T H E S E X I E S T C H R O N O S

Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Ζ Ω Γ Ρ Α Φ Ι Κ Η

W W W . C L E P S Y D R E . G R

H I Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Ο Υ Q U A R T Z

W O R L D O F W A T C H E S 1 2 • 2 0 0 8 / € 8 W O R L D O F W A T C H E S 0 5 • 2 0 0 9 / € 8

Η Χ Ρ

ΟΝ

Ι Α Π

ΟΥ

ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ

ΩΡ

ΟΛ

ΟΓ

ΟΠ

ΟΙ Ï Α

4 0X P O N I A

O Jack Heuer μιλάει στον Κωστή Στήκα.

χ ρ ο ν ι α m o n a c o

70

Κ ω σ τ ή σ σ τ ή Κ α σ : Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τον περιβόητο μηχανισμό Calibre 11 και την παρουσίασή του το 1969;

J a c k H e u e r : Φυσικά. Ο Calibre 11 παρουσιάστηκε το 1969, αλλά για εμάς ήταν μια υπόθεση που άρχισε τέσ-σερα χρόνια νωρίτερα. Στην Έκθεση της Βασιλείας όταν πρωτοπαρουσιάστηκε είχαμε από 40 ρολόγια κάθε εται-ρεία. Δηλαδή η Heuer και η Breitling που μοιραστήκαμε τον μηχανισμό. Στην αρχή της δεκαετίας του ’60 τα αυ-τόματα ρολόγια άρχισαν να κερδίζουν έδαφος με απο-τέλεσμα να πέσουν οι πωλήσεις των χρονογράφων. Για εμάς ήταν ζήτημα επιβίωσης να λύσουμε το πρόβλημα, αφού είμαστε ένας από τους βασικούς κατασκευαστές χρονογράφων της εποχής. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα της κα-τασκευής ενός αυτόματου χρονογράφου. Η πρώτη έξυ-

πνη σκέψη ήταν ο χρονογράφος αυτός να είναι ουσιαστι-κά ένας πρόσθετος μηχανισμός (module) γεγονός που δι-ευκόλυνε τις επισκευές, αφού με τρεις βίδες μπορούσες εύκολα να αποκόψεις τον μηχανισμό του χρονογράφου από αυτόν του ρολογιού. Ο μηχανισμός προχωρούσε και εμείς έπρεπε να σκεφτούμε σε ποια ρολόγια θα τον εντά-ξουμε. Είχαμε ήδη το μοντέλο Carrera που είχε μεγάλη επιτυχία ως κουρδιστό και το Autavia που ήταν το pilot ρολόι της εταιρείας μας εκείνη την εποχή.

Χρειαζόμασταν όμως και ένα νέο μοντέλο που να εντυ-πωσιάσει με την πρωτοτυπία του, κάτι εντελώς νέο. Την εποχή εκείνη υπήρχε μια παράδοση τα νέα μοντέλα να ξεκινούν από τις εταιρείες που κατασκεύαζαν κάσες ρολο-γιών και συχνά ερχόντουσαν σε εμάς με μια νέα ιδέα για ένα ρολόι με πρωτότυπο σχήμα. Έτσι συμπτωματικά την

