί σε περίπτωση ψηλόσωμου και σχετικά αργού, του ανατίθεται άλλος ρόλος.

2ο. Στο δεύτερο κύμα θα κινηθούν οι ενδιάμεσοι. Τα ζητήματα που θα λύσουν είναι:— Μπορούν να δεχτούν πάσα απ' τον Τ/Φ ή τον λίμπερο (κεντρικό) και έτσι, εν συνεχεία να

πασάρουν σε παίχτη που θα κινηθεί σε ευνοϊκή θέση.— Να κάνουν σουτ, αν δεν καλύπτονται, από αμυντικούς, παίρνοντας υπόψη ότι, οι παίχτες αυτοί

είναι οι βασικοί σουτέρ από μακρινή απόσταση.3ο. Το τρίτο κύμα ενεργεί με τον ακόλουθο τρόπο και λύνει τα παρακάτω ζητήματα:— Θα υπάρχει σίγουρα ένας παίχτης που θα πάρει την κοντινή πάσα, εξασφαλίζοντας έτσι την

αδιάκοπη και γρήγορη συνέχεια του παιχνιδιού (λίμπερο).— Εξασφαλίζεται ο καταλληλότερος παίχτης για υποδοχή μπάλας, που έγκαιρα και γρήγορα θα

την προωθήσει.Παρ' όλα αυτά προκύπτουν κάποια άλλα προβλήματα:— Ποια είναι η καταλληλότερη θέση, απ' όπου μπορεί να ξεκινήσει ο κεντρικός παίχτης και τι

γίνεται όταν αυτός καλύπτεται από αμυντικό;Στο ζήτημα ειδικοί άλλων ομαδικών σπορ και του Χάντμπολ αλλά και δική μας άποψη είναι ότι

προτιμότερο να ξεκινάει από πλάγια, γιατί έτσι θα έχει μεγαλύτερη οπτική κάλυψη για τον χώρο που απλώνεται μπροστά του και θα κινηθεί πιο άνετα στον ελεύθερο χώρο.

Στην περίπτωση που καλύπτεται, τότε πρέπει να είναι ορισμένος ο παίχτης που θα βοηθήσει την κατάσταση, παίρνοντας την μπάλα. Οι παίχτες που μπορούν να κάνουν αυτή την κίνηση μπορεί να είναι:

— Ο πίβοτ, στην περίπτωση που δεν μετέχει στο πρώτο κύμα (σκ. 51).— Ένας απ' τους δύο παίχτες του δεύτερου κύματος ,σκ. 52).Το επόμενο ερώτημα είναι: τι γίνεται μετά την διάταξη αυτή; Ποιες θα είναι οι κινήσεις των παιχτών;

εδώ, κατηγορηματικά απαντούμε ότι, αυτό είναι υπόθεση του σχεδιασμού της κάθε ομάδας. Απλά θα δοθούν παραδείγματα ανάπτυξης από δύο απ' τις μεγαλύτερες ομάδες του κόσμου, την Γιουγκοσλαβία και Σοβιετική Ένωση, απ' το Παγκόσμιο κύπελο του 1982.

Στο σκ. 53 η μπάλα, μετά τη διαδοχική αλλαγή πάσας, κατέληξε

στο ενδιάμεσο της Αριστερής πλευράς (2ο κύμα) που, αφού εκδήλωσε επιθετική κίνηση, τράβηξε την προσοχή του αμυντικού πάνω του και κατόπιν πασάρισε στον πλάγιο παίχτη που κινήθηκε στον ελεύθερο χώρο.

Στο σκ. 54 από τον ενδιάμεσο Δι η μπάλα κατευθύνθηκε προς την αντίθετη πλευρά, όπου κινήθηκε ο άλλος ενδιάμεσος Δ2 στο χώρο που άφησε, κάνοντας τράβηγμα, ο πλάγιος παίχτης Δ3.

Βέβαια υπάρχουν συνθετότερες ή απλούστερες φόρμες, αλλά αυτή, όπως ειπώθηκε, είναι υπόθεση σχεδιασμού της κάθε ομάδας.

9.3. Μικτός Δ.Ε.

Είναι η περίπτωση που ο ελεύθερος μετατρέπεται σε σχεδιασμένο και αντίθετα. Είναι η πιο συνηθισμένη και φυσιολογική εκδήλωση

του αιφνιδιασμού, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το απρόοπτο της αγωνιστικής εξέλιξης και της αναγκαιότητας για προσαρμογή στις διαμορφωμένες συνθήκες.

Οι βασικότερες προϋποθέσεις (αρχές) για την αποτελεσματικοποίηση του διευρυμένου αιφνιδιασμού είναι:

— Γρήγορος προσανατολισμός στον χώρο της επίθεσης.— Κίνηση στον ελεύθερο χώρο.— Γρήγορο πασάρισμα στον παίχτη που κινείται στον ελεύθερο χώρο.— Αποφυγή καθυστέρησης της μπάλας με άσκοπη τρίπλα και προσπάθεια ξεπεράσματος, όταν

υπάρχει ελεύθερος συμπαίχτης. Αυτό χρειάζεται σε περιπτώσεις που υπάρχει ισαριθμία αμυντικών -επιθετικών.

— Απελευθέρωση από τον προσωπικό αμυντικό. Τεχνικοτακτικά στοιχεία που απαιτούνται:— Σταυροί, αλλαγές θέσεων, τράβηγμα, σκριν, διείσδυση.— Προσποίηση με ή χωρίς μπάλα.— Κοντινή και μακρινή ρίψη.

9.4. Ειδικές περιπτώσεις Διευρυμένου αιφνιδιασμού

Αναφέρονται στις βασικές τακτικές κινήσεις που πρέπει να έχει υπόψη του ο παίχτης κατά τη διάρκεια του διευρυμένου αιφνιδιασμού. Πάντα όμως σε σχέση με την συμπεριφορά της άμυνας. Συγκεκριμένα:

1. Όταν οι αμυντικοί δεν έχουν γυρίσει στα 6 μ. τότε:— Σε περίπτωση υπεραριθμίας, η συμπεριφορά είναι περίπου ίδια όπως και στον ατομικό

αιφνιδιασμό, με κύριο σκοπό η μπάλα να κατευθύνεται στον πιο ελεύθερο παίχτη και ν' ακολουθεί κίνηση στον ελεύθερο χώρο (σκ. 55).

— Σε περίπτωση ισαριθμίας, όπου βασικά επιδιώκεται οι παίχτες να απελευθερωθούν απ' την αμυντική κάλυψη και να κινηθούν σε χώρο που μπορούν να πάρουν πόσα ή να πετύχουν γκολ.

Στην περίπτωση αυτή απαιτείται οπωσδήποτε συνεργασία μεταξύ των επιθετικών, χρησιμοποιώντας τα τακτικά στοιχεία που αναφέρθηκαν (σταυρός, σκριν κ.λπ.). Δεν είναι λάθος, κατά την γνώμη μας, ο παίχτης που έχει την μπάλα να επιχειρήσει να ξεπεράσει τον αντίπαλό του, αν διαπιστώσει ότι έχει κινητικό πλεονέκτημα. Γιατί έτσι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις υπεραριθμίας. Επειδή αυτό όμως, πολλές φορές, γίνεται αντικείμενο κατάχρησης, είναι προτιμότερη η πρώτη περίπτωση, δηλ. σίγουρο πασάρισμα και κίνηση στον ελεύθερο χώρο. 2. Όταν οι αμυντικοί έχουν τοποθετηθεί στα 6 μ. Τότε:

— Σε περίπτωση ισαριθμίας απαιτείται δημιουργία υπεραριθμίας, με χρήση διείσδυσης και προσποίησης (σκ. 56), χωρίς βέβαια να αποκλείεται η χρήση των άλλων τακτικών κινήσεων τμήματος, όπως π.χ. σκριν (σκ. 57).

— Σε περίπτωση υπεραριθμίας, αναζήτηση του ελεύθερου παίχτη· π.χ., στην σχέση 3:2 (σκ. 58). Αν επιχειρηθεί παράλληλη διείσδυση, ο κεντρικός πρέπει να τραβήξει πολύ καλά πάνω του τον δεύτερο πλάγιο αμυντικό και κατόπιν να κάνει την πάσα. Αυτό το σημείο πρέπει ειδικά να προσεχθεί, δηλ. ο κεντρικός να πασάρει μόνον όταν ο πλάγιος παίχτης, στον οποίο κατευθύνεται η πάσα, να είναι εντελώς ξεμαρκάριστος. Διαφορετικά θα συνεχίσει μόνος του την προσπάθεια για γκολ. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η μπάλα να φύγει άκαιρα προς τα πλάγια. Πολύ αποτελεσματικό μέσο, για την περίπτωση του κεντρικού, είναι η προσποίηση από πάσα σε πέρασμα.

Μπορούν ακόμη να χρησιμοποιηθούν για την περίπτωση και άλλες τακτικές επιλογές, όπως π.χ. ο σταυρός με σκριν (σκ. 59).

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ένας ακόμη παράγοντας, ότι δηλ. στις σχέσεις αυτές 2:2 ή 3:2 ή ακόμη 4:3, αν υπάρχει ικανός σουτέρ (π.χ. ο ενδιάμεσος), είναι πολύ αποτελεσματικό μέσο λύσης και η ρίψη απ' τα 9 μ., ιδιαίτερα όταν ο παίχτης αυτός είναι ελεύθερος, στην περίπτωση που η άμυνα είναι τραβηγμένη στα 6 μ. Βασική προϋπόθεση στην υπεραριθμία είναι οι παίχτες ποτέ να μην κινούνται στην ευθεία, αλλά διασκορπισμένοι στον ελεύθερο χώρο. Ακόμη η χρήση συγκεκριμένων τμηματικών τεχνικοτακτικών κινήσεων να είναι δεύτερη επιλογή λύσης και με την προϋπόθεση ότι θα γίνεται πολύ γρήγορα. Διαφορετικά γίνονται παράγοντας καθυστέρησης.

Β. Προσωρινή ζώνη

' Όταν 2, 3, 4 αμυντικοί προλάβουν και γυρίσουν στην αμυντική περιοχή και η επιτιθέμενη ομάδα συνεχίζει τον αιφνιδιασμό με τη συμμετοχή περισσοτέρων παικτών (δεύτερο κύμα αιφνιδιασμού) οι αμυντικοί αντιδρούν, σχηματίζοντας μια προσωρινή ζώνη, καλύπτοντας με προτεραιότητα την κεντρική αμυντική περιοχή και τον παίκτη ο οποίος φέρει τη μπάλα.

Η προσωρινή ζώνη εφαρμόζεται και από όλους τους αμυντικούς στα 6 μ. πριν αυτοί πάρουν τις βασικές αμυντικές θέσεις τους. Κάθε παίκτης τότε προσπαθεί με όλες του τις δυνάμεις να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της προσωρινής του θέσης.

Τρία παραδείγματα προσωρινής άμυνας:α) 2 επιθετικοί - 1 αμυντικός: Ο αμυντικός δείχνει ότι θα κινηθεί προς τον έναν επιθετικό για να

κινηθεί και να μαρκάρει τελικά τον άλλον επιθετικό, β) 3 επιθετικοί - 2 αμυντικοί. Οι δύο αμυντικοί θα προσπαθήσουν να πάρουν θέσεις προς το κέντρο της αμυντικής περιοχής επεμβαίνοντας στην κατάλληλη στιγμή στον παίκτη που θα πραγματοποιήσει το σουτ. γ) 4 ή 5 επιθετικοί - 3 αμυντικοί: Είναι δυνατόν με γρήγορη μετακίνηση και κινητοποίηση προς το μέρος της μπάλας να αναγκάσουν τους επιθετικούς να καθυστερήσουν, κάνοντας πάσες μεταξύ τους, δίνοντας χρόνο στους υπόλοιπους αμυντικούς να γυρίσουν στην αμυντική περιοχή.

10. Πρόχειρη οργάνωση Άμυνας

Στην πρόχειρη άμυνα επιδιώκεται η αντιμετώπιση του διευρυμένου αιφνιδιασμού και ισχύουν οι ίδιες κινητικές αρχές, όπως και στο γρήγορο γύρισμα. Δηλ. οι παίχτες βασικά, πρέπει να γυρίσουν γρήγορα στην περιοχή τέρματος, ανεξάρτητα απ' τις βασικές τους θέσεις και απ' τον συντομότερο δρόμο.

Εδώ πάλι διακρίνονται οι περιπτώσεις ισαριθμίας και υπεραριθμίας.— Στην περίπτωση ισαριθμίας οι παίχτες υποχρεωτικά παραλαμβάνουν από έναν επιθετικό και

συμπεριφερόμενοι σύμφωνα με τι; αρχές ατομικής και τμηματικής τακτικής, προσπαθούν να τους εξουδετερώσουν, μέχρι να οργανωθεί η άμυνα.

— Όταν υπάρχει ολιγαριθμία, που κλασσική περίπτωση της είναι το 3:2, πάλι κύρια κατεύθυνση είναι η επιστροφή στην περιοχή τέρματος. Γιατί απ' την θέση αυτή η δυνατότητα οργάνωσηςάμυνας θα είναι αποτελεσματικότερη.

Σε περίπτωση που δεν γίνει αυτό, τότε —αν βέβαια κατορθωθεί— ο ένας θα καλύπτει πιεστικά τον παίχτη με μπάλα, με προοπτική να μη μπορεί να πασάρει εύκολα, ενώ ο άλλος αμυντικός πρέπει να βρεθεί όσο μπορεί πιο κοντά στην περιοχή τέρματος, με σκοπό να καλύψει έγκαιρα τον επιθετικό παίχτη που είναι στην πιο επικίνδυνη θέση ή ακόμη να αποτρέψει πάσα προς αυτόν. Αυτή ή διάταξη των αμυντικών (να την πούμε διάταξη σε ευθεία (σκ. 60)) δίνει πλεονεκτήματα στον

δεύτερο αμυντικό, ετοιμότητας, να καλύπτει την πιο άμεση και επικίνδυνη κατάσταση. Έτσι, αν η μπάλα κατευθυνθεί σ' έναν απ' τους πλάγιους επιθετικούς, κάτι που πρέπει να επιδιώκεται απ' τους αμυντικούς, τότε θα την καλύψει ο δεύτερος αμυντικός, ο οποίος οπωσδήποτε θα τον εμποδίζει να κάνει και πάσα. Ταυτόχρονα, ο προηγούμενος αμυντικός γυρίζει πίσω και στέκεται σε μία ενδιάμεση θέση μεταξύ των επιθετικών, που θα εμποδίζει την άνετη πάσα προς το κεντρικό σημείο της περιοχής τέρματος, αλλά μόνο προς το κέντρο του γηπέδου (πίσω) ή πολύ πλάγια χαμηλά. Αντικειμενικός σκοπός του δεύτερου αμυντικού είναι, με την τοποθέτηση του, να παραλάβει πάλι τον επιθετικό που θα δεχτεί την μπάλα και να τον αναγκάσει να κάνει ακόμη μια πάσα, για να προλάβουν να γυρίσουν και άλλοι αμυντικοί. Διαφορετικά κύρια κατεύθυνση θα είναι ρίψη από πολύ πλάγια θέση. Στην περίπτωση που οι δύο αμυντικοί προλάβουν και τοποθετηθούν στην περιοχή τέρματος, κύρια κατεύθυνση τους είναι να αναγκάσουν τον κεντρικό επιθετικό να κάνει πάσα πλάγια. Αν επιτευχθεί αυτό τότε, από τον ένα αμυντικό ο επιθετικός αυτός πρέπει να καλυφτεί απέναντι πιεστικά και ο δεύτερος αμυντικός να τοποθετηθεί απέναντι από τον μεσαίο επιθετικό. Ταυτόχρονα η τοποθέτηση του να μην επιτρέπει κοντινή και γρήγορη πάσα στον άλλο, πλάγιο επιθετικό, παρά μόνο ψηλοκρεμαστή. Γιατί, με τέτοιου είδους πάσα, θα δοθεί χρόνος μετατόπισης για την κάλυψη του (σκ. 61), δηλ. και στην περίπτωση αυτή γίνεται άμεση εκμετάλλευση του απαγορευμένου χώροι. της περιοχής τέρματος.

Σε περίπτωση 4:3 ισχύει η ίδια λογική. Με την διαφορά ότι, η δυνατότητα κάλυψης είναι πιο εύκολη.

Ευκολονόητο είναι ότι και στο γρήγορο γύρισμα πίσω ισχύουν οι παρακάτω αρχές:— Η άμυνα γίνεται ανεξάρτητα απ' την βασική θέση των αμυντικών και πάντα εκεί που υπάρχει

κίνδυνος (δεν ισχύει η αρχή διατήρησης θέσης).— Το μαρκάρισμα να γίνεται με τέτοιο τρόπο, που να μην επιτρέπει ούτε το πασάρισμα.— Η πάσα, που θα αφήνετε να γίνει, να είναι η μακρινότερη ή προς τα πίσω για κέρδισμα χρόνου

και προς τον λιγότερο επικίνδυνο χώρο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Δύο ομάδες 3, 4, 5 ή 6 παικτών βρίσκονται μέσα στην περιοχή που ορίζεται από τη γραμμή των 9 μ. και τη γραμμή τέρματος. Οι παίκτες της μιας ομάδας αλλάζουν τη μπάλα και οι παίκτες της άλλης προσπαθούν να κλέψουν τη μπάλα. Με ένα σφύριγμα η ομάδα που έχει τη μπάλα την αφήνει κάτω και τρέχει στην αμυντική τους περιοχή. Η άλλη ομάδα παίρνει τη μπάλα και πραγματοποιεί αιφνιδιασμό.

Παραλλαγή:α) Η άσκηση γίνεται από ομάδες με διαφορετικό αριθμό παικτών π.χ. 3 επιθετικοί - 2 αμυντικοί

και αντίστροφα, β) Η άσκηση γίνεται με δύο μπάλες.2. Διπλό παιχνίδι 6:6 σε μία εστία. Ύστερα από κάθε σουτ η επιτιθέμενη ομάδα γυρίζει στην

άμυνα και η αμυνόμενη πραγματοποιεί αιφνιδιασμό με καινούρια μπάλα, που παίρνει αμέσως από τον προπονητή.

11. Οργανωτική φάση στην επίθεσηΒασικός σκοπός της οργανωτικής φάσης είναι:— Να δημιουργήσει τις καλύτερες προϋποθέσεις για την επιτυχία του γκολ, με το να πάρουν οι

παίχτες την εξειδικευμένη θέση τους και να διερευνηθεί η κατάσταση που επικρατεί στον αντίπαλο.— Να ηρεμήσει και να ξεκουράσει την ομάδα, μετά την ένταση του αιφνιδιασμού.Η μετάβαση στην οργανωτική φάση γίνεται:— Μετά από αποτυχημένο αιφνιδιασμό, όταν δηλ. διαπιστωθεί ότι ο αιφνιδιασμός

αντιμετωπίζεται πετυχημένα απ' την αντίπαλη άμυνα, τότε η μπάλα, είτε ελεύθερα είτε με κάποιο χαρακτηριστικό σήμα, συνήθως φωνητικό, γυρίζει πίσω στον ασφαλέστερο παίχτη, που συνήθως είναι ο κεντρικός.

— Μετά από πετυχημένη αντιμετώπιση επίθεσης και γρήγορης διάγνωσης ότι δεν υπάρχει περίπτωση αιφνιδιασμού, τότε με σίγουρες και αργές κινήσεις η ομάδα περνάει στην επίθεση.

— Μετά από σέντρα, από γκολ που δέχτηκε η ομάδα.— Μετά κάθε διακοπή παιχνιδιού.— Μετά από αποτυχημένη απόπειρα επιτυχίας γκολ.Το τελευταίο στοιχείο είναι καθοριστικό και δείχνει την ποιοτική σχέση με της οργανωτικής και

συστηματικής φάσης που είναι αμφίδρομη. Αυτό συμβαίνει μόνο στις δύο αυτές φάσεις (σχ. 3). Ταυτόχρονα είναι ένα στοιχείο ποιοτικό, που χαρακτηρίζει τις ομάδες υψηλής κατηγορίας, δείχνοντας τον καθοριστικό ρόλο που παίζει η οργανωτική φάση. Συγκεκριμένα, ότι, επιβάλλεται μετά από κάθε αποτυχημένη προσπάθεια για γκολ, προσεκτικά και μεθοδικά, η διοργάνωση απ' την αρχή της επίθεσης.

Με την οργανωτική φάση έτσι είναι άμεσα δεμένο το ζήτημα της τοποθέτησης στον χώρο συνολικά της ομάδας, και των παιχτών στους εξειδικευμένους τους χώρους.

Απ' την πρώτη άποψη, συνήθως, ο χώρος επίθεσης κατανέμεται σε χώρο (σκ. 62):— Μακρινής ρίψης. Πίσω από τα 9 μ. (περιφερειακός χώρος).— Μεσαίας ρίψης. Μεταξύ 6-9 μ.

— Κοντινής ρίψης. Μεταξύ 6 μ. και γραμμής τέρματος.Η ταξινόμηση αυτή, ουσιαστικά, δείχνει τα επίπεδα δραστηριότητας των ομάδων. Αποτελεί

ταυτόχρονα ποιοτικό κριτήριο ταξινόμησης της αγωνιστικής ικανότητας της κάθε ομάδας. Γιατί οι πολύ καλές ομάδες προσαρμοσμένες στην επιθετική τακτική των αμυνών, έχουν δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη παιχνιδιού από τον περιφερειακό χώρο.

Σύμφωνα με παρατηρήσεις του W. Polany (1978). στο παγκόσμιο κύπελο του 1977 (Β. κατηγορία), διαπιστώνεται ότι:

— Υπάρχει μεγάλη διαφορά στον αριθμό ρίψεων μεταξύ περιφερειακού χώρου κοντινής ρίψης. Αντίθετα, δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στον αριθμό των γκολ πράγμα που δείχνει ότι ο χώρος κοντινής ρίψης αξιοποιεί καλύτερα τις ευκαιρίες.

— Κάνοντας μια σύγκριση μεταξύ νικητών - ηττημένων διαπιστώνεται ότι, οι νικήτριες ομάδες κάνουν περισσότερα σουτ και πετυχαίνουν περισσότερα γκολ απ' τον περιφερειακό χώρο και αξιοποιούν καλύτερα τις ευκαιρίες απ' την κοντινή ρίψη.

— Οι αδύναμες ομάδες προτιμούν την δραστηριότητα από τα πλάγια και οι υψηλού επιπέδου απ' τον περιφερειακό.

Η διαφοροποίηση αυτή εξηγείται από το ότι, η άμυνα είναι πολύ δυνατή στο κέντρο, ενώ δεν φυλάγεται η πλάγια περιοχή, λόγω του ότι δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Η δυνατότητα ρίψης απ' τα 9 μ. είναι αποτέλεσμα σωστότερης φυσικής και τεχνικοτακτικής προετοιμασίας. Η εικόνα αυτή δείχνεται πάρα πολύ καθαρά στην ελληνική πραγματικότητα (Kotzamanidis 1986), γιατί αντίθετα και ο αριθμός ρίψεων και τα γκολ απ' την κοντινή απόσταση, έχουν σημαντικότερη διαφορά απ' την αντίστοιχη δραστηριότητα της μακρινής ρίψης.

Λογικά λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι, η ταξινόμηση του σκ. 62 δεν δείχνει την συνολική εικόνα της οριοθέτησης της επιθετικής δραστηριότητας. Γιατί υπάρχουν και ενδιάμεσες περιοχές, που εκδηλώ-νονται ποιοτικές διαφορές στην ανάπτυξη του παιχνιδιού. Έτσι ο επιθετικός χώρος χωρίζεται σε (σκ. 63):

— χώρο μακρινής ρίψης (4)

— χώρο μεσαίας ρίψης (3)— χώρο κεντρικής κοντινής ρίψης (2)— χώρο πλάγιας κοντινής ρίψης (1)Στους χώρους αυτούς τοποθετούνται και δραστηριοποιούνται οι παίχτες στην επίθεση,

καθορίζοντας έτσι και τις εξειδικευμένες επιθετικές θέσεις τους.Τακτικοί σχηματισμοί (συστήματα) στην οργανωτική φάση.Το κύριο ζήτημα που έχουν να λύσουν οι σχηματισμοί αυτοί, είναι σε ποιο χώρο θα δοθεί

μεγαλύτερη βαρύτητα ανάπτυξης. Με την λογική αυτή αναπτύχθηκαν δύο κατευθύνσεις:— Στην πρώτη, δινόταν βαρύτητα στην ανάπτυξη του παιχνιδιού, στους παίχτες της μακρινής

ρίψης.— Στην δεύτερη, στους παίχτες της κοντινής ρίψης.

Έτσι διαμορφώθηκαν τα δύο βασικά συστήματα με 1 και 2 παίχτες γραμμής. Αυτή η οριοθέτηση που κάνουμε, βέβαια, δεν είναι τόσο απλή, γιατί στην διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική, συναντάμε πολλές ποικιλίες και διαφοροποιήσεις.

Έτσι, για την πρώτη περίπτωση, συναντώνται, βασικά, τα σχήματα 3:3 (σκ. 64) και 5:1 (σκ. 65) και για την δεύτερη 2:4 (σκ. 66) και 4:2 (σκ. 67).

Μια σειρά άλλων ειδικών κάνει πολλούς επιμέρους διαχωρισμούς. Έτσι, για παράδειγμα έχουμε για την περίπτωση του ενός πίβοτ, το σχήμα 1:2:3 ή 2:1:3, ανάλογα με το πόσο μακριά ή κοντά παίζει ο κεντρικός παίχτης στην γραμμή των 6 μ. Ακόμη, σχήματα όπως 2:2:2, 2:4:4, ή 0:24 για την περίπτωση 2 πίβοτ (Klousov 1979, Zarek and Stawiarski 1978). Εξάλλου ο Trosse αναφέρεται σε κλειστό ή ανοιχτό σύστημα με δύο πίβοτ (Trosse 1977). Η ταξινόμηση αυτή στηρίζεται στο πόσο κοντά ή απομακρυσμένα παίζουν μεταξύ τους οι πίβοτ.

Η αναφορά στα παραπάνω συστήματα δεν είναι τυχαία. Είναι συμπεράσματα που βγήκαν από την εφαρμογή αυτών των σχηματισμών, για να λύσουν συγκεκριμένες ανάγκες της επίθεσης. Η σημερινή πραγματικότητα, όμως, δείχνει μια συνεχή μεταβλητότητα απ' την μια μορφή στην άλλη ή πέρασμα απ' το ένα σύστημα στο άλλο. ακόμη και στην διάρκεια της ίδιας επίθεσης.

Γι’ αυτό συμφωνούμε περισσότερο με την προσέγγιση που κάνουν, σε καθορισμό με έναν και δύο πίβοτ, οι Germanecku, Ιγνάτεβα, Ρ. Cercel, K. Martini κ.α.

11.1. Σύστημα με 1 πίβοτ

Στην διάταξη αυτή χρησιμοποιούνται:— 2 πλάγιοι παίχτες— 1 πίβοτ— 2 ενδιάμεσοι— 1 κεντρικόςΗ λογική του συστήματος αυτού βασίζεται στην ισχυροποίηση της γραμμής των 9 (μακρινής ρίψης)

γι’ αυτό απαιτείται να υπάρχει τουλάχιστον ένας καλός σουτέρ. Το συνηθέστερο σχήμα είναι δύο ενδιάμεσοι σουτέρ - αριστερόχειρας, δεξιόχειρας - και ένας κεντρικός, με ικανότητα μακρινής ρίψης.

Το σημείο όμως που το διαφοροποιεί είναι η τοποθέτηση των δύο πλάγιων παιχτών. Η κλασσική διάταξη ήθελε, σε επιθετική αμυντική συμπεριφορά, τον πλάγιο αμυντικό να παίζει στην γραμμή των 9 μ. και σε περίπτωση παθητικής άμυνας, χαμηλά και κοντά στην γραμμή των 6 μ. Αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο, γιατί, για παράδειγμα, η επιθετική συμπεριφορά του αμυντικού δεν σημαίνει πάντα απομάκρυνση του αμυντικού από αυτόν. Αλλά, αντίθετα, επιβάλλεται συνεχής μετατόπιση του παίχτη και στην χαμηλή και την ψηλή θέση(σκ. 68).

Για το ζήτημα αυτό μπορούμε να πούμε ότι:— Αν ο παίχτης παίζει στην ψηλότερη θέση, έχει το αβαντάζ της πιο εύκολης υποδοχής της

μπάλας, δημιουργεί περισσότερες δυνατότητες παράλληλης διείσδυσης και ευκολία μετατόπισης. Αλλά, όμως, απαιτεί παίχτη με πολύ ανεπτυγμένη ικανότητα στην προσποίηση και ενδεχόμενη υψηλή ικανότητα απόδοσης, από χαμηλή γωνία ρίψης. Ακόμη, πολλές φορές, η εξέλιξη του

παιχνιδιού του αναγκάζει να ξεκινήσει απ' την ψηλή θέση και να πάρει την μπάλα στην χαμηλή (σκ. 69).

— Η τοποθέτηση στην χαμηλή θέση, αναγκάζει την άμυνα να ανοιχτεί, αλλά έχει περισσότερα προβλήματα υποδοχής πάσας και λιγότερες δυνατότητες ελιγμών. Ουσιαστικά σ' αυτή την θέση περιμένει την μπάλα απ' την εξέλιξη του παιχνιδιού. Όταν παίζεται αυτή η θέση, ο παίχτης είναι προτιμότερο να περνάει συχνά σαν δεύτερος πίβοτ.

Στην περίπτωση των πλάγιων, ανεξάρτητα απ' την τοποθέτηση τους, σημασία έχει να μην κρύβονται, πίσω απ' τον αμυντικό, δηλ. να μην βρίσκονται στην ίδια ευθεία μπάλας - αμυντικού, αλλά σε θέση που να δέχεται την μπάλα χωρίς να παρεμβαίνει ο αμυντικός (σκ. 70). Τα πλεονεκτήματα του συστήματος αυτού συγκεκριμενοποιούνται στην ελευθερία παιχνιδιού στα 9 μ., δηλ. δίνεται δυνατότητα να οργανωθεί το παιχνίδι από τρεις τουλάχιστον παίχτες, που έχουν την δυνατότητα άνετης κυκλοφορίας μπάλας, καλύτερης οπτικής επαφής με τον αντίπαλο και επόμενα, περισσότερων συνδυασμών και επιλογών.

Για το είδος της κυκλοφορίας της μπάλας έχουν δοθεί πολλές φόρμες, μια από τις κλασσικές είναι η «1-7» που πρωτοεμφανίστηκε στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Πράγας το 1964.

11.2. Σύστημα με 2 πίβοτ

Στο σύστημα αυτό υπάρχει η παρακάτω διάταξη:— 2 πλάγιοι παίχτες— πίβοτ— 2 παίχτες στο χώρο μακρινής ρίψης.Γίνεται φανερό πλέον ότι, με την διάταξη αυτή ενισχύεται ο ρόλος της γραμμής των 6 μ., ιδιαίτερα

όταν οι πάγιοι παίζουν χαμηλά. Για να παιχθεί το σύστημα αυτό απαιτείται τουλάχιστον ο ένας απ' τους δύο παίχτες της μακρινής ρίψης να μπορεί να παίζει ταυτόχρονα τον ρόλο του κεντρικού και ενδιάμεσου και ο άλλος να είναι κλασσικός σουτέρ.

Για τους πλάγιους ισχύουν τα ίδια, με την διαφορά ότι το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο όταν ο παίχτης παίζει χαμηλά. Γι’ αυτό απαιτείται συνεχής μετακίνηση για να παίρνει την μπάλα.

Το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται, σύμφωνα με την κλασσική του χρήση, εναντίον επιθετικής ζώνης.

Γενικά ζητήματα της οργανωτικής φάσηςΑνακεφαλαιώνοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο σκοπός της οργανωτικής φάσης είναι:1. Να πάρουν οι παίχτες την εξειδικευμένη θέση τους στην επίθεση και η ομάδα τον ανάλογο

σχηματισμό.2. Να γίνει αναγνώριση της διάταξης της άμυνας.3. Να εξασφαλιστεί η άνετη κυκλοφορία της μπάλας και4. Να δημιουργηθούν άνετες προϋποθέσεις επικοινωνίας μεταξύ περιφερειακών παιχτών και

παιχτών γραμμής.

12. Οργανωτική φάση άμυναςΣτην οργανωτική φάση, οι αμυντικοί παίρνουν τις βασικές τους θέσεις και ετοιμάζονται πλέον για

την συστηματική άμυνα.

Και εδώ μπορούμε να βρούμε βέβαια μία ανάλογη λειτουργικότητα με την οργανωτική φάση της επίθεσης. Κύρια στο ζήτημα του χαλαρώματος και της ανασυγκρότησης, ιδιαίτερα μετά από μία έντο-νη επιστροφή για την αντιμετώπιση του αιφνιδιασμού. Θα προσθέσουμε όμως μία ποιοτική διαφορά, τον παράγοντα ετοιμότητα, δηλ. και στην φάση ακόμη που η αντίπαλη επίθεση χαλαρώνει και ανασυγκροτείται, η άμυνα πάντα πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα, για το ενδεχόμενο μιας ξαφνικής ενέργειας. Ιδιαίτερα μετά από ένα αμυντικό φάουλ, στην φάση ετοιμασίας για την εκτέλεση της ελεύθερης ρίψης ή γενικότερα κάποιας διακοπής παιχνιδιού.

Επομένως οι περιπτώσεις για τις οποίες απαιτείται η οργανωτική φάση είναι:— Μετά από επιτυχία γκολ.— Μετά από έναν αποτυχημένο αιφνιδιασμό.— Σε επίθεση που εκδηλώνεται χωρίς αιφνιδιασμό.— Μετά από κάθε διακοπή του παιχνιδιού.— Μετά από κάθε αποτυχημένη επίθεση.Το τελευταίο έχει την ίδια ποιοτική βαρύτητα με την αντίστοιχη κατάσταση της επίθεσης.

Επιβάλλεται, στην άμυνα μετά από κάθε αποτυχημένη επίθεση η εκ νέου οργάνωση και προσαρμογή της άμυνας, στο πιθανό νέο σχήμα που επανεκδηλώνεται η επίθεση, χαρακτηριστικό, άλλωστε, είναι ότι οι ομάδες υψηλής κατηγορίας μεταβάλλουν την αμυντική τους διάταξη στην διάρκεια της ίδιας χρονικής φάσης της επίθεσης.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κύρια λειτουργία της οργανωτικής φάσης εντοπίζεται στην επίτευξη της αμυντικής συνοχής (συμφωνίας). Λέγοντας αμυντική συνοχή (συμφωνία) εννοούμε βασικά την ενιαία και συνολική συμπεριφορά της άμυνας, με βάση τις προσχεδιασμένες προδιαγραφές της και την δυνατότητα-να διατηρεί αυτήν την κατάσταση σε κάθε αγωνιστική εξέλιξη. Αυτή εκδηλώνεται με:

— Το να διατηρεί ο κάθε παίχτης την βασική του αμυντική θέση.— Το να υπάρχει συνειδητός συντονισμός και αλληλοκάλυψη στις κινήσεις των αμυντικών.— Η υπόθεση της αντιμετώπισης του παίχτη με μπάλα να είναι συνολική και όχι ατομική.— Ταυτόχρονη και ενιαία προσαρμογή στην κάθε νέα αγωνιστική εξέλιξη.Και εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι, η κινητική αυτή συμφωνία παίζει πιο καθοριστικό ρόλο στην

άμυνα, απ' ότι στην επίθεση. Γιατί το σφάλμα στην άμυνα «κοστίζει» πολύ περισσότερο, γιατί, κατά συνθήκη, οδηγεί σε γκολ, ενώ για την επίθεση μπορεί να μην σημαίνει τίποτε άλλο, παρά μια επανάληψη της.

Οι αμυντικοί θα πρέπει να περάσουν, όσο πιο γρήγορα γίνεται, στις βασικές αμυντικές τους θέσεις. Είναι όμως πολύ επικίνδυνη η μετακίνηση τους για αλλαγή θέσεων, όσο εντείνεται η απειλή της επιτιθέμενης ομάδας, η οποία, επιπλέον, προσπαθεί να επωφεληθεί από- αυτή την μεταβατική κατάσταση για την αμυνόμενη ομάδα.

Γι’ αυτό θα πρέπει να γίνουν πρώτα με προσοχή οι αλλαγές μεταξύ διαδοχικών αμυντικών και στη συνέχεια σε κάποια χαλάρωση της επιθετικής δραστηριότητας ή έπειτα από σφύριγμα του διαιτητή να γίνουν και οι υπόλοιπες αλλαγές. Είναι σκόπιμο να γίνει γρήγορα ένα φάουλ, για να δοθεί έτσι η ευκαιρία στους αμυντικούς με το σφύριγμα του διαιτητή να καταλάβουν τις θέσεις τους.

13. Τελική φάση της ΕπίθεσηςΣτην διάρκεια της φάσης αυτής έχουμε τις τελικές ενέργειες ατόμου, τμήματος και ομάδας για την

επιτυχία του γκολ.Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι ελεύθερη ή σχεδιασμένη.Λέγοντας ελεύθερη, εννοούμε την δραστηριότητα της επίθεσης που στηρίζεται αποκλειστικά στην

ατομική πρωτοβουλία των παιχτών και την, κατά περίπτωση, συνεργασία με τους συμπαίχτες τους. Αυτή η μορφή ανάπτυξης δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου.

Αντίθετα χρησιμοποιείται η σχεδιασμένη μορφή παιχνιδιού, όπου σε μεγάλο ή μικρό βαθμό η τακτική ενέργεια προσχεδιάζεται. Παρόλα αυτά ο σχεδιασμός αυτός δεν είναι ενιαίος και παρουσιάζεται με τρεις διαφορετικές μορφές:

— παιχνίδι θέσεων— παιχνίδι με κίνηση— παιχνίδι με κομπίνες.

2. ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣΣε μια συστηματική επίθεση χρησιμοποιούνται δύο μορφές επίθεσης, για τη διάσπαση μιας

οργανωμένης άμυνας και την επιτυχία ενός τέρματος. Οι μορφές αυτές είναι: α) Το ελεύθερο παιχνίδι, και β) Το προγραμματισμένο παιχνίδι

Α. ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Είναι η μορφή επίθεσης που χρησιμοποιήθηκε πολύ στα πρώτα στάδια εξέλιξης του Χ.Μ.Η επιτυχία αυτής της μορφής επίθεσης εξαρτάται από την αυτοπεποίθηση, την πολύ καλή τεχνική

κατάρτιση και τη δύναμη των παικτών.Στο ελεύθερο παιχνίδι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο, που να καθορίζει και να συντονίζει

τις ενέργειες του κάθε παίκτη στη δημιουργία καταστάσεων για γκολ.Εδώ κάθε παίκτης έχει μεγάλη ελευθερία κίνησης και ανεξαρτησίας σε σχέση με τους συμπαίκτες

του. Προσπαθεί με το δυναμισμό του (τις φυσικές του ικανότητες) και τις προσωπικές του ενέργειες να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του και να πετύχει γκολ. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ξεκόβει εντελώς από την υπόλοιπη ομάδα.

Σ' αυτήν την περίπτωση υπάρχει μια βασική αρχή που καθορίζει τις ενέργειες των παικτών στο ελεύθερο παιχνίδι.

Η γνώση του παίκτη, του τρόπου ενέργειας και συμπεριφοράς κάθε συμπαίκτη του.Γι’ αυτό στο ελεύθερο παιχνίδι το στοιχείο της οπτικής επαφής μεταξύ των παικτών είναι μια

απαραίτητη προϋπόθεση. Γιατί στην διάρκεια της προσπάθειας του κάθε παίκτη για γκολ, δημιουργούνται κενά σ' άλλα σημεία της άμυνας, που μπορούν να τα εκμεταλλευτούν αποτελεσματικότερα οι άλλοι συμπαίκτες του.

Οι παίκτες στο ελεύθερο παιχνίδι χρησιμοποιούν κάθε τεχνικό στοιχείο που γνωρίζουν, αλλά στηρίζονται περισσότερο σ' αυτό που έχουν πιο πολύ αναπτυγμένο, όπως π.χ. δυνατό σουτ από απόσταση, καλή προσποίηση, δυνατή διείσδυση κ.λπ.

Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Είναι η μορφή επίθεσης, κατά την οποία οι παίκτες προσπαθούν να επιτύχουν γκολ βάση ενός προκαθορισμένου, γι' αυτούς, σχεδίου. Παρουσιάζεται με δύο μορφές.

1. Την επίθεση θέσεων και2. Την επίθεση μ' αλλαγές θέσεων.

13.1. Παιχνίδι θέσεων

Είναι η πιο απλή αλλά και ευρύτερα χρησιμοποιημένη μορφή παιχνιδιού. Χρησιμοποιείται και στην οργανωτική και στην τελική φάση. Οι σκοποί στην οργανωτική φάση έχουν ήδη ειπωθεί. Στην τελική φάση τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού θέσεων συγκεντρώνονται στους παρακάτω παράγοντες:

— Η ανάπτυξη του παιχνιδιού βασίζεται στο παιχνίδι που μπορεί να αναπτύξει ο κάθε παίχτης από την εξειδικευμένη θέση του.

— Στην εξασφάλιση της δυνατότητα εκείνης, που θέλει το παιχνίδι του κάθε παίχτη να είναι συνέχεια του προηγούμενου. Έτσι θα μπορεί να οικοδομηθεί και η συνολική κίνηση της ομάδας. Παίρνοντας έτσι υπόψη και τις βασικές αρχές της επίθεσης και κύρια αυτές της γρήγορης μεταφοράς της μπάλας απ' την μια πλευρά της επίθεσης στην άλλη, καθώς και της υπεραριθμίας, οι σκοποί της επιθετικής αυτής μορφής, υλοποιούνται.

— Με την ικανότητα στο παιχνίδι 1:1, που συγκεκριμενοποιείται με την δυνατότητα, ξεπεράσματος του αντιπάλου, για επιτυχία προσωπικού γκολ ή τραβήγματος δεύτερου αμυντικού.

— Διαδοχική ενέργεια των παιχτών (συνεργασία τμήματος) για την δημιουργία της υπεραριθμίας, με την χρήση διαφόρων τακτικών μέσων.

Ας δούμε τα χαρακτηριστικά σημεία της μορφής αυτής:1. Ο κάθε παίχτης αγωνίζεται στην θέση του και κινείται χωρίς μεγάλες μετατοπίσεις.2. Η κυκλοφορία της μπάλας παίζει κύριο ρόλο και οι κινήσεις των παιχτών εναρμονίζονται μ'

αυτήν.3. Συνεργασία 2-3 παιχτών.Οι προϋποθέσεις για να παιχτεί:— Απαιτεί παίχτες με πάρα πολύ καλή τεχνική-τακτική κατάρτιση.— Ομάδα με άνεση στην κυκλοφορία της μπάλας.— Επιλογή του αναγκαίου συστήματος που θα διευκολύνει την κυκλοφορία της μπάλας. Αυτό

πρακτικά σημαίνει ότι, χρησιμοποιείται σύστημα 3:3, είτε 4:2, πρέπει οι πλάγιοι να παίζουν σε θέση

που μπορούν άνετα να παίρνουν μπάλα. Γι’ αυτό πρέπει να παίζουν ή να αρχίζουν την κυκλοφορία της μπάλας απ' την ψηλή θέση.

