Γιατί διάλεξα την Ιλιάδα και συγκεκριμένα την laquoΠατρόκλειαraquo

Η Ιλιάδα του Ομήρου παραμένει λαμπρό και αδιάβρωτο σημείο αναφοράς στον παγκόσμιο πολιτισμόένα από τα αρχαιότερα κείμενα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας Ο Όμηρος δημιούργησε ένα ποιητικό έργο μοναδικό που επέδρασε όχι μόνο στον Ελληνικό αλλά και στο Δυτικό πολιτισμό Στη σύνθεσή της η Ιλιάδα έχει μια θαυμάσια πλοκή και αρμονική και καλλιτεχνική διάταξη Κάθε μέρος της έχει αρτιότητα και τη δική του δομή ενώ το ολοκληρωμένο της νόημα δίνεται μόνο μέσα από το γενικό πλαίσιο του έργου

Η ραψωδία Π (ειδικά ο θάνατος του Πατρόκλου που συμβαίνει στο τέλος της ραψωδίας) κατέχει σπουδαία θέση μέσα στο έπος σηματοδοτώντας σημαντικά γεγονότα για την προώθηση της πλοκής και προοικονομώντας τη δράση του έργου

α) περιγράφει την αριστεία και τον θάνατο του Πατρόκλου Ειδικότερα ο θάνατος του Πατρόκλου εξυπηρετεί την προώθηση της πλοκής του έπους με την επιστροφή του Αχιλλέα στον πόλεμο και τον θάνατο του Έκτορα β) ανατροφοδοτείται η δράση του έργου με την εγκατάλειψη της

οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαμέμνονα και την πυροδότηση μιας εκδικητικής οργής για τον Έκτορα

γ) αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τους Τρώες δ) μετά το ζενίθ με την αριστεία και τον θρίαμβο του Πατρόκλου

φθάνουμε στο ναδίρ με τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του μέτρου Υπάρχουν δηλαδή στοιχεία αρχαίας τραγωδίας (Jones 2010 222)

ΠΑΤΡΟΚΛΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣbull ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ραψωδία Π (στίχοι 684-806)

bull Στο ΑΠ διατίθενται 3 ώρες για την ενότητα 684-867Το συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος αφορά την ενότητα 684-806 στην οποία αφιέρωσα 2 ώρες

Διδακτικοί στόχοιΕπιδιώκεται οι μαθητές 1Να γνωρίσουν τις τελευταίες φάσεις της αριστείας του

Πατρόκλου και να διαπιστώσουν την αξία και τη γενναιότητά του

2Να διαπιστώσουν την ηθική αρχή που διέπει την ομηρική ποίηση

ΑΤΗ ndashΥΒΡΗ- ΝΕΜΕΣΗ-ΤΙΣΗ

3Να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο των θεών και συγκεκριμένα του Απόλλωνα

4Να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τρόπους αφηγηματικής τεχνικής (αποστροφή παρομοίωση προοικονομία)

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

Η ραψωδία Π (ειδικά ο θάνατος του Πατρόκλου που συμβαίνει στο τέλος της ραψωδίας) κατέχει σπουδαία θέση μέσα στο έπος σηματοδοτώντας σημαντικά γεγονότα για την προώθηση της πλοκής και προοικονομώντας τη δράση του έργου

α) περιγράφει την αριστεία και τον θάνατο του Πατρόκλου Ειδικότερα ο θάνατος του Πατρόκλου εξυπηρετεί την προώθηση της πλοκής του έπους με την επιστροφή του Αχιλλέα στον πόλεμο και τον θάνατο του Έκτορα β) ανατροφοδοτείται η δράση του έργου με την εγκατάλειψη της

οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαμέμνονα και την πυροδότηση μιας εκδικητικής οργής για τον Έκτορα

γ) αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τους Τρώες δ) μετά το ζενίθ με την αριστεία και τον θρίαμβο του Πατρόκλου

φθάνουμε στο ναδίρ με τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του μέτρου Υπάρχουν δηλαδή στοιχεία αρχαίας τραγωδίας (Jones 2010 222)

ΠΑΤΡΟΚΛΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣbull ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ραψωδία Π (στίχοι 684-806)

bull Στο ΑΠ διατίθενται 3 ώρες για την ενότητα 684-867Το συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος αφορά την ενότητα 684-806 στην οποία αφιέρωσα 2 ώρες

Διδακτικοί στόχοιΕπιδιώκεται οι μαθητές 1Να γνωρίσουν τις τελευταίες φάσεις της αριστείας του

