22

3. ΧΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ

3.1. Χρωματική αρμονία

Το 1878 ο Ewald Hering διατύπωσε τη δική του θεωρία χρωματικής αντίληψης, η οποία είναι

γνωστή ως θεωρία των αντιθετικών διεργασιών. Ο Hering πρότεινε ότι η χρωματική όραση

βασίζεται στην ύπαρξη τριών μηχανισμών που αντιδρούν επιλεκτικά αλλά και με αντιθετικό

τρόπο στο πράσινο-κόκκινο, στο μπλε-κίτρινο, και στο άσπρο-μαύρο. Η θεωρία των αντιθετικών

διεργασιών εξηγεί τα χρώματα των μετά-εικόνων ή αλλιώς του μετεικάσματος.

Κάθε χρώμα σχετίζεται με ένα άλλο που είναι το συμπληρωματικό του. Αν κοιτάξει κανείς ένα

χρώμα σταθερά για 20 με 30 δευτερόλεπτα και κατόπιν σε ένα λευκό ή γκρίζο φόντο θα δει για

λίγο ένα εντελώς διαφορετικό χρώμα. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται μετείκασμα και το χρώμα

που εμφανίζεται είναι το συμπληρωματικό του αρχικού χρώματος. Αν το χρώμα που κοιτάζει

κανείς είναι σε εξασθενημένο φως, τότε το μετείκασμα θα είναι αδύναμο και θα εξαφανιστεί

γρήγορα, στην αντίθετη περίπτωση το χρώμα του μετεικάσματος θα είναι πιο έντονο και θα

διαρκέσει περισσότερο. Το χρώμα των μετά-εικόνων είναι πάντα το συμπληρωματικό του

χρώματος που κοιτάζουμε. Το μετείκασμα έχει το ίδιο σχήμα με το αρχικό σχέδιο που το

προκάλεσε, αλλά το χρώμα του είναι αυτό που βρίσκεται απέναντί του στον χρωματικό κύκλο.

23

Ως χρωματική αρμονία ορίζεται μια ελκυστική σύνθεση των χρωμάτων. Είτε γνωρίζει κανείς είτε

όχι πώς να χρησιμοποιεί τα χρώματα έχει επίγνωση της χρωματικής σύνθεσης που τον

ευχαριστεί ακόμα και αν δεν γνωρίζει πώς να πετύχει τους συνδυασμούς. Όταν κανείς πετυχαίνει

μια όμορφη αλληλουχία χρωμάτων τότε βιώνει το φαινόμενο που ονομάζεται αισθητική

εμπειρία. Σύμφωνα με τον ιστορικό της τέχνης Michael Stephan η αισθητική εμπειρία λαμβάνει

χώρα στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου ως απόκριση σε ικανοποιητικές και αρμονικές σχέσεις

για τε μέρη ενός συνόλου.

Η αρμονία αναφέρεται σε εκείνα τα χρώματα που όταν αναμιχθούν κάνουν ένα ουδέτερο. Οι

θέσεις των συµπληρωµατικών χρωµάτων στο χρωµατικό δίσκο είναι αντικριστές, δηλαδή το

κόκκινο βρίσκεται πάντα απέναντι στο πράσινο. Όταν δυο συµπληρωµατικά αναµειχθούν,

δίνουν αποχρώσεις του γκρίζου που καταλήγουν σε γκριζόµαυρο, ενώ, όταν βρίσκονται δίπλα το

ένα στο άλλο, η έντασή τους µεγαλώνει.

3.2. Συνδυασμοί χρωματικού κύκλου

Η μεγαλύτερη ίσως χρησιμότητα του χρωματικού κύκλου είναι η βοήθεια που μας παρέχει στο

να δημιουργούμε αρμονικούς συνδυασμούς χρωμάτων. Όπως οι συνδυασμοί από νότες

υπακούν σε αυστηρούς μαθηματικούς κανόνες έτσι οι χρωματικοί συνδυασμοί προκύπτουν με

κάποιους «αλγόριθμους» από το χρωματικό κύκλο. Όλοι οι συνδυασμοί του χρωματικού κύκλου

βασίζονται στην αντίθεση της απόχρωσης, δηλαδή αντιπαραβάλλουν χρώματα μόνο με βάση

την απόχρωσή τους και ανεξάρτητα από τις άλλες δύο ιδιότητες οι οποίες και μπορούν να

παίρνουν οποιαδήποτε τιμή.

Συμπληρώσεις

Υπάρχει πάντα ένα χρώμα συμπληρωματικό ενός χρώματος και

είναι αντιδιαμετρικά το ένα στο άλλο στον χρωματικό κύκλο.

Συμπληρωματικά σημαίνει ότι το ένα από τα δύο συμπληρώνει το

άλλο. Κίτρινο και μωβ, μπλε και πορτοκαλί, κόκκινο και πράσινο

είναι ζευγάρια αλληλοσυμπλήρωσης.

24

Μονοχρωματικά χρώματα

Μονοχρωματικά σημαίνει μόνο ένα χρώμα. Μπορεί να περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του απλού

χρώματος, τιμή στην απόχρωση, τον τόνο, τη σκιά. Για παράδειγμα έχουμε το σκούρο καφέ μέχρι

το ανοικτό μπεζ.

Ανάλογα χρώματα

Ανάλογα χρώματα λέγονται τα γειτονικά το ένα δίπλα στο άλλο στον χρωματικό κύκλο, που το

καθένα έχει το ίδιο βασικό χρώμα από κοινού, κόκκινο, κόκκινο πορτοκαλί, πορτοκαλί. Είναι

αρμονικά μεταξύ τους γιατί αντανακλούν ίδια κύματα φωτός. Συνήθως τα χρώματα αυτά

περιορίζονται στον αριθμό τρία, μπλε, μπλε – πράσινο και πράσινο, ένα τέταρτο χρώμα, κίτρινο

– πράσινο, είναι αποδεκτό και πιθανόν και ένα πέμπτο, το κίτρινο. Το επόμενο, όμως, χρώμα

στον κύκλο, το κίτρινο – πορτοκαλί θα ακυρώσει τη χρωματική αναλογία, επειδή το πορτοκαλί

είναι αντίθετο του μπλε στον χρωματικό κύκλο και ανακλά αντίθετα μήκη κύματος.

Τριαδικά χρώματα

25

Υπάρχουν τέσσερις τριάδες στον χρωματικό κύκλο. Τα τριαδικά χρώματα είναι τρία σε ίσες

αποστάσεις χρώματα.

Χωρισμένα συμπληρωματικά

Χωριστά συμπληρωματικά γίνονται με ένα χρώμα που συμπληρώνεται με δύο χρώματα

γειτονικά του συμπληρωματικού.

Διπλά χωρισμένα συμπληρωματικά

Διπλά χωρισμένα συμπληρωματικά είναι δύο ζευγάρια χρωμάτων γειτονικά σε ένα ζευγάρι

συμπληρωματικών χρωμάτων.

26

3.3. Χρωματικές αντιθέσεις

O Γιοχάνες Ίττεν (Johannes Itten, 1888-1967) ήταν Ελβετός ζωγράφος και καθηγητής στη σχολή

Μπαουχάους (1919-1923). Το βιβλίο του «Η τέχνη του χρώματος» θεωρείται ένα από τα

βασικότερα συγγράμματα πάνω στην υποκειμενική αντίληψη και λειτουργία των χρωμάτων. Ο

Ίττεν, συνοψίζοντας όλες τις ιδιότητες των χρωμάτων κατέληξε στο ότι όλοι οι χρωματικοί

συνδυασμοί βασίζονται σε 7 πιθανούς τύπους αντιθέσεων οι οποίες είναι:

1. Αντίθεση του χρώματος καθ’ αυτό

Η αντίθεση του χρώματος καθ’ αυτό ή αλλιώς της απόχρωσης πραγματοποιείται με καθαρά

χρώματα στην πιο έντονη φωτεινότητά τους. Κάποιοι συνδυασμοί είναι:

Κίτρινο – κόκκινο – μπλε

Κόκκινο – μπλε – πράσινο

Μπλε – κίτρινο – μωβ

Κίτρινο – πράσινο – μωβ – κόκκινο

Μωβ – πράσινο – μπλε – πορτοκαλί

27

Ο συνδυασμός κόκκινο – κίτρινο – μπλε είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίθεσης

απόχρωσης. Απαιτούνται τουλάχιστον τρεις διαφορετικές, καθαρές αποχρώσεις. Η ένταση της

αντίθεσης φθίνει όσο οι αποχρώσεις αποκλίνουν από τα τρία βασικά χρώματα. Το πορτοκαλί, το

πράσινο και το μωβ είναι πιο αδύναμα σε χαρακτήρα από το κίτρινο, το κόκκινο και το μπλε και

το αποτέλεσμα ενός τετραδικού σχήματος, τεσσάρων δηλαδή χρωμάτων είναι ακόμα πιο

αδύναμο.

2. Αντίθεση ανοιχτού - σκούρου

Η πιο δυνατή έκφραση του φωτός και του σκοταδιού είναι το λευκό και το μαύρο. Τα

αποτελέσματα είναι αντίθετα με την ύπαρξη των χρωμάτων της κλίμακας του γκρι και των

χρωματικών χρωμάτων ανάμεσά τους.

28

3. Αντίθεση ψυχρού – θερμού

Η αντίθεση μεταξύ ζεστών και ψυχρών χρωμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παράγει

αποτελέσματα υψηλής οπτικής αίσθησης. Η αντίθεση αυτή εμπεριέχει στοιχεία που σχετίζονται

με την απόσταση και την εγγύτητα, έτσι στη φύση τα αντικείμενα που βρίσκονται πιο μακριά

εμφανίζονται ψυχρότερα σε χρώμα.

29

4. Αντίθεση συμπληρωματικών

Δύο χρώματα είναι συμπληρωματικά, όταν αναμιχθούν σε ίσες ποσότητες παράξουν ένα

ουδέτερο χρώμα. Πάντα για ένα δοσμένο χρώμα υπάρχει το συμπληρωματικό του, στον

χρωματικό κύκλο τα συμπληρωματικά χρώματα βρίσκονται αντιδιαμετρικά.

5. Ταυτόχρονη αντίθεση

Η ταυτόχρονη αντίθεση πηγάζει από το γεγονός ότι για κάθε δοσμένο χρώμα το μάτι αναζητά το

συμπληρωματικό του χρώμα και το παράγει αυθόρμητα σε περίπτωση απουσίας του.

30

6. Ποιοτική αντίθεση

Η ένταση ή αλλιώς η ποιότητα σχετίζεται με το βαθμό καθαρότητας του χρώματος. Η ποιοτική

αντίθεση, είναι η αντίθεση μεταξύ των καθαρών και των μουντών χρωμάτων.

7. Ποσοτική αντίθεση

Η ποσοτική αντίθεση σχετίζεται με τη ποσότητα δύο ή περισσότερων χρωμάτων. Παρακάτω

παρουσιάζονται τα ποσοστά που αντιστοιχούν σε κάθε χρώμα σε σχέση με τα υπόλοιπα.

31

3.4. Χρώμα και μαγικιάζ

Στα μπλε μάτια, ταιριάζουν:

πορτοκαλί αποχρώσεις

ανοιχτό καφέ & αποχρώσεις του καφέ

χρυσαφί,

μπρονζέ,

ροδακινί και βερικοκί.

Χρώματα που καλύτερα να αποφύγετε:

32

Το μπλε και το πράσινο που μπορεί να «κλέψουν» από το χρώμα των μπλε ματιών.

Στα πράσινα μάτια ταιριάζουν:

Μοβ, ροζ, δαμασκηνί, μελιτζανί, ανοιχτό καφετί, χρυσαφί το βερικοκί, το πορτοκαλί και γενικώς

οι μπρονζέ αποχρώσεις καθώς και το μώβ.

Χρώματα που καλύτερα να αποφύγετε:

Κυρίως το ανοιχτό μπλε

Στα καστανά μάτια ταιριάζουν:

Σχεδόν όλα τα χρώματα. Χρυσαφένιες και μπρονζέ αποχρώσεις είναι ιδανικές.

33

Ξανθιά:

Τα ξανθά μαλλιά μπορούν να κάνουν το πρόσωπο να

φαίνεται πιο «ζεστό» και λαμπερό. Το φυσικό

μακιγιάζ, οι γήινες και bronze αποχρώσεις

αναδεικνύουν με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο τα

χαρακτηριστικά του προσώπου.

Χρώματα που ταιριάζουν: Σκιές σε φυσικές αποχρώσεις, ροζ παλ, ροδακινί, σαμπανιζέ, μπρονζέ.

Μάτια: bronze ή χρυσή απόχρωση και ολοκλήρωσε το μακιγιάζ των ματιών σου

χρησιμοποιώντας ένα καφέ μολύβι .

Κοκκινομάλλα:

Χρώματα που ταιριάζουν: σκιές σε έντονες αποχρώσεις. Το

μοβ, το κόκκινο, το πράσινο δεν μοιάζουν εκκεντρικά, απλά

φωτίζουν το πρόσωπο. Βέβαια και οι πιο φυσικές αποχρώσεις

, όπως το καφέ και το ροζ, είναι ιδανικά.

Μάτια: Λόγω του έντονου χρώματος των μαλλιών, χρειάζεται

ένα επίσης εκκεντρικό μακιγιάζ στα μάτια για να τονιστούν τα

χαρακτηριστικά, όπως είναι η πράσινη σκιά

Χείλη: Φυσικές αποχρώσεις μόνο! Το μέγιστο που μπορεί κάνεις να πειραματιστεί είναι με

αποχρώσεις του ροζ και του καφέ.

34

Καστανή:

Μπορείς να κάνεις σχεδόν τα πάντα. Τα φωτεινά

κραγιόν μπορούν με τον πιο απλό τρόπο να τονίσουν τα

χαρακτηριστικά του προσώπου.

Χρώματα που ταιριάζουν: Τα ζεστά και ζωντανά

χρώματα όπως το καφέ-κόκκινο, και οι μεταλλιζέ σκιές.

Μάτια: χρυσές, μεταλλιζέ ή και μπρονζέ σκιές.

Χείλη: όλες οι αποχρώσεις του κόκκινου, για καθημερινές αλλά και πιο επίσημες εμφανίσεις.

Μαυρομάλλα:

το έντονο σκούρο χρώμα των μαλλιών είναι από

μόνο του εντυπωσιακό, οπότε τόνισε μόνο τα μάτια

ή μόνο τα χείλη.

Χρώματα που ταιριάζουν: γκρι μεταλλιζέ, φωτεινό

ροζ, κόκκινο.

Μάτια: Σκουρόχρωμες σκιές στις αποχρώσεις του

μαύρου ανθρακί είναι ιδανικές.

Χείλη: κόκκινο και έντονες ροζ αποχρώσεις.

35

Ανακεφαλαίωση

Ως χρωματική αρμονία ορίζεται μια ελκυστική σύνθεση των χρωμάτων. Η αρμονία αναφέρεται

σε εκείνα τα χρώματα που όταν αναμιχθούν κάνουν ένα ουδέτερο. Η μεγαλύτερη ίσως

χρησιμότητα του χρωματικού κύκλου είναι η βοήθεια που μας παρέχει στο να δημιουργούμε

αρμονικούς συνδυασμούς χρωμάτων. Όλοι οι συνδυασμοί του χρωματικού κύκλου βασίζονται

στην αντίθεση της απόχρωσης, οι άλλες δύο ιδιότητες οι οποίες και μπορούν να παίρνουν

οποιαδήποτε τιμή. Οι χρωματικοί συνδυασμοί κατηγοριοποιούνται σε συμπληρώσεις,

μονοχρωματικά χρώματα, ανάλογα χρώματα, τριαδικά χρώματα, χωρισμένα συμπληρωματικά

και διπλά χωρισμένα συμπληρωματικά. Όλοι οι χρωματικοί συνδυασμοί βασίζονται σε επτά

πιθανούς τύπους αντιθέσεων και αυτοί είναι αντίθεση του χρώματος καθ’ αυτό, αντίθεση

ανοικτού – σκούρου, αντίθεση θερμού – ψυχρού, αντίθεση συμπληρωματικών, ταυτόχρονη

αντίθεση, ποιοτική αντίθεση και ποσοτική αντίθεση.

36

4. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ

4.1. Χρώμα δέρματος

Το ανθρώπινο δέρμα δεν είναι ένα χρώμα, αλλά πολλά. Όταν ένας καλλιτέχνης αρχίζει να το

χρωματίζει χρησιμοποιεί όλα τα χρώματα της παλέτας του, χρησιμοποιώντας όχι ακριβώς θερμά

χρώματα, αλλά και αποχρώσεις αυτών.

Ένα σκούρο δέρμα μπορεί να έχει και τις δύο αποχρώσεις, μπλε και κόκκινο σε τόνους που

δείχνουν σε μείγμα το μωβ. Η αναγνώριση των τόνων του δέρματος είναι βασική εργασία για την

εκλογή του μακιγιάζ. Μόλις αναλυθεί το υπόστρωμα του χρώματος του δέρματος, μπορούν να

χρησιμοποιηθούν σκιές μακιγιάζ αυτού του χρώματος ή του συμπληρωματικού του.

Αν το υπόστρωμα του δέρματος είναι θερμό της κλίμακας του ροζ, ερυθρού, πορτοκαλί ή κίτρινο

αποχρώσεις και τόνοι αυτών των χρωμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν σα βάσεις για το ρουζ

και το κραγιόν. Σκιές από τα συμπληρωματικά τους, πράσινο, μπλε και μωβ θα είναι ελκυστικές

για μακιγιάζ ματιών.

Ο τόνος του δέρματος μπορεί να είναι ψυχρός, θερμός ή ουδέτερος.

Ψυχρός τόνος:

Το δέρμα που ανήκει σε αυτήν την κατηγορία είναι ελαφρώς κοκκινωπό. Αυτός ο τύπος του

δέρματος έχει την τάση να καίγεται εύκολα στον ήλιο και στους ανθρώπους με αυτόν τον τύπο

ταιριάζουν ασημένια κοσμήματα. Οι φλέβες αυτού του τύπου είναι κυρίως μπλε χρώματος και

ένα κόκκινο ψυχρό χρώμα στα χείλη μπορεί να φωτίσει το πρόσωπό τους.

Θερμός τόνος:

Το δέρμα αυτής της κατηγορίας έχει κιτρινωπό υπόστρωμα ή χρυσό – λαδί. Στα άτομα αυτής της

κατηγορίας δέρματος ταιριάζουν περισσότερο τα χρυσά κοσμήματα, παρά τα ασημένια και οι

φλέβες είναι κυρίως πράσινου χρώματος. Ένα θερμό κόκκινο χρώμα, προς το πορτοκαλί μπορεί

να αναδείξει το πρόσωπό τους.

Ουδέτερος τόνος:

Το δέρμα αυτής της κατηγορίας έχει και κοκκινωπό και χρυσό υπόστρωμα. Στο δέρμα αυτό

ταιριάζουν και τα ασημένια, αλλά και τα χρυσά κοσμήματα και οι φλέβες είναι μπλε – πράσινες.

Όλα τα χρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυτόν τον τύπο δέρματος.