Πρόγραμμα επιμόρφωσηςΕνότητα 3.7

Πρότυπα Μαθησιακών Τεχνολογιών

Διδάσκων: Χρήστος Κατσάνος ckatsanos@ece.upatras.gr

Μαθησιακές Τεχνολογίες & Μαθησιακά Αντικείμενα

Μαθησιακές Τεχνολογίες (Learning Technologies)Το σύνολο των τεχνολογιών που εφαρμόζονται για την

εξυπηρέτηση της διαδικασίας της μάθησης και της διδασκαλίας

Μαθησιακό Αντικείμενο (Learning Object, LO)Οιαδήποτε πηγή, ψηφιακή ή μη πηγή που μπορεί να

(επανά)χρησιμοποιηθεί για μάθηση, εκπαίδευση, κατάρτιση.Π.χ. Εκπαιδευτικές σημειώσεις, Τεστ, Εργασίες, Άρθρα,

Ολόκληρα προγράμματα eLearning

Η ανάγκη για προτυποποίηση

Προσβασιμότητα (Accessibility) Μπορεί ο μαθητής να έχει πρόσβαση στο κατάλληλο μαθησιακό

περιεχόμενο την κατάλληλη στιγμή; Επαναχρησιμοποίηση (Reusability)

Μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε τους μαθησιακούς πόρους; Διαλειτουργικότητα (Interoperability)

Μπορεί ένα εκπ. λογισμικό να συνεργαστεί με άλλα παρόμοια λογισμικά;

Οργανισμοί προτυποποίησης Κάποιοι π.χ. IMS, ARIADNE:

Καταγράφουν απαιτήσεις και τις ανάγκες των χρηστώνΤις περιγράφουν με τη μορφή προδιαγραφών

Κάποιοι π.χ. ADL, ALIC:Αναπτύσσουν προϊόντα & εφαρμογές που υλοποιούν τις

προδιαγραφές Έτσι, τις αξιολογούν σε πραγματικές συνθήκες

Κάποιοι π.χ. ΙΕΕΕ, ISOΜετατρέπουν τις προδιαγραφές που έχουν δοκιμαστεί και

αξιολογηθεί θετικά σε πρότυπα

Οργανισμοί Προτυποποίησης

Ζητήματα προτυποποίησης (1/2) Πως μπορεί να κατηγοριοποιηθεί το περιεχόμενο έτσι

ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμο με διάφορα κριτήρια; (π.χ. Θεματική Περιοχή, Παιδαγωγική Προσέγγιση)

Πως μπορεί να γίνει η σύνθεση/διαχωρισμός του περιεχομένου;

Πως μπορεί να ενσωματωθεί σε διαφορετικές τεχνολογίες μάθησης;

Ζητήματα προτυποποίησης (1/2) Πως παρακολουθούμε την πορεία του μαθητή;

Πως εξατομικεύουμε την πορεία ενός μαθητή με βάση τις προσωπικές του ανάγκες;

Πως προστατεύουμε τα πνευματικά δικαιώματα του διακινούμενου περιεχομένου;

Κατηγορίες Προτύπων (1/2) Μεταδεδομένα (Metadata)

Πώς μπορεί να περιγραφεί σημασιολογικά το περιεχόμενο για να είναι εύκολα προσβάσιμο με διάφορα κριτήρια;

Συστήματα Πακετοποίησης και Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Packaging and Management Systems) Πως μπορεί να γίνει η σύνθεση/διαχωρισμός του περιεχομένου; Πως μπορεί να ενσωματωθεί σε διαφορετικές τεχνολογίες μάθησης;

Διαλειτουργικότητα Ερωτήσεων και Τεστ (Question and Test Interoperability) Ποια θα είναι η διαδικασία αποτίμησης και ελέγχου σε διαφορετικές

τεχνολογίες μάθησης;

Κατηγορίες Προτύπων (2/2) Συστήματα Διαχείρισης Προφίλ (Profiling Systems)

Πως περιγράφουμε πληροφορίες για έναν μαθητή, την επίδοση και την πρόοδο του;

Πως ανταλλάσουμε τέτοια δεδομένα;

Διαχείριση Ψηφιακών Δικαιωμάτων (Digital Rights Management) Πως προστατεύομε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των

παροχέων περιεχομένου.

