1. ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Ιστιοφόρα σε ελληνικό λιμάνι

Β. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο

ΑΙΩΝΑ

19ος αιώνας: Η εσωτερική εμπορική κίνηση σε πολύ χαμηλά επίπεδα

1η §

Αίτια:τα οικονομικά μεγέθη της χώραςο μικρός πληθυσμός η περιορισμένη αγοραστική δυνατότητα

των κατοίκων η απουσία παραγωγικών μονάδων

μεγάλου μεγέθους 

Τελευταίες δεκαετίες 19ου αιώνα:

1η §

άξια λόγου εμπορική κίνηση στις μεγαλύτερες πόλεις

σε μεγάλο ποσοστό, τροφοδοτήθηκε από

εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα.

Όταν εξετάζουμε το εμπόριο της Ελλάδας μέχρι το 1913, εννοούμε βασικά το εξωτερικό

εμπόριο. 

2η §

το εμπόριο της χώρας συνδέθηκε με το εξωτερικό, από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας

το εξωτερικό εμπόριο ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό: η Ελλάδα αγόραζε από το εξωτερικό πολύ περισσότερα από όσα πωλούσε εκεί

το βασικό πρόβλημα ήταν το ισοζύγιο πληρωμών: η σχέση ανάμεσα στην αξία των εισαγωγών και των εξαγωγών.

Η σημασία του εμπορίου ήταν μεγάλη

2η §

Γιατί:

Συνέβαλλε στην αντιμετώπιση του επισιτιστικού προβλήματος της χώρας

Αποτελούσε την πλέον αξιόπιστη πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία

Τα έσοδα των τελωνείων αποτελούσαν ένα σημαντικό ποσοστό των δημοσίων εσόδων.

Ανάπτυξη του εξωτερικού εμπορίου

3η §

Ρυθμοί ανάλογοι

της ανάπτυξης

της διεθνούς

εμπορικής κίνησης

ρυθμοί

ανάλογοι με τη γενικότερη βελτίωση των

εθνικών

οικονομικών

μεγεθών

Στατιστικά: εντυπωσιακή αύξηση της αξίας των συναλλαγών

3η §

συνολική αξία των εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας

1851 36.000.000 χρυσές δραχμές

1901  235.000.000 χρυσές δραχμές

1911 315.000.000χρυσές δραχμές

(στο ίδιο διάστημα η Ελλάδα διευρύνθηκε με την προσάρτηση των Ιόνιων νησιών και της Θεσσαλίας και ο πληθυσμός της αυξήθηκε κατά 2,5 φορές)

το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού της εμπορίου αφορούσε γεωργικά

προϊόντα

4η §

Εξαγωγές: περισσότερο από τα 2/3 (σε αξία) του συνόλου ήταν γεωργικά προϊόντα

Γενική τάση: διεύρυνση του ποσοστού των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων (3/4 των συνολικών εξαγωγών στη δεκαετία 1900-1910) Σταφίδα (σε αξία το 1/2 των συνολικών εξαγωγών) Ελαιόλαδο Κρασί (μετά το 1900)

Άλλα εξαγώγιμα είδη:

5η §

μικρές ποσότητες φυτικών προϊόντων για βιομηχανική επεξεργασία βαμβάκι, αμερικανικός εμφύλιος καπνός, ασήμαντο ποσοστό των εξαγωγών (2-3%)

κατεργασμένα δέρματα

πρώτες ύλες/μεταλλευτικά προϊόντα (τέλος του 19ου αιώνα 1/5 της συνολικής αξίας των εξαγωγών). Μόλυβδος, μαγγανιούχα μεταλλεύματα, σμύριδα - θηραϊκή γη

βιομηχανικά προϊόντα (ασήμαντες εξαγωγές)

Εισαγωγές:

6η §

αγροτικά είδη : 1/3 (σε αξία) του συνόλου δημητριακά σιτάρι (η εγχώρια παραγωγή δεν ήταν σε θέση να καλύψει

τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού)βιομηχανικά προϊόντα

Υφάσματα νήματα

προοδευτικά μεγάλωναν τα ποσοστά των ορυκτών (άνθρακας), της ξυλείας, των χημικών προϊόντων των μηχανημάτων

Εμπορικοί δεσμοί:

7η §

βιομηχανικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης: Αγγλία: απορροφούσε το σύνολο σχεδόν των

εξαγωγών σταφίδας αλλά και ένα σημαντικό ποσοστό των μεταλλευμάτων (μολύβδου)

Γαλλία μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη, π.χ. Βέλγιο

≠ οι εμπορικές σχέσεις με την Οθωμανική

αυτοκρατορία, αν και υπαρκτές, δεν βρίσκονταν στην πρώτη θέση από πλευράς όγκου και αξίας

ελληνική εμπορική δραστηριότητα(δεν περιορίζεται μέσα στα σύνορα του ελληνικού κράτους)

8η §

Ισχυροί ελληνικοί εμπορικοί οίκοι Νότια Ρωσία Παραδουνάβιες χώρες Κωνσταντινούπολη άλλα λιμάνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, Σμύρνη

Αλεξάνδρεια Οι εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων

ανταγωνιστικές

εγχώριων εμπόρων εμπορικών οίκων των ισχυρών βιομηχανικών κρατών της

Δύσης

Η εποχή της σταφίδαςΤο λιμάνι της Πάτρας γύρω στα 1900

τέλος