Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

'Επειδη> δε> ο ανθρωπος θείας µετέσχε µοίρας, πρωBτον µε>ν δια> τη>ν τουB θεουB συγγένειαν ζώων µόνον θεου>ς ενόµισεν, και> επεχείρει βωµούς τε ιδρύεσθαι και> αγάλµατα θεωBν· επειτα φωνη>ν και> ονόµατα ταχυ> διηρθρώσατο τηB τέχνη, και> οικήσεις και> εσθηBτας και> υποδέσεις και> στρωµνα>ς και> τα>ς εκ γηBς τροφα>ς ηυρετο. Ουτω δη> παρεσκευασµένοι κατ' αρχα>ς ανθρωποι ωκουν σποράδην, πόλεις δε> ουκ ηBσαν· απώλλυντο ουBν υπο> τωBν θηρίων δια> το> πανταχηB αυτωBν ασθενέστεροι ειναι, και> η δηµιουργικη> τέχνη αυτοιBς προ>ς µε>ν τροφη>ν ικανη> βοηθο>ς ηBν, προ>ς δε> το>ν τωBν θηρίων πόλεµον ενδεής - πολιτικη>ν γα>ρ τέχνην ουπω ειBχον, ηBς µέρος πολεµική - εζήτουν δη> αθροίζεσθαι και> σώζεσθαι κτίζοντες πόλεις· οτ' ουBν αθροισθειBεν, ηδίκουν αλλήλους ατε ουκ εχοντες τη>ν πολιτικη>ν τέχνην, ωστε πάλιν σκεδαννύµενοι διεφθείροντο. Ζευ>ς ουBν δείσας περι> τωB γένει ηµωBν µη> απόλοιτο παBν, 'ΕρµηBν πέµπει αγοντα εις ανθρώπους αιδωB τε και> δίκην, ιν' ειBεν πόλεων κόσµοι τε και> δεσµοι> φιλίας συναγωγοί. ρωταB ουBν 'ΕρµηBς ∆ία τίνα ουBν τρόπον δοίη δίκην και> αιδωB ανθρώποις· "Πότερον ως αι τέχναι νενέµηνται, ουτω και> ταύτας νείµω; Νενέµηνται δε> ωBδε· ειBς εχων ιατρικη>ν πολλοιBς ικανο>ς ιδιώταις, και> οι αλλοι δηµιουργοί· και> δίκην δη> και> αιδωB ουτω θωB εν τοιBς ανθρώποις, επι> πάντας νείµω;" "'Επι> πάντας," εφη ο Ζεύς, "και> πάντες µετεχόντων· ου γα>ρ α>ν γένοιντο πόλεις, ει ολίγοι αυτωBν µετέχοιεν ωσπερ αλλων τεχνωBν· και> νόµον γε θε>ς παρ' εµουB το>ν µη> δυνάµενον αιδουBς και> δίκης µετέχειν κτείνειν ως νόσον πόλεως." Ουτω δή, ωB Σώκρατες, και> δια> ταυBτα οι τε αλλοι και> 'ΑθηναιBοι, οταν µε>ν περι> αρετηBς τεκτονικηBς η λόγος η> αλλης τινο>ς δηµιουργικηBς, ολίγοις οιονται µετειBναι συµβουληBς, και> εάν τις εκτο>ς ω>ν τωBν ολίγων συµβουλεύη, ουκ ανέχονται, ως συ> φής - εικότως, ως εγώ φηµι - οταν δε> εις συµβουλη>ν πολιτικηBς αρετηBς ιωσιν, η>ν δειB δια> δικαιοσύνης παBσαν ιέναι και> σωφροσύνης, εικότως απαντος ανδρο>ς ανέχονται, ως παντι> προσηBκον ταύτης γε µετέχειν τηBς αρετηBς η> µη> ειBναι πόλεις. Αυτη, ωB Σώκρατες, τούτου αιτία.

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Από το διδαγµένο κείµενο να µεταφράσετε το απόσπασµα : «Νενέµηνται δε> ωBδε· …………………………. µη> ειναι πόλεις. »

10 ΜΟΝΑ∆ΕΣ

Να προσδιορίσετε τη λειτουργία των ποιητικών κειµένων ως

µεθόδου ανάπτυξης του Πρωταγόρα και να αναφέρετε τη βασική αντίρρηση του Σωκράτη για τη χρήση αυτής της µεθόδου. 10 ΜΟΝΑ∆ΕΣ

Σε ποιο σηµείο του κειµένου γίνεται αναφορά στον καταµερισµό της εργασίας ; Ποια σηµασία του αποδίδει ο Πρωταγόρας για την εξέλιξη του πολιτισµού και γιατί η πολιτική δεν µπορούσε να περιλαµβάνεται στον καταµερισµό αυτό; 15 ΜΟΝΑ∆ΕΣ

Να διεισδύσετε στο σηµασιολογικό περιεχόµενο των όρων αιδώς και δίκη και να εξηγήσετε ποια είναι η σηµασία τους ως προς τη συγκρότηση πόλεων.

15 ΜΟΝΑ∆ΕΣ

Να γράψετε για κάθεµια από αυτές δύο οµόρριζες λέξεις στα νέα ελληνικά ( απλές ή σύνθετες ).

10 ΜΟΝΑ∆ΕΣ

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Εγκώµιον γάρ νή τήν Αθηναν εισι της πόλεως οι παλαιοί νόµοι καί τα έθη των εξ αρχης ταυτα κατασκευασάντων , οις άν προσέχητε , τα δίκαια ποιήσετε καί πάσιν ανθρώποις σεµνοί καί άξιοι της πόλεως δόξετ είναι . Υµιν γάρ έστιν όρκος , ον οµνύουσι πάντες οι πολιται , επειδάν εις τό ληξιαρχικόν γραµµατειον εγγραφωσι καί έφηβοι γένωνται µήτε τα ιερά όπλα καταισχυνείν µήτε την τάξιν λείψειν, αµυνείν δέ τη πατρίδι καί αµείνω παραδώσειν . Λυκούργου Κατά Λεωκράτους 75-76 Λεξιλόγιο: Νή τήν Αθηναν = µα την Αθηνά Έθος = έθιµο, συνήθεια ’Οµνυµι = ορκίζοµαι Ληξιαρχικόν γραµµατειον = κατάλογος των πολιτών Θέµα 1°= : Να µεταφραστεί το χωρίο ( 20 µονάδες ) Θέµα 2°= : Να γραφτούν οι ζητούµενοι τύποι : Πόλεως : δοτ. πληθυντικού αριθµού ’εθη : δοτ. πληθυντικού αριθµού Πάσιν : γεν. ενικού , θηλυκού γένους Υµιν : εν. ενικού στο α ΄ πρόσωπο Παλαιοί : παραθετικά στο ίδιο γένος , αριθµό , πτώση Πολίται : κλητική ενικού Εισί : γ΄ ενικό οριστικής µέλλοντα Ποιήσετε :β ΄ πληθυντικό υποτακτικής ενς ίδιας φωνής Φανερώς :παραθετικά Τάξιν : δοτ. ενικού ( 10 µονάδες )

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Θέµα 3°= : α) Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι ακόλουθοι όροι : Τά δίκαια ( να γραφτεί στην κανονική µορφή ) , είναι , πάντες , -εφηβοι , καταισχυνειν ( 5 µονάδες ) β) Να βρεθούν και να αναγνωριστούν οι υποθετικοί λόγοι στην α΄ περίοδο του χωρίου . ( 5 µονάδες )

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !!! o o

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΛΑΧΑΝΑ ΣΜΑΡΟΥΛΑ

ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΙ∆ΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΤΑΚΗ ΜΑΡΙΖΑ

ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Α. Οι τέχνες έχουν µοιραστεί µε αυτό τον τρόπο: ένας, που έχει γνώσεις στην ιατρική , είναι ικανός για πολλούς µη ειδικούς , το ίδιο και όσοι έχουν άλλες ειδικές γνώσεις. Να βάλω , λοιπόν, µε τον ίδιο τρόπο µέσα στους ανθρώπους τη δικαιοσύνη και το σεβασµό ή να τα µοιράσω σε όλους ; ». «Σε όλους» είπε ο ∆ίας, « και να έχουν όλοι µερίδιο. Γιατί δεν θα υπήρχαν πόλεις , εάν έχουν µερίδιο σε αυτά λίγοι, όπως ακριβώς σε άλλες τέχνες. Βάλε ένα νόµο από µένα , να θανατώνουν σαν αρρώστια της πόλης όποιον δεν µπορεί να έχει µερίδιο στο σεβασµό και στη δικαιοσύνη. » . Έτσι , λοιπόν, Σωκράτη και γι’ αυτούς τους λόγους και οι άλλοι και οι Αθηναίοι , όταν πρόκειται για ικανότητα στην οικοδοµική ή σε κάποιον άλλο τεχνικό τοµέα , πιστεύουν ότι λίγοι έχουν το δικαίωµα για συµβουλή , και αν κάποιος προσπαθεί να δώσει συµβουλή , ενώ είναι έξω από τους λίγους , δεν τον δέχονται , όπως υποστηρίζεις εσύ – δικαιολογηµένα πιστεύω- όταν όµως έρχονται κάποιοι για συµβουλή η οποία πρέπει να περνάει στο σύνολο της µέσα από τη δικαιοσύνη και τη σωφροσύνη, δικαίως δέχονται γενικά κάθε άντρα , γιατί ο καθένας είναι κατάλληλος να έχει µερίδιο σ’ αυτή την αρετή , διαφορετικά δεν µπορούν να υπάρχουν πόλεις.

« Τέλος, έχουµε τη µέθοδο .............να οδηγήσει στην αλήθεια.»

Ο Πρωταγόρας κατανοεί τη σηµασία του καταµερισµού της εργασίας για την πρόοδο. Γι’ αυτό και θέτει το πρόβληµα µε την ερώτηση του Ερµή. Αν περιλαµβανόταν στον καταµερισµό της εργασίας και η πολιτική , δε θα συµµετείχαν όλοι στην πολιτική ζωή και δε θα υπήρχαν πόλεις, µε την έννοια ότι η πολιτική προϋποθέτει πως οι άνθρωποι αποδέχονται κοινές ηθικές αξίες , την αιδώ και τη δίκη. Αν δεν τις αποδέχονταν , οι κοινωνικοί ανταγωνισµοί θα κατέληγαν στην αλληλοεξόντωση των ανθρώπων . Η πολιτική συνδέεται άρρηκτα µε την αιδώ και τη δίκη , που αποτελούν το θεµέλιο και την αναγκαία προϋπόθεση της. Με την έννοια αυτή θα ήταν αδιανόητο να µην έχουν δοθεί σε όλους. Κατάληξη αυτής της πολιτιστικής εξέλιξης αποτελεί η αθηναϊκή δηµοκρατία, που δικαιώνεται µε το µύθο του Πρωταγόρα. Ο Πρωταγόρας φαίνεται να δέχεται ότι το δηµοκρατικό πολίτευµα της Αθήνας είναι αυτό που ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες µιας προηγµένης κοινωνίας. Η

και η

αναπτύσσονται

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

µόνο µέσα στην κοινωνική ζωή και σε µια δηµοκρατική κοινωνία βρίσκουν την πλήρη έκφραση τους. Υπάρχει η φυσική καταβολή και η ισοκατανοµή της πολιτικής η οποία όµως θα χρειαστεί το κατάλληλο έδαφος για να αναπτυχθεί. Είναι το συναίσθηµα της ντροπής του κοινωνικού

ανθρώπου για κάθε πράξη που προσκρούει στον καθιερωµένο ηθικό κώδικα του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Είναι το συναίσθηµα της δικαιοσύνης , η έµφυτη αντίληψη για το δίκαιο . Από την

και τη

πηγάζει η πολιτική αρετή , µε αυτά εξασφαλίζεται η αξιοπρέπεια του ανθρώπου , εµπεδώνεται η πολιτική ενότητα και η κοινωνική αρµονία. Η αιδώς και η δίκη κρατούν δεµένους ψυχικά τους ανθρώπους, ώστε να αποφέυγεται η αδικία ,να µην διαταράσσεται η κοινωνική ισορροπία και να επικρατεί τάξη στην οργανωµένη κοινωνία. Η αιδώς και η δίκη αποτελούν , λοιπόν, τη βάση της κοινωνικής συµβίωσης και της ανάπτυξης του πολιτισµού. 4. σχεδόν, κατοχή

άθροισµα, αθροιστικός ίδρυση, εγκαθίδρυσηδιανοµέας, κατανοµή

σωσίας, σωτήριος

ΘΕΜΑ 1ο Γιατί εγκώµιο της πόλης, µα την Αθηνά, είναι οι παλαιοί νόµοι και τα έθιµα εκείνων οι οποίοι τα οργάνωσαν εξαρχής, που, αν προσέξετε σ’ αυτούς, θα κάνετε το σωστό και θα φανείτε σ’ όλους τους ανθρώπους ότι είστε σοβαροί και αντάξιοι της πόλης. Γιατί υπάρχει σε σας όρκος, τον οποίο ορκίζονται όλοι οι πολίτες όταν γραφούν στον κατάλογο των πολιτών και γίνουν έφηβοι, ότι δε θα ντροπιάσουν τα ιερά όπλα και δε θα εγκαταλείψουν τη θέση τους στη γραµµή της µάχης, αλλά θα υπερασπιστούν την πατρίδα και θα την παραδώσουν καλύτερη.

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

ΘΕΜΑ 2ο πόλεσι, έθεσι, πάσης, εµού, παλαίτεροι, πολιτα, έσται, ποιητε, φανερώτερον, φανερώτατα, τάξει ΘΕΜΑ 3ο α) τά δίκαια: σύστοιχο αντικείµενο του ρήµατος ‘ποιήσετε’ είναι: ειδικό απαρέµφατο, αντικείµενο του ρήµατος ‘δαξετε’, µε υποκείµενο το ‘υµεις’. Ταυτοπροσωπία πάντες: ονοµατικός, οµοιόπτωτος, κατηγορικός προσδιορισµός στο ‘οι πολιται’ έφηβοι: κατηγορούµενο στο υποκείµενο ‘οι πολιται’ (εννοείται) λόγω του ρήµατος ‘γέγωνται’ καταισχυνειν: ειδικό απαρέµφατο, ως επεξήγηση στο ‘όν’ (δηλ. τον όρκον) µε υποκείµενο το ‘οι πολιται’ β) Υπόθεση: αν προσέχητε Αποδόσεις: τά δίκαια ποιήσετε-σεµνοί και άξιοι δόξετ’ είναι Προσδοκώµενο

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΛΑΧΑΝΑ ΣΜΑΡΟΥΛΑ

ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΙ∆ΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΤΑΚΗ ΜΑΡΙΖΑ

ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