-- Απαιτεί ομάδα με σουτέρ, ικανούς από τα 9 μ. Πλεονεκτήματα της μορφής αυτής είναι:— Ο κάθε παίχτης παίζει στην πιο αποδοτική του θέση.— Η κυκλοφορία της μπάλας είναι πιο άνετη.— Η επικοινωνία των παιχτών είναι πιο εύκολη.— Η δυνατότητα ποικιλιών στην συνεργασία των παιχτών είναι μεγαλύτερη.— Δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα αυτοσχεδιασμού στον παίχτη. Μειονεκτήματα:— Δίνει σταθερή εικόνα κίνησης (λειτουργίας) στην Άμυνα και βοηθάει στην επίτευξη της

αμυντικής κινητικής συνοχής (συμφωνίας).

13.1.1. Ζητήματα στο παιχνίδι θέσεων.

Τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με το παιχνίδι θέσεων είναι τα παρακάτω:— Η μορφή της τακτικής συμπεριφοράς.— Η κυκλοφορία της μπάλας.— Η συνεργασία παιχτών.13.1.1.1. Μορφή της τακτικής Συμπεριφοράς στην τελική φάση.Καθώς είδαμε στα γενικότερα ζητήματα της τακτικής, με την μορφή εννοούμε τον χαρακτήρα που

θα εκδηλωθεί η τακτική συμπεριφορά. Αν θα είναι δηλ. παθητική ή ενεργητική.Το ζήτημα στην προκειμένη περίπτωση αντιμετωπίζεται από δύο πλευρές:— Ποια είναι η συμπεριφορά της άμυνας.— Ποια είναι η συμπεριφορά του επιτιθέμενου.Για την πρώτη περίπτωση έχουν να αντιμετωπισθούν δύο καταστάσεις:α. Η άμυνα είναι παθητική, δηλ. δεν παρεμβαίνει στην ανάπτυξη του παιχνιδιού. Συνήθως η άμυνα

αυτή είναι η 6:0, όταν παίζεται χωρίς έξοδο. Στην περίπτωση αυτή η κυκλοφορία της μπάλας γίνεται κοντά στον αμυντικό για να γίνει το σουτ από κοντινότερη δυνατή απόσταση. Ιδιαίτερη σημασία εδώ αποκτά συνεργασία του πίβοτ στην γραμμή των 6 μ., και η ρίψη από τα 9 μ.

Η ταχύτητα στο γύρισμα της μπάλας δεν είναι τόσο καθοριστικό στοιχείο, όσο η δυνατότητα του παίχτη να προκαλέσει την αντίδραση του αμυντικού, να τον ξεπεράσει ή να τραβήξει την προσοχή και του δεύτερου αμυντικού. Χρήσιμες τακτικές κινήσεις στην προκειμένη περίπτωση είναι:

— Το πλησίασμα του αμυντικό με αργό τέμπο και ξαφνικά γρήγορη αλλαγή πορείας για πέρασμα.— Η προσποίηση στο σουτ και στην πάσα.— Το σκριν μπροστά απ' τον αμυντικό, για σουτ από μπροστά και το πλευρικό στην γραμμή των

6 μ., για άνοιγμα διαδρόμων. Η μορφή αυτή της άμυνας συναντιέται πάρα πολύ σπάνια και μόνο σε περιπτώσεις που η αντίπαλη ομάδα δεν έχει δυνατούς σουτέρ από τα 9 μ.

β. Περίπτωση ενεργητικής άμυνας. Στην περίπτωση αυτή αντιμετωπίζεται άμυνα, που παρεμβαίνει στο παιχνίδι με κινήσεις εξόδου, με πιεστικό μαρκάρισμα π.χ. άμυνα 3:2:1. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται:

1. Γρήγορη και ασφαλής μεταφορά της μπάλας.2. Γρήγορη μεταφορά της μπάλας απ' τον ένα χώρο στον άλλο.3. Αντίθετο κόψιμο της μπάλας, π.χ. ενώ κατευθύνεται αριστερά να γυρίζει δεξιά, γιατί πιθανότατα

ο αμυντικός θα βρίσκεται σε θέση υποχώρησης και ο επιθετικός ελεύθερος.4. Κίνηση χωρίς μπάλα για απελευθέρωση και κίνηση στον ελεύθερο χώρο.5. Κίνηση με μπάλα για ξεπέρασμα του αντιπάλου.Η άλλη περίπτωση αφορά την συνειδητή συμπεριφορά της επίθεσης. Συγκεκριμένα για να

αποφευχθεί η σταθερή εικόνα που παίρνει η άμυνα, πρέπει το τέμπο της κυκλοφορίας της μπάλας περιοδικά να μεταβάλλεται από αργό, σε γρήγορο και αντίθετα. Μ' αυτόν τον τρόπο κατορθώνεται και η επίδραση πάνω στην κινητικότητα της άμυνας, ώστε να μην είναι άμεσα ελεγχόμενη και σταθερή απ' την αμυνόμενη ομάδα. (Χάσιμο κινητικής συμφωνίας).

13.1.1.2. Κυκλοφορία της μπάλας. Άμεσα δεμένη, με το παιχνίδι θέσεων είναι και η κυκλοφορία της μπάλας. Και ιδιαίτερα συνδέεται με την διείσδυση. Γι’ αυτό και λέγεται παράλληλη διείσδυση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, η μία διείσδυση θα διαδέχεται την άλλη, μετά από διαδοχικό πασάρισμα.

Η παράλληλη διείσδυση έχει στην διάρκεια του παιχνιδιού τις παρακάτω μορφές:α. Παράλληλη διείσδυση όλης της ομάδας ενιαίας κατεύθυνσης.

Αυτή η μορφή είναι η βασικότερη περίπτωση που συναντιέται στο Χάντμπολ. Αρχίζει απ' τον έναν πλάγιο και τελειώνει στον άλλο (σκ. 71). Βασική προϋπόθεση είναι ότι, ο πρώτος παίχτης θα πρέπει να τραβήξει πάνω του τους δύο πρώτους αμυντικούς και οι άλλοι να κινούνται στο κενό που αφήνουν δύο διπλανοί αμυντικοί, μέχρι να βρεθεί ελεύθερος επιθετικός να κάνει μπάσιμο ή κοντινό σουτ.

β. Παράλληλη διείσδυση τμήματος της ομάδας ενιαίας κατεύθυνσης.Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει η ίδια διαδικασία, με την διαφορά όμως, ότι, οι δύο πρώτοι

παίχτες (η πιο συνηθισμένη περίπτωση) μεταβιβάζουν την μπάλα χωρίς διείσδυση. Ξαφνικά ο τρίτος (συνήθως ο κεντρικός), αλλάζοντας το τέμπο της κίνησης και κάνοντάς το πιο γρήγορο αρχίζει με τους άλλους παράλληλη διείσδυση (σκ. 72).

γ. Παράλληλη διείσδυση αντίθετης φοράς («μισή παράλληλη»).Στην περίπτωση αυτή η κίνηση της διείσδυσης αρχίζει απ' την μία πλευρά, αλλά η μπάλα

καταλήγει πάλι στην ίδια, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί όλος ο κύκλος μεταφοράς από πλάγιο σε πλάγιο παίχτη. Συνήθως γίνεται η αλλαγή απ' το κέντρο ή περιορίζεται μεταξύ πλάγιου και ενδιάμεσου (σκ. 73).

Ένα άλλο ζήτημα με την κυκλοφορία της μπάλας είναι και ο χαρακτήρας μεταφοράς της μπάλας, άμεσα δεμένος με την αρχή της γρήγορης μεταφοράς της απ' τον ένα επιθετικό χώρο στον άλλο. Συγκεκριμένα, η κυκλοφορία μπορεί να γίνει:

— Με παράλληλη πάσα από παίχτη σε παίχτη, σε περίπτωση που επιδιώκεται σίγουρη μεταβίβαση.

— Μεταβίβαση με διαγώνια μεγάλη πάσα, όταν επιχειρείται γρήγορη μεταφορά της απ' τον ένα χώρο σε χώρο μακρινότερο και μη σωστά καλυμμένο. Η πάσα αυτή είναι ενδεδειγμένη για προχωρη-μένες ομάδες και συναντιέται κύρια σε μεταβιβάσεις από πλάγιο σε κεντρικό και αντίθετα (σκ. 74). Ακόμη από ενδιάμεσο ή πλάγιο σε πλάγιο. Η πάσα αυτή χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερη για την διάσπαση της ισχυρής στο κέντρο άμυνας της Σοβ. Ένωσης, απ' την ομάδα της Δανίας (σκ. 75).

13.1.1.3. Συνεργασία παιχτών. Ίσως το ζήτημα αυτό να είναι το πιο προβληματικό, όπου βασική προϋπόθεση του παιχνιδιού θέσεων είναι η συνεργασία των παιχτών γραμμής και των περιφερειακών. Τις δυνατότητες συνεργασίας μπορούμε να τις δούμε σχηματικά στο σκ. 76. Θα πρέπει ακόμη να πούμε ότι οι πιο αποδοτικές συνεργασίες είναι μεταξύ 2-3 παιχτών, γιατί έχουν το βασικό πλεονέκτημα του εύκολου συντονισμού και της συνεννόησης.

Προτού δούμε αναλυτικότερα τις περιπτώσεις, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι, κλειδί στην συνεργασία των δύο γραμμών είναι η κίνηση του πίβοτ, που συγκεκριμενοποιείται στην περίπτωση της παράλληλης διείσδυσης, με τρεις τρόπους:

— Παράλληλα με την μπάλα, αλλά πάντοτε πίσω απ' αυτήν (την μπάλα), έτσι ώστε να κινείται πάντα στο κενό που θα δημιουργεί η ενδεχόμενη έξοδος του αμυντικού (σκ. 77).

— Αντίθετα με την κίνηση της μπάλας, για να προκαλεί σύγχυση στην κίνηση της άμυνας (σκ. 78).— Υπάρχει και μία ενδιάμεση κατάσταση, όπου ο πίβοτ δεν κινείται, αλλά περιμένει σε μία

συγκεκριμένη θέση, μέχρι να σχηματισθεί το λεγόμενο τρίγωνο υπεραριθμίας (σκ. 79).1. Περιπτώσεις μεταξύ περιφερειακών παιχτών— Σταυροί. Μπορούν να γίνουν απλοί ή σύνθετοι. Οι πιο συνηθισμένοι απλοί γίνονται μεταξύ

κεντρικού και ενδιάμεσου. Στους σύνθετους συμμετέχουν και οι τρεις με τελική κατάληξη σουτ από ελεύθερη θέση.

— Σκριν πλευρικό απ' τον κεντρικό στον ενδιάμεσο, όταν αυτός καλύπτεται με μαν-του-μαν ή μπροστινό για παρεμπόδιση ή πρόληψη

της εξόδου του αμυντικού.— Με σταυρό - σκριν - απελευθέρωση ταυτόχρονα (σκ. 80), που γίνεται κύρια μεταξύ κεντρικού

και ενδιάμεσου, όταν ειδικότερα ο ενδιάμεσος είναι ικανός σουτέρ.— Με τράβηγμα του ενός ενδιάμεσου και κίνηση στην θέση του αμυντικού (σκ. 81).2. Μεταξύ πλάγιων και παιχτών γραμμής 9 μ.Η συνεργασία, στην προκειμένη περίπτωση, κύρια γίνεται με τις διεισδύσεις, είτε από πλάγια προς

το κέντρο, είτε απ' το κέντρο. Παρόλ' αυτά δημιουργούνται και περιπτώσεις συνθετότερης συνερ-γασίας:

— Σταυρός και σκριν με πλάγιο και ενδιάμεσο (σκ. 82).— Τράβηγμα πλάγιου προς το κέντρο με ενδιάμεσο και κεντρικό (σκ. 83).— Σταυρός - σκριν πλάγιου ενδιάμεσου - κεντρικού (σκ. 84).3. Μεταξύ πίβοτ και περιφερειακών παιχτώνΕίναι οι βασικότερες συνεργασίες, που δημιουργούνται στην

διάρκεια του αγώνα. Κύρια βασίζονται στα σκριν.— Σκριν - απελευθέρωση πίβοτ σε ενδιάμεσο (σκ. 85).— Συνεργασία των ενδιάμεσων και του κεντρικού πίβοτ με σκριν και κίνηση στον ελεύθερο χώρο.

Ο κεντρικός, αφού γίνει δεύτερος πίβοτ, περνάει κατόπιν μπροστά απ' το σκριν του πίβοτ και παίρνει μπάλα από τον ενδιάμεσο της άλλης πλευράς (σκ. 86).

— Συνεργασία πίβοτ - ενδιάμεσου - κεντρικού με σταυρό και σκριν. Ο κεντρικός, αφού κάνει σταυρό με τον ενδιάμεσο, πασάρει στον πίβοτ, που περνάει μπροστά απ' το σκριν που κάνει ο ενδιάμεσος πάνω στην γραμμή των 6 μ. (σκ. 87).

4. Συνεργασία πλάγιου - ενδιάμεσων - πίβοτΓια την περίπτωση αυτή χρησιμοποιούνται:— Συνεργασία πίβοτ - πλάγιου - ενδιάμεσου με σκριν στον δεύτεροαμυντικό, με αλλαγή θέσεων και σκριν. Ο πλάγιος, αφού περάσει μέσα στην αμυντική διάταξη,

κάνει σκριν στον δεύτερο αμυντικό, απ' όπου περνάει και παίρνει πάσα ο πίβοτ απ' τον ενδιάμεσο, που πέρασε στην θέση του πλάγιου (σκ. 88). — Συνεργασία πίβοτ - πλάγιου - ενδιάμεσου αντίθετης πλευράς (σκ. 89).

1. ΕΠΙΘΕΣΗ ΘΕΣΕΩΝ

Η επίθεση θέσεων πραγματοποιείται, όταν οι παίκτες τοποθετούνται σε ορισμένες ειδικές γι’ αυτούς περιοχές του γηπέδου, των οποίων είναι η κίνηση από πιο μπροστά αυστηρά καθορισμένη

Σχήμα 124

Η επίθεση θέσεων είναι το επιθετικό σύστημα πάνω στο οποίο βασίζονται οι θεμελιώδεις αρχές της επίθεσης. Οπωσδήποτε, στις καθορισμένες αυτές περιοχές η κίνηση κάθε παίκτη απαιτείται να είναι εξαιρετικά σωστή, δηλαδή πρέπει να γίνονται συντονισμένα με τις κινήσεις των άλλων συμπαικτών του, για να δημιουργηθούν απανωτές επιθετικές ενέργειες. Μ' αυτό τον τρόπο θα αναγκάσουν την άμυνα να χάσει τη συνοχή της και τον ρυθμό κίνησης της. Το παιχνίδι θέσεων δεν γίνεται αποκλειστικά μόνο με τις ατομικές ενέργειες των παικτών, αλλά και με τη συνεργασία μεταξύ διπλανών παικτών.

Για να παιχθεί το παιχνίδι θέσεων με επιτυχία, πρέπει οι παίκτες να έχουν πολύ καλή τεχνική κατάρτιση και να είναι πολύ καλοί στην θέση που παίζουν, κυρίως στο παιχνίδι: ένας εναντίον ενός (1:1).

Πλεονεκτήματα της επίθεσης θέσεων.α) Ο κάθε παίκτης παίζει στον χώρο που του ταιριάζει και μπορεί να αποδώσει καλύτερα, β) Η κυκλοφορία της μπάλας γίνεται εύκολα και γρήγορα, γιατί είναι άνετη η οπτική επαφή και

επικοινωνία μεταξύ των παικτών.ΜειονεκτήματαΗ γνώση των επιθετικών ενεργειών από τους αμυντικούς. Ενδείκνυται εναντίον σχηματισμού ζώνης, δεν είναι αποτελεσματική εναντίον Μαν – του – μαν -

άμυνας.

13.2. Παιχνίδι με κίνηση

Στο παιχνίδι με κίνηση επικρατεί αντίθετη κατάσταση. Συγκεκριμένα, εδώ κυριαρχεί η μετακίνηση του παίχτη και όχι η κυκλοφορία της μπάλας.

Τα κύρια χαρακτηριστικά του παιχνιδιού με κίνηση είναι:1. Ξεκαθαρισμένη αφετηριακή θέση.2. Η κατεύθυνση της κίνησης του παίχτη και της μπάλας επίσης καθορισμένη.3. Η κυκλοφορία της μπάλας γίνεται σταθερά στο κέντρο.4. Συνεχώς και άμεση επαφή με τον αντίπαλο.Κύριες προϋποθέσεις για να παιχθεί το παιχνίδι θέσεων είναι: — Οι παίχτες να μπορούν να αγωνίζονται σε διαφορετικές θέσεις (ικανότητα προσανατολισμού).— Να μπορούν να κάνουν σουτ από κάθε θέση που θα διαπιστωθεί ότι είναι η ευνοϊκότερη.— Υπομονετική γύρισμα και κίνηση, μέχρι να βρεθεί η ευνοϊκότερη θέση για τη ρίψη.— Δυνατότητα επιλογής χρόνου και χώρου για την ρίψη μέσα σε ψηλή κινητική κατάσταση.— Δυνατότητα πασαρίσματος σε συμπαίκτη που βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση, κάτω από

συνθήκες έντονης κινητικότητας.— Δυνατότητα άριστης τεχνικής εκτέλεσης, μέσα σε συνθήκες υψηλής ταχύτητας.Το βασικότερο πλεονέκτημα είναι ότι δημιουργείται αναστάτωση στην άμυνα, με την συνεχή

μετακίνηση των παιχτών.Κύριο μειονέκτημα είναι ότι οι παίχτες θα είναι αναγκασμένοι να παίζουν σε θέσεις, που δεν είναι

εξειδικευμένες γι’ αυτούς.Θα πρέπει να πούμε ότι το παιχνίδι με κίνηση δεν χρησιμοποιείται παρά ελάχιστα στην σημερινή

εποχή. Κύρια αιτία είναι το ανεβασμένο επίπεδο αμυνών και ειδικότερα στο ζήτημα παραλαβής - παράδοσης. Το παιχνίδι με κίνηση ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της επίθεσης της Ρουμανίας, ιδιαίτερα την περασμένη 15ετία.

13.2.1. Μορφές παιχνιδιού με κίνηση. Οι βασικές μορφές είναι δύο: Με συμμετοχή ενός τμήματος της ομάδος. Εδώ το ένα τμήμα της ομάδας παίζει με κίνηση και το άλλο με παιχνίδι θέσεων:

— Περίπτωση κίνησης των πίβοτ και πλάγιων, όπου οι πλάγιοι και οι πίβοτ παίζουν με συνεχή αλλαγή θέσεων και οι υπόλοιποι κάνουν παιχνίδι θέσεων (σκ. 90).

— Περίπτωση περιφερειακών: οι δύο ενδιάμεσοι και ο κεντρικός αλλάζουν συνεχώς θέσεις (μικρό οχτάρι) και οι υπόλοιποι κάνουν παιχνίδι θέσεων (σκ. 91).

— Με συμμετοχή όλης της ομάδας. Στην περίπτωση αυτή συμμετέχουν οι 5 ή 6 παίχτες.Ιο. Παράδειγμα με 5 παίχτες (με 1 πίβοτ).Οι Δι αφού κάνει σταυρό με τον Δ2, πηγαίνει στην θέση του Δ3, ο οποίος με την σειρά του

ανεβαίνει στην θέση του Δ2. Ο Δ2, κατόπιν, θα δώσει την μπάλα με σταυρό στον Δ5 και θα πάει στη θέση του Δ4 κ.λπ. Δηλ., δίνουν την μπάλα και κινούνται διαρκώς στην θέση που αδειάζει, προς την αντίθετη κατεύθυνση (σκ. 92). Η πάσα που δίνεται είναι

κάθετη και ειδική.'2ο. Παράδειγμα με 6 παίχτες (με 2 πίβοτ) (σκ. 93).Απ' την θέση του ενός ενδιάμεσου δίνεται πάσα απέναντι στον άλλο παίχτη, που κινείται στην

θέση του άλλου ενδιάμεσου. Μετά την πάσα, κόψιμο στην αντίθετη πλευρά της γραμμής των 6 μ. και συνεχής αλλαγή θέσεων, που πάντα αδειάζουν από παίχτη που ήδη έχει φύγει. Η μπάλα μεταβιβάζεται με κοντινή παράλληλη πάσα.

2. ΕΠΙΘΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑΓΕΣ ΘΕΣΕΩΝ

Αυτή η μορφή επίθεσης μπορούμε να πούμε ότι είναι μια συνέχεια της επίθεσης θέσεων, μόνο που απαιτεί περισσότερες δυνάμεις και έχει πολλές δυσκολίες στην εφαρμογή της. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να διδάσκεται πριν το παιχνίδι θέσεων. Είναι η καλύτερη επιθετική τακτική εναντίον όλων των αμυντικών συστημάτων και ειδικά της man-to-man άμυνας.

Σ' αυτή την επίθεση κάθε παίκτης κινείται συνεχώς και καταλαμβάνει θέσεις και περιοχές, που αρχικά δεν ήταν δικές του. Για να εφαρμοστεί και να έχει αποτελεσματικότητα η επίθεση με αλλαγές, απαιτεί υψηλό επίπεδο τεχνικών, τακτικών και φυσικών ικανοτήτων, ενώ οι παίκτες πρέπει να είναι ικανοί να σουτάρουν αποτελεσματικά από πολλές διαφορετικές θέσεις. Μια επιτυχημένη τέτοια

επίθεση εξαρτάται από την πλήρη γνώση των θεμελιωδών αρχών επίθεσης. Η συνεχής κίνηση και αλλαγή παικτών και μπάλας αποτελούντα δύσκολα σημεία αυτής της επιθετικής τακτικής.

Σ' αυτήν την επίθεση οι παίκτες, αφού πάρουν τις αρχικές τους θέσεις γυρίζουν τη μπάλα τουλάχιστον μια φορά για να διαπιστώσουν ότι όλες οι θέσεις (επίθεσης) είναι γεμάτες. Αμέσως μετά, αρχίζει η επίθεση από τον κεντρικό παίκτη ή έναν από τους δύο δεύτερους. Οι πάσες γίνονται πολύ γρήγορα, ντρίπλα δεν υπάρχει καθόλου και οι παίκτες αλλάζουν θέσεις βάσει ενός προκαθορισμένου σχεδίου. Κάθε παίκτης στοχεύει να μπει όσο το δυνατό πιο μέσα στην αντίπαλη άμυνα, απειλώντας το τέρμα.

Οι αλλαγές αρχικά γίνονται με δύο ή το πολύ τρεις παίκτες, αργότερα

Σχήμα 125

και απ' όλους τους παίκτες που κινούν την ομάδα γρήγορα και υποχρεώνουν τους αντιπάλους αμυντικούς να αλλάζουν συνεχώς θέσεις και να δημιουργούν κενά στην άμυνα τους.

Σ' αυτή την μορφή επίθεσης υπάρχουν δυο ειδών αλλαγές των επιθετικών.α) Αλλαγές μεταξύ των εξωτερικών παικτών, και β) Αλλαγές μεταξύ εξωτερικών και παικτών γραμμής.Οι βασικές αυτές αλλαγές φαίνονται καθαρά στο σχεδιάγραμμα 2.Εδώ, κάθε παίκτης πρέπει να θυμάται ότι, εάν έχει αλλάξει την πορεία του για μια νέα θέση και

την πάρει, μπορεί αμέσως μετά να αλλάξει πορεία και πάλι για μια εντελώς καινούρια θέση, αφού ακολουθεί όμως, τις βασικές διευθύνσεις αλλαγής του σχεδιαγράμματος.

Σε μια επίθεση με αλλαγή θέσεων προσθέτονται και τα στοιχειώδη σχέδια του παιχνιδιού, που είναι:

1. Να δίνει ο παίκτης πάσα και να ακολουθεί, και2. Να δίνει πάσα και να φεύγει.Δηλαδή, στην πρώτη περίπτωση δίνει μια πάσα και αλλάζει θέση, ακολουθώντας την πορεία της

μπάλας με το ενδεχόμενο να την ξαναπάρει, ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, δίνει πάσα και αλλάζει θέση με ένα παίκτη που βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά από την πορεία της μπάλας, με σκοπό να απομακρύνει τον αντίπαλο από το συμπαίκτη του, που του έκανε πάσα.

Στο παρακάτω (σχεδιάγραμμα 3), φαίνονται καθαρά οι αρχές, του δίνω τη μπάλα και ακολουθώ και δίνω τη μπάλα και φεύγω.

Ο δεξιός ακραίος έχει τη μπάλα, τη μεταβιβάζει στον κεντρικό και αλλάζει θέση με το δεξιό δεύτερο (δίνει και ακολουθεί).

Ο κεντρικός μεταβιβάζει στον παίκτη γραμμής και κινείται προς τη θέση

Σχήμα 126

του δεξιού δεύτερου, που έχει πάρει ήδη ο δεξιός εξτρέμ (δίνει και φεύγει). Ο παίκτης γραμμής

δίνει στο δεξιό εξτρέμ και πηγαίνει στη θέση του κεντρικού (δίνει και ακολουθεί) ο δεξιός εξτρέμ μπαίνει και σουτάρει.

Οι αλλαγές μεταξύ του παίκτη γραμμής και των εξωτερικών παικτών γίνονται ως εξής:Ο παίκτης που βρίσκεται έξω, ο εξτρέμ ή ο κεντρικός, δεν θα πρέπει να ξεκινούν την κίνηση τους

προς τα μέσα, πριν ο συμπαίκτης τους της γραμμής να έχει ήδη καλύψει τη μισή απόσταση προς τα έξω.

Η συνάντηση μεταξύ των δύο παικτών πρέπει να γίνει προς τα έξω με σκοπό να ανοίξουν, όσο το δυνατό περισσότερο, την κεντρική περιοχή άμυνας μπροστά από το τέρμα.

Μια αλλαγή μεταξύ των εξωτερικών παικτών πρέπει να γίνεται αρκετά κοντά στους αμυντικούς, ώστε να τους δημιουργούν προβλήματα πίεσης και σύγχυσης. Η επίθεση με αλλαγές θέσεων μαθαίνεται με συνεχή κίνηση και ασκήσεις που περιλαμβάνουν πάσες, σουτ, διασταυρώσεις φραγμάτων, οκτάρια κ.λπ.

13.3. Παιχνίδι με κομπίνες

Η μορφή αυτή είναι ένας συνδυασμός παιχνιδιού με κίνηση και παιχνιδιού με θέσεις.Κύρια χαρακτηριστικά:— Οι κινήσεις έχουν προδιαγραφές λεπτομερειακές και απαιτούν μεγάλη πειθαρχία εκτέλεσης

στον χώρο και στον χρόνο.— Υπάρχει μία διαδοχικότητα στις συνδυασμένες κινήσεις, όπου, σταθερά και αδιάκοπα, η μία

διαδέχεται την άλλη (σκ. 94, 95). Προϋποθέσεις για να παιχτεί.— Υψηλό τεχνικοτακτικό επίπεδο παιχτών, με δυνατότητα χρήσης όλων των τεχνικοτακτικών

στοιχείων, ανεξάρτητα με τον χώρο που θα βρεθούν.— Σχεδιασμός και εναλλακτικών λύσεων, σε περίπτωση που ο ένας συνδυασμός κινήσεων δεν

πετύχει και δυνατότητα γρήγορης επαναφοράς στο φυσιολογικό χαρακτήρα ανάπτυξης του παιχνι-διού.

— Η εξέλιξη των κινήσεων να μην δείχνει ότι είναι προσχεδιασμένες, αλλά μία φυσιολογική εξέλιξη της αγωνιστικής συμπεριφοράς.

— Οι κινήσεις του κάθε παίχτη να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο (timing).— Να μπορεί ο κάθε παίχτης, προβλέποντας την αμυντική κίνηση, να προσαρμόζεται έγκαιρα σ’

αυτήν και να δημιουργεί τις καλύτερες προϋποθέσεις εκμετάλλευσης της κατάστασης που δημιουργήθηκε. Με λίγα λόγια, άσχετα με ποιος είναι ο αρχικός σχεδιασμός κινήσεων, να μπορεί αποτελεσματικά να τις αλλάζει, όταν δοθεί ευκαιρία.

Θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί ότι, το παιχνίδι με κομπίνες δεν πολυχρησιμοποιείται. Κατά την γνώμη μας, απλά μπορεί να εφαρμοσθεί σαν διεξοδική λύση, σε περίπτωση που μια ομάδα, χρησιμοποιώντας όλα τα γνωστά της μέσα, δεν μπορεί να πετύχει γκολ.

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣΣυνήθως ο προπονητής διερωτάται πώς πρέπει να ξεκινήσει τη διδασκαλία της τακτικής και

κυρίως της τακτικής της επίθεσης, τι μέσα πρέπει να εφαρμόσει για να φτάσει στον προγραμματισμένο στόχο.

Δεν μπορούμε να αμφιβάλλουμε για το ότι τα τεχνικά μέσα που θα χρησιμοποιήσει θα είναι ποικίλα και πολύπλευρα.

Στους περισσότερους συγγραφείς, που ασχολούνται με τη θεωρία της προπόνησης, κυριαρχεί η γνώμη, ότι η χρησιμοποίηση των μέσων τεχνικής στην ετήσια περίοδο πρέπει να είναι 45%.

Ανάλογα με το παρουσιαζόμενο αθλητικό επίπεδο ο βαθμός σύνθεσης των ασκήσεων παίρνει διάφορες μορφές. Και έτσι στις αρχάριες ομάδες οι τεχνικές ασκήσεις πρέπει να χαρακτηρίζονται από την απλή μορφή, ενώ, όσο το επίπεδο των ομάδων είναι μεγαλύτερο, τόσο οι ασκήσεις έχουν χαρακτήρα (μορφή) πιο σύνθετο.

Γεγονός είναι ότι από το επίπεδο τεχνικής εξαρτάται το επίπεδο τακτικής.Γεγονός επίσης είναι ότι οι παίκτες που έχουν ψηλό επίπεδο τεχνικής κατάρτισης, δεν έχουν

μεγάλα προβλήματα για την εφαρμογή οποιασδήποτε τακτικής σκέψης.Πολλοί προπονητές που έχουν πείρα και προσπαθούν να εφαρμόσουν οποιαδήποτε τακτική

συναντούν δυσκολίες που έχουν σχέση με το μικρό (φτωχό) επίπεδο τεχνικής κατάρτισης.Παρατηρώντας το Ελληνικό πρωτάθλημα είδαμε ότι οι ομάδες προσπαθούν να εφαρμόσουν ένα

προετοιμασμένο τρόπο παιχνιδιού (σκέψη τακτικής) μη έχοντας κατάλληλη τεχνική προετοιμασία.Η τακτική είναι αλληλένδετη με την τεχνική και αυτό πρέπει να το γνωρίζει ο κάθε προπονητής.

Παρακάτω παρουσιάζουμε μερικές ασκήσεις που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να προετοιμαστούμε από άποψη τεχνικής κατάρτισης με αποτέλεσμα να ανοίξει ο δρόμος για τη σωστή διδασκαλία της τακτικής.

Στα σχήματα οι παίκτες δεύτερης γραμμής κινούνται με κάθετες απειλές.

Σχήμα 127

Άσκηση 1ηΤο εξτρέμ κάνει πάσα στο δεύτερο Α, ο οποίος κάνει κάθετη απειλή και ξαναδίνει τη μπάλα πάλι

στον εξτρέμ που την μεταβιβάζει στο δεύτερο Β. Ο δεύτερος Β κάνει κάθετη απειλή μεταβιβάζοντας τη μπάλα στον εξτρέμ β, ο οποίος κινείται με τον ίδιο τρόπο όπως ο πρώτος κ.λπ.

Σχήμα 128

Άσκηση 2ηΠαρόμοια με την (1) όμως η κίνηση των εξτρέμ είναι πίσω από το δεύτερο (κόψιμο πίσω από το

συμπαίκτη κ.λπ.).

Σχήμα 129

Άσκηση 3ηΠάσα από τον εξτρέμ α στον δεύτερο Α, αυτός κάνει κάθετη απειλή και μεταβιβάζει στο δεύτερο

Β, ο οποίος δίνει με κάθετη απειλή στον εξτρέμ α, ο οποίος κόβει μπροστά από τους συμπαίκτες, εκτελώντας διείσδυση και σουτ. Το ίδιο γίνεται και από την άλλη πλευρά.

Σχήμα 130

Άσκηση 4ηΟ εξτρέμ α κάνει πάσα και κόβει πίσω από το συμπαίκτη δεύτερο Α, ο οποίος την υποδέχεται και

τη δίνει πάλι στον εξτρέμ α, που την μεταβιβάζει στο δεύτερο Β.Αυτός την υποδέχεται την κάθετη απειλή, ξαναδίνοντας τη μπάλα στον ίδιο παίκτη που απειλεί

διείσδυση και σουτ, το ίδιο και στην άλλη πλευρά.

Σχήμα 131

Άσκηση 5ηΤο εξτρέμ α δίνει στον δεύτερο Α, τρέχοντας και κάνοντας φράγμα στον αμυντικό τον δεύτερο Β.

Ο δεύτερος Α υποδέχεται τη μπάλα στην κάθετη απειλή, τη δίνει στον δεύτερο Β, που εκμεταλλεύεται το φράγμα και σουτάρει. Το ίδιο απ" την άλλη πλευρά.

Σχήμα 132

Άσκηση 6ηΤέσσερις αμυντικοί συμμετέχουν στην άσκηση. Το εξτρέμ α, μεταβιβάζει στον δεύτερο Α, που

είναι στην κάθετη απειλή. Αυτός παίρνοντας τη μπάλα μεταβιβάζει στο δεύτερο Β.Ο δεύτερος Β εκμεταλλεύεται το φράγμα του εξτρέμ α, που ξεκίνησε την άσκηση ή σουτάρει ή

κάνει πάσα στον παίκτη που κάνει το φράγμα για να σουτάρει.Η ενέργεια εξαρτάται από την αντίδραση των αμυντικών.

Σχήμα 133

Άσκηση 7ηΤο εξτρέμ α, δίνει πάσα στον δεύτερο Α, εκτελεί πλάγια μετατόπιση, ακολουθώντας την πορεία

της μπάλας και των παικτών, παίρνοντας θέση πότε απ' τη μια πλευρά και κατόπιν απ' την άλλη κ.λπ. Οι δεύτεροι μετά την πάσα παίρνουν θέση στο τέλος της σειράς τους, με το σήμα του προπονητή εκτελείται σουτ. Η άσκηση γίνεται και απ’ τις δυο πλευρές.

Σχήμα 134

Άσκηση 8ηΤο εξτρέμ α, κάνει πάσα στον δεύτερο Α, ο οποίος παίρνοντας τη μπάλα στην κάθετη απειλή τη

δίνει στον δεύτερο Β, που παρόμοια τη δίνει στον εξτρέμ β, ο οποίος ή σουτάρει μετά τη διείσδυση ή κάνει πάσα στο εξτρέμ α, που έχει μετακινηθεί προς το κέντρο για να σουτάρει. Το ίδιο και αντίθετα.

Σχήμα 135

Άσκηση 9ηΚόψιμο μπροστά από τους συμπαίκτες του εξτρέμ α και σουτ μετά από την υποδοχή της μπάλας

από το δεύτερο Γ. Το ίδιο και αντίθετα.Οι παίκτες της δεύτερης γραμμής εκτελούν συνέχεια κάθετες απειλές.

Σχήμα 136

Άσκηση 10ηΤο εξτρέμ α, κάνει πάσα στον δεύτερο Α, ο οποίος δίνει στο δεύτερο Β και αυτός την ξαναδίνει

στον ίδιο παίκτη από τη θέση δεύτερου Α. Αυτός υποδέχεται τη μπάλα, προσπαθεί να κάνει σουτ υπό την πίεση του εξτρέμ . Το ίδιο και αντίθετα.

Σχήμα 137

Άσκηση 11ηΟ εξτρέμ α, δίνει στον δεύτερο Α, ο οποίος μεταβιβάζει στον δεύτερο Β, αυτός αλλάζει θέση με

τον δεύτερο Γ, δίνοντας του τη μπάλα και αυτός εκτελεί σουτ. Το ίδιο και αντίθετα.

Σχήμα 138

Άσκηση 12ηΠαρόμοια με την άσκηση 11. Ο παίκτης δεύτερος Γ, αντί να σουτάρει μεταβιβάζει στον ίδιο παίκτη

από τη θέση δεύτερου Α, που εκτελεί το σουτ.

Σχήμα 139

Άσκηση 13ηΠαίρνουν μέρος από κάθε πλευρά δυο αμυντικοί.Η άσκηση γίνεται με αλλαγή θέσεων (σταύρωμα) των Α και Β και ανάλογα με την αντίδραση των

αμυντικών σουτάρει ή ο Α ή ο Β.Το ίδιο και αντίθετα.

Σχήμα 140

Άσκηση 14ηΣτην άσκηση παίρνουν μέρος τέσσερις αμυντικοί.Το εξτρέμ α, κάνει πάσα στον δεύτερο Α, ο οποίος μετά από κάθετη απειλή κάνει πάσα στον

δεύτερο Β και κόβει μπροστά από τους συμπαίκτες και αμυντικούς, κάνοντας φράγμα στον τελευταίο αμυντικό. Κατόπιν ο δεύτερος Β μεταβιβάζει στον δεύτερο Γ, παίρνοντας τη θέση του δεύτερου Α. Ο παίκτης δεύτερος Γ ή θα σουτάρει ή θα ξαναγυρίσει τη μπάλα στον παίκτη που είναι στη θέση δεύτερου Α ή κάνει πάσα στο εξτρέμ β, για να σουτάρει. Το ίδιο και από την άλλη πλευρά.

Όλες τις προαναφερόμενες ασκήσεις μπορούμε να τις αναπτύξουμε. Στην διδασκαλία πρέπει να προσέξουμε τη σταδιακή (βαθμιαία) αναφορά της δυσκολίας των ασκήσεων.

Αρχικά πρέπει να χρησιμοποιούμε τις ασκήσεις με συγκεκριμένη μορφή και έπειτα με μορφές καταστάσεων παιχνιδιού.

Στην προπόνηση μπορεί να διεξαχθεί με τη συμμετοχή πολλών αθλητών, προσπαθώντας να διατηρήσουμε τη δυναμικότητα των ασκήσεων και, από την άλλη πλευρά, τη σωστή εκτέλεση των στοιχείων της τεχνικής όπως: πάσα, υποδοχή, κάθετη απειλή, φράγμα, κοψίματα διάφορα, και την αποτελεσματικότητα των σουτ.

Τις προαναφερόμενες ασκήσεις μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε και στην περίοδο προετοιμασίας και στην αγωνιστική περίοδο.

3. ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑΥπάρχουν δύο τρόποι αναγνώρισης και ονομασίας των επιθετικών συστημάτων.Ο πρώτος είναι αυτός που δηλώνει πόσοι παίκτες παίζουν πίσω από τη γραμμή των 9 μέτρων

και πόσοι μπροστά, έτσι έχουμε το 3:3 και 2:4 (σχ. 1 και 2).


Και ο δεύτερος είναι αυτός που δηλώνει τον αριθμό των παικτών που παίζουν επάνω στη γραμμή των 6 μέτρων και τον αριθμό που παίζουν έξω από τη γραμμή των 6 μέτρων και έχουμε το 5:1 και το 4:2 επιθετικό σύστημα.

Εμείς, εδώ, θα αναφερθούμε και θα αναλύσουμε τα δύο κλασικά πλέον επιθετικά συστήματα και τα οποία είναι το 5:1 και το 4:2.


1) Επιθετικός σχηματισμός 5:1

Αυτή η επιθετική τακτική απαιτεί πέντε παίκτες απλωμένους έτσι, ώστε να καταλαμβάνουν, κατά μήκος, όλη τη γραμμή των 9 μέτρων και ένα παίκτη επάνω στη γραμμή των 6 μέτρων. Όταν η ομάδα παίζει επίθεση θέσεων τότε ο παίκτης γραμμής, πρέπει να τοποθετείται, συνήθως, μεταξύ του ακραίου και δεύτερου αμυντικού από τα δεξιά ή τ' αριστερά, ανάλογα από που έχει προγραμματιστεί να γίνει η επίθεση της ομάδας. Σε μια επίθεση με αλλαγές θέσεων ή ελεύθερου παιχνιδιού κινείται αριστερά-δεξιά ή αλλάζει και αυτός θέση. Η μεγάλη περιοχή έξω από τα 9 μέτρα που χρησιμοποιείται από τους περιφερειακούς παίκτες επιτρέπει και δίνει στην ομάδα καλές ευκαιρίες για κίνηση. Ένα σουτ επιτυγχάνεται μετά από υπεροχή σε αριθμό παικτών συνήθως από την πλευρά που παίζει ο παίκτης γραμμής και με συνδυασμό των κινήσεων ή ενεργειών ενός δεύτερου, του ακραίου και του παίκτη των 6 μέτρων. Αυτός ο σχηματισμός χρησιμοποιείται και έχει αποτελεσματικότητα, όταν η ομάδα έχει δύο πολύ καλούς σουτέρ από απόσταση, δηλαδή δύο καλούς δεύτερους, καθώς επίσης και ακραίους, που είναι καλοί στα σουτ από μικρές γωνίες (σουτ eret).

Ο κεντρικός, σ’ αυτόν τον σχηματισμό, έχει τον πιο σπουδαίο και υπεύθυνο ρόλο. Είναι ο παίκτης που οδηγεί όλη την ομάδα. Αυτός δημιουργεί το πλεονέκτημα ενός άνδρα και αυτός είναι ο παίκτης που πρέπει να καλύψει τις περισσότερες φορές τους αιφνιδιασμούς της αντίπαλης ομάδας.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον 6:0 και 5:1 ζώνης άμυνας.

2) Επιθετικός σχηματισμός 4:2

Σ' αυτόν το σχηματισμό τοποθετούνται δύο παίκτες στη γραμμή των 6 μέτρων και τέσσερις έξω απ’ αυτή. Οι δύο παίκτες γραμμής συνήθως τοποθετούνται μεταξύ του ακραίου και δεύτερου αμυντικού της κάθε πλευράς. Η τοποθέτηση αυτή γίνεται, όταν η ομάδα παίζει επίθεση θέσεων και η άμυνα ένα σχηματισμό 5:1 ζώνη.

Οι περιφερειακοί παίκτες, δηλαδή οι δυο δεύτεροι και οι δυο ακραίοι, τοποθετούνται σε μια απόσταση περίπου 11-12 μέτρων από το αντίπαλο τέρμα. Αυτές οι θέσεις επιτρέπουν μια ποικιλία επιθετικών κινήσεων και δημιουργούν εύκολα την αρχή μιας επίθεσης αλλαγών θέσεων, εξ αιτίας του μεγάλου χώρου ενέργειας. Χρησιμοποιείται από ομάδες, που έχουν δυο πολύ καλούς σουτέρ στη θέση των δεύτερων και δυο παίκτες γραμμής, που ξέρουν να κινούνται και να σουτάρουν με επιτυχία επάνω στη γραμμή των 6 μέτρων.

Εδώ, οι παίκτες γραμμής, εκτός από τις πλάγιες κινήσεις, πρέπει να κινούνται και μπρος-πίσω, ώστε με φράγματα να βοηθούν τις κινήσεις των περιφερειακών και να δημιουργούν καλές ευκαιρίες για πάσες και σουτ από απόσταση.

Σε μια επίθεση αλλαγών μπορούν να κινούνται έξω από τη γραμμή των 6 μέτρων και να αλλάζουν θέσεις μεταξύ τους, αλλά και με τους περιφερειακούς παίκτες, σύμφωνα όμως με ένα προκαθορισμένο σχέδιο.

Οι ακραίοι κινούνται κατά βάθος και πλάτος της αμυντικής περιοχής με σκοπό να ανοίξουν, όσο το δυνατό περισσότερο την άμυνα.

Οι δεύτεροι θα πρέπει να μπορούν να κάνουν ποικίλα σουτ από απόσταση, να κινούνται πολύ και να ξέρουν, πότε πρέπει να συνεργαστούν με τους παίκτες γραμμής και τους ακραίους.