40

71

M O N a c O

— ε π α ν ω — Calibre 11

— α Ρ Ι σ τ Ε Ρ α — Jack Heuer

— α π ε ν α ν τ ι — Το πρώτο Monaco

του 1969

72

— ε π α ν ω — Monaco Concept 24

— Δ Ε Ξ Ι α — 40 Years Monaco Limited Edition

— Κ α τ ω — Monaco V4

40

73

ίδια περίοδο ένας από τους προμηθευτές μας –η εταιρεία Piquerez που κατασκεύαζε κάσες ρολογιών– μας παρου-σίασε ένα σχέδιο κάσας σε τετράγωνο σχήμα, η οποίο μά-λιστα είχε την ιδιαιτερότητα να είναι αδιάβροχη. Για εμάς ήταν ιδανικό γιατί οι πελάτες μας ήταν δραστήριοι και η ενασχόλησή τους με τα σπορ μας υποχρέωνε να φροντί-ζουμε για την στεγανότητα όλων των μοντέλων μας. Ήταν το πρώτο μη στρογγυλό ρολόι στην Ιστορία της ωρολο-γοποιίας που ήταν αδιάβροχο. Η εταιρεία Piquerez είχε ήδη καταθέσει ένα brevet για την εφεύρεσή της και εγώ προσωπικά έκανα όλες τις συμφωνίες για να έχουμε την αποκλειστικότητα της αδιάβροχης τετράγωνης κάσας. Αφού το ρολόι ήταν τόσο τολμηρό έπρεπε και τα υπόλοι-πα στοιχεία του να ακολουθούν την ίδια φιλοσοφία και έτσι επιλέξαμε το μπλε χρώμα για το καντράν και τον κόκ-κινο δείκτη των δευτερολέπτων. Έπρεπε όμως να βρεθεί και ένα αντάξιο όνομα. Ήταν η εποχή της Grace Kelly και όλοι οι πλούσιοι του πλανήτη λάτρευαν το Monte Carlo και τελικά καταθέσαμε το όνομα Heuer Monaco, αφού έπρεπε το όνομα του μοντέλου να συνοδεύεται από το όνομα της εταιρείας που το κατασκεύαζε. Σήμερα, μετά από 40 χρόνια μπορούμε να πούμε ότι ήταν ένα επιτυχη-μένο όνομα που ο κόσμος αγάπησε, αφού δεν χρειάζεται να πεις το όνομα της εταιρείας για να καταλάβει κανείς ποιο μοντέλο εννοείς. Είναι κάτι που σπάνια συμβαίνει, όπως με το Daytona, αντίστοιχα και με το Monaco όλοι καταλαβαίνουν. Επί πλέον είναι ένα όνομα που ακόμη και αν δεν έχεις δει το ρολόι, αμέσως μπορείς να καταλάβεις τα βασικά χαρακτηριστικά του. Monaco σημαίνει high end, stylish, chic.

Για την κατασκευή του Calibre 11 ποιοι ακριβώς συ-νεργάστηκαν;Η αρχική ιδέα του πατέρα μου ήταν να πάρουν την βάση του μηχανισμού που έφτιαχνε η εταιρεία Büren, αλλά ήταν ακόμη αρκετά παχιά. Μετά από 5 χρόνια είχε μει-ωθεί το πάχος της και εγώ ήδη ήμουν διευθυντής του εργοστασίου και εμπιστευτήκαμε την εταιρεία Dubois Dépraz που κατασκεύασε τον επιπλέον μηχανισμό του χρονογράφου. Την εταιρεία Dubois Dépraz την γνωρίζα-με πολύ καλά γιατί μας είχε φτιάξει από το μηδέν τον μηχανισμό που χρησιμοποιούσαμε στα αθλητικά χρονό-μετρα, τα οποία είχαν πολλές δυνατότητες: Rattrapante, heures sautantes και μπορούσε να προσθέσει ότι άλλο του ζητούσαμε. Η προσφορά της εταιρείας Dubois Dépraz στον Calibre 11 της έδωσε την δυνατότητα να αναπτυχθεί πολύ εντυπωσιακά. Σήμερα αριθμεί 150 άτο-μα και εξειδικεύεται στους πρόσθετους μηχανισμούς όλων των ειδών.

Ακούγεται περίεργο στις ημέρες μας η ταυτόχρονη ύπαρξη του Calibre 11 στα ρολόγια της Heuer και της

Breitling. Πως έγινε αυτό;Η ιδέα ξεκίνησε από εμάς. Το κόστος που μας παρουσία-σε η Dubois Dépraz ήταν πολύ μεγάλο για μια μικρή εται-ρεία που ήμασταν τότε και εγώ ήμουν πολύ φίλος με τον κύριο Willy Breitling. Ήμασταν ανταγωνιστές και συνά-δελφοι παράλληλα. Εκείνος ήταν Πρόεδρος της Ένωσης Ελβετών Κατασκευαστών Χρονογράφων και εγώ ήμουν Αντιπρόεδρος. Οι σχέσεις μας δεν ήταν πολύ ανταγωνι-στικές. Αυτοί είχαν μεγάλη επιτυχία στην Γαλλία και την Ιταλία, ενώ εμείς στην Ελβετία, την Γερμανία, την Αγγλία και την Αμερική, ενώ η Breitling δεν είχε καν παρουσία στην Αμερική. Αυτοί ήταν της αεροπλοΐας. Εμείς του αυ-τοκινήτου. Έτσι μοιραστήκαμε το κόστος.

Την ίδια στιγμή παρουσιάστηκε και ο El Primero από την Zenith…Ουσιαστικά υπήρχαν την ίδια στιγμή τρία projects για τον αυτόματο χρονογράφο. Εμείς, η Zenith και η Seiko. Τα γεγονότα σήμερα είναι γνωστά με ακρίβεια ημέρας. Η Zenith ήταν περίπου τρεις μήνες πίσω μας. Αναγνωρίζω βέβαια ότι ο δικός τους μηχανισμός ήταν πιο πλήρης αφού ήταν ένας αυτόματος χρονογράφος ενσωματωμένος ο οποίος σχεδιάστηκε από το Α ως το Ω. Εμείς όμως στην Έκθεση της Βασιλείας του 1969 εί-χαμε 40 ρολόγια η κάθε εταιρεία, τα είχαμε δοκιμάσει έναν ολόκληρο χρόνο και αρχίσαμε να παραδίδουμε τον Μάιο. Η Zenith είχε μόνο ένα ή δύο πρωτότυπα στην Έκθεση. Εμείς παρουσιάσαμε τον μηχανισμό στις 3 Μαρτίου, την ίδια στιγμή στην Γενεύη και στην Νέα Υόρκη. Η Zenith είχε παρουσιάσει τον El Primero στις 19 Ιανουαρίου σε μία συνέντευξη Τύπου χωρίς πολύ προετοιμασία και το δελτίο υπήρχε μόνο στα γαλλικά και τα γερμανικά, ούτε καν στα αγγλικά. Έτσι εμείς δεν δώσαμε σημασία. Τα δικά μας ρολόγια άρχισαν να πα-ραδίδονται προς πώληση τον Μάιο 1969, ενώ τα ρολόγια της Zenith άργησαν πολύ. Η Seiko άρχισε να παραδίδει τον ίδιο Μάιο με εμάς, αλλά πάντα είχε την συνήθεια να δοκιμάζει τα προϊόντα της έναν χρόνο στην Ιαπωνία πριν τα κυκλοφορήσει στον υπόλοιπο κόσμο και έτσι άργησαν να εμφανιστούν στις μεγάλες αγορές. Βέβαια οι Ιάπωνες είχαν παρουσιάσει ένα μόνο μοντέλο, ενώ εμείς ολόκληρη συλλογή.

Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για την τοποθέτηση της κορώνας αριστερά;Βέβαια η εταιρεία Dubois Dépraz μας ανακοίνωσε ότι αν δεχόμασταν την τοποθέτηση της κορώνας αριστερά θα απλοποιούσαμε την κατασκευή και έτσι θα μειώνα-με τον χρόνο σχεδιασμού και το κόστος κατασκευής του μηχανισμού. Εμείς το δεχτήκαμε γιατί σκεφτήκαμε ότι θα ήταν μια λεπτομέρεια που θα έκανε τον χρονο-γράφο μας ακόμη πιο αναγνωρίσιμο, ενώ είχε και μια

M O N a c O

74

λογική, αφού ο αυτόματος χρονογράφος δεν χρειαζό-ταν κούρδισμα.

Και αμέσως μετά εμφανίστηκε το quartz και ο χώρος άλλαξε εντελώς…Δεν ήταν αμέσως μετά. Τα ρολόγια με μηχανισμό quartz πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1969, αλλά ως με-μονωμένες περιπτώσεις και δεν αποτελούσαν για μας ανταγωνισμό. Στην μαζική κατανάλωση έφτασαν 8-9 χρόνια μετά, το 1978. Και βέβαια είχαν καταστροφική επίδραση στην αγορά του μηχανικού ρολογιού. Ξέρε-τε η τεχνολογία των microchips οδήγησε στα ρολόγια quartz. Η πρώτη πιο εύκολη εφαρμογή των microchips ήταν η κατασκευή ρολογιών. Με την εφαρμογή του Νό-μου του Moore μετά από έναν χρόνο έφτιαξαν ρολόγια με ένδειξη δίσεκτων ετών. Ένα χρόνο μετά έφτιαξαν ρο-λόγια με rattrapante κοκ. Μετά προχώρησαν σε μια πιο «απαιτητική» εφαρμογή, την κατασκευή calculators και μετά από άλλα τρία χρόνια έφτιαξαν τους ηλεκτρο-νικούς υπολογιστές που ήταν ακόμη πιο δύσκολοι στην κατασκευή. Σήμερα η κατανάλωση quartz ρολογιών προς μηχανικά διεθνώς σε ποσότητες (όχι σε αξία) εί-ναι 2/3, 1/3.

Να μιλήσουμε για την συνέχεια του Monaco;Τον ίδιο καιρό και παράλληλα με το αυτόματο Monaco, είχαμε και ένα άλλο μοντέλο με την ίδια κάσα που ήταν κουρδιστό και 2 χιλιοστά πιο λεπτό. Δεν πρέπει να ξε-χνάμε ότι μιλάμε για μια περίοδο που ήταν της μόδας τα πολύ λεπτά ρολόγια και εντυπωσίαζε πολύ το μοντέ-λο Delirium με τα μόλις 1,9 χιλιοστά πάχος! Το Monaco δεν ήταν μια μεγάλη εμπορική επιτυχία την εποχή εκείνη γιατί ήταν πολύ «έξαλλο» για την εποχή του και ούτε χρησιμοποιήσαμε την εικόνα του Steve McQueen γιατί εκείνο τον καιρό ήταν αρνητική η εικόνα του στην Αμέρικη, λόγω χρήσης ουσιών. Το Monaco σταμάτη-σε 9 χρόνια μετά, το 1978 όταν η εταιρεία Büren πτώ-χευσε. Λίγα χρόνια πριν την είχε αγοράσει η εταιρεία Hamilton. Και υπάρχουν κάποια ρολόγια (όχι πάνω από χίλια) με το όνομα Büren ή Hamilton στο καντράν που φέρουν τον Calibre 11. Το 1996 η TAG Heuer παρου-σίασε την συλλογή Classic και το πρώτο μοντέλο της σειράς Carrera. Δύο χρόνια μετά αποφασίσαμε να επα-ναλανσάρουμε το Monaco και για τον λόγο αυτό ήρθα-με σε επαφή με τους κληρονόμους του Steve McQueen και κάναμε την σύγχρονη διαφημιστική καμπάνια για να διαφημίσουμε το νέο Monaco σε συλλεκτική έκδοση 5.000 κομματιών. Μετά την εξαγορά της εταιρείας από το group LVMH παρουσιάστηκαν πολλές νέες εκδόσεις του μοντέλου, ενώ παράλληλα η κάσα του χρησιμοποι-ήθηκε για την παρουσίαση νέων μοντέλων όπως το 69 ή το V4.

Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για το V4 και πότε θα βγεί στην αγορά;Θα μπορούσαμε να το παρουσιάσουμε και τώρα. Είμα-στε έτοιμοι. Αλλά προτιμήσαμε να το κρατήσουμε για το τέλος του 2009, την αρχή του 2010. Δεν πρέπει να ξεχνά-με ότι γιορτάζουμε την επόμενη χρονιά τα 150 χρόνια της εταιρείας μας και μια συλλεκτική έκδοση του V4 σε 100 κομμάτια είναι ότι πρέπει. Θα είναι το ακριβότερο TAG Heuer που κατασκευάσαμε ποτέ, αλλά και πάλι δεν πρόκειται να πάρουμε πίσω τα χρήματα που ξοδέψαμε για την κατασκευή τους.

Και το νέο Monaco Concept;Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο ρολόι υψηλής τεχνολογίας. Τα τελευταία χρόνια συνεργαζόμαστε έντονα με επαγ-γελματίες διαφόρων χώρων και η εμπειρία που μοιρα-ζόμαστε είναι σημαντική. Ο μηχανισμός του ρολογιού στηρίζεται σε ενός είδους αμορτισέρ που προσφέρουν μεγάλη ανθεκτικότητα στα σοκ για το ρολόι. Η αντο-χή του φτάνει τα 24.000 G και εκτείνεται από 1-10Hz. Χρησιμοποιούμε ένα πολυμερές που έχει απίστευτες απορροφητικές ιδιότητες και το υιοθέτησαν ήδη και στην Φόρμουλα 1 για την κατασκευή των ελαστικών. Εμείς είχαμε την ευκαιρία να το δοκιμάσουμε σε έντο-νη καταπόνηση μέσω της συνεργασία μας με τον μεγά-λο αθλητή του γκολφ, Tiger Woods. Η αντίδραση του κόσμου στην Έκθεση της Βασιλείας ήταν τόσο θετική, που σκοπεύουμε πλέον να μελετήσουμε την παραγωγή του.

40 χρόνια μετά πολλά έχουν αλλάξει. Η Zenith και η TAG Heuer ανήκουν σήμερα στο ίδιο group και ένα Monaco φοράει τον El Primero…Και εμένα με διασκεδάζει συχνά αυτή η αλλαγή. Τότε ήμασταν ανταγωνιστές. Και η αλήθεια είναι ότι η δου-λειά των τεχνικών για να δημιουργηθεί ο El Primero ήταν αξιοθαύμαστη. Απλώς η εταιρεία Zenith δεν είχε τότε την μεγάλη εμπορική παρουσία για να στηρίξει ένα τόσο μεγάλο προϊόν. Είχε και πρόβλημα στις Ηνω-μένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου το όνομα Zenith ήταν δεσμευμένο από την εταιρεία Zenith Radio and TV και χρειάστηκε να περιμένει πολλά χρόνια για να μπορέσει να καταθέσει το όνομα Zenith και να αρχίσει να πουλάει τα ρολόγια της, μόλις λίγα χρόνια πριν.

Το επετειακό Monaco είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Αλήθεια, τι μηχανισμό έχει;Έχουμε επιλέξει ένα module της εταιρείας Dubois Dépraz ώστε να διατηρήσουμε την κορώνα αριστερά, ενώ εμένα μου αρέσει πολύ και η χρήση των οριζόντια τοποθετημένων index των ωρών που θυμίζουν τα κα-ντράν μιας άλλης εποχής.

40

75

M O N a c O

a

d

f

c

Β

e

— α — Monaco Vintage

— B — H πίσω πλευρά του Monaco με τον calibre 12

— c — O Steve McQueen

— D — Monaco 69

— e — Monaco Calibre 12

— F — Λεπτομέρεια από το κρύσταλλο ζαφείρι