Πατρόκλου και να διαπιστώσουν την αξία και τη γενναιότητά του

2Να διαπιστώσουν την ηθική αρχή που διέπει την ομηρική ποίηση

ΑΤΗ ndashΥΒΡΗ- ΝΕΜΕΣΗ-ΤΙΣΗ

3Να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο των θεών και συγκεκριμένα του Απόλλωνα

4Να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τρόπους αφηγηματικής τεχνικής (αποστροφή παρομοίωση προοικονομία)

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΠΑΤΡΟΚΛΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣbull ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ραψωδία Π (στίχοι 684-806)

bull Στο ΑΠ διατίθενται 3 ώρες για την ενότητα 684-867Το συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος αφορά την ενότητα 684-806 στην οποία αφιέρωσα 2 ώρες

Διδακτικοί στόχοιΕπιδιώκεται οι μαθητές 1Να γνωρίσουν τις τελευταίες φάσεις της αριστείας του

Πατρόκλου και να διαπιστώσουν την αξία και τη γενναιότητά του

2Να διαπιστώσουν την ηθική αρχή που διέπει την ομηρική ποίηση

ΑΤΗ ndashΥΒΡΗ- ΝΕΜΕΣΗ-ΤΙΣΗ

3Να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο των θεών και συγκεκριμένα του Απόλλωνα

4Να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τρόπους αφηγηματικής τεχνικής (αποστροφή παρομοίωση προοικονομία)

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣbull ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ραψωδία Π (στίχοι 684-806)

bull Στο ΑΠ διατίθενται 3 ώρες για την ενότητα 684-867Το συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος αφορά την ενότητα 684-806 στην οποία αφιέρωσα 2 ώρες

Διδακτικοί στόχοιΕπιδιώκεται οι μαθητές 1Να γνωρίσουν τις τελευταίες φάσεις της αριστείας του

Πατρόκλου και να διαπιστώσουν την αξία και τη γενναιότητά του

2Να διαπιστώσουν την ηθική αρχή που διέπει την ομηρική ποίηση

ΑΤΗ ndashΥΒΡΗ- ΝΕΜΕΣΗ-ΤΙΣΗ

3Να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο των θεών και συγκεκριμένα του Απόλλωνα

4Να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τρόπους αφηγηματικής τεχνικής (αποστροφή παρομοίωση προοικονομία)

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

Διδακτικοί στόχοιΕπιδιώκεται οι μαθητές 1Να γνωρίσουν τις τελευταίες φάσεις της αριστείας του

Πατρόκλου και να διαπιστώσουν την αξία και τη γενναιότητά του

2Να διαπιστώσουν την ηθική αρχή που διέπει την ομηρική ποίηση

ΑΤΗ ndashΥΒΡΗ- ΝΕΜΕΣΗ-ΤΙΣΗ

3Να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο των θεών και συγκεκριμένα του Απόλλωνα

4Να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τρόπους αφηγηματικής τεχνικής (αποστροφή παρομοίωση προοικονομία)

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΜΕΘΟΔΟΣ Αναλυτική-Συνθετική

Εποπτικά μέσα bull Φωτοτυπίες- πίνακαςbull Βιντεοπροβολέας

bull Πορεία διδασκαλίας Ανάλυση-σύνθεση

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

Στάδια πορείας

1 ΑφόρμησηΗ αφόρμηση γίνεται από το προηγούμενο μάθημα όπου έχει γίνει η

περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας Π και ζητάμε από τους μαθητές μας συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα κατορθώματα του Πατρόκλου από τη στιγμή που βγαίνει στη μάχη (υποχώρηση των Τρώων σώζει το καράβι του Πρωτεσίλαου σκοτώνει πολυάριθμους εχθρούς μονομαχεί με το Σαρπηδόνα)

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

2 Ανάγνωση laquoμετrsquo ήθουςraquo από τοδιδάσκοντα

3 Σύντομη απόδοση περιεχομένου από τους μαθητές

4 Αναγράφουμε στον πίνακα την κατευθυντήρια ιδέα της ενότητας laquoΆνοδος και πτώση του Πατρόκλουraquo

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

5ΑΝΑΛΥΣΗi)ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Έχοντας αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα τι είναι στον Όμηρο η αριστεία και ποιά είναι τα τυπικά της στάδια ( τα παιδιά τα έχουν καταγράψει στο τετράδιό τους) εντοπίζουμε στην αριστεία του Πατρόκλου κάποια από τα στάδια αυτά α) Ορμά ακάθεκτος στη μάχη και σκορπάει το θάνατο σκοτώνοντας τους εχθρούς τον ένα μετά τον άλλο (στ693 κκ)

bull β) συγκρούστηκε με τον πιο ισχυρό αντίπαλο τον Έκτορα (έστω κι αν αστόχησε σκοτώνοντας τον ηνίοχό του Κεβριόνη ) στ733 κκ

bull γ )Παρουσιάζεται η τεχνική της laquo αποτυχημένης απόπειρας raquoκαθώς ο επικός ήρωας χυμάει τρεις φορές και την τέταρτη τον αναχαιτίζει ο Απόλλωνας

