45η έκδοση

4 Κώδικες (ΑΚ, ΚΠολΔ, ΠΚ & ΚΠΔ) συν 37Λίλα ΚαρατζάISBN 978-960-562-507-8

ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Μαυρομιχάλη 23, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3678 800 • Fax: 210 3678 819 http://www.nb.org • e-mail: info@nb.org

Αθήνα: Μαυρομιχάλη 2, 106 79 • Τηλ.: 210 3607 521Πειραιάς: Φίλωνος 107-109, 185 36 • Τηλ: 210 4184 212Πάτρα: Κανάρη 28-30, 262 22 • Τηλ.: 2610 361 600Θεσ/νίκη: Φράγκων 1, 546 26 • Τηλ.: 2310 532 134

Σύμφωνα με το Ν. 2121/93 για την Πνευματική Ιδιοκτησία απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, η αποθήκευσή του σε βάση δεδομένων, η αναμετάδοσή του σε ηλεκτρονική ή οποιαδήποτε άλλη μορφή και η φωτοανατύπωσή του με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.

ΔΗΛΩΣΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΥ Το περιεχόμενο του παρόντος έργου έχει τύχει επιμελούς και αναλυτικής επιστημονικής επεξεργασίας. Ο εκδοτικός οίκος και οι συντάκτες δεν παρέχουν διά του παρόντος νομικές συμβουλές ή παρεμφερείς συμβουλευτικές υπηρεσίες, ουδεμία δε ευθύνη φέρουν για τυχόν ζημία τρίτου λόγω ενέργειας ή παράλειψης που βασίστηκε εν όλω ή εν μέρει στο περιεχόμενο του παρόντος έργου.

Art Director: Γιάννης ΜαμαλούκοςΥπεύθυνος Παραγωγής: Ανδρέας ΜενούνοςΦωτοστοιχειοθεσία: Γιάννης Δεδούσης, Λάμπρος ΜαντζαβίνοςΠαραγωγή: NB Production ΓΔ140116M23

NOMIKI BIBLIOTHIKI GROUP23, Mavromichali Str., 106 80 Athens GreeceTel.: +30 210 3678 800 • Fax: +30 210 3678 819http://www.nb.org • e-mail: info@nb.org

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced by any means, without prior permission of the publisher.

© 2016, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΒΕ

ΠΡΟΛΟΓΟΣΗ ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, με την ευκαιρία των 24 χρόνων κυκλοφορίας του έργου «4 Κώδικες συν 37», προσφέρει δωρεάν σε όλους τους αναγνώστες της με την αγορά της έντυπης έκδοσης και την ηλεκτρονική έκδοση, με δωρε-άν επικαιροποίηση για 6 μήνες. Η νέα εφαρμογή παρέχει ελεύθερη δωρεάν πρόσβαση από PC/Laptop (Windows), κινητό/tablet (Android) και Windows Smartphone στο πλήρες περιεχόμενο της έντυπης έκδοσης «4 Κώδικες συν 37» και σε επιπλέον 4 νομοθετήματα, καθώς και δωρεάν ενημέρωση για 6 μήνες από τη θέση σε λειτουργία της ηλεκτρονικής έκδοσης. Μετά την πα-ρέλευση των 6 μηνών κάθε συνδρομητής επιλέγει ελεύθερα εάν επιθυμεί να επικαιροποιεί διαρκώς την ηλεκτρονική έκδοση με μικρό ετήσιο κόστος ή να ανανεώσει την 6μηνη δωρεάν επικαιροποίηση με την αγορά νέας έντυ-πης έκδοσης.

Η παρούσα 45η έκδοση είναι ενημερωμένη μέχρι και τον Ν 4356/2015 (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1354, 1462, 1463, 1576 του ΑΚ, τα άρθρα 56, 81Α, 100, 110Α, 124, 126, 127, 292, 298, 347, 361Β του ΠΚ, τα άρθρα 59, 113, 279, 340, 478, 497, 578 του ΚΠΔ ενώ μετέβαλε την έναρξη ισχύος του άρθρου 170α του ΠτΚ, τον Ν 4346/2015 (ΦΕΚ Α΄ 152/20.11.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 4, 5, 5A, 6, 9, 10 του Ν 3869/2010 (Υπερχρεω-μένα φυσικά πρόσωπα) και τον Ν 4337/2015 (ΦΕΚ Α΄ 129/17.10.2015) που τροποποίησε το άρθρο 218 του ΠΚ και μετέβαλε την έναρξη ισχύος του άρ-θρου 6 του ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974).

Προηγήθηκαν: ο Ν 4336/2015 (ΦΕΚ Α΄ 94/14.8.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1, 2, 4, 5, 5α, 6, 8, 9, 10, 13 του Ν 3869/2010 (Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα), τα άρθρα 36, 36α, 37, 37α, 38, 42α, 43α, 108 του ΚΝ 2190/1920 (ΑΕ), το άρθρο 23 του Ν 3190/1955 (ΕΠΕ), το άρθρο 99 του Ν 4072/2012 (ΙΚΕ), τα άρθρα 31, 32, 90, 93, 95, 96, 99, 100, 101, 103, 106β, 106στ, 106ζ, 106ια, 110, 154, 156, 162, 170α του Ν 3588/2007 (Πτωχευτικός Κώδικας) και τα άρ-θρα 9, 30Β, 31, 62 Α, 82 του ΝΔ 356/1974 (ΚΕΔΕ), ο νέος Κώδικας Πολιτι-κής Δικονομίας (Ν 4335/2015, ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015, με έναρξη ισχύος από

1.1.2016, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά σε επιμέρους διατάξεις) ο οποίος τροποποίησε 319 άρθρα, ήτοι τα άρθρα 14, 16, 17, 47, 58, 79, 89, 91, 94, 115-119, 126, 128, 143, 147, 148, 190, 192, 200, 204, 205, 207-213, 214Γ, 215, 223, 226, 228-233, 237, 238, 244, 245, 251, 254, 260, 263, 268-277, 286, 287, 293, 294, 297, 305, 311, 317, 318, 340, 370, 393, 394, 396, 398, 400, 421, 422, 423, 424, 461, 466, 468, 469, 472, 484, 495, 498, 502, 512, 518, 524, 527, 538, 544, 546, 548, 560, 562, 564, 565, 568, 569, 571, 574, 575, 580, 581, 585, 591-681Δ, 682, 686, 689-691Α, 693, 696, 697, 700, 702, 724, 727, 729-730, 734, 736, 740, 747-751, 754-756, 759, 776, 782, 786, 796-800, 804, 808, 843, 851, 867, 878-880, 882, 898, 901, 908, 909, 912-914, 917, 924, 933, 934, 937-939, 943, 947, 950, 952-956, 958 -960, 962, 963, 965, 966, 971-973, 975, 977-980, 983, 985, 988, 993, 995, 997-1001Α, 1009, 1011, 1011Α, 1012, 1015, 1021, 1047, 1049 του ΚΠολΔ και 2 άρθρα του ΕισΝΚΠολΔ (3, 52), ο Ν 4329/2015 (ΦΕΚ Α΄ 53/2.6.2015) που τροποποίησε το άρθρο 7 και πρόσθεσε τα άρθρα 272Α-272Ι (με έναρξη ισχύος την 16.9.2015) του ΚΔΔ, η ΚΥΑ 70330οικ/2015 (ΦΕΚ Β΄1421/9.7.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 10 και 11α (με έναρξη ισχύος ορισμένων τροποποιήσεων την 10.9.2015) του Ν 2251/1994 (Προστα-σία Καταναλωτή), ο Ν 4325/2015 (ΦΕΚ Α΄ 47/11.5.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 1, 3, 4, 11 του ΚΔΔιαδ, ο Ν 4324/2015 (ΦΕΚ Α΄ 44/29.4.2015) που τροποποίησε το άρθρο 48 του ΚΝ 2190/1920 (ΑΕ), ο Ν 4322/2015 (ΦΕΚ Α΄ 42/27.4.2015) που τροποποίησε τα άρθρα 54, 56, 74, 94, 105, 110Α, 124, 126, 127, 130, 189, 308Α, 310, 312, 380, 382 ΠΚ, τα άρθρα 45Α, 111, 200Α, 239, 282, 478, 489, 574, 578 ΚΠΔ, τα άρθρα 31, 32, 33, 34, 35, 51 του Ν 4139/2013 (Ναρκωτικά), ο Ν 4321/2015 (ΦΕΚ Α΄ 32/21.3.2015) που τροποποίησε το άρ-θρο 6 του ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974) και ο Ν 4320/2015 (ΦΕΚ Α΄ 29/19.3.2015) που τροποποίησε το άρθρο 61 του Ν 3459/2006 (Ναρκωτικά).

Τα 41 βασικά νομοθετήματα που περιλαμβάνει αποτελούν εργαλείο δου-λειάς του δικηγόρου, πολύτιμο σύμβουλο του δικαστή, σημείο αναφοράς για κάθε φοιτητή και υποψήφιο σε εξετάσεις.

Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, το έργο έχει χωριστεί σε έξι διακριτές θεματικές ενότητες: Αστικό, Ποινικό, Δημόσιο, Ευρωπαϊκό, Εμπορικό και Εργατικό Δίκαιο.

Στην ενότητα «Αστικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται ο Αστικός Κώδικας, ο Κώδι-κας Πολιτικής Δικονομίας και ο Ν 3869/2010 για τα Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα.

Στην ενότητα «Ποινικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται ο Ποινικός Κώδικας, ο Κώ-δικας Ποινικής Δικονομίας, ο Ν 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών και ο Ν 3459/2006 (ΚΝΝ) για τα ναρκωτικά.

Στην ενότητα «Δημόσιο Δίκαιο» περιλαμβάνονται το Σύνταγμα, το ΠΔ 18/1989 για το Συμβούλιο της Επικρατείας, ο Κώδικας Διοικητικής Δικονο-μίας (Ν 2717/1999), ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Ν 2690/1999), ο Ν 1406/1983 για τις διαφορές ουσίας, ο Ν 702/1977 για τις ακυρωτικές διαφο-ρές και διαφορές κοινωνικής ασφάλισης και ο ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974).

Στην ενότητα «Ευρωπαϊκό Δίκαιο» περιλαμβάνονται η Συνθήκη της Ευρω-παϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), η Συνθήκη για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Στην ενότητα «Εμπορικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται το Γενικό Μέρος του Εμπορικού Δικαίου [ΒΔ 19.4/1.5.1835 (άρθρα 1-69, 90-101) για τον Εμπο-ρικό Νόμο και ΒΔ 2/14.5.1835 (άρθρα 1-3) για τις Εμπορικές πράξεις], η Βι-ομηχανική ιδιοκτησία [Ν 1733/1987 (άρθρα 1, 5-23) για την ευρεσιτεχνία και Ν 4072/2012 (άρθρα 121-196) για τα σήματα], το Δίκαιο του Ανταγω-νισμού [Ν 146/1914 (άρθρα 1-24) για τον αθέμιτο και Ν 3959/2011 (άρθρα 1-5) για τον ελεύθερο ανταγωνισμό], η Προστασία του καταναλωτή (Ν 2251/1994), το Δίκαιο των εμπορικών εταιριών [ΚΝ 2190/1920 για τις ΑΕ, Ν 3190/1955 (άρθρα 1-61α) για τις ΕΠΕ, Ν 4072/2012 (άρθρα 249-270) για τις ΟΕ, Ν 4072/2012 (άρθρα 271-284) για τις ΕΕ και Ν 4072/2012 (άρθρα 285-292) για τις Αφανείς Εταιρίες], το Δίκαιο των αξιογράφων [Ν 5325/1932 για

τη συναλλαγματική, ΝΔ 17.7/13.8.1923 (άρθρα 68-95) για τα αξιόγραφα και Ν 5960/1933 για την επιταγή], το Ασφαλιστικό Δίκαιο [Ν 2496/1997 για την ιδιωτική ασφάλιση, ΠΔ 237/1986 (άρθρα 1-37α) για την ασφάλιση οχημά-των και ΝΔ 400/1970 (άρθρα 1, 2, 2α, 3, 3α, 4, 6, 10, 12α) για τις ασφαλι-στικές επιχειρήσεις], το Πτωχευτικό Δίκαιο (Ν 3588/2007) και οι Εμπορικές Μισθώσεις (ΠΔ 34/1995).

Τέλος, στην ενότητα «Εργατικό Δίκαιο» περιλαμβάνονται 3 νομοθετήματα για την Καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου (Ν 2112/1920 για την απόλυση ιδιωτικών υπαλλήλων, ΒΔ 16/18.7.1920 για την απόλυση εργατοτε-χνιτών και Ν 3198/1955 για την απόλυση υπαλλήλων / εργατοτεχνιτών).

Στόχος μας είναι το έργο «4 Κώδικες συν 37», είτε σε έντυπη είτε σε ηλεκτρο-νική μορφή, να αποτελεί εγγύηση πλήρους και διαρκούς ενημέρωσης όλων των νομοθετημάτων που περιλαμβάνει, ώστε να παραμένει πάντα ένα πολύ-τιμο βοήθημα για κάθε νομικό.

Αθήνα, Ιανουάριος 2016

Λίλα Καρατζά

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΗΣ

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ1) Αστικός Κώδικας –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 3 Εισαγωγικός Νόμος Αστικού Κώδικα –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––2372) Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––253 Εισαγωγικός Νόμος Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ––––––––––––––––––––––––––– 5103) Ν 3869/2010 Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα –––––––––––––––––––––––––––––––521

ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ4) Ποινικός Κώδικας ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––5435) Κώδικας Ποινικής Δικονομίας ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––6776) Ν 4139/2013 Περί εξαρτησιογόνων ουσιών ––––––––––––––––––––––––––––––––––––877 Ν 3459/2006 Κώδικας Νόμων για τα Ναρκωτικά (ΚΝΝ) –––––––––––––––––––––913

ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ7) Σύνταγμα ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––9338) Συμβούλιο της Επικρατείας (ΠΔ 18/1989) ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––9939) Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας (Ν 2717/1999) –––––––––––––––––––––––––––– 103310) Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Ν 2690/1999) ––––––––––––––––––––––––– 114111) Ν 1406/1983 Διαφορές ουσίας ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 115712) Ν 702/1977 Ακυρωτικές διαφορές - Διαφορές κοινωνικής

ασφάλισης ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 116513) ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974) ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1174

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ14) Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ) ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––122315) Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ––––––––125316) Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(Χάρτης ΘΔ) ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 138117) Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) –––––––––– 1392

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟΓενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου18) ΒΔ 19.4/1.5.1835 Εμπορικός Νόμος ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1413

19) ΒΔ 2/14.5.1835 Εμπορικές πράξεις –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1421

Βιομηχανική ιδιοκτησία20) Ν 1733/1987 Ευρεσιτεχνία –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1422 21) Ν 4072/2012 Σήματα –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1443

Δίκαιο Ανταγωνισμού22) Ν 146/1914 Αθέμιτος –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 149523) Ν 3959/2011 Ελεύθερος ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1503

Προστασία καταναλωτή24) Ν 2251/1994 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1507

Δίκαιο εμπορικών εταιριών 25) ΚΝ 2190/1920 για τις ΑΕ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 157326) Ν 3190/1955 για τις ΕΠΕ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 169527) Ν 4072/2012 για τις ΙΚΕ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 172128) Ν 4072/2012 για τις ΟΕ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 175329) Ν 4072/2012 για τις ΕΕ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 175930) Ν 4072/2012 για τις αφανείς εταιρίες –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1763

Δίκαιο αξιογράφων 31) Ν 5325/1932 περί Συναλλαγματικής ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1767 32) ΝΔ 17.7/13.8.1923 Αξιόγραφα ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 178733) Ν 5960/1933 περί Επιταγής ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1790

Ασφαλιστικό Δίκαιο34) Ν 2496/1997 Ασφαλιστική σύμβαση ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1805 35) ΠΔ 237/1986 Ασφάλιση οχημάτων ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1820 36) ΝΔ 400/1970 Ασφαλιστικές επιχειρήσεις –––––––––––––––––––––––––––––––––––––1855

Πτωχευτικό Δίκαιο37) Ν 3588/2007 Πτωχευτικός Κώδικας –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1883

Εμπορικές Μισθώσεις38) ΠΔ 34/1995–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1959

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟΚαταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου

39) Ν 2112/1920 Ιδιωτικοί υπάλληλοι –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1995 40) ΒΔ 16/18.7.1920 Εργατοτεχνίτες –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 2001 41) Ν 3198/1955 Υπάλληλοι / Εργατοτεχνίτες –––––––––––––––––––––––––––––––––––––2005

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α Σ Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣΠΔ 456/1984