Ο 4:2 επιθετικός σχηματισμός χρησιμοποιείται με καλά αποτελέσματα εναντίον ομάδων που

παίζουν 5:1 ή 3:2:1 ζώνες άμυνας. Επίσης, στο διάστημα που η αντίπαλη ομάδα μένει με λιγότερους παίκτες.

Στην 5:1 και 3:2:1 ζώνη οι κινήσεις των παικτών γραμμής 6 μέτρων διευκολύνονται από τις ευέλικτες κινήσεις των ακραίων και των γρήγορων αλλαγών στα πλάγια, μεταξύ των δεύτερων και των ακραίων. Αυτό το παιχνίδι δημιουργεί μια αριθμητική υπεροχή στην πλευρά, όταν οι αντίπαλοι αμυντικοί είναι ανίκανοι να κινηθούν γρήγορα.

ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ

Στο Χ.Μ. έχουμε δύο κατηγορίες παικτών, ανάλογα με το χώρο που παίζουν.α) Τους παίκτες γραμμής, και β) Τους εξωτερικούς παίκτες.Ονομασία των παικτών στις θέσεις που παίζουν5:1. ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 4:2. ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

1. Αριστερός εξτρέμ 1. Αριστερός εξτρέμ2. Δεύτερος αριστερός 2. Δεύτερος αριστερός3. Κεντρικός 3. Δεύτερος δεξιός4. Δεύτερος δεξιός 4. Ακραίος δεξιός5. Δεξιός εξτρέμ 5. Παίκτης γραμμής 6 μ. δεξιός6. Παίκτης γραμμής 6 μ. (πίβοτ) 6. Παίκτης γραμμής 6 μ. αριστερός

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΟΝΤΑ

Η τοποθέτηση των παικτών στις θέσεις, σε ένα επιθετικό σύστημα, εξαρτάται από τις απαιτήσεις αυτής της θέσης, καθώς και τις ψυχολογικές φυσικές και τεχνικές ικανότητες του παίκτη που θα παίξει σ' αυτή τη θέση.

Από τη θέση του κεντρικού ξεκινούν όλες σχεδόν οι επιθετικές προσπάθειες σε μια συστηματική επίθεση. Έτσι, σ' αυτή τη θέση πρέπει να τοποθετήσουμε έναν πολύ έξυπνο παίκτη με καλή αίσθηση του χρόνου και του τόπου, έμπειρο, καλό σουτέρ, από μέση και μακρινή απόσταση και άριστο πασαδόρο. Αν έχουμε, λοιπόν, παίκτη που να συγκεντρώνει όλες αυτές τις ικανότητες, τότε μπορούμε να εκμεταλλευτούμε σωστά αυτή τη θέση.

Στη θέση των δεύτερων πρέπει να τοποθετήσουμε τους ψηλότερους παίκτες ή παίκτες με το καλύτερο σουτ και κατακόρυφο άλμα, γιατί μας ενδιαφέρει σ' αυτές τις θέσεις να παίζουν παίκτες που μπορούν να ελευθερώσουν τη μπάλα, όσο το δυνατό από πιο ψηλό σημείο. Θα πρέπει ακόμη να είναι πολύ δυνατοί με ισχυρό και ακριβές σουτ, να έχουν μια μεγάλη ποικιλία σ' αυτά από μακρινή απόσταση, ώστε να τραβούν τους αμυντικούς έξω από τη γραμμή των 6 μ., ελευθερώνοντας τον παίκτη γραμμής και να κινούνται με μεγάλη ταχύτητα (διείσδυση) προς τους αμυντικούς.

Γενικά, θα πρέπει να τονίσουμε, ότι οι δεξιόχειρες παίκτες πρέπει να τοποθετούνται στο αριστερό μέρος της επίθεσης, οι δε αριστερόχειρες στο δεξιό.

Στη θέση των ακραίων τοποθετούμε συνήθως πολύ γρήγορους παίκτες, γιατί χρησιμοποιούνται πολύ στους αιφνιδιασμούς, πρέπει να είναι έξυπνοι και να κινούνται συνεχώς, ώστε να ξεμαρκάρονται από τους αντιπάλους, να είναι ικανοί σ' όλα τα είδη σουτ, που .γίνονται από μικρές γωνίες ρίψης, να είναι ικανοί να κόβουν απότομα μέσα στην αμυντική διάταξη για να πάρουν πάσα σε κενό χώρο ή να παίξουν σαν παίκτες γραμμής. Πρέπει ακόμη να είναι πολύ καλοί στις προσποιήσεις με μπάλα ή χωρίς μπάλα, για να μπορούν να πετυχαίνουν τη διάσπαση της άμυνας,

να έχουν ανεπτυγμένη στο έπακρο την ικανότητα να πιάνουν και να δίνουν με ακρίβεια τη μπάλα, καθώς τρέχουν στους αιφνιδιασμούς. Τέλος, για να είναι πιο αποτελεσματικοί στη θέση που παίζουν, πρέπει ένας αριστερόχειρας να τοποθετηθεί στη δεξιά πλευρά και ένας δεξιόχειρας στην αριστερή πλευρά του γηπέδου.

Ο παίκτης γραμμής είναι ο πιο προωθημένος παίκτης της επίθεσης μέσα στην αμυντική διάταξη.Οι παίκτες που θα χρησιμοποιηθούν στη θέση αυτή, πρέπει να είναι πολύ δυνατοί και εύστροφοι,

να προσπαθούν συνεχώς να ξεμαρκάρονται και να παίρνουν μια θέση που να τους επιτρέπει να κάνουν, όσο το δυνατό καλύτερα, ένα σουτ, να απασχολούν τους αμυντικούς και να δημιουργούν καλά φράγματα, ώστε να ανοίγουν διαδρόμους για σουτ στους συμπαίκτες τους. Ακόμη, πρέπει να είναι πολύ ικανοί να πιάνουν τη μπάλα, καθώς κινούνται στη γραμμή των 6 μέτρων ή καθώς πιέζονται και σπρώχνονται από τους αμυντικούς, να είναι πεπειραμένοι σε σουτ με πεσίματα και άλματα προς τα μέσα, καθώς και στα γυριστά-σουτ. Έτσι, για τη θέση αυτή προτιμούνται οι ψηλοί και εύσωμοι παίκτες που είναι δύσκολα να μαρκαριστούν από τους αμυντικούς.

Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΥΝ

Μέσα στην περιοχή του ο κάθε παίκτης πρέπει να κινείται έτσι που να βοηθά την όλη επιθετική προσπάθεια της ομάδας του. Θα πρέπει διαρκώς να απειλεί τους αντιπάλους αμυντικούς και να δημιουργεί προϋποθέσεις για καλά σουτ. Οι περιφερειακοί παίκτες κινούνται σαν έμβολα πλησιάζοντας τους αντιπάλους αμυντικούς με ταχύτητα, ώστε να τους αναγκάζουν να βγουν έξω από τη ζώνη άμυνας τους και να δημιουργούν ευκαιρίες παιχνιδιού για τους παίκτες γραμμής. Τα εξτρέμ με κινήσεις, με πολλές προσποιήσεις προσπαθούν διαρκώς να ανοίξουν διαδρόμους ελεύθερους στους περιφερειακούς.

Όλες αυτές οι δυναμικές συνεχείς κινήσεις των παικτών στις περιοχές τους, πραγματοποιούνται με αλλαγές θέσεων, γρήγορες πάσες, προσποιητά σουτ, προσποιούμενες πάσες και φράγματα από τους παίκτες γραμμής.

Γενικά, κάθε παίκτης στη θέση που παίζει πρέπει να κινείται προς τα μπρος, για να λάβει μια πάσα, να κυριαρχεί στα διαστήματα μεταξύ των αμυντικών και εκμεταλλευόμενος την πλεονεκτική του θέση να κάνει σουτ προς το τέρμα. Οι παίκτες στην συστηματική επίθεση πρέπει να βοηθούν και να καλύπτουν ο ένας τον άλλο.

'Όταν ένας παίκτης κινείται, για να σουτάρει και συναντήσει μπλοκ θα πρέπει πάντα να έχει ένα συμπαίκτη κινούμενο κοντά του, που να τον διακρίνει καθαρά.

Οι περιφερειακοί παίκτες και κυρίως οι δεύτεροι πρέπει να συνεργάζονται καλά μεταξύ τους και ποτέ να μην κινούνται προς τα μέσα και οι δύο ταυτόχρονα, εκτός βέβαια, από τις περιπτώσεις που θα καλύπτονται από τον κεντρικό και ένα εξτρέμ. Δηλαδή, άμα κινείται προς τα μέσα και απειλεί ο δεύτερος αριστερός, ο δεξιός πρέπει να μείνει πίσω για να καλύψει μια περίπτωση αιφνιδιασμού ή να λάβει μια πάσα και αντίθετα.

Στην κίνηση του ένας ακραίος πρέπει διαρκώς να προσπαθεί να είναι σε τέτοια θέση που να μπορεί εύκολα να δουλεύει και να συνεργάζεται με τον περιφερειακό που βρίσκεται στην πλευρά του, π.χ. όταν ο δεύτερος αριστερά κάνει απειλή προς τα εμπρός, τότε ο αριστερός εξτρέμ πρέπει νακινηθεί κοντά του για να μπορεί να βοηθήσει ή όταν ο δεύτερος κάνει κίνηση προς τα άκρα, τότε ο εξτρέμ πρέπει να κινηθεί βαθιά προς τη γωνία του κόρνερ ή άμα δεν υπάρχει παίκτης γραμμής προς την πλευρά αυτή να κινηθεί κατά μήκος της γραμμής των 6 μέτρων και προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που κινείται ο δεύτερος. Ο παίκτης γραμμής κινείται στη γραμμή των 6 μέτρων και αλλάζει συνεχώς θέση αριστερά-δεξιά, ακολουθώντας την πορεία της μπάλας. Πρέπει και εδώ να υπάρχει συνεννόηση και συνεργασία μεταξύ των παικτών γραμμής και των περιφερειακών παικτών. Ο κεντρικός και οι άλλοι πίσω παίκτες πρέπει να προσπαθούν να τροφοδοτούν τον ή τους παίκτες γραμμής σε περίπτωση που αυτοί είναι ξεμαρκάριστος γιατί αυτοί είναι πάντα πιο κοντά στο τέρμα, και γιατί οι παίκτες γραμμής, πρέπει να προσπαθούν να δημιουργούν με τα φράγματα διαδρόμους και ανοίγματα για τους περιφερειακούς, ώστε να μπορούν να σουτάρουν αυτοί με περισσότερη άνεση. Οι παίκτες οφείλουν μετά τις κινήσεις τους σε μια συστηματική επίθεση να γυρίζουν πίσω στις αρχικές τους θέσεις.

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΖΩΝΗΣ 6:0

Η 6:0 ζώνη επειδή παρουσιάζει μια καλή κάλυψη κατά μήκος της γραμμής των 6 μ., μπορεί να διασπαστεί εύκολα με μια οργανωμένη επίθεση. Στη διάσπαση της 6:0 ζώνης είναι σπουδαίο να διαθέσει η ομάδα δύο ή τρεις πολύ καλούς σουτέρ από απόσταση (9 μέτρα). Μια αριθμητική υπεροχή

επιτυγχάνεται εδώ με πολύ γρήγορες αλλαγές της κατεύθυνσης της μπάλας.Μπορούμε να πετύχουμε διάσπαση ζώνης 6:0 με επίθεση 5:1 και 4:2 (ένας ή δύο πίβοτ). Όταν

παίζουμε με δύο παίκτες γραμμής αυτοί τοποθετούνται συνήθως μεταξύ των δύο ακραίων και δεύτερων αμυντικών κάθε πλευράς. Αυτοί τους ενοχλούν και τους πιέζουν κινούμενοι προς το κέντρο πολλές φορές αλλάζοντας θέσεις.

Προτιμότερο είναι να μένουν κοντά στον πρώτο αμυντικό, για να επιτυγχάνουν εύκολα το πλεονέκτημα της αριθμητικής υπεροχής ενός παίκτη. Τα εξτρέμ με τις κινήσεις που κάνουν πρέπει να τραβούν τους αμυντικούς προς τα πλάγια κι έξω. Οι καλοί σουτέρ, δηλαδή, οι δεύτεροι τοποθετούνται στις πλευρές πλησίον των παικτών γραμμής σχηματίζοντας μαζί με τους ακραίους δύο τρίγωνα έτσι ώστε να αχρηστεύουν τους δύο κεντρικούς αμυντικούς.

Διάσπαση με 5:1Διάσπαση με 4:2

ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ 5:1 ΑΜΥΝΑΣ ΖΩΝΗΣ

Η 5:1 ζώνη είναι ένα πολύ καλό σύστημα άμυνας και θέλει πολύ Προσοχή για τη διάσπαση του.Η παρουσία ενός παίκτη μπροστά από την κεντρική κύρια ζώνη άμυνας δυσκολεύει και περιορίζει

τα σουτ από απόσταση. Όμως αυτός ο σχηματισμός, ενώ ενισχύει την κεντρική περιοχή άμυνας παρουσιάζει αδυναμία στ' άκρα. Οι περισσότερες, λοιπόν επιθέσεις στην 5:1 άμυνα πρέπει να γίνονται από τα πλάγια. Και για τη διάσπαση της 5:1 ζώνης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το 5:1 και 4:2 σχηματισμό. Όταν χρησιμοποιήσουμε τον επιθετικό σχηματισμό 5:1 προσπαθούμε να εξουδετερώσουμε με φράγματα τον μπροστινό αμυντικό παίκτη, για ν" αποκτήσουμε μια αριθμητική υπεροχή στ" άκρα. Για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού χρειάζεται η βοήθεια του παίκτη γραμμής και ο σχηματισμός ενός τριγώνου από την πλευρά που θα γίνει η επίθεση μεταξύ του παίκτη γραμμής, του εξτρέμ και του δεύτερου.

Σ' επίθεση με δυο παίκτες γραμμής, αφού είναι γνωστή η αδυναμία της άμυνας στ' άκρα, η μπάλα πρέπει ν' αλλάζεται με ταχύτητα και ακρίβεια για να δημιουργηθεί μια κατάσταση δύο προς ένα και στις δυο πλευρές της αντίπαλης άμυνας.

ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ 3:2:1 ΖΩΝΗΣ

Η άμυνα αυτή παρουσιάζεται πολύ ισχυρή στο κέντρο. Γι' αυτό η επίθεση τις περισσότερες φορές πρέπει να εκδηλώνεται στα πλάγια.

Για να διασπαστεί αυτός ο σχηματισμός ζώνης πρέπει να έχουμε πολύ καλούς χειριστές της μπάλας, πολύ κινητικότητα και παίκτες με πολύ καλές κινητικές ικανότητες και καλούς στο παιχνίδι ένας μ' έναν.

Στην διάσπαση της 3:2:1 καλό είναι να χρησιμοποιούμε έναν επιθετικό σχηματισμό με δύο παίκτες γραμμής, οι οποίοι με την συνεχή κινητικότητα τους πρέπει να δημιουργούν προβλήματα στους παίκτες των δύο μπροστινών ζωνών άμυνας.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣΚατά τη διάρκεια ενός αγώνα παιχνιδιού Χ.Μ. δημιουργούνται ορισμένες καταστάσεις γεμάτες

επιθετικές τακτικές και στρατηγικές, τις οποίες αν εκμεταλλευτεί σωστά η επιτιθέμενη ομάδα ωφελείται πολύ. Δυστυχώς, στον ελληνικό χώρο, αν και γνωρίζουν οι παίκτες αυτές τις καταστάσεις, δεν τους δίνουν τη δέουσα προσοχή και περνούν ανεκμετάλλευτες.

Αυτές, λοιπόν, οι ειδικές, όπως ονομάζονται, καταστάσεις επιθέσεως περιλαμβάνουν:α) την επίθεση μ' ένα παίκτη ή δύο περισσότερους, β) την επίθεση μ' ένα παίκτη ή δύο

λιγότερους, γ) την ελεύθερη ρίψη των 9 μέτρων, και δ) την γωνιαία ρίψη (κόρνερ).Η γνώση και η εξάσκηση αυτών των ειδικών καταστάσεων στην προπόνηση φέρνει οπωσδήποτε

καλά αποτελέσματα σ' ένα παιχνίδι Χ.Μ.

Επίθεση σ' άμυνα με μεγαλύτερο αριθμό, παικτών

Όταν μία ομάδα έχει χάσει ένα ή δύο παίκτες προσωρινά από το παιχνίδι και βρίσκεται στην επίθεση, θα πρέπει να προσέχει και να γνωρίζει από πιο μπροστά πώς θα ενεργήσει και πώς θ' αντεπεξέλθει σ' αυτή την ειδική κατάσταση. Το πιο βασικό, πάντως, σ' αυτή την κατάσταση είναι να διατηρήσουν οι παίκτες τη μπάλα στην κατοχή τους, όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο.

Η σκέψη για τη βασική επιθετική αρχή, δηλαδή, τη δημιουργία καταστάσεων πλεονεκτήματος ανδρός είναι πολύ δύσκολη κι επικίνδυνη.

Πρέπει να ενεργούν ήρεμα και να έχουν την προσοχή τους στραμμένη στην προσπάθεια που θα κάνουν οι αμυντικοί σ' αυτή την κατάσταση, για να κλέψουν τη μπάλα. Οι παίκτες, όταν αρχίσουν την επίθεση θα πρέπει να απλωθούν, όσο το δυνατόν πιο μακριά ο ένας από τον άλλο και να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ανοίγματα στην άμυνα. Στόχος τους να είναι πάντοτε να μπουν μέσα στη γραμμή των 6 μέτρων, χωρίς να χάσουν τη μπάλα.

Οι επιθετικοί πρέπει συνεχώς να απειλούν και να προκαλούν τους αμυντικούς, ώστε να τους παρασύρουν σε αμυντικά λάθη και έπειτα να κάνουν σουτ, όταν παρουσιαστεί μια καλή ευκαιρία.

Ακόμη, θα πρέπει να χρησιμοποιούν, όσο το δυνατό πιο απλούς ελιγμούς και επιθετικές τακτικές, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να χάσουν τη μπάλα. Οι πάσες πρέπει να είναι γρήγορες, σίγουρες και καλά προστατευόμενες κατά την εκτέλεση. Τον παίκτη που έχει τη μπάλα πρέπει να τον παρακολουθεί διαρκώς ο πιο κοντινός συμπαίκτης του, που πρέπει οπωσδήποτε να είναι ξεμαρκάριστος, για να αντιδράσει γρήγορα στην περίπτωση που αυτός κλειστεί από ένα ή δύο αντιπάλους.

Σ' αυτή την ειδική κατάσταση στην επίθεση, αν οι αμυνόμενοι παίζουν μαν-του-μαν, ο τερματοφύλακας μπορεί να παίξει ένα σπουδαίο ρόλο, με το να βγει από την περιοχή του και να βοηθήσει τους συμπαίκτες του να αλλάξουν τη μπάλα και μαζί του.

Επίθεση σ' άμυνα με λιγότερους παίκτες

Η κατάσταση αυτή δίνει την ευκαιρία στην επιτιθέμενη ομάδα να σκοράρει με ευκολία, κι αν ακόμη η αντίπαλη ομάδα είναι δυνατότερη. Πολλές φορές, οι επιθετικοί, όμως όχι μόνο δεν εκμεταλλεύονται αυτή, την κατάσταση, για να μειώσουν ένα γκολ, αλλά και δέχονται γκολ. Αυτό οφείλεται στο ότι οι επιθετικοί δεν γνωρίζουν το πλεονέκτημα που έχουν και έτσι δεν παίρνουν τ' αναγκαία μέτρα. Πρώτα-πρώτα, επειδή είναι περισσότεροι, προσπαθούν να σκοράρουν γρήγορα, μ' αποτέλεσμα να κάνουν βεβιασμένες ενέργειες και να χάνουν τη μπάλα. Ξεχνούν σ" αυτή την περίπτωση ότι οι αντίπαλοι, επειδή είναι λιγότεροι σ' αριθμό διπλασιάζουν τις προσπάθειες τους στην άμυνα, για να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε.

Σε μια σωστή ομάδα, ο χρόνος των 2 λεπτών που θα παίξει η αντίπαλη ομάδα με λιγότερους παίκτες είναι υπεραρκετός για να σκοράρει με επιτυχία.

Γενικά, οι επιθετικοί σε μια τέτοια κατάσταση θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ένα πλατύ επιθετικό σχηματισμό, ώστε ν' ανοίξουν περισσότερο την άμυνα.

Ο επιθετικός σχηματισμός 4:2, δηλαδή με 2 πίβοτ, είναι ο πιο αποτελεσματικός.Τέλος, σ' αυτή την ειδική κατάσταση χρειάζεται, υπομονή από τους επιθετικούς, γρήγορη

κυκλοφορία της μπάλας, γρήγορες και μικρές πάσες ακριβείας και κυρίως προς τους πίβοτ και σουτ προς το τέρμα, όταν οι περιπτώσεις σουταρίσματος είναι σωστές.

Ελεύθερη ρίψη 9 μέτρων

Είναι παρατηρημένο ότι τα περισσότερα φάουλ που σημειώνονται σ' ένα παιχνίδι Χ.Μ. είναι αυτά των 9 μέτρων, γιατί οι περισσότερες συναντήσεις των παικτών, αμυντικών και επιθετικών γίνονται ανάμεσα στη γραμμή των 6 μέτρων και 9 μέτρων. Σύμφωνα με τις στατιστικές σ' ένα παιχνίδι Χ.Μ. μεταξύ καλών ισοδυνάμων ομάδων έχουμε περίπου 25-40 ελεύθερες ρίψεις 9 μέτρων, για κάθε ομάδα. Γι’ αυτό το λόγο από όλες τις άλλες ειδικές επιθετικές καταστάσεις, η ελεύθερη ρίψη πρέπει να απασχολεί σε θεωρία και πράξη περισσότερο τον προπονητή και τους παίκτες μιας ομάδας.

Η κατάσταση της ελεύθερης ρίψης από 9 μ. δημιουργεί πλεονεκτήματα στους επιθετικούς, γιατί υποχρεώνει τους αμυντικούς να βρίσκονται 3 μ. μακριά από τα σημεία εκτελέσεως της ρίψης, ενώ οι ίδιοι βρίσκονται σε καλή θέση για σουτ προς το τέρμα.

Πολλές ομάδες που δίνουν την πρέπουσα προσοχή σ' αυτή την ειδική κατάσταση, έχουν πολύ καλά αποτελέσματα, γιατί επιτυγχάνουν τέρμα χωρίς μεγάλη δυσκολία. Σφάλμα σε μια ομάδα είναι η αντιγραφή ελιγμών ελευθέρας ρίψης 9 μ. άλλων ομάδων, χωρίς να έχει στη δύναμη της παίκτες με τα απαιτούμενα προσόντα γι’ αυτή. Υπάρχουν, όμως τρόποι εκτελέσεως που ταιριάζουν στις ικανότητες και τα προσόντα κάθε παίκτη.

Πλεονεκτήματα ελεύθερης ρίψης είναι: α) οι επιθετικοί δεν είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν το σφύριγμα του διαιτητού όταν αυτοί είναι έτοιμοι, μπορούν να εκτελέσουν την ελεύθερη ρίψη ανεξάρτητα αν οι αντίπαλοι αμυντικοί έχουν ετοιμαστεί ή όχι και β) αυτός που κρατά τη μπάλα έχει το δικαίωμα να σουτάρει αμέσως προς το τέρμα και να επιτύχει γκολ. Έτσι, μπορεί ένας επιθετικός που κάνει την ελεύθερη ρίψη, ενώ οι αμυνόμενοι δεν έχουν κάνει το προστατευτικό τείχος, να σουτάρει αμέσως και να επιτύχει τέρμα.

Αν, όμως, οι αμυνόμενοι έχουν οργανωθεί και έχουν φτιάξει το αμυντικό τείχος, τότε είναι αδύνατον και παράλογο το φάουλ να εκτελεστεί από τον παίκτη που κρατά τη μπάλα. Το σουτ προς το τέρμα θα πρέπει να γίνει από έναν άλλο παίκτη, ο οποίος είναι καλύτερα τοποθετημένος κι από άλλη θέση.

Εάν μια ομάδα έχει καλούς σουτέρ από απόσταση, η ελεύθερη ρίψη των 9 μέτρων την βοηθάει ν' αναγκάσει τους αμυντικούς να τοποθετήσουν την κυρίως αμυντική τους δύναμη στην προέκταση του σημείου εκτελέσεως του φάουλ, μ' αποτέλεσμα ν' αποδυναμωθούν σ' ένα άλλο σημείο της περιοχής της άμυνας τους.

Η επιτυχία μιας εκτελέσεως ενός φάουλ 9 μ. εξαρτάται, α) από την καλή τοποθέτηση του εκτελεστή της ρίψης, ο οποίος θα πρέπει να έχει μια καλή περιφερειακή θέα όλων των συμπαικτών του και β) από την ταχύτητα εκτέλεσης, η οποία δεν πρέπει να δίνει το χρόνο στους αμυνόμενους να αντιδράσουν.

Συνήθως, σε μια εκτέλεση ρίψης 9 μ. τρεις επιθετικοί τοποθετούνται σαν ένα παραπέτασμα στην γραμμή των 9 μ. με τις πλάτες τους στραμμένες προς το τέρμα, καλύπτοντας τη μπάλα με τα σώματα τους, έτσι ώστε να μη γνωρίζουν οι αντίπαλοι αμυντικοί, ποιος έχει τη μπάλα.

Οι επιθετικοί μπορούν να ρίξουν τη μπάλα ο ένας στον άλλο χωρίς ν' αντιληφθούν οι αντίπαλοι αμυντικοί καθόλου την πορεία της. Οι άλλοι παίκτες, δηλαδή, αυτοί που δεν είναι τοποθετημένοι στο επιθετικό παραπέτασμα, θα πρέπει να είναι απλωμένοι καλά κατά μήκος της γραμμής των 9 μ., έτσι ώστε να αναγκάσουν τους αμυντικούς να είναι μακριά ο ένα από τον άλλο. Επίσης, θα πρέπει να είναι έτοιμοι να ενεργήσουν στον προκαθορισμένο ελιγμό σύμφωνα με την εντολή εκείνου που ρίχνει τη μπάλα ή εκείνου που κατευθύνει το παιχνίδι.

Μια ομάδα που έχει ένα καλό σουτέρ με άλμα σε μια ελεύθερη ρίψη 9 μ. συνήθως τοποθετεί αυτόν περίπου τρία μέτρα πίσω από το επιθετικό παραπέτασμα δύο ή τριών παικτών, έτσι ώστε μετά από δύο ή τρία βήματα να μπορεί να λάβει τη μπάλα, να πηδήξει στον αέρα και να βρεθεί σε μια ιδανική θέση για σουτ. Οι επιθετικοί που κάνουν το τείχος αμέσως με την εκτέλεση της ρίψης θα πρέπει να οπισθοχωρήσουν ο ένας κοντά στον άλλο, έτσι που να μην επιτρέψουν κανένα πέρασμα αμυντικού ανάμεσα τους.

Όταν η ομάδα διαθέτει δύο καλούς σουτέρ μ' άλμα από απόσταση, τότε θα πρέπει να τοποθετήσει αυτούς έναν αριστερά κι έναν δεξιά από το σημείο εκτελέσεως της ρίψης των 9 μ. Αν υπάρχει ένας δεξιόχειρας κι ένας αριστερόχειρας καλό θα είναι ο αριστερόχειρας να τοποθετηθεί αριστερά και ο δεξιόχειρας δεξιά. Αυτός δε από τους δύο που θα έχει πιο μπροστά ορισθεί για την εκτέλεση, θα πρέπει να είναι λίγο πιο κοντά στο παραπέτασμα από τον άλλο.

Η τοποθέτηση δύο καλών σουτέρ προβληματίζει την αντίπαλη άμυνα και τον τερματοφύλακα, γιατί δεν γνωρίζουν από ποια πλευρά θα γίνει το σουτ. Ακόμη και αν μια ομάδα δεν έχει καλούς σουτέρ με άλμα ή από απόσταση, υπάρχουν πολλοί ελιγμοί που αν εκτελεστούν με ταχύτητα, εξυπνάδα και ακρίβεια θα φέρουν πολύ" καλά αποτελέσματα.

Στα παρακάτω σχεδιαγράμματα υπάρχουν μερικοί ελιγμοί και θέσεις των επιθετικών για όλες τις καταστάσεις μιας ελεύθερης ρίψης 9 μέτρων.

Με τρεις παίκτες στο τείχος

Ο μεσαίος έχει τη μπάλα, μεταβιβάζει στο 2 που μπαίνει, για να σουτάρει. Ενώ ο δεξιός μπροστά τρέχει να τον μπλοκάρει, αυτός πασάρει στον 3, ο οποίος κινείται δεξιά και δίνει αριστερά στον αριστερό του τείχους που μπαίνει διαγώνια δεξιά πίσω από το σκριν των συμπαικτών του, παίρνει τη μπάλα και σουτάρει.

Δ. Συστηματική άμυναΑφού οι παίκτες καταλάβουν στα πλαίσια του χρησιμοποιούμενου αμυντικού συστήματος τις

βασικές τους θέσεις αρχίζει η συστηματική άμυνα.Στη φάση αυτή οι αμυντικοί διαθέτοντας όλες τους τις δυνάμεις και τις τεχνικοτακτικές τους

δυνατότητες, πειθαρχώντας στους κανόνες λειτουργίας του αμυντικού συστήματος, προσπαθούν για την αποφυγή τέρματος σε βάρος της ομάδας τους, καθώς και για την επανάκτηση της μπάλας.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣΕπειδή η άμυνα ζώνης είναι κυρίως άμυνα χώρου έχει μεγάλη σημασία η γνώση της

ιδιαιτερότητας και της επικινδυνότητας κάθε περιοχής ή διαφορετικά η γνώση των πλεονεκτημάτων ή μειονεκτημάτων κάθε χώρου για την ανάπτυξη της αντίπαλης επίθεσης και την πραγματοποίηση σουτ (προσφερόμενη γωνία ρίψης για τον σουτέρ). Η παραπάνω γνώση είναι δεδομένο γνώρισμα

των έμπειρων παικτών και ζητούμενο για τους αρχάριους παίκτες.Διακρίνουμε τις εξής περιοχές φύλαξης:

Σχήμα 145

1. Πλάγια περιοχή

Είναι ο χώρος που περιλαμβάνεται μεταξύ 0° και 40° αριστερά και δεξιά της περιοχής τέρματος. Η περιοχή αυτή δεν προσφέρεται για την ανάπτυξη του παιχνιδιού. Καλύπτεται επιθετικά από έναν εξτρέμ, ο οποίος μόνο με διείσδυση μέσα στην περιοχή τέρματος απειλή το τέρμα και αυτό λόγω της μικρής γωνίας ρίψης που έχει. Οι πιθανότητες για επιτυχία αυξάνονται όσο μεγαλώνει η γωνία ρίψης. Σήμερα η ικανότητα για σκοράρισμα των εξτρέμ έχει αυξηθεί πάρα πολύ γι’ αυτό και η πλάγια περιοχή πρέπει να καλύπτεται με ιδιαίτερη προσοχή.

2. Περιοχή κοντινής ρίψης

Είναι η περιοχή η οποία περιλαμβάνεται μεταξύ της γραμμής των 6 και των 9 μέτρων και φθάνει ως τα όρια των δύο πλάγιων περιοχών. Είναι η πλέον απαιτητική περιοχή. Οι κίνδυνοι εδώ είναι αλλεπάλληλοι και πολύμορφοι. Η γωνία ρίψης και κυρίως η απόσταση είναι ευνοϊκή για τα πραγματοποιούμενα σουτ. Το πέρασμα επιθετικού με διείσδυση προς την περιοχή τέρματος είναι σχεδόν πάντοτε μοιραίο.

Υποχρεώσεις των αμυντικών μέσα σ' αυτή την περιοχή: - Συνεχής έλεγχος - παραλαβή - παράδοση του παίκτη γραμμής.

- Έγκαιρη έξοδος-μαρκάρισμα των αντιπάλων που προσπαθούν να διεισδύσουν στην περιοχή με μπάλα ή χωρίς μπάλα.

- Μπλοκ ατομικά ή ομαδικά στα σουτ από απόσταση.- Παρεμπόδιση της κυκλοφορίας της μπάλας.- Παραλαβή-παράδοση των περιφερειακών επιθετικών παικτών και αλληλοκάλυψη μεταξύ των

αμυντικών.

3. Περιοχή μακρινής ρίψης

Είναι η περιοχή η οποία εκτείνεται έξω από την γραμμή των 9 μ. και φθάνει ως τα 12 ή 13 μ. Εδώ γίνεται μάλλον άνετα η κυκλοφορία της μπάλας και πραγματοποιούνται εύκολα τα σουτ από απόσταση εκτός και το αμυντικό σύστημα προβλέπει έλεγχο της περιοχής αυτής με προωθημένους αμυντικούς. Τα σουτ από απόσταση που δεν αντιμετωπίστηκαν στην εκδήλωση τους αντιμετωπίζονται με μπλοκ - κυρίως ομαδικά. Η επικινδυνότητα της περιοχής αυτής εξαρτάται από τις ικανότητες των αντιπάλων σουτέρ.

ΑΜΥΝΑ ΜΑΝ ΤΟΥ ΜΑΝΣτο μοντέρνο χαντ-μπωλ, η άμυνα μαν του μαν χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις, όπως:- η αντίπαλη ομάδα βρίσκεται με λιγότερους παίκτες λόγω δίλεπτης αποβολής και κερδίζοντας με

1 -2 γκολ προσπαθεί με αργό και σίγουρο παιχνίδι να κρατάει στην κατοχή της τη μπάλα μέχρι να μπει ο τιμωρημένος παίκτης.

- οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας δεν έχουν καλή φυσική κατάσταση.

- ο αντίπαλος προηγείται με 3-4 γκολ, απομένουν 5-6 λεπτά και προσπαθούμε να αποκτήσουμε γρήγορα τη μπάλα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με μία επιθετική άμυνα και όχι περιμένοντας τα λάθη του αντιπάλου.

Για την εφαρμογή του αμυντικού συστήματος μαν του μαν, κάθε αμυντικός είναι υπεύθυνος για έναν επιθετικό, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που επιτρέπει ο κανονισμός.

Το μοίρασμα των παικτών για μαρκάρισμα μπορεί να γίνει ονομαστικά ή ανάλογα με τη θέση του κάθε παίκτη. Στην πρώτη περίπτωση, ο προπονητής χρεώνει στον κάθε αμυντικό ένα παίκτη, ανάλογα με τις ικανότητες του, για τον οποίο είναι υπεύθυνος (μαρκάρει).

Στη δεύτερη περίπτωση, που θεωρείται πιο σίγουρη και αποτελεσματική στην εφαρμογή, τα ζευγάρια αμυντικός-επιθετικός βγαίνουν σε σχέση με τις θέσεις, που έχουν οι παίκτες στην ομάδα. Στην αρχή, οι αμυντικοί τοποθετούνται σε μια γραμμή μπροστά στην περιοχή τους. Οι πλάγιοι αμυντικοί είναι οι πρώτοι που βγαίνουν από την άμυνα και μαρκάρουν τους επιθετικούς που ενεργούν στις άκρες του γηπέδου. Μετά, οι ενδιάμεσοι αμυντικοί μαρκάρουν τους επόμενους επιθετικούς που έμειναν ελεύθεροι. Στο τέλος, οι κεντρικοί αμυντικοί μαρκάρουν τους επιθετικούς πουβρίσκονται στο κέντρο του γηπέδου, συνήθως κεντρικό και πίβοτ. Αυτό το μαρκάρισμα διαρκεί, μέχρι την πρώτη διακοπή του παιχνιδιού, οπότε οι αμυντικοί γυρίζουν γρήγορα στα 6 μ. Αρχίζοντας το παιχνίδι, το μοίρασμα των παικτών γίνεται με τα ίδια κριτήρια που αναφέραμε.

Για να παιχτεί με επιτυχία η άμυνα μαν του μαν πρέπει οι παίκτες να έχουν καλή φυσική κατάσταση. Συγκεκριμένα πολύ καλή γενική και ειδική αντοχή, ταχύτητα, ευκινησία, και ιδιαίτερα εκρηκτικότητα, προσαρμοστικότητα στις κινήσεις του επιθετικού και ικανότητα μεγάλη στο κλέψιμο της μπάλας, στην ντρίμπλα και στην πάσα. Απαιτούνται όμως και ορισμένες ψυχικές αρετές δηλαδή πολύ μεγάλο πείσμα, αποφασιστικότητα, υψηλό αίσθημα ευθύνης και μεγάλη εμπιστοσύνη στις ατομικές τους ικανότητες.

Επίσης, να γνωρίζουν καλά το στενό μαρκάρισμα, τα γλιστρήματα και αλλαγή παικτών.Η άμυνα μαν του μαν παρουσιάζεται με τρεις μορφές: α) σε όλο το γήπεδο, β) στο μισό δικό μας,

γ) στην περιοχή τέρματος.14.1. Προσωπική κάλυψη

Η προσωπική κάλυψη είναι η ακραία επιθετική μορφή αμυντικής κάλυψης, που μπορεί να συναντηθεί στο Χάντμπολ. Σ' αντίθεση με την ζώνη, η προσωπική κάλυψη έχει σαν κύριο στόχο τον επιθετικό παίχτη και όχι την μπάλα. Γι’ αυτό και ο παίχτης ακολουθείται σε κάθε μετακίνηση του, ανεξάρτητα αν έχει μπάλα ή όχι.

Η προσωπική κάλυψη, όμως, δεν χρησιμοποιείται σαν κύρια τακτική αμυντική επιλογή, αλλά σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις που αντικειμενικός σκοπός είναι να εξαναγκασθεί ο αντίπαλος:

— Να κάνει γρήγορη επίθεση.— Να κάνει βεβιασμένες κινήσεις, που θα οδηγήσουν σε χαμένη επίθεση δηλ. σε άστοχο σουτ,

βήματα, άστοχη πάσα, 3 " κ.λπ.— Να κάνει μεταβιβάσεις μπάλας που θα οδηγήσουν στο κλέψιμο της.Ειδικά οι περιπτώσεις που θα χρησιμοποιηθεί είναι:— Όταν μια ομάδα χάνει με μικρή διαφορά, λίγο πριν την λήξη του παιχνιδιού και θέλει να

ανατρέψει το σκορ.— Όταν, στην ίδια περίπτωση, θέλει να περιορίσει την έκταση της ήττας, για πιθανούς λόγους

πρόκρισης.— Όταν η αντίπαλη ομάδα παίζει παθητικά.Η προσωπική κάλυψη συναντιέται με τρεις μορφές:— Κάλυψη σε όλο το γήπεδο.— Κάλυψη στο μισό γήπεδο.— Κάλυψη γύρω απ' την περιοχή τέρματος.Σε σχέση με τον τρόπο κάλυψης των επιθετικών, έχουμε τους παρακάτω συνδυασμούς:— Χαλαρή προσωπική κάλυψη.— Πιεστική κάλυψη όλων των παιχτών (πρέσιγκ).— Πιεστική κάλυψη του παίχτη με μπάλα, καθώς και των κοντινών στην μπάλα επιθετικών. Οι

υπόλοιποι επιθετικοί που βρίσκονται πιο μακριά απ' την μπάλα, καλύπτονται πιο χαλαρά (Μικτή). Εδώ, ακόμη, θα προσθέσουμε ότι, μπορεί να χρησιμοποιηθούν όλες οι περιπτώσεις προσωπικής κάλυψης που συναντιόνται στο Μπάσκετ.

α) Σε όλο το γήπεδο.

Οι αμυντικοί πρέπει να βρουν γρήγορα τους αντιπάλους τους, να τους μαρκάρουν στενά, παρακολουθώντας τους σε όλο το γήπεδο. Με το στενό μαρκάρισμα σε όλο το γήπεδο, οι αντίπαλοι έχουν προβλήματα στη μεταβίβαση της μπάλας και στο σουτ. Οι αμυντικοί δεν πρέπει ποτέ να χαλαρώνουν, να βρίσκονται όλοι την κάθε στιγμή κοντά στους αντιπάλους και να τους μαρκάρουν στενά. Το κυριότερο πρόβλημα στην κάλυψη για τον αμυντικό είναι η αποφυγή ξεπεράσματος του. Γιατί η αλληλοβοήθεια από τους άλλους παίκτες είναι μικρότερη ή αδύνατη. Γι’ αυτό σημαντικό βοήθημα είναι η τήρηση των αρχών κάλυψης.

- χαμηλή αμυντική θέση απέναντι στον επιθετικό με μπάλα και στους κοντινότερους επιθετικούς- η πρόγνωση και η προσαρμογή στην κίνηση του επιθετικού πριν και όταν πάρει τη μπάλα.- η στενότατη κάλυψη του όταν τελειώνει το βηματισμό. Εδώ απαιτείται και η εναρμόνιση των

άλλων αμυντικών. Δηλαδή ο παίκτης να μην μπορεί να μεταβιβάσει την μπάλα. Γι’ αυτό βασική προϋπόθεση είναι να καλύπτεται πάντα η δυνατή πλευρά. Ενώ ο παίκτης με μπάλα να οδηγείται πάντα προς τα πλάγια του γηπέδου για να μπορεί να μεταβιβάσει μόνο από τη μια πλευρά.

14.1.1. Στην κάλυψη σε όλο το γήπεδο γίνεται φανερό ότι, επιδιώκεται να μην δοθεί καθόλου δυνατότητα στον αντίπαλο να αναπτύξει το παιχνίδι του. Κύρια χρησιμοποιείται η πιεστική κάλυψη (πρέσιγκ) όλων των παιχτών. Γιατί στις περιπτώσεις αυτές επιδιώκεται ή όσο το δυνατόν γρηγορότερη απόκτηση της μπάλας για την περίπτωση ανατροπής αποτελέσματος.

Το κυριότερο πρόβλημα στην κάλυψη για τον αμυντικό είναι η αποφυγή ξεπεράσματος του. Το στοιχείο αυτό σίγουρα είναι βασικό και για τις άλλες δύο μορφές κάλυψης. Η ιδιαιτερότητα αυτής της περίπτωσης εντοπίζεται στο ότι η αλληλοβοήθεια απ' τους άλλους συμπαίκτες είναι μικρότερη και αδύνατη. Ουσιαστικά δηλ. ο κάθε παίχτης μόνο του πρέπει να ξεπερνάει τα προβλήματα που του δημιουργεί ο αντίπαλος του. Γι’ αυτό σημαντικό βοήθημα είναι η τήρηση των αρχών κάλυψης, που αναφέρθηκε στο αντίστοιχο κεφάλαιο της ατομικής τεχνικής και τακτικής. Δηλ.:

— η χαμηλή αμυντική θέση απέναντι στον επιθετικό με μπάλα και τους κοντινότερους επιθετικούς.— η πρόγνωση και η προσαρμογή στην κίνηση του επιθετικού, πριν και όταν πάρει την μπάλα.— η στενότατη κάλυψη του όταν τελειώνει τον βηματισμό.Στο σημείο αυτό απαιτείται εναρμόνιση και των κινήσεων των άλλων αμυντικών. Δηλ. ο παίχτης

μόλις τελειώνει τον βηματισμό να μην μπορεί ούτε να μεταβιβάσει την μπάλα, αλλά ούτε και οι υπόλοιποι συμπαίχτες του να μπορούν να την δεχτούν. Γι’ αυτό βασική προϋπόθεση είναι να καλύπτεται πάντα η δυνατή πλευρά. Συγκεκριμένα, ο επιθετικός με μπάλα να κατευθύνεται πλάγια, ώστε να μπορεί να μεταβιβάσει προς μια μόνο πλευρά και όχι προς τις δύο, όπως αν βρισκόταν στο κέντρο του γηπέδου. Ταυτόχρονα οι υπόλοιποι αμυντικοί να καλύπτουν τους υπόλοιπους επιθετικούς απ' την πλευρά που μπορούν να δεχτούν την μπάλα (σκ. 96).