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

δ) η δράση του παρουσιάζεται με παραστατικές παρομοιώσεις άλλοτε απλές(στ705στ786στ752) και άλλοτε εκτεταμένες(στ757-761765-771)

Στο σημείο αυτό καλούμε τα παιδιά όχι μόνο να εντοπίσουν τις παρομοιώσεις αλλά τις εκτεταμένες να τις αναλύσουν στα συνθετικά τους μέρη (αναφορικό δεικτικό μέρος και κοινός όρος)

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ii)Σχήμα αποστροφής και προοικονομία

Στους στίχους 692707744754787 επισημαίνουμε στους μαθητές μας το σχήμα της αποστροφής όπου ο Όμηρος διακόπτει την αντικειμενική του αφήγηση και με συγκινητικό τρόπο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο στον ήρωα με λόγο γεμάτο θλίψη και οικτιρμό Τι δηλώνουν αυτές οι αποστροφές

Α) την ειλικρινή συμπάθεια του ποιητή προς την ευγενική και φλογερή ψυχή του Πατρόκλου

Β) την πικρόχολη διάθεσή του ενόψει του χαμού ενός τέτοιου ήρωα

Γ) την πονεμένη ειρωνεία του βλέποντας τον Πάτροκλο να προκαλεί μόνος του τη μοίρα του και να οδεύει άφευκτα προς το θάνατό του

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

bull Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε στους μαθητές το στίχο 682 laquoποία τύφλωσιςraquoόπου ο ποιητής κάνει λόγο για την Άτη τη μέθη της νίκης που γέμισε αλαζονεία τον ήρωα και ξέχασε τις συμβουλές του Αχιλλέα παρασύροντάς τον στα δόκανα της Ύβρης (Υπενθυμίζουμε τους συντρόφους του Οδυσσέα και τον Αίγισθο από τη ραψωδία α της Οδύσσειας καθώς και τους μνηστήρες)

bull Προοικονομείται από τον ποιητή ο θάνατος του ήρωα(στ686-

687 και στ693)Στους στίχους 707-708 προσημαίνεται η άλωση της Τροίας και ο χαμός του Αχιλλέα και του Πατρόκλου πριν απrsquoαυτήν

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

iii) Ο Θεός Απόλλωνας

bull Ένας μαθητής διαβάζει τους στίχους 786-804όπου ο Απόλλωνας αφοπλίζει τον ήρωα χτυπώντας τον από πίσω με τη θεϊκή του υπόσταση (επισήμανση της διαφοράς επιφάνειας και ενανθρώπισης )

Εδώ πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά αφού πρώτα μας χαρακτηρίσουν αυθόρμητα τον Απόλλωνα ότι ο Απόλλωνας πράγματι χρησιμοποιεί τρόπους ηθικά απαράδεκτους (δόλος και άνανδρη αντιμετώπιση του αντιπάλου) Η επίθεσή του είναι ύπουλη

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

bull Όμως οι ενέργειες των θεών δεν κρίνονται με βάση τον ηθικό κώδικα που ρυθμίζει τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς δεν ισχύουν γιrsquo αυτούς με τα ανθρώπινα μέτρα οι έννοιες καλό και κακό ηθικό και ανήθικο δίκαιο και άδικο Η Όλγα Κομνηνού-Κακριδή αναφέρει ότι laquoοι θεοί του Ολύμπου δεν είναι δεμένοι με ηθικούς περιορισμούςraquo

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

iv) O αριθμός τρίαbull Στην ενότητα αυτή παρατηρούμε επίσης τη χρήση του αυξητικού

κανόνα του τρία και των πολλαπλασίων τουΤονίζουμε την παρουσία του στα δημοτικά μας τραγούδια και παραμύθια με ανάλογα παραδείγματα για να επισημάνουμε και τη συνέχεια της λογοτεχνικής μας παράδοσης

bull Τρεις επιθέσεις κάνει ο Πάτροκλος στα τείχη της Τροίας τρεις φορές σκοτώνει από εννιά αντιπάλους την κάθε φορά σε τρεις φάσεις γίνεται η πτώση του και με τρεις δράστες (Απόλλωνας Εύφορβος Έκτορας )Στην ενότητα αυτή βέβαια βλέπουμε τον Απόλλωνα

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

6ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Προχωρούμε σε σύνθεση των όσων βγήκαν αναλυτικά μέσα από συζήτηση

με συνεχείς αναφορές στο κείμενο που μας οδήγησε και μας στήριξε σε όλη τη διδακτική πορεία Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αριστεία του Πατρόκλου ήταν βαθιά τραγική αφού πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταστροφή του γιατί μόνον έτσι θα επιστρέψει ο Αχιλλέας και θα σκοτωθεί ο Έκτορας για να ολοκληρωθεί ο ιλιαδικός μύθος

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

Υπενθυμίζεται ότι στον τρωικό μύθο και πόλεμο ο Αχιλλέας προορίζεται να σκοτωθεί νωρίς όπως δηλώνει και το λογοτυπικό κατηγόρημα ωκύμορος Στον ιλιαδικό όμως μύθο και πόλεμο αντ αυτού σκοτώνεται ο Πάτροκλος Η laquoΠατρόκλειαraquo επομένως αναπληρώνει την παραλειπόμενη στην Ιλιάδα laquoΑχιλληίδαraquo Πρόκειται για αποκαλυπτικό ελιγμό του ποιητή της Ιλιάδας με τον οποίο το κορυφαίο αρχαϊκό έπος καθίσταται πρώιμη τραγωδία

ΔΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ(Α)

Μπορούμε να παραθέσουμε δημοτικά τραγούδια όπου επαινείται το ιπποτικό πνεύμα και καταδικάζεται η χρήση δόλου στην αντιμετώπιση του εχθρού (από το βιβλίο του καθηγητή)

Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ήρωας ψέγει τους αντιπάλους του για την άνανδρη συμπεριφορά τους όπως θα μπορούσε να κάνει και ο Πάτροκλος εναντίον αυτών που συνέβαλαν στο θάνατο του

laquoΜαργαριτιώτες άπιστοι νυχτοπαλικαράδεςεγώ αν σκότωσα πολλούς πολλούς απ τους δικούς σαςπαλικαρίσια το κανα δε σκότωνα τη νύχταraquo

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

laquoΟ θάνατος του Διγενήraquo (Β)[Απόσπασμα ακριτικού τραγουδιού που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα

κατορθώματα αλλά και το τέλος του Διγενή]laquoΣπίτι δεν τον εσκέπαζε σπήλιο δεν τον εχώρει

τα όρη εδιασκέλιζε βουνού κορφές επήδαχαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιεΣτο βίτσιμά πιανε πουλιά στο πέταμα γεράκιαστο γλάκιο και στο πήδημα τα λάφια και τ αγρίμιαΖηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τονε βιγλίζεικι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρεraquo

(Ν Πολίτης Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού εκδόσεις laquoγράμματαraquo)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

bull 1Ποια είναι τα τελευταία κατορθώματα του Πατρόκλου Αφού μελετήσετε και την περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας να δείξετε ότι όλη η δράση του ήρωα στη ραψωδία Π έχει τα χαρακτηριστικά της αριστείας με αποκορύφωμα τους στίχους 783-785

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

2 Πού φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή για τον Πάτροκλο Να σημειώσετε τα σχετικά χωρία του κειμένου

ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ3 Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά και το ρόλο του Απόλλωνα στο

θάνατο του Πάτροκλου με τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ο Χάρος για να σκοτώσει τον Διγενή στο ακριτικό τραγούδι που εξυμνεί τα υπεράνθρωπα κατορθώματα του ακρίτη

Να ελέγξετε τι επιδιώκουν τόσο ο Όμηρος όσο και ο ανώνυμος

ποιητής του ακριτικού τραγουδιού με το να αποδίδουν παρόμοιες συμπεριφορές στον Φοίβο και στον Χάρο αντίστοιχα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ

OΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑΣΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑΔΜΑΡΩΝΙΤΗΕκδΚέδρος

Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας Όλγα Κομνηνού-Κακριδή Εκδ Εστία

httpusersschgripapEllinikos20PolitismosYlikoOMHROS-ILIADAIliadaIliada25htm

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

ΆΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣbull Με τα τεχνολογικά εργαλεία laquo wordle-

σύννεφα λέξεων raquolaquotagxedoraquo και laquohot potatoesraquo μπορούν οι μαθητές μας να δημιουργήσουν δικά τους σύννεφα λέξεων από στίχους της ραψωδίας Π και να λύσουν πρωτότυπες ασκήσεις Βλέπουμε στις επόμενες διαφάνειες

bull Επίσης στον βιντεοπροβολέα μπορούν να παρακολουθήσουν στην παρακάτω ιστοσελίδαhttpwwwslidesharenetsofiahantziss-33238361ενδιαφέρον υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για όλη την Ιλιάδα

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

wordle

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

tagxedo

HOT POTATOES

HOT POTATOES

HOT POTATOES

HOT POTATOES

HOT POTATOES