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Oι κανόνες του δικαίου γενικά [Άρθρα 1-3] ––––––––––––––––––––––––––––––3ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο [Άρθρα 4-33] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––3ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Φυσικό πρόσωπο [Άρθρα 34-60] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––6ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Νομικά πρόσωπα [Άρθρα 61-126] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––9ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Δικαιοπραξίες [Άρθρα 127-200] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––15ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Αιρέσεις και προθεσμίες [Άρθρα 201-210] –––––––––––––––––––––––––––––––––22ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Αντιπροσώπευση και πληρεξουσιότητα [Άρθρα 211-235] ––––23ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Συναίνεση και έγκριση [Άρθρα 236-239] ––––––––––––––––––––––––––––––––25ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Προθεσμίες [Άρθρα 240-246] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––26ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Παραγραφή και αποσβεστική προθεσμία [Άρθρα 247-280] ––––26ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Άσκηση δικαιωμάτων, αυτοδικία, άμυνα και κατάσταση

ανάγκης [Άρθρα 281-286] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––30

ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Η υποχρέωση παροχής γενικά [Άρθρα 287-334] ––––––––––––––––––––33ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Αδυναμία παροχής και υπερημερία του οφειλέτη

[Άρθρα 335-348] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––38ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Υπερημερία του δανειστή [Άρθρα 349-360] ––––––––––––––––––––––––––––––39ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Ενοχές από συμβάσεις γενικά [Άρθρα 361-373] ––––––––––––––––––41ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Αρχές για τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις [Άρθρα 374-388] ––42ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Συμβατική υπαναχώρηση [Άρθρα 389-401] –––––––––––––––––––––––––––––––44ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Αρραβώνας και ποινική ρήτρα [Άρθρα 402-409] ––––––––––––––––45ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Σύμβαση υπέρ τρίτου και σε βάρος τρίτου [Άρθρα 410-415] –––46ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Απόσβεση των ενοχών [Άρθρα 416-454] ––––––––––––––––––––––––––––––––47

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Εκχώρηση [Άρθρα 455-470] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––50ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Αναδοχή χρέους [Άρθρα 471-479] –––––––––––––––––––––––––––––––––––52ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – Ενοχή εις ολόκληρον [Άρθρα 480-495] –––––––––––––––––––––––––––53ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Δωρεά [Άρθρα 496-512] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––54ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Πώληση και ανταλλαγή [Άρθρα 513-573] –––––––––––56ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Μίσθωση πράγματος [Άρθρα 574-618] –––––––––––––––63ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ – Μίσθωση αγροτικού κτήματος ή άλλου

προσοδοφόρου αντικειμένου [Άρθρα 619-640] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––68ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Επίμορτη αγροληψία [Άρθρα 641-647] –––––––––––––––70ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ – Σύμβαση εργασίας [Άρθρα 648-680] ––––––––––––––––––––––71ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ – Σύμβαση έργου [Άρθρα 681-702] ––––––––––––––––––––––––––––75ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ – Μεσιτεία [Άρθρα 703-708] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––78ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ – Προκήρυξη [Άρθρα 709-712] –––––––––––––––––––––––––––––––––79ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Εντολή [Άρθρα 713-729] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––79ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ – Διοίκηση αλλοτρίων [Άρθρα 730-740] ––––––––––––––––––––81ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Εταιρία [Άρθρα 741-784] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––82ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Κοινωνία [Άρθρα 785-805] –––––––––––––––––––––––––––––––––86ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ – Δάνειο [Άρθρα 806-809] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––88ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Χρησιδάνειο [Άρθρα 810-821] –––––––––––––––––––––––––––89ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΟΓΔΟΟ – Παρακαταθήκη [Άρθρα 822-833] ––––––––––––––––––––––––––90ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΝΑΤΟ – Ευθύνη των ξενοδόχων [Άρθρα 834-839] –––––––––––––91ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ – Ισόβια πρόσοδος [Άρθρα 840-843] –––––––––––––––––––––––––––––––––92ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ – Παίγνιο και στοίχημα [Άρθρα 844-846] ––––––––––––92ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Εγγύηση [Άρθρα 847-870] ––––––––––––––––––––––––––––93ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ – Συμβιβασμός [Άρθρα 871-872] –––––––––––––––––––––––––––95ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση

χρέους [Άρθρα 873-875] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––95ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Έκταξη [Άρθρα 876-887] ––––––––––––––––––––––––––––––––95ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ – Ανώνυμα χρεόγραφα [Άρθρα 888-900]–––––––––––––––97ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Επίδειξη πράγματος [Άρθρα 901-903] ––––––––––98ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΟΓΔΟΟ – Αδικαιολόγητος πλουτισμός [Άρθρα 904-913] –––– 99ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΝΑΤΟ – Αδικοπραξίες [Άρθρα 914-938] –––––––––––––––––––––– 100ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΟ – Καταδολίευση των δανειστών [Άρθρα 939-946] –– 102

ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ - ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Τα πράγματα και τα δικαιώματα πάνω σ’ αυτά γενικώς

[Άρθρα 947-973] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 104ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Νομή [Άρθρα 974-998] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 106ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Η κυριότητα γενικά και το περιεχόμενό της [Άρθρα 999-1032] –– 109ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Κτήση κυριότητας [Άρθρα 1033-1093] –––––––––––––––––––––––––––––– 112ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Προστασία της κυριότητας [Άρθρα 1094-1112] ––––––––––––––– 118ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Συγκυριότητα [Άρθρα 1113-1117] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 120ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Πραγματικές δουλείες [Άρθρα 1118-1141] –––––––––––––––––––––– 121ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Προσωπικές δουλείες [Άρθρα 1142-1191] ––––––––––––––––––––––––––– 123ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Μεταγραφή [Άρθρα 1192-1208] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 128ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Ενέχυρο [Άρθρα 1209-1256] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 130ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Υποθήκη [Άρθρα 1257-1345]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 134

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Μνηστεία [Άρθρα 1346-1349]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 143ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Γάμος [Άρθρα 1350-1371] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 143ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Άκυρος και ακυρώσιμος γάμος [Άρθρα 1372-1385] –––––––––––––– 146ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Σχέσεις των συζύγων από το γάμο [Άρθρα 1386-1416] ––– 148KΕΦΑΛΑΙΑ ΠΕΜΠΤΟ - ΕΚΤΟ [Καταργήθηκαν με το Ν 1329/1983] –––––––––––––––––––––– 148KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Διαζύγιο [Άρθρα 1438-1446] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 154ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή

[Άρθρα 1455-1460] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––156ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Συγγένεια [Άρθρα 1461-1484] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 158ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Διατροφή από το νόμο [Άρθρα 1485-1504] –––––––––––––––––––––– 162ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Σχέσεις γονέων και τέκνων [Άρθρα 1505-1541] ––––––––––– 165ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – [Εξώγαμα τέκνα - Καταργήθηκε με το Ν 1329/1983] –––––171ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Υιοθεσία [Άρθρα 1542-1588] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 172ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Επιτροπεία ανηλίκου [Άρθρα 1589-1654] –––––––– 178ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Αναδοχή ανηλίκου [Άρθρα 1655-1665] ––––––––––– 187ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ – Δικαστική συμπαράσταση [Άρθρα 1666-1688] ––––––– 188ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων

[Άρθρα 1689-1694] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 192ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ – [Δικαστική αντίληψη - Καταργήθηκε

με το Ν 2447/1996] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 193

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Η κληρονομική διαδοχή γενικά [Άρθρα 1710-1715] ––––––––––– 194ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Σύνταξη, ανάκληση και δημοσίευση διαθηκών

[Άρθρα 1716-1780] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 194ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Περιεχόμενο της διαθήκης [Άρθρα 1781-1812] ––––––––––––––––––––– 204ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Εξ αδιαθέτου διαδοχή [Άρθρα 1813-1824] ––––––––––––––––––––––– 207ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Νόμιμη μοίρα [Άρθρα 1825-1845] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 209ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Αποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας [Άρθρα 1846-1859] ––––212ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Κληρονομική αναξιότητα [Άρθρα 1860-1864] ––––––––––––––––– 213ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Σχολάζουσα κληρονομία [Άρθρα 1865-1870] ––––––––––––––––––––– 214ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Αγωγή περί κλήρου [Άρθρα 1871-1883] –––––––––––––––––––––––––––––– 215ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Σχέσεις περισσότερων κληρονόμων [Άρθρα 1884-1894]–– 216ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Συνεισφορά [Άρθρα 1895-1900] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 217ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – Κληρονόμος με απογραφή [Άρθρα 1901-1912] ––––––––––– 218ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Δικαστική εκκαθάριση της κληρονομίας

[Άρθρα 1913-1922] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 219ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Κληρονομικό καταπίστευμα [Άρθρα 1923-1941] –– 220ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Εκποίηση της κληρονομίας [Άρθρα 1942-1955] –––224ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ – Κληρονομητήριο [Άρθρα 1956-1966] –––––––––––––––––––– 225ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Κληροδοσίες [Άρθρα 1967-2010]––––––––––––––––––––– 227ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ – Τρόπος [Άρθρα 2011-2016] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 232ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ – Εκτελεστής της διαθήκης [Άρθρα 2017-2031] –––––– 233ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ – Δωρεά αιτία θανάτου [Άρθρα 2032-2035] –––––––––––––––––––––––– 235

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 1-101] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 237ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ουσιαστικές διατάξεις [Άρθρα 103-121] ––––––––––––––––––––––––––– 250

ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣΠΔ 503/1985

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων [Άρθρα 1-6] –––––––– 253

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της δίκης [Άρθρα 7-11] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 254

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Καθ’ ύλην αρμοδιότητα [Άρθρα 12-21] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 255ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Κατά τόπον αρμοδιότητα [Άρθρα 22-41] ––––––––––––––––––––––––––– 259ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Παρέκταση της αρμοδιότητας [Άρθρα 42-44] ––––––––––––––––––– 262ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Έρευνα της αρμοδιότητας [Άρθρα 45-47] –––––––––––––––––––––––––––––––– 263ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Παραπομπή από δικαστήριο σε δικαστήριο

[Άρθρα 48-51] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 263ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Εξαίρεση δικαστών και υπαλλήλων της γραμματείας

[Άρθρα 52-61] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 264ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Διάδικοι [Άρθρα 62-73] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 267ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Ομοδικία [Άρθρα 74-78] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 269ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Συμμετοχή τρίτων στη δίκη [Άρθρα 79-93Α] –––––––––––––––– 270ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – Πληρεξουσιότητα [Άρθρα 94-105] –––––––––––––––––––––––––––––––– 272ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές [Άρθρα 106-116Α] ––274ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Εκθέσεις [Άρθρο 117] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 276ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Δικόγραφα [Άρθρα 118-121] –––––––––––––––––––––––––––– 277ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ – Επιδόσεις [Άρθρα 122-143] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 278ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ – Προθεσμίες [Άρθρα 144-151] ––––––––––––––––––––––––––– 286ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ – Επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη

κατάσταση [Άρθρα 152-158] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 288ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ – Ακυρότητες [Άρθρα 159-161] ––––––––––––––––––––––––––––––– 289ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ – Εγγυοδοσία [Άρθρα 162-172] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 289ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ – Δικαστικά έξοδα [Άρθρα 173-193] –––––––––––––––––––––– 291ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ευεργέτημα πενίας [Άρθρα 194-204] –––––––––––––– 295ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ – Ποινές [Άρθρα 205-207] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 297

ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Απόπειρα συμβιβασμού [Άρθρα 208-214Γ]–––––––––––––––––––––––––– 299ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Άσκηση της αγωγής [Άρθρα 215-220] –––––––––––––––––––––––––––––– 302ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Συνέπειες από την άσκηση της αγωγής [Άρθρα 221-225]–––––– 304ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Εισαγωγή της αγωγής για συζήτηση [Άρθρα 226-232]––––– 305ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Συζήτηση στο ακροατήριο [Άρθρα 233-281] ––––––––––––––––––– 307ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Παρεμπίπτοντα [Άρθρα 282-285] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 320

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Διακοπή και επανάληψη της δίκης [Άρθρα 286-292] ––––––– 320ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Κατάργηση και περάτωση της δίκης [Άρθρα 293-299] –––––––– 322ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Απόφαση [Άρθρα 300-314] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 323ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Διαδικασία διόρθωσης και ερμηνείας αποφάσεων

[Άρθρα 315-320] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 326ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Δεδικασμένο [Άρθρα 321-334] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 327ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – Απόδειξη [Άρθρα 335-465] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 330ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣΓενικές διατάξεις [Άρθρα 335-351] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––330ΤΙΤΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣΟμολογία [Άρθρα 352-354] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––332ΤΙΤΛΟΣ ΤΡΙΤΟΣAυτοψία [Άρθρα 355-367] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––332ΤΙΤΛΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣΠραγματογνωμοσύνη [Άρθρα 368-392] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 335ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣΜάρτυρες [Άρθρα 393-414] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––339ΤΙΤΛΟΣ ΕΚΤΟΣEξέταση των διαδίκων [Άρθρα 415-420] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––343ΤΙΤΛΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ[Όρκος] (Άρθρα 421-424 - Έχουν καταργηθεί τα άρθρα 425-431) ––––––––––––––––––––––––– 344ΤΙΤΛΟΣ ΟΓΔΟΟΣΈγγραφα [Άρθρα 432-465] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––345ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Ειδικές διατάξεις για τις μικροδιαφορές

[Άρθρα 466-472] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 350ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Ειδικές διατάξεις για τη λογοδοσία

[Άρθρα 473-477] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 352ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ – Ειδικές διατάξεις για τη διανομή

[Άρθρα 478-494] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 353

ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ - ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 495-500] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 357ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ανακοπή ερημοδικίας [Άρθρα 501-510] ––––––––––––––––––––––––––– 358ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Έφεση [Άρθρα 511-537] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 360

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Αναψηλάφηση [Άρθρα 538-551] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 365ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Αναίρεση [Άρθρα 552-582] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 369ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Ανακοπή και τριτανακοπή [Άρθρα 583-590] ––––––––––––––––––––––––––– 379

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρο 591] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 381ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Διαφορές από την οικογένεια, το γάμο και

την ελεύθερη συμβίωση [Άρθρα 592-613]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 382ΤΙΤΛΟΣ Ι: Υπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 592] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 382ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΚοινές διατάξεις [Άρθρα 593-602] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 383ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΔιατάξεις για τις γαμικές διαφορές [Άρθρα 603-605] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 385ΤΙΤΛΟΣ ΙVΔιατάξεις για τις διαφορές από τις σχέσεις γονέων και τέκνων [Άρθρα 606-609] –––– 386ΤΙΤΛΟΣ VΔιατάξεις για τις λοιπές οικογενειακές διαφορές [Άρθρα 610-613] –––––––––––––––––––––––––––387ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Περιουσιακές διαφορές [Άρθρα 614-622B] –––––––––––––––––––––––––––– 388ΤΙΤΛΟΣ ΙΥπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 614] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 388ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΔιατάξεις για τις μισθωτικές διαφορές [Άρθρα 615-620] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––390ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΔιατάξεις για τις εργατικές διαφορές [Άρθρα 621-622] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 391ΤΙΤΛΟΣ ΙVΔιατάξεις για τις διαφορές απο αμοιβές [Άρθρo 622A] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 391ΤΙΤΛΟΣ VΔιατάξεις για τις διαφορές απο πιστωτικούς τίτλους [Άρθρo 622B] –––––––––––––––––––––––––– 392ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Διαταγές [Άρθρα 623-645] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 392ΤΙΤΛΟΣ ΙΔιαταγή πληρωμής [Άρθρa 623-636] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 392

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΔιαταγή απόδοσης της χρήσης μισθίου [Άρθρα 637-645] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––396(Tα άρθρα 646-681Δ καταργήθηκαν)

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 682-703] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 399ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Εγγυοδοσία [Άρθρα 704-705] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 404ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Εγγραφή προσημείωσης υποθήκης [Άρθρο 706] ––––––––––––––––––– 405ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Συντηρητική κατάσχεση [Άρθρα 707-724] –––––––––––––––––––––––– 405ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Δικαστική μεσεγγύηση [Άρθρα 725-727] –––––––––––––––––––––––––– 409ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Προσωρινή επιδίκαση απαιτήσεων [Άρθρα 728-730] ––––––––––––– 410ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Προσωρινή ρύθμιση κατάστασης [Άρθρα 731-736] –––––––– 411ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Σφράγιση, αποσφράγιση, απογραφή και δημόσια κατάθεση

[Άρθρα 737-738] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 413

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΤΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 739-781] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 414ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ειδικές διατάξεις [Άρθρα 782-866] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 420

ΒΙΒΛΙΟ ΕΒΔΟΜΟ - ΔΙΑΙΤΗΣΙΑΔιαιτησία [Άρθρα 867-903] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––440

ΒΙΒΛΙΟ ΟΓΔΟΟ - ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 904-940Α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 451ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Μέσα της αναγκαστικής εκτέλεσης [Άρθρα 941-952] ––––––– 461ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Κατάσχεση της κινητής περιουσίας του οφειλέτη

[Άρθρα 953-981] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 465ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Κατάσχεση στα χέρια τρίτου [Άρθρα 982-991Β] ––––––––––––––– 481ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Κατάσχεση ακινήτων, πλοίων ή αεροσκαφών

του οφειλέτη [Άρθρα 992-1016] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 484ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Διατάξεις κοινές για τον πλειστηριασμό κινητών και ακινήτων

[Άρθρα 1017-1021] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 497ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων

[Άρθρα 1022-1033] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 498

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Αναγκαστική διαχείριση [Άρθρα 1034-1046] –––––––––––––––––––––– 501ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Προσωπική κράτηση [Άρθρα 1047-1054] –––––––––––––––––––––––––––– 504

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Εισαγωγικός Νόμος [Άρθρα 1-76] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 510

Ν 3869/2010Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις

[Άρθρα 1-17, 19, 22] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 521

Π Ο Ι Ν Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣΠΔ 283/1985

ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Ο ποινικός νόμος ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 543

Ι. Χρονικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων [Άρθρα 1-4] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 543II. Τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων [Άρθρα 5-11]––––––––––––––––––––––––––––––––– 544ΙΙΙ. Σχέση του Κώδικα με ειδικούς νόμους και επεξήγηση όρων του

[Άρθρα 12-13] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 545ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Η αξιόποινη πράξη ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 546

Ι. Γενικές διατάξεις [Άρθρα 14-19] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 546ΙΙ. Ο άδικος χαρακτήρας της πράξης [Άρθρα 20-25] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 547ΙΙΙ. Ο καταλογισμός της πράξης [Άρθρα 26-35] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 548IV. Εγκληματίες ελαττωμένης ικανότητας προς καταλογισμό [Άρθρα 36-41] ––––– 549

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Απόπειρα και συμμετοχή ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 551Ι. Απόπειρα [Άρθρα 42-44] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 551ΙΙ. Συμμετοχή [Άρθρα 45-49] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 551

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Ποινές, μέτρα ασφάλειας, αποζημίωση ––––––––––––––––––––––––––––––– 552Ι. Κύριες ποινές [Άρθρα 50-58] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 552

ΙΙ. Παρεπόμενες ποινές [Άρθρα 59-68] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––554ΙΙΙ. Μέτρα ασφάλειας [Άρθρα 69-76] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 556IV. Αποζημίωση [Άρθρα 77-78] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 560

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Επιμέτρηση της ποινής –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 560Ι. Γενικοί κανόνες [Άρθρα 79-87] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––560ΙΙ. Εγκληματίες υπότροποι και καθ’ έξη [Άρθρα 88-93] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––565III. Συρροή εγκλημάτων [Άρθρα 94-98] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––567

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αναστολή της ποινής υπό όρο και απόλυση υπό όρο ––––––––––––––––568Ι. Αναστολή εκτέλεσης της ποινής υπό όρο [Άρθρα 99-104] ––––––––––––––––––––––––––––––568ΙΙ. Απόλυση του καταδίκου υπό όρο [Άρθρα 105-110Γ] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 571

ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Λόγοι που εξαλείφουν το αξιόποινο ––––––––––––––––––––––––––––––––– 579Ι. Παραγραφή [Άρθρα 111-116] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 579II. Παραίτηση από την έγκληση [Άρθρα 117-120] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––580

ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Ειδικές διατάξεις για ανηλίκους [Άρθρα 121-133] ––––––––––––––– 581

ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προσβολές του πολιτεύματος [Άρθρα 134-137Δ] –––––––––––––––– 588ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προδοσία της χώρας [Άρθρα 138-152] ––––––––––––––––––––––––––––– 591ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά ξένων κρατών [Άρθρα 153-156] –––––––––––––––––– 593ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της ελεύθερης άσκησης των

πολιτικών δικαιωμάτων ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 594Ι. Εγκλήματα κατά πολιτικών σωμάτων και της Κυβέρνησης [Άρθρα 157-160] –––594ΙΙ. Εγκλήματα κατά τις εκλογές [Άρθρα 161-166] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––596

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προσβολές κατά της πολιτειακής εξουσίας [Άρθρα 167-182Α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 597

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Επιβουλή της Δημόσιας Τάξης [Άρθρα 183-197] ––––––––––––––––––––– 600ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Επιβουλή της θρησκευτικής ειρήνης [Άρθρα 198-201] –––– 608ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα που ανάγονται στη στρατιωτική

υπηρεσία και στην υποχρέωση για στράτευση [Άρθρα 202-206] ––––––––– 609ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα [Άρθρα 207-215Α] ––––––––– 610ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα σχετικά με τα υπομνήματα [Άρθρα 216-223] –– 612ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα σχετικά με την απονομή της Δικαιοσύνης

[Άρθρα 224-234] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 614ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα σχετικά με την Υπηρεσία [Άρθρα 235-263Β] ––– 616ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα [Άρθρα 264-289] –––––––626

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της ασφάλειας των συγκοινωνιών, των τηλεφωνικών επικοινωνιών και κατά των κοινωφελών εγκαταστάσεων [Άρθρα 290-298] –––––––––––––––––––––––––––––– 630

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της ζωής [Άρθρα 299-307] ––––– 633ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Σωματικές βλάβες [Άρθρα 308-315Α] –––––––––––––––––––––– 635ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Μονομαχία [Άρθρα 316-321] ––––––––––––––––––––––––––– 637ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας

[Άρθρα 322-335] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 637ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και

εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής [Άρθρα 336-353] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 642

ΕΙΚΟΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα σχετικά με το γάμο και την οικογένεια [Άρθρα 354-360] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 651

ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της τιμής [Άρθρα 361-369] ––––––– 652ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Παραβίαση απορρήτων [Άρθρα 370-371] –––––– 654ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας

[Άρθρα 372-384Α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 656ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εγκλήματα κατά των περιουσιακών

δικαιωμάτων [Άρθρα 385-406Α] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 660ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Επαιτεία και αλητεία [Άρθρα 407-410] ––––––––––––––––665ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πταίσματα ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 665

Ι. Γενικές διατάξεις [Άρθρα 411-412] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 665ΙΙ. Τα ειδικότερα πταίσματα [Άρθρα 413-457] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 666

ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τελικές διατάξεις [Άρθρα 458-459] ––––––––––––––––– 671

ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 460-473] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 672

ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣΠΔ 258/1986

ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 677

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Ποινική δικαιοδοσία [Άρθρα 1-2] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 677ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τα ποινικά δικαστήρια [Άρθρα 3-13] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 678ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποκλεισμός, εξαίρεση και αποχή των δικαστικών

προσώπων [Άρθρα 14-26] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 681ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––685ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 27-35] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 685ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έναρξη και αναβολή της ποινικής δίωξης

[Άρθρα 36-45Β] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 689ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έγκληση [Άρθρα 46-53] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 694ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Άδεια για δίωξη [Άρθρα 54-56] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 696ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Δεδικασμένο [Άρθρα 57-58] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 696ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προδικαστικά ζητήματα [Άρθρα 59-62] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 697ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––698ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Νομιμοποίηση - Αρμοδιότητα [Άρθρα 63-70] –––––––––––––––––––––– 698ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – [Άρθρο 71 - Απαιτήσεις του κατηγορουμένου

που αθωώθηκε] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 700ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑΔΙΑΔΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––700ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κατηγορούμενοι [Άρθρα 72-81] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 700ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πολιτικώς ενάγοντες [Άρθρα 82-88] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 702ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αστικώς υπεύθυνοι [Άρθρα 89-95] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 703ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Δικαιώματα των διαδίκων [Άρθρα 96-108Α] –––––––––––––––––––– 705ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––708ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αρμοδιότητα καθ’ ύλην [Άρθρα 109-121] –––––––––––––––––––––––––––– 708ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τοπική αρμοδιότητα [Άρθρα 122-126]–––––––––––––––––––––––––––––– 714ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενική διάταξη [Άρθρο 127]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 715ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αρμοδιότητα σε περίπτωση συνάφειας και συναιτιότητας

[Άρθρα 128-131] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 716ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Σύγκρουση της αρμοδιότητας και αρμοδιότητα

κατά παραπομπή [Άρθρα 132-137]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 717

ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 719ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποφάσεις και πρακτικά [Άρθρα 138-147] ––––––––––––––––––––––––––– 719ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εκθέσεις [Άρθρα 148-153] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 724ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κοινοποιήσεις και επιδόσεις [Άρθρα 154-165] ––––––––––––––––––––––– 725ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προθεσμίες [Άρθρα 166-169] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 729ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Ακυρότητες [Άρθρα 170-176] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 730

ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενικοί ορισμοί [Άρθρα 177-179] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 733ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αυτοψία [Άρθρα 180-182] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 733ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πραγματογνώμονες και τεχνικοί σύμβουλοι –––––––––––––––––––––––––– 734

Α) Πραγματογνώμονες [Άρθρα 183-203] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 734Β) Τεχνικοί σύμβουλοι [Άρθρα 204-208] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––740

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Μάρτυρες [Άρθρα 209-232] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 742ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Διερμηνείς [Άρθρα 233-238Β] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 750

ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΑΝΑΚΡΙΣΗ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 753ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενικοί ορισμοί [Άρθρα 239-242] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 753ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Προανάκριση [Άρθρα 243-245] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 754ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κύρια ανάκριση [Άρθρα 246-250] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 756ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΑΝΑΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 758ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 251-252] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 758ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έρευνες [Άρθρα 253-259] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 758ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κατάσχεση [Άρθρα 260-269] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 762ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Απολογία του κατηγορουμένου [Άρθρα 270-274] –––––––––––––––765ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Σύλληψη και προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου

[Άρθρα 275-304] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 767ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––779ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Συμβούλιο Πλημμελειοδικών [Άρθρα 305-315] ––––––––––––––––––– 779

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Συμβούλιο Εφετών [Άρθρα 316-319] ––––––––––––––––––––––––––––––– 785

ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ [Άρθρα 320-328] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––787ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΚΥΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––790ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Θεμελιώδεις αρχές της διαδικασίας [Άρθρα 329-332] ––––––––– 790ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Καθήκοντα και δικαιώματα εκείνου που

διευθύνει τη συζήτηση [Άρθρα 333-338] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 791ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έναρξη της διαδικασίας στο ακροατήριο [Άρθρα 339-349] ––– 793ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποδεικτική διαδικασία –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 797

α) Μάρτυρες [Άρθρα 350-361] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––797β) Πραγματογνωμοσύνη και αυτοψία [Άρθρα 362-363] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––800γ) Έγγραφα [Άρθρα 364-365] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 801δ) Εξέταση του κατηγορουμένου και του αστικώς υπευθύνου [Άρθρα 366-368] –––––801

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τι ακολουθεί την αποδεικτική διαδικασία [Άρθρα 369-373] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 802

ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––803ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Στο πλημμελειοδικείο [Άρθρο 374] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 803ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Στο εφετείο [Άρθρα 375-376] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 804ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Στα μικτά δικαστήρια [Άρθρα 377-408] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 805

ΠΕΜΠΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––816ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πταίσματα –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 816

1. Πταίσματα που καταλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω [Άρθρα 409-413] ––––––––––––––8162. Πταίσματα που βεβαιώνονται με έκθεση [Άρθρα 414-416] ––––––––––––––––––––––––––––817

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πλημμελήματα ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 8181. Πλημμελήματα που καταλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω [Άρθρα 417-426] –––––– 8182. Πλημμελήματα που βεβαιώνονται με έκθεση [Άρθρο 427] –––––––––––––––––––––––––––– 821

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΑΠΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΦΥΓΟΔΙΚΩΝ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 821ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Πλημμελήματα [Άρθρα 428-431] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 821ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Κακουργήματα [Άρθρα 432-435] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 823ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 824ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έκδοση [Άρθρα 436-456] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 824ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Άλλες περιπτώσεις δικαστικής συνδρομής

[Άρθρα 457-461] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 829

ΕΚΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ [Άρθρα 462-476]–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 831ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΜΑΤΩΝ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 835ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έφεση [Άρθρα 477-481] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 835ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αίτηση αναίρεσης [Άρθρα 482-485] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 836ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 837ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Έφεση [Άρθρα 486-503] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 837ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αναίρεση [Άρθρα 504-524] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 844

ΕΒΔΟΜΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Επανάληψη της διαδικασίας [Άρθρα 525-530] ––––––––––––––––––––– 850ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποκατάσταση [Άρθρα 531-532] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 853ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποζημίωση εκείνων που κρατήθηκαν και

μετέπειτα αθωώθηκαν [Άρθρα 533-545] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 853

ΟΓΔΟΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΚΤΕΛΕΣΗΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αποφάσεις εκτελεστές [Άρθρα 546-554] ––––––––––––––––––––––––––––––– 856ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αναβολή και διακοπή της εκτέλεσης της ποινής

[Άρθρα 555-563] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 858ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Αμφιβολίες και αντιρρήσεις σχετικά με την εκτέλεση

[Άρθρα 564-566] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 861ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τέλος των ποινών [Άρθρα 567-569] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 862

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εκτέλεση αποφάσεων για τις πολιτικές απαιτήσεις [Άρθρα 570-571] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 862

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Εποπτεία στην έκτιση της στερητικής της ελευθερίας ποινής [Άρθρο 572] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 863

ΕΝΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΠΟΙΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟΠοινικό Μητρώο [Άρθρα 573-580] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––864

ΔΕΚΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Έξοδα της Ποινικής Διαδικασίας [Άρθρα 581-589] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––869

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Μεταβατικές Διατάξεις [Άρθρα 590-603] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––873

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Ν 4139/2013Νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις

ΜΕΡΟΣ Α΄ ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ [Άρθρα 1-60] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 877ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ – Ναρκωτικά και πρόδρομες ουσίες [Άρθρα 1-3] ––––––––––––––––––––––––––––– 877ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ – Έλεγχος και όροι διάθεσης ναρκωτικών φαρμάκων [Άρθρα 4-9] –––––879ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ – Ναρκωτικά Κρατικού Μονοπωλίου [Άρθρα 10-19] –––––––––––––––––––––––– 881ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ – Ποινικές διατάξεις - Θεραπευτικά και ασφαλιστικά μέτρα

[Άρθρα 20-41] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 884ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ – Δικονομικές διατάξεις [Άρθρα 42-44] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 899ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ – Έσοδα από ποινές και διάθεση ναρκωτικών ουσιών για

εκπαιδευτικούς σκοπούς [Άρθρα 45-47] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 901ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ – Οργανισμοί και όργανα - Προγράμματα αντιμετώπισης της

εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες [Άρθρα 48-60] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 902

ΜΕΡΟΣ Β΄ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ – Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 97, 99, 100 παρ. 1, 104] ––911

Ν 3459/2006Κώδικας Νόμων για τα Ναρκωτικά (ΚΝΝ)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ – Ναρκωτικά και πρόδρομες ουσίες [Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 913ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ – Οργανισμοί και Όργανα - Προγράμματα Αντιμετώπισης

της Εξάρτησης από Ναρκωτικές Ουσίες [Άρθρα 58, 61] –––––––––––––––––––––––– 927

Δ Η Μ Ο Σ Ι Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ [1975/1986/2001/2008]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 1-3] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 933ΤΜΗΜΑ Α΄Μορφή του Πολιτεύματος [Άρθρα 1-2] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 933ΤΜΗΜΑ Β΄Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας [Άρθρο 3] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 933

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ [Άρθρα 4-25] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 934

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ [Άρθρα 26-105] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 946ΤΜΗΜΑ Α΄Σύνταξη της Πολιτείας [Άρθρα 26-29] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––946ΤΜΗΜΑ Β΄Πρόεδρος της Δημοκρατίας [Άρθρα 30-50] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 947ΤΜΗΜΑ Γ ΄Βουλή [Άρθρα 51-80] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 956ΤΜΗΜΑ Δ΄Κυβέρνηση [Άρθρα 81-86] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 969ΤMHMA E ΄Δικαστική Εξουσία [Άρθρα 87-100Α] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 972ΤΜΗΜΑ ΣΤ ΄Διοίκηση [Άρθρα 101-105] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 980

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 106-120] ––––––––––––––––––––––––––– 984ΤΜΗΜΑ Α΄Ειδικές διατάξεις [Άρθρα 106-109] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––984ΤΜΗΜΑ Β΄Αναθεώρηση του Συντάγματος [Άρθρο 110] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––986ΤΜΗΜΑ Γ ΄Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 111-119] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––987ΤΜΗΜΑ Δ΄Ακροτελεύτια διάταξη [Άρθρο 120] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––991

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣΠΔ 18/1989

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ [Άρθρα 1-14] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––993

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ [Άρθρα 15-16] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––999

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1000KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικοί δικονομικοί κανόνες [Άρθρα 17-40] ––––––––––––––––––––––– 1000KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Προσφυγές [Άρθρα 41-44] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1016KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Αίτηση ακυρώσεως [Άρθρα 45-52Α] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1016KΕΦΑΛΑΙΟ ΤEΤΑΡΤΟ – Αίτηση αναιρέσεως [Άρθρα 53-57] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1023KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Έφεση [Άρθρα 58-67] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1025KΕΦΑΛΑΙΟ ΕKΤΟ – Διόρθωση και ερμηνεία αποφάσεων [Άρθρα 68-69] –––––––––––––––– 1027

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟKΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Γενικές ρυθμίσεις [Άρθρα 70-71] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1027KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Ειδικά θέματα [Άρθρα 72-76] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1028KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 77-82] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1030

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣΝ 2717/1999

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1033ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΈκταση εφαρμογής των διατάξεων του κώδικα [Άρθρο 1] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1033