Επιχειρησιακά Συστήματα (Enterprise Systems) Πως επικοινωνούν τα Συστήματα Μαθησιακών Τεχνολοιγών με

άλλα Επιχειρησιακά Συστήματά;

ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Για Αντικείμενα Μάθησης

Τι είναι τα Μεταδεδομένα Δεδομένα που περιγράφουν άλλα δεδομένα

Κατασκευάζονται για να διευκολύνουν την αναζήτηση και πρόσβαση σε πόρους

Βιβλιοθήκη:

ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ

Θεματική Περιοχή

Τίτλος

Σύντομη Περιγραφή

Συγγραφέας

Εκδότης

Η σημασία των Μεταδεδομένων

«Ο πύργος της Πίζας»

«Διακοπές 2007!!»

«Συνέδριο ABC 2010»

«Ιταλία με την Κατερίνα, 19.07.2005»

Ίδια φωτογραφία, διαφορετική ΛΕΖΑΝΤΑ

Μεταδεδομένα στην Εκπαίδευση Τυπικές περιγραφές των όρων που χρησιμοποιούνται για

το σημασιολογικό σχολιασμό Μαθησιακών Αντικειμένων (Learning Objects)

Στόχος η εύκολη ανεύρεση Μαθησιακών Αντικειμένων και από μαθητές αλλά και από καθηγητές.

Τι μεταδεδομένα θα θέλατε για ένα:Βιβλίο;Εκπαιδευτικό Λογισμικό;

Δημοφιλή Πρότυπα Μεταδεδομένων DC: Dublin Core

IEEE/LOM: Institute of Electrical and Electronic Engineers/Learning Object Metadata

ADL/SCORM: Advanced Distributed Learning/Sharable Content Object Reference Model

IMS: Instructional Management System

ARIADNE: Alliance of Remote Instructional Authoring & Distribution Network for Europe

Το πρότυπο Dublin Core (1/3) Αποτελείται από 15 στοιχεία-πεδία

Ομαδοποιημένα εννοιολογικά σε 3 κατηγορίεςΠεριεχόμενο (Τίτλος, Θέμα, κλπ)Πνευματική Ιδιοκτησία (Δημιουργός, Εκδότης κλπ)Στιγμιότυπο (Ημερομηνία, Τύπος κλπ)

Προαιρετικά πεδία

Το πρότυπο Dublin Core (1/3)

Όνομα μεταδεδομένου

(Element Name)Περιγραφικός ορισμός

Title Το όνομα που δίνεται στην πηγή πληροφοριών. (Ο τίτλος είναι το όνομα με το

οποίο η πηγή είναι επίσημα γνωστή.)

Creator Η οντότητα η οποία ευθύνεται αρχικά για τη δημιουργία του περιεχομένου της

πηγής.

Subject Το θέμα του περιεχομένου της πηγής. (Εκφράζεται κυρίως με λέξεις – κλειδιά

ή κώδικες ταξινόμησης κλάσεων.)

Description Μια έκθεση του περιεχομένου της πηγής. (Μπορεί να εκφραστεί με μια

σύντομη επισκόπηση, με έναν πίνακα περιεχομένων, κ.λπ.)

Publisher Η οντότητα η οποία είναι υπεύθυνη για τη διαθεσιμότητα της πηγής.

Contributor Η οντότητα που είναι υπεύθυνη να συνεισφέρει στο περιεχόμενο της πηγής.

Το πρότυπο Dublin Core (2/3)Όνομα μεταδεδομένου (Element

Name)Περιγραφικός ορισμός

Date Η ημερομηνία ενός γεγονότος στον κύκλο ζωής της πηγής.

Type Η φύση ή το είδος του περιεχομένου της πηγής.

Format Η φυσική ή ψηφιακή υλοποίηση / τυποποίηση της πηγής.

Identifier Μια σαφής αναφορά στην πηγή μέσα ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.

(URL, URI, DOI, κ.λπ...)

Source Μια αναφορά στην πηγή από την οποία προέρχεται / απορρέει η

παρούσα πηγή.

Language Η γλώσσα του πνευματικού περιεχομένου της πηγής.

Relation Μια αναφορά σε μια άλλη σχετική πηγή.

Coverage Η επέκταση ή ο σκοπός του περιεχομένου της πηγής.

Rights Πληροφορίες για τα δικαιώματα που σχετίζονται με οποιαδήποτε

χρήση της πηγής. (Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας)

ΙΕΕΕ Lom Πιο σύνθετο πρότυπο μεταδεδομένων Μεταδεδομένα χωρισμένα σε 9 κατηγορίες:

○ Γενικά στοιχεία○ Στοιχεία κύκλου ζωής○ Στοιχεία μετα-μεταδεδομένων○ Τεχνικά στοιχεία○ Εκπαιδευτικά στοιχεία○ Στοιχεία δικαιωμάτων○ Στοιχεία σχέσεων○ Στοιχεία σχολίων○ Στοιχεία ταξινόμησης

Υποχρεωτικά και Προαιρετικά Στοιχεία

Γενικά στοιχεία (1/9)

αναγνωριστικό στοιχείο (identifier)

τίτλος (title) είσοδος καταλόγου (catalog

entry) γλώσσα (language) περιγραφή (description)

λέξη-κλειδί (keyword)

κάλυψη (coverage)

δομή (structure)

επίπεδο συγκέντρωσης (aggregation level)

Κύκλος ζωής (2/9) έκδοση (version) κατάσταση (status) συνεισφορά (contribute)

Μετα-μεταδεδομένα (3/9) αναγνωριστικό στοιχείο (identifier) είσοδος καταλόγου (catalog entry) συνεισφορά (contribute) σχήμα μετα-δεδομένων (metadata scheme) γλώσσα (language)

Τεχνικά (4/9) μορφή (format) μέγεθος (size) θέση (location) προϋποθέσεις (requirement) σχόλια εγκατάστασης (installation remarks) άλλες προϋποθέσεις πλατφόρμας (other platform requirements) διάρκεια (duration)

Εκπαιδευτικά (5/9) τύπος αλληλεπίδρασης

(interactivity type) τύπος εκπαιδευτικής πηγής

(learning resource type) επίπεδο αλληλεπίδρασης

(interactivity level) σημασιολογική πυκνότητα

(semantic density) επιδιωκόμενος ρόλος (intended

end user role) περιβάλλον (context)

τυπικό ηλικιακό εύρος (typical age range)

δυσκολία (difficulty)

τυπικός χρόνος μάθησης (typical learning time)

περιγραφή (description)

γλώσσα (language)

Δικαιώματα (6/9) κόστος (cost) δικαιώματα χρήσης και άλλες απαιτήσεις (copyright and other

restrictions) περιγραφή (description)

Σχέση (7/9) τύπος (kind) πηγή (resource)

Σημειώσεις (8/9) συντάκτης (person) ημερομηνία (date) περιγραφή (description)

Κατηγοριοποίηση (9/9) σκοπός (purpose) μονοπάτι ταξονομίας (taxon path) περιγραφή (description) λέξη-κλειδί (keyword)

ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΑΚΕΤΑΡΙΣΜΑΤΟΣ

ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

(Content Packaging)

Πακετάρισμα Μαθησιακού Υλικού (Content Packaging)

Ορίζει τη δομή του περιεχομένου και ένα σύνολο κανόνων έτσι ώστε να είναι δυνατή η ανταλλαγή μαθησιακού υλικού μεταξύ ΣΜΤ

Το IMS Content Packaging αποτελεί την πιο κατάλληλη προδιαγραφή για τη δόμηση μαθησιακού περιεχομένου.

Το περιεχόμενο αποτελείται από ένα σύνολο φυσικών αρχείων, μαζί με κατάλληλη περιγραφή της δομής αυτών των πόρων, ώστε να είναι δυνατή η παρουσίασή τους.

IMS Cοntent Package Information Model

Ενσωματώνει σε ένα αρχείο ένα ολόκληρο course και τα σχετιζόμενα με αυτό μεταδεδομένα

Η Συλλογή Προτύπων SCORM (1/2) Αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα δημοφιλες Σκοπός είναι να συνενώσει διάφορες προδιαγραφές και πρότυπα

Τρέχουσα έκδοση Scorm 2004

Τρία ξεχωριστά βιβλία (με αλληλεπικαλύψεις): 1. Content Aggregation Model (CAM) => Μαθησιακή Διαδικασία 2. Run-Time Environmnet(RTE) => Προδιαγραφές LMS 3. Sequencing and Navigation => Σειρά Εμφάνισης Εκπ. Περιεχομένου

Τρία επίπεδα, βασισμένα στα IEEE LOM στοιχεία○ Raw media (όπως Components, Fragments)○ Content (όπως Lessons, Modules, Units)○ Course

Η Συλλογή Προτύπων SCORM (2/2) Εν γένει, το SCORM καθορίζει

πώς ένας χρήστης µπορεί να δηµιουργήσει ένα µάθηµα συναθροίζοντας αντικείµενα περιεχοµένου

ποιος είναι ο τύπος αυτών των αντικειµένων και πώς χρησιµοποιούνται και αλληλεπιδρούν σε ένα σύστηµα διαχείρισης µάθησης

και, τέλος, τι είδους δεδοµένα ανταλλάσσουν αντικείµενα περιεχοµένου σε ένα τέτοιο σύστηµα.

Τα περισσότερα λογισμικά πακέτα που «πακετάρουν» υλικό (Content Package editors) μπορούν να το εξάγουν σε SCORM Π.χ. Authorware της Macromedia

Εργαλεία περιγραφής μετα-δεδομένων ARIADNE ADL SCORM metadata generator Reggie ImseVimse LOM Συντάκτης EM2

XML συντάκτες

Συμπεράσματα Μπορούμε να περιγράψουμε με μεγάλη

λεπτομέρεια το εκπαιδευτικό υλικό

Μερικά ανοικτά θέματατα εκπαιδευτικά μετα-δεδομένα είναι "παιδαγωγικά

ουδέτερα" (pedagogically neutral)κόστος περιγραφής – αυτοματοποίηση

περιγραφήςΠολλά πρότυπα. Ποιο θα υιοθετήσουμε?

○ Διαφαίνεται επικράτηση, αποδοχή του SCORM

Πηγές the Association for the Advancement of

Computing in Education aace.org International Forum of Educational

Technology & Society ifets.ieee.org European Commission E&T portal

www.proacte.com

Άλλες ιστοσελίδες http://www.imsproject.org/metadata/mdv1p3pd/imsmd

_bestv1p3pd.html περιγράφει το πρότυπο των μεταδεδομένων

http://zope.cetis.ac.uk/static/standards.html γενική θεώρηση του θέματος της προτυποποίησης των μαθησιακών τεχνολογιών

http://www.cen-ltso.net/Users/main.aspx Σελίδα του παρατηρητηρίου των μαθησιακών τεχνολογιών

http://ieeeltsc.org Η σελίδα της επιτροπής για τα πρότυπα μαθησιακών τεχνολογιών της ΙΕΕΕ

http://mobilemind.net/presentation/max06/ Στη σελίδα αυτή υπάρχει μια παρουσίαση για τα πρότυπα μαθησιακών τεχνολογιών.

Δείτε ακόμη

http://www.wikieducator.org/Main_PageΣελίδα με ελεύθερα διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό

http://exelearning.org/FrontPage Εύχρηστο, scorm compliant, εργαλείο κατασκευής offline μαθησιακού υλικού

http://exelearning.blogspot.com/ το σχετικό ιστολόγιο με νέα για το πρόγραμμα, συζητήσεις κλπ

Ειδική βιβλιογραφία Greenberg J. (ed.), Metadata and Organizing Educational

Resources on the Internet, Haworth Press, 2000. Bacsich P., Heath A., Lefrere P., Miller P. & Riley, K, "The

Standards Fora for Online Education", D-Lib Magazine 5(12), 1999.

Bourda Y. & Hilier M., "What Metadata and XML can do for Learning Objects", WebNet Journal, 2(1), 2000.

Προτεινόμενες δραστηριότητες

1. Φτιάξτε μια περιγραφή μεταδεδομένων για ένα μάθημα ή για το περιεχόμενο του προγράμματος επιμόρφωσης.

2. Διερευνήστε τα πρότυπα μεταδεδομένων για τα LCMS και το elearning γενικότερα και συγκρίνετέ τα με τα πρότυπα μεταδεδομένων του σημασιολογικού ιστού.