Οι άλλες πιθανές καταστάσεις που έχουν να αντιμετωπισθούν είναι:— Η έγκαιρη παρακολούθηση επιθετικού χωρίς μπάλα στον ελεύθερο χώρο και ιδιαίτερα στον

ευνοϊκότερο για υποδοχή και ρίψη.— Η αποφυγή προσποιήσεων χωρίς μπάλα.— Σε λιγότερο βαθμό η χρήση του σταυρού.Γενικά, η κάλυψη αυτή είναι δύσκολη και όχι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Είναι περισσότερο επιλογή

ανάγκης. Γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιείται τόσο, όσο οι άλλες δύο μορφές.

β) Στο μισό δικό μας γήπεδο.

Αυτό το αμυντικό σύστημα δεν διαφέρει πολύ από το προηγούμενο. Το μοίρασμα των παικτών γίνεται με τον ίδιο τρόπο. Το μοίρασμα των αντιπάλων είναι πολύ στενό, όταν βρίσκονται κοντά στο

τέρμα, και χαλαρώνει λίγο όταν απομακρύνονται προς το κέντρο του γηπέδου. Αυτό το σύστημα δεν είναι τόσο κουραστικό για τους αμυντικούς, αλλά όχι και τόσο αποτελεσματικό όσο αφορά το κλέψιμο της μπάλας από τον αντίπαλο. Επίσης, έχει το μειονέκτημα ότι δίνει στον αντίπαλο τη δυνατότητα ξεμαρκαρίσματος στο μισό δικό του γήπεδο και φυσικά της διατήρησης της κατοχής της μπάλας.

14.1.2. Κάλυψη στο μισό γήπεδο. Στην κάλυψη αυτή υπάρχουν τα ίδια περίπου προβλήματα με την κάλυψη σ' όλο το γήπεδο. Υπάρχει βέβαια το σημαντικό πλεονέκτημα κάλυψης μικρότερου χώρου.

Η άμυνα αυτή μπορεί να είναι μία συνέχεια της κάλυψης σε όλο το γήπεδο ή ακόμη να αρχίσει ανεξάρτητα στο μισό γήπεδο.

Εδώ μπορεί η κάλυψη να γίνει με πρέσιγκ ή με μικτή κάλυψη. Στην δεύτερη περίπτωση καλύπτονται οι πιο επικίνδυνοι παίχτες με πρέσιγκ και οι άλλοι με απλό μαν-του-μαν (κάλυψη-παρατήρηση), που θεωρούνται πιο αδύνατοι, σε απόσταση 1-2 μ.

Κύρια διεύθυνση άμυνας είναι η μπάλα να κατευθύνεται στις πιο ακίνδυνες πλευρές (πλάγιες) και στις πιο μακρινές, δηλ. αυτές που βρίσκονται προς το κέντρο του γηπέδου, και βέβαια η μπάλα να πηγαίνει στους πιο ακίνδυνους παίχτες.

Εδώ το στοιχείο της αλληλοκάλυψης είναι πιο δεδομένο.Πιο βασικό πρόβλημα από τις τακτικές επιλογές είναι κύρια η αποφυγή σκριν και του σταυρού.

γ) Στην περιοχή τέρματος

Οι αμυντικοί δεν απομακρύνονται πολύ από την γραμμή των 9 μ. για να μην απομονωθεί ο ένας από τον άλλο. Μετά το μοίρασμα των παικτών, μερικοί παίκτες μαρκάρουν στενά τον κεντρικό παίκτη και έναν η δυο από τους καλύτερους επιθετικούς. Τους υπόλοιπους παίκτες τους επιτηρούν, αλλά τους μαρκάρουν και στενά, όταν πλησιάζουν στην γραμμή των 9 μ. Με αυτή την ενέργεια, η ομάδα που αμύνεται, αποκτά το πλεονέκτημα ότι βγάζει από το παιχνίδι τους καλύτερους επιθετικούς και μειώνει την επιθετική δύναμη της αντίπαλης ομάδας. Το πλασάρισμα των αμυντικών λίγο πίσω, επιτρέπει το κλείσιμο των διαδρόμων και βοηθά την αλληλοκάλυψη.

14.1.3. Κάλυψη στην περιοχή ελεύθερης ρίψης. Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή και χρησιμοποιείται κύρια για αποτροπή παθητικού παιχνιδιού.

Κύρια μορφή κάλυψης είναι το μαν-του-μαν, ενώ μπορεί να πρεσάρονται ένας ή δύο επικίνδυνοι παίχτες.

Παρουσιάζεται και με άλλες ποικιλίες, όπως:— Κάλυψη με φλοτάρισμα, όταν δηλ. ο αμυντικός βοηθιέται (καλύπτεται) από τους κοντινούς του

παίχτες.— Με ελεύθερο παίχτη στην γραμμή των 6 μ. και με ξεμαρκάριστο τον Κ.Ε.Π.Τα πλεονεκτήματα, που παρουσιάζει η κάλυψη αυτή είναι ότι, ουσιαστικά, μετατρέπεται σε άμυνα

χώρου, γιατί:— Οι περιοχές κάλυψης είναι πιο συγκεκριμένες αλλά πολύ πιο κινητικές και ευμετάβλητες απ’ την

ζώνη.— Υπάρχει μεγαλύτερη αλληλοκάλυψη.— Μπορεί ακόμη να γίνει αλλαγή παιχτών.Στην κάλυψη αυτή όλες οι τακτικές ενέργειες (σταυρός, σκριν, 1-2, πέρασμα) είναι εξίσου

υπολογίσιμες, γιατί φέρνουν τον επιθετικό σε θέση ευνοϊκής ρίψης. Πάντα όμως πιο προβληματική παραμένει η απελευθέρωση από το σκριν.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Χωρίζονται οι παίκτες σε ομάδες δύο ατόμων. Ο ένας κινείται ελεύθερα σ' όλο το χώρο, κάνοντας ότι κινήσεις θέλει και ο άλλος πρέπει να τον ακολουθεί και να επαναλαμβάνει τις κινήσεις του πρώτου.

2. Δυο ομάδες παικτών επιθετικών και αμυντικών βρίσκονται μέσα σε περιορισμένο χώρο (μισό γήπεδο κ.λπ.). Η μια ομάδα έχει τη μπάλα στην κατοχή της και την μεταβιβάζουν οι παίκτες μεταξύ τους. Οι παίκτες της άλλης προσπαθούν να την κερδίσουν. Κάθε φορά που χάνεται η μπάλα, αλλάζουν οι ρόλοι.

ΣΥΝΘΕΤΗ ΑΜΥΝΑΗ σύνθετη άμυνα είναι μια σύνθεση, ζώνης και μαν του μαν άμυνας. Χαρακτηριστικό αυτής της

άμυνας είναι ότι ένας παίκτης εφαρμόζει τους κανόνες της άμυνας μαν του μαν. Οι άλλοι πέντε τους

κανόνες της άμυνας ζώνης. Σαν τακτικό σκοπό έχει τη συγκεκριμένη αντιμετώπιση ενός ή δύο επικίνδυνων επιθετικών. Με το στενό μαρκάρισμα που γίνεται στον πιο επικίνδυνο σουτέρ, μειώνεται η αποτελεσματικότητα του, που σημαίνει ένα πλεονέκτημα για την ομάδα που αμύνεται. Όταν μαρκάρεται ο κεντρικός παίκτης, που οργανώνει το παιχνίδι, μειώνεται η απόδοση της ομάδας και το γκολ γίνεται πιο δύσκολη υπόθεση.

Ξεχωρίζουμε δύο συστήματα σύνθετης άμυνας: α) Πέντε αμυντικοί σε ζώνη και ο ένας μαν του μαν τοποθετημένοι λίγο μπροστά από τα 6μ. β) Τέσσερις αμυντικοί σε ζώνη και δυο μαν του μαν.

Αυτό το σύστημα είναι πολύ αποτελεσματικό όταν η αντίπαλη ομάδα δεν έχει έναν άλλο παίκτη τόσο καλό για, να αναπληρώσει επιτυχώς τον παίκτη ο οποίος μαρκάρεται μαν του μαν.

ΑΜΥΝΑ ΖΩΝΗΣΕίναι σύστημα άμυνας χώρου ή συνδυασμού άμυνας χώρου και άμυνας παίκτη μαζί, κατά το

οποίο έχουμε μια συνολική αντιπαράταξη των αμυντικών απέναντι στους επιθετικούς έξω και γύρω από την απειλούμενη περιοχή τέρματος, με σκοπό να παρεμποδίσουν τους αντιπάλους -με ατομικές ή συλλογικές ενέργειες- να προωθηθούν και να βρεθούν σε επικίνδυνες για το τέρμα θέσεις βολής μέσα ή κοντά στην αμυντική περιοχή.

Ο κάθε παίκτης έχει τη δική του υπευθυνότητα σε σχέση με το χώρο, ενώ για τους αντίπαλους επιθετικούς εφαρμόζεται η παραλαβή – παράδοση - αλλαγή και η αλληλοκάλυψη μεταξύ των αμυντικών παικτών. Το σύστημα ζώνης στηρίζεται στην ομαδική πλάγια μετατόπιση προς το μέρος της μπάλας και σε σχέση με το πού είναι δυνατό να εκδηλωθεί τελική επιθετική ενέργεια από την αντίπαλη ομάδα.

Έτσι δημιουργείται μεγαλύτερη πυκνότητα αμυντικών στο εκάστοτε επικίνδυνο σημείο: α) για να αποκλείσουμε τη δυνατότητα διεισδύσεων στην περιοχή τέρματος, β) για να εξουδετερώσουμε το τυχόν πλεονέκτημα παίκτη της αντίπαλης ομάδας, γ) για να γίνεται άμεσα η κάλυψη του αμυντικού που κάνει έξοδο-μαρκάρισμα πάνω στον αντίπαλο με τη μπάλα.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

- Κατά την πλάγια μετατόπιση οι αμυντικοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν μια ξαφνική αλλαγή φοράς στην κυκλοφορία της μπάλας.

- Ο παίκτης που κάνει έξοδο μαρκάρισμα επιστρέφει με λοξή κίνηση προς τα πίσω και προς το μέρος που κατευθύνθηκε η μπάλα, καλύπτοντας την έξοδο του επόμενου συμπαίκτη του.

- Υπάρχει το πρόβλημα του παίκτη γραμμής, ο οποίος παρεμποδίζει με πλάγιο φράγμα την ομαλή ροή της ομαδικής πλάγιας μετακίνησης προς την απειλούμενη περιοχή και που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με γρήγορη αποφυγή φράγματος.

Επειδή η κίνηση και η θέση του παίκτη γραμμής δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί, ο έλεγχος του στην κάθε φάση είναι ευθύνη, του παίκτη ο οποίος σε σχέση με την μετακίνηση θα βρεθεί στην ευνοϊκότερη θέση. Αν ο παίκτης γραμμής βρίσκεται στην ίδια ευθεία με τον επιθετικό που απειλεί, γίνεται άμεση ενεργητική παραλαβή-παράδοση από τους αμυντικούς που αντιστοιχούν στους δύο επιθετικούς.

ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΝΗΣ

1. 6:02. 5:13. 4:24. 3:35. 3:2:1Το πρώτο νούμερο φανερώνει τον αριθμό των παικτών, οι οποίοι τοποθετούνται στη γραμμή των

6 μ., δηλ. στη βάση της αμυντικής διάταξης. Το δεύτερο νούμερο τον αριθμό των παικτών που τοποθετούνται έξω από τα 6 μ., σε μια προωθημένη γραμμή άμυνας. Το τρίτο, όπως στην περίπτωση της 3:2:1, φανερώνει τον αριθμό των προωθημένων αμυντικών σε μια ακόμα πιο προωθημένη γραμμή άμυνας.

Ανάλογα με τον αντίπαλο η ανάλογα με την εξέλιξη του παιχνιδιού είναι δυνατόν να έχουμε στις παραπάνω μορφές ζώνης, μια μετατροπή από τη μια μορφή στην άλλη, ξεκινώντας με βάση τη μονογραμμική ζώνη 6:0.

Έτσι είναι δυνατόν να έχουμε την εξής κλιμάκωση.Η 6:0 σε 5:1

Η 5:1 σε 4:2Η 4:2 σε 3:3Η 3:3 σε 3:21Βλέπουμε πως η άμυνα σιγά-σιγά με περισσότερους προωθημένους αμυντικούς γίνεται

περισσότερο πιεστική πάνω στους αντίπαλους και αποκτάει επιθετικό χαρακτήρα.Τις μορφές ζώνης με περισσότερες γραμμές άμυνας τις ονομάζουμε επιθετικές και

χαρακτηρίζονται από την πρόθεση των αμυντικών για επανάκτηση της μπάλας.

14.2. Άμυνα ζώνη

Εξέλιξη της ζώνης

Η άμυνα ζώνη είναι η βασικότερη μορφή άμυνας που χρησιμοποιείται στο Χάντμπολ. Παρ' όλα αυτά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ζώνη, εκτός του ότι παρουσιάζεται με πολλά μοντέλα, αυτή καθαυτή πέρασε από πολλές ποιοτικές μεταβολές. Από τις διάφορες αναλύσεις που έγιναν, φάνηκε ιδιαίτερα το 1972 (Ολυμπιακοί Μονάχου) ότι:

— Η ζώνη αποκτά μία ιδιαίτερη επιθετική μορφή και χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο οι βαθιές ζώνες π.χ. 3:2:1, 1:5 κ.λπ.

— Η κάθε ζώνη παίζεται με πολλές ποικιλίες, όπως η 6:0 στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1982 από τους Σοβιετικούς, η 3:2:1, από τους Γιουγκοσλάβους - Δανούς - Γερμανούς, το 1984, 1985 (Ολυ-μπιακοί Λος Άντζελες, και Σούπερκαπ αντίστοιχα).

— Αποκτά μεγάλη προσαρμοστικότητα στην επιθετική δραστηριότητα.Το τελευταίο είναι μία άμεσα αναγκαία απάντηση της άμυνας στην γρήγορη εναλλαγή των

επιθετικών φάσεων, που γίνονται μέσα σε χρονικά περιθώρια από 0,6 ως 0,9 sec.Πού βρίσκεται λοιπόν αυτήν την στιγμή η κατάσταση της άμυνας; Μπορούμε να το διαπιστώσουμε

απ' τις αναλύσεις που έγιναν διαχρονικά. Έτσι, το 1979 ο Barisev (1979) τόνιζε ότι, η βασική άμυνα παραμένει η πρωτοχρησιμοποιημένη ζώνη 6:0, παρόλο που τονίζει την έντονη παρουσία της 5:1 και 3:3.

Το παγκόσμιο κύπελο του 1982 έδειξε την κυρίαρχη παρουσία των επιθετικών αμυνών και τον περιορισμό της 6:0, βασικά, στις ομάδες της Ρουμανίας και Σοβιετικής Ένωσης, αν και η τελευταία χρησιμοποίησε αρκετά το 5:1 και το 5 + 1. (Προσωπικές αναλύσεις).

Οι ολυμπιακοί του Λος Άντζελες το 1984 έδειξαν την κυριαρχία της 3:2:1, 1:5 και της μικτής άμυνας (Mikkelsen 1985).

To Super cup του 1985 δείχνει ότι και η Σοβιετική Ένωση πειραματίζεται στην 3:2:1 και 1:5 (Haase 1985) πλέον των επιθετικών αμυνών.

Ήδη πλέον, με την βελτίωση των σουτ απ' την μακρινή απόσταση, από πολλούς ειδικούς εκτιμάται ότι η 6:0 είναι πλέον ανεπαρκής.

Αρχές και λειτουργία της ζώνης

Η λειτουργία της ζώνης στηρίζεται γενικά στην αρχή κάλυψης του χώρου που παίζεται η μπάλα. Ειδικότερα, του χώρου όπου η αντίπαλος ομάδα είναι πιο επικίνδυνη.

Για την πρώτη περίπτωση, απ' τις διάφορες αναλύσεις, διαπιστώνεται ότι, όλοι οι χώροι της άμυνας δεν είναι στο ίδιο βαθμό επικίνδυνοι, γιατί η γωνία ρίψης είναι διαφορετική. Έτσι η γωνία

ρίψης είναι μικρότερη από τα πλάγια και μεγαλώνει, όσο η ρίψη γίνεται από το κέντρο. Γι’ αυτό η περιοχή απ' τις 0° ως τις 30°-40° φυλάγεται λιγότερο, ο δε χώρος από 0-10° δεν φυλάγεται καθόλου. Αντίθετα φυλάγεται προσεκτικότερα ο χώρος ρίψης από 30 - ως 90° και απ' τις δύο πλευρές, ιδιαίτερα δε ο χώρος γύρω απ' την κάθετο που φτάνει στο μέσο της εστίας (σκ. 97) (Dolenec 1977).

Ακόμη, το πόσο αφύλακτος θα κρατηθεί ένας χώρος, εξαρτάται και από τον Τ/Φ. Έτσι η ομάδα που διαθέτει έμπειρους και ικανούς Τ/Φ, απ' την πλάγια ρίψη, αφήνει αφύλακτο ακόμη μεγαλύτερο χώρο.

Σε σχέση με την επιθετική δραστηριότητα, η άμυνα διαμορφώνεται ανάλογα με τον βαθμό αποτελεσματικότητας που αυτή παρουσιάζει στους διάφορους χώρους. Έτσι διακρίνονται:

— Μονογραμμικές άμυνες, που καλύπτουν όλη την έκταση του επιθετικού χώρου' τέτοια άμυνα είναι η 6:0.

— Άμυνες πολύγραμμες, που σκοπό έχουν να καλύψουν τον χώρο μεσαίας και μακρινής ρίψης. Διακρίνονται σε ζώνες με δύο γραμμές κάλυψης, όπως η 5:1, 4:2, 3:3 και με τρεις γραμμές, όπως η 3:2:1. Μία ενδιάμεση κατάσταση δηλ. συνδυασμό δύο και τριών γραμμών παρουσιάζει η 1:5.

Από τις αναφερόμενες ζώνες οι βασικότερες είναι η 6:0, 5:1, 3:2:1 και 1:5 ενώ λιγότερο χρησιμοποιούνται η 4:2, 3:3.

ΖΩΝΗ 6:0

Σχήμα 146

Είναι μια «μονογραμμική» μορφή ζώνης και είναι η πιο απλή μορφή. Όλοι οι αμυντικοί τοποθετούνται κατά μήκος της γραμμής των 6 μ. με τους ψηλούς παίκτες στο κέντρο της περιοχής και τους πιο κοντούς, που είναι συνήθως και πιο ευκίνητοι, στα πλάγια.

Οι χώροι ευθύνης τους προσδιορίζονται από την ανάγκη για συνολική κάλυψη της περιοχής τέρματος, για δημιουργία προϋποθέσεων αμυντικού πλεονεκτήματος παίκτη στο απειλούμενο κάθε φορά σημείο της περιοχής.

Οπωσδήποτε η 6:0 στηρίζεται στην πλάγια ομαδική μετακίνηση, στην έξοδο και μαρκάρισμα του αντίπαλου με μπάλα, στην παραλαβή - παράδοση - αλλαγή, στην αλληλοκάλυψη και στα μπλοκ. Ειδικότερα για τους παίκτες:

Οι δύο δεύτεροι αμυντικοί: α) μετακινούνται προς την πλευρά της μπάλας, β) κάνουν έξοδο μαρκάρισμα πάνω στον αντίπαλο δεύτερο όταν αυτός κάνει κάθετη επίθεση ή διαγώνια προς τα έξω. Όταν ο αντίπαλος δεύτερος κάνει διαγώνια προς τα μέσα επίθεση αυτός κινείται προς το κέντρο και παραλαμβάνει τον παίκτη που του παραδίδει ο κεντρικός (συνήθως τον παίκτη γραμμής) η έστω καλύπτει το κενό που αφήνει ο κεντρικός αμυντικός με την έξοδο του πάνω στον δεύτερο επιθετικό.

Οι δεύτεροι αμυντικοί πρέπει να είναι γρήγοροι και δυνατοί στα μαρκαρίσματα που κάνουν. Χρειάζεται να είναι ψηλοί για να έχουν αποτελεσματικά μπλοκ και να φθάνουν εύκολα στο χέρι με μπάλα του επιθετικού.

Οι δύο κεντρικοί είναι κυρίως υπεύθυνοι για τον παίκτη γραμμής και τον κεντρικό επιθετικό. Χρειάζεται πολύ καλή συνεργασία ανάμεσα τους για την παραλαβή παράδοση των δύο αυτών επιθετικών. Συνήθως τον κεντρικό επιθετικό παραλαμβάνει ο κεντρικός αμυντικός προς τον οποίο κινείται ο επιθετικός. Αν κάνει κάθετη επίθεση εξαρτάται από το πού βρίσκεται ο παίκτης γραμμής, τον οποίου βεβαίως ελέγχει αυτός που βρίσκεται πιο κοντά του.

Οι κεντρικοί αμυντικοί κάνουν έξοδο μαρκάρισμα πάνω στους δεύτερους επιθετικούς όταν αυτοί κινούνται διαγώνια προς το κέντρο. Τότε βεβαίως θα πρέπει να γίνουν οι ανάλογες προσαρμογές στην άμυνα.

Οι κεντρικοί αμυντικοί στην 6:0 πρέπει να είναι ψηλοί για να μπλοκάρουν τα σουτ από απόσταση. Δεν αρκεί βέβαια μόνο αυτό πρέπει να είναι και κινητικοί, για γρήγορες προσαρμογές στην αμυντική διάταξη.

Οι ακραίοι αμυντικοί αποφεύγουν να κάνουν έξοδο πάνω στον αντίπαλο. Είναι αρκετή η πλάγια μετακίνηση για να αποκλείσει τη δυνατότητα διείσδυσης των αντίπαλων εξτρέμ στην περιοχή. Μόνο ύστερα από ειδική εντολή μπορεί να βγαίνει και να μαρκάρει, πριν όμως ο εξτρέμ πάρει μπάλα έτσι που να αποθαρρύνεται η μεταβίβαση της μπάλας προς αυτόν.


- Η άμυνα είναι πυκνή - δεν αφήνονται κενά για διεισδύσεις, καλύπτεται καλύτερα ο παίκτης γραμμής και τα πλάγια της αμυντικής περιοχής.

- Είναι δυνατή η συνεχής παρακολούθηση των αντιπάλων παικτών.- Γίνεται εύκολα η παραλαβή-παράδοση και η αλληλοκάλυψη.- Έχουμε μικρές-οικονομικές πλάγιες μετακινήσεις.- Άμεση μετάβαση σε άλλη μορφή ζώνης.- Συγκεκριμένες ενέργειες για κάθε αμυντικό.

Μειονεκτήματα:

- Άνετη ανάπτυξη του παιχνιδιού της επιτιθεμένης ομάδας.- Εύκολη πραγματοποίηση σουτ από απόσταση.- Δεν ευνοείται ο αιφνιδιασμός.

Χρησιμοποίηση

Χρησιμοποιείται:- Από άπειρες ομάδες.- Από ομάδες που μειονεκτούν γενικά στην άμυνα.- Από ομάδες με παίκτες υψηλού αναστήματος.- Εναντίον ομάδων με μειονεκτήματα στα σουτ από απόσταση.- Εναντίον ομάδων με πολύ καλούς παίκτες γραμμής.- Εναντίον ομάδων με μεγάλη κινητικότητα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 6:0

Σχήμα 147

1. Δύο επιθετικοί Γ και Δ και δύο αμυντικοί Α και Β. Όταν ο Γ μεταβιβάζει τη μπάλα στον Δ και Β κάνει αμυντική κίνηση προς τον Δ και ο Α συγκλίνει προς τη θέση του Β. Όταν ο Δ μεταβιβάζει στον Γ ο Α κάνει έξοδο μαρκάρισμα προς τον Γ και ο Β συγκλίνει προς τη θέση του Α. Σχ. 5

Σχήμα 148

2. Η παραπάνω άσκηση με 3 επιθετικούς και 3 αμυντικούς. Σχ. 6

Σχήμα 149

3. Τρεις επιθετικοί και τέσσερις αμυντικοί. Τη μπάλα την έχει ο μεσαίος επιθετικός. Δίνει πάσα στον αριστερό. Στην πρώτη αυτή πάσα ο Α κινείται εμπρός, ο Β πίσω λοξά στη θέση του Α. Στη δεύτερη πάσα από τον αριστερό επιθετικό στον κεντρικό, ο Α κινείται πίσω λοξά στη θέση του Γ και ο Γ στη θέση του Β. Το ίδιο γίνεται και από την άλλη πλευρά

Σχήμα 150

4. Δυο αμυντικοί. Ένας δεύτερος και ένας κεντρικός. Ένας παίκτης γραμμής στο χώρο ευθύνης τους και μια ομάδα επιθετικών σε θέση δεύτερου. Κάθε δεύτερος παίρνει πάσα από τον προπονητή και επιτίθεται: α) διαγώνια προς το κέντρο, β) κάθετη επίθεση, γ) χωρίς περιορισμό. Στη διαγώνια επίθεση ο κεντρικός μαρκάρει το δεύτερο και ο δεύτερος ελέγχει τον παίκτη γραμμής. Στην κάθετη μαρκάρει ο δεύτερος τον δεύτερο και ο κεντρικός τον παίκτη γραμμής.

Σχήμα 151

5. Πέντε επιθετικοί με μια μπάλα ο καθένας και ένας παίκτης γραμμής σε θέσεις επίθεσης 5:1. Οι αμυντικοί σε θέσεις άμυνας ζώνης 6:0. Οι επιθετικοί επιχειρούν, διαδοχικά, προσπάθεια: α) για σουτ, β) για διείσδυση, γ) χωρίς περιορισμό. Οι αντίστοιχοι αμυντικοί κάνουν έξοδο-μαρκάρισμα πάνω στους επιθετικούς και γυρίζουν διαγώνια προς τη φορά της μπάλας, καλύπτοντας την έξοδο του επόμενου αμυντικού.

6. Έξι επιθετικοί - επίθεση 5:1 Έξι αμυντικοί - ζώνη 6:0.Οι δύο διατάξεις χωρίζονται σε επιμέρους τμήματα και παίζουνε με ξεχωριστή μπάλα όλοι μαζί ή

διαδοχικά, (σχ.9)1. α) Δ,, Δ2 εναντίον Ο,, Ο2 β) Δ3, Δ4 εναντίον Ο3, Ο42. α) Δ,, Δ2, Δ4 εναντίον Ο,, Ο2, 04 β) Δ3, Δ2, Δ4 εναντίον Ο3, Ο4, 023. α) Δ,, Δ2, Δ3, Δ4 εναντίον Ο,, Ο2, 03, Ο4 β) Δ,, Δ2, Δ3, Δ4 εναντίον Ο2, Ο2, 03, Δ4

Σχήμα 152

7. Τρεις επιθετικοί Δ,, Δ2, Δ3 και δύο αμυντικοί Ο, και Ο2. Οι Δ,, Δ2 αλλάζουν πάσες σε αργό ρυθμό από απόσταση 4 μ. στο ύψος των 9 μ. ' Όταν η μπάλα βρίσκεται στον Δ2 κάνει έξοδο ο Ο2 και ο Ο, ελέγχει τον παίκτη γραμμής Δ3 και αντιστρόφως.

8. Δύο αντίπαλες ομάδες στη μια εστία, α) Οι αμυντικοί που πραγματοποιούν έξοδο επιτρέπουν εσκεμμένα πότε -πότε να τους προσπερνούν οι επιθετικοί και ελέγχεται η σωστή αλληλοκάλυψη σε κάθε περίπτωση.

β) Πέντε επιθετικοί γυρίζουν τη μπάλα και έξη αμυντικοί στα 6 μ. μετακινούνται προς την πλευρά της μπάλας πιασμένοι χέρι-χέρι. γ) Έξη επιθετικοί (5:1), 6 αμυντικοί (6:0). Παιχνίδι σε μια εστία. Οι επιθετικοί επιτυγχάνουν τέρμα μόνο με πέρασμα μέσα στην περιοχή τέρματος, δ) Έξη επιθετικοί (5:1), 6 αμυντικοί (6:0). Δύο μπάλες - γύρισμα από τους επιθετικούς, έξοδος από τους αμυντικούς. Σημ.: Το γύρισμα προς μια κατεύθυνση. Περνάει η μπάλα από το ένα εξτρέμ στο άλλο με κατευθείαν πάσα.

14.2.2. Ζώνη 6:0.

Είναι η αρχαιότερη και πιο πολυχρησιμοποιημένη ζώνη.Η ζώνη αυτή παρουσιάζει δύο πλάγιους, δύο ενδιάμεσους και δύο κεντρικούς αμυντικούς. Βασικά

απαιτείται οι ενδιάμεσοι και κεντρικοί να είναι ψηλοί και δυνατοί παίχτες. Ταυτόχρονα πολύ ικανοί στις εξόδους, στην αντιπαράθεση 1:1, αλλά ακόμη περισσότερο αποτελεσματικοί στο μπλοκ.

Έχει παιχθεί με πολλές ποικιλίες. Η πρώτη ταξινόμηση γίνεται (Mraz and Shadlich 1977).— Σε 6:0 χωρίς έξοδο. Όταν όλοι οι παίκτες παίζουν χωρίς έξοδο. Η άμυνα αυτή χρησιμοποιείται

εναντίον ομάδας που έχει ακίνδυνους περιφερειακούς παίχτες ή ακόμη όταν η αμυνόμενη ομάδα έχει πολύ ψηλούς παίχτες, με μεγάλη δυνατότητα στο ατομικό και ομαδικό μπλοκ.

— Σε 6:0 με έξοδο, για την αντιμετώπιση επικίνδυνων περιφερειακών παιχτών.Η πρώτη μορφή δεν παίζεται καθόλου στην σημερινή εποχή, παρά μόνο η δεύτερη. Κύρια την

παίζει η ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης και της Ρουμανίας, η δε πρώτη το 1982 την έπαιξε με διάφο-ρες ποικιλίες, ανάλογα με τον τρόπο αντιμετώπισης:

— Του πλάγιου επιθετικού.— Του ενδιάμεσου.— Της κάλυψης πίβοτ - κεντρικού (Jeftucenko 1983).

Για την κάλυψη του πλάγιου επιθετικού, η κλασσική άποψη ήταν να αντιμετωπίζεται αφού ήδη πάρει την μπάλα. Στην μοντέρνα λογική, πιέζεται μαν-του-μαν, ώστε να παίρνει την μπάλα μακριά απ' την περιοχή τέρματος (σκ. 116).

Για την κάλυψη του ενδιάμεσου παίχτη υπάρχουν δύο επιλογές.α. Η πρώτη είναι να τον καλύψει ο ενδιάμεσος αμυντικός (σκ. 117). Στην περίπτωση αυτή το

πλεονέκτημα είναι ότι, η κίνηση του αμυντικού είναι συντομότερη. Εδώ αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της κάλυψης του πίβοτ, όταν θα μετακινηθεί προς το κέντρο. Στην πρώτη περίπτωση ο πίβοτ καλύπτεται απ' τον κεντρικό βασικά και λιγότερο απ' τον πλάγιο. Όταν δε ο επιθετικός κινηθεί προς το κέντρο, τότε συνεχίζει να τον επιτηρεί ο Ε.Α., αλλά τον καλύπτει ο Κ.Α. που αφήνει ολοένα και περισσότερο τον πίβοτ στον Π.Α.

β. Η δεύτερη είναι να καλύψει τον ενδιάμεσο ένας κεντρικός αμυντικός (ο τρίτος αμυντικός). Στην περίπτωση αυτή υπεύθυνος για τον πίβοτ είναι ο δεύτερος (ενδιάμεσος) αμυντικός (σκ. 118).

Κάλυψη κεντρικού - πίβοτ: Διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις:α. Την κλασσική, όπου στον Κ.Ε. βγαίνει ο ένας απ' τους κεντρικούς αμυντικούς και ο άλλος

καλύπτει τον πίβοτ (σκ. 119).β. Με την μόνιμη κάλυψη πίβοτ από έναν αμυντικό. Στην περίπτωση αυτή, τον πίβοτ τον καλύπτει

ο ένας κεντρικός μόνιμα, όπως και τον Κ.Ε. μόνιμα τον καλύπτει ο άλλος Κ.Α. Η κάλυψη γίνεται

ανεξάρτητα απ' τις μετακινήσεις των επιθετικών (σκ. 120). — Με την ταυτόχρονη έξοδο δυο αμυντικών (σκ. 121). Η κίνηση αυτή βασίστηκε στην λογική του

ότι, η ταυτόχρονη κίνηση των δύο αμυντικών, ιδιαίτερα αν είναι υψηλόσωμοι, κλίνει το οπτικό πεδίο του κεντρικού επιθετικού. Έτσι ούτε να πασάρει μπορεί στον πίβοτ, ούτε και να κάνει σουτ. Η κίνηση αυτή είναι ακόμη πιο αποτελεσματική, όταν ο πίβοτ βρίσκεται πλάγια. Θα πρέπει να ειπωθεί ότι αυτή η κάλυψη μπορεί να γίνει και για τους ενδιάμεσους, αλλά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, όπου η άμυνα έχει υπεραριθμία. Η κίνηση αυτή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη σε κεντρικό, που είναι ικανός στο πασάρισμα (ειδική πάσα) και σε ευκίνητο πίβοτ.

Στην περίπτωση που έχουμε δύο ή κλασσικούς πίβοτ (σκ. 122), η άμυνα δεν αλλάζει τους προσανατολισμούς της. Έτσι αν οι Ε.Ε. παίζουν στα πλάγια, τους καλύπτουν οι Ε.Α. και τους πίβοτ οι Κ.Α. που τους μαρκάρουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην δεχτούν πάσα. Όταν οι Ε.Ε. παίζουν προς το κέντρο, τότε οι καλύψεις των γίνονται απ' τους Κ.Α. και τους πίβοτ τους καλύπτουν οι Ε.Α. Σκόπιμο είναι να μαρκάρονται οι Π.Ε. με πιεστική άμυνα, γιατί γίνεται πιο δύσκολη η κυκλοφορία της μπάλας.

Σύμφωνα με τον J. Gribergas (1977) η άμυνα 6:0 παρουσιάζει τα παρακάτω:

Πλεονεκτήματα:— Οι θέσεις των αμυντικών παιχτών είναι ξεκαθαρισμένες και δύσκολα μεταβάλλονται, με

αποτέλεσμα να είναι πιο ξεκαθαρισμένος και ο ρόλος των αμυντικών.— Προσφέρει άνετη οπτική επαφή για όλη την φάση εκδήλωσης της επίθεσης.— Η επικοινωνία και η αλληλοκάλυψη των αμυντικών είναι πιο εύκολη.— Άνετη συνεργασία αμυντικών - Τ/Φ.— Μεγάλη κάλυψη όλης της περιοχής τέρματος.— Δεν αφήνει κενά στην γραμμή των 6 μ. (πυκνότητα κάλυψης). Μειονεκτήματα:— Δεν καλύπτει με επάρκεια τους επικίνδυνους περιφερειακούς παίχτες (έλλειψη βάθους

κάλυψης).— Δεν μπορεί να αντιδράσει έγκαιρα στο γρήγορο παιχνίδι της επίθεσης.— Επιτρέπει την κυκλοφορία της μπάλας και είναι ανεπαρκής όταν ο αντίπαλος παίζει για να

κρατήσει το σκορ.14.2.2.1. Ειδικές περιπτώσεις συμπεριφοράς στην 6:0. α. Κίνηση του πλάγιου προς το κέντρο της άμυνας. Η περίπτωση αυτή αντιμετωπίζεται με δύο

τρόπους:— Με κλασσική παραλαβή-παράδοση του Ε.Ε. και Π.Ε. απ' τον Π.Α. και τον Ε.Α. Σε περίπτωση

που ο Ε. Α. έχει κάνει έξοδο στα 9 μ. να μαρκάρει τον Ε.Ε., τότε η παραλαβή - παράδοση γίνεται μεταξύ Π.Α. και Κ.Α. και ο Π.Α. έρχεται να καλύψει τον Ε.Α. Στην περίπτωση που ο Ε.Ε. κινηθεί προς τα πλάγια, τότε ο Π.Α. κινείται κι αυτός προς τα πλάγια, μέχρι να του παραδοθεί ο επιθετικός. Ταυτόχρονα ο Ε.Α. γυρίζει πίσω, όπου πιθανά μπορεί να παραλάβει απ' τον Κ.Α. τον πίβοτ, στην περίπτωση που αυτός κινηθεί προς την δυνατή πλευρά (σκ. 123).

— Στην δεύτερη περίπτωση ο Π.Α. καλύπτει με προσωπική κάλυψη τον Π.Ε., μέχρι το σημείο της μετακίνησης του. Τον παραδίνει και γυρίζει στην θέση του, όταν ο Π.Ε. διώξει την μπάλα από τα χέρια του (σκ. 124).

β. Σε περίπτωση που γίνει σταυρός μεταξύ Π.Ε. και Ε.Ε., τότε γίνεται αμοιβαία παραλαβή - παράδοση των επιθετικών μεταξύ Ε.Α. και Π.Α. Αν γίνει ταυτόχρονα και μετακίνηση του πίβοτ προς τα πλάγια, τότε τον Ε.Ε. τον παραλαμβάνει ο Π.Α., τον πίβοτ ο Ε.Α. και τον Π.Ε. ο Κ.Α. (σκ. 125).

γ. Περίπτωση υπεραριθμίας απ' το κέντρο προς τα πλάγια. Συγκεκριμένα, όταν ο Ε.Ε. κάνει κάθετη κίνηση και έρχεται με σταυρό πίσω του ο Κ.Ε., τότε αρχικά βγαίνει στον Ε.Ε. ο Ε.Α. Την στιγμή που

γίνεται ο σταυρός, τότε έρχεται δίπλα του ο ένας Κ.Α. και γίνεται παραλαβή - παράδοση, δηλ. τον Κ.Ε. θα τον πάρει ο Ε.Α. και ο Κ.Α. τον Ε.Ε. Σε περίπτωση που κινηθεί και ο πίβοτ, τον ακολουθεί ο άλλος Κ.Α. (σκ. 126), ενώ ο άλλος Κ.Α. γυρίζει στα 6 μ., έτσι ώστε να βρίσκεται με έξοδο μόνο ο Ε.Α. στον Κ.Ε. που έχει την μπάλα. Σε περίπτωση που δεν γίνει μεταβίβαση πάσας και την μπάλα την έχει ο Ε.Ε., τότε μένει στην έξοδο ο Κ.Α., ενώ ο Ε.Α. παραλαμβάνει τον Κ.Ε. και γυρίζει στα 6 μ.

δ. Σε περίπτωση που γίνει σύνθετος σταυρός στο κέντρο, τότε βγαίνει μόνιμα πάνω στην μπάλα ο ένας Κ.Α. και ο άλλος καλύπτει τον πίβοτ. Ο Κ.Α. που έκανε την έξοδο καλύπτει μόνιμα την μπάλα, κάνοντας (συνεχώς) αλλαγή και μαρκάρισμα στον παίχτη που θα έχει την μπάλα (σκ. 127).

14.2.2.2.2. Επιθετικές μορφές κάλυψης στην 6:0.Οι πιο συνηθισμένες μορφές επιθετικής κάλυψης στην 6:0 γίνονται όταν η μπάλα βρίσκεται στην

πλάγια ή ενδιάμεση πλευρά. Βασικό είναι ότι η κίνηση για επιθετική κάλυψη αρχίζει όταν ο επιθετικός:έχει εξαντλήσει τον βηματισμό — ετοιμάζεται για πάσα και όταν βρίσκεται στο τέλος επιθετικής

προσπάθειας — κάτω από στενή κάλυψη — επιχειρεί βεβιασμένη πάσα.Πιο συνηθισμένες περιπτώσεις είναι:1. Όταν η μπάλα βρίσκεται στον Π.Ε. τότε διακρίνονται δύο περιπτώσεις:α. απλή επιθετική κάλυψη. Συγκεκριμένα, αφού καλυφθεί ο Π.Ε. βγαίνει και καλύπτει τον Ε.Ε. ο

Ε.Α. ή ο Κ.Α. (σκ. 128.α).β. Σύνθετη επιθετική κάλυψη. Με την ίδια λογική καλύπτονται ταυτόχρονα Ε.Ε. και Κ.Ε. (σκ.

128.β.).Με την πρώτη περίπτωση επιδιώκεται η παρεμπόδιση της κυκλοφορίας της μπάλας και με την

δεύτερη το στήσιμο παγίδας για κλέψιμο της μπάλας. Γιατί με τον σχηματισμό αυτό αφήνεται ένας μόνο ελεύθερος διάδρομος ή πάσα στον Ε.Ε. της άλλης πλευράς. Πιο ιδανική περίπτωση για την κάλυψη αυτή είναι όταν ο Π.Ε., στην προσπάθεια του για ξεπέρασμα του Π.Α., είναι με την πλάτη στους περιφερειακούς παίχτες και επιχειρεί με γύρισμα να δώσει πάσα -ουσιαστικά, δηλ., ο

επιθετικός ξαφνιάζεται και δεν έχει πολύ χρόνο να σκεφτεί και αντανακλαστικά πασάρει στον παίχτη που συνειδητά αφήνεται ελεύθερος. Και αυτή η πάσα είναι που περιμένει η άμυνα για να κλέψει. Βασική προϋπόθεση είναι ο πίβοτ να καλύπτεται καθαρά απ' την πλευρά της μπάλας για να μην μπορεί να πάρει πάσα (σκ. 128.β).

γ. Όταν η μπάλα βρίσκεται στον Ε.Ε.Στην περίπτωση αυτή καλύπτεται επιθετικά, ταυτόχρονα και ο Π.Ε. και ο Κ.Ε. με την ίδια λογική

που αναφέρθηκε παραπάνω.14.2.2.2.3. Περιπτώσεις κάλυψης σε ξεπέρασμα αμυντικού.Κύρια κατεύθυνση στην περίπτωση αυτή είναι να εξαναγκασθεί η μπάλα να μετακινηθεί προς τα

πλάγια, όπου η ρίψη είναι πιο αδύνατη. Ακόμη ένα βασικό στοιχείο είναι ο παίχτης που θα κάνει την κάλυψη να προέρχεται απ' την αδύνατη πλευρά και όχι απ' την δυνατή. Αναλυτικότερα οι περιπτώσεις:

— Ξεπέρασμα Κ.Α. Στην περίπτωση αυτή τον επιθετικό θα τον καλύψει ο άλλος Κ.Α. και τον πίβοτ ο αντίστοιχος Ε.Ε. της αδύνατης πλευράς. Έτσι η δυνατή πλευρά της άμυνας διατηρεί την ισαριθμία της και δίνεται κάποιος χρόνος στον αμυντικό που ξεπεράστηκε να γυρίσει πίσω για να καλύψει το κενό, δημιουργώντας τελικά ομαδική ισαριθμία.

— Ξεπέρασμα Ε.Α. Στην περίπτωση αυτή τον επιθετικό θα τον καλύψει ο ένας Κ.Α. και τον πίβοτ ο άλλος Κ.Α. Ταυτόχρονα ο Π.Α. καλύπτει τον Π.Ε. Η περίπτωση αυτή είναι πιο εύκολη σε σχέση με

την προηγούμενη, γιατί και να γυρίσει η μπάλα στο κέντρο υπάρχει κάποιος σχετικός χρόνος.Ακόμη πιο ευνοϊκή είναι η περίπτωση που το ξεπέρασμα γίνεται απ' την εξωτερική πλευρά. Τότε η

επίθεση συνολικά εξουδετερώνεται, γιατί ο επιθετικός βρίσκεται σε αδυναμία να κάνει πάσα προς το κέντρο, απ' όπου θα δημιουργηθεί υπεραριθμία ή αν κάνει πάσα θα είναι πολύ αργή και θάχει αρκετό χρόνο η άμυνα να ξαναοργανωθεί. Αν όμως το ξεπέρασμα γίνει απ' την κεντρική πλευρά, τότε η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη και η μόνη λύση είναι η συνεχόμενη αλληλοκάλυψη για να γίνει η ρίψη απ' τα πλάγια.

Στην περίπτωση που τον επιθετικό δεν μπορεί να προλάβει να καλύψει ο Κ.Α., τότε τον καλύπτει ο Π.Α. (σκ. 129).

— Ξεπέρασμα από τα πλάγια. Στην περίπτπωση αυτή την κάλυψη την κάνει ο Ε.Α. και τον πίβοτ τον καλύπτει ο Κ.Α.

Οι περιπτώσεις που αναφέρθηκαν αφορούν την περίπτωση ξεπεράσματος αμυντικού που έκανε έξοδο. Σε περίπτωση που δεν γίνεται έξοδος, τότε πάντα θα καλύπτεται για αντικειμενικούς λόγους απ' τους διπλανούς παίχτες της δυνατής πλευράς, έτσι ώστε να γίνει η ρίψη από τα πλάγια.

ΖΩΝΗ 5:1

Σχήμα 153

Είναι μια μορφή ζώνης με δύο γραμμές άμυνας. Πιο συγκεκριμένα έχουμε 5 παίκτες τοποθετημένους στη γραμμή των 6 μ. και έναν προωθημένο σε μια πρώτη γραμμή άμυνας στα 9 μ. περίπου και στο κέντρο της αμυντικής ζώνης. Αυτός α αμυντικός αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας, ενώ οι άλλοι πέντε στη βάση της αμυντικής διάταξης, την β' γραμμή άμυνας. Στόχος της 5:1 είναι, διατηρώντας μια αρκετά πυκνή διάταξη, να κατορθώσει με τον προωθημένο αμυντικό να

ισχυροποιήσει το κεντρικό τμήμα της ζώνης. Σαν μια μορφή ζώνης και αυτή στηρίζεται στην πλάγια ομαδική μετακίνηση, η οποία θα πρέπει να είναι πιο έντονη, πιο γρήγορη ώστε να καλύπτεται το κενό του ενός παίκτη στη β' γραμμή άμυνας σε σχέση με τη ζώνη 6:0. Επίσης εφαρμόζονται οι τακτικές της παραλαβής-παράδοσης, της αλληλοκάλυψης, των μπλοκ, της αποφυγής φράγματος. Σχ. 11

Για έξοδο-μαρκάρισμα κινούνται κυρίως οι δύο δεύτεροι αμυντικοί. Επίσης, μαρκάρουν τον παίκτη γραμμής κυρίως, όταν αυτός μετακινηθεί και έλθει στην εξωτερική τους πλευρά. Τότε τον δεύτερο επιθετικό παραλαμβάνει ο πίσω κεντρικός, ο οποίος, βεβαίως, είναι ο βασικός υπεύθυνος για τον παίκτη γραμμής που κινείται σχεδόν πάντα στο χώρο του. Οι δυο ακραίοι αμυντικοί αυξάνοντας την κινητικότητα τους περιορίζουν τη διεύρυνση των χώρων ευθύνης των υπολοίπων αμυντικών στη γραμμή των 6 μ. Κατά τη δημιουργία αμυντικού πλεονεκτήματος παίκτη από την μια πλευρά της περιοχής ο ακραίος της άλλης πλευράς έχει στον έλεγχο του τους δυο τελευταίους, προς την πλευρά του επιθετικούς.

Ο προωθημένος αμυντικός ονομάζεται επιθετικός αμυντικός. Είναι τοποθετημένος στο κέντρο της περιοχής και στο ύψος των 9 μ. Πρέπει να είναι παίκτης γρήγορος, δυνατός, με πολύ καλή φυσική κατάσταση, έξυπνος, ικανός αμυντικός και διορατικός. Έχει αποστολή:

- Να εξουδετερώσει τις προσπάθειες για σουτ από την κεντρική περιοχή με γρήγορο μαρκάρισμα των σουτέρ ή μπλοκ.

- Να παρεμποδίσει την κυκλοφορία της μπάλας και των παικτών.- Να ελέγχει τον κεντρικό επιθετικό και ιδιαίτερα όταν αυτός είναι ο διοργανωτής του παιχνιδιού

της αντίπαλης ομάδας.- Να παρέχει αλληλοκάλυψη στους δύο δεύτερους αμυντικούς κυρίως όταν οι αντίπαλοι τους

δεύτεροι επιθετικοί ξεφεύγουν από την εσωτερική πλευρά.- Να δημιουργεί και να αξιοποιεί ευκαιρίες αιφνιδιασμού.

Παρατηρήσεις

Στις διασταυρώσεις των επιθετικών θα πρέπει να επιλέξει ή να μαρκάρει από την αρχή τον φέροντα τη μπάλα ή να κάνει αλλαγή παίκτη με τον αντίστοιχο δεύτερο αμυντικό.

Όταν η επιτιθέμενη ομάδα χρησιμοποιήσει δύο παίκτες γραμμής τότε θα πρέπει να ρίξει το βάρος της άμυνας του στον ένα δεύτερο επιθετικό -τον πιο επικίνδυνο από τους δύο ή και στους δύο μαρκάροντας πότε τον έναν και πότε τον άλλον για να τους προκαλέσει σύγχυση, ενώ παράλληλα θα επιδιώκει να κλέψει τη μπάλα στις μεταξύ τους μεταβιβάσεις.


- Η αμυντική διάταξη είναι αρκετά πυκνή και ιδιαίτερα στο κεντρικό τμήμα της ζώνης.- Ο προωθημένος αμυντικός επιφέρει σύγχυση και καθυστέρηση στην επιτιθέμενη ομάδα.- Διαθέτει έναν αμυντικό - τον επιθετικό στον οποίον είναι δυνατόν να δοθούν ειδικότερα

καθήκοντα.- Η διάταξη έχει ένα σχετικό βάθος.- Ο επιθετικός αμυντικός αξιοποιεί τις ευκαιρίες αιφνιδιασμού.


- Η ομάδα ρίχνει το βάρος στο κέντρο της ζώνης με αποτέλεσμα να μένουν πιο ευάλωτες οι πλάγιες περιοχές.

- Είναι αρκετά δύσκολη η συνεργασία μεταξύ του επιθετικού αμυντικού και της β γραμμής άμυνας με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κενά δεξιά και αριστερά από τον πίσω κεντρικό αμυντικό.


Χρησιμοποιείται:- ' Όταν η αντίπαλη ομάδα έχει έναν πολύ καλό σουτέρ ή και δύο από τους οποίους ο ένας να

είναι ο κεντρικός.- Όταν η ομάδα δεν έχει καλό τερματοφύλακα.- Όταν η αντίπαλη ομάδα μειονεκτεί στην καλή κυκλοφορία της μπάλας.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5:1

Σχήμα 154

1. Τρεις περιφερειακοί επιθετικοί σταυρώνουν ανά δύο μπροστά από την κεντρική περιοχή άμυνας. Ο επιθετικός αμυντικός No 1 ακολουθεί από την .αρχή τον φέροντα τη μπάλα και αμέσως με την μεταβίβαση της μπάλας τον αφήνει και μαρκάρει τον παραλήπτη. Σχ. 11

2. 3 περιφερειακοί επιθετικοί και ένας επιθετικός αμυντικός. Οι δεύτεροι επιθετικοί κόβουν συνεχώς πίσω από τον αμυντικό και αυτός προσπαθεί να κόψει τη μεταβίβαση προς αυτούς, καθώς και τις παράλληλες μεταβιβάσεις από δεύτερο σε δεύτερο.

3. Ο επιθετικός αμυντικός επιτρέπει στους περιφερειακούς επιθετικούς να τον αποφεύγουν με προσποίηση και ελέγχεται το μαρκάρισμα του όταν διεισδύει από τους παίκτες της β' γραμμής άμυνας.

14.2.3. Άμυνα ζώνης 5:1.

Χαρακτηρίζεται σαν ζώνη δίγραμμης κάλυψης και είναι η απλούστερη μορφή άμυνας ζώνης που έχει κάποιο βάθος. Στην πρώτη γραμμή των 6 μ. βρίσκονται πέντε παίχτες και στη δεύτερη ένας που είναι πιο μπροστά.

Ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ο Κ.Ε.Α. κινείται σε διαφορετική απόσταση και πλάτος από την εστία του και μαρκάρει ή εμποδίζει συγκεκριμένους ή όχι επιθετικούς. Στην κλασσικότερη της μορφή, ο Κ.Ε.Α. κινείται 7-11 μ. από την εστία του και με πλάτος κίνησης περίπου 6 μ. μαρκάροντας ή καλύπτοντας όποιον από τους περιφερειακούς επιθετικούς παίκτες (Δι, Δ2, Δ3) έχει την μπάλα, με

ιδιαίτερη έμφαση στον κεντρικό (Δ2) (σκ. 130). Ο Κ.Ε. Α. δεν χρειάζεται να είναι πολύ ψηλός, αλλά πολύ ευκίνητος και να προνοεί τις κινήσεις των επιθετικών έτσι ώστε με γρήγορη προσαρμοστικότητα να δίνει σωστές λύσεις στα διαγραφόμενα προβλήματα. Λόγω της θέσης του, είναι ο παίκτης που θα κάνει και την αντεπίθεση και πρέπει να είναι καλός ντριπλέρ, και να ειδικεύεται στο κλέψιμο της μπάλας. Η υποχρέωση του στην αμυντική διάταξη είναι:

— να μην αφήνει να γίνεται σουτ ή πάσα απ' τον δικό του χώρο— να εμποδίζει το πέρασμα στον δικό του χώρο των επιθετικών με ή χωρίς μπάλα— να περιορίζει την δραστηριότητα του πίσω κεντρικού παίχτη— να περιορίζει την δραστηριότητα του πίβοτ, μη επιτρέποντας πάσες προς αυτόν— να εμποδίζει την κυκλοφορία της μπάλας

— να αποκρούει με μπλοκ τα σουτΗ συμπεριφορά των υπόλοιπων πέντε αμυντικών παιχτών είναι όμοια μ' αυτή της άμυνας 6:0.Η συνεργασία του Κ.Ε.Α. με τους υπόλοιπους αμυντικούς παίχτες διέπεται από τις βασικές αρχές

της άμυνας: αλλαγή παραλαβή, αλληλοκάλυψη block κίνησης κ.λπ. (σκ. 131, σκ. 132).Η άμυνα ζώνη 5:1 μπορεί, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό,να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές:1. Ο Κ.Ε.Α. να παίζει στα 7-8 μ. (αμυντική 5:1).2. Ο Κ.Ε.Α. να παίζει στο 8-11 μ. (επιθετική 5:1) με σκοπό:— να δυσκολεύει την κυκλοφορία της μπάλας— να εμποδίζει τις κινήσεις του κεντρικού επιθετικού— να δυσκολεύονται τα σουτ απ' την περιοχή μακρινής ρίψης.

3. Ο Κ.Ε.Α. να παίζει ελεύθερα, κυνηγώντας την μπάλα στους τρεις περιφερειακούς παίχτες. Χρησιμοποιείται ενάντια σε ομάδες με στερεότυπο τρόπο ανάπτυξης. Αυτός ο ρόλος του Κ.Ε.Α. λέγεται και «κυνηγός».

4. Ο Κ.Ε.Α. να παίζει ανάμεσα από τον Ε.Ε. και τον Κ.Ε. (σκ. 133). Έτσι δυσκολεύεται η κυκλοφορία στο μισό γήπεδο και ταυτόχρονα αντιμετωπίζεται ένας επικίνδυνος σουτέρ, χωρίς να χρειασθεί προσωπική κάλυψη.

Κάνοντας μία άλλη ταξινόμηση μπορούμε να πούμε ότι ο Κ.Ε.Α. παίζει ως εξής:— κίνηση σε τρίγωνο καλύπτοντας τους τρεις περιφερειακούς (σκ. 134)— παράλληλη κίνηση καλύπτοντας τους δύο ενδιάμεσους (σκ. 135.α)— κίνηση κάθετη καλύπτοντας τον κεντρικό επιθετικό (σκ. 135.β). Πλεονεκτήματα— Δεν επιτρέπει τους επιθετικούς να κάνουν σουτ στην κεντρική περιοχή, απ' όπου έχουν μεγάλη

αποτελεσματικότητα— Άμυνα σε βάθος και ταυτόχρονα ένα σχετικό άπλωμα— Μετατρέπεται εύκολα σε άλλη μορφή ζώνης (6:0, 3:2:1, 4:2)— Εύκολο και αποδοτικό αιφνιδιασμό με τον επιθετικό παίχτη (Ο4)

— Πιθανότητες για κλέψιμο της μπάλας ή δημιουργία λάθους πάσας απ' τους επιθετικούς— Δυσκολία στην ανάπτυξη της επίθεσης Μειονεκτήματα

— Ευάλωτη στα πλάγια σε σχέση με την 6:0— Δυσκολίες στην αλλαγή - παραλαβή και αλληλοκάλυψη— Κενά στη συνοχή σε σχέση με την 6:0.14.2.3.1. Ειδικές περιπτώσεις συμπεριφοράς στην 5:1.14.2.3.1.1. Αντιμετώπιση δύο κλασσικών πίβοτ.Στην περίπτωση αυτή ο Κ.Ε.Α., επειδή δεν υπάρχει Κ.Ε., κινείται παράλληλα στην γραμμή των 9

μ., για να αντιμετωπίσει τους δύο Ε.Ε. τους δύο πίβοτ καλύπτουν οι Ε.Α. και τον Ε.Ε. τον μαρκάρει, είτε ο Κ.Α., αν κινηθεί προς το κέντρο (σκ. 136), είτε ο Ε.Α. που παραδίδει τον πίβοτ στον Κ.Α. (σκ. 137). Ταυτόχρονα, ο Κ.Ε.Α. μπορεί, είτε να καλύψει τυχόν κενά, είτε να βγει πιο έξω καλύπτοντας πάσα προς τον Ε.Ε. της αντίθετης πλευράς (επιθετική μορφή).

Μία άλλη λύση που μπορεί να δοθεί στην περίπτωση δύο πίβοτ είναι η μετατροπή της 5:1 σε 5 + 1. Ο Κ.Ε.Α., δηλ., αμέσως μαρκάρει με προσωπική κάλυψη έναν απ' τους δύο Ε.Ε., με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η κυκλοφορία της μπάλας και η δύναμη της ομάδας στον κεντρικό χώρο ρίψης.

14.2.3.1.2. Περιπτώσεις κάλυψης σε ξεπέρασμα αμυντικού. Ξεπέρασμα του Κ.Ε.Α. Στην περίπτωση αυτή τον Κ.Ε. καλύπτει ο Κ.Α. Αν ο πίβοτ ήταν στον Κ.Α., έρχεται να τον καλύψει ο Ε.Α. της αδύνατης πλευράς (σκ. 138).

— Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ξεπεράσματος των αμυντικών ισχύουν ότι για την 6:0.

14.2.4. Άμυνα 1:5.

Η άμυνα αυτή χαρακτηρίζεται απ' τη μεγάλη επιθετική της συμπεριφορά, γιατί παρουσιάζει πυκνή τοποθέτηση στο χώρο της μακρινής ρίψης.

Συγκεκριμένα, παρουσιάζει δύο γραμμές κάλυψης:Την πρώτη, που έχει έναν αμυντικό (Κ.Α) και την επιθετική γραμμή, που έχει πέντε παίχτες. Η

διάταξη των επιθετικών αμυντικών έχει δύο μορφές, σε σχέση με την τοποθέτηση των δύο Π.Α. Μπορούν να τοποθετηθούν μαζί με όλους τους άλλους, πάνω και μπροστά στην γραμμή των 9 μ.

Στην άλλη περίπτωση, οι πλάγιοι αμυντικοί τοποθετούνται πάνω στην γραμμή των 6 μ., οπότε η αμυντική διάταξη παίρνει ελλειπτικό σχήμα (σκ. 139).

Ο Κ.Α. καθοδηγεί όλη την υπόλοιπη άμυνα και καλύπτει πάντα τον πίβοτ. Πάντα όμως πρέπει να είναι τοποθετημένος μεταξύ μπάλας και πίβοτ.

Οι υπόλοιποι παίχτες έχουν δύο στόχους:— Να καλύπτουν αποτελεσματικά τον παίχτη που έχει την μπάλα.— Να εμποδίζουν να περάσουν στον κεντρικό χώρο κοντινής ρίψης οι περιφερειακοί και πλάγιοι

παίχτες, ακόμη και όταν δεν έχουν μπάλα.Στην περίπτωση που κάποιος επιθετικός περάσει, τότε ο αμυντικός τον ακολουθεί στον χώρο που

πηγαίνει ή κάνει παραλαβή - παράδοση με τον Κ.Α. (σκ. 140).

Η άμυνα αυτή είναι πολύ αποτελεσματική εναντίον επικίνδυνων περιφερειακών παιχτών. Κύρια όμως είναι αποτελεσματική για την συνολική παρεμπόδιση της ανάπτυξης του παιχνιδιού και ιδιαίτερα, όταν παίζεται παθητικό παιχνίδι.

Απαιτεί όμως παίχτες με υψηλό επίπεδο αμυντικής τεχνικής, γρήγορους, ευκίνητους, με καλή φυσική κατάσταση και ικανότητα αλληλοβοήθειας.

Παρουσιάζει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των επιθετικών αμυντικών συστημάτων. Ιδιαίτερο μειονέκτημα, ο μεγάλος κενός χώρος που αφήνει στην γραμμή των 6 μ.

ΖΩΝΗ 4:2

Σχήμα 155

Είναι μια μορφή ζώνης με δύο γραμμές άμυνας. Μια πρώτη γραμμή από δύο προωθημένους αμυντικούς τοποθετημένους έξω από τη γραμμή των 6 μ. κοντά στα 9 μ. και μια δεύτερη γραμμή άμυνας από τους υπόλοιπους αμυντικούς τοποθετημένους στα 6 u. Με αυτή τη διάταξη η άμυνα προσλαμβάνει επιθετικό χαρακτήρα.

Τα διαστήματα μεταξύ των αμυντικών είναι αρκετά μεγάλα, γι' αυτό απαιτείται πολύ καλή συνεργασία μεταξύ των παικτών και κυρίως μεταξύ των δύο γραμμών άμυνας, για να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι διεισδύσεων των επιθετικών.

Οι δύο προωθημένοι πρέπει να είναι πολύ γρήγοροι στις μετακινήσεις τους, πολύ καλοί στο παιχνίδι «ένας με έναν» ώστε να εξουδετερώνουν τις προσπάθειες για σουτ η διείσδυση των αντιπάλων δεύτερων. Η δράση τους προσαρμόζεται στις δραστηριότητες των αντιπάλων τους, ενώ οι πλάγιες μετακινήσεις τους θα πρέπει να είναι συγκρατημένες. Όταν η αντίπαλη ομάδα παίζει με δυο παίκτες γραμμής ο ένας προωθημένος υποβοηθάει τον άλλον, όταν ο αντίπαλος δεύτερος τον αποφεύγει από την εσωτερική πλευρά. Επίσης οι δύο προωθημένοι δημιουργούν και αξιοποιούν ευκαιρίες αιφνιδιασμού.

Οι δύο πίσω κεντρικοί της β' γραμμής κινούνται κυρίως πλάγια σε ιδιαίτερα μεγάλο πλάτος και είναι υπεύθυνοι για το μαρκάρισμα των παικτών γραμμής ή του παίκτη γραμμής και τον κεντρικό επιθετικό ανάλογα με το σύστημα επίθεσης.

Οι δύο ακραίοι μετακινούνται μόνο αριστερά-δεξιά, είναι δυνατόν να κάνουν αλληλοκάλυψη, αλλά θα πρέπει να βρεθούν έγκαιρα μπροστά στους αντίπαλους εξτρέμ σε περίπτωση που αυτοί πάρουν μπάλα.


- Δίνονται ελάχιστες ευκαιρίες για σουτ από απόσταση ή για διεισδύσεις στους αντίπαλους περιφερειακούς παίκτες.

- Είναι επιθετικός σχηματισμός, παρεμποδίζεται η κυκλοφορία της μπάλας, ευνοείται ο αιφνιδιασμός.

- Αναγκάζεται συνήθως η αντίπαλη ομάδα να αλλάξει το σύστημα επίθεσης.


- Είναι προβληματική η συνεχής επαφή και συνεργασία των δύο γραμμών άμυνας.- Όταν οι επιθετικοί αποφεύγουν τους προωθημένους αμυντικούς με προσποίηση ή με την

εφαρμογή φραγμάτων, είναι δύσκολη ή αλληλοκάλυψη τους.- Υπάρχουν αμυντικά κενά στα 6 μ. όπου οι παίκτες γραμμής είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι.- Μένει εκτεθειμένη η πλάγια περιοχή.


- Χρησιμοποιείται εναντίον επίθεσης με δύο παίκτες γραμμής.- Εναντίον ομάδων με δύο επικίνδυνους σουτέρ από απόσταση.- Χρησιμοποιείται για τακτικό σκοπό, για να δημιουργήσει προβλήματα στο ρυθμό ανάπτυξης της

αντίπαλης επίθεσης.

14.2.5. Άμυνα 4:2.

Η ζώνη 4:2 έχει δύο γραμμές κάλυψης και αποτελείται από τέσσερις παίχτες που παίζουν στα 6 μ. και 2 παίχτες που παίζουν πιο μπροστά (σκ. 141). Η απόσταση τους από την εστία ποικίλει ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Οι Π.Α. (Οι, Οβ) παίζουν πάντα μπροστά απ' την γραμμή των 6 μ. και πάντοτε με πλάγιες μετατοπίσεις. Οι Κ.Α. (Ο2, Os) είναι υπεύθυνοι για τον πίβοτ, καλύπτουν τον παίχτη που τυχόν απέφυγε τους επιθετικούς - αμυντικούς και κάνουν μπλοκ στα σουτ. Οι Κ.Ε.Α. (Ο3, O4) μπορούν να παίζουν με δύο τρόπους:

— Να καλύπτουν δύο συνεχόμενους περιφερειακούς παίχτες.

Σ' αυτή την περίπτωση, που είναι και η πιο διαδομένη, οι θέσεις των Κ.Α. και των Κ.Ε.Α. σχηματίζουν συνεχώς ένα παραλληλόγραμμο (σκ. 142). Έτσι, συνεχώς μαρκάρονται και οι τρεις περιφερειακοί παίχτες, με την αδιάκοπη κινητικότητα των Κ.Ε.Α. Όταν η μπάλα βρίσκεται στους πλάγιους επιθετικούς (εξτρέμ), τότε οι Κ.Ε.Α. μετατοπίζονται λίγο πιο πλάγια προς τη μεριά της μπάλας και προς τα πίσω.

— Στη δεύτερη περίπτωση αντιμετωπίζονται μόνιμα οι δύο ενδιάμεσοι επιθετικοί και αφήνετε ο κεντρικός να αντιμετωπιστεί απ' τους πίσω παίχτες (σκ. 143). Ενδείκνυται όταν οι αντίπαλοι διαθέ-

τουν δύο καλούς ενδιάμεσους σουτέρ και ο κεντρικός δεν είναι τόσο καλός.Σε περιπτώσεις που οι Κ.Ε.Α. δεχτούν σκριν, είτε απ' τον πίβοτ, είτε απ' τόν Κ.Ε. η άμυνα αντιδρά

με αλλαγή - παραλαβή. Πλεονεκτήματα.— Έχει πυκνότητα και βάθος— Δυσκολεύει τις αδύναμες ομάδες στην ανάπτυξη του παιχνιδιού— Καλύπτει τα μακριά σουτ των ενδιάμεσων επιθετικών— Δίνει δυνατότητα για κλέψιμο της μπάλας και εύκολης αντεπίθεσης.— Παίζεται σχετικά εύκολα, αν κάθε παίχτης γνωρίζει τις ακριβείς κινήσεις που πρέπει να κάνει— Δυσκολεύει πολύ την κυκλοφορία της μπάλας. Μειονεκτήματα.Απαιτεί υψηλό δείχτη φυσικής κατάστασηςΕίναι ευάλωτη στα πλάγια (Π.Ε.), λόγω του μικρού απλώματοςΠαρουσιάζει κενά στην άμυνα, πάνω στη γραμμή των 6 μ.

3:2:1

θεωρείται η πιο μοντέρνα και ιδιαίτερα επιθετική ζώνη. Είναι η μορφή ζώνης η οποία τείνει να εκτοπίσει τις άλλες μορφές ζώνης συγκεντρώνοντας τα βασικότερα πλεονεκτήματα τους. Εφαρμόσθηκε κατ' αρχή από τους Γιουγκοσλάβους το 1972 στους ολυμπιακούς αγώνες του Μονάχου και παίζεται σήμερα από τις καλύτερες ομάδες του κόσμου. Σχ. 14 Σχ. 15

Στη μορφή αυτή έχουμε 3 αμυντικές γραμμές:Α γραμμή - Ένας αμυντικός προωθημένος στα 9 μ. και στο κέντρο της περιοχής, β γραμμή - Δύο αμυντικοί προωθημένοι στα 7-8 μ. μπροστά από τις θέσεις των δεύτερων

επιθετικών.γ γραμμή - Τρεις αμυντικοί στη γραμμή των 6 μ. ένας στο κέντρο και οι δύο στα πλάγια.Χαρακτηρίζεται από μια έντονη κινητικότητα και συγκεντρωτικότητα πάνω στη μπάλα, γι αυτό

Σχήμα 156

Οι αμυντικοί κινητοποιούνται συνεχώς προς το απειλούμενο σημείο με βάση συγκεκριμένο πλάνο κινήσεων, ξεχωριστές και συγκεκριμένες κινήσεις για κάθε αμυντικό.

Αρμοδιότητες παικτών

No 1 και 6 μαρκάρουν βασικά τα αντίπαλα εξτρέμ. Όταν έχει τη μπάλα το εξτρέμ ο αμυντικός δεν βγαίνει πάνω του. Το πολύ να κάνει ένα βήμα εμπρός, αλλά με πλάγια κίνηση τοποθετεί το σώμα του έτσι ώστε να αποκλείσει τη διείσδυση του αντίπαλου εξτρέμ.

No 3 είναι ο κεντρικός της γ γραμμής άμυνας.Είναι παίκτης γρήγορος, ευκίνητος και με οργανωτικές ικανότητες.Καθοδηγεί από τη θέση του τους αμυντικούς της β' και α' γραμμής 2, 5, 4.Εφαρμόζει παραλαβή-παράδοση με όλους τους συμπαίκτες πλην του No 4.Οργανώνει τον έμμεσο αιφνιδιασμό.No 2, 5 (β' γραμμή άμυνας)Περιορίζουν τις κινήσεις των επιθετικών στη μακρινή περιοχή, παρεμποδίζουν την ανάπτυξη της

επίθεσης, μπλοκάρουν τα μακρινά σουτ, ανακόπτουν τις διεισδύσεις μαζί με τους No 1 και 6.Απαραίτητα προσόντα γι' αυτούς οι γρήγορες βασικές αμυντικές κινήσεις και το γρήγορο τρέξιμο

στον αιφνιδιασμό. Παίζουν κοντοί ή ψηλοί παίκτες. Οι πιο κοντοί πρέπει να βγαίνουν πιο πολύ και να μαρκάρουν πριν πραγματοποιηθεί το σουτ από τον αντίπαλο.

No 4 (α' γραμμή άμυνας). Είναι υπεύθυνος κυρίως, για τον κεντρικό επιθετικό. Πρέπει να είναι παίκτης ψηλός, αλλά ευκίνητος. Επίσης γρήγορος στις αμυντικές του κινήσεις και στο τρέξιμο κατά τον αιφνιδιασμό. Πρέπει: να έχει καλά αντανακλαστικά, να κινείται πλάγια και σε βάθος γρήγορα, να προβλέπει και να κόβει τις πάσες των αντιπάλων, να κάνει σωστό μπλοκ, να αποφεύγει τις προσποιήσεις, να παραλαμβάνει τον παίκτη που ελευθερώνεται από εφαρμογή φράγματος πάνω στον 2 ή στον 5, να συγκλίνει προς την πλευρά της μπάλας και να παρέχει αλληλοκάλυψη στους αμυντικούς της β' γραμμής.

Καταστάσεις άμυνας

Α. Επίθεση με ένα παίκτη γραμμής τοποθετημένο, στο κέντρο της αμυντικής διάταξης.

Σχήμα 157

Ο No 4 κινείται προς τον κάτοχο της μπάλας. Όλοι οι άλλοι πλησιάζουν προς το κέντρο. Ο No 3 καλύπτει τον παίκτη γραμμής.

Σχήμα 158

Ο No 1 κάνει το πολύ ένα βήμα μπροστά. Ο No 2 συγκλίνει προς τη μπάλα ελέγχοντας από μακριά τον επιθετικό αριστερό δεύτερο. Σχ. 17

Σχήμα 159

Ο No 2 βγαίνει στη μπάλα αριστερό. Ο No 4 είναι έτοιμος να υποστηρίξει τον No 2. Ο No 3. έχει τον παίκτη γραμμής. Ο 5 και 6 συγκλίνουν προς το κέντρο. Σχ. 18

Β. Επίθεση με ένα πίβοτ που τοποθετείται στα πλάγια μεταξύ 1 και 3.

Σχήμα 160

Ο 4 πηγαίνει στον παίκτη με τη μπάλα. Ο 2 στον παίκτη γραμμής. Οι υπόλοιποι συγκλίνουν προς το κέντρο.

Σχήμα 161

Ο 5 στον παίκτη με τη μπάλα. Οι 4 και 5 συγκλίνουν προς την πλευρά της μπάλας. Οι 1 και 2 έρχονται προς το κέντρο και καλύπτουν τον παίκτη γραμμής.

Σχήμα 162

Ο 5 συγκλίνει προς τον 6 χωρίς να πάψει να ελέγχει τον δεξιό δεύτερο. Ο 6 έχει την ευθύνη του εξτρέμ με τη μπάλα.

Σχήμα 163

Ο 2 στον κάτοχο της μπάλας. Ο 3 στον παίκτη γραμμής. Ο 4 συγκλίνει για αλληλοκάλυψη. Οι 5 και 6 έρχονται προς το κέντρο.

Σχήμα 164

Γ. Όταν ένας περιφερειακός επιθετικός περάσει σαν δεύτερος παίκτης γραμμής

τότε ανάλογα με το πού βρίσκεται η μπάλα ο 2 και ο 5 γυρίζει στα 6 μ. και παραλαμβάνει τον ένα παίκτη γραμμής. Στο σχήμα ο No 3 παίρνει τον δεύτερο αριστερό που πέρασε παίκτης γραμμής. Ο 5 τον κάτοχο της μπάλας ο 4 συγκλίνει, ο 2 γυρίζει στα 6 μ. και παίρνει τον παίκτη γραμμής, ο 1 μετακινείται προς το κέντρο. Σχ. 23


- Η αμυντική διάταξη έχει βάθος.- Μαρκάρεται άμεσα κάθε αντίπαλος που επιτίθεται.- Κάθε αμυντικός έχει συγκεκριμένη υπευθυνότητα.- Είναι μορφή ζώνης κατ' εξοχήν επιθετική και ευνοεί τη δημιουργία και αξιοποίηση του

αιφνιδιασμού.- Υπάρχει δυνατότητα άμεσης μετατροπής σε άλλη μορφή ζώνης αντιδρώντας έτσι σε

τυχόν αλλαγή του επιθετικού συστήματος της αντίπαλης ομάδας.


- Απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση.- Δημιουργείται πολλές φορές σύγχυση στην συνεργασία των παικτών.- Δεν έχει πλάτος και είναι αρκετά ευάλωτη στην πλάγια περιοχή.- Εφαρμόζεται δύσκολα η παραλαβή-παράδοση.- Δεν παίζεται με επιτυχία από άπειρες ομάδες ή παίκτες.


Χρησιμοποιείται από πεπειραμένες ομάδες και πολύ καλά προετοιμασμένες στη συνεργασία των τριών γραμμών άμυνας.

Χρησιμοποιείται εναντίον ομάδων με καλούς σουτέρ από απόσταση ή με μειονέκτημα στον παίκτη γραμμής ή τα εξτρέμ.

Χρησιμοποιείται εναντίον ομάδων με μειονέκτημα στην κυκλοφορία της μπάλας.Χρησιμοποιείται για τακτικό σκοπό: Όταν θέλουμε να αποδιοργανώσουμε την αντίπαλη επίθεση ή

όταν θέλουμε να ανακτήσουμε γρήγορα τη μπάλα ή όταν θέλουμε να βασίσουμε την επίθεση μας στον αιφνιδιασμό.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 3:2:1

6 επιθετικοί - Επίθεση 5:1 και 6 αμυντικοί στη γραμμή των 6 μ. Ο κάθε επιθετικός κρύβει πίσω του μία μπάλα την οποία εμφανίζει ύστερα από σήμα του προπονητή ο οποίος βρίσκεται πίσω από τους αμυντικούς δίπλα στην εστία. Οι αμυντικοί κάθε φορά είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τις σωστές μετακινήσεις σε σχέση με τον κάτοχο της μπάλας, στα πλαίσια της ζώνης 3:2:1. Ο παίκτης γραμμής βρίσκεται σταθερά: α) στο κέντρο, β) αριστερά της κεντρικής αμυντικής περιοχής, γ) δεξιά.

Σχήμα 165

Σχήμα 166

2. Εξάσκηση των ακραίων αμυντικών No 1, No 6.3. Εξάσκηση των No 4. Σχ. 27

Σχήμα 167

4. Άσκηση για τον No 2 και No 5. Σχ. 285. Παιχνίδι σε μια εστία: 7 επιθετικοί (δύο παίκτες γραμμής) 6 αμυντικοί.6. Παιχνίδι 6 επιθετικοί 6 αμυντικοί σε μια εστία (άμυνα 3:2:1). Ένας ξεχωριστός παίκτης

παρεμποδίζει με φράγματα τους No 2 και 5 ενώ τέρμα επιτρέπεται να πετύχουν μόνο οι 3 περιφερειακοί επιθετικοί και ο παίκτης γραμμής.

7. Παιχνίδι 6:6 στη μια εστία. Ύστερα απο κάθε σουτ προς την εστία, εύστοχο ή άστοχο, οι αμυντικοί φεύγουν σε αιφνιδιασμό, παίρνοντας μια άλλη μπάλα από τον προπονητή. Το ίδιο επαναλαμβάνεται στην απέναντι εστία.

ΖΩΝΗ 3:3

Σχήμα 168

Η ζώνη 3:3 χρησιμοποιήθηκε κατά πρώτον από τους Σουηδούς. Σήμερα έχει ξεπεραστεί από την 3:2:1. Σ' αυτή τη μορφή υπάρχουν δύο γραμμές άμυνας. Η πρώτη γραμμή με τρεις προωθημένους αμυντικούς περίπου στα 8-9 μ. Η δεύτερη γραμμή στα 6 μ. με έναν αμυντικό στο κέντρο και δύο στα πλάγια. Σχ. 29

Από τους παίκτες της α' γραμμής γίνεται η πρώτη προσπάθεια αντιμετώπισης των επιθετικών, προσπάθεια που αποβλέπει στο να κρατηθούν η αντίπαλοι μακριά από την κοντινή περιοχή και να παρεμποδισθεί η εκδήλωση των σουτ από απόσταση.

Οι παίκτες της β' γραμμής δεν βγαίνουν συνήθως, από τα 6 μ. Μετατοπίζονται προς τα πλάγια και είναι υπεύθυνοι ο κεντρικός για τον παίκτη γραμμής και οι πλάγιοι για τα εξτρέμ. Γίνεται παραλαβή-παράδοση και αλληλοκάλυψη μεταξύ των παικτών της κάθε γραμμής, αλλά και μεταξύ των δύο γραμμών π.χ. οι ακραίοι της α' γραμμής γυρίζουν στα 6 μ. και παραλαμβάνουν τον παίκτη γραμμής, όταν η μπάλα βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά.


- Υπάρχει κάλυψη σε βάθος και ισχυροποίηση της κεντρικής περιοχής.- Άμεσο μαρκάρισμα των αντιπάλων στα 9 μ.- Γρήγορη μετατροπή σε άλλη μορφή ζώνης.- Ευνοείται η δημιουργία και αξιοποίηση αιφνιδιασμού.


- Είναι η άμυνα τρωτή στα 6 μ. και στην πλάγια περιοχή.- Είναι δύσκολη η συνεργασία των 2 γραμμών.- Απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση.

14.1.6. Άμυνα 3:3.

Έχει δύο γραμμές αμυντικής κάλυψης, που κάθε μια περιλαμβάνει τρεις αμυντικούς παίχτες:— την αμυντική που παίζουν στη γραμμή των 6 μ.— την επιθετική που παίζουν περίπου στα 9 μ. (σκ. 144). Παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την

3:2:1 και έχει σχεδόν όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της ζώνης. Οι επιθετικοί αμυντικοί παίχτες (Ο2, O3, O4) μετακινούνται προς τη φορά της μπάλας και έτσι δίνεται αρκετή πυκνότητα στη μεριά που βρίσκεται η μπάλα. Όταν κάποιος απ' αυτούς μαρκάρει τον επιθετικό που παίζει στο χώρο του, οι άλλοι υποχωρούν προς τη γραμμή των 6 μ. και την

πλευρά της μπάλας. Το ίδιο γίνεται και όταν η μπάλα βρίσκεται στους πλάγιους επιθετικούς. Πλεονεκτήματα.

— Καλύπτει πολύ καλά την περιοχή της μακρινής ρίψης— Γίνεται εύκολα αντεπίθεση με τους τρεις παίχτες— Δυσκολεύεται η ανάπτυξη του παιχνιδιού των αντιπάλων και ευνοείται το κλέψιμο της μπάλας.Μειονεκτήματα.— Παρουσιάζει τις αδυναμίες της 3:2:1 με πρόσθετο ότι δεν έχει καθόλου την αλληλοκάλυψή της

και είναι πιο ευάλωτη στον κεντρικό χώρο της κοντινής ρίψης.

14.3. Σύνθετη ή μικτή άμυνα

Σύνθετη άμυνα είναι ο συνδυασμός των δύο προηγούμενων μορφών της προσωπικής άμυνας μαν-του-μαν και της άμυνας ζώνης. Σ' αυτή τη μορφή άμυνας δηλαδή, ένας αριθμός παικτών αμύνεται με προσωπική κάλυψη και οι υπόλοιποι σχηματίζουν άμυνα ζώνης. Έτσι γίνεται εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων και των δύο μορφών άμυνας. Ταυτόχρονα περιορίζεται πολύ το παιχνίδι των αντιπάλων, γιατί, από τακτικής πλευράς, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των πιο επικίνδυνων επιθετικών (συνήθως ένα ή δύο).

Στη σύνθετη άμυνα οι παίχτες που αμύνονται με προσωπική κάλυψη προσπαθούν να περιορίσουν τον επικίνδυνο παίχτη παίζοντας τον, είτε από κοντά, έτσι ώστε να μη μπορεί να δεχτεί τη μπάλα, είτε από λίγο πιο μακριά, επιτηρώντας τον και εξουδετερώνοντας, στη γένεση της, κάθε του κίνηση. Οι υπόλοιποι παίχτες πρέπει να είναι καλοί γνώστες της άμυνας ένας με έναν και να εφαρμόζουν όλους τους κανόνες της άμυνας ζώνης 6:0.

Μ' αυτό τον τρόπο η επιτιθέμενη ομάδα αναγκάζεται να διαφοροποιήσει το παιχνίδι της. Οι πιθανότεροι τρόποι ανάπτυξης της είναι (Nedef 1977):

— το ελεύθερο παιχνίδι, ιδιαίτερα όταν έχει εξουδετερωθεί με μαν-του-μαν ο πίσω κεντρικός ή ο ικανότερος σουτέρ της ομάδας ή και οι δύο ταυτόχρονα

— το ξεμαρκάρισμα των παιχτών που παίζονται μαν-του-μαν με σκριν, είτε του παίχτη γραμμής (πίβοτ), είτε των υπόλοιπων παιχτών.

Και οι δύο τρόποι αλλοιώνουν την δυναμικότητα της επιτιθέμενης ομάδας γιατί, είτε αναγκάζονται να περιορίσουν το παιχνίδι τους σε παίχτες χαμηλής απόδοσης, είτε βάζουν σαν αυτοσκοπό το ξεμαρκάρισμα των συμπαιχτών τους.

Την σύνθετη άμυνα μπορούμε να την βρούμε με τις παρακάτω μορφές:5 + 1 : Δηλαδή 5 παίχτες ζώνη στα 6 μ. και ένας μαν-του-μαν. 4 + 2: 4 παίχτες ζώνη και δύο μαν-

του-μαν. 4:1 + 1:4 παίχτες στα 6 μ. ένας πιο μπροστά σε δεύτερη γραμμή κάλυψης (όπως το 5 : 1) και ένας μαν-του-μαν. 1 + 5 : 1 παίχτης ελεύθερος και 4 μαν-του-μαν.

14.3.1. Σύνθετη άμυνα 5 + 1. Οι πέντε παίχτες που παίζουν σχηματίζουν άμυνα ζώνης ακολουθώντας τους κανόνες της άμυνας

6:0, που ήδη έχει προαναφερθεί. Ο αμυντικός που παίζει μαν-του-μαν πρέπει να έχει ταχύτητα, ευκινησία, καλή γενική και ειδική αντοχή, εκρηκτικότητα, μεγάλη προσαρμοστικότητα στις κινήσεις του επιθετικού, ικανότητα στο κλέψιμο της μπάλας, πείσμα, αποφασιστικότητα, αίσθημα ευθύνης και ικανότητα πρόγνωσης των κινήσεων του αντιπάλου.

Συνήθως ο παίχτης που παίζει προσωπική άμυνα, αρχίζει το μαρκάρισμα 13-15 μ. μακριά απ' την εστία του και ανάλογα με τις περιστάσεις, καλύπτει από μακριά ή από κοντά τον παίχτη που του ανατίθεται. Το κοντινό μαρκάρισμα γίνεται με σωματική επαφή και περιορίζει πολύ τις κινήσεις του

επιθετικού, που είτε γίνεται νευρικός, είτε γίνεται αδιάφορος και παραδίνεται. Έτσι, αν είναι και ο δημιουργός του παιχνιδιού, (π.χ. Κ.Α. ή Ε.Ε.) καταστρέφεται η ροή του παιχνιδιού. Το μειονέκτημα είναι ότι μπορεί, στο κοντινό μαρκάρισμα με μαν-του-μαν, να ξεμαρκαριστεί, είτε με σκριν που θα δεχθεί ο αμυντικός, είτε με μία πετυχημένη προσποίηση χωρίς μπάλα. Στο μακρινό μαρκάρισμα περιορίζεται ο κίνδυνος για σκριν ή ξεγέλασμα, παραχωρείται όμως μεγάλη κινητικότητα στον αντίπαλο και δυνατότητα για προσπάθεια επίθεσης.

Στο σκ. 145, σαν παράδειγμα, φαίνονται οι κινήσεις των αμυντικών, μετά το σκριν του Κ.Ε. (Μπορεί και τον πίβοτ) πάνω στον Οι που παίζει μαν-του-μαν. Εάν ο Οι κατορθώσει και αποφύγει το σκριν, τότε προσπαθεί να συναντήσει και να μαρκάρει έγκαιρα τον Ε.Ε. (Σε περίπτωση που το πετύχει, τότε ο Ε.Ε. έχει να αντιμετωπίσει δύο αμυντικούς. Τον Κ.Α. (Ο2) και του Οι. Διαφορετικά ο Οι γυρίζει στη ζώνη, το μαρκάρισμα στον Ε.Ε. γίνεται μόνο από τον Κ.Α. και όταν του ξαναδοθεί η ευκαιρία, μαρκάρει τον Ε.Ε. πάλι με μαν-του-μαν.

Εάν ο καλυπτόμενος παίχτης Ε.Ε. γίνει παίχτης γραμμής (πίβοτ), τότε ή αντιμετωπίζεται σαν κοινός πίβοτ με 6:0 άμυνα (το σωστότερο) ή αν θέλουμε και εδώ ατομικό μαρκάρισμα, οι δε κεντρικοί αμυντικοί παίζουν στα 7 μ., αφήνοντας χώρο πίσω στον συμπαίχτη τους να κινείται για το μαρκάρισμα. Σε περίπτωση που γίνεται αμοιβαία αντικατάσταση του παίχτη που παίζεται μαν-του-μαν με τον πίβοτ, αν είναι σκόπιμο να περιοριστεί το παιχνίδι σε μία πλευρά, μπορεί να παιχτεί ο πίβοτ με μαν-το-μαν, χωρίς να διαφοροποιούνται οι ευνοϊκές για τους αμυντικούς συνθήκες.

Πολλές δυσκολίες υπάρχουν όταν ο παίχτης που παίζεται μαν-του-μαν εξασφαλίζει σκριν σε θέση πλάγια, λόγω της στενότητας του χώρου. Τότε, όπως φαίνεται και στο σκ. 146, οι αμυντικοί Οι, Ο2, O3 με συνεχόμενες αλλαγές παραλαβές εξουδετερώνουν τον κίνδυνο. Τη στιγμή που ο Δι παίρνει την μπάλα απ' τον Ε.Ε., που μαρκάρεται από τον Κ.Α. (Ο3), ο Δ3 μαρκάρεται απ' τον Οι και ο Δι από τον Δ2. Η άμυνα αυτή παίζεται, όταν αντιμετωπίζεται μια ομάδα που διαθέτει παίχτη με εξέχουσα προσωπικότητα ή που αγωνίζεται με δύο πίβοτ.

14.3.2. Σύνθετη άμυνα 4 + 2.

Η συμπεριφορά των παιχτών είναι

όμοια μ αυτήν της άμυνας 5 + 1. Οι πιο σημαντικές περιπτώσεις είναι: — να παιχτούν δύο συνεχόμενοι παίχτες με μαν-του-μαν (π.χ. ο Κ.Ε. και ένας απ' τους δύο

ενδιάμεσους) —- να παιχτούν οι δύο ενδιάμεσοι με μαν-του-μαν.Το πλεονέκτημα είναι ότι δυσκολεύεται σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη του παιχνιδιού και το

μειονέκτημα ότι είναι αρκετά δύσκολο να καλυφθεί όλο το πλάτος με 4 μόνο αμυντικούς σε σχηματισμό 4:0 (σκ. 147).

Στην άμυνα αυτή εντάσσεται και η για πολλούς ανεξάρτητη + 1:4+1, όπου ο πίβοτ και ένας περιφερειακός παίχτης παίζονται με

μαν-του-μαν και οι τέσσερις παίχτες στα 7-8 μ. με τη λογική της 6:0 κάλυψης (σκ. 148).14.3.3. Σύνθετη άμυνα 4 :1 + 1.H συμπεριφορά των παιχτών είναι και εδώ όμοια μ' αυτήν της 5 +

1, με τη διαφορά ότι, οι παίχτες που παίζουν ζώνη, ακολουθούν τους κανόνες της 5 : 1 άμυνας. Συνήθως ο επιθετικός αμυντικός της άμυνας ζώνης (Ο4) αγωνίζεται στην αντίθετη πλευρά του παίχτη που παίζεται με μαν-του-μαν, δυσκολεύοντας την ανάπτυξη του παιχνιδιού (σκ. 149). Μπορεί όμως και να κινηθεί στον κεντρικό χώρο, εμποδίζοντας τους επιθετικούς να κάνουν μακρινά σουτ και βοηθώντας τους συμπαίκτες του.

14.3.4. Σύνθετη άμυνα 1 + 5. Χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει άλλη λύση για την ανατροπή του αποτελέσματος και η ομάδα μας έχει υπεραριθμία. Ο πίσω παίχτης (ελεύθερος) αναλαμβάνει να ανακόψει τον αντίπαλο παίχτη, που με διείσδυση (πέρασμα) ξέφυγε απ' την επιτήρηση κάποιου συμπαίχτη του.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ

15.1. Ελεύθερη ρίψη από τα 9 μ. Επίθεση

Είναι η περίπτωση που εκμεταλλεύεται κάθε ομάδα, για να κάνει ρίψη από τα 9 μ., χωρίς την άμεση πίεση της αντίπαλης άμυνας. Βασίζεται στην διάταξη του αντίστοιχου κανονισμού, στην περίπτωση που το αμυντικό φάουλ γίνει μεταξύ περιοχής 6 και 9 μ.

Η ελεύθερη ρίψη, ξεπήδησε σαν μια αναγκαία τακτική επιθετική απάντηση, στην υπερβολική χρήση των φάουλ απ' την πλευρά της άμυνας, γύρω απ' την περιοχή των 9 μ. (Stankovic 1979).

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος εκτέλεσης της ρίψης γίνεται με τοίχος. Η εκτέλεση βέβαια έχει διάφορες ποικιλίες, αλλά οι βασικότερες είναι δύο:

— Με κατευθείαν σουτ από το τοίχος.Η περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται όταν η ομάδα διαθέτει έναν πολύ καλό σουτέρ. Συγκεκριμένα,

δύο ή τρεις παίχτες σχηματίζουν τοίχος και απέναντι τους στέκεται ο παίχτης που θα κάνει το σουτ τη στιγμή που η μπάλα θα μεταβιβάζεται στον σουτέρ, το τοίχος υποχωρεί, εμποδίζοντας τους αμυντικούς να κάνουν έξοδο. Έτσι το σουτ θα γίνει χωρίς πίεση (σκ. 150).

— Με κομπίνα.Με την διάταξη του τοίχους, το τελικό σουτ μπορεί να γίνει όχι κατευθείαν, αλλά με συνδυασμό

άλλων κινήσεων. Π.χ. απ' την περίπτωση που αναφέρεται στο σκ. 150, η μπάλα μπορεί να ριχτεί, είτε από το τοίχος κατευθείαν, είτε από τον σουτέρ, με πάσα φόλοου στον πλάγιο παίχτη. Με την ίδια πάλι διάταξη, η μπάλα από τον παίχτη του τοίχους μεταβιβάζεται στον απέναντι ενδιάμεσο. Αυτός προσποιείται σουτ και την ξαναγυρίζει πάλι στον ενδιάμεσο της απέναντι πλευράς, που θα κάνει σουτ πάλι μπροστά από το τοίχος.

Μια ιδιαίτερη κατεύθυνση είναι να γίνει προσπάθεια για σουτ με σχεδιασμένη κίνηση, αφού διαλυθεί το τοίχος (σκ. 151).

Στην εκτέλεση αυτών των κινήσεων πρέπει να προσεχθεί η συμπεριφορά της άμυνας. Συγκεκριμένα:

— Στην περίπτωση του τοίχους, πρέπει η κίνηση των παιχτών προς τα πίσω να είναι συντονισμένη και να μην αφήνουν κενά ενδιάμεσα, για να μην περάσουν οι αντίπαλοι αμυντικοί. Ακόμη να προσέξουν την περίπτωση του επιθετικού φάουλ, στην φάση της επιστροφής.

— Υπάρχει ενδεχόμενο ένας αμυντικός να βγει μπροστά απ' την γραμμή των 9 μ. (σκ. 150), για να μπορεί άμεσα να μαρκάρει τον παίχτη που θα κάνει το σουτ. Ο παίχτης αυτός συνήθως αντιμε-τωπίζεται με σκριν, ή με ρίψη στην οποία προηγείται βηματισμός, με ένα ή δύο βήματα.

16.3. Άμυνα στα φάουλ (9 μ.)

Κατά την εκτέλεση της ελεύθερης ρίψης, μετά από ένα φάουλ στην περιοχή των 9 μ., οι αμυντικοί πρέπει έγκαιρα να σχηματίσουν ένα τείχος αυτό, ανάλογα με την συγκέντρωση των αντιπάλων, τη θέση και την ικανότητα του αντιπάλου σουτέρ, μπορεί να αποτελείται από ένα, δύο ή και περισσότερους παίχτες. Η εκτέλεση της ελεύθερης ρίψης μπορεί να γίνει, είτε με τείχος των επιθετικών, είτε με κομπίνα. Στην πρώτη περίπτωση και οι αμυντικοί σχηματίζουν αντίστοιχο τείχος, που κατά την εκτέλεση κινείται γρήγορα μπροστά και με ψηλό πολλαπλό μπλοκ επιδιώκει την εξουδετέρωση του σουτ, καλύπτοντας την μία γωνία της εστίας (συνήθως την «κλειστή») και αφήνοντας την άλλη για τον τερματοφύλακα (σκ. 155). Για το γρήγορο μαρκάρισμα του σουτέρ (Δι), προτιμότερο είναι ένας αμυντικός να τοποθετηθεί σε τέτοια θέση (Οι), που έγκαιρα θα τον μαρκάρει.

Στην περίπτωση χρήσης κομπίνας οι αμυντικοί προσπαθούν να αποφύγουν γρήγορα τα σκριν, διαλύοντας την συγκέντρωση των αντιπάλων προς την μπάλα.α) Αντιμετώπιση ελεύθερης ρίψης

Σχήμα 169

Η ελεύθερη ρίψη είναι μια πολύ επικίνδυνη αμυντική κατάσταση και πρέπει πάντα να δίνουν μεγάλη προσοχή οι αμυνόμενοι. Γι' αυτό τα σουτ που εκτελούνται, από την γραμμή των 9 μ. αναγκάζουν τους αμυντικούς να φτιάξουν ένα αμυντικό τείχος σε συνεργασία με τον τερματοφύλακα. Το τείχος αποτελείται από δύο ή τρεις παίκτες τοποθετημένους μεταξύ της μπάλας και του τέρματος.

Ο αριθμός των παικτών που θα σχηματίσουν το τείχος σε μια ελεύθερη ρίψη εξαρτάται:α) από το σημείο που θα γίνει η ρίψη και β) από τον αριθμό των επιθετικών που βρίσκονται στο

σημείο εκτέλεσης.Το τείχος αποτελείται από παίκτες με ιδιαίτερα σωματικά προσόντα, τοποθετημένους με τα χέρια

ψηλά ανάμεσα στον σουτέρ και το τέρμα. Θα πρέπει το τείχος να τοποθετείται έτσι ώστε να καλύπτει τη γωνία του τέρματος από τη μεριά του χεριού ρίψης του αντιπάλου. Σ' αυτή την περίπτωση το τείχος καλύπτει πότε την κλειστή γωνία και πότε την ανοιχτή όπως φαίνεται στο σχήμα. Ο τερματοφύλακας τοποθετείται πάντα στη δεξιά γωνία του τέρματος αν το σουτ γίνεται από δεξιόχειρα και αντίστροφα.

Οι αμυντικοί που αποτελούν το τείχος πρέπει να κάνουν άλμα τη στιγμή που γίνεται το σουτ για να υψωθεί το μπλοκ.

Οι παίκτες που δεν παίρνουν μέρος στο σχηματισμό του τείχους, βρίσκονται στη γραμμή των 6 μ, τοποθετημένοι έτσι, ώστε ο καθένας να έχει μπροστά του έναν επιθετικό.

16.4. Άμυνα στα πέναλτυ (7 μ.)

Οι αμυντικοί πρέπει να τοποθετηθούν σε τέτοια θέση, που να μπορούν να κερδίσουν τη μπάλα μετά από μία απόκρουση του τερματοφύλακα ή σουτ στη δοκό της εστίας. Οι παίχτες, 3 μ. μακριά από τον ρίπτοντα, καταλαμβάνουν τις ευνοϊκότερες θέσεις πάνω στη γραμμή των 9 μ. και ένας ακριβώς πίσω του. Οι δύο άλλοι καλύπτουν τις δύο πλευρές δεξιά και αριστερά, ενώ τελευταίος (Ο4) πλησιάζει προς το κέντρο του γηπέδου για τη δημιουργία ευνοϊκότερων προϋποθέσεων αντεπίθεσης, σε περίπτωση που κερδιθεί η μπάλα (σκ. 156).

β. Πέναλτι

Σε μια εκτέλεση πέναλτι πολλές φορές οι αμυντικοί και οι επιθετικοί δεν δίνουν προσοχή στην εκτέλεση, ίσως γιατί θεωρούν σίγουρη την επιτυχία τέρματος. Αυτό όμως είναι μεγάλο λάθος και περισσότερο για τους αμυντικούς γιατί σε μια απόκρουση της μπάλας από τον τερματοφύλακα η μπάλα μπορεί να ξαναπάει στο σουτέρ ή σε άλλον επιθετικό αντίπαλο και τότε να επιτευχθεί το γκολ.

Γι’ αυτό 2 αμυντικοί πρέπει να τοποθετούνται στη γραμμή των 9 μ. απέναντι από τα κάθετα δοκάρια και 1-2 παίκτες κοντά στο κέντρο του γηπέδου ώστε σε περίπτωση επανάκτησης της μπάλας να χρησιμοποιηθούν σαν παίκτες αιφνιδιασμού. Ο αριθμός και η τοποθέτηση των παικτών στα 9 μέτρα εξαρτάται και από τον αριθμό των επιθετικών που τοποθετούνται στα 9 μέτρα.

γ. Ρίψη στην έναρξη του παιχνιδιού

Συνήθως οι αμυντικοί τοποθετούνται κοντά στην περιοχή του τέρματος, περιμένοντας την επίθεση της αντίπαλης ομάδας.

Στην περίπτωση που η ομάδα παίζει μαν του μαν στο γήπεδο οι αμυντικοί θα τοποθετηθούν κοντά στην περιοχή του τέρματος περιμένοντας την επίθεση της αντίπαλης ομάδας.

Στην περίπτωση που η ομάδα παίζει μαν του μαν σε όλο το γήπεδο οι αμυντικοί θα τοποθετηθούν κοντά στην κεντρική γραμμή σε απόσταση 3 μ. μαρκάροντας στενά τους αντιπάλους, με την έναρξη του παιχνιδιού.

δ. Πλάγια ρίψη

Δεν δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στην άμυνα, μόνο σε περίπτωση που εκτελείται από μια απόσταση μικρότερη από 8-10 μ. από την περιοχή τέρματος.

Επειδή με τους καινούριους κανόνες του παιχνιδιού επιτρέπεται η απευθείας ρίψη προς το τέρμα από πλάγια, πρέπει μια άμυνα να προσέχει πολύ αυτή την κατάσταση. Οι αμυντικοί, παίρνουν τις αμυντικές τους θέσεις και μαρκάρουν τον αντίπαλο που είναι στον τομέα τους.

16.5. Άμυνα στα κόρνερΗ πρώτη επιδίωξη είναι να αποφευχθεί διείσδυση για φόλοου μέσα στην περιοχή των 6 μ.,

επιτηρώντας κάθε αμυντικός κάποιον αντίπαλο. Συνήθως μαρκάρονται στενά οι πλησιέστεροι προς τη γωνία αντίπαλοι, αναγκάζοντας τον ρίπτοντα να κάνει μακρινή πάσα, που μπορεί με έξοδο αμυντικών (Οι ή Ο2) να εκμεταλλευτεί και να κλαπεί η μπάλα. Σε περίπτωση υπεραριθμίας των αμυντικών, μπορεί να παιχτεί μαν-του-μαν στους επιθετικούς παίχτες (σκ. 157).

ε. Ρίψη από το κόρνερΗ ομάδα πρέπει να πάρει μια σειρά από αμυντικά μέτρα, για την προστασία της περιοχής

άμυνας.Οι αμυντικοί θα μαρκάρουν στενά τον παίκτη ή τους παίκτες γραμμής θα κλείσουν τις διεισδύσεις

των επιθετικών που προσπαθούν να κάνουν εναέριο σουτ. Αυτή η αμυντική ενέργεια θα υποχρεώσει τον επιθετικό που εκτελεί το κόρνερ να δώσει τη μπάλα σ' ένα συμπαίκτη του που βρίσκεται πιο πίσω, δίνοντας έτσι την δυνατότητα στους αμυντικούς να οργανωθούν ή να επιχειρήσουν το κλέψιμο της μπάλας.

15.2.2. Επίθεση με μικρότερο αριθμό παιχτών (ολιγαριθμία).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ισχύουν οι παρακάτω αρχές:— Η μπάλα θα κυκλοφορεί σίγουρα και μακριά από την άμυνα. Γιατί πρέπει να πάρουμε υπόψη

ότι οι αμυντικοί θα έχουν ιδιαίτερα επιθετική συμπεριφορά.— Η κίνηση των επιθετικών δεν πρέπει να έχει παθητικό χαρακτήρα, αλλά να δημιουργεί

επιθετικές προοπτικές, για την αποφυγή τιμωρίας παθητικού παιχνιδιού.— Η φόρμα του παιχνιδιού να είναι μεταβλητή. Συγκεκριμένα, η κυκλοφορία μπορεί να αρχίζει

αργά και παθητικά, αλλά απότομα να μεταβάλλεται σε γρήγορη, για να αιφνιδιαστεί η άμυνα.— Για την σύγχυση της άμυνας και την αποφυγή του παθητικού παιχνιδιού πολλές φορές

χρησιμοποιείται το παιχνίδι με κίνηση.— Σε περίπτωση που ένας παίχτης παίζεται μαν-του-μαν. Τότε αυτός ο παίχτης, είτε περνάει

πίβοτ ή παίζει μακριά απ' την γραμμή των 9 μ., παρασύροντας μαζί του έτσι και τον αμυντικό που τον μαρκάρει, οι δε υπόλοιποι κινούνται όπως προαναφέρθηκε.

Ένα γενικότερο πρόβλημα που εμφανίζεται, σε σχέση με τον παίχτη που αποβάλλεται ή μαρκάρεται με μαν-του-μαν, είναι η επίδραση στην κυκλοφορία της μπάλας. Συγκεκριμένα, πρέπει να γίνουν είτε αλλαγές παιχτών, είτε μεταθέσεις απ' τις εξειδικευμένες θέσεις.

Μ' αυτόν τον τρόπο, σε κάθε πόστο θα βρεθούν παίχτες σε κατάλληλες θέσεις, που θα μπορούν να κυκλοφορούν άνετα την μπάλα.

16.1. Άμυνα με περισσότερους παίχτες

Η προσπάθεια που γίνεται από πλευράς αμυντικών είναι να εξαναγκαστούν οι αντίπαλοι σε βεβιασμένη επίθεση, σε παθητικό παιχνίδι ή σε κλέψιμο της μπάλας. Όλες οι προσπάθειες των αμυντικών πρέπει να γίνονται με αίσθημα ευθύνης και σοβαρότητα, γιατί την ίδια στιγμή οι επιθετικοί προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο και με συνεχόμενες διεισδύσεις να κερδίσουν φάουλ ή να εκμεταλλευτούν κάποιο λάθος της άμυνας και να επιχειρήσουν σουτ. Στα ατομικά μαρκαρίσματα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση του φάουλ σαν τακτικό μέσο, αλλά αντίθετα να γίνεται προσπάθεια να κερδισθούν επιθετικά φάουλ. Όταν υπάρχει μόνο ένας επιθετικός λιγότερος, προτεινόμενες λύσεις είναι οι παρακάτω:

— 6:0. Χρησιμοποιείται συνήθως με τις επιθετικές της μορφές. Είτε, δηλ., μεταβλητή, είτε με διπλή κάλυψη του παίχτη που έχει την μπάλα από δύο αμυντικούς.

— 5:1. Ο Κ.Ε.Α. προσπαθεί να δυσκολέψει ακόμη πιο πολύ την κυκλοφορία της μπάλας στον κεντρικό χώρο και να την κλέψει. Κάτω από την πίεση που ασκεί πολλές φορές, μαρκάρει πιεστικά με προσωπική άμυνα έναν από τους περιφερειακούς παίχτες, συνήθως άλλον κάθε φορά, μεταβάλλοντας την άμυνα σε 5 + 1.

— 4:1 + 1. Είναι κατά την γνώμη μας η πιο σωστή απάντηση σε περίπτωση που υπάρχει λόγος να εκβιαστεί επίθεση των αντιπάλων π.χ. τελευταία λεπτά και ενώ οι αντίπαλοι προηγούνται.

— 1 + 5. Χρησιμοποιείται σαν έσχατη λύση στα τελευταία λεπτά. Ο ελεύθερος αμυντικός καλύπτει κάθε επιθετικό που θα κατόρθωνε να αποφύγει τον παίχτη, που τον παίζει με ατομική άμυνα.

— Σε περίπτωση που υπάρχουν δύο ή τρεις επιθετικοί λιγότεροι, η λύση δίνεται με την παρακάτω λογική:

Το αποτέλεσμα ευνοεί την ομάδα που αμύνεται και γι' αυτό παίζει 6:0, που είναι σχεδόν αδύνατο να διασπαστεί.

Το αποτέλεσμα δεν ευνοεί την ομάδα που αμύνεται. Εδώ υπάρχουν δύο λύσεις. Μικτή άμυνα με μαν-του-μαν όλους τους παίχτες και δύο ή τρεις ελεύθερους, είτε 2 παίχτες μαν-του-μαν και οι υπόλοιποι στην γραμμή των 6 μ. Δεύτερη λύση μια επιθετική άμυνα (π.χ. 5:1,4:2).στ. Άμυνα με περισσότερους παίκτες

Όταν μια ομάδα έχει ένα παίκτη λιγότερο λόγω δίλεπτης αποβολής, η αμυντική ομάδα πρέπει να ενεργήσει προσεκτικά, γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις του παιχνιδιού κρίνεται σημαντικά το τελικό αποτέλεσμα. Η άμυνα μπορεί να ενεργήσει με διάφορες μορφές:

1. πέντε αμυντικοί μαρκάρουν μαν του μαν τους ανάλογους επιθετικούς σε όλο το γήπεδο. Ο ένας αμυντικός, που δεν έχει αντίπαλο πλασάρεται στην γραμμή των 6 μ. ενεργώντας σαν παίκτης ασφαλείας, επεμβαίνοντας στον δρόμο κάποιου αντίπαλου που ξέφυγε από το μαν του μαν κάποιου συμπαίκτη;

2. Ο παίκτης που δεν έχει αντίπαλο μπορεί να πλασαριστεί στο μισό αντίπαλο γήπεδο και σε περίπτωση που η ομάδα του κερδίσει τη μπάλα αυτός θα ενεργήσει σαν παίκτης αιφνιδιασμού.

3. Αν η αμυνόμενη ομάδα έχει σκορ ασφαλείας τότε θα παίξει άμυνα ζώνη, κάνοντας έτσι οικονομία δυνάμεων.

4. Μπορεί να παιχτεί και η άμυνα 5+1, όπου ο προωθημένος παίκτης μαρκάρει τον πιο επικίνδυνο επιθετικό.

15.2.1. Υπεραριθμία. Επίθεση

Όταν δηλ. η επιτιθέμενη ομάδα διαθέτει μεγαλύτερο αριθμό παιχτών.Το κυριότερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί στην προκειμένη περίπτωση, είναι η

επιπολαιότητα και οι βιαστικές ενέργειες των παιχτών. Γιατί, απ' τη μια μεριά στους επιθετικούς δίνεται η αίσθηση της υπεροχής τους μπροστά στην αριθμητική αδυναμία της άμυνας και απ' την άλλη, η αίσθηση αυτής της αδυναμίας, ανεβάζει την κινητικότητα και αποφασιστικότητα της άμυνας. Έτσι μία ενδεχόμενη επιπόλαια, βιαστική ή άκαιρη κίνηση, δίνει δυνατότητα για επιτυχία γκολ στην αμυνόμενη ομάδα, μέσα από έναν γρήγορο αιφνιδιασμό.

Έτσι αναλύοντας τα προβλήματα μπορούμε να τα ταξινομήσομε κύρια στην αγωνιστική υπευθυνότητα του παίχτη. Συγκεκριμένα:

— Αν θα πρέπει να εκπληρώσει την τελική του ενέργεια με σουτ, ή θα κάνει πάσα, σε μία μιο ολοκληρωμένη ευνοϊκή ευκαιρία.

— Θα αναλάβει πρωτοβουλία ο παίχτης ή θα ακολουθήσει την προγραμματισμένη ταχτική κίνηση;Ακόμη ο S. Hasanafedic (1986) τονίζει ότι βασική προϋπόθεση είναι ο βαθμός που επηρεάζεται ο

παίχτης από τον προπονητή του.Σύμφωνα με τον ίδιο, η υπεραριθμία δεν είναι εξορισμού παράγοντας ψηλής αποδοτικότητας, γιατί

από τις δικές του παρατηρήσεις η απόδοση της επίθεσης δεν ξεπερνάει το 36,1%.Έτσι το ζήτημα που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι:— η άνετη και σίγουρη κυκλοφορία της μπάλας— η δημιουργία προϋποθέσεων για σουτ από κοντινή απόσταση. Συνήθως το σουτ γίνεται απ' τα

πλάγια ή την πλάγια ενδιάμεση θέση.— Οι παίχτες να έχουν την αίσθηση ότι παίζουν εναντίον άμυνας με ισάριθμο αριθμό παιχτών.Οι επιλογές που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση αυτή είναι: 1. Παράλληλη διείσδυση, για να

βγει κάποιος παίχτης μόνος του στην αντίθετη πλευρά. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση αυτής της κατάστασης είναι:

Όταν παίζεται σύστημα 3:3, ο πίβοτ με σκριν στον κεντρικό αμυντικό, να κόβει την άμυνα στα δύο, για να βρεθούν απ' την πλευρά που επιδιώκεται η υπεραριθμία, λιγότεροι αμυντικοί (σκ. 152).

Όταν παίζεται το σύστημα 4:2 να δημιουργείται οπωσδήποτε τρίγωνο υπεραριθμίας, με τον έναν απ' τους δύο πίβοτ. Με την προϋπόθεση ότι ο πίβοτ, ο πλάγιος και ο ενδιάμεσος της άλλης πλευράς τραβούν πάνω τους τρεις αμυντικούς (σκ. 153).

2. Με σχεδιασμένη κίνηση και τεχνητή υπεραριθμία, με άμεση χρήση σκριν (σκ. 154).Βασικό είναι ακόμη να τονίσουμε ότι σε περίπτωση που η υπεραριθμία δεν πετύχει απ' την μια

πλευρά, λόγω έγκαιρης μετατόπισης των αμυντικών, τότε η μπάλα πρέπει να γυρίσει απ' την άλλη, όπου η άμυνα σίγουρα θα είναι πιο αραιωμένη. Με αυτό τον τρόπο πάλαι δημιουργείται προϋπόθεση υπεραριθμίας.

16.2. Άμυνα με λιγότερους παίχτες

Στην συνηθισμένη για το Χάντμπολ κατάσταση ολιγαριθμίας παιχτών, οι αμυντικοί γίνονται πιο προσεκτικοί και παίζουν με αυξημένο αίσθημα ευθύνης. Φυσικό είναι η άμυνα να αμήν έχει βάθος και

περιορίζεται σε μονογραμμική κάλυψη 5:0 ή 4:0 αν έχουν αποβληθεί δύο παίχτες.Οι αμυντικοί παίχτες προσπαθούν με πολύ γρήγορες πλάγιες μετατοπίσεις να καλύψουν την

μπάλα και ταυτόχρονα τον πίβοτ. Πολλές φορές με ξαφνικές και γρήγορες κινήσεις καλύπτουν και τους περιφερειακούς παίχτες, όταν έχουν την μπάλα και κάνουν κίνηση για σουτ. Έτσι μ' αυτή την τακτική αφήνετε ο πιο απομακρυσμένος από την μπάλα παίχτης αμαρκάριστος.

Η λογική είναι να καλύπτεται ο κεντρικός χώρος ρίψης καλύτερα, για να αναγκαστεί η αντίπαλη ομάδα σε σουτ από τον χώρο της πλάγια ρίψης.

Άμυνα με λιγότερους παίκτες

Αν ο διαιτητής έχει αποκλείσει από το γήπεδο για 2' έναν παίκτη της ομάδας που βρίσκεται στην άμυνα, περνάμε σε άμυνα ζώνη με πέντε παίκτες σε μια γραμμή, υποχωρώντας στα 6 μ. Οι αμυντικοί ενεργούν όπως στην ζώνη 6:0, αλλά είναι πολύ πιο ενεργητικοί για να καλύψουν το κενό του συμπαίκτη τους που αποκλείστηκε για 2'. Οι αμυντικοί λόγω του ότι είναι λιγότεροι πρέπει να αποφεύγουν να μαρκάρουν τους αντιπάλους μακριά από την περιοχή και δεν πρέπει να βγαίνουν για να κλέψουν τη μπάλα.

Μόνο το γρήγορο παιχνίδι ειδικά του κεντρικού αμυντικού που πρέπει να μετακινείται από το ένα παίκτη γραμμής στον άλλο, επιτρέπει στην ομάδα του να αντέξει, μέχρι να περάσει ο χρόνος αποκλεισμού και να συμπληρωθεί ο αριθμός των παικτών χωρίς να δεχτεί γκολ.

Γ. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗ

Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια για γκολ, με τις δύο προηγούμενες φάσεις. Οι παίκτες είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν την οργανωτική φάση. Κατ' αυτή δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η εκδήλωση της τελικής επίθεσης. Αυτή η φάση πρέπει να είναι καλά συνειδητοποιημένη απ' όλους τους παίκτες, για να αποφεύγονται τα λάθη και να μπορούν να ακολουθούν τις βασικές αρχές επίθεσης. Επειδή, πάντα παρατηρείται κατά τις δύο πρώτες φάσεις μια βιασύνη και νευρικότητα, πρέπει το κυρίαρχο στοιχείο στην οργάνωση της επίθεσης να είναι η ηρεμία όλων των παικτών. Δηλαδή, όταν δεν πέτυχαν οι δύο πρώτες φάσεις λόγω της έγκαιρης οργάνωσης της άμυνας, τότε η μπάλα γυρίζει σε παίκτη που βρίσκεται μακριά από την περιοχή τέρματος και είναι το σύνθημα ότι η ομάδα πρέπει να περάσει στην τρίτη φάση επίθεσης. Αυτή η φάση ηρεμίας επιτυγχάνεται με το αργό γύρισμα της μπάλας από παίκτη σε παίκτη. Κατά το γύρισμα της μπάλας όλοι οι παίκτες παίρνουν τις

σωστές επιθετικές τους θέσεις και τοποθετούνται στις κανονικές αποστάσεις από τους αμυντικούς ανάλογα με το σύστημα που παίζουν οι ίδιοι. Σ' αυτή τη φάση επίσης μελετούν και εξετάζουν τα αδύνατα σημεία των αντιπάλων και προετοιμάζουν το επιθετικό σχέδιο που θα ακολουθήσει για τη διάσπαση της αντίπαλης άμυνας.

Δ. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ

Είναι η τελική φάση της επίθεσης σε μια προσπάθεια των επιθετικών να επιχειρήσουν ένα σίγουρο και από καλή θέση σουτ για γκολ.

Σ' αυτή τη φάση οι επιθετικοί όταν βρουν τ' αδύνατα σημεία των αντιπάλων, με μια ξαφνική αύξηση ταχύτητας, της δικής τους και της μπάλας, οδηγούν έξυπνα τον σουτέρ στο κενό που έχουν δημιουργήσει, για να κάνει το σουτ προς το τέρμα.

ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣΤο χαντ-μπωλ είναι ένα ομαδικό παιχνίδι, του οποίου το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από τη

συλλογική προσπάθεια των παικτών, που αποτελούν την ομάδα.Από τις βασικές αρχές του παιχνιδιού, όμως, βγαίνει το συμπέρασμα ότι, ο παίκτης που είναι

ειδικευμένος στο ρόλο του τερματοφύλακα έχει την πιο σοβαρή και υπεύθυνη θέση από κάθε άλλο παίκτη μέσα στην ομάδα, γιατί είναι αυτός που αντιμετωπίζει μόνος του πολλές δύσκολες περιπτώσεις, χωρίς να μπορεί κάποιος συμπαίκτης του να τον βοηθήσει ή να καλύψει κάποιο λάθος του. Οι υποχρεώσεις του τερματοφύλακα είναι από τη μία πλευρά να αντιμετωπίζει με επιτυχία το τελείωμα της επίθεσης της αντίπαλης ομάδας και από την άλλη να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια γρήγορη αντεπίθεση. Εκτός αυτού όμως, λόγω της πλεονεκτικής θέσης που έχει πίσω από την άμυνα, βλέπει όλο το γήπεδο και είναι αυτός που μπορεί με επιτυχία να κατευθύνει κατά τον καλύτερο τρόπο το παιχνίδι των συμπαικτών του. Είναι αποδεδειγμένο ότι η σταθερότητα του τερματοφύλακα αντανακλά ανάλογα και στην ψυχολογική κατάσταση των συμπαικτών του. Ο σταθερός τερματοφύλακας με τις αποκρούσεις του ανεβάζει το ηθικό των συμπαικτών του, ενώ αντίθετα ο ασταθής τους γεμίζει με άγχος και είναι φυσικό έτσι να μειώνεται η απόδοση τους. Αν κοιτάξουμε λίγο στο παρελθόν όλων των μεγάλων ομάδων θα δούμε ότι αυτές που πρωταγωνίστησαν στον διεθνή χώρο είχαν κάτω από τα δοκάρια τους πολύ καλούς τερματοφύλακες. Διάφορες στατιστικές σε μεγάλα παιχνίδια έχουν δώσει ότι στα 100 σουτ, που γίνονται, τα 31 μπλοκάρονται κατευθείαν από τον τερματοφύλακα. Το 31% λοιπόν αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο ποσοστό. Σ' αυτό δεν λαμβάνεται και η έμμεση επιρροή που είχε ο τερματοφύλακας στα σουτ που πήγαν άουτ ή βρήκαν στα δοκάρια, ούτε φυσικά η συμμετοχή του στα γκολ που βάζει η ομάδα από δική του πρώτη πάσα αιφνιδιασμού.

Επειδή ακριβώς η θέση του στην ομάδα είναι τόσο σπουδαία, η επιλογή του πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και σε μικρή ηλικία. Θα πρέπει από νωρίς ένα παιδί, που δεν έχει τα προσόντα που χρειάζονται, να στραφεί προς μια άλλη θέση πριν απογοητευθεί.

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΓια να παίξει ένας παίκτης στη θέση του τερματοφύλακα απαιτείται να συγκεντρώνει ένα σύνολο

ψυχικών και σωματικών ικανοτήτων.α) Σωματικές ικανότητες. Παίκτες διαφόρων σωματικών προσόντων και ικανοτήτων έχουν

παίξει σ' αυτή τη θέση. Έχει αποδειχτεί όμως ότι πιο επιτυχημένοι υπήρξαν αυτοί που ήταν ψηλοί, με μακριά πόδια ή χέρια και μεγάλες παλάμες. Η σωματική τους αυτή κατασκευή τους επιτρέπει να καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος του τέρματος, ακόμα και χωρίς κίνηση, τους επιτρέπει, επίσης, σε μία έξοδο να μειώνουν πολύ τη γωνία ρίψης προς το τέρμα, σε σχέση με ένα κοντό τερματοφύλακα. Έτσι καταλήγουμε ότι το ύψος του τερματοφύλακα πρέπει να είναι 185-190 και το βάρος του γύρω στα 80-85 κιλά, δηλαδή πρέπει να είναι ελαφρύς στις δύσκολες κινήσεις που απαιτεί ο ρόλος του, ακόμη και όταν το σώμα του δεν έχει καλή ισορροπία. Επίσης να έχει εκρηκτικότητα, ταχύτητα, αλτικότητα, δύναμη, ευλυγισία και αντοχή.

β) Ψυχικές ικανότητες. Πρέπει να είναι τολμηρός και αποφασιστικός στις επεμβάσεις του, να έχει ανεπτυγμένη αυτοπεποίθηση για την ικανότητα του στις αποκρούσεις και ανεπτυγμένη τη μυϊκή αίσθηση που τον βοηθά ανά πάσα στιγμή να γνωρίζει ποια είναι η θέση του, σε σχέση με το τέρμα και τον παίκτη, που έχει τη μπάλα. Πρέπει να έχει ανεπτυγμένη την αντίληψη σε μεγάλο βαθμό για την επιλογή του χρόνου που θα κάνει τις επεμβάσεις του. Αλλά αυτό που πρέπει να έχει περισσότερο

ανεπτυγμένο είναι το θάρρος. Πρέπει με το σώμα του να καλύψει όσο το δυνατό περισσότερη επιφάνεια του τέρματος. Δεν πρέπει, λοιπόν, με τα χέρια του να προφυλάσσει το σώμα του στις μπαλιές που έρχονται κατά πάνω του. Ακόμη, και στα πολύ κοντινά σουτ δεν πρέπει να γυρνάει το κεφάλι του ή να κλείνει από φόβο τα μάτια του, γιατί πρέπει να βλέπει τον αντίπαλο του και τη μπάλα για να μπορέσει να αντιδράσει μέσα στα λίγα κλάσματα του δευτερόλεπτου που του δίνει ο αντίπαλος παίκτης.

γ) Τεχνικοτακτικές ικανότητες. Πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά όλα τα στοιχεία της τεχνικής για τις κινήσεις που χρησιμοποιεί σε τέτοιο σημείο όπου και η παραμικρή λεπτομέρεια παίζει σημαντικό ρόλο. Πρέπει να έχει το προσόν να μπορεί να μεταβιβάζει τη μπάλα σε μακρινή απόσταση με μεγάλη ακρίβεια για να βοηθήσει την ομάδα του στη φάση της αντεπίθεσης και τέλος πρέπει πάντα να μελετά και να θυμάται το παιχνίδι των αντιπάλων του.

Με βάση τα παραπάνω γίνεται η επιλογή του τερματοφύλακα. Απ' αυτά μεγαλύτερη ποσοστιαία βαρύτητα δίνεται στη σωματική κατασκευή γιατί είναι κάτι που πρέπει να έχει ο τερματοφύλακας από τη γέννηση του και που σε πολύ μικρό ποσοστό καλλιεργείται με την προπόνηση. Αντίθετα τα υπόλοιπα, άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο μπορούν σε σημαντικό βαθμό να βελτιωθούν με την προπόνηση. Για την καλή επιλογή τερματοφύλακα οι διάφορες σχολές στο χαντ-μπωλ δίνουν ορισμένα ποσοστά των σχέσεων των προσόντων που πρέπει να έχει ένας τερματοφύλακας. Τα παρακάτω ποσοστό ανήκουν στη Ρουμάνικη σχολή.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ΨΥΧΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

40% ΥΨΟΣ 50% ΑΝΑΛΟΓΙΑ

ΒΑΡΟΥΣ- 25% ΑΝΟΙΓΜΑ

ΧΕΡΙΩΝ 25% ΣΕ ΕΚΤΑΣΗ

30% ΘΑΡΡΟΣ 50% ΑΥΤΟΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 30% ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ'20%

30% ΤΑΧΥΤΗΤΑ 40% ,ΕΥΚΙΝΗΣΙΑ 30%

ΕΥΛΥΓΊΣΙΑ 30%

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ1. Να έχει αυτοπεποίθηση και συναίσθηση ότι η ομάδα του εξαρτάται κατά ένα μεγάλο μέρος απ'

αυτόν.2. Να αποκτήσει αρκετή πείρα και ικανότητες παίκτη γηπέδου για να κατανοεί καλύτερα τα

επιθετικά και αμυντικά σχέδια ανάπτυξης παιχνιδιού.3. Να χρησιμοποιεί την περιοχή τέρματος με όλα τα πλεονεκτήματα που του δίνουν οι

κανονισμοί.4. Να έχει οπτική επαφή με τη μπάλα.5. Να έχει πάντα σωστή θέση ανάμεσα στο τέρμα του και τη μπάλα.6. Να είναι πάντα έτοιμος και σε καλή ισορροπία για να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε σουτ.7. Να χρησιμοποιεί όλο το σώμα του για τις αποκρούσεις των σουτ.8. Να προσπαθεί μετά από ένα σουτ να ανακτήσει όσο το δυνατό γρηγορότερα τη μπάλα, για να

αρχίσει την επίθεση της ομάδας του.9. Να γνωρίζει καλά τους συμπαίκτες του και να συνεργάζεται μαζί τους.10. Να είναι πάντα σε πολύ καλή φυσική κατάσταση.11. Να προσπαθεί να μάθει τους αντιπάλους του.12. Να μάθει να προβλέπει το παιχνίδι, αλλά να μη βιάζεται να αντιδράσει στο σουτ που γίνεται.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΌπως γνωρίζουμε υπάρχουν πολλά είδη σουτ και γίνονται στις περισσότερες περιπτώσεις από

πολύ κοντινή απόσταση και με πολύ μεγάλη ταχύτητα, έτσι ώστε να δίνουν στον τερματοφύλακα πολύ λίγο χρόνο αντίδρασης. Αυτό έχει δημιουργήσει μια τεχνική στην άμυνα του τερματοφύλακα, η οποία έδιωξε τις θεαματικές και περιττές κινήσεις χάριν της εξοικονόμησης χρόνου, ο οποίος είναι τόσο αναγκαίος.

Η τεχνική του τερματοφύλακα περιλαμβάνει.- Βασική στάση.- Μετακίνηση στην εστία.- Απόκρουση χαμηλών σουτ.- Απόκρουση μεσαίων σουτ.

- Απόκρουση ψηλών σουτ.- Απόκρουση σουτ από πλάγια εξωτερική θέση.- Μπλοζόν - Πέναλτι - έξοδος.- Πάσα αιφνιδιασμού.

Προπαρασκευαστικές κινήσεις Είναι οι κινήσεις που έχουν σα σκοπό την καλύτερη προετοιμασία του τερματοφύλακα για τις

επόμενες κινήσεις και θα ακολουθήσουν τις κινήσεις για την απόκρουση της μπάλας.

1. ΒΑΣΙΚΗ ΣΤΑΣΗ

Η βασική στάση είναι αυτή που έχει ο τερματοφύλακας, όταν οι αντίπαλοι επιτίθενται και ο κίνδυνος για σουτ μπορεί να έλθει από τη μια στιγμή στην άλλη. Η βασική στάση του τερματοφύλακα είναι μία ανάγκη, γιατί μέσα απ' αυτή είναι πάντα έτοιμος να αντιδράσει εναντίον της επίθεσης του αντιπάλου. Η θέση αυτή εξαρτάται από τη θέση που παίζεται η μπάλα, καθώς επίσης από το μέγεθος του σώματος του και από την ικανότητα ανοίγματος των ποδιών του. Η βασική στάση (σχ. 1) είναι μία καλή θέση ισορροπίας με το βάρος του σώματος κατανεμημένο εξ ίσου και στα δύο πόδια. Τα πόδια ανοικτά ίσα με το άνοιγμα των ώμων, τα γόνατα ελαφρά λυγισμένα και τα δάχτυλα να κοιτούν προς τα μπρος. Το σώμα έχει μια ελαφριά κλίση προς τα μπρος από τη μέση και πάνω. Τα μάτια, καρφωμένα στη μπάλα, δεν την αφήνουν ποτέ, οποιαδήποτε διαδρομή και αν κάνει. Τα χέρια λυγισμένα στους αγκώνες στο ύψος των ώμων, μπορούν να βρίσκονται κοντά στο κεφάλι ή να είναι καλά απλωμένα.

Σχήμα 170

Η θέση των χεριών εξαρτάται από την προσωπική προτίμηση κάθε τερματοφύλακα.

1. Βασική θέση (στάση)Η βασική θέση του Τ/Φ διαμορφώνεται με βάση το χώρο όπου εκδηλώνεται η επίθεση. Έτσι

διακρίναμε τη βασική στάση, όταν η μπάλα παίζεται μπροστά από την περιοχή τέρματος (κεντρική θέση) και τη βασική όταν η μπάλα παίζεται στις γωνίες.

α. Κεντρική βασική θέση (φτ. 35). Για τη θέση αυτή υπάρχουν πολλές απόψεις. Συνήθως αναφέρεται η ψηλή και η μεσαία θέση, ενώ ο Arslanagic αναφέρεται μόνο στην ψηλή θέση. Παρόλα αυτά πιστεύομε ότι πληρέστερη είναι η άποψη των τριών ποικιλιών: της Ψηλής, Μεσαίας και Χαμηλής.

- Στην ψηλή θέση (φγ. 30α) ο Τ/Φ στέκεται με τα πόδια πολύ ελαφρά λυγισμένα στα γόνατα και με άνοιγμα ποδιών στο ύψος των ώμων (γύρω στα 25-30 εκ.). Το κορμί είναι πολύ- πολύ ελαφρά λυγισμένο μπροστά και το βάρος του σώματος αρμονικοί κατανεμημένο και στα δύο πέλματα του ποδιού.

φτ. 35.

φγ. 30α φγ. 30 β φγ. 30Τα χέρια είναι λυγισμένα στον αγκώνα και στο ύψος του κεφαλιού, με τους πήχεις κοντά στο

κεφάλι ή ελαφρά απλωμένα. Η απόσταση της παλάμης από το κεφάλι στην περίπτωση αυτή σύμφωνα με τον J. Vucinic πρέπει να είναι 40-50 εκ., γιατί έτσι καλύπτεται μεγαλύτερη επιφάνεια της εστίας. Γνώμη μας είναι ότι το άπλωμα των χεριών του Τ/Φ είναι υπόθεση προσωπικού στυλ και των αντανακλαστικών του. Πολλοί Τ/Φ έχουν ακόμη και τις παλάμες τους πιασμένες πάνω από το κεφάλι. Στη μεσαία θέση (φγ. 306) το άνοιγμα των ποδιών είναι πιο μεγάλο 25-40 εκ. Τα πόδια είναι πιο πολύ λυγισμένα (160-170°) σύμφωνα με την Ιγνατίεβα. Το κορμί έχει μεγαλύτερη κλίση προς τα μπρος και τα χέρια είναι πιο πολύ λυγισμένα στον αγώνα και στο ύψος του ώμου.

Στη χαμηλή θέση (φγ. 30γ) έχομε περισσότερο χαμήλωμα του Κ.Β. Άνοιγμα ποδιών πάνω από 35-40 εκ. μεγαλύτερο λύγισμα ποδιών και τα χέρια στραμμένα προς τα κάτω με πολύ ελαφρό λύγισμα στους αγκώνες.

Από τις τρεις αυτές θέσεις θα πρέπει να παρατηρήσαμε ότι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη είναι η μεσαία που ανταποκρίνεται περισσότερο στον τύπο του ενδιάμεσου στυλ. Αλλά πάλι θα τονίσομε την αναγκαιότητα περάσματος από τη μια στάση στην άλλη. Γιατί η μεσαία στάση δίνει μία θέση γενικής ετοιμότητας, εκείνο όμως που θα οριστικοποιήσει την τελική επιλογή είναι το ύψος της μπάλας. Έτσι σε σουτ με άλμα από παίχτες που πλησιάζουν τα 2 μ. ύψος και με επιτόπια άλματα γύρω και πάνω από τα 100 εκ. που ρίχνουν την μπάλα πάνω από 3,60 μ. Προτείνεται η ψηλή βασική θέση. Στις μεσαίες ρίψεις και σ' αυτές με πτώσεις η μεσαία και η χαμηλή.

Βασική θέση από τη γωνία

Για την άμυνα των σουτ από πλάγια θέση ο τερματοφύλακας, διατηρώντας τη βασική του στάση μετακινείται, πλησιάζοντας το δοκάρι και όταν τα σουτ γίνονται από γωνία μικρότερη των 30° ο τερματοφύλακας παίρνει μια νέα βασική θέση (σχ. 2).

Το χέρι το εσωτερικό προς τη μεριά του δοκαριού ακουμπάει με τον αγκώνα στο δοκάρι στο ύψος του κεφαλιού, και ο πήχης με την παλάμη απλωμένη πάνω από το κεφάλι. Με τη θέση αυτή του χεριού ο τερματοφύλακας καλύπτει το κενό που αφήνει το κεφάλι του και το οριζόντιο δοκάρι, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να κόψει τις μπάλες που κατευθύνονται προς το πρόσωπο του. Το αντίθετο χέρι είναι απλωμένο ή λυγισμένο στον αγώνα προς τα έξω για να καλύπτει την μακρινή γωνία. Το κορμί είναι σε τέτοια θέση στο δοκάρι, ώστε από την εσωτερική μεριά να μην περνάει μπάλα. Τα πόδια λίγο ανοικτά (να μην περνάει μπάλα) με τα δάχτυλα προς τα έξω. Το βάρος του σώματος είναι περισσότερο στο εσωτερικό πόδι, γιατί όλες οι κινήσεις κάλυψης του τέρματος από τη θέση αυτή γίνονται προς τη μακρινή γωνιά

Σχήμα 171Βασική θέση από τη Γωνία. Η θέση αυτή επιλέγεται στις ρίψεις από τα πλάγια. Ο Τ/Φ στέκεται

ελαφρά μπροστά και πλάγια από το κάθετο δοκάρι, με τα πόδια ελαφρά ανοιχτά. Η τοποθέτηση αυτή είναι τέτοια, που να μην επιτρέπει πέρασμα της μπάλας ούτε ανάμεσα από τα πόδια, ούτε ανάμεσα από το κορμί και το δοκάρι. Ο Arslanagic Α. προτείνει τα πέλματα να έρθουν το ένα πίσω από το

άλλο, με το βάρος στο πόδι του δοκαριού και το πόδι της ανοιχτής γωνίας ελεύθερο για κίνηση (φγ. 31).

Για την τοποθέτηση των χεριών υπάρχουν διαφορετικές τοποθετήσεις:Για τους κοντούς Τ/Φ, προκειμένου να καλυφθεί ή κλειστή γωνία, είναι προτιμότερο τα χέρια να

έρθουν τεντωμένα πάνω από το κεφάλι στην θέση της ανάτασης.Για τους σχετικά ψηλούς Τ/Φ υπάρχουν δύο προοπτικές. Στην μια περίπτωση, το χέρι που είναι

από την πλευρά του δοκαριού έρχεται λυγισμένο πάνω από το κεφάλι, ενώ το άλλο χέρι έρχεται και αυτό λυγισμένο στον αγκώνα ο οποίος βρίσκεται στο ύψος του ώμου. Εκτιμιέται ότι η γωνία που πρέπει να σχηματίζουν οι αγκώνες με τους βραχίονες και των δύο χεριών πρέπει να είναι 90°

Με αυτή την τοποθέτηση των χεριών εξασφαλίζεται πολύ καλά η κλειστή πλευρά της εστίας και η ψηλή γωνία της μακρινής πλευράς. Στην άλλη περίπτωση, το εξωτερικό χέρι (δοκαριού) παραμένει πάνω από το κεφάλι, ενώ το άλλο έρχεται ελαφρά λυγισμένο στον αγκώνα στο ύψος της λεκάνης. Έτσι προστατεύεται ακόμη πιο πολύ και η απέναντι γωνία. Αυτή η τοποθέτηση ευνοεί κύρια τους πολύ ψηλούς Τ/Φ.

Μετακίνηση στην εστία

Ασχολούμενοι με την προστασία του τέρματος βλέπουμε, ότι οι τεχνικές του τερματοφύλακα είναι κάπως διαφορετικές από εκείνες των παικτών. Οι ικανότητες του πρέπει να περιλαμβάνουν γρήγορες κινήσεις μπροστά στο τέρμα, πιάσιμο μπάλας και επαναφορά της στο παιχνίδι. Ο σκοπός όλων των' κινήσεων του τερματοφύλακα εμπρός ή πλάγια είναι να βρίσκεται σε μία θέση που θα του εξασφαλίζει την μεγαλύτερη δυνατή προστασία του τέρματος σ" όλο τον αγώνα. Με μια διαρκή τοποθέτηση του μεταξύ της μπάλας και του τέρματος προσπαθεί συνεχώς να διατηρεί στο ελάχιστο τη θέα του σουτέρ προς το τέρμα. Έτσι, κινείται πλάγια (σχ. 3) και κατά μήκος ενός φανταστικού τόξου μεταξύ των δοκαριών του τέρματος, ακολουθώντας την πορεία της μπάλας. Όσο πιο πολύ ο τερματοφύλακας κινείται έξω από το τέρμα του τόσο μειώνεται η γωνία ρίψης για το σουτέρ. Η εκλογή κυρτότητας του τόξου στο οποίο κινείται ένας Τ εξαρτάται από τα ποικίλα χαρακτηριστικά του που είναι: αντιδράσεις, ταχύτητα, μέγεθος και ύψος, καθώς και από τον τύπο του αμυντικού συστήματος της ομάδας του. Όλες οι πλάγιες κινήσεις, ή η έξοδος για συνάντηση της μπάλας και

Σχήμα 172

επιστροφή στην εστία (σχ. 4), θα πρέπει να γίνονται από καλή θέση ισορροπίας και να είναι μικρές και ζωηρές. Στις κινήσεις από το ένα δοκάρι στο άλλο, το ένα πόδι προηγείται του άλλου με ένα γρήγορο σύρσιμο των ποδιών προς τα πλάγια. Τα πόδια βοηθούν στην μετατόπιση του σώματος, ενώ τα χέρια είναι ανοιχτά στο πλάι έτοιμα να κάνουν ένα μπλοκάρισμα ή απόκρουση της μπάλας. Οι ενέργειες του τερματοφύλακα συμπληρώνονται με εκρηκτικές κινήσεις προς τα εμπρός, με σκοπό να μειώσει όσο το δυνατό τη γωνία ρίψης ή να ξαφνιάσει τον σουτέρ κατά τη ρίψη. Αυτό γίνεται στην περίπτωση που ένας επιθετικός μόνος του ή ο παίκτης γραμμής δεν είχε οπτική επαφή με το τέρμα. Η κίνηση πρέπει να είναι γρήγορη και να έχει καλή ισορροπία, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει μία άλλη κίνηση τη στιγμή που γίνεται το σουτ. Με σκοπό να είναι πάντα κανονικά τοποθετημένος, ο τερματοφύλακας πρέπει να βρίσκεται πάντα στη διχοτόμο της γωνίας που σχηματίζεται από τα 2 δοκάρια και τη μπάλα που βρίσκεται στον αντίπαλο, και να ξέρει ακριβώς που είναι η μπάλα σε σχέση με το τέρμα του.

ΜετατοπίσειςΗ βασικότερη μετατόπιση του Τ/Φ είναι η πλάγια. Στις κινήσεις αυτές ο Τ/Φ μετατοπίζεται από το

ένα δοκάρι στο άλλο, μπροστά από την εστία. Στις κινήσεις αυτές όπου η μία βασική θέση διαδέχεται την άλλη ο Τ/Φ πρέπει να φροντίζει να είναι πάντα απέναντι από την μπάλα και συγκεκριμένα στη διχοτόμο της γωνίας ρίψης, δηλ. της γωνίας που σχηματίζει η μπάλα με τα δύο δοκάρια, και όχι μόνο απέναντι από τον παίχτη.

Η μετατόπιση αυτή γίνεται με ταυτόχρονη και ισόποση μετακίνηση των πελμάτων, αφού πλησιάσουν πρώτα. Σημασία έχει να μην σταυρώνουν μεταξύ τους.

Η τροχιά της κίνησης μπορεί να παρουσιασθεί σαν ημικύκλιο με ακτίνα που ποικίλει. Έτσι σειρά ειδικών αναφέρουν ότι μπορεί να κυμαίνεται από 30-70 εκ. και άλλοι μέχρι και 1,50 μ.

Η κίνηση αυτή γίνεται συνεχόμενα, όταν η κυκλοφορία της μπάλας είναι σταθερά συνεχόμενη (στην παράλληλη μετατόπιση) αλλά και διακεκομμένη μεταβλητή μπρος πίσω, όταν η κυκλοφορία της μπάλας δεν είναι σταθερή.

Οι υπόλοιπες κινήσεις που κάνει ο Τ/Φ χωρίς μπάλα είναι: η κίνηση για την έξοδο (μπροστά) και η επιστροφή - η προετοιμασία για το τίναγμα (εκτίναξη) της απόκρουσης.

Για την παραπάνω κίνηση ο Τ/Φ πρέπει πάντα να βασίζεται (ώθηση ή απογείωση) στο πόδι της αντίθετης πλευράς απ' αυτή που έρχεται η μπάλα, ενώ το πόδι της ίδιας πλευράς παίξει το ρόλο του οδηγού.

Στην την παραπάνω κίνηση ο Τ Φ πρέπει πάντα να βασίζεται (ώθηση ή απογείωση) στο πόδι της αντίθετης πλευράς απ’ αυτή που έρχεται η μπάλα, ενώ το πόδι της ίδιας πλευράς παίζει το ρόλο του οδηγού.

Οι μετατοπίσεις αυτές, ανάλογα με την ταχύτητα που εκτυλίσσεται η φάση, μπορούν να γίνουν με περπάτημα ή τρέχοντας. Σε σχέση με την απόσταση που πρέπει να καλυφθεί για να αποκρουστεί η μπάλα, η κίνηση γίνεται με άλμα ή χωρίς άλμα.

Μεθοδικές υποδείξεις.

Τα πιθανά λάθη που εντοπίζονται είναι:— η μη τοποθέτηση απέναντι από την μπάλα— το σταύρωμα των ποδιών

Ασκήσεις Βασικής στάσης-Μετακινήσεων.

1. Ένα σκοινί είναι δεμένο στα δύο κάθετα δοκάρια και σε ένα παίκτη στα 7 μ. Ο παίκτης κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις από τις οποίες γίνονται σουτ και ο τερματοφύλακας πρέπει να βρίσκεται πάντα πάνω στη διχοτόμο της γωνίας που σχηματίζεται από τα σχοινιά (σχ. 5).

2. Τρεις παίκτες πάνω στα 6 μ. Οι δυο στις γωνίες και ο ένας στο κέντρο. Οι παίκτες κάνουν πάσες μεταξύ τους και ο τερματοφύλακας κάνει πλάγιες μετατοπίσεις "

3. Οι παίκτες κανονικά σε θέση επίθεσης με σύστημα επίθεσης 5:1 κάνουν πάσα μεταξύ τους και ο τερματοφύλακας κάνει κανονικά κινήσεις (πλάγιες -έξοδο-επιστροφή).

4. Οι ασκήσεις 2 και 3 αλλά τώρα με σουτ.

Σχήμα 173

ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣΟι αποκρούσεις του τερματοφύλακα έχουν διαφορετική τεχνική η μία από την άλλη και

εξαρτώνται από το ύψος που έρχεται η μπάλα και από την απόσταση από το τέρμα. Έτσι έχουμε αποκρούσεις σε χαμηλά σουτ ύψος 0-60 εκ., σε μεσαία σουτ ύψος 60-130 εκ. και σε ψηλά 130-200 εκ., αποκρούσεις με πόδι ή χέρι, μόνο με χέρι ή πόδι και με δύο χέρια ή πόδια ταυτόχρονα.

1. Το πιάσιμο της μπάλας

Το χαρακτηριστικό της κίνησης αυτής είναι ότι επιχειρείται λαβή και κράτημα μπάλας.Βασικό πλεονέκτημα αυτής της κίνησης είναι ότι δημιουργεί πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις για

αιφνιδιασμό, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι η μπάλα μπορεί εύκολα να φύγει από τα χέρια του Τ/Φ και να καταλήξει γκολ.

Οι περιπτώσεις που επιδιώκεται η λαβή αυτή είναι:1. Στα μακρινά σουτ δηλ. πίσω από την γραμμή των 9 μ.

2. Στα αδύναμα σουτ.Οι κατευθύνσεις των ρίψεων που αντιμετωπίζονται με αυτόν τον τρόπο είναι:1. Στα σουτ που έρχονται πάνω στον Τ/Φ στο διάστημα μεταξύ κεφαλιού και λεκάνης. Στην

περίπτωση αυτή τα χέρια ελαφρά λυγισμένα στους αγκώνες κινούνται προς την μπάλα. Με την πρώτη επαφή της μπάλας λυγίζουν γρήγορα στον αγκώνες κινούνται προς την μπάλα. Με την πρώτη επαφή της μπάλας λυγίζουν γρήγορα στον αγκώνα και τη μαζεύουν στο στήθος.

2. Στα σουτ που κατευθύνονται πάνω από το κεφάλι. Στην παραπάνω περίπτωση ο Τ/Φ με άλμα ή χωρίς άλμα φέρνει γρήγορα και τα δύο χέρια πίσω από την μπάλα και κατόπιν τη μαζεύει στο στήθος.

3. Στα σουτ που κινούνται πλάγια και ψηλά. Οι ρίψεις αυτές δεν πρέπει να κατευθύνονται πολύ μακριά από τον Τ/Φ και δεν πρέπει να απαιτούν μεγάλες μετατοπίσεις. Σ' αυτές ο Τ/Φ τινάζεται πλάγια, φέρνοντας έγκαιρα τα χέρια ή και το κορμί πίσω από την μπάλα (φγ. 52).

4. Στα χαμηλά σουτ. Εδώ πρόκειται για τα σουτ που έρχονται κυλιστά στο έδαφος πάνω του και είναι πολύ αδύναμα. Ο Τ/Φ κάνει προβολή του ποδιού μπροστά, και γρήγορα σκύβει και μαζεύει την μπάλα.

Μεθοδικές υποδείξεις:— Η λαβή της μπάλας χρησιμοποιείται πολύ σπάνια από τους Τ/Φ, γιατί υπάρχει πάντα ο

κίνδυνος γλιστρήματος της μπάλας.— Ο Τ Φ πρέπει να νιώθει πολύ σίγουρος ότι ελέγχει την μπάλα και ότι θα την πιάσει.— Είναι προτιμότερος ο σχηματισμός χώρου υποδομής από τι; παλάμες, με όχι πολύ ανοιχτά

δάχτυλα.

2. Σβήσιμο μπάλας

Στις κινήσεις αυτές ο Τ/Φ επιδιώκει όχι να πιάσει την μπάλα αλλά να την σταματήσει και να την επαναφέρει γρήγορα στον έλεγχο του. Για τον σκοπό αυτό μόλις οι παλάμες έρχονται σε επαφή με την μπάλα, «σπάνε» γρήγορα στον καρπό και η μπάλα αναπηδάει στο έδαφος μπροστά ή πολύ κοντά στον ΤΦ. Το σβήσιμο της μπάλας δημιουργεί πολύ ευνοϊκές προϋποθέσεις για ένα γρήγορο ξεκίνημα αιφνιδιασμού.

Η κίνηση αυτή γίνεται:1. Στις ρίψεις από μεσαία και από μακρινή απόσταση που δεν είναι ιδιαίτερα δυνατές.2. τις ρίψεις που κατευθύνονται:- Πάνω στον Τ/Φ μεταξύ κεφαλιού και λεκάνης, και σ' αυτές που κατευθύνονται πάνω από το

κεφάλι τους).- Στις πλάγιες και ψηλές ρίψεις και σπανιότερα στις μεσαίες.Το σβήσιμο γίνεται κύρια με δύο χέρια και σπάνια με ένα χέρι. Οι κινήσεις αυτές έχουν περίπου

την ίδια κινητική διαδικασία μ' αυτή που θα αναλυθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο των κινήσεων απόκρουσης.

Πιθανά λάθη:- Απομακρυσμένες παλάμες μεταξύ τους την στιγμή της επαφής με την μπάλα.- Να μη βρίσκονται τα χέρια ακριβώς πίσω από την μπάλα.- Εκτέλεση «σκληρών» κινήσεων των χεριών την στιγμή της επαφής, με αποτέλεσμα να μην

σβήνεται η μπάλα.

Είναι οι συνηθέστερες κινήσεις που κάνει ο Τ/Φ και βέβαια οι ασφαλέστερες. Χρησιμοποιούνται για κάθε περίπτωση ρίψης, υποχρεωτικά στις κοντινές και δυνατές ρίψεις και σ' αυτές που κατευθύνονται σχετικά μακριά του. Γίνονται συνήθως με το χέρι και το πόδι ή με πόδι και χέρι ταυτόχρονα.

Οι κινήσεις που συναντιούνται στις παραπάνω αποκρούσεις μπορούν να ταξινομηθούν σε κινήσεις για ψηλό, μεσαίο και χαμηλό σουτ κινήσεις γωνιακής ρίψης και κινήσεις εξόδου.

Στις αποκρούσεις αυτές πρέπει να προσεχθεί το εξής βασικό στοιχείο. Τα χέρια δεν πρέπει να είναι εντελώς τεντωμένα, αλλά ελαφρά λυγισμένα στους αγκώνες. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται μία ελαστικότητα στο χέρι. Επομένως είναι καλύτερη προϋπόθεση απόκρουσης, και από την άλλη αποφεύγονται ευκολότερα κακώσεις στην άρθρωση του αγκώνα.

1. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΧΑΜΗΛΑ ΓΩΝΙΑΚΑ ΣΟΥΤ

γ. Απόκρουση χαμηλών ρίψεων

Οι αποκρούσεις αυτές κατά κύριο λόγο γίνονται με τα πόδια. Διακρίνομε δύο περιπτώσεις:— Με σπαγκάτ ή μισοσπαγκάτ (φγ. 57).Την κίνηση αυτή χρησιμοποιούν οι ευκίνητοι και εύκαμπτοι Τ/Φ. Ιδιαίτερα οι γυναίκες που κάνουν

γρήγορο και ολοκληρωμένο σπαγκάτ. Οι άντρες αντίθετα στις περισσότερες περιπτώσεις στηρίζονται στο γόνατο του ποδιού ώθησης, που ο μηρός του πρέπει για την περίπτωση αυτή να σχηματίζει γωνία 90° με το πόδι απόκρουσης (Ignateva 1983).

Οι προπαρασκευαστικές κινήσεις στη απόκρουση αυτή είναι ίδιες όπως για όλες τις άλλες ρίψεις, αλλά εδώ ο Τ/Φ με οδηγό την φτέρνα του ποδιού πρέπει να «γλιστρήσει» προς την πορεία της μπάλας, κατεβάζοντας γρήγορα το Κ.Β. και φέρνοντας το πόδι πίσω από την μπάλα. Η απόκρουση σιγουρεύεται με τη μεταφορά του χεριού πάνω από το πόδι και την παλάμη ακριβώς πίσω από την μπάλα.

Στην απόκρουση των χαμηλών γωνιακών σουτ χρησιμοποιούμε δύο τρόπους.

α. Με τεντωμένο πόδι

Γνωστή και σαν απόκρουση με σπαγκάτο (σχ. 6). Εδώ επιδιώκεται η απόκρουση της μπάλας κυρίως με το πόδι, που συμπληρώνεται πολλές

Σχήμα 174

φορές με ανάλογη κίνηση του χεριού. Ο τερματοφύλακας πρέπει να απλώσει όσο πιο πολύ μπορεί το πόδι προς την κατεύθυνση της μπάλας. Την προσπάθεια αυτή βοηθάει το χαμήλωμα του κέντρου βάρους του σώματος που γίνεται με το λύγισμα του σταθερού ποδιού. Ο τερματοφύλακας σηκώνει ελαφρά το πόδι, ενώ το κορμί στρέφεται ελαφρά προς την ίδια πλευρά. Το πόδι αυτό με οδηγό το πέλμα και τη μύτη στραμμένη προς τα πάνω κατευθύνεται προς το σημείο που πηγαίνει η μπάλα. Αντικειμενική προσπάθεια είναι να βρει το πόδι την μπάλα πριν αυτή περάσει τη γραμμή τέρματος. Ταυτόχρονα το κορμί λυγίζει πλάγια προς τη μεριά της μπάλας και το ίδιο χέρι έρχεται τεντωμένο πάνω από το πόδι με ανοικτή παλάμη. Έτσι καλύπτεται μεγαλύτερη επιφάνεια της εστίας. Το αντίθετο χέρι είναι λυγισμένο στο πλάι.

β. Με λυγισμένο πόδι

Σχήμα 175

— Απόκρουση με λυγισμένο πόδι (φγ. 58).

Χρησιμοποιείται κύρια από τους ψηλούς Τ/Φ. Αφού αρχίσει η κίνηση από το πόδι ώθησης, το πόδι απόκρουσης έρχεται λυγισμένο στο γόνατο, με την κνήμη κάθετα στο έδαφος και την πλάγια εσωτερι-κή πλευρά του πέλματος ακριβώς πίσω από την μπάλα. Ο κορμός είναι πλαγιασμένος πάνω στο πόδι, ενώ το πόδι ώθησης (αντίθετης πλευράς) κρατιέται τεντωμένο. Το χέρι της ίδιας πλευράς με ανοιχτή την παλάμη βρίσκεται μεταξύ δοκαριού και πέλματος, ενώ το χέρι της αντίθετης πλευράς βρίσκεται σε έκταση από την ίδια πλευρά ή τοποθετείται μεταξύ των δύο ποδιών για την δημιουργία μεγαλύτερης αμυντικής επιφάνειας.

Από τις δύο αναφερόμενες κινήσεις θα πρέπει να τονίσομε ότι και οι δύο χρησιμοποιούνται ευρύτατα και πολλές φορές ανάλογα με την διαμόρφωση της αγωνιστικής κατάστασης.

Μεθοδικές υποδείξειςΤα πιθανά λάθη που συναντιούνται είναι τα παρακάτω:1. Το πόδι απόκρουσης να κινηθεί ψηλότερα από την μπάλα.2. Να μην γίνει μεταφορά του Κ.Β. προς την πλευρά απόκρουσης.Άλλος τρόπος απόκρουσης των χαμηλών σουτ γίνεται με το πόδι απόκρουσης λυγισμένο. Εδώ ο

τερματοφύλακας φέρνει το πόδι πολύ λυγισμένο (Σχ. 7) και με μεγάλη διάσταση πίσω από τη μπάλα. Το πέλμα έχει πλάγια θέση προς τη μπάλα, πατάει όλο στο έδαφος και η μύτη είναι στραμμένη προς το δοκάρι. Το ίδιο χέρι έρχεται τεντωμένο μπροστά από το γόνατο (γόνατο-αγκώνας) με ανοικτή παλάμη μεταξύ πέλματος και δοκαριού. Το βάρος μεταφέρεται στο λυγισμένο πόδι, ενώ το σταθερό πόδι είναι τεντωμένο. Το ελεύθερο χέρι είναι τεντωμένο στο πλάι.

Ασκήσεις

1. Από καθιστή συσπειρωτική θέση άπλωμα (με μικρή μετακίνηση) των ποδιών δεξιά αριστερά σχ. 8.

Σχήμα 176

2. Από γονατιστή θέση, προβολή ποδιών δεξιά-αριστερά σχ. 9

Σχήμα 177

3. Από όρθια θέση, γρήγορο βγάλσιμο δεξιά-αριστερά χεριού-ποδιού σχ. 10

Σχήμα 178

4. Από όρθια θέση, γρήγορο βαθύ κάθισμα και πέταγμα με χέρι-πόδι αριστερά-δεξιά σχ. 11

Σχήμα 179

5. Ανακυβίστηση και πέταγμα με χέρι-πόδι, αριστερά-δεξιά από το κέντρο του τέρματος σχ. 12

Σχήμα 180

6. Ανακυβίστηση στο ένα δοκάρι γρήγορο πέταγμα στο άλλο με χέρι-πόδι σχ. 13

Σχήμα 181

2. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΜΕΣΑΙΟΥ ΥΨΟΥΣ ΣΟΥΤ

Απόκρουση μεσαίων ρίψεων

Οι κινήσεις αυτές χρησιμοποιούνται για σουτ που κινούνται μεταξύ γόνατου και ώμου αθλητή. Η κινητική διαδικασία είναι ίδια με αυτή των αποκρούσεων των ψηλών ρίψεων με την διαφορά ότι το κορμί κινείται περισσότερο πλάγια παρά ψηλά. Η ιδιαιτερότητα των αποκρούσεων αυτών έγκειται στην κίνηση που θα επιλεγεί σε σχέση με το συγκεκριμένο ύψος της μπάλας.

Όταν αυτή κινείται μεταξύ λεκάνης και ώμου η κίνηση γίνεται με τα χέρια μόνο. Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσομε δύο ζητήματα. Όταν η μπάλα κινείται πολύ κοντά στο σώμα και στο ύψος του ώμου, τότε η απόκρουση θα γίνει με τον βραχίονα. Στην περίπτωση όμως που η μπάλα κινείται μακριά από τον Τ/Φ τότε η απόκρουση γίνεται με τεντωμένο χέρι. Η χρήση του ενός ή των δύο χεριών είναι και στην προκειμένη περίπτωση ζήτημα ταχύτητας και αντίδρασης του Τ/Φ (φγ. 55).

Όταν η ρίψη γίνεται μεταξύ λεκάνης και γόνατου ανάλογη με την περίπτωση διακρίνομε:Εάν η ρίψη είναι ελεγχόμενη τότε χρησιμοποιείται μαζί χέρι και πόδι που πρέπει ταυτόχρονα να

έρθουν πίσω από την μπάλα. Το πόδι απόκρουσης στην περίπτωση αυτή πρέπει να κινηθεί γρήγορα και λυγισμένο στο γόνατο (φγ. 56).

Σε περιπτώσεις μη ελεγχόμενης (δυνατής) ρίψης, χρησιμοποιείται κατά περίπτωση μόνο το χέρι (στο ύψος της λεκάνης) ή το πόδι (σε χαμηλότερη ρίψη).

Η απόκρουση αυτή γίνεται όταν η μπάλα έρχεται στο ύψος της λεκάνης και οι κινήσεις του τερματοφύλακα εξαρτώνται από το ύψος της μπάλας. Αν η μπάλα έρχεται πάνω από το ύψος της λεκάνης έχουμε απόκρουση μόνο με χέρι και αν η μπάλα έρχεται κάτω από το ύψος της λεκάνης έχουμε απόκρουση με χέρι-πόδι μαζί.

α) Απόκρουση πάνω από τη λεκάνη (μόνο με χέρι)

Επειδή, εάν χρησιμοποιήσουμε το πόδι στην απόκρουση αυτή η κίνηση θα ήταν αργή χρησιμοποιούμε μόνο το χέρι. Εδώ ο τερματοφύλακας από τη βασική στάση κάνει ένα γρήγορο βηματισμό προς τη μπάλα και προσπαθεί με μία κοφτή πλάγια κίνηση του χεριού να φέρει το χέρι του πίσω απ' αυτή (σχ. 14).

Σχήμα 182

β) Κάτω από τη λεκάνη (πόδι-χέρι μαζί).

Σ' αυτή την περίπτωση ο τερματοφύλακας απλώνει ταυτόχρονα χέρι και πόδι, γιατί έτσι καλύπτει έγκαιρα μια πιο μεγάλη επιφάνεια απ' ότι μόνο του το χέρι ή το πόδι. Το πόδι που σηκώνεται προς τη μπάλα είναι τεντωμένο, το δε χέρι έρχεται και αυτό τεντωμένο με την παλάμη ανοικτή πάνω από το πέλμα. Το αντίθετο πόδι πατάει στο έδαφος τεντωμένο, ενώ τεντωμένο στο πλάι είναι και το αντίθετο χέρι.

Ασκήσεις

1. Ρυθμικές ασκήσεις με άρση του ποδιού δεξιά-αριστερά σχ. 15.

Σχήμα 183

2. Από τη βασική στάση γρήγορος βηματισμός και βγάλσιμο χεριού δεξιά -αριστερά σχ. 16.

Σχήμα 184

3. Τα χέρια πίσω απόκρουση της μπάλας μόνο με πόδι σχ. 17.

Σχήμα 185

4. Ο Τ κρεμασμένος από το οριζόντιο δοκάρι απόκρουση μόνο με πόδι σχ. 18.

Σχήμα 186

5. Ανακυβίστιση στο κέντρο του τέρματος γρήγορο πέταγμα χέρι-πόδι, δεξιά-αριστερά σχ. 19.

Σχήμα 187

6. Από όρθια θέση γρήγορο βαθύ κάθισμα και πέταγμα απόκρουση μόνο με χέρι δεξιά-αριστερά

3. ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΕ ΣΟΥΤ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΨΗΛΑ

Έχουμε δύο ειδών ψηλά σουτ. Τα σουτ που γίνονται κοντά στον τερματοφύλακα και τα μακρινά ή γωνιακά σουτ.

α) Κοντινά σουτ (με δύο χέρια).

Όταν τα σουτ γίνονται κοντά στον τερματοφύλακα, κυρίως λίγο πλάγια ή πάνω από το κεφάλι του η απόκρουση μπορεί να γίνεται με δύο χέρια. Η απόκρουση αυτή (μπλοκάρισμα-πιάσιμο της μπάλας) - που δεν διαφέρει στην τεχνική απ' αυτή της υποδοχής της μπάλας των παικτών γηπέδου βοηθάει τον τερματοφύλακα, ώστε να φέρει γρήγορα την ομάδα του στην επίθεση.

β) Γωνιακά σουτ (Με ένα χέρι).

α. Απόκρουση ψηλών σουτ (φγ. 54)

Η αμυντική κίνηση στην παραπάνω ρίψη ξεκινάει από το πόδι της αντίθετης πλευράς από αυτή που βρίσκεται η μπάλα (πόδι ώθησης). Το πόδι της ίδιας πλευράς (απόκρουσης) κατευθύνεται διαγώνια προς την κατεύθυνση της μπάλας, παρασύροντας μαζί και το υπόλοιπο κορμί προς την ίδια κατεύθυνση.

Το χέρι ή τα χέρια έρχονται γρήγορα πίσω από την μπάλα και την διώχνουν μακριά από την εστία.Η κίνηση αυτή όταν η μπάλα είναι πολύ μακριά από τον Τ/Φ γίνεται με άλμα, στην αντίθετη

περίπτωση χωρίς άλμα, αλλά με συνολική μετατόπιση όλου του σώματος προς την κατεύθυνση της μπάλας.

Στα σουτ που είναι μακρινά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα δύο χέρια, ενώ σ' αυτά που ρίχνονται από κοντά προτιμιέται για λόγους ταχύτητας το ένα χέρι.

Με την κίνηση αυτή αποκρούονται τα σουτ εκείνα που έχουν κατεύθυνση προς τις δύο πάνω γωνίες του τέρματος. Στην περίπτωση αυτή, ο τερματοφύλακας ανεβάζει το κέντρο βάρους του σώματος του, όσο μπορεί πιο ψηλά με μία διαγώνια αναπήδηση προς την κατεύθυνση της μπάλας. Συγχρόνως με την αναπήδηση σηκώνει πολύ γρήγορα και κοφτά το χέρι του -ενώ τα δάχτυλα κοιτούν προς την συμβολή των δοκαριών-προς τη μεριά της μπάλας και το φέρνει πίσω απ' αυτή. Την κίνηση βοηθάει και το πόδι της ίδιας πλευράς που λυγίζει και σηκώνεται προς τα πάνω

Ασκήσεις

1. Από βασική στάση, κίνηση δεξιά-αριστερά με δύο χέρια (σχ. 20).

Σχήμα 188

2. Από βαθύ κάθισμα, κίνηση δεξιά-αριστερά με δύο χέρια (σχ. 21).

Σχήμα 189

3. Από βασική στάση, κίνηση δεξιά-αριστερά με ένα χέρι.

ε. Απόκρουση των σουτ από πλάγια εξωτερική θέσηΟι κινήσεις του Τ/Φ εξαρτώνται από το ύψος της μπάλας, αλλά και την απόσταση που θα έχει η

μπάλα απ' τον Τ/Φ.Από την άποψη του ύψους τις χαμηλές ρίψεις τις αποκρούει μόνο με το πόδι της «ανοικτής»

γωνίας, τις μεσαίες με χέρι-πόδι και τα ψηλά με τα δύο χέρια αν είναι κοντά στο κορμί ή με το ένα αν είναι μακριά.

Αν η μπάλα κατευθύνεται στην «ανοικτή» γωνία τότε μεγαλώνει το πλάτος των κινήσεων του Τ/Φ. Τις περισσότερες φορές ο Τ/Φ αντιμετωπίζει επιθετικό παίχτη, ο οποίος προσπαθεί να τον πλησιάσει με άλμα και ταυτόχρονα να μεγαλώσει τη γωνία ρίψης του, κατευθυνόμενος προς το κέντρο της περιοχής τέρματος. Γι' αυτό ο Τ/Φ πρέπει να τοποθετείται και να κινείται πάντα απέναντι απ' τη μπάλα, μικραίνοντας τη γωνία ρίψης. Μπορεί ακόμη να μικραίνει πιο πολύ τη γωνία ρίψης κάνοντας και έξοδο, που είναι σχεδόν όμοια μ' αυτή που θα περιγραφεί στο επόμενο κεφάλαιο. Αν το σουτ είναι ψηλό γίνεται ψηλή έξοδος, αν είναι μεσαίο γίνεται μεσαία και χαμηλή έξοδος σε χαμηλά σουτ, καλύπτοντας την «κλειστή» γωνία.

Πιθανά λάθη— Να αποκρούεται η μπάλα στη γραμμή τέρματος.— Να αφήνεται αφύλακτη η «κλειστή» γωνία.— Μεγάλο άνοιγμα του ποδιού στην απόκρουση της χαμηλής μπαλιάς.— Η απόσταση ανάμεσα στα πέλματα να είναι μεγαλύτερη από την διάμετρο της μπάλας.— Να γίνονται κινήσεις, ιδίως από το πόδι, πριν αφεθεί η μπάλα από το χέρι του επιθετικού.

5. ΕΞΟΔΟΣ ΒΕΝΤΑΛΙΑ

στ. Έξοδος (Βεντάλια)

Σε περιπτώσεις, που ο Τ/Φ βρεθεί μπροστά σ' ένα αφύλακτο από τους αμυντικούς επιθετικό παίχτη, έτοιμο για σουτ, πράγμα καθόλου σπάνιο, κάνει μια έξοδο που σκοπό έχει να μικρύνει την γωνία ρίψης του αντιπάλου του. Η κίνηση αυτή στηρίζεται στις πιθανότητες να αποκρουστεί η μπάλα μεγαλώνοντας την επιφάνεια του σώματος με το άνοιγμα χεριών και ποδιών. Η κίνηση αυτή λέγεται έξοδος και επειδή το σχήμα της κίνησης μοιάζει με το άνοιγμα της βεντάλιας, λέγεται και βεντάλια. Γίνεται σε περιπτώσεις σουτ από τα 6 μ. (Πίβοτ, διείσδυση, πλάγια ρίψη), αιφνιδιασμού και στα πέναλτυ (7 μ.).

Το πιο βασικό για την επιτυχία της εξόδου είναι η κατά προσέγγιση πρόβλεψη ρίψης από τον Τ/Φ του ύψους και της γωνίας (δεξιά ή αριστερά) ρίψης.

Η έξοδος μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Αν προβλεφθεί η γωνία ρίψης γίνεται «μισή» βεντάλια (με ή χωρίς άλμα) (φγ. 59) αν προβλεφθεί το ύψος, μπορεί να γίνει βεντάλια με τα χέρια (φγ. 60) (με ή χωρίς άλμα), με χέρια και πόδια (φγ. 61) (με άλμα) και τέλος η χαμηλή έξοδος στα χαμηλά σουτ. Αυτή η τελευταία γίνεται στα σουτ από τα 6 μ. με ένα γρήγορο κατέβασμα του κορμού χαμηλά και ταυτόχρονα κίνηση των χεριών από πίσω προς τα μπρος και πλάγια του κορμιού (φγ. 62).

Πιθανά λάθη— Η έξοδος να μη γίνεται πάνω στην μπάλα.

— Να γίνεται πολύ έξω από την εστία (κίνδυνος πλασέ σουτ).— Να γίνεται σε αδύναμα σουτ που μπορούν να αποκρουστούν με άλλο τρόπο.— Να χρησιμοποιείται ο ίδιος τρόπος εξόδου κάθε φορά.Είναι μια τεχνική, που χρησιμοποιεί ο τερματοφύλακας όταν βρεθεί μόνος του απέναντι σε

επιθετικό που είναι αφύλακτος, ή όταν γίνεται αιφνιδιασμός. Τότε κάνει έξοδο από την εστία του πάει γρήγορα προς τον παίκτη και ανοίγοντας χέρια και πόδια προσπαθεί να μικρύνει την γωνία ρίψης προς το τέρμα. Η κίνηση ονομάζεται έξοδος βεντάλια, επειδή ακριβώς μοιάζει με το άνοιγμα μιας βεντάλιας. Η κίνηση των χεριών είναι γρήγορη από κάτω προς τα πάνω ή από πάνω προς τα κάτω (ανάλογα με τη θέση της μπάλας). Η Βεντάλια γίνεται με άλμα ή χωρίς άλμα. Στην περίπτωση που δεν έχουμε άλμα το ένα πόδι μένει στο έδαφος και η κίνηση γίνεται από το άλλο πόδι και τα δύο χέρια.

Η κίνηση αυτή χρησιμοποιείται κυρίως στα σουτ από 6 μ. και τα πέναλτι. Την έξοδο με άλμα που έχουμε ταυτόχρονη κίνηση χεριών και ποδιών την χρησιμοποιούμε για την απόκρουση αιφνιδιασμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ, η προσοχή, η αυτοσυγκέντρωση, η υπομονή και η ηρεμία παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Ασκήσεις

1. Από τη βασική στάση, άλμα με ταυτόχρονο άνοιγμα χεριών και ποδιών.

Σχήμα 190

2. Κυβίστηση-άλμα βεντάλια.

Σχήμα 191

3. Από την πρηνή θέση γρήγορο σήκωμα βεντάλια σχ. 24.

Σχήμα 192

4. 'Άλμα πάνω από σχοινί τεντωμένο και βεντάλια.

Σχήμα 193

5. Βασική στάση-κυβίστηση εμπρός και άλμα με βεντάλια σχ. 26.

Σχήμα 194

6. ΜΠΛΟΖΟΝ

Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα θεαματικό, αλλά και πολύ αποτελεσματικό όταν χρησιμοποιείται σε αναγκαστική περίπτωση, όταν δηλαδή δεν υπάρχει άλλη λύση. Αυτό γίνεται στα σουτ που ο τερματοφύλακας βλέπει τη μπάλα την τελευταία στιγμή ή όταν γίνεται πλασάρισμα και δεν έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει με οποιοδήποτε άλλο τρόπο. Μπλοζάρει στη διεύθυνση της τροχιάς της μπάλας, διαγώνια προς τα πάνω, πλάγια ή παράλληλα με το έδαφος, τεντώνοντας το χέρι ή τα χέρια στο δρόμο της μπάλας, προσπαθώντας να την αποκρούσει ή και να την πιάσει ακόμη. Μετά το Μπλοζόν, ακολουθεί το πέσιμο στο έδαφος, το οποίο γίνεται με ελαστικό ρολάρισμα στο μηρό στη μέση και σ" όλο το σώμα. Ο τερματοφύλακας πρέπει να γνωρίζει ότι η χρησιμοποίηση του Μπλοζόν γίνεται, όπου μόνο είναι απαραίτητη και όχι να γίνεται κατάχρηση, λόγω του θεάματος που προσφέρει.

7. ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ ΣΟΥΤ ΑΠΟ ΠΛΑΓΙΑ ΘΕΣΗ

Στο κεφάλαιο Βασική Θέση τερματοφύλακα δώσαμε πώς πρέπει να είναι η θέση του στα σουτ που γίνονται από πλάγια θέση. Οι αποκρούσεις του τερματοφύλακα από τη θέση αυτή εξαρτώνται

από το ύψος που έρχεται η μπάλα προς το τέρμα. Έτσι έχουμε 1 χαμηλό σουτ, 2 μεσαία σουτ και 3 ψηλά σουτ και αποκρούσεις με πόδι ή πόδι-χέρι στα χαμηλά, με χέρι ή χέρι-πόδι στα μεσαία και με χέρι ή χέρια στα ψηλά και με δύο πόδια, αν ο σουτέρ προσπαθήσει να περάσει τη μπάλα κάτω από τα πόδια του τερματοφύλακα.

Ο επιθετικός που κάνει ένα σουτ από πλάγια θέση πηδά προς το κέντρο της περιοχής για να μεγαλώσει όσο μπορεί τη γωνία ρίψης προς το τέρμα. Ο τερματοφύλακας πρέπει να κινείται πάντα, έτσι ώστε να φέρνει το σώμα του απέναντι από το χέρι του παίκτη που σουτάρει. Πολλές φορές χρησιμοποιεί την έξοδο για να κλείσει περισσότερο τις γωνίες ρίψης προς το τέρμα, εδώ όμως πρέπει να προσέχει, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος του πλάσε σουτ.

Οι κινήσεις του Τ/Φ εξαρτώνται από το ύψος της μπάλας, αλλά και την απόσταση που θα έχει η μπάλα απ' τον Τ/Φ.

Από την άποψη του ύψους τις χαμηλές ρίψεις τις αποκρούει μόνο με το πόδι της «ανοικτής» γωνίας, τις μεσαίες με χέρι-πόδι και τα ψηλά με τα δύο χέρια αν είναι κοντά στο κορμί ή με το ένα αν είναι μακριά.

Αν η μπάλα κατευθύνεται στην «ανοικτή» γωνία τότε μεγαλώνει το πλάτος των κινήσεων του Τ/Φ. Τις περισσότερες φορές ο Τ/Φ αντιμετωπίζει επιθετικό παίχτη, ο οποίος προσπαθεί να τον πλησιάσει με άλμα και ταυτόχρονα να μεγαλώσει τη γωνία ρίψης του, κατευθυνόμενος προς το κέντρο της περιοχής τέρματος. Γι' αυτό ο Τ/Φ πρέπει να τοποθετείται και να κινείται πάντα απέναντι απ' τη μπάλα, μικραίνοντας τη γωνία ρίψης. Μπορεί ακόμη να μικραίνει πιο πολύ τη γωνία ρίψης κάνοντας και έξοδο, που είναι σχεδόν όμοια μ' αυτή που θα περιγραφεί στο επόμενο κεφάλαιο. Αν το σουτ είναι ψηλό γίνεται ψηλή έξοδος, αν είναι μεσαίο γίνεται μεσαία και χαμηλή έξοδος σε χαμηλά σουτ, καλύπτοντας την «κλειστή» γωνία.

Πιθανά λάθη— Να αποκρούεται η μπάλα στη γραμμή τέρματος.— Να αφήνετε αφύλακτη η «κλειστή» γωνία.— Μεγάλο άνοιγμα του ποδιού στην απόκρουση της χαμηλής μπαλιάς.— Η απόσταση ανάμεσα στα πέλματα να είναι μεγαλύτερη από την διάμετρο της μπάλας.— Να γίνονται κινήσεις, ιδίως από το πόδι, πριν αφεθεί η μπάλα από το χέρι του επιθετικού.

Ασκήσεις

1. Ο τερματοφύλακας παίρνει θέση στην μια γωνία και αμέσως φεύγει γρήγορα και παίρνει θέση στην άλλη.

2. Οι παίκτες σε 2 γραμμές στις γωνίες. Ο τερματοφύλακας κινείται από τη μία γωνία στην άλλη για να αποκρούσει τα σουτ που κάνουν οι παίκτες. Τα σουτ γίνονται, αφού ο τερματοφύλακας έχει πάρει θέση

Σχήμα 195

8. ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ ΡΙΨΗΣ 7 μ. ΠΕΝΑΛΤΙ

Η απόκρουση του πέναλτι είναι μια από τις δυσκολότερες του τερματοφύλακα. Απαιτεί ιδιαίτερα αντανακλαστικά, μεγάλη ηρεμία και ψυχραιμία.

Τα σουτ από τα 7 μ. αντιμετωπίζει ο τερματοφύλακας με δυο βασικούς τρόπους.1. Ο τερματοφύλακας έχει τη βασική στάση και βρίσκεται κοντά στη γραμμή τέρματος. Η κίνηση

πρέπει να γίνει, αφού η μπάλα φεύγει από το χέρι του σουτέρ. Στη θέση αυτή ο τερματοφύλακας βασίζεται στην αντίληψη του και τα γρήγορα αντανακλαστικά του.

2. Ο τερματοφύλακας βγαίνει έξω από την εστία του σε απόσταση 2-4 μ. στη βασική στάση. Έτσι μειώνει τις γωνίες ρίψης προς το τέρμα, αλλά μειώνεται αντίστοιχα και ο χρόνος αντίδρασης του. Το πόσο έξω θα βγει από την εστία του ο τερματοφύλακας εξαρτάται από τα αντανακλαστικά και το ύψος του. Από τη θέση αυτή για την απόκρουση του σουτ χρησιμοποιεί την τεχνική της Βεντάλιας με ένα πόδι. Είναι ο πλέον διαδεδομένος τρόπος της απόκρουσης του πέναλτι.

ΠΑΣΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ

Από τη στιγμή που ο τερματοφύλακας έπιασε τη μπάλα στην περιοχή τέρματος σταματούν γι’ αυτό τα αμυντικά του καθήκοντα. και γίνεται ο πρώτος επιθετικός παίκτης της ομάδας του. Ακόμη, όμως και αν δεν έπιασε τη μπάλα, αλλά αυτή βγήκε άουτ πρέπει ο τερματοφύλακας να την επαναφέρει όσο μπορεί γρηγορότερα στο παιχνίδι. Η πρώτη πάσα με ακρίβεια τη στιγμή αυτή αποτελεί μια πολύ καλή περίπτωση αιφνιδιασμού, και επομένως την επιτυχία ενός εύκολου τέρματος. Η πάσα αυτή στηρίζεται στην βασική τεχνική της απλής βασικής πάσας ώμου του παίκτη γηπέδου και μπορεί να είναι κοντινή ή μακρινή. Η εξάσκηση της πάσας αιφνιδιασμού πρέπει να γίνεται έτσι ώστε ο τερματοφύλακας να μπορεί να μεταβιβάζει τη μπάλα με ευκολία και ακρίβεια σε μεγάλες αποστάσεις.

Οι επιθετικές κινήσεις του Τ/Φ κύρια εντοπίζονται στην αρχή του αιφνιδιασμού και λιγότερο στην συμμετοχή του στην επίθεση.

Το μόνο κύριο τεχνικό στοιχείο είναι η πάσα αιφνιδιασμού που είναι μία ρίψη 20-25 μ. και έχει την ίδια περίπου τεχνική εκτέλεση με την ψηλή (βασική) εκτατική πάσα. Όμως πρέπει να είναι δυνατή και ακριβής ρίψη και πάντα να συγχρονίζεται με την ταχύτητα του επιθετικού. Βασικό ακόμη είναι η μπάλα να ρίχνεται μπροστά από τον επιθετικό και όχι πίσω του.

Η ρίψη, όταν δεν υπάρχουν αντίπαλοι μπροστά, πρέπει να είναι ευθεία και παράλληλη προς το έδαφος, ενώ όταν παρεμβάλλονται αντίπαλοι να έχει καμπύλη τροχιά.

Σχήμα 196

Ο ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΣΑΝ ΠΑΙΚΤΗΣ ΓΗΠΕΔΟΥ

Η πρώτη και σπουδαιότερη ιδιότητα του τερματοφύλακα, μόλις η ομάδα του πέρασε τον κίνδυνο να δεχθεί γκολ, είναι να πάρει όσο το δυνατόν γρηγορότερα τη μπάλα για να αρχίσει αιφνιδιασμό. Στις επόμενες φάσεις της επίθεσης της ομάδας του ο τερματοφύλακας τοποθετείται έξω από το χώρο της περιοχής τέρματος, αλλά όχι μακριά από τη γραμμή των 9 μ., ώστε να μπορέσει να επέμβει, βγαίνοντας προς συνάντηση της μπάλας που έρχεται από τους συμπαίκτες του, σε περίπτωση που οι αντίπαλοι τους παίζουν man-to man, ή να κόψει την πρώτη πάσα αιφνιδιασμού του αντιπάλου τερματοφύλακα.

Ο τερματοφύλακας μπορεί να εκτελέσει όλες τις ελεύθερες βολές που γίνονται κοντά στην περιοχή τέρματος του.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΣΟΥΤ

1. Οι παίκτες στο κέντρο με μπάλες κάνουν συνεχόμενα σουτ

Σχήμα 197

2. Οι παίκτες σε δύο γραμμές κάνουν σουτ εναλλάξ.

Σχήμα 198

3. Οι παίκτες στις θέσεις επίθεσης κάνουν σουτ σχ. 31.

Σχήμα 199

4. Το τέρμα γυρισμένο προς τον τοίχο, οι παίκτες κάνουν σουτ στο τέρμα, κτυπώντας τη μπάλα στον τοίχο σχ. 32.

Σχήμα 200

5. Οι παίκτες κάνουν σουτ από τα 9 μ. πίσω από στρώμα ή κάνουν πάσα στο πίβοτ.

Σχήμα 201

6. Οι παίκτες σε τρεις σειρές κάνουν σουτ από την κεντρική ζώνη7. Οι παίκτες σε τρεις σειρές κάνουν σουτ, αφού αλλάζουν πάσες μεταξύ τους.8. Οι παίκτες εκτελούν συνεχόμενα πέναλτι.9. Σουτ από πίβοτ και-απόκρουση του τερματοφύλακα με έξοδο βεντάλια. 10. Οι παίκτες στις

θέσεις επίθεσης 5:1 κάνουν πάσες μεταξύ τους και σουτ απ' όποια πλευρά δείχνει ο προπονητής.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ ΚΑΙ ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ

Ο τερματοφύλακας ξέρουμε ότι είναι ο υπεύθυνος του τέρματος. Πρέπει να τονιστεί, όμως, ότι οι υπόλοιποι αμυντικοί παίκτες είναι οι πρώτοι τερματοφύλακες της ομάδας, γιατί είναι υποχρεωμένοι να κάνουν το παν για να εμποδίσουν τους αντιπάλους να κάνουν σουτ προς το τέρμα, ή να τους πιέζουν έτσι ώστε να μην τους δώσουν την ευκαιρία να διαλέξουν τον απαιτούμενο τρόπο για σουτ. Στο σύγχρονο Handball δεν υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όσον αφορά την τοποθέτηση της άμυνας, για να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση ο τερματοφύλακας και να αντιδράσει ευνοϊκά σαν τελευταίος αμυντικός παίκτης. Αρχίζοντας από την τακτική του μαρκαρίσματος, σύμφωνα με την οποία ο αμυντικός πρέπει να τοποθετείται σε μια γραμμή που ενώνει τον επιθετικό με το κέντρο της εστίας και λίγο πλάγια προς το μέρος του χεριού ρίψης, έτσι ώστε να τον μαρκάρει στο χέρι ρίψης. Κατ' αυτόν τον τρόπο ο τερματοφύλακας έχει την δυνατότητα να καταλάβει προς ποια γωνία είναι σε θέση να σουτάρει ο επιθετικός.

Γι' αυτό το λόγο η τοποθέτηση του αμυντικού στη μακρινή ή κοντινή γωνία έχει απορριφθεί. Εάν ένας σουτέρ με δεξί χέρι βρεθεί στη δεξιά πλευρά του γηπέδου και είναι σωστά κλεισμένος στην πλευρά του χεριού ρίψης, τότε ο τερματοφύλακας κάθεται στην κλειστή γωνία της εστίας του, αφού ο αμυντικός. καλύπτει την μακρινή και αντίθετα.

Η χρησιμοποίηση άλλης τοποθέτησης έχει το μειονέκτημα ότι ο επιθετικός μπορεί να χρησιμοποιήσει περισσότερα είδη σουτ που του δίνουν την ευκαιρία να στείλει τη μπάλα σε οποιαδήποτε γωνία. Αυτοί οι κανόνες ισχύουν και για την τοποθέτηση του τείχους στα 9 μ.

' Άλλος βασικός κανόνας συνεργασίας είναι ότι οι αμυντικοί δεν πρέπει να κρύβουν τη θέα της μπάλας από τον τερματοφύλακα. Με τη σωστή λοιπόν τοποθέτηση των αμυντικών μπροστά στο τέρμα και το χέρι του σουτέρ ο τερματοφύλακας ξέρει καλύτερα τι πρέπει να κάνει σε ένα σουτ.

Επίσης ο τερματοφύλακας πρέπει να μιλάει στους συμπαίκτες του για τις θέσεις τους, αλλά χωρίς κατάχρηση, ενώ ταυτόχρονα να παρακολουθεί και την κίνηση της μπάλας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών στην Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αναλυτικά προγράμματα διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου του ΥΠ.Ε.Π.Θ., τα οποία κυκλοφόρησαν το Μάρτιο του 2003 (Φ.Ε.Κ. τεύχος Β' αρ. φύλλου 304/13-03-03) και αντικαθιστούν τα προηγούμενα αναλυτικά προγράμματα διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τίτλο «Η Φυσική Αγωγή στο Δημοτικό Σχολείο» του Οργανισμού Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων (1997) και τα «Αναλυτικά Προγράμματα Φυσικής Αγωγής Γυμνασίου και Λυκείου», της Διεύθυνσης Φυσικής Αγωγής του ΥΠ.Ε.Π.Θ. (1990).

Συγκρίνοντας τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών με τα προηγούμενα ως προς τη διδακτέα ύλη, διαπιστώνουμε ότι δεν παρουσιάζονται διαφορές, με εξαίρεση την ύλη που αφορά στην Α', Β' και Γ' Δημοτικού Σχολείου. Ένα καινούργιο στοιχείο που προτείνεται στα διδακτικά περιεχόμενα είναι οι διαθεματικές προσεγγίσεις, για τις οποίες δίνονται σχέδια εργασίας και συγκεκριμένα παραδείγματα. Για το Λύκειο δεν παρουσιάζονται στοιχεία γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένη διδακτέα ύλη. Στην παρουσίαση των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών περιέχονται οι ειδικοί σκοποί, τα μέσα, οι στόχοι, οι θεματικές ενότητες, ενδεικτικές δραστηριότητες, μεθοδολογικές προσεγγίσεις και οι τρόποι αξιολόγησης.

Πιστεύουμε ότι η παρουσίαση των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών της Φυσικής Αγωγής θα βοηθήσει τον αναγνώστη να οριοθετήσει καλύτερα την εξεταστέα ύλη, με δεδομένο ότι αυτή προσδιορίζεται με βάση τα αναλυτικά προγράμματα διδασκαλίας.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣΙ. Ειδικοί ΣκοποίΣωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων: κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική

αντίληψη, αντίληψη μέσω της αφής, ικανότητες συντονισμού.• Ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων: απλές προσαρμοστικές δεξιότητες, σύνθετες

προσαρμοστικές δεξιότητες, περίπλοκες προσαρμοστικές δεξιότητες.• Ανάπτυξη των φυσικών σωματικών ικανοτήτων: ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία.• Η προαγωγή της υγείας και ευεξίας.• Καλλιέργεια του ρυθμού.• Ανάπτυξη της μη λεκτικής επικοινωνίας: εκφραστική κίνηση, δημιουργική κίνηση.Συναισθηματικός τομέας• Κοινωνικοί στόχοι: ανάπτυξη κοινωνικών και ψυχικών αρετών, όπως: συνεργασία, ομαδικό

πνεύμα, αυτοπειθαρχία, θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή και θάρρος. Ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της θετικής αυτοαντίληψης και αυτοπεποίθησης και καλλιέργεια ελεύθερης και δημοκρατικής έκφρασης.

• Ηθικοί στόχοι: ανάπτυξη ηθικών αρετών, όπως: τιμιότητα, δικαιοσύνη, αξιοκρατία, σεβασμός αντιπάλων, αυτοσεβασμός, μετριοφροσύνη, συνετή αντιμετώπιση της νίκης και της ήττας.

Γνωστικός τομέας• Γνωστικοί στόχοι. Κατανόηση εννοιών και απόκτηση γνώσεων σχετικών με τη Φυσική Αγωγή

και τον αθλητισμό. Γνώση των κανονισμών των διαφόρων αθλημάτων και αγωνισμάτων. Απόκτηση γνώσεων σχετικών με την Ολυμπιακή ιδέα και κίνηση. Απόκτηση γνώσεων που σχετίζονται με τον παραδοσιακό χορό, τη μουσική και το τραγούδι σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Απόκτηση βασικών γνώσεων υγιεινής και πρώτων βοηθειών.

• Ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Συνειδητοποίηση της ανάγκης για «δια βίου» άσκηση ή άθληση και της ωφέλειας που προκύπτει από αυτή, καθώς και απόκτηση αθλητικών συνηθειών για ερασιτεχνική ενασχόληση με τον αθλητισμό (hobbies).

• Αισθητικοί στόχοι. Εκτίμηση των αισθητικών στοιχείων των κινήσεων.Οι παραπάνω στόχοι πρέπει να καλλιεργούνται σε όλες τις τάξεις του δημοτικού σχολείου.

Προτεραιότητα όμως έχει η ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων των μαθητών και μέσω αυτών η καλλιέργεια των φυσικών τους ικανοτήτων, και η προαγωγή της υγείας τους.

ΜέσαΤα μέσα για την επίτευξη του σκοπού της Φυσικής Αγωγής στοδημοτικό σχολείο είναι:α. Παιδαγωγικά κινητικά παιχνίδια και ελεύθερες κινητικές δραστηριότητες με ή χωρίς μουσική.

β. Τα αναγνωρισμένα στη χώρα μας αθλήματα και αγωνίσματα για τα οποία υπάρχουν δυνατότητες να διδαχθούν στα σχολεία.

γ. Οι ελληνικοί παραδοσιακοί λαϊκοί χοροί.δ. Η κολύμβηση, όπου υπάρχουν οι δυνατότητες.Δημοτικό Σχολείο2. Στόχοι, Θεματικές Ενότητες, ΕνδεικτικέςΔραστηριότητες, Διαθεματικά Σχέδια ΕργασίαςΤάξεις Γ και Δ' ΣτόχοιΣωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Να καλλιεργήσουν με παιγνιώδη τρόπο τις ιδιαίτερες κινήσεις που απαιτεί η χειροσφαίριση.Συναισθηματικός τομέας• Να διασκεδάσουν, να χαρούν και να εκφραστούν με το παιχνίδι.• Να καλλιεργήσουν πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας.• Να αναπτύξουν την αυτοεκτίμηση, τη θετική αυτοαντίληψή και την αυτοπεποίθηση.Γνωστικός τομέας• Να γνωρίσουν στοιχεία της τεχνικής του αθλήματος.Πίνακας 1: Μύηση στην τεχνική.

Θεματικές ενότητες (διατιθέμενος

χρόνος)Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Χειρισμός της μπάλας Πάσα-σουτ

(3 ώρές)

Ασκήσεις χειρισμού και εξοικείωσης με την μπάλα Ασκήσεις παιγνιώδους μορφής για να δοκιμάσουν και να μάθουν: πάσα σε ζευγάρια Σουτ προς μία

κατεύθυνση Παιχνίδι με μεικτές ομάδες (αγόρια-κορίτσια) χωρίς πολλές διακοπές για διορθώσεις

Τάξεις Ε' και Στ' ΣτόχοιΣωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Να αναπτύξουν σύνθετες αθλητικές δεξιότητες.• Να αναπτύξουν τις φυσικές σωματικές ικανότητες: ταχύτητα, ευκινησία, ευλυγισία.Συναισθηματικός τομέας• Να καλλιεργήσουν πνεύμα ομαδικότητας, συνεργασίας και επικοινωνίας.• Να αναπτύξουν ηθικές αρετές όπως: τιμιότητα, δικαιοσύνη, σεβασμός αντιπάλων,

αυτοσεβασμός.Γνωστικός τομέας• Να γνωρίσουν στοιχεία της τεχνικής της χειροσφαίρισης.Πίνακας 2

Θεματικές ενότητες (διατιθέμενος χρόνος) Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Λαβή της μπάλας: «υποδοχή» Μεταβίβαση της μπάλας: «πάσα»Βολές: «σουτ» Ντρίπλα . Προσποιήσεις Άμυνα (ατομική-ομαδική) Ομαδική επίθεση Θέσεις-αποκρούσεις τερματοφύλακα(δ ώρες)

Ασκήσεις στην υποδοχή της μπάλας (λαβές) Ασκήσεις στη μεταβίβαση της μπάλας (πάσα) Εξάσκηση στο σουτ Ασκήσεις στην ντρίπλα Ασκήσεις στην ατομική φύλαξηΕξάσκηση του τερματοφύλακα στις διάφορε^ρέσεις του τέρματος και στις αποκρούσεις της μπάλας Εξάσκηση στα σουτ από πλάγια θέση Ασκήσεις απλής μορφής διάταξης άμυνας-επίθεσης Επίδειξη απλού αιφνιδιασμού

3. Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις Τάξεις Α' και Β'Στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου προγραμματίζουμε κινητικές δραστηριότητες που

στοχεύουν στην ολόπλευρη κινητικότητα του παιδιού και προάγουν, τη σωματική, συναισθηματική και πνευματική του ανάπτυξη.

Δημιουργούμε ευκαιρίες για τα παιδιά να παίζουν μόνα τους, ανά δύο ή να συμμετέχουν σε μικρές ομάδες.

Το παιχνίδι γεμίζει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του παιδιού αυτής της ηλικίας. Είναι το μέσο με το οποίο γνωρίζει τον εαυτό του, μαθαίνει για τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω του, αντιλαμβάνεται τις δυνατότητες και τα όρια το και συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του. Τα παιδιά με το παιχνίδι μαθαίνουν να συνεργάζονται, να αναλαμβάνουν ευθύνες και ρόλους, μαθαίνουν να τηρούν και να σέβονται κανόνες.

Είναι ανάγκη το παιδί στις μικρές τάξεις του Δημοτικού Σχολείου να κινείται πολύ και ελεύθερα. Είναι απαραίτητο λοιπόν να προσφέρουμε στα παιδιά ευκαιρίες για κινητικές δραστηριότητες λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τις δυνατότητες της ηλικίας τους.

Για τη διδασκαλία του χορού πρέπει να εξασφαλίζεται η δημιουργία κατάλληλου κλίματος καθώς και η δυνατότητα χρησιμοποίησης της κατάλληλης μουσικής.

Τάξεις Γ και Δ'Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι σωματικά, και πνευματικά ωριμότερα από τα παιδιά της

προηγούμενης ηλικίας. Προγραμματίζουμε και εδώ κινητικές δραστηριότητες που στοχεύουν στην ολόπλευρη κινητικότητα του παιδιού και προάγουν τη σωματική, συναισθηματική και πνευματική του ανάπτυξη, αλλά μπορούμε να αρχίσουμε να τα εισάγουμε περισσότερο συστηματικά σε κινητικές δεξιότητες που αποτελούν μέρος των καθιερωμένων αθλημάτων και αγωνισμάτων.

Δημιουργούμε ευκαιρίες για τα παιδιά να παίζουν μόνα τους, ανά δύο ή να συμμετέχουν σε μικρές ομάδες.

Το παιχνίδι γεμίζει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του παιδιού και αυτής της ηλικίας. Είναι το μέσο με το οποίο γνωρίζει τον εαυτό του,

μαθαίνει για τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω του, αντιλαμβάνεται τις δυνατότητες και τα όρια του και συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του. Τα παιδιά με το παιχνίδι μαθαίνουν να συνεργάζονται, να αναλαμβάνουν ευθύνες και ρόλους, να τηρούν και να σέβονται κανόνες.


Τάξεις Ε' και Στ'Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής θα πρέπει στην αρχή του χρόνου να ετοιμάσει τον ετήσιο,

τριμηνιαίο και εβδομαδιαίο προγραμματισμό του. Στον καθηγητή επαφίεται να αποφασίσει σε ποια περίοδο του έτους θα διδάξει το κάθε αντικείμενο λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες του σχολείου (αθλητική υποδομή, αριθμός υπηρετούντων καθηγητών Φυσικής Αγωγής κ.ά.).

Όταν αρχίζει η διδασκαλία ενός αντικειμένου πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να μην διακόπτεται μέχρι να τελειώσουν τα προγραμματισμένα γι' αυτό μαθήματα.

Εάν ο καιρός είναι ακατάλληλος (βροχή, χιόνι κ.ά.) και δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι για άθληση, θα πρέπει να γίνονται θεωρητικά μαθήματα σχετικά με αθλητικά θέματα.

Η διδασκαλία των αθλημάτων και των αγωνισμάτων θα γίνεται τόσο στους μαθητές όσο και στις μαθήτριες χωρίς διάκριση.

Όπου ενυπάρχει το στοιχείο του κινδύνου, πρέπει να τηρούνται όλοι οι κανόνες ασφαλείας για την αποφυγή ατυχημάτων.

Για τη διδασκαλία του χορού πρέπει να εξασφαλίζεται η δημιουργία κατάλληλου κλίματος καθώς και η δυνατότητα χρησιμοποίησης

της κατάλληλης μουσικής.Να διδάσκονται κατά προτεραιότητα οι τοπικοί χοροί και να ακολουθούν οι υπόλοιποι.4. Προτεινόμενα διαθεματικά σχεδία εργασίας1 Τάξεις Α' και Β'Θέμα: Ελληνικά Παραδοσιακά ΠαιχνίδιαΟργάνωση ατομικών εργασιών με καθήκον την εικαστική αποτύπωση παραδοσιακών παιχνιδιών,

τις κατασκευές παραδοσιακών παιχνιδιών (μπάλας από χαρτί, κούκλας από ύφασμα ή από πηλό, κουδουνίστρας κ.ά.), τη συλλογή εικόνων, την παρουσίαση παιχνιδιών.

• θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, παράδοση, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα.

• Προεκτάσεις στην Αισθητική Αγωγή (εικαστικά, μουσική), Εμείς και ο κόσμος.Τάξεις Γ και Δ'Θέμα: Ομαδικά παιχνίδια και αθλήματαΟργάνωση ομαδικών εργασιών με αντικείμενο τη συλλογή πληροφοριών για σύγχρονα παιχνίδια

της Ελλάδας και άλλων χωρών, τη συλλογή πληροφοριών με θέμα τα γνωστότερα ομαδικά αθλήματα, το κολάζ, της κατασκευής μακέτας η οποία απεικονίζει το γήπεδο ενός ομαδικού αθλήματος, τη συλλογή φωτογραφιών με παιχνίδια ομαδικά που παίζονται στην αυλή του σχολείου ή στο πάρκο της γειτονιάς, την καταγραφή βασικών κανονισμών ομαδικών αθλημάτων, την παρουσίαση αθλημάτων και παιχνιδιών τα οποία έχουν μελετήσει οι μαθητές.

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, τήρηση κανόνων.

• Προεκτάσεις στην Αισθητική Αγωγή (εικαστικά, μουσική), Εμείς και ο κόσμος.

Τα διαθεματικά αυτά σχέδια εργασίας μπορούν να συμπληρώσουν εναλλακτικά τις αναφερόμενες στο ΑΠΣ «ενδεικτικές διαθεματικές δραστηριότητες», για τις οποίες διατίθεται περίπου το 10% του διδακτικού χρόνου και ανταποκρίνονται σε όσα προτείνονται στην τρίτη στήλη του πίνακα του ΔΕΠΠΣ.

Τάξεις Ε' και Στ'Θέμα: Ελληνικοί Παραδοσιακοί ΧοροίΕκπόνηση ομαδικών και ατομικών εργασιών με αντικείμενο, τη συλλογή πληροφοριών για τους

χορούς και τα τραγούδια της Ελλάδας, τη συγκέντρωση φωτογραφικού υλικού που απεικονίζουν παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές, τις συνεντεύξεις από μεγαλύτερους συγγενείς ή φίλους με θέμα τους χορούς του τόπου τους, την εκμάθηση χορών από όλη την Ελλάδα, την παρουσίαση των χορών στην εκπαιδευτική κοινότητα και στην τοπική κοινωνία.

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, παράδοση, ήχος, συμμετρία, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, ισορροπία, συμβολισμός, ταξινόμηση, δομή, αλληλεπίδραση.

• Προεκτάσεις στην Αισθητική Αγωγή (εικαστικά, μουσική), Μελέτη, Περιβάλλοντος, Γεωγραφία, Γλώσσα. ί

5. ΑξιολόγησηΗ αξιολόγηση αποτελεί βασικό στοιχείο της παιδαγωγικής διαδικασίας και δικαιολογείται

παιδαγωγικά' περισσότερο ως μέσο ανατροφοδότησης του μαθητή και λιγότερο ως μέσο επίτευξης των στόχων ή σύγκρισης των μαθητών μεταξύ τους.

Η αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή στοχεύει κύρια στον έλεγχο του επιπέδου εκμάθησης των κινητικών-αθλητικών δεξιοτήτων που απόκτησαν οι μαθητές και λιγότερο στην αθλητική επίδοση.

Τάξεις Α' και Β'Οι άξονες στους οποίους πρέπει να κινείται η αξιολόγηση σε αυτήν την ηλικία είναι: η απόκτηση

βασικών κινητικών δεξιοτήτων, η κατανόηση και αφομοίωση εννοιών σχετικών με τη Φυσική Αγωγή, το ενδιαφέρον, προσπάθεια, η συνεργασία και η δημιουργικότητα των μαθητών. Όλα τα παραπάνω τα συνεκτιμά ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής κατά τη διάρκεια του μαθήματος, παρακολουθώντας τους μαθητές. Ι

Τάξεις Γ' και Δ'Οι άξονες στους οποίους πρέπει να κινείται η αξιολόγηση σε αυτήν την ηλικία είναι οι ίδιοι με τους

άξονες των προηγούμενων τάξεων.Τάξεις Ε' και Στ'Οι μαθητές σε αυτήν την ηλικία θα αξιολογούνται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:• Την αφομοίωση του περιεχομένου, την εκμάθηση των αθλητικών δεξιοτήτων.• Την προσπάθεια, το ενδιαφέρον και γενικά τη συμπεριφορά τους στο μάθημα.• Τη φυσική τους κατάσταση.• Τις γνώσεις τους γύρω από τα αθλητικά θέματα.Όλα τα παραπάνω, τα αξιολογεί ο εκπαιδευτικός της Φυσικής Αγωγής είτε κατά τη διάρκεια του

μαθήματος, είτε κάνοντας αθλητικά τεστ μικρής διάρκειας, είτε υποβάλλοντας προφορικές ερωτήσεις. Ο χρόνος που αφιερώνεται στα τεστ και στις ερωτήσεις πρέπει να είναι ο μικρότερος δυνατός, για να μην υποκαθιστά η εξέταση τη διδασκαλία.

Γυμνάσιο Ειδικοί ΣκοποίΣωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων: σύνθετες δεξιότητες, περίπλοκεςδεξιότητες.• Ανάπτυξη των φυσικών σωματικών ικανοτήτων: αντοχή, δύναμη,ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία.• Προαγωγή της υγείας και ευεξίας.• Καλλιέργεια του ρυθμού.Συναισθηματικός τομέας• Κοινωνικοί στόχοι: ανάπτυξη κοινωνικών και ψυχικών αρετών, όπως: συνεργασία, ομαδικό

πνεύμα, αυτοπειθαρχία, θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή και θάρρος. Ανάπτυξη της αυτο-εκτίμησης και της θετικής αυτοαντίληψης και αυτοπεποίθησης και η καλλιέργεια ελεύθερης και δημοκρατικής έκφρασης.

• Ηθικοί στόχοι: ανάπτυξη ηθικών αρετών, όπως τιμιότητα, δικαιοσύνη, αξιοκρατία, σεβασμός αντιπάλων, αυτοσεβασμός, μετριοφροσύνη, συνετή αντιμετώπιση της νίκης και της ήττας.

Γνωστικός τομέας

• Γνωστικοί στόχοι: απόκτηση γνώσεων σχετικών με τη Φυσική Αγωγή και τον αθλητισμό. Γνώση των κανονισμών των διαφόρων αθλημάτων και αγωνισμάτων. Απόκτηση γνώσεων σχετικών με την Ολυμπιακή ιδέα και κίνηση. Απόκτηση γνώσεων που σχετίζονται με τον παραδοσιακό χορό, τη μουσική και το τραγούδι σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Απόκτηση βασικών γνώσεων υγιεινής και πρώτων βοηθειών.

• Συνειδητοποίηση της ανάγκης για «δια βίου» άσκηση ή άθληση και της ωφέλειας που προκύπτει από αυτή, καθώς και απόκτηση αθλητικών συνηθειών για ερασιτεχνική ενασχόληση με τον αθλητισμό (hobbies).

• Αισθητικοί στόχοι: εκτίμηση των αισθητικών στοιχείων των κινήσεων. Οι παραπάνω στόχοι πρέπει να καλλιεργούνται σε όλες τις τάξεις

του Γυμνασίου. Προτεραιότητα όμως έχει η ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων των μαθητών και μέσω αυτών η καλλιέργεια των φυσικών τους ικανοτήτων και η προαγωγή της υγείας τους.

ΜέσαΤα μέσα για την επίτευξη του σκοπού της Φυσικής Αγωγής στο Γυμνάσιο είναι:α. Ελεύθερες κινητικές δραστηριότητες με ή χωρίς μουσική, β. Τα αναγνωρισμένα στη χώρα μας

αθλήματα και αγωνίσματα για ταοποία υπάρχουν δυνατότητες να διδαχθούν στα σχολεία, γ. Οι ελληνικοί παραδοσιακοί λαϊκοί

χοροί, δ. Η κολύμβηση, όπου υπάρχουν οι δυνατότητες.2. Στόχοι, Θεματικές Ενότητες, ΕνδεικτικέςΔραστηριότητες, Διαθεματικά Σχέδια ΕργασίαςΤάξη Β' ΣτόχοιΣωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Να αναπτύξουν κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για το άθλημα.• Να καλλιεργήσουν τα στοιχεία της τεχνικής του αθλήματος.Συναιαθηματικός τομέας• Να ψυχαγωγηθούν και να εκτονωθούν.• Να αναπτύξουν τη συνεργασία, την ομαδικότητα, την αυτενέργεια, την υπευθυνότητα και την

επικοινωνία.• Να αναπτύξουν σεβασμό για το συμπαίκτη και τον αντίπαλο.Γνωστικός τομέας• Να γνωρίσουν τους κανονισμούς του αθλήματος.Πίνακας 3

Θεματικές ενότητες (διατιθέμενος

χρόνος)Ενδεικτικές Δραστηριότητες

ΤεχνικήΚανονισμοί (10

ώρες)

Στάσεις του παίκτη-υποδοχή μπάλας Είδη πάσας: βασική, πάσα πάνω από το κεφάλι, πλάγια περιστροφική, σκαστή κ,λπ. Από στάση και κίνηση με ένα δύο

και τρία βήματα Ντρίττλα: συνδυασμός ντρίπλας, βημάτων και πάσας Είδη σουτ: βασικό, «ρίψη πάνω αττό το κεφάλι», χαμηλό «ρίψη χαμηλότερη αττό το ισχίο», με άλμα «με ένα, δύο, τρία βήματα και από ντρίττλα» Μπλοκ. Θε'σεις και τρόποι

απόκρουσης του του τερματορΰλακαΤάξη Γ' ΣτόχοιΣίυματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)• Να αναπτύξουν τις κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για το άθλημα.• Να αναπτύξουν την κιναισθητική τους αντίληψη: την οπτική τους αντίληψη, τις ικανότητες

συντονισμού.Συναισθηματικός τομέας• Να καλλιεργήσουν ψυχικές αρετές, όπως: συνεργασία, ομαδικό πνεύμα, αυτοπειθαρχία,

θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή και θάρρος.• Να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους.Γνωστικός τομέας• Να γνωρίσουν τους κανονισμούς του αθλήματος.Πίνακας 4Θεματικές ενότητες (διατιθέμενος χρόνος)3. Διδακτική ΜεθοδολογίαΤάξεις Α', Β' και Γ`

Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής θα πρέπει στην αρχή του χρόνου να ετοιμάσει τον ετήσιο, τριμηνιαίο και εβδομαδιαίο προγραμματισμό του.

Στον καθηγητή επαφίεται να αποφασίσει σε ποια περίοδο του έτους θα διδάξει το κάθε αντικείμενο λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες του σχολείου (αθλητική υποδομή, αριθμός υπηρετούντων καθηγητών Φυσικής Αγωγής, κ.ά.).

Όταν αρχίζει η διδασκαλία ενός αντικειμένου, πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να μη διακόπτεται μέχρι να τελειώσουν τα προγραμματισμένα γι' αυτό μαθήματα.

Εάν ο καιρός είναι ακατάλληλος (βροχή, χιόνι κ.ά.) και δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι για άθληση θα πρέπει να γίνονται θεωρητικά μαθήματα σχετικά με αθλητικά θέματα.

Η διδασκαλία των αθλημάτων και αγωνισμάτων θα γίνεται τόσο στους μαθητές όσο και στις μαθήτριες χωρίς διάκριση.

Όπου ενυπάρχει το στοιχείο του κινδύνου, πρέπει να τηρούνται όλοι οι κανόνες ασφαλείας για την αποφυγή ατυχημάτων.


Να διδάσκονται κατά προτεραιότητα οι τοπικοί χοροί και να ακολουθούν οι υπόλοιποι.Θεματικές ενότητες

(διατιθέμενος χρόνος)Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Τεχνική Αμυντική τακτικήΕπιθετική τακτική (10

ώρες)

Επανάληψη θεμάτων Β' τάξης Απλές μορφές άμυνας «θέσεις και μετακινήσεις παικτών» Παιχνίδι με πλήρη εφαρμογή των κανονισμών

4. Προτεινόμενα Διαθεματικά Σχέδια ΕργασίαςΤάξη Α'Θέμα: Η εκπαίδευση των νέων στην αρχαία Ελλάδα (Μουσική-Γυμναστική)Εκπόνηση ομαδικών και ατομικών εργασιών με καθήκοντα τη συλλογή πληροφοριών και

στοιχείων που σχετίζονται με το θέμα, την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου), την εικαστική απόδοση της γυμναστικής των νέων στην αρχαία Ελλάδα, τη συλλογή εικόνων, που έχουν αναφορά στην εκπαίδευση, από αρχαία αγγεία, την κατασκευή οργάνων γυμναστικής της αρχαιότητας, τη συγκριτική παρουσίαση της εκπαίδευσης των νέων στην αρχαία Ελλάδα με την εκπαίδευση σήμερα.

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, ομοιότητες-διαφορές, ισορροπία, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, εξέλιξη, μεταβολή, σύστημα, νόμος.

• Προεκτάσεις στην Αισθητική Αγωγή (εικαστικά, μουσική), στην Τεχνολογία, στη Λογοτεχνία, στα Αρχαία Ελληνικά, στην Ιστορία.

Τάξη Β'Θέμα: ο Αθλητισμός στην Ελλάδα κάποτεΕκπόνηση ομαδικών και ατομικών εργασιών με καθήκοντα τη συλλογή πληροφοριών που

σχετίζονται με το θέμα, με ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου), την καταγραφή στοιχείων από τις πρώιμες μορφές του αθλητισμού, τον αθλητισμό στην αρχαία Ελλάδα, τις μονομαχίες της Ρωμαϊκής περιόδου, τις μορφές άθλησης στη Βυζαντινή εποχή, τους αθλητικούς αγώνες των αρματολών και των κλεφτών, την εικαστική απόδοση των αθλημάτων της κάθε περιόδου, τη συγκριτική παρουσίαση του αθλητισμού στις διάφορες εποχές.

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, παράδοση, ομοιότητες-διαφορές, ισορροπία, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, εξέλιξη, μεταβολή, σύστημα, νόμος.


Θέμα: Πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες (στην αρχαία Ελλάδα;Εκπόνηση ομαδικών και ατομικών εργασιών με καθήκοντα την καταγραφή των πανελλήνιων

αγώνων (Ίσθμια, Νεμέα, Παναθήναια, Πύθια, Ολύμπια), την παρουσίαση αθλημάτων - θλητών-επάθλων - δικαιοδοτικών οργάνων, παρουσίαση πολιτιστικών αγώνων της αρχαιότητας, τη συγκέντρωση ποιημάτων αρχαίων συγγραφέων που αναφέρονται στους πανελλήνιους αγώνες, την εικαστική απόδοση σκηνών από αυτούς τους αγώνες (αθλητές, ελλανοδίκες, αμφικτύονες, θεατές, κήρυκες, φιλόσοφοι κ.ά.).

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, παράδοση, ομοιότητες-διαφορές, ισορροπία, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, εξέλιξη, μεταβολή, σύστημα, νόμος.


Τάξη Γ'Θέμα: «Άσκηση και Υγεία» ή «Δια βίου άσκηση»Εκπόνηση ομαδικών και ατομικών εργασιών με καθήκοντα τη συλλογή πληροφοριών που

σχετίζονται με το θέμα, με ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου), την καταγραφή των ωφελειών της άσκησης, τη βιντεοσκόπηση ή τη φωτογράφηση αθλημάτων αναψυχής (ράφτινγκ, πεζοπορία, ορειβασία κ.ά.), τη συμμετοχή σε αθλήματα του βουνού και της θάλασσας, τη μελέτη της πυραμίδας μεσογειακής διατροφής, την κατασκευή αυτής της πυραμίδας στο μάθημα της Τεχνολογίας.

• Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: χώρος, χρόνος, πολιτισμός, ομοιότητες-διαφορές, ισορροπία, συνεργασία, επικοινωνία, ομαδικότητα, εξέλιξη, μεταβολή, σύστημα, άτομο, κοινωνία.

• Προεκτάσεις στην Αισθητική Αγωγή (εικαστικά, μουσική), στην Τεχνολογία, στην Οικιακή Οικονομία, στη Λογοτεχνία, στην Πληροφορική.

5. ΑξιολόγησηΗ αξιολόγηση αποτελεί βασικό στοιχείο της παιδαγωγικής διαδικασίας και δικαιολογείται

παιδαγωγικά περισσότερο ως μέσο ανατροφοδότησης του μαθητή και λιγότερο ως μέσο επίτευξης των στόχων ή σύγκρισης με τους υπόλοιπους μαθητές. Οι μαθητές θα αξιολογούνται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:

• Την αφομοίωση του περιεχομένου, δηλαδή την εκμάθηση των αθλητικών δεξιοτήτων.• Την προσπάθεια, το ενδιαφέρον και γενικά τη συμπεριφορά τους στο μάθημα.• Τη φυσική τους κατάσταση.• Τις γνώσεις τους γύρω από αθλητικά θέματα.

Όλα τα παραπάνω, τα αξιολογεί ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής είτε κατά τη διάρκεια του μαθήματος, είτε κάνοντας αθλητικά τεστ μικρής διάρκειας, είτε θέτοντας προφορικές ερωτήσεις. Ο χρόνος που αφιερώνεται στα τεστ και στις ερωτήσεις πρέπει να είναι ο μικρότερος δυνατός για να μην υποκαθιστά η εξέταση τη διδασκαλία.

ΧΑΝΤΜΠΩΛ

Documents

Transcript of ΧΑΝΤΜΠΩΛ