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΔικαιοδοσία και αρμοδιότητα [Άρθρα 2-13] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1034ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΑποκλεισμός - Αποχή - Εξαίρεση [Άρθρα 14-22] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1038ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑΔιάδικοι [Άρθρα 23-32] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1041ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑΘεμελιώδεις δικονομικές αρχές [Άρθρα 33-43] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1045ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΟΓενικά θέματα της διαδικασίας [Άρθρα 44-62] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1047ΕΒΔΟΜΟ ΤΜΗΜΑΈνδικα βοηθήματα [Άρθρα 63-80] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1056ΟΓΔΟΟ ΤΜΗΜΑΈνδικα μέσα [Άρθρα 81-111] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1063ΕΝΑΤΟ ΤΜΗΜΑΠαρέμβαση [Άρθρα 112-114] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1071ΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑΟμοδικία - Συνάφεια [Άρθρα 115-123] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1072ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑΑντικειμενική σώρευση - Συνεκδίκαση [Άρθρα 124-125] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1075ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑΠροδικασία [Άρθρα 126-131] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1075ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΚύρια διαδικασία [Άρθρα 132-143] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1081ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑΑπόδειξη [Άρθρα 144-186] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1086

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑΑπόφαση και πρακτικά [Άρθρα 187-199]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1099ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑΠροσωρινή δικαστική προστασία [Άρθρα 200-215] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1105

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1114ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΔιαδικασία διαφορών διοικητικής εκτέλεσης [Άρθρα 216-243] ––––––––––––––––––––––––––––––1114ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΔιαδικασία εκλογικών διαφορών [Άρθρα 244-272] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1119ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑΔιαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής [Άρθρα 272Α-272Ι] –––––––––––––––––––––––––––––––––1128

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣΔΑΠΑΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ [Άρθρα 273-277] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1132

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1137ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑΜεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 278-282] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1137ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑΤελικές διατάξεις [Άρθρα 283-285] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1137

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΝ 2690/1999

Άρθρο πρώτο ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1141ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 1-12] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1141ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Συλλογικά όργανα της Διοίκησης [Άρθρα 13-15] ––––––––––– 1149ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Διοικητική πράξη [Άρθρα 16-21] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1152ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Διοικητική σύμβαση [Άρθρα 22-23] –––––––––––––––––––––––––––––––– 1153ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Διοικητικές προσφυγές – Αναφορές [Άρθρα 24-27] –––––– 1154ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 28-33] ––––––––––––––––––– 1155Άρθρο δεύτερο –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1155Άρθρο τρίτο ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1156

Ν 1406/1983Ολοκλήρωση της δικαιοδοσίας των τακτικών

διοικητικών δικαστηρίων, συγκρότηση Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και

ρύθμιση μερικών άλλων θεμάτων

[Άρθρα 1-11, 31-32, 38, 40] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1157

Ν 702/1977Περί υπαγωγής υποθέσεων εις τα διοικητικά δικαστήρια,

αντικαταστάσεως, τροποποιήσεως και καταργήσεως διατάξεων του ΝΔ 170/1973 περί του Συμβουλίου της Επικρατείας

[Άρθρα 1-5Α, 7, 33, 36-37] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1165

ΝΔ 356/1974Περί Κώδικος Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ)

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ – Εισαγωγικαί Διατάξεις [Άρθρα 1-8] ––––––––––––––––––––––––––––––– 1174ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ – Διοικητική Εκτέλεσις [Άρθρα 9-72] ––––––––––––––––––––––––––– 1181ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ – Ανακοπαί [Άρθρα 73-75] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1209ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ – Έξοδα Εκτελέσεως [Άρθρα 76-79] –––––––––––––––––––––––––––––– 1211ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ – Πειθαρχικαί Διατάξεις [Άρθρα 80-81] ––––––––––––––––––––––– 1212ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΤΟΝ – Διαγραφή χρεών [Άρθρο 82] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1213ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΒΔΟΜΟΝ – Συμψηφισμός [Άρθρο 83] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1216ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΟΓΔΟΟΝ – Κοινοποίησις και εκπροσώπησις Δημοσίου

[Άρθρα 84-85] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1217ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΝΑΤΟΝ – Εγγυηταί - Μισθωταί - Υπομισθωταί [Άρθρα 86-88] ––––––– 1218ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΚΑΤΟΝ – Γενικαί Διατάξεις [Άρθρα 89-93] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1219ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΝΔΕΚΑΤΟΝ – Τελικαί Διατάξεις [Άρθρα 94-95] –––––––––––––––––––––––––––– 1220

Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ)

ΤΙΤΛΟΣ ΙΚοινές διατάξεις [Άρθρα 1-8]––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1225ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΔιατάξεις περί δημοκρατικών αρχών [Άρθρα 9-12] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1228ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΔιατάξεις περί των θεσμικών οργάνων [Άρθρα 13-19] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1230ΤΙΤΛΟΣ ΙVΔιατάξεις περί των ενισχυμένων συνεργασιών [Άρθρα 20] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––1235ΤΙΤΛΟΣ VΓενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης και ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας –––––––––––––––––––––––––––1236ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης

[Άρθρα 21-22] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1236ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική

και πολιτική ασφαλείας [Άρθρα 23-46] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1238ΤΙΤΛΟΣ VIΤελικές διατάξεις [Άρθρα 47-55] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1248

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΟΙ ΑΡΧΕΣ [Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1254ΤΙΤΛΟΣ ΙΚατηγορίες και τομείς αρμοδιοτήτων της Ένωσης [Άρθρα 2-6] –––––––––––––––––––––––––––––––1254ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΔιατάξεις γενικής εφαρμογής [Άρθρα 7-17] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1257

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΘΑΓΕNΕΙΑ ΤΗΣ ΕNΩΣΗΣ [Άρθρα 18-25] ––––––1259

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ [Άρθρα 26-197] –––––––––––––––––1261ΤΙΤΛΟΣ ΙΗ εσωτερική αγορά [Άρθρα 26-27] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1261ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΗ ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων [Άρθρα 28-29] –––––––––––––––––––––––––––––––––––1262ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Η τελωνειακή ένωση [Άρθρα 30-32] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1262ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Η τελωνειακή συνεργασία [Άρθρο 33] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1263ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Η απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών μεταξύ

των κρατών μελών [Άρθρα 34-37] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1263ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΗ γεωργία και η αλιεία [Άρθρα 38-44] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1264ΤΙΤΛΟΣ IVΗ ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων [Άρθρα 45-66] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1267ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Οι εργαζόμενοι [Άρθρα 45-48] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1267ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Το δικαίωμα εγκαταστάσεως [Άρθρα 49-55] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1268ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Οι υπηρεσίες [Άρθρα 56-62] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1270ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 – Κεφάλαια και πληρωμές [Άρθρα 63-66] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1272ΤΙΤΛΟΣ VΟ χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης [Άρθρα 67-89] –––––––––––––––––––––––––––1273ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 67-76] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1273ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Πολιτικές σχετικά με τους ελέγχους στα σύνορα, το άσυλο

και τη μετανάστευση [Άρθρα 77-80] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1275ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις [Άρθρο 81] ––––––––––––– 1277ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 – Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις [Άρθρα 82-86] –––––– 1278ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 – Αστυνομική συνεργασία [Άρθρα 87-89] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1282ΤΙΤΛΟΣ VΙΟι μεταφορές [Άρθρα 90-100] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1283ΤΙΤΛΟΣ VΙΙKοινοί κανόνες για τον ανταγωνισμό, τη φορολογία και την προσέγγιση των νομοθεσιών [Άρθρα 101-118] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1286ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Κανόνες ανταγωνισμού [Άρθρα 101-109] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1286ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Φορολογικές διατάξεις [Άρθρα 110-113] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1290

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Η προσέγγιση των νομοθεσιών [Άρθρα 114-118] –––––––––––––––––––––––– 1291ΤΙΤΛΟΣ VΙΙΙΟικονομική και νομισματική πολιτική [Άρθρο 119] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1293ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Οικονομική πολιτική [Άρθρα 120-126] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1293ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Νομισματική πολιτική [Άρθρα 127-133] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1298ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Θεσμικές διατάξεις [Άρθρα 134-135] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1300ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 – Ειδικές διατάξεις για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ

[Άρθρα 136-138] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1301ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 – Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 139-144] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1302ΤΙΤΛΟΣ ΙΧΑπασχόληση [Άρθρα 145-150] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1306

ΤΙΤΛΟΣ ΧΚοινωνική πολιτική [Άρθρα 151-161] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1308ΤΙΤΛΟΣ ΧΙΤο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο [Άρθρα 162-164] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1312ΤΙΤΛΟΣ ΧΙΙΠαιδεία, επαγγελματική εκπαίδευση, νεολαία και αθλητισμός [Άρθρα 165-166]–––––––––––1313ΤΙΤΛΟΣ ΧΙΙΙΠολιτισμός [Άρθρο 167] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1314ΤΙΤΛΟΣ ΧΙVΔημόσια υγεία [Άρθρο 168] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1315ΤΙΤΛΟΣ ΧVΠροστασία των καταναλωτών [Άρθρο 169] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1317ΤΙΤΛΟΣ XVΙΔιευρωπαϊκά δίκτυα [Άρθρα 170-172] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1317ΤΙΤΛΟΣ ΧVΙIΒιομηχανία [Άρθρο 173] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1318ΤΙΤΛΟΣ XVIIΙΟικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή [Άρθρα 174-178] –––––––––––––––––––––––––––––––1319ΤΙΤΛΟΣ XΙΧΈρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη και διάστημα [Άρθρα 179-190] –––––––––––––––––––––––––1320ΤΙΤΛΟΣ XΧΠεριβάλλον [Άρθρα 191-193] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1323

ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙΕνέργεια [Άρθρο 194] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1325ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙΙΤουρισμός [Άρθρο 195] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1326ΤΙΤΛΟΣ XXIIΙΠολιτική προστασία [Άρθρο 196] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1326ΤΙΤΛΟΣ ΧΧΙVΔιοικητική συνεργασία [Άρθρο 197] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1327

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΠΟΝΤΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΕΔΑΦΩΝ [Άρθρα 198-204] –––––––––––––1328

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ [Άρθρα 205-222] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1329ΤΙΤΛΟΣ ΙΓενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης [Άρθρο 205] ––––––––––––––––––––––1329ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΗ κοινή εμπορική πολιτική [Άρθρα 206-207] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1330ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΗ συνεργασία με τρίτες χώρες και η ανθρωπιστική βοήθεια

[Άρθρα 208-214] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1331ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι – Η συνεργασία για την ανάπτυξη [Άρθρα 208-211] –––––––––––––––––––––––– 1331ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Η οικονομική, Χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία

με τρίτες χώρες [Άρθρα 212-213] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1332ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Η ανθρωπιστική βοήθεια [Άρθρο 214] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1333ΤΙΤΛΟΣ ΙVΠεριοριστικά μέτρα [Άρθρο 215] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1333ΤΙΤΛΟΣ VΟι διεθνείς συμφωνίες [Άρθρα 216-219] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1334

ΤΙΤΛΟΣ VIΣχέσεις της Ένωσης με διεθνείς οργανισμούς και τρίτες χώρες και αντιπροσωπίες της Ένωσης [Άρθρα 220-221] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1337

ΤΙΤΛΟΣ VIΙΡήτρα αλληλεγγύης [Άρθρο 222] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1337

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟΘΕΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 223-334] –––––––––––––––––––––––––1338

ΤΙΤΛΟΣ ΙΘεσμικές διατάξεις [Άρθρα 223-308] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1338ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Τα θεσμικά όργανα [Άρθρα 223-287] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1338ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Νομικές πράξεις της Ένωσης, διαδικασίες θέσπισης

και άλλες διατάξεις [Άρθρα 288-299] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1356ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Τα συμβουλευτικά όργανα της Ένωσης [Άρθρα 300-307] –––––––––––– 1361ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 – Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων [Άρθρο 308] ––––––––––––––––––––––––– 1364ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΔημοσιονομικές διατάξεις [Άρθρο 310-325] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1364ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – Οι ίδιοι πόροι της Ένωσης [Άρθρο 311] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1365ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο [Άρθρο 312] –––––––––––––––––––––––––––– 1365ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ένωσης [Άρθρα 313-316] ––––––––––– 1366ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 – Εκτέλεση του προϋπολογισμού και απαλλαγή [Άρθρα 317-319] ––––––– 1369ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 – Κοινές διατάξεις [Άρθρα 320-324] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1370ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 – Καταπολέμηση της απάτης [Άρθρο 325] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1371ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΕνισχυμένες συνεργασίες [Άρθρα 326-334] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1371

ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟΓΕNΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 335-358] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1374

Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2012/C 362/02)

TΙΤΛΟΣ ΙΑξιοπρέπεια [Άρθρα 1-5] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1382TΙΤΛΟΣ ΙΙΕλευθερίες [Άρθρα 6-19] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1383TΙΤΛΟΣ ΙΙΙΙσότητα [Άρθρα 20-26] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1385ΤΙΤΛΟΣ IVΑλληλεγγύη [Άρθρα 27-38] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1386

ΤΙΤΛΟΣ VΔικαιώματα των πολιτών [Άρθρα 39-46] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1387ΤΙΤΛΟΣ VIΔικαιοσύνη [Άρθρα 47-50]–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1389ΤΙΤΛΟΣ VIIΓενικές διατάξεις που διέπουν την ερμηνεία και την εφαρμογή του Χάρτη [Άρθρα 51-54] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1389

Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)

Άρθρο πρώτον [Άρθρο 1] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1392ΤΙΤΛΟΣ ΙΔικαιώματα και ελευθερίες [Άρθρα 2-18] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1393ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΕυρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου [Άρθρα 19-51] –––––––––––––1397ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙΔιάφορες διατάξεις [Άρθρα 52-59] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1405Άρθρο δεύτερον –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1407

Πρώτο Πρωτόκολλο ΕΣΔΑΠροστασία ιδιοκτησίας [Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1408Δικαίωμα στην εκπαίδευση [Άρθρο 2] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1408Δικαίωμα για ελεύθερες εκλογές [Άρθρο 3] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1408Εδαφική εφαρμογή [Άρθρο 4] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1408Σχέσεις με τη Σύμβαση [Άρθρο 5] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1409Υπογραφή και επικύρωση [Άρθρο 6] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1409

Ε Μ Π Ο Ρ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

Α) ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΒΔ της 19.4/1.5.1835Περί του Εμπορικού Νόμου

[Άρθρα 1-69, 90-101]

ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ - ΠΕΡΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΝ ΓΕΝΕΙΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝΠερί των Εμπόρων [Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1413[Άρθρα 2-7. Καταργήθηκαν] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1413TMHMA ΔΕΥΤΕΡΟΝΠερί Εμπορικών Βιβλίων [Άρθρα 8-17] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1413TMHMA ΤΡΙΤΟΝΠερί εταιριών ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1415

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝΠερί διαφόρων εταιριών και των κανόνων αυτών [Άρθρα 18-50] –––––––––––––––––––––––––1415

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝΠερί των μεταξύ συνεταίρων διαφορών και περί του τρόπου της κρίσεως αυτών [Άρθρα 51-64] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1416ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟΝΠερί χωρισμού υπαρχόντων [Άρθρα 65-69] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1416ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΟΝΠερί παραγγελιοδόχων ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1417

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝΠερί των παραγγελιοδόχων εν γένει [Άρθρα 90-94] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1417

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝΠερί των παραγγελιοδόχων των αναδεχομένων την διά γης ή δι’ ύδατος μετακόμισιν [Άρθρα 95-101] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1417

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝΠερί του αγωγιάτου [Άρθρα 102-107] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1418

TMHMA ΕΒΔΟΜΟΝΠερί Αγοράς και Πωλήσεως –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1419

ΒΔ της 2/14.5.1835Περί αρμοδιότητος Εμποροδικείων

[Άρθρα 1-3] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1421

Β) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

Ν 1733/1987Μεταφορά τεχνολογίας, εφευρέσεις, τεχνολογική

καινοτομία και σύσταση Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας[Άρθρα 1, 5-23]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ (Ο.Β.Ι.) [Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––1422

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΔΙΠΛΩΜΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ [Άρθρα 5-18] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1423ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Γενικές Διατάξεις - Δικαιούχοι [Άρθρα 5-6] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1423ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – Διαδικασία χορήγησης Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας [Άρθρα 7-9] ––– 1425ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ – Δικαιώματα από το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και διάρκεια

ισχύος του [Άρθρα 10-11] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1428ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ – Διαδοχή και άδειες εκμετάλλευσης [Άρθρα 12-14] ––––––––––––––––––––– 1429ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’ – Ακυρότητα - Έκπτωση - Προστασία [Άρθρα 15-17Ζ΄] –––––––––––––––––– 1431ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’ – Δίπλωμα τροποποίησης [Άρθρο 18] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1437

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ [Άρθρα 19-20] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1438ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Πιστοποιητικό υποδείγματος χρησιμότητας [Άρθρο 19] ––––––––––––––– 1438ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – Τεχνικοί νεωτερισμοί και βραβεία [Άρθρα 20] ––––––––––––––––––––––––––––– 1439

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ [Άρθρα 21-22] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1440

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ [Άρθρο 23] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1441

Ν 4072/2012Για τα Σήματα

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΣΗΜΑΤΑ [Άρθρα 121-196] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1443ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ – Έννοια και προϋποθέσεις προστασίας [Άρθρα 121-124] ––––––––––––– 1443ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ – Περιεχόμενο δικαιώματος - Έκταση προστασίας [Άρθρα 125-130] ––1445ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ – Το σήμα ως περιουσιακό αγαθό [Άρθρα 131-133] ––––––––––––––––––––––– 1448ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ – Διαδικασία καταχώρισης [Άρθρα 134-149] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1449ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ – Προσβολή σήματος [Άρθρα 150-158] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1457ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ – Παραίτηση, έκπτωση από το δικαίωμα, ακυρότητα

[Άρθρα 159-162] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1462ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄ – Συλλογικά σήματα [Άρθρο 163] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1464ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄ – Διεθνή σήματα [Άρθρα 164-174] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1465ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ – Κοινοτικό σήμα [Άρθρα 175-176] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1468ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄ – Σήματα αλλοδαπών καταθετών [Άρθρο 177] –––––––––––––––––––––––––––––––– 1469ΚΕΦΑΛΑΙΟ IA΄ – Ειδικές, μεταβατικές και τελικές διατάξεις [Άρθρα 178-183] –––––– 1470ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ ́– Σήμα ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών [Άρθρα 184-196] –––––––– 1472[Άρθρο 330 - Κωδικοποίηση διατάξεων - Έναρξη ισχύος] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––1481Παραρτήματα ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1482

Γ) ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥα) Αθέμιτος ανταγωνισμός

Ν 146/1914Περί αθεμίτου ανταγωνισμού

[Άρθρα 1-24] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1495

β) Ελεύθερος ανταγωνισμός

Ν 3959/2011Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Αντικείμενο ρυθμίσεων [Άρθρα 1-5] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1503

Δ) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Ν 2251/1994Προστασία των καταναλωτών

[Άρθρο 1] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1507

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ [Άρθρα 2-9θ] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1508

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 10-15] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1552

Ε) ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

ΚΝ 2190/1920Περί Ανωνύμων Εταιρειών

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 1ον – Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 1-17β] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1573ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 2ον – Διοικητικόν Συμβούλιον [Άρθρα 18-24] –––––––––––––––––––––––––––––––– 1608ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 3ον – Γενικαί συνελεύσεις [Άρθρα 25-35γ] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1616ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 4ον – Ελεγκταί και δικαιώματα μειοψηφίας [Άρθρα 36-40ε] –––––––––– 1631ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 5ον – Βιβλία, ισολογισμός και διάθεσις κερδών [Άρθρα 41-46α] –––––– 1637ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 6ον – Διάλυσις και εκκαθάρισις [Άρθρα 47-49γ] ––––––––––––––––––––––––––––– 1645ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 7ον – Αλλοδαπαί ανώνυμοι εταιρείαι [Άρθρα 50-50ε] –––––––––––––––––––– 1652ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 8ον – Κρατική εποπτεία [Άρθρα 51-53α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1656ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 9ον – Ποινικαί διατάξεις [Άρθρα 54-63δ] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1656ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 10ον – [Άρθρα 64-67] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1661

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11ον – Συγχώνευση Ανώνυμων Εταιρειών [Άρθρο 68] –––––––––––––––––– 1663ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11α – Συγχώνευση με απορρόφηση [Άρθρα 69-79α] ––––––––––––––––––––– 1664ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11β – Συγχώνευση με σύσταση νέας Ανώνυμης Εταιρείας

[Άρθρο 80] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1674ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12ον – Διάσπαση Ανώνυμων Εταιρειών [Άρθρο 81] –––––––––––––––––––––– 1674ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12α – Διάσπαση με απορρόφηση [Άρθρα 82-87] –––––––––––––––––––––––––––– 1675ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12β – Διάσπαση με σύσταση νέων Ανώνυμων Εταιρειών

[Άρθρο 88] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1680ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12γ – Διάσπαση με απορρόφηση και σύσταση νέων ΑΕ [Άρθρο 89] ––1681ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 13 – Ενοποιημένοι λογαριασμοί (Ενοποιημένες οικονομικές

καταστάσεις) [Άρθρα 90-109] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1682ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 – Ετήσιοι και ενοποιημένοι λογαριασμοί (οικονομικές

καταστάσεις) των Πιστωτικών Ιδρυμάτων και λοιπών άλλων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων [Άρθρα 110-133] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1683

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 – Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) [Άρθρα 134-143] –––––––––––––––––– 1684

N 3190/1955Περί Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης

[Άρθρα 1-61α]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’ – Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 1-5] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1695ΚΕΦΑΛΑΙΟN Β’ – Σύστασις της εταιρίας [Άρθρα 6-9] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1696KEΦΑΛΑΙΟΝ Γ’ – Οργάνωσις και διοίκησις της εταιρείας [Άρθρα 10-26] ––––––––––––– 1700ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’ – Δικαιώματα και υποχρεώσεις των εταίρων [Άρθρα 27-37] –––––––– 1705ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε’ – Τροποποίησις της εταιρικής συμβάσεως [Άρθρα 38-43α] –––––––– 1708ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’ – Διάλυσις και εκκαθάρισις [Άρθρα 44-50α] –––––––––––––––––––––––––––––– 1711ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ’ – Μετατροπή εταιρειών εις εταιρείας περιωρισμένης ευθύνης

[Άρθρα 51-53] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1713ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η’ – Συγχώνευσις εταιριών περιωρισμένης ευθύνης [Άρθρα 54-55] ––––1715ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ’ – Φορολογικαί διατάξεις [Άρθρο 56] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1716ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι’ – Αλλοδαπαί εταιρείαι [Άρθρα 57-59] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1716ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ’ – Ποινικαί διατάξεις [Άρθρα 60] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1717ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ’ – Μεταβατικαί διατάξεις [Άρθρα 61-61α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1718

Ν 4072/2012Για τις Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝΕΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 43-48] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1721ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 49-54] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1723ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 55-67] –––– 1725ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ – ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ - Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ

[Άρθρα 68-74] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1728ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’ – ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΜΕΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΤΑΙΡΩΝ

[Άρθρα 75-82] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1731ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’ – ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΜΕΡΙΔΙΩΝ

ΑΛΛΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ [Άρθρα 83-93]–––– 1734ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ’ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΤΑΙΡΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ [Άρθρα 94-95] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1737ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η’ – ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΕΡΔΩΝ - ΕΛΕΓΧΟΣ [Άρθρα 96-101] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1738ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ’ – ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ [Άρθρα 102-105] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1739ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι’ – ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ - ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ [Άρθρα 106-115] –––––––––––––––––––––––––––– 1740ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙA’ – ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

[Άρθρα 116-118] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1744ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ’ – ΠΟΙΝΙΚΕΣ, ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

[Άρθρα 119-120] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1749Κωδικοποίηση ρυθμίσεων - Έναρξη ισχύος [Άρθρο 330] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1750

Ν 4072/2012Για τις Ομόρρυθμες Εταιρίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ – ΟΜΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 249-270] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1753Κωδικοποίηση ρυθμίσεων - Έναρξη ισχύος [Άρθρο 330 παρ. 1] ––––––––––––––––––––––––––––1758

Ν 4072/2012Για τις Ετερόρρυθμες Εταιρίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ – ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 271-284] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1759

Ν 4072/2012Για τις αφανείς εταιρίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ – ΑΦΑΝΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ [Άρθρα 285-292] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1763

ΣΤ) ΔΙΚΑΙΟ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ

Ν 5325/1932Περί συναλλαγματικής και γραμματίου εις διαταγήν

ΤΙΤΛΟΣ ΙΠερί συναλλαγματικής –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1767ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’ – Περί εκδόσεως και τύπου συναλλαγματικής [Άρθρα 1-10] ––––––––– 1767ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’ – Περί οπισθογραφήσεως [Άρθρα 11-20] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1769ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’ – Περί αποδοχής [Άρθρα 21-29] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1770ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’ – Περί τριτεγγυήσεως [Άρθρα 30-32] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1772ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε’ – Περί λήξεως [Άρθρα 33-37] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1772ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’ – Περί πληρωμής [Άρθρα 38-42] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1773ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ’ – Περί αναγωγής ελλείψει αποδοχής και ελλείψει

πληρωμής [Άρθρα 43-54] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1774ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η’ – Περί παρεμβάσεως [Άρθρα 55-63] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1778ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ’ – Περί πλειόνων αντιτύπων και αντιγράφων

[Άρθρα 64-68] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1780ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι’ – Περί αλλοιώσεων [Άρθρο 69] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1781ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ’ – Περί παραγραφής [Άρθρα 70-71] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1781ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ’ – Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 72-74] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1782ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΠερί γραμματίου εις διαταγήν [Άρθρα 75-78] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1782ΤΙΤΛΟΣ IIΙΕιδικαί διατάξεις [Άρθρα 79-89] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1783ΤΙΤΛΟΣ IVΔιατάξεις Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου [Άρθρα 90-96] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1785Τελικαί διατάξεις [Άρθρα 97-100] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1786

ΝΔ της 17.7/13.8.1923Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών

[Άρθρα 68-95]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η΄ – Περί δικαιογράφων εις τον κομιστήν και εις διαταγήν –––––––––––––––– 1787

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤOΝΓενικαί διατάξεις [Άρθρο 68] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1787

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΝΠερί ανωνύμων χρεωγράφων [Άρθρα 69-75. Καταργήθηκαν] ––––––––––––––––––––––––––––––1787

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟΝΠερί δικαιογράφων εις διαταγήν [Άρθρα 76-80] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1788

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟΝΠερί απωλείας δικαιογράφων εις διαταγήν [Άρθρα 81-86. Καταργήθηκαν] –––––––––––––––1788ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ’ – Δικονομικαί διατάξεις [Άρθρα 87-94] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1788ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι’ – Ποινικαί και τελικαί διατάξεις [Άρθρο 95] –––––––––––––––––––––––––––––––––– 1789

Ν 5960/1933Περί Επιταγής

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’ – Περί εκδόσεως και τύπου της επιταγής [Άρθρα 1-13] –––––––––––––– 1790ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’ – Περί μεταβιβάσεως [Άρθρα 14-24] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1792ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’ – Περί τριτεγγυήσεως [Άρθρα 25-27] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1793ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’ – Περί εμφανίσεως και πληρωμής [Άρθρα 28-36] ––––––––––––––––––––––– 1794ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε’ – Περί διγράμμου επιταγής και περί επιταγής

εις λογαριασμόν [Άρθρα 37-39] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1795ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’ – Περί αναγωγής ελλείψει πληρωμής [Άρθρα 40-48] –––––––––––––––– 1796ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ΄ – Περί πλειόνων αντιτύπων [Άρθρα 49-50] ––––––––––––––––––––––––––––––––– 1799ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η΄ – Περί αλλοιώσεων [Άρθρο 51] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1799ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ΄ – Περί παραγραφής [Άρθρα 52-53] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1799ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι’ – Γενικαί διατάξεις [Άρθρα 54-57] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1800ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ’ – Πρόσθετοι διατάξεις [Άρθρα 58-69] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1800ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ’ – Διατάξεις Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου [Άρθρα 70-76] –––––––––––––– 1801ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ’ – Δικονομικαί, φορολογικαί και ποινικαί διατάξεις

[Άρθρα 77-80] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1802ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΔ’ – Τελικαί Διατάξεις [Άρθρα 81-82] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1803

Ζ) ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ν 2496/1997Ασφαλιστική σύμβαση, τροποποιήσεις της νομοθεσίας

για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις[Άρθρα 1-33]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΑσφαλιστική Σύμβαση ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1805Τμήμα ΠρώτοΓενικές διατάξεις [Άρθρα 1-10] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1805Τμήμα ΔεύτεροΑσφάλιση ζημιών [Άρθρα 11-26] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1811ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Γενικές διατάξεις [Άρθρα 11-18] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1811ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – Είδη ασφάλισης ζημιών [Άρθρα 19-26] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1814Τμήμα Τρί τοΑσφάλιση προσώπων [Άρθρα 27-32] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1816ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Γενικές Διατάξεις [Άρθρο 27] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1816ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – Ασφάλιση ζωής [Άρθρα 28-30] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1817ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ – Ασφάλιση ατυχημάτων και ασθενειών [Άρθρα 31-32] –––––––––––––––– 1818Τμήμα ΤέταρτοΤελικές διατάξεις [Άρθρο 33] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1818

ΠΔ 237/1986Κωδικοποίηση των περί υποχρεωτικής

ασφαλίσεως οχημάτων[Άρθρα 1-37α]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Γενικές Διατάξεις [Άρθρα 1-15] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1820ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ – Επικουρικό Κεφάλαιο [Άρθρα 16-25] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1836ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ – Γραφείο Διεθνούς Ασφάλισης [Άρθρα 26-34α] –––––––––––––––––––––––––––– 1843ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ – Συνοριακή Ασφάλιση [Άρθρα 35-37α] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1853

ΝΔ 400 της 15/17.1.1970Περί Ιδιωτικής Επιχειρήσεως Ασφαλίσεως

[Άρθρα 1, 2, 2α, 3, 3α, 4, 6, 10, 12α] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1855

Η) ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ν 3588/2007Πτωχευτικός Κώδικας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – Η κήρυξη της πτώχευσης [Άρθρα 1-14] ––––––––––––––––––––––––––––– 1884ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Συνέπειες της πτώχευσης [Άρθρα 15-51] ––––––––––––––––––––––– 1888ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – Όργανα της πτώχευσης [Άρθρα 52-88] –––––––––––––––––––––––––––––––– 1898ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Εξέλεγξη των πιστώσεων [Άρθρα 89-95] –––––––––––––––––––––––– 1908ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ – Eιδικές διατάξεις επί νομικών προσώπων [Άρθρα 96-98] ––1911ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ – Προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης [Άρθρα 99-106ια] –– 1912ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ – Σχέδιο αναδιοργάνωσης [Άρθρα 107-131] –––––––––––––––––––– 1932ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ – Η εκκαθάριση της περιουσίας του οφειλέτη και

η διανομή [Άρθρα 132-161] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1939ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ – Απλοποιημένη διαδικασία επί πτωχεύσεων μικρού

αντικειμένου [Άρθρα 162-163] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1949ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ – Η περάτωση της πτώχευσης [Άρθρα 164-167] –––––––––––––––– 1950ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ – Η αποκατάσταση του οφειλέτη [Άρθρα 168-170] ––––––– 1951ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ – Ποινικές διατάξεις [Άρθρα 171-177] –––––––––––––––––––––––––– 1952ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ – Τελικές και μεταβατικές διατάξεις

[Άρθρα 178-182] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1955

Θ) ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ

ΠΔ 34/1995Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων

περί εμπορικών μισθώσεων

KΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ – Έκταση ισχύος διατάξεων [Άρθρα 1-4] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1959

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ – Διάρκεια μίσθωσης [Άρθρα 5-6] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1962ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ – Μίσθωμα [Άρθρα 7-10] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1963ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ – Παραχώρηση χρήσης - Μεταβίβαση μισθωτικής σχέσης -

Μίσθωση από μη δικαιούμενο [Άρθρα 11-14] –––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1966ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ – Καταγγελία Μίσθωσης [Άρθρα 15-43] ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1968ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ – Μεταβατικές και άλλες διατάξεις [Άρθρα 44-67] –––––––––––––––––––––––– 1977Πίνακας αντιστοιχίας κωδικοποιημένων διατάξεων ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1986

Ε Ρ Γ Α Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

Ν 2112/1920Περί υποχρεωτικής καταγγελίας συμβάσεως

εργασίας ιδιωτικών υπαλλήλων[Άρθρα 1-12] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––1995

ΒΔ της 16/18.7.1920Περί επεκτάσεως του Ν 2112 «Περί καταγγελίας

της συμβάσεως εργασίας των ιδιωτικών υπαλλήλων» και επί των εργατών, τεχνιτών και υπηρετών

[Άρθρα 1-11] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––2001

Ν 3198/1955Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των περί κα-

ταγγελίας της σχέσεως εργασίας διατάξεων[Άρθρα 1-12] –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––2005

ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––2011

143

ΑΚΜνηστεία 1346 - 1350

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Μνηστεία

Άρθρο 1346. — Έννοια. Η σύμβαση για μελλοντικό γάμο (μνηστεία) δεν γεννά αγωγή για εξαναγκασμό του. Η υπόσχεση ποινής για την περίπτωση που θα ματαιωθεί ο γάμος είναι άκυρη.

Άρθρο 1347. — Μονόπλευρη λύση. Αν κάποιος από τους μνηστευμένους διαλύσει τη μνηστεία χωρίς σπουδαίο λόγο, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον άλλο ή τους γονείς του, καθώς και κάθε τρίτο που ενέργησε στη θέση των γονέων, για τη ζημία που έπαθαν εξαιτίας δαπανών ή άλλων μέτρων που έλαβαν με την προσδοκία του γάμου, αφού λη-φθούν υπόψη και οι ειδικές περιστάσεις. Η ίδια υποχρέωση βαρύνει και το μνηστευμένο που προκάλεσε υπαίτια τη δικαιολογημένη διάλυση της μνηστείας από τον άλλο.

Άρθρο 1348. — Συνέπειες της λύσης. Αν ο γάμος ματαιώθηκε, καθένας από τους μνη-στευμένους έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τον άλλο, κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολό-γητο πλουτισμό, καθετί που του έδωσε ως δωρεά ή ως σύμβολο της μνηστείας. Αν ο ένας από τους μνηστευμένους πεθάνει, θεωρείται, σε περίπτωση αμφιβολίας, πως έχει αποκλειστεί η αναζήτηση όσων είχαν δοθεί.

Άρθρο 1349. — Παραγραφή. Οι αξιώσεις από τη μνηστεία παραγράφονται όταν περάσει διετία από το τέλος του έτους κατά το οποίο λύθηκε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟΓάμος

Άρθρο 1350. — Όροι για τη σύναψη γάμου. Για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων. Οι σχετικές δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία. Οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους. Το δικα-στήριο μπορεί, αφού ακούσει τους μελλονύμφους και τα πρόσωπα που ασκούν την επιμέλεια του ανηλίκου, να επιτρέψει το γάμο και πριν από τη συμπλήρωση αυτής της ηλικίας, αν η τέλε-σή του επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατά-ξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Κεφάλαιο Πρώτο. Σύμφωνο Συμβίωσης. Άρθρο 1. Σύσταση. Η συμ-φωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή

144

ΑΚ 1351 - 1354 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρίζεται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξουσιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμι-ση στον παρόντα ή άλλο νόμο. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουρ-γού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, μπορεί να προσαρμόζονται, όπου αυτό απαιτείται, οι κείμενες διατάξεις του εργατικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης, στις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου». «Άρθρο 13. Πεδίο εφαρμογής. 1. Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε κάθε σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον τούτο καταρτίζεται στην Ελλάδα ή ενώπιον ελληνικής προξενικής αρχής. 2. Οι προϋποθέσεις σύναψης, οι σχέσεις των μερών μεταξύ τους και οι προϋποθέσεις και συνέπειες της λύσης των συμφώνων συμβί-ωσης, που δεν υπάγονται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου, διέπονται από το δίκαιο του τόπου όπου καταρτίστηκαν. Για την κληρονομική διαδοχή εφαρμόζονται οι σχετικοί κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Κατά τα λοιπά, τα σύμφωνα συμβίωσης της παρούσας παραγράφου δεν αναπτύσσουν στην ελληνική έννομη τάξη περισσότερα αποτελέσματα από αυτά που προβλέπονται στον παρόντα νόμο». Επίσης, βλ. άρθρα 55 (λοιπές διατάξεις), 56 (ληξιαρχικές και δημοτολογικές ρυθμίσεις) και ιδίως 62 παρ. 1, 2 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008) του Ν 4356/2015. Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1351. — Δεν μπορούν να συνάψουν γάμο όσοι εμπίπτουν σε μια από τις περιπτώ-σεις του άρθρου 128 και της πρώτης παραγράφου του άρθρου 131, καθώς και εκείνοι στους οποίους έχει απαγορευθεί ειδικά η τέλεση γάμου, σύμφωνα με το άρθρο 129 αριθμ. 2. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του Ν 2447/1996.)

Άρθρο 1352. — Όποιος βρίσκεται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση, πλήρη ή με-ρική που περιλαμβάνει και το γάμο, συνάπτει γάμο μόνο με τη συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη του. Αν ο τελευταίος αρνείται να συναινέσει, το δικαστήριο μπορεί, αφού τον ακούσει, να δώσει την άδεια για τη σύναψη του γάμου, εφόσον το επιβάλλει το συμφέ-ρον του συμπαραστατουμένου. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του Ν 2447/1996.)

Άρθρο 1353. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1354. — Κώλυμα από γάμο που υπάρχει ή από σύμφωνο συμβίωσης με τρίτον. Εμποδίζεται η σύναψη γάμου πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο γάμος που υπάρχει, κα-θώς και πριν λυθεί ή ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση το σύμφωνο συμβίωσης που συνδέει τον ένα μελλόνυμφο με τρίτον. Οι σύζυγοι μπορούν να επαναλάβουν την τέλε-ση του μεταξύ τους γάμου και πριν αυτός ακυρωθεί. (Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015.)

Σημ.: Βλ. και μεταβατικές διατάξεις του Ν 4356/2015, άρθρο 62 παρ. 1 και 2 Ν 4356/2015 (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «1. Με εξαίρεση τις ρυθμίσεις που ακολουθούν, τα σύμφωνα συμβίωσης που έχουν καταρτιστεί μέχρι την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου εξακολουθούν να διέπονται από το Ν 3719/2008. Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 7 του παρόντος νόμου [για τη λύση του συμφώνου] εφαρμόζονται και στα σύμφωνα αυτά. Τα μέρη έχουν δικαίωμα να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του παρόντος νόμου με συμβολαιογραφική πράξη. Αντίγραφο της πράξης καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο του

145

ΑΚΓάμος 1355 - 1367

Ληξιαρχείου, όπου είχε καταχωριστεί και η σύσταση του συμφώνου. 2. Σύμφωνα συμβίωσης που καταρ-τίζονται μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου διέπονται αποκλειστικά από τις διατάξεις αυτού».Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1355. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1356. — Από συγγένεια εξ αίματος. Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον τέταρτο βαθμό.

Άρθρο 1357. — Από αγχιστεία. Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αγχιστείας, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως και τον τρίτο βαθμό.

Άρθρο 1358. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1359. — Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983.

Άρθρο 1360. — Από υιοθεσία. Εμποδίζεται ο γάμος εκείνου που υιοθέτησε ή των κατιό-ντων του με αυτόν που υιοθετήθηκε. Το κώλυμα διατηρείται και μετά τη λύση της υιοθεσίας.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 2. Προϋποθέσεις. 1. Για τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα. 2. Δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης: α) αν υπάρχει γά-μος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε. 3. Η παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου συνεπάγεται την ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης. Ακυρότητα συνεπάγεται και η εικονικότητα του συμφώνου». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1361. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1362. — Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983.

Άρθρο 1363. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1364. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1365. — Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του Ν 1329/1983.

Άρθρο 1366. — Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 1250/1982.

Άρθρο 1367. — Τέλεση του γάμου. Ο γάμος τελείται είτε με τη σύγχρονη δήλωση των μελλονύμφων ότι συμφωνούν σ’ αυτό (πολιτικός γάμος) είτε με ιερολογία από ιερέα της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας ή από λειτουργό άλλου δόγματος ή θρησκεύματος γνω-στού στην Ελλάδα. Η δήλωση γίνεται δημόσια κατά πανηγυρικό τρόπο ενώπιον δύο μαρτύρων, προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας του τόπου όπου τελείται ο γάμος ή προς το νόμιμο αναπληρωτή τους, που είναι υποχρεωμένοι να συντάξουν αμέσως σχετική πράξη. Οι προϋποθέσεις της ιεροτελεστίας και κάθε θέμα σχετικό με αυτήν διέπονται από το τυπικό και τους κανόνες του δόγματος ή του θρησκεύματος σύμφωνα με το οποίο γίνεται η ιεροτελεστία,

146

ΑΚ 1368 - 1372 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

εφόσον δεν είναι αντίθετοι με τη δημόσια τάξη. Ο θρησκευτικός λειτουργός είναι υποχρεωμέ-νος να συντάξει αμέσως σχετική πράξη. Η τέλεση πολιτικού γάμου δεν εμποδίζει την ιερολογία του ίδιου γάμου κατά τη θρησκεία και το δόγμα των συζύγων.

Άρθρο 1368. — Άδεια γάμου. Για να τελεσθεί ο γάμος, είτε ως πολιτικός είτε με ιερολογία της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, απαιτείται άδεια του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας της τελευταίας κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να πα-ντρευτούν. Σε περίπτωση που ο αρμόδιος για την έκδοση της άδειας αρνείται να τη χορηγή-σει, αποφασίζει αμετάκλητα το αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο σύμφωνα με τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Η απόφαση εκδίδεται μέσα σε δέκα ημέρες από την κατάθεση της σχετικής αίτησης.

Άρθρο 1369. — Γνωστοποίηση μελλοντικού γάμου. Πριν από την τέλεση του γάμου, με όποιον τύπο και αν αυτός πρόκειται να τελεσθεί, πρέπει να γνωστοποιούνται με τοιχοκόλ-ληση σχετικής αγγελίας στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα της κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν, το όνομα και το επώνυμο των προσώπων αυ-τών, το επάγγελμά τους, το όνομα των γονέων τους και ο τόπος όπου γεννήθηκαν, όπου κα-τοικούσαν τελευταία και όπου πρόκειται να τελεσθεί ο γάμος. Αν ο γάμος δεν τελεσθεί μέσα σε έξι μήνες από τη γνωστοποίηση, η γνωστοποίηση πρέπει να επαναληφθεί. Όταν τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν κατοικούν σε μεγάλη πόλη, η γνωστοποίηση γίνεται με δημοσίευση σε ημερήσια εφημερίδα του τόπου της κατοικίας.

Άρθρο 1370. — Η άδεια γάμου δίνεται υποχρεωτικά, αφού ερευνηθεί αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι για το γάμο που πρόκειται να τελεσθεί και αν έγινε η γνωστοποίηση. Αν υπάρ-χουν σπουδαίοι λόγοι, η γνωστοποίηση μπορεί να παραλειφθεί.

Άρθρο 1371. — Γάμος μεταξύ ετεροδόξων ή ετεροθρήσκων. Προκειμένου για γάμο με-ταξύ ετεροδόξων ή μεταξύ ετεροθρήσκων η ιεροτελεστία γίνεται όπως απαιτεί το δόγμα ή το θρήσκευμα του καθενός απ’ αυτούς που συνέρχονται σε γάμο, αν είναι αναγνωρισμένο στην Ελλάδα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟΆκυρος και ακυρώσιμος γάμος

Άρθρο 1372. — Άκυρος και ανυπόστατος γάμος. Άκυρος είναι μόνο ο γάμος που έγινε κατά παράβαση των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360. Δεν είναι άκυρος ο γάμος, εφόσον έχει γίνει η δήλωση του άρθρου 1367 προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας ή το νόμιμο αναπληρωτή τους, έστω και αν έχουν παραλειφθεί οι άλλοι όροι της τέλεσης.Γάμος που έγινε χωρίς να τηρηθεί καθόλου ένας από τους τύπους που προβλέπονται στο άρθρο 1367 είναι ανυπόστατος.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες δια-τάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 3. Άκυρο και ακυρώσιμο σύμφωνο. 1. Η κατά το προη-γούμενο άρθρο ακυρότητα κηρύσσεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Την αγωγή ασκεί, εκτός από τα μέρη, και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής φύσης, καθώς και ο εισαγγελέας

147

ΑΚΆκυρος και ακυρώσιμος γάμος 1373 - 1380

αυτεπαγγέλτως, αν το σύμφωνο αντίκειται στη δημόσια τάξη. 2. Σε περίπτωση ελαττωμάτων της βού-λησης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τον ακυρώσιμο γάμο. Η σχετική δικαστική απόφαση απαιτείται να γίνει αμετάκλητη. 3. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση, που ακυρώνει το σύμφω-νο συμβίωσης, αίρονται αναδρομικά τα αποτελέσματά του. Η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1373. — Η ακυρότητα του γάμου αίρεται: 1. αν, στην περίπτωση της πρώτης πα-ραγράφου του άρθρου 1350, ακολουθήσει ελεύθερη και πλήρης συμφωνία των συζύγων· 2. αν, στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1350, δοθεί εκ των υστέρων άδεια του δικαστηρίου ή ο σύζυγος, αφού συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του, αναγνωρίσει το γάμο· 3. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1351, ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός για δικαιοπραξία, αναγνωρίσει το γάμο· 4. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1352, ο δικαστικός συμπαραστάτης, το δικαστήριο ή ο ίδιος ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός, εγκρίνει το γάμο. (Όπως η περ. 4 τροποποιήθηκε με το άρθρο 24 του Ν 2447/1996.)

Άρθρο 1374. — Ακυρώσιμος εξαιτίας πλάνης. Γάμος που εχει τελεσθεί μπορεί να ακυρω-θεί εξαιτίας πλάνης σχετικής με την ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου. Η ακύρωση αποκλείεται, αν ο σύζυγος αναγνώρισε το γάμο μετά τη διάλυση της πλάνης.

Άρθρο 1375. — Ακυρώσιμος εξαιτίας απειλής. Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρω-θεί αν ο σύζυγος εξαναγκάστηκε να τον συνάψει με απειλή, παράνομα ή αντίθετα προς τα χρηστά ήθη. Η ακύρωση αποκλείεται, αν αυτός που εξαναγκάστηκε αναγνώρισε το γάμο αφού πέρασε η απειλή.

Άρθρο 1376. — Πώς γίνεται η ακύρωση. Στην περίπτωση του άκυρου γάμου, καθώς και αυτού που έγινε από πλάνη ή με απειλή, απαιτείται δικαστική απόφαση που να τον ακυρώ-νει.

Άρθρο 1377. — Καταργήθηκε με το άρθρο 53 ΕισΝΚΠολΔ.

Άρθρο 1378. — Ποιoς ενάγει για ακύρωση. Η αγωγή για ακύρωση του γάμου μπορεί να ασκηθεί: 1. στις περιπτώσεις των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360 από τους συζύγους και από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, καθώς και από τον εισαγγε-λέα αυτεπαγγέλτως· 2. στις περιπτώσεις των άρθρων 1374 και 1375 μόνο από το σύζυγο που πλανήθηκε ή απειλήθηκε, όχι όμως από τους κληρονόμους του.

Άρθρο 1379. — Η αγωγή για την ακύρωση του γάμου μπορεί να εγερθεί από αντιπρόσω-πο, μόνο αν έχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί.

Άρθρο 1380. — Παραγραφή. Παραγραφή της αγωγής για ακύρωση του γάμου χωρεί μόνο στην περίπτωση ακύρωσης εξαιτίας πλάνης ή απειλής. Η παραγραφή επέρχεται όταν περάσουν έξι μήνες αφότου έγινε δυνατόν να εγερθεί η αγωγή και πάντως όταν περάσουν τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου.

148

ΑΚ 1381 - 1386 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Άρθρο 1381. — Αποτελέσματα της ακύρωσης. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το γάμο αίρονται τα αποτελέσματά του, για οποιονδήποτε λόγο και αν ακυ-ρώθηκε.

Άρθρο 1382. — Τα τέκνα από γάμο που ακυρώθηκε διατηρούν την ιδιότητα τέκνου γεν-νημένου σε γάμο.

Άρθρο 1383. — Νομιζόμενος γάμος. Αν κατά την τέλεση του γάμου αγνοούσαν την ακυ-ρότητα και οι δύο σύζυγοι ή την αγνοούσε ο ένας μόνο απ’ αυτούς, η ακύρωση ενεργεί ως προς αυτούς ή αυτόν που την αγνοούσε μόνο για το μέλλον. Ο σύζυγος που αγνοούσε μόνος κατά την τέλεση του γάμου την ακυρότητα έχει, στην περίπτω-ση της ακύρωσης, εναντίον του άλλου συζύγου που γνώριζε εξαρχής την ακυρότητα και, αν αυτός πέθανε μετά την ακύρωση του γάμου, κατά των κληρονόμων του, δικαίωμα διατροφής σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για το διαζύγιο, οι οποίες εφαρμόζονται αναλόγως.

Άρθρο 1384. — Το δικαίωμα της δεύτερης παραγράφου του προηγουμένου άρθρου ανήκει και στο σύζυγο που εξαναγκάστηκε να τελέσει γάμο με απειλή, κατά τρόπο παρά-νομο ή αντίθετο προς τα χρηστά ήθη, αν ο γάμος ακυρωθεί ή λυθεί με το θάνατο του άλλου συζύγου.

Άρθρο 1385. — Δικαιώματα τρίτων. Η ακύρωση του γάμου δεν βλάπτει τα δικαιώματα τρίτων που έχουν συναλλαχθεί καλόπιστα με κάποιον από τους συζύγους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟΣχέσεις των συζύγων από το γάμο

(Με το άρθρο 15 του Ν 1329/1983 τα Κεφάλαια Τέταρτο και Πέμπτο του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα συγχωνεύονται σε ενιαίο Τέταρτο Κεφάλαιο με τίτλο «Σχέσεις των συζύγων από το γάμο».Καταργούνται όλες οι διατάξεις του Εκτου Κεφαλαίου του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1406 έως 1437) που αφορούν την προίκα. Κάθε περιουσιακή επίδοση που αποτελεί σύστα-ση προίκας είναι άκυρη από την έναρξη της ισχύος αυτού του νόμου. Οι διατάξεις των παλαιών Τέταρτου και Πέμπτου Κεφαλαίων του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1386 έως 1396 και 1397 έως 1405), καθώς και τα άρθρα 1406 έως 1416 του Εκτου Κεφαλαίου, που καταργούνται με την προηγούμενη παράγραφο, αντικαθίστανται από τις ακόλου-θες διατάξεις, οι οποίες συντάσσονται στο νέο Τέταρτο Κεφάλαιο.)

Άρθρο 1386. — Υποχρέωση για συμβίωση. Ο γάμος παράγει για τους συζύγους αμοιβαία υποχρέωση για συμβίωση, εφόσον η σχετική αξίωση δεν αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατά-ξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 5. Σχέσεις των μερών. 1. Στις προσωπικές σχέσεις των μερών του συμφώνου μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γά-μο, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. 2. [..]». Επίσης, βλ. άρ-θρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1388, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

149

ΑΚΣχέσεις των συζύγων από το γάμο 1387 - 1391

Άρθρο 1387. — Ρύθμιση του συζυγικού βίου. Οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου. Αν ο ένας από τους συζύγους βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία, αποφασίζει μόνος του ο άλλος. Η ρύθμιση από τους συζύγους του κοινού τους βίου πρέπει να μην εμποδίζει την επαγγελματι-κή και την υπόλοιπη δραστηριότητα του καθενός από αυτούς και να μην παραβιάζει τη σφαίρα της προσωπικότητάς του.

Άρθρο 1388. — Επώνυμο των συζύγων. Με το γάμο δεν μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις τους.Στις κοινωνικές σχέσεις ο κάθε σύζυγος μπορεί, εφόσον σ’ αυτό συμφωνεί και ο άλλος, να χρη-σιμοποιεί το επώνυμο του τελευταίου ή να το προσθέτει στο δικό του.Με συμφωνία των συζύγων ο καθένας από αυτούς μπορεί να προσθέτει στο επώνυμό του το επώνυμο του άλλου. Η προσθήκη γίνεται με κοινή δήλωση ενώπιον του ληξιάρχου και ισχύει μέχρι να ανακληθεί ενώπιον του ληξιάρχου με κοινή δήλωση των συζύγων ή με μονομερή δή-λωση οποιουδήποτε των συζύγων, η οποία κοινοποιείται στον άλλο σύζυγο. Αν ο γάμος λυθεί με διαζύγιο, η δήλωση θεωρείται ότι ανακλήθηκε. Αν ο γάμος λυθεί λόγω θανάτου, η προσθή-κη εξακολουθεί να ισχύει, εκτός εάν ο επιζών σύζυγος συνάψει νέο γάμο ή προβεί σε ανακλητι-κή δήλωση ενώπιον του ληξιάρχου. (Όπως προστέθηκε με το άρθρο 28 του Ν 3719/2008.)

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες δια-τάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 4. Επώνυμο. Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών. Ο καθένας μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινω-νικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1400, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.Άρθρο 1389. — Κοινή συμβολή για τις οικογενειακές ανάγκες. Οι σύζυγοι έχουν την υπο-χρέωση να συνεισφέρουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντι-μετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Η συνεισφορά γίνεται με την προσωπική εργασία, τα εισοδήματά τους και την περιουσία τους.

Άρθρο 1390. — Στην υποχρέωση του προηγούμενου άρθρου περιλαμβάνονται ειδικότε-ρα η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για διατροφή τους, η κοινή υποχρέωση για διατρο-φή των τέκνων τους και γενικά η υποχρέωση για συμβολή τους στη λειτουργία του κοινού οίκου. Το μέτρο της υποχρέωσης προσδιορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες της οικογενεια-κής ζωής και η εκπλήρωσή της γίνεται με τον τρόπο που επιβάλλει η έγγαμη συμβίωση.

Άρθρο 1391. — Διακοπή της συμβίωσης. Αν ο σύζυγος διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία, η διατροφή, που του οφείλεται από τον άλλο, πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα. Η υποχρέωση διατροφής της προηγούμενης παραγράφου παύει ή το ποσό της αυξάνεται ή μειώνεται, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις.

150

ΑΚ 1392 - 1399 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Άρθρο 1392. — Ανάλογη εφαρμογή. Οι διατάξεις των άρθρων 1494 και 1498 έως 1500 εφαρμόζονται αναλόγως και για τη διατροφή μεταξύ συζύγων. Επίσης εφαρμόζεται ανα-λόγως η διάταξη του άρθρου 1495, αν υπάρχει βάσιμος λόγος διαζυγίου που ανάγεται σε υπαιτιότητα του δικαιούχου συζύγου.

Άρθρο 1393. — Ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης. Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακι-νήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιός από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. Η απόφαση του δικαστηρίου υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αν το δικαίωμα χρήσης της οικογενειακής στέγης πηγάζει από σχέση εργασίας ανάμεσα στον ένα από τους συζύγους και έναν τρίτο, η παραχώρηση της χρήσης της στον άλλο σύζυ-γο από το δικαστήριο, σύμφωνα με τους όρους της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον συναινεί σ’ αυτό και ο τρίτος.

Άρθρο 1394. — Κατανομή των κινητών. Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθέ-νας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνος ο άλλος σύζυγος. Υποχρεούται όμως να παρα-χωρήσει στον άλλο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας.

Άρθρο 1395. — Οι σύζυγοι κατανέμουν, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, τη χρή-ση των κινητών που ανήκουν και στους δύο, σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες. Αν διαφωνούν, η κατανομή γίνεται από το δικαστήριο που μπορεί να επιδικάσει εύλογη αποζη-μίωση για τη χρήση που παραχωρεί.

Άρθρο 1396. — Μέτρο αμοιβαίας ευθύνης. Οι σύζυγοι κατά την εκπλήρωση των αμοιβαί-ων υποχρεώσεών τους, που πηγάζουν από το γάμο, ευθύνονται με μέτρο την επιμέλεια που δείχνουν στις προσωπικές τους υποθέσεις.

Άρθρο 1397. — Περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων. Με την επιφύλαξη των διατάξεων που ακολουθούν, ο γάμος δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων.

Άρθρο 1398. — Τεκμήρια για τα κινητά. Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή του ενός ή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, υπέρ των δανειστών του καθενός από αυτούς, ότι ανήκουν στο σύζυγο που είναι οφειλέτης τους. Το τεκμήριο αυτό δεν ισχύει σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης. Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, στις μεταξύ τους σχέσεις, ότι ανήκουν και στους δύο κατά ίσα μέρη. Στις σχέσεις των συζύγων μεταξύ τους και με τους δανειστές τους τεκμαίρεται ότι τα κινητά τα προορισμένα για την προσωπική χρήση του ενός από τους συζύγους ανήκουν σ’ αυτόν.

Άρθρο 1399. — Διαχείριση της περιουσίας του ενός συζύγου από τον άλλο. Αν ο ένας από τους συζύγους ανέθεσε στον άλλο τη διαχείριση της ατομικής του περιουσίας, δεν υπάρχει

151

ΑΚΣχέσεις των συζύγων από το γάμο 1400 - 1403

υποχρέωση για λογοδοσία και για απόδοση των εισοδημάτων από τη διαχείριση, εφόσον δεν έχουν συμφωνήσει διαφορετικά. Τα εισοδήματα καταλογίζονται στην υποχρέωση συ-νεισφοράς για τις ανάγκες της οικογένειας. Η παραίτηση από το δικαίωμα ανάκλησης αυτής της ανάθεσης είναι άκυρη.

Άρθρο 1400. — Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα. Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος, αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρε-ται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτε-ρη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συ-ζύγων που διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια. Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες δια-τάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 5. Σχέσεις των μερών. 2. Στις μη προσωπικές σχέσεις των μερών μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός αν τα μέρη τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της». «Άρθρο 6. Στην περίπτωση ελεύθερης συμβίωσης χωρίς σύμφωνο, η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που έχουν αποκτηθεί μετά την έναρξη της συμβίωσης (αποκτήματα) κρίνεται κατά τις γενικές διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και σε εκκρεμείς δίκες». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξου-σιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. […]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008), σε σημείωση του άρθρου 1354 ΑΚ.Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1438, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1401. — Η αξίωση του προηγούμενου άρθρου δεν γεννιέται, σε περίπτωση θα-νάτου, στο πρόσωπο των κληρονόμων του συζύγου που πέθανε. Επίσης δεν εκχωρείται ού-τε κληρονομείται, εκτός αν έχει αναγνωριστεί συμβατικά ή έχει επιδοθεί αγωγή. Η αξίωση παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου.

Άρθρο 1402. — Παροχή ασφάλειας. Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 1262 αριθμ. 4, ο καθένας από τους συζύγους έχει το δικαίωμα, στην περίπτωση που ασκήθηκε αγωγή διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή που ο ίδιος άσκησε με αγωγή την αξίωση του άρθρου 1400, να ζητήσει από τον άλλο σύζυγο ή από τους κληρονόμους του την παροχή ασφάλειας, αν εξαιτίας της συμπεριφοράς τους υπάρχει βάσιμος φόβος ότι κινδυνεύει αυτή η αξίωσή του.

Άρθρο 1403. — Επιλογή κοινοκτημοσύνης. Οι σύζυγοι μπορούν, πριν από το γάμο ή κατά τη διάρκειά του, να επιλέγουν με σύμβαση, για τη ρύθμιση των συνεπειών του γάμου

152

ΑΚ 1404 - 1408 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

στην περιουσιακή τους κατάσταση, αντί για το σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402, σύστημα κοινωνίας κατά ίσα μέρη σε περιουσιακά τους στοιχεία χωρίς δικαίωμα διάθεσης, από τον καθένα τους, του ιδανικού του μεριδίου (σύστημα κοινο-κτημοσύνης), τηρώντας τις διατάξεις των άρθρων που ακολουθούν. Οι συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου καταρτίζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταχωρίζονται στο ενιαίο ειδικό δημόσιο βιβλίο που τηρείται γι’ αυτό το σκοπό. Πριν από την καταχώριση δεν ισχύουν απέναντι στους τρίτους.

Άρθρο 1404. — Οι λεπτομέρειες του συστήματος της κοινοκτημοσύνης που επιλέγεται και ιδίως τα σχετικά με την έκτασή της, τη διοίκηση των στοιχείων της κοινής περιουσίας, καθώς και την εκκαθάριση των τυχόν αμοιβαίων αποκαταστατικών αξιώσεων και τη διανο-μή των κοινών πραγμάτων μετά τη λήξη της, καθορίζονται στο σχετικό συμβόλαιο με βάση την αρχή της ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των συζύγων. Το συμβόλαιο για την κοινοκτημοσύνη δεν μπορεί να παραπέμψει σε έθιμα, σε νόμο που δεν ισχύει ή σε νόμο αλλοδαπό.

Άρθρο 1405. — Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει πρόβλεψη για την έκταση της κοινοκτη-μοσύνης, η κοινοκτημοσύνη περιλαμβάνει όσα περιουσιακά στοιχεία ο καθένας από τους συζύγους αποκτά από αιτία μη χαριστική κατά τη διάρκεια του γάμου, εκτός από τα εισοδή-ματα της περιουσίας την οποία είχε πριν από το γάμο. Δεν περιλαμβάνονται οπωσδήποτε στην κοινή περιουσία, ακόμη και αν αποκτήθηκαν από μη χαριστική αιτία: 1. τα περιουσια-κά στοιχεία του καθενός από τους συζύγους που προορίζονται για αυστηρά προσωπική του χρήση ή για την άσκηση του επαγγέλματός του και τα παραρτήματά τους· 2. οι απαιτήσεις των άρθρων 464 και 465· 3. τα δικαιώματα σε προϊόντα της διάνοιας. Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει διαφορετική πρόβλεψη για τη χρήση και κάρπωση, τη διοίκηση και τη διάθεση των κοινών πραγμάτων, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των άρθρων 785 έως 792, του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 793 και του άρθρου 794.

Άρθρο 1406. — Υποκατάσταση. Ο,τι ο κάθε σύζυγος αποκτά κατά τη διάρκεια του γάμου με διάθεση στοιχείων της ατομικής του περιουσίας, περιέρχεται σ’ αυτήν. Ο ισχυριζόμενος ότι η απόκτηση έγινε με τέτοια διάθεση βαρύνεται με την απόδειξη του ισχυρισμού του.

Άρθρο 1407. — Δικαιοπραξίες από τον ένα σύζυγο. Δικαιοπραξίες αναφερόμενες σε πε-ριουσιακά στοιχεία της κοινοκτημοσύνης, οι οποίες, σύμφωνα με τους κανόνες που τη ρυθ-μίζουν, επιχειρούνται είτε και από τους δύο συζύγους από κοινού είτε από τον ένα, αλλά με τη συναίνεση του άλλου, μπορούν να επιχειρούνται εγκύρως και από τον ένα μόνο σύζυγο, με άδεια του δικαστηρίου, αν ο άλλος βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία ή αρνείται να δηλώσει τη βούλησή του και η δικαιοπραξία επιβάλλεται από το συμφέρον της οικογένειας.

Άρθρο 1408. — Έκταση υπεγγυότητας της κοινής περιουσίας. Στην περίπτωση όπου επι-λέγεται σύστημα κοινοκτημοσύνης, η κοινή περιουσία, πέρα από τα εμπράγματα δικαιώ-ματα ή άλλα βάρη, με τα οποία βαρύνεται, είναι υπέγγυα και: 1. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος, μέσα στα όρια της διαχειριστικής του εξουσίας, για τη διαχεί-ριση αυτής της περιουσίας· 2. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος για τις ανάγκες της οικογένειας· 3. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνουν και οι δύο σύζυγοι.

153

ΑΚΣχέσεις των συζύγων από το γάμο 1409 - 1415

Άρθρο 1409. — Η κοινή περιουσία είναι επιπλέον υπέγγυα, έως το μισό της αξίας της, και απέναντι στους ατομικούς δανειστές του κάθε συζύγου, εφόσον δεν είναι δυνατή η ικανο-ποίησή τους από την ατομική περιουσία του: 1. για υποχρεώσεις που αυτός ανέλαβε μόνος του για τη διαχείριση της περιουσίας αυτής πέρα από τα όρια της διαχειριστικής του εξουσί-ας· 2. για ατομικά χρέη του, οποτεδήποτε και αν αυτά γεννήθηκαν. Αν, στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, οι δανειστές είναι εγχειρόγραφοι, προτι-μώνται οι δανειστές του προηγούμενου άρθρου.

Άρθρο 1410. — Επικουρική υπεγγυότητα της ατομικής περιουσίας. Για τα χρέη του άρ-θρου 1408 οι δανειστές μπορούν να στραφούν επικουρικά και κατά της ατομικής περιου-σίας του μη οφειλέτη συζύγου έως το μισό της αξίας της απαίτησής τους, εφόσον η κοινή περιουσία δεν επαρκεί για την ικανοποίηση των χρεών του.

Άρθρο 1411. — Λήξη. Η κοινοκτημοσύνη λήγει αυτοδικαίως με τη λύση ή την ακύρωση του γάμου. Λήγει επίσης, όταν ο ένας από τους συζύγους κηρυχθεί σε αφάνεια ή σε πτώχευ-ση και η σχετική απόφαση γίνει τελεσίδικη. Στην περίπτωση του διαζυγίου ή της ακύρωσης του γάμου η λήξη της κοινοκτημοσύνης επέρ-χεται αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της σχετικής αγωγής.

Άρθρο 1412. — Η κοινοκτημοσύνη λήγει με συμφωνία των συζύγων που περιβάλλεται το συμβολαιογραφικό τύπο.

Άρθρο 1413. — Ο καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο τη λύση της κοινοκτημοσύνης: 1. αν επήλθε διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, που διήρ-κεσε τουλάχιστον ένα έτος και συνεχίζεται κατά τη συζήτηση της αγωγής· 2. αν, λόγω της κακής κατάστασης της περιουσίας του άλλου συζύγου ή της κακής διαχείρισης από αυτόν της κοινής περιουσίας, κινδυνεύουν τα συμφέροντα του ενάγοντος· 3. αν υπάρχει αθέτηση, από τον άλλο σύζυγο, της υποχρέωσής του για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας. Η απόφαση που διατάσσει τη λύση της κοινοκτημοσύνης ενεργεί αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της αγωγής στον εναγόμενο.

Άρθρο 1414. — Η λήξη της κοινοκτημοσύνης κατά τις διατάξεις των προηγούμενων άρ-θρων, εκτός από την περίπτωση της λήξης λόγω θανάτου, ισχύει απέναντι στους τρίτους μόνο εφόσον στο περιθώριο του ειδικού δημόσιου βιβλίου, όπου έχει καταχωριστεί το συ-στατικό της συμβόλαιο, σημειώνονται η σχετική συμφωνία των συζύγων ή η απόφαση που κηρύσσει την αφάνεια ή την πτώχευση ή, στις περιπτώσεις της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1411 και του άρθρου 1413, η επίδοση της αγωγής και η σχετική δικαστική απόφαση.

Άρθρο 1415. — Με την πρόωρη λήξη της κοινοκτημοσύνης οι σύζυγοι επανέρχονται, από την άποψη της περιουσιακής τους κατάστασης, στο σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402. Στην περίπτωση αυτή, καθώς και όταν η λήξη επέρχεται λόγω λύσης ή ακύρωσης του γάμου, έχουν εφαρμογή για τη λύση της κοινωνίας και τη διανομή των κοινών πραγμάτων, αν δεν υπάρχει διαφορετική συμφωνία, οι διατάξεις των άρθρων 795 και επόμενων, καθώς και οι ειδικές διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας για τη διανομή κοινών πραγμάτων.

154

ΑΚ 1416 - 1440 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Άρθρο 1416. — Έκταση εφαρμογής. Οι διατάξεις αυτού του κεφαλαίου έχουν εφαρμογή, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή το δόγμα των συζύγων καθώς και από τον τύπο, πολιτικό ή θρησκευτικό, με τον οποίο έγινε ο γάμος τους. (Τα άρθρα 1417 έως 1437 καταργήθηκαν με το άρθρο 15 του Ν 1329/1983.)

KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟΔιαζύγιο

[Με το άρθρο 16 του Ν 1329/1983 τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Εβδόμου Κεφαλαίου του Τετάρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα, που αναφέρονται στο διαζύγιο (άρθρα 1439 έως 1462). Ειδικότερα αντικαθίστανται στο σύνολό τους από τις ακόλουθες διατάξεις.]

Άρθρο 1438. — Πώς επέρχεται. Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο. Το διαζύγιο απαγ-γέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. (Όπως το εδάφιο β΄ αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν 4055/2012. Έναρξη ισχύος 2.4.2012 -άρθρο 113 του Ν 4055/2012.)

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατά-ξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 7. Λύση. 1. Το σύμφωνο συμβίωσης λύνεται: α) με συμφωνία των μερών, που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβο-λαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις (3) μήνες από την επίδοση και γ) αυτοδι-καίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών. 2. Η λύση του συμφώνου συμβίωσης ισχύει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου, που περιέχει τη συμφωνία ή τη μονομερή δήλωση, στο ληξίαρχο όπου έχει καταχωριστεί και η σύστασή του. 3. […]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008), σε σημείωση του άρθρου 1354 ΑΚ.Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1442, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1439. — Ισχυρός κλονισμός. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα. Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση δι-γαμίας ή μοιχείας αυτού, εγκατάλειψης του ενάγοντος ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγό-μενο, καθώς και σε περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος. (Όπως το εδάφιο β΄ αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 του Ν 3500/2006.)

Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονι-σμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονι-σμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζε-ται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων. (Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 του Ν 3719/2008.)

Άρθρο 1440. — Αφάνεια. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν ο άλλος έχει κηρυχθεί σε αφάνεια.

155

ΑΚΔιαζύγιο 1441 - 1442

Άρθρο 1441. — Συναινετικό διαζύγιο. Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία να λύσουν το γάμο τους, εφόσον έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την κατάρτισή της. Η συμφωνία αυτή υπογράφεται από τα συμβαλλόμενα μέρη και από τους πληρεξουσί-ους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο, το οποίο πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπο-γραφή του συμφωνητικού.Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος πρέπει η ανωτέρω συμφωνία να συνοδεύεται με άλλη έγγραφη συμφωνία των συζύγων που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά, η οποία ισχύει ώσπου να εκδοθεί η απόφαση για το θέμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 1513. Η κατά τα ανωτέρω έγγραφη συμφωνία, καθώς και το έγγραφο συμφωνη-τικό που αφορά την επιμέλεια και την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων ή τη διατροφή αυτών, εφόσον έχει συμφωνηθεί, υποβάλλονται μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια, όταν απαιτείται, στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο, το οποίο με απόφασή του, που εκδίδεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επικυρώνει τις συμφωνίες και κηρύσσει τη λύση του γάμου, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου που αφορά την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων αποτελεί εκτελεστό τίτλο.(Όπως το άρθρο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 4055/2012.)

Σημ: Σύμφωνα με το άρθρο 113 του Ν 4055/2012 (Έναρξη ισχύος): «Η ισχύς του παρόντος νό-μου αρχίζει από την 2α Απριλίου 2012, εκτός των διατάξεων του άρθρου 110, στις οποίες ορίζεται δια φορετικός χρόνος έναρξης ισχύος». Κατά το άρθρο 110 παρ. 1 του Ν 4055/2012 (Μεταβατικές διατάξεις): «Οι διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 2 εφαρμόζονται και για τις συζητηθείσες σε πρώτη συζήτηση αιτήσεις συναινετικών διαζυγίων».

Άρθρο 1442. — Διατροφή. Εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλο: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκη-ση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει απ’ αυτό τη διατροφή του· 2. αν έχει την επιμέλεια ανήλικου τέκνου και γι’ αυτό το λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος· 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελ-ματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου· 4. σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας.

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατά-ξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 7. Λύση. […] 3. Για τη διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτη-θούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου». «Άρθρο 12. Ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων - Εξουσιοδοτήσεις. Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρ-μόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. […]». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).

156

ΑΚ 1443 - 1456 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1465, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1443. — Οι διατάξεις των άρθρων 1487, 1493, 1494 και 1498 εφαρμόζονται ανα-λόγως και για το δικαίωμα διατροφής μετά το διαζύγιο. Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα. Η διατροφή μπορεί να καταβληθεί εφάπαξ, αν οι πρώην σύζυγοι συμφω-νούν σ’ αυτό εγγράφως, ή με απόφαση του δικαστηρίου, αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι.

Άρθρο 1444. — Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλε-ται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του. Το δικαίωμα διατροφής παύει, αν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί, ή αν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σε ελεύθερη ένωση. Το δικαίωμα διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υποχρέου, παύει όμως με το θάνατο του δικαιούχου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου.

Άρθρο 1445. — Ο καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσι-μες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής. Με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, ο εργοδότης, η αρμόδια υπηρεσία και ο αρμόδιος οικονομικός έφορος είναι υποχρεωμένοι να δίνουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου και προπάντων για τα εισοδήματά του.

Άρθρο 1446. — Έκταση εφαρμογής. Η διάταξη του άρθρου 1416 εφαρμόζεται και για τη λύση του γάμου σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου. (Τα άρθρα 1447 έως 1454 καταργήθηκαν με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983.)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟΙατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή

(Με το άρθρο πρώτο του Ν 3089/2002 τέθηκε νέο Κεφάλαιο Ογδοο στη θέση των ήδη καταργημέ-νων με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983 άρθρων 1455-1460 του Αστικού Κώδικα.)

Άρθρο 1455. — Η ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή (τεχνητή γονιμο-ποίηση) επιτρέπεται μόνο για να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο ή για να αποφεύγεται η μετάδοση στο τέκνο σοβαρής ασθένειας. Η υποβοήθηση αυ-τή επιτρέπεται μέχρι την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου. Η ανθρώπινη αναπαραγωγή με τη μέθοδο της κλωνοποίησης απαγορεύεται.Επιλογή του φύλου του τέκνου δεν είναι επιτρεπτή, εκτός αν πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο.

Άρθρο 1456. — Κάθε ιατρική πράξη που αποβλέπει στην υποβοήθηση της ανθρώπινης αναπαραγωγής, σύμφωνα με τους όρους του προηγούμενου άρθρου, διενεργείται με την έγγραφη συναίνεση των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Αν η υποβοήθη-ση αφορά άγαμη γυναίκα, η συναίνεση αυτής και, εφόσον συντρέχει περίπτωση ελεύθερης ένωσης, του άνδρα με τον οποίο συζεί παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.

157

ΑΚΙατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή 1457 - 1460

Η συναίνεση ανακαλείται με τον ίδιο τύπο μέχρι τη μεταφορά των γαμετών ή των γονιμοποιημέ-νων ωαρίων στο γυναικείο σώμα. Με την επιφύλαξη του άρθρου 1457, η συναίνεση θεωρείται ότι ανακλήθηκε, αν ένα από τα πρόσωπα που είχαν συναινέσει πέθανε πριν από τη μεταφορά.

Άρθρο 1457. — Η τεχνητή γονιμοποίηση μετά το θάνατο του συζύγου ή του άνδρα με τον οποίο η γυναίκα συζούσε σε ελεύθερη ένωση επιτρέπεται με δικαστική άδεια μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικώς οι εξής προϋποθέσεις:α) Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να έπασχε από ασθένεια που συνδέεται με πιθανό κίνδυνο στειρότητας ή να υπήρχε κίνδυνος θανάτου του.β) Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να είχε συναινέσει με συμβολαιογραφικό έγγραφο και στη μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση.

Η τεχνητή γονιμοποίηση διενεργείται μετά την πάροδο έξι μηνών και πριν από τη συμπλήρωση διετίας από το θάνατο του άνδρα.

Άρθρο 1458. — Η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, ξέ-νων προς την ιδίαν, και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με δικαστική άδεια που παρέχε-ται πριν από τη μεταφορά, εφόσον υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν τέκνο και της γυναίκας που θα κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, αν αυτή είναι έγγαμη. Η δικαστική άδεια παρέχεται ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι αυτή είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, εν όψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία.

Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο όγδοο του Ν 3089/2002, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 17 του Ν 4272/2014 (ΦΕΚ Α΄ 145), τα άρθρα 1458 και 1464 ΑΚ εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα ή εκείνη που θα κυοφορήσει το τέκνο έχει την κατοικία της ή την προσωρινή διαμονή της στην Ελλάδα.

Άρθρο 1459. — Τα πρόσωπα που προσφεύγουν σε τεχνητή γονιμοποίηση αποφασίζουν με κοινή έγγραφη δήλωσή τους προς τον ιατρό ή τον υπεύθυνο του ιατρικού κέντρου, που γίνεται πριν από την έναρξη της σχετικής διαδικασίας, ότι οι κρυοσυντηρημένοι γαμέτες και τα κρυ-οσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια που δε[ν] θα τους χρειασθούν για να τεκνοποιήσουν:α) θα διατεθούν χωρίς αντάλλαγμα, κατά προτεραιότητα σε άλλα πρόσωπα, που θα επιλέξει ο ιατρός ή το ιατρικό κέντρο,β) θα χρησιμοποιηθούν χωρίς αντάλλαγμα για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς,γ) θα καταστραφούν.

Αν δεν υπάρχει κοινή δήλωση των ενδιαφερομένων προσώπων, οι γαμέτες και τα γονιμοποιη-μένα ωάρια διατηρούνται για χρονικό διάστημα πέντε ετών από τη λήψη ή τη δημιουργία τους και μετά την πάροδο του χρόνου αυτού είτε χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτι-κούς σκοπούς είτε καταστρέφονται.Τα μη κρυοσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια καταστρέφονται μετά τη συμπλήρωση δεκα-τεσσάρων ημερών από τη γονιμοποίηση. Ο τυχόν ενδιάμεσος χρόνος κρυοσυντήρησής τους δεν υπολογίζεται.

Άρθρο 1460. — Η ταυτότητα των τρίτων προσώπων που έχουν προσφέρει τους γαμέτες ή τα γονιμοποιημένα ωάρια δε[ν] γνωστοποιείται στα πρόσωπα που επιθυμούν να αποκτή-

158

ΑΚ 1461 - 1464 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

σουν τέκνο. Ιατρικές πληροφορίες που αφορούν τον τρίτο δότη τηρούνται σε απόρρητο αρχείο χωρίς ένδειξη της ταυτότητάς του. Πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στο τέκνο και για λόγους σχετικούς με την υγεία του.Η ταυτότητα του τέκνου, καθώς και των γονέων του δε[ν] γνωστοποιείται στους τρίτους δότες γαμετών ή γονιμοποιημένων ωαρίων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟΣυγγένεια

(Σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο παρ. 1 του Ν 3089/2002, το Κεφάλαιο Ογδοο του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα, που αναφερόταν στη συγγένεια (άρθρα 1463-1484), έγινε Κεφάλαιο Ενατο (άρθρα 1461-1484). Τα άρθρα 1461 και 1462 του νέου αυτού κεφαλαίου τέθηκαν στη θέση των ταυτάριθμων καταργημένων με το άρθρο 17 του Ν 1329/1983 άρθρων.)

Άρθρο 1461. — Έννοια. Τα πρόσωπα είναι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος σε ευθεία γραμμή, αν το ένα κατάγεται από το άλλο (συγγένεια μεταξύ ανιόντων και κατιόντων). Συγ-γενείς εξ αίματος σε πλάγια γραμμή είναι τα πρόσωπα που, χωρίς να είναι συγγενείς σε ευ-θεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα. Ο βαθμός της συγγένειας ορίζεται από τον αριθμό των γεννήσεων που συνδέουν τα πρόσωπα.(Όπως τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν 3089/2002.)

Άρθρο 1462. — Αγχιστεία. Οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του συμφώνου συμβίωσης. Η συγγένεια εξ αγχιστείας εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης από το οποίο δημιουργήθηκε.(Όπως το άρθρο τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 3 του Ν 3089/2002 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015.)

Σημ.: Βλ. σημείωση υπό άρθρο 1354 ΑΚ.

Άρθρο 1463. — Η συγγένεια του προσώπου με τη μητέρα του και τους συγγενείς της συνάγεται από τη γέννηση. Η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο ή το σύμφωνο συμβίωσης της μητέρας με τον πατέρα ή ιδρύεται με την αναγνώ-ριση, εκούσια ή δικαστική.(Όπως το άρθρο είχε αντικατασταθεί από το άρθρο δεύτερο παρ. 4 του Ν 3089/2002 και τροπο-ποιήθηκε πάλι με το άρθρο 14 του Ν 4356/2015, ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015.)

Σημ.: Βλ. σημείωση υπό άρθρο 1354 ΑΚ.

Άρθρο 1464. — Σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα, υπό τους όρους του άρθρου 1458, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η σχετική δικαστική άδεια.Το τεκμήριο αυτό ανατρέπεται, με αγωγή προσβολής της μητρότητας που ασκείται μέσα σε προθεσμία έξι μηνών από τον τοκετό, είτε από την τεκμαιρόμενη μητέρα, είτε από την κυοφόρο γυναίκα, εφόσον αποδειχθεί ότι το τέκνο κατάγεται βιολογικά από την τελευταία. Η προσβολή

159

ΑΚΣυγγένεια 1465 - 1469

γίνεται από τη δικαιούμενη γυναίκα αυτοπροσώπως ή από ειδικό πληρεξούσιό της ή ύστερα από άδεια του δικαστηρίου, από τον νόμιμο αντιπρόσωπό της.Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που δέχεται την αγωγή το τέκνο έχει αναδρομικά από τη γέννησή του μητέρα τη γυναίκα που το κυοφόρησε.(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο παρ. 5 του Ν 3089/2002.)

Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο όγδοο του Ν 3089/2002, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 17 του Ν 4272/2014 (ΦΕΚ Α΄ 145), τα άρθρα 1458 και 1464 ΑΚ εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα ή εκείνη που θα κυοφορήσει το τέκνο έχει την κατοικία της ή την προσωρινή διαμονή της στην Ελλάδα.

Άρθρο 1465. — Τεκμήριο καταγωγής από γάμο. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρ-κεια του γάμου της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον σύζυγο της μητέρας (τέκνο γεννημένο σε γάμο).Τέκνο γεννημένο σε γάμο θεωρείται και το τέκνο που γεννήθηκε ύστερα από μεταθανάτια τε-χνητή γονιμοποίηση, εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη κατά το άρθρο 1457 δικαστική άδεια.Αν το τέκνο γεννήθηκε μετά την τριακοσιοστή ημέρα από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, η απόδειξη της πατρότητας του συζύγου βαρύνει εκείνον που την επικαλείται. Το ίδιο ισχύει και όταν η τεχνητή γονιμοποίηση έγινε μετά το θάνατο του συζύγου, παρά την έλλειψη δικαστικής άδειας.(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο παρ. 6 του Ν 3089/2002.)

Σημ.: Βλ. και το Ν 4356/2015 «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες δια-τάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 181/24.12.2015): «Άρθρο 9. Τεκμήριο πατρότητας. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του Συμφώνου, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα κατάρτισε το Σύμφωνο. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Τα άρθρα 1466 επ. ΑΚ, καθώς και τα άρθρα 614 επ. ΚΠολΔ, εφαρμόζονται αναλόγως». Επίσης, βλ. άρθρο 62 παρ. 1, 2 του Ν 4356/2015 (μεταβατικές διατάξεις και σχέση του νέου νόμου με το Ν 3719/2008).Για το σύμφωνο συμβίωσης βλ. και σημ. υπό 1350, 1354, 1360, 1372, 1386, 1388, 1400, 1438, 1442, 1506, 1510, 1820 ΑΚ.

Άρθρο 1466. — Σύγκρουση δύο τεκμηρίων. Αν μέσα στις τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει πατέρα το δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της πα-τρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου.

Άρθρο 1467. — Προσβολή της πατρότητας. Η ιδιότητα του τέκνου, ως προς το οποίο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466, ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικώς, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνέλαβε πράγματι από το σύζυγό της ή ότι κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλ-λάβει από αυτόν, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας του ή επειδή δεν είχαν σχέσεις.

Άρθρο 1468. — Κρίσιμο διάστημα της σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοσιοστή και την εκατοστή ογδοηκοστή ημέρα πριν από τον τοκετό.

Άρθρο 1469. — Την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο μπορούν να προσβά-λουν: 1. ο σύζυγος της μητέρας· 2